Cin fikirler federasyonu
![]()
Başkan Medvedev, Rusya ekonomisinin petrol ve gazlı göbek bağını kesmek
istiyor. ‘Buluşçu, üretken ve yaratıcı’ alternatif ekonomik düzen için
uykuyu kaybetti, uğraşıyor. Ama halkımızın mühim bir kısmı yaratıcılığı
iş değil ‘cin fikirler’, ‘buluşçu sahtekârlıklar’, ‘üretken
düzenbazlıklar’ diye anlıyor. Bana gelen mesaj da bunun klasik örneği.
Her gün Rusya’da belki binlerce kişiye benzer mesajlar gidiyor. Ve her
gün, bu eski numaradan habersiz olan birileri oltaya geliyor. Hepi topu
10-15 dolara tekabül eden parayı tez elden mesajın geldiği telefon
numarasına yatırıp ‘başına bir bela gelen çocuğunu kurtarma’ telaşına
düşen saftirik ebeveynler illa ki çıkıyor. Eh, oltayı her atışta balık
tutmayı uman da yok zaten. Zokayı yutan yutuyor.
Rusya, eğitimli insanların memleketi. Kafası çalışan insanların diyarı.
Temel eğitim sağlam. Bir işi öğretip görev tanımını da net çizerseniz,
inisiyatif kullanılmasını da beklemezseniz, iş iyi kötü yürüyor.
Ama
insanların çoğu çalışmayı pek sevmiyor. Yaşam tarzı, ‘yorgun doğanlar
kulübü’ tüzüğüne göre şekilleniyor. ınsanlar genelde ‘dinlenmek için
yaşamak’ yanlısı. Herkes ‘hemen, şimdi’ çok para kazanmak istiyor. Bir
yılda Lexus cip, iki yılda ev sahibi olmak istiyor. 90’ların başında
‘norm’ halini alan kolay yoldan köşe dönmece yöntemi ahlak, etik
bırakmıyor. Beklemeye tahammül yok. Onca yıl Sovyet devrinin
kuyruklarında bir kutu konserve için saatlerce bekleyenler, şimdi sabır
tespihi çekmek istemiyor. ışte bu yüzden ‘nitelikli-yaratıcı
sahtekârlık’ yöntemleri gırla gidiyor.
Mesela her yanı istila eden döviz büfelerinde pür dikkat olmalısınız.
Kimisi para konan pencereye bir damla bal akıtıyor. Müşteriye verilen
ilk banknot oraya yapışıp kalıyor. Görmeniz imkansız. Paranızı orada
sayıp eksiği fark ederseniz, kasiyer ucundan bala yapışan parayı alıp
“Aaa, bakın burada unutmuşsunuz!” diye mecburen veriyor. Saymadan alıp
giderseniz, geri dönüp hak iddia etmeniz imkânsız. Daha pek çok
sahtekârlık yöntemi ayykuka çıkınca, bataklığı kurutmayla pek uğraşmayan
hükümet, sinekleri imha etme kararı aldı ve bu sonbaharda döviz
büfelerinin neredeyse tamamı kapatılacak!
Bir başka ‘yaratıcı’ para kazanma yöntemi, vatandaşların tüm özel
bilgilerinin kayıtlı olduğu devlet kurumlarından sızdırma CD’leri
satmak. Üstelik gizli-saklı da değil. ıstanbul trafiğinde su-kâğıt helva
satanlar gibi. Yolun ortasında vergi dairesinden trafik idaresine kadar
neredeyse tüm kurumların veri bankaları her gün satılıyor. Hem de komik
paralara... Sonra, mesela yurtdışındayken bile cep telefonunuzdan günde
on kere sigortacılar arıyor ve “Arabanızın kaskosu ay sonu bitiyor, biz
yardımcı olalım” diyor. E, tabii, her seferinde ‘mühim bir şey kaçırma’
korkusuyla açtığınız telefon, kazık ‘roaming’ faturası olarak size geri
dönüyor.
Manzara akla ziyan: Sahtekârların hangi telefondan SMS
yolladığı belli... Ev adresinizden cep telefonunuza, kaç para vergi
verdiğinizden arabanızın ruhsatına kadar en mahrem bilgilerin CD’si,
pazarda domates gibi satılıyor ve satanlar belli... Diğer ‘yaratıcı
sahtekârlıklar’ da hep alenen yapılıyor.
Ama bunlar ‘küçük meseleler’ ve kimse kıyamati koparmıyor, hükümet pek
de ‘dert’ etmiyor. Öbür yandan FSB’nin yetkilerini ‘Sovyet devrinin
KGB’si’ ile eşitleyecek sertlikte yasalar tıkır tıkır geçiyor. ‘Ulusal
güvenlik’ denince akan sular duruyor, FSB’ye ‘gerekli gördüğü durumlarda
gerekli gördüğü kişileri gözaltına alma, devlete zarar verecek
zanlıları doğrudan uyarma hakkı’ veriliyor.
Ama ‘bireyin güvenliği,
hakları’ denince kaynayıp gidiyor. ‘Güçlü’ devletin ‘zayıf’ bireyleri;
‘zengin’ devletin ‘yoksul ve yoksun’ üyeleri olmak kaderden.
Rusya
ormana bakarken ağaçlara çarpmaktan yara bere içinde.
18.7.2010
Реклама