"Para ya Çin'den ya halktan!"
Bu yılın ilk çeyreğinde Rusya federal bütçesi gelir yönünde duraklarken, harcamalar yüzde 25 artış gösterdi. Özellikle petrol ve doğalgaz gelirleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9,8 oranında düştü; mart ayında ise bu düşüş yüzde 17’yi buldu. Enflasyonun da yüzde 10’u aştığı bu dönemde, gerçek anlamda gelir artışı yaşanmadı. Ekonomistler, bu durumu ABD Başkanı Donald Trump’ın Rusya’ya yönelik uyguladığı dolaylı baskıya ve dünya genelinde başlattığı tarif savaşlarına bağlıyor. Ekonomist İgor Yurgen, “Trump, Ukrayna barışı için tehditlerde bulunmuştu, şimdi de bu yolla ekonomimizi hedef alıyor” dedi.
N. İzvestiya'ya konuşan uzmanlar, bütçe açığının kapatılması için birkaç senaryo üzerinde duruyor: Vergi artışı, devlet harcamalarının kesilmesi ya da dış gelir kaynaklarının artırılması. Ancak tüm bu seçeneklerin ciddi zorlukları var. Vergilerde 2025 başında uygulamaya giren yeni progresif gelir vergisi, henüz beklenen katkıyı yapamadı. Devletin yedek akçesi olan Ulusal Refah Fonu ise Çin yuanı üzerinden tutulduğu için, Çin'in yuanı değerli kılmak adına doları zayıflatma politikası Rusya’ya zarara yol açtı. Devletin ek gelir elde etmek için başvurduğu başka bir yol da petrol şirketlerine verilen sübvansiyonları kısmak olabilir; ancak bu durum, geçmişte olduğu gibi yeni bir akaryakıt krizini tetikleyebilir. Hatırlanacağı üzere, 2023’te benzer bir kesinti piyasada benzin ve dizel kıtlığına neden olmuştu.
Uzmanara göre Moskova, bütçe açığını Çin ile ticaretini artırarak kapatma arayışında da sınırlı imkanlara sahip. Rusya’nın Çin’e enerji ihracatı altyapı kapasitesinin sınırına ulaşmış durumda. "Sibirya’nın Gücü" boru hattı tam kapasite çalışıyor, gölge filo denilen tanker ağı genişletilmiş olsa da yeni sevkiyat için daha fazla imkan bulunmuyor. Üstelik Çin tarafı hâlâ Rus doğalgazına, kömür fiyatı üzerinden ödeme yapmakta ısrar ediyor ve yeni altyapı projelerinin finansmanında da istekli değil. Ekonomist Yurgen’e göre, “Rusya zaten teknik olarak maksimum ihracat yapıyor, Çin ise alımlarını sadece ciddi indirimle sürdürüyor. Hiçbir ilüzyona kapılmamalıyız.”
Eğer petrol fiyatı varil başına 60 doların altında sabitlenirse bütçede açık daha da büyüyecek. Bu durumda hükümet ya harcamaları daha fazla kısmak ya da yeni vergi artışlarına gitmek zorunda kalacak. En büyük bütçe kalemleri ise savunma ve güvenlik sektörleri; bu alanlara bu yıl yaklaşık 17 trilyon ruble (bütçenin %40,88’i) ayrılmış durumda. Uzmanlara göre, Rusya'nın gelir artırma seçenekleri sınırlı ve kısa vadede ciddi bir rahatlama beklenmiyor. “Görünen tek çözüm halktan ve işletmelerden daha fazla vergi almak” diyen İgor Yurgen, siyasi açıdan kamuoyu tepkisini çekmemek için harcama kısıtlarının erteleneceğini, tıpkı geçen yıl olduğu gibi bütçe açığı limitinin genişletileceğini öngörüyor.
14.4.2025
Реклама