Rüzgâra karşı yürüyesi memleket
![]()
Bu mezartaşını bu kadar çok sevmemin çok özel, başka bir nedeni daha var: O mezartaşını, ‘düzen’e karşı direnerek yapmayı göze alan iki heykeltraşı sağlıklarında tanıma şansım oldu. On yıl kadar önce, rahmetli Vera Feonova tanıştırmıştı. şimdi lazım olunca, arşivden isimlerini bulamadım, bağışlayın. Moskova’nın bir kenar mahallesinde, Kruşçev devrinden kalma berabat bir apartmanın gün yüzü görmeyen bodrum katındaki galerilerinde, yuvalarında tanışmıştım onlarla. Nazım’ın ruhuna 50 gram votka içerek bitirdiğimiz doyumsuz bir sohbette anlatmışlardı mezartaşının üyküsünü.
Nazım’ın mezartaşını yapmaya, kadim dostları olarak onlar talip olmuştu. Ama çizilen eskizi gören bürokratlar şiddetle direnmiş, ‘Sosyalist gerçeklik’le bağdaşmadığı için öfkelenmişlerdi. Onların istediği, diğerlerine benzeyen bir büst, en fazlasından yanına bir kalem, kitap ya da bir güvercin motifi olmuştu. Ama onlar taşın parlak yüzüne birkaç çizgiyle ‘rüzgara karşı yürüyen adam’ı resmettikleri taşa sarılmış, tıpkı Nazım gibi, sonuna kadar geri adım atmamışlardı. Ve sonunda onların dediği olmuş, her nasılsa taş yerini bulmuş, gediğine oturmuştu.
Ortada Nazım’ın ne doğum ne de ölüm günü yokken, “Mezarı Türkiye’ye getirilsin!” temcit pilavı ısıtılmamışken, velhasıl ortada fol ve yumurta yokken o taşı hatırlamam aslında sebepsiz değil. Rusya son bir asırdır fokurdayan bir kazan gibi. Köleliğin henüz 1860’larda kalktığı, ardından Çarlığın tabutunun kanlı bir devrimle çivilendiği, ‘sanayileşmiş Batı’ için öngörülen bir ‘toplumsal laboratuvar’ hayatının 70 küsur yıl, başlangıçta tamamen ‘köylü bir toplumda’ dayatıldığı, sonrasında hayrettir ki, bu girdaptan da çok fazla ‘kan dökmeden’ çıkmayı başarmış, deve desen deve değil, kuş desen kuş değil garip bir diyar burası... Ne Batı’nın ne Doğu’nun kalıbına ve gömleğine sığmayan, tıpkı Türkiye gibi iki arada bir derede bir memleket... Kimliğini, yolunu arayan; “Quo vadis?” sorusunu “Ne yapmalı?” sorusuyla her daim harmanlayıp bir çıkış yolu bulamayan muamma...
Bu topraklarda rüzgarı arkasına, mührü eline alanların iktidar sahibi olmayı servet sahibi olmaktan önemli kılan düzeni, sıradan insanı ‘odak’ değil ‘teferruat’ sayarak beyliğini sürüyor. Adı ister sokaktaki polis, ister evkaftaki memur olsun, Dostoyevski ya da Gogol metinlerinden fırlayan ‘ikidar sahipleri’, insanlarıezerek ve de ahalinin “Böyle gelmiş, böyle gider” teslimiyetçiliğiyle yelkenlerini şişirerek hükmünü sürüyor.
ışte, bazen taş yerinden kıpırdayacak gibi oluyor: Bazen Putin’in ‘yeni bir şeyler’ arayan, ama eski düzenden çıkma olmanın zaafiyetlerinden kurtulamayan çıkışları... Bazen ‘yeni nesli’ temsil eden Medvedev’in umut veren kalkışmaları... Bunlar ‘rüzgara karşı yürüyüş’ beklentisine kıvılcım oluyor. “Rüşvet ve yolsuzluğu bu millet sadece suç değil, ayıp olarak da görmeli” diye ‘temiz eller’ operasyonuna kapı aralayan bir ses... “Sıradan insanın hayatını kolaylaştırmamız lazım” diye yumruk sallayan yakınış... “Özel sektörün ümüğünü vergi, denetim diye sıkmayın” diyen heyheyleniş ‘rüzgara karşı yürüyüş’ gibi yankılanıyor.
Ama sonra her zamanki gibi bürokrasinin, gölgedeki iktidar sahiplerinin ‘çarka çomak sokturmama’ kararlılığı sökün ediyor ve ‘hayatı zehir eden’ düzen bildiğini okuyor. Oysa bu dayanılmaz hayatı hak etmeyecek kadar acı çekmiş, insan gibi yaşamaya layık insanların memleketi burası... Ama hala rüşvetin, yolsuzluğun, baskının, adalatesizliğin, akla ziyan uygulamaların nefes almayı zorlaştırdığı bir cangıl.
Nazım’ın mısraları nasıl ki, insanlıktan yana umudu hep taze tutuyorsa, Nazım’ın mezar taşı da Rusya’nın huzura ermesi için bir ışık gibi orada duruyor. Rusya’da ‘rüzgara karşı yürüyenler’ artmadıkça, bu korkunç fırtına herşeyi önüne katıp sürüklemeye devam edecek.
4/10/2009
Реклама