Kriz ağlarını örerken...
![]()
Aslında zadece Rusya için değil, Türkiye dahil herkes için aynı gerçekle yüzleşme zamanı:
Küresel ekonomide herkes ABD ile aynı gemide. ABD batarsa herkes batar. Onun için –gönüllü ya da gönülsüz- tüm dualar ABD ile! Orada boşalan fren, tümüyle duvara çarpmadan tutarsa, herkes bir şekilde toparlanmaya başlayacak. Yoksa korku filminin sonunu ne olacağını bilmeden elimiz yüerğimizde bekleyeceğiz.
Rusya açısından “şerden hayır çıkarma” babında söylenenebilecek birkaç şey olabilir:
Sonsuza kadar pahalı petrol satarak ve yan gelip yatarak yaşamak mümkün değil. Bir musibet bin nasihatta iyidir diye düşünelim ve Rusya’nın artık petrolden, gazdan başka da dünyaya satacak ürünler geliştirmesinin “olmazsa olmaz” olduğunun idrakine varılacağını umalım...
Üretmeden, kolay parayla “dolçe vita” yaşamanın bir kısım halk nezdinde “hayatın normalleri” sayıldığı dönemin kapanması bakımından, bugün yaşananların hayırlara vesile olmasını da dilemek lazım. Herkes pabucun pahalı olduğunu, dünyanın rekabetçi bir kurtlar sofrası olduğunu anlamalı ve ayağını yorganına göre uzatmalı.
Neredeyse 10 yıldır soluksuz büyüyen, ayakları yerden kesilen, başı bulutlara değecek olan ekonominin “sanal” tarafından kurtulması, gerçeklerle yüzleşmesi, maliyet ve kar hesaplarının ayaklarının yere basması lazımdı. Keşke tüm bu dersler, kapıyı çalan kriz seslerinin gölgesinde, sopayla değil, gönüllü ve bilinçli olarak öğrenilebilseydi. Ama sayı saymayı bilmeyenlerin dünyasında dayak yemeyle de öğrenme metodunu hayatın kendisi çeşitli vesileler bulup dayatıyor işte. Bu zor dönemin ardından Rusya’da reel ekonominin gerçeklerle yüzleşeceği, kiralardan emlak fiyatlarına, kar marjlarından kontrolsüz fiyat politikalarına kadar birçok şeyin kendine az da olsa çeki düzen vereceği bir ortama çıkılmasını hiç değilse “umut edebiliriz”...
Putin ve Kudrin, ısrarla istikrar fonu oluşturup milyarlarca doları “Dünya hali, ne olur ne olmaz” diyerek dokunmamak kaydıyla bir kenara atarken, “Memleket çürürken, biz hayatı yokluk içinde geçirirken ne gereği var bu parayı biriktirmenin? Fert başına bölüp dağıtalım, daha fazla harcayalım” diyenlere karşı dik durulmasının faydası görüldü, görülecek de. Bugün Rusya 500 küsur milyar dolarına güvenerek kendini nisbeten daha güvende sayıyor.
Tüm bunların yanında, biraz da kasasındaki paraya güvenip dünyaya celallenmeye başlayan, ABD’nin tahriklerine kapılıp efelenen Rusya’nın, aslında ister istemez “küresel ekonomi”nin parçası olduğunu, siyasetten çok ekonominin hala belirleyici güç olduğunu, silahlardan çok ekonomik enstürmanların ve paranın konuştuğunu anlaması ve serinkanlılığa dönmesi için de son gelişmeler uyandırıcı bir “soğuk duş” olmuştur umarız...
Ekonomiler iniyor, çıkıyor... Dümya her 10-15 yılda bir türbülansa giriyor, çıkıyor... Belki bu sefer daha da sarsıcısı yaşanıyor. Ama son tahlilde ülkelere, ellerindeki varlıklara, nüfus dinamizmine, tüketim taleplerine, pazatrın bekaretine ve daha ğek çok faktöre bakıp da bir sonuca varılacak olsa, bu krizden en az etkilenecek ülkelerden birinin mantıken Rusya olması gerekir... Dileriz öyle de olur.
Türk işadamları için de muhtemelen şu an yapılacak şey, reel ekonomiye etki olmamışken yersiz panik yapmamak, ihtiyatlı iyimserliği korumak, 2009’da talebin bugünküne nisbeten düşeceğini hesaba katmak, ama her krizin yeni fırsatlar yaratacağını da unutmadan işine gücüne bakmak olmalı.
Rusya ve Rus halkı, minimum zarar görmüşken gereken dersleri alırsa, gelecek bu topraklar için hala parlak.. Yani burada duracak bir krizin “iyi tarafları” bile olabilir.
“Sanal” ekonomik kalelerin yıkıldığı bir dönemde, “gerçek” ekonominin kalbinde kalanlar belki ufak tefek çatışmaları kaybedebilirler, ama son tahlilde savaşı kazanırlar...
9/10/2008
Реклама