Koltukta 15 yıl: Sobyanin Moskova'yı nasıl değiştirdi?
Hukuk eğitimi almış taşralı bir hukukçu başkente damgasını nasıl vurdu? "Yeri dolmaz" denilen efsane başkan Yuri Lujkov'u nasıl unutturdu? 66 yaşında olan Sergey Sobyanin, bu ay Moskova Belediye Başkanı olarak 15 yılını dolduruyor. 21 Haziran 1958’de Tümen bölgesinde doğan, Ural Devlet Hukuk Akademisi’nde hukuk eğitimi aldıktan sonra siyasi kariyerine bölgesel yönetimlerde başlayan Sobyanin, 2001–2005 yılları arasında Tümen bölgesi valiliği yapmıştı. İdareci yeteneklerini keşfeden Putin onu Kremlin'e getirmiş, 2005–2008 yılları arasında Kremlin idaresi başkanı olarak "sağ kolu" yapmıştı. 2008’de başbakan yardımcılığına getirilen Sobyanin, 2010 yılında Moskova Belediye Başkanı oldu ve o tarihten bu yana kentin yönetimini üstleniyor.
Sobyanin, Ekim 2010’da Yuri Lujkov’un yerine Moskova belediye başkanlığı görevine geldi. Aradan geçen 15 yılda başkent büyük bir dönüşüm yaşadı. Rus medyası yıl dönümünde bu konuyu ele alıyor. Zaman zaman "yakınlarını kayırdığı" iddiasıyla çeşitli iddialarla suçlansa da, Sobyanin'in başkentin çehresini değiştirdiğinde çoğunluk mutabık.
Bu değişimin en önemli itici gücü ulaştırma altyapısının gelişmesi oldu. Metro hattının uzunluğu 560 kilometreyi aştı, istasyon sayısı 306’ya yükseldi, Büyük Çevre Hattı’nın (BÇH) devreye girmesiyle Moskova metrosu dünyanın en uzun çevre hattına sahip oldu. Günlük 8 milyon yolcu taşınırken, MÇK ve MCD projeleri kentin ulaşım haritasını kökten değiştirdi.
Uzmanlar, yeni metro hatları ve dijital hizmetlerin Moskova’yı dünya liderleri arasına soktuğunu vurguluyor. Moskviçmag'a konuşan Finans Üniversitesi öğretim üyesi Pyotr Şçerbaçenko’ya göre, metro ve toplu taşıma araçları kentsel dönüşümün temeli haline geldi. Yalnızca metro saatte yüzbinlerce kişiyi tek bir yönde taşıyabiliyor, böylece cadde ve yolları ciddi ölçüde rahatlatıyor. Ancak trafik sorunu tam çözülebilmiş değil: Moskova’da 4 milyon araç bulunuyor, buna her gün Moskova bölgesinden gelen aynı sayıda otomobil ekleniyor.
Sobyanin döneminde Moskova’da 1550 kilometre yeni yol, 485 tünel, köprü ve viyadük ile yüzlerce yaya geçidi inşa edildi. Kent, Zaryadye Parkı’ndaki Yüzen Köprü gibi yeni simgelere, “Benim Sokağım” programıyla yenilenen caddelere ve onlarca kamusal alana kavuştu. Monorayın parka dönüştürülmesi, atıl kalmış altyapının şehir hayatına yeniden kazandırılmasının başarılı bir örneği oldu. Mimarlara göre, Moskova’da artık yayalara “kente sahip olma hakkı” iade edildi. Diğer yandan sık değiştirilen kaldırımlar "israf ve yolsuzluk" eleştirilerine hedef oldu.
Büyük bir aşama da kentsel dönüşüm programının gelişmesi oldu. Sekiz yılda 226 binden fazla Moskvalı yeni evlere taşındı ya da taşınmaya hazırlanıyor. Programa 5 binden fazla Kruşçov dönemi binası alındı, yeni inşa edilen konutların toplam hacmi 7 milyon metrekareyi geçti. İlk etaplarda bazı şikâyetler ve davalar görülse de 2025 itibarıyla inşaat ve projelendirme çalışmaları 10,5 milyon metrekareye ulaştı. Program, Moskova tarihinin en büyük konut dönüşüm hamlesi olarak değerlendiriliyor.
Uzmanlara göre, Sobyanin döneminde Moskova artık küresel bir mega kent kimliği kazandı. Kentsel tasarımcılar, şehrin karma işlevli projelerle (konut, iş, park, okul ve ofislerin aynı bölgede birleşmesi) modern planlama çözümleri uygulamayı öğrendiğini belirtiyor. “Elinde talimat olmayan bir konstruktörden gerçek bir uzay gemisi inşa edildi” diyen mimar Aleksandr Lysov, yapılanları özetliyor. Ancak eleştirenler, Moskova’nın bu gelişiminin diğer Rus kentlerine kıyasla eşsiz bütçe kaynaklarından beslendiğini ve bu nedenle başkent ile bölgeler arasındaki uçurumun büyüdüğünü hatırlatıyor.
7.10.2025
Реклама