'Kale ekonomisi': Rusya'da 50 milyar $'lık varlık devlete geçti
Rusya’da son üç yılda el konulan veya geçici olarak devlete devredilen varlıkların toplam değeri 3,9 trilyon rubleye ulaştı (yaklaşık 50 milyar dolar). Kommersant gazetesi bu tutarın, federal bütçenin bir aylık harcamasına veya ülke GSYİH’sinin yaklaşık yüzde 2’sine eşdeğer olduğunu yazıyor.
NSP hukuk bürosunun hazırladığı rapora göre, söz konusu el koymalar, Rusya’nın açık ekonomiden “kale ekonomisine” geçişini simgelemekte. Özellikle stratejik öneme sahip sektörlerde üretim yapan özel mülklerin devlet kontrolüne alınması, ekonomik güvenlik önceliğiyle gerekçelendiriliyor.
El konulan varlıkların 1,5 trilyon rublesi stratejik şirketlere dair düzenlemelere, 1 trilyon rublesi yolsuzlukla mücadeleye, 385 milyar rublesi özelleştirme ihlallerine, kalan kısmı ise kötü yönetim, verimsizlik ve aşırılık yanlısı faaliyetlerle bağlantılı gerekçelere dayandırıldı. Hükümet, özellikle dost olmayan ülkelerle ilişkili olan veya yurt dışında bulunan mülkiyetleri mercek altına alıyor. Son bir yılda, yabancı yatırım anlaşmalarıyla korunan ve bu nedenle doğrudan el konulamayan şirket sayısı 9’dan 16’ya yükseldi. Bu şirketler, belirsiz süreyle devlet varlık ajansı Rosimuşestvo’ya devredildi.
Gazetenin görüşüne başvurduğu uzmanlar, gelişmeleri "sürünen", yani alttan alta ilerleyen millileştirme (polzuçaya natsionalizatsia) olarak adlandırıyor. Yargı kararlarının çoğu tek celsede verilirken, mülkiyet değişimleri ortalama iki ay içinde tamamlanıyor. Mahkemeler, ikinci vatandaşlıklar, yurtdışındaki mal varlıkları ve dost olmayan ülkelere ödenen temettüler gibi unsurları gerekçe göstererek mülkiyetin devrini onaylıyor. Özellikle savunma sanayii, kimya, ilaç ve ulaşım gibi alanlarda üretim yapan şirketler öncelikli hedef.
Hukukçular, iş insanlarını yurt dışı bağlantılarını asgariye indirmeye, hatta devletle bağlantılı ortakları işletmelere dâhil etmeye çağırıyor. Süreç, Rusya’nın ekonomik sisteminde yapısal bir dönüşümün parçası olarak tanımlanmakta. Ancak Moskova, Batı’daki Rus varlıklarının da benzer şekilde el konulması riskini dengelemek için, özellikle yabancı sermayeye yönelik adımlarını dikkatle sınırlı tutmaya çalışıyor.
10.7.2025
Реклама