Neden ruble güçlenirken Rusya'nın ithalatı artmıyor?
Rusya’da 2025 yılının ilk dört ayında ithalat yalnızca yüzde 1,8 oranında artarken, aynı dönemde rublenin dolar karşısında yüzde 23 değerlendiği bildirildi. Uzmanlara göre normal koşullarda ulusal paranın güçlenmesi ithalatı teşvik ederken, mevcut tabloda ithalatın durağan kalmasının birkaç nedeni bulunuyor:
Öncelikle, makineler ve ekipmanlar gibi yatırım amaçlı ürünlerin ithalatında yüzde 2,6 oranında düşüş yaşandı. Ekonomistler, bu durumun yüksek faiz oranlarından kaynaklandığını belirtiyor: 2025'in başında politika faizi yüzde 21'e ulaşarak yatırım mallarına olan talebi zayıflattı. Ayrıca, geçtiğimiz yıl sonbaharda yapılan yoğun otomobil ithalatı ve buna bağlı stok fazlası da bu yılki alımların azalmasına neden oldu.
Bunun yanında, Batı yaptırımları ithalatın önündeki en büyük engellerden biri olarak öne çıkıyor. Birçok yüksek teknoloji ürünü ve çift kullanımlı malların Rusya'ya satışı ya yasaklandı ya da ciddi şekilde kısıtlandı. Bu da hem tedarikçi sayısının azalmasına hem de Çin'e olan bağımlılığın artmasına yol açtı. Analistlere göre, bugünkü ödeme gücü dikkate alındığında Rusya'nın ithalat potansiyeli yaklaşık iki kat daha yüksek olabilirdi. Ancak lojistikteki aksaklıklar ve finansal işlemlerdeki sınırlamalar bu potansiyelin önünü kesiyor.
Uzmanlar, bu yıl ithalatın yavaş yavaş artabileceğini, ancak bunun politika faizindeki düşüşe bağlı olacağını öngörüyor. Diğer yandan, ithalatın artması ve ihracatın düşmesiyle birlikte dış ticaret fazlasının daralması, yıl sonunda rublede değer kaybına yol açabilecek önemli bir risk olarak değerlendiriliyor. Dış ticaret dengesinin bozulması, özellikle yaz aylarında yurtdışına çıkışların artması ve tatil amaçlı döviz talebinin yükselmesiyle birlikte ruble üzerinde ek baskı yaratabilir.
Rusya'nın ithalatı 2025 yılının ilk dört ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 20 artarak 105 milyar dolara yükseldi. Bu artışın büyük bölümü yatırım malları ve teknoloji ekipmanları ithalatından kaynaklandı. Yatırım mallarının ithalatı yüzde 28 artarak 38,2 milyar dolara ulaştı. Sadece Nisan ayında ithalat 29 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti ve bu, 2022 başından bu yana aylık bazda en yüksek değer olarak kaydedildi. Sanayi makineleri ve elektronik donanım ithalatında da dikkat çekici artışlar gözlendi.
Rublenin değer kaybetmesi ithalatı daha pahalı hale getirse de, tüketim ve sanayi üretimini destekleyen ürünlerdeki dışa bağımlılık devam ediyor. 2025’in ilk aylarında ruble, dolar karşısında ortalama 90-94 bandında işlem gördü. Bu da ithalat faturalarının TL cinsinden de hızla kabarmasına yol açtı. Nitekim sanayiye yönelik robot sistemleri, taşıma ekipmanları ve elektrikli motor ithalatı yüzde 40’a yakın artış gösterdi. Gıda dışı tüketim mallarındaki artış ise yüzde 12 civarında kaldı.
Enerji gelirlerindeki toparlanma sayesinde dış ticaret fazlası kısmen korunsa da, artan ithalat nedeniyle dış denge üzerindeki baskı belirginleşti. Nisan ayında Rusya'nın dış ticaret fazlası 9,8 milyar dolar olarak açıklandı. Ancak ithalatla ihracat arasındaki makas, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 30 daraldı. Enerji dışı sektörlerin ihracat kapasitesi sınırlı kaldığı için, ithalat bağımlılığı sürdü.
Uzmanlara göre yaptırımlar altında üretim altyapısının modernizasyonu ve teknolojiye erişim, ithalatı zorunlu kılıyor. Yerli üretimi ikame edecek sanayi ürünlerinin geliştirilmesi zaman alacağından, Rusya’nın yüksek teknolojili ürünlerde dışa bağımlılığı kısa vadede azalmayacak. Özellikle Çin ve Türkiye üzerinden yapılan dolaylı ithalat, istatistiklerde büyümeyi tetikleyen unsurlar arasında yer alıyor. Bu bağlamda Moskova, hem ithalat finansmanını sürdürebilmek hem de rubledeki değer kaybını kontrol altında tutabilmek için yeni ticaret anlaşmalarını devreye sokmayı planlıyor.
16.6.2025
Реклама