Arabuluculuk işlemedi, Rusya'da iş davaları mahkemesiz olmuyor
Rusya’da 2010 yılında yasalaşan mediasyon (arabuluculuk) sistemi, Batı ülkeleriyle kıyaslandığında hâlâ emekleme aşamasında. ABD’de dava öncesi aşamada tarafların uzlaşmaya çalıştığı mediasyon süreci zorunlu hale getirilmişken ve başarı oranı %80’i bulurken, 2024 yılında Rusya’da arabuluculukla çözülen dava sayısı sadece 23 olarak kayıtlara geçti.
Forbes analizine göre bu sayı, yıllık 1 milyonu aşkın ticari dava düşünüldüğünde yok denecek kadar az. Zira arabuluculuk çoğunlukla noter onayıyla resmiyet kazandığından, gayriresmi uzlaşmalar bile istatistiklere tam olarak yansımıyor.
Oysa teoride arabuluculuğun çok sayıda avantajı bulunuyor. Öncelikle mahkeme süreçlerine kıyasla çok daha ucuz ve hızlı; ayrıca mahkemelerin aksine gizlilik sağlıyor. Özellikle ticari sırların veya hassas anlaşmazlıkların ifşa olmasını istemeyen şirketler için bu önemli bir fırsat. Mediasyonun birkaç hafta içinde sonuçlanabilmesi, yıllarca süren davalara göre büyük zaman ve maliyet avantajı sunuyor. Ancak bu avantajlara rağmen iş dünyası hâlâ arabuluculuğa güven duymakta zorlanıyor.
Forbes'a göre bu güvensizliğin arkasında ise hem kültürel hem yapısal sebepler yatıyor. Mediasyon kararlarının bağlayıcılığı sınırlı; tarafların uzlaşma şartlarını ihlal etmeleri halinde yaptırım uygulanması için ayrıca mahkemeye başvurmak gerekebiliyor. Bunun ötesinde, iş kültürüne yerleşmiş duygusal refleksler de engel teşkil ediyor. Yazarlara göre, iş anlaşmazlıkları çoğu zaman kişisel hakaret gibi algılanıyor, bu da rasyonel uzlaşma yerine öfke ve misillemeyi tetikliyor. Basit bir ticari aksaklık dahi tehdit, dava ve küskünlükle sonuçlanabiliyor.
Rusya'da 1990’lı yıllardan miras kalan “iş dünyasının maço kültürü” de bu süreci baltalıyor. O dönemin çetin koşullarında hayatta kalan birçok yönetici, hâlâ çatışma ve baskı yoluyla çözüm arama eğiliminde. Bu nedenle uzlaşmacı yaklaşımlar güçsüzlük olarak görülüyor. Ancak artık ekonomik yapının değişmesiyle birlikte bu anlayışın da dönüşmesi gerekiyor. Analiz, arabuluculuğun yalnızca mali değil, aynı zamanda sosyal faydalar sağlayabileceğini hatırlatarak, iş dünyasına şu çağrıyı yapıyor: “Belki de kavgayı erteleyip önce anlaşmayı denemek gerekir.”
14.6.2025
Реклама