Rusya'nın ekonomik büyümesi neden yavaşladı?
Rusya ekonomisinde 2025’in ilk dört ayı, son yıllara kıyasla alışılmadık bir tablo çiziyor. Savunma harici sektörlerde üretim düşerken, savunma sanayisine yönelik üretimin büyüme hızı da yavaşladı. Forbes dergisinin Rusça edisyonuna konuşan bağımsız ekonomistlerin analizine göre, yılın ilk çeyreğinde GSYİH, geçen yılın son çeyreğine göre mevsimsellikten arındırılmış bazda yüzde 0,5–1,5 oranında düştü. Durum, yüksek faiz oranları ve kısıtlı kredi olanakları nedeniyle üretim sektöründe finansmana erişimin zorlaşmasından kaynaklanıyor.
Rusya Merkez Bankası’nın uzun süredir uyguladığı yüksek faiz oranı, üretim sektörüne yönelik kredileri ciddi şekilde sınırladı. Ticari bankalar hem yatırım hem de işletme kredilerini azaltırken, artan borçlanma maliyetleri pek çok şirketin ayakta kalmasını zorlaştırdı. Özellikle krediye bağımlı şirketler için borçların faiz yükü dayanılmaz boyutlarda. Bununla birlikte, devletin savunma sanayiine sağladığı bütçe desteği de artık önceki yıllara göre daha düşük etki gösteriyor.
Federal bütçenin petrol ve gaz dışı gelirlerinde büyüme, Şubat 2022’den bu yana ilk defa yavaşladı. Geçen yıllarda toptan fiyatlardaki hızlı artış sayesinde çift haneli büyüme kaydedilen bu alanda, şimdi hem Merkez Bankası’nın sıkı para politikası hem de sanayiye yönelik sübvansiyonların azaltılması etkili oluyor. 2025’te kurumlar vergisi ve bazı harçların artırılması bile bu düşüşü telafi edemedi. Hükümet, üretimi canlandırmak için yeni mali araçlar geliştirmekte zorlanıyor.
Sanayi sektöründeki bu daralma, hanehalkı tarafında da talep yavaşlamasını beraberinde getiriyor. Şirketler, yükselen maliyetler nedeniyle çalışan ücretlerini artırmakta isteksiz davranırken, bu da tüketici harcamalarını frenliyor. Bütçe gelirlerinin, planlanan hedeflere ulaşamaması nedeniyle kamu harcamalarını artırma imkanı da azalıyor. Petrol fiyatlarının düşmesi ve rublenin güçlenmesi, petrol ve gaz gelirlerini daha da geriletiyor. Böylece, hem hanehalkı hem de kamu sektörü gelirlerinde bir daralma yaşanmakta.
Ekonominin gidişatı, üretim ve talep arasındaki olumsuz döngünün daha da derinleşebileceği olasılığını akıllara getirdi. Üretim gerilerken, tüketim de azalıyor ve bu durum yeni bir resesyon döngüsü başlatabilir. Merkez Bankası’nın, enflasyonu kontrol altına alabilirse faiz oranlarını düşürerek üretim için finansmanı rahatlatma şansı bulunuyor. Ancak son üç yıldır uygulanan genişleyici bütçe politikalarının yarattığı yüksek enflasyon, bu süreçte engel.
Hazine Bakanı Anton Siluanov’un da belirttiği gibi, ekonomik modelin yeniden inşası için daha mütevazı bütçe taleplerine geçilmesi gerekecek. Bütçe gelirlerinde düşüş ve harcamalarda yeniden ayarlama ihtiyacı, 2025’te ekonominin durgunluk ya da küçülme dönemine gireceğinin işaretlerini veriyor. Geçici üretim artışları ve savunma sanayisine aktarılan kaynaklar artık sürdürülebilir büyüme için yeterli değil.
3.6.2025
Реклама