Merkez: "Yüksek gelir artışı alışkanlık yarattı, risk artırıyor"
Rusya Merkez Bankası’nın 2022–2024 dönemini kapsayan hanehalkı finansmanı araştırmasına göre, ülkede gelirlerde önemli artışlar yaşanırken, bu artış özellikle orta ve yüksek gelir grubundaki ailelerde belirgin oldu. Araştırmada, hanehalklarının yüzde 65’inin reel gelirinde artış yaşandığı, her beş haneden birinin gelirinin ise bu dönemde en az yüzde 50 oranında arttığı tespit edildi.
Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Aleksey Zabotkin’e göre bu olumlu tablo, gelir artışının devam edeceğine dair aşırı iyimser beklentilere ve dolayısıyla aşırı kredi kullanımı riskine yol açabilir. Zabotkin, özellikle yüksek gelir artışı yaşayan gruplarda mali güvenin daha da arttığını, bunun da daha fazla borçlanma eğilimi yaratabileceğini söyledi.
Zabotkin ayrıca, bazı hanehalklarının son yıllarda olağanüstü gelirler elde etmiş olabileceğini ve bu durumun kredi sistemindeki risk katsayılarının yeniden değerlendirilmesine neden olduğunu belirtti.
2024 yılında tüketici kredisi alanların oranı önceki yıllara göre hafifçe azalsa da, ortalama kredi tutarlarında önemli artışlar yaşandı. İpotek kredilerinde ortalama borç 2 milyon rubleye, taşıt kredilerinde 739 bin rubleye, tüketici kredilerinde ise 349 bin rubleye yükseldi. Merkez Bankası, yüksek borç yüküne sahip bireylere verilen kredilerin oranını sınırlamak amacıyla makro ihtiyati önlemleri sıkılaştırdı. Bu kapsamda, borç gelir oranı yüzde 80’in üzerinde olanlara verilen kredilerin payı yüzde 5’ten yüzde 3’e indirildi.
Gelirlerdeki artışa paralel olarak, Rusya’da tasarruf oranlarında da artış gözlendi. 2022 yılında finansal varlığı olan hanelerin oranı yüzde 72,9 iken bu oran 2024’te yüzde 75,5’e çıktı.
En yaygın finansal araçlar banka hesapları ve vadeli mevduatlar olmaya devam ederken, hisse senedi ve tahvil sahibi hanelerin oranı sadece yüzde 1,4’te kaldı. Orta gelir grubundaki hanelerde finansal varlıkların reel değeri son iki yılda ciddi biçimde artarken, bu gelir artışlarının büyük kısmı tasarrufa yönlendirildi.
Uzmanlara göre, kredi kullanımında yaşa bağlı farklar da dikkat çekici: Gençler daha çok kredi kullanırken, yaşlı nüfus tasarrufu tercih ediyor.
Ekonomistler, borçlanma artışıyla birlikte finansal piyasaların henüz yeterince gelişmemiş olmasına dikkat çekiyor.
MGU Ekonomi Fakültesi’nden Oleg Buklemişev’e göre, Rusya’da likit finansal araçlar içeren piyasa yapısının zayıf olması, vatandaşların birikimlerini ağırlıklı olarak banka sisteminde tutmasına neden oluyor. Bu durum, yatırım çeşitliliğini ve uzun vadeli sermaye birikimini sınırlandırıyor. Finansal sistemin gelişimi, gelir artışları ve krediye erişim arasında denge sağlanması açısından Merkez Bankası’nın sıkı politikalarını sürdüreceği tahmin ediliyor.
28.3.2025
Реклама