'Mürekkeple değil sinir hücreleriyle' yazılmış Moskova kuralları
Moskova'da yaşamak, özel bir sosyalleşme biçimi. Şehirdeki davranış kuralları birkaç seviyede işliyor. Metroda yürüyen merdivenlerin sağ tarafında durmak gibi bazı kurallar herkes duysun diye yüksek sesle söylenirken, bir kapıyı tutmak veya misafirliğe tatlı bir şeyler götürmek gibi basit bir nezaket de var. Ancak bir de mürekkeple değil, Moskovalıların sinir hücreleriyle yazılmış ritüeller var.
Bunlar okulda öğretilmez, insan kendisi hisseder. Örneğin, sabah saat 7'de asansörde komşunuza rasgeldiyseniz, en nazik davranış neşeyle gülümsemek değil, duvara bakmak. Aşırı neşeli olmak, vandalizm sayılır. Doğru yüz ifadesi hafif yorgun olmalı. Moskova gülümsemesi hazinedir, ilk karşınıza çıkan kişiye verilmez!
Metronun kendine has bir atmosferi var. Buradaki insanlar bir düğündeki misafirlerden bile daha yakın durur birbirine. Ancak vagonda iğne atılsa yere düşmeyecek bir kalabalık olsa bile diğer insanlar yokmuş gibi bir ifade takınmak çok önemli. Yolcuları incelemek ayıptır. İki saniyeden uzun süren bakış, ya saldırganlık eylemi ya da dizginsiz flört çabası kabul edilir.
Telefona, metro haritasına, ekranlara veya penceredeki sonsuz tünele bakılabilir. Gerçek bir Moskovalı, boşluğa bakar. İlginç bir şekilde tren tünelde durduğunda tüm yolcular tek bir organizma gibi bütünleşip aynı anda gözlerini devirir. Gürültü yapmak ya da yüksek sesle şikayet etmek nezaketsizliğin zirvesidir, ancak yüz ifadeniz kolektif acıyı paylaştığınızı göstermelidir.
Yayalar, Moskova'da sanki yumurtlamak için yüzen somon balıkları gibi akar. Eğer gezinti yapıyormuş gibi yavaş yürüyüp mimariyi incelemeye kalkarsanız, çevrenizdekiler gerilebilir, hatta nihayet ambulans çağırıp her şeyin yolunda olup olmadığını sorabilir.
Moskova yaya kalabalığının son katılımcısı bisikletli kuryeler. Kaldırımdaki kalabalığın içine dalmak için sanki finansal bir motivasyona sahiptirler, bu yüzden burger ya da salata değil de "son şansı" teslim ediyorlarmış gibi giderler.
Rahatlamak için trafikte veya yürüyen merdivende oyalanmak mümkündür, geri kalan zamanlarda oyalanmamak mühimdir. Bir dakika, zaman ölçüsü değil, stres birimidir. Bir yere normalden 20 dakika daha uzun sürede gittiyseniz, bu kafanızda iki yeni beyaz saç demektir.
Ofise girdikten sonra ilk yapılması gereken, kahve makinesine yönelmektir. Görgü kuralları, sıradaki son kişinin bir metre arkasında yer alıp telefona bakmanızı gerektirir. Ancak ilk yudum kahveyi içtikten sonra herkese "günaydın" diyebilirsiniz. Daha sonra, open space'te başka insanlar yokmuş gibi yapmaya sakince devam edebilirsiniz. Ama başkalarının var olduğunu unutmayın, özellikle de atıştırmalık bir şeyler yemeye karar verdiğinizde.
Yemek kokmamalı, gürültü yapmamalı ve başkalarının alanına tecavüz etmemelidir. Muhtemelen size "afiyet olsun" dışında bir şey söylenmeyecektir, ama yüz ifadeleri "keşke ölsen" der gibi olacaktır. İstisna: Eğer evden kocaman bir turta getirip mesai arkadaşlarınıza ikram ederseniz, turta sizi 24 saat boyunca her türlü eleştiriye karşı korur. Tam saat 18:00'de çıkmak ise olağanüstü bir cesaret işaretidir.
Moskova'da arkadaşlarla buluşmak, altı ay süren "5'inde ve 15'inde uygunum" tarzı yazışmaların ardından gerçekleşir. Buluşmak elbette merkezde olmalıdır. Perovo veya Sviblovo'daki bir barda buluşma önerisi, arkadaşlığa saygısızlıktır. Ama sakın sadece "merkezde buluşalım" demeyin, spesifik bir restoran veya kafe ismi söylemelisiniz. "Tam yolumun üzerinde" cevabını aldıysanız, bunun bir iltifat olduğunu bilin. Moskova'da hiçbir yer hiç kimsenin yolu üzerinde değildir, size yalan söyleniyordur. Bu bir kültür kodudur ve "Seninle iletişimimizi o kadar değerli buluyorum ki, söylediğin yere gelmeye hazırım. Tabii merkezdeyse" anlamına gelir.
İşte ancak arkadaşlarla gülebilir, şaka yapabilir ve hatta dürüstçe işlerin nasıl gittiğini anlatabilirsiniz. Ayrılmak istediğinizde ise, hemen kalkıp gitmeden önce yaklaşık yarım saat önce "Galiba gitme vakti geldi..." diyerek başlamanız gerekir. Bundan sonra yaklaşık yirmi dakika daha oturup, yarın erken kalkmanız gerektiğini öne sürerek ayrılma konusunu tekrar açmalısınız.
Ama bir ritüel daha var: vestiyerde on beş dakika boyunca sarılıp, mutlaka tekrar görüşmek gerektiğini söylemek. Tabii altı ay sonra!
(Yazı ve kolaj: Moskviçmag)
20.9.2025
Реклама