Nezavisimaya: "NATO, Güney Kafkasya'da etkisini artırıyor"
Güney Kafkasya'da art arda düzenlenen askeri tatbikatlar ve bölge ülkeleri arasındaki diplomatik trafik, Kafkasya'nın jeopolitik önemini yeniden gündeme taşıdı. Hazar Denizi'nde Rusya ve İran'ın ortak düzenlediği CASAREX 2025 deniz tatbikatı tamamlanırken, eşzamanlı olarak Gürcistan ve Türkiye'de NATO’nun Agile Spirit 2025 manevraları başladı. Rus Nezavisimaya Gazete, tatbikatların, ABD ve İsrail’in İran’a yönelik sert söylemleri ile Ermenistan ve Azerbaycan’daki artan Rusya karşıtı eğilimlerin gölgesinde gerçekleştiğini yazıyor.
İran basınına göre, CASAREX 2025 tatbikatı iki ülke donanması arasındaki arama-kurtarma ve deniz güvenliği işbirliğini geliştirmeyi hedefliyor. Gazete son gelişmeleri "bölge dışı askeri güçlerin burada bulunmaması gerektiği yönündeki anlayışa karşı son dönemdeki fiili meydan okumalar" olarak yorumladı.
Bu gelişmelerin yanı sıra Azerbaycan basınında çıkan bazı yorumlar, Türkiye ve hatta NATO’nun Azerbaycan’da askeri üs kurabileceği yönünde iddiaları gündeme taşıdı. Hatta Hacmaz bölgesinde NATO varlığına ev sahipliği yapabilecek bir üs senaryosu dahi tartışmaya açıldı. Türkiye ile Azerbaycan arasında geçtiğimiz günlerde imzalanan askeri iş birliği mutabakatının da bu olasılığı güçlendirebileceği öne sürüldü.
Gazetenin görüşüne başvurduğu askeri uzman Vladimir Popov’a göre, Rusya ve İran birlikte hareket ettikçe, üçüncü ülkelere ait savaş gemilerinin Hazar'a girmesi pek olası değil. Popov, bu bağlamda Azerbaycan üzerinde Moskova ve Tahran’ın hem diplomatik hem de ekonomik baskı uygulaması gerektiğini savundu.
Tatbikatların dikkat çeken bir diğer yönü ise, ABD’nin Güney Kafkasya’daki stratejik ulaşım hatlarına dönük ilgisi. Emekli Rus korgeneral Yuriy Netkaçev’e göre, Zengezur Koridoru olarak bilinen ve Azerbaycan'ı Ermenistan üzerinden Nahçıvan'a ve oradan Türkiye'ye bağlayan güzergâh artık ABD'nin doğrudan ilgi alanına girmiş durumda. Netkaçev, bu koridorun Washington'da "Trump Koridoru" olarak anıldığını ve NATO manevralarının bu bölgedeki kontrolü sağlamaya yönelik senaryolar içerdiğini belirtiyor.
Öte yandan ABD ile Ermenistan ve Azerbaycan arasında Zengezur Koridoru'nun kontrolünün 99 yıllığına bir Amerikan özel güvenlik şirketine verilmesini öngören ve "Trump Köprüsü" adıyla anılan bir proje iddiası ortaya atıldı. Erivan bu bilgileri yalanladı, ancak ABD Başkanı Donald Trump’ın bölgeye dair “bir mucize gerçekleştirdim” sözleri bu tür projelere inandığını gösteriyor. ABD’nin Erivan Büyükelçisi Kristina Kvin’in yerel yetkililerle aktif müzakereler yürüttüğü bildirildi.
Rusya tarafında ise tepkiler sert. Duma üyesi Konstantin Zatulin, Zengezur’daki geçiş yollarının kontrolünün Rus barış gücü tarafından sağlanması yönünde daha önce varılan anlaşmaların Bakü tarafından bozulduğunu öne sürüyor. Ona göre Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, ABD desteğiyle bu kontrolü Batı’ya devretmek istiyor. Korgeneral Netkaçev de Ermenistan’ın Rusya ile Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü'nden (KGAÖ) çekilmek ve Gümrü’deki 102. Rus askeri üssünü kapatmak üzere olduğunu, yerini ise NATO askerlerinin alabileceğini öne sürüyor.
Konuya Rusya tarafından bakan uzmanlar, Rusya’nın Güney Kafkasya’daki etkisini korumak için İran’la iş birliğini derinleştirebileceği görüşünde birleşiyor. Popov’a göre, Moskova’nın elinde hâlâ hem diplomatik hem de ekonomik baskı araçları mevcut.
28.7.2025
Реклама