Yeni virüs Rusya sınırına dayandı... Nasıl korunmalı?
Çin'de ortaya çıkan ve insanlar arasında hızla yayılan metapnömovirüs (HMPV), komşu ülkelere ulaşarak Kazakistan’da da etkisini göstermeye başladı. Kazakistan Sağlık Bakanlığı, 2024 yılının Ekim ayından bu yana 30 metapnömovirüs vakasının tespit edildiğini duyurdu. Uzmanlar, solunum yolu enfeksiyonları ve grip sezonunda bu virüsün daha aktif hale geldiğini belirterek hava yoluyla bulaşma riskine dikkat çekti. Ülkede grip dışı virüsler üzerinde yapılan incelemelerde, metapnömovirüs vakalarının pozitif sonuçların %1,6’sını oluşturduğu bildirildi.
Rusya, Çin’deki durumu yakından izlediğini ve kontrol altında tuttuğunu açıklarken, Çin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi'nin yayımladığı verilere göre metapnömovirüs vakaları 23-29 Aralık haftasında %6,2 oranıyla en sık görülen ikinci enfeksiyon oldu. Virüsün özellikle çocuklar ve yaşlı bireyler üzerinde daha ciddi etkiler yarattığı kaydedildi. Sağlık otoriteleri, metapnömovirüse yönelik spesifik bir tedavi olmadığını, ancak semptomları hafifletmeye yönelik tedavilerin uygulandığını vurguladı.
Rusya Bilimler Akademisi üyesi ve tıp profesörü Gennadiy Onişçenko, Çin’de metapnömovirüs kaynaklı solunum yolu enfeksiyonlarının hızla yayıldığını ve bu durumun dikkatle izlenmesi gerektiğini belirtti. Onişçenko, bu RNA virüsünün yaklaşık 50 yıldır bilindiğini, ancak Çin'de şu anda baskın bir enfeksiyon olarak öne çıktığını ifade etti. Özellikle çocukları hedef alan bu virüsün, Çin'deki yaygın maske kullanımı ve alınan önlemlerle kontrol altına alınmaya çalışıldığını vurguladı. Bununla birlikte, Çin'de tatil sezonunda bulunan çok sayıda Rus vatandaşının ülkeye dönmeye başladığını ve bu durumun enfeksiyon riskini artırabileceğini söyledi.
Onişçenko, Rusya Sağlık Bakanlığı'nın bu duruma karşı hızlı bir şekilde harekete geçmesi gerektiğini belirtti. Özellikle Çin'den dönen kişilere yönelik sağlık taramalarının artırılmasını ve solunum yolu enfeksiyonu belirtileri gösteren hastaların Çin'e seyahat geçmişlerinin sorgulanmasını önerdi. Ayrıca, ülke genelindeki laboratuvar ağlarının metapnömovirüs tanısına yönelik hazır hale getirilmesi gerektiğini ifade etti. Panik yapılmasına gerek olmadığını söyleyen Onişçenko, bireylerin sorumlu davranarak maske kullanımı ve hijyen önlemlerine özen göstermesi gerektiğini vurguladı.
Virüs, soğuk algınlığı gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarının yanı sıra ciddi akciğer enfeksiyonlarına da neden olabiliyor.
Çin devlet medyasına göre, ülkedeki çocuklar arasında insan metapnömovirüsü (HMPV) adı verilen viral bir enfeksiyon artış gösteriyor.
Virüs, soğuk algınlığı gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarının yanı sıra ciddi akciğer enfeksiyonlarına da neden olabiliyor ve verilere göre halihazırda Çin'deki hastanelerde en yaygın dört viral enfeksiyondan biri.
İngiltere'deki Warwick Üniversitesi'nde pnömovirüsler üzerine çalışan bir viroloji profesörü olan Andrew Easton, "HMPV, keşfedildiği 21. yüzyılın başından bu yana dünya çapında risk altındaki nüfusta önemli bir sorun olarak kabul ediliyor," dedi.
Easton, "Bir enfeksiyonun görülme sıklığında veya örüntüsünde bir değişiklik görmek her zaman endişe vericidir" diye ekledi.
Bu yüzden vakalardaki artışları araştırmak ve nedenini belirlemek son derece önemli.
HMPV Nedir?
HMPV, soğuk algınlığına ve akciğer enfeksiyonlarına da sebebiyet veren mevsimsel bir virüs olan RSV ile aynı virüs ailesinden.
2001'de keşfedilen HMPV, ABD'de her yıl 5 yaş altı çocuklarda yaklaşık 20.000 hastaneye yatışla ilişkilendiriliyor.
Enfeksiyonun yaygın belirtileri arasında öksürük, ateş, burun tıkanıklığı ve nefes darlığı var. Ancak bu enfeksiyon bronşite (akciğerlere giden hava tüpünün iltihabı) veya zatürreye (akciğerlerin hava keseciklerinin sıvıyla dolması) ilerleyebilir.
ABD Hastalık ve Kontrol Merkezi'ne (CDC) göre, küçük çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olanlar şiddetli semptomlara karşı en savunmasız olan kesimler.
Diğer ülkeler Çin'deki HMPV'den endişelenmeli mi?
Easton, "HMPV, özellikle yaşamın ilk yılındaki bebekler için ciddi bir endişe kaynağıdır," dedi. Bu, RSV ve mevsimsel grip de geçerli.
Çin merkezli CDC'nin Ulusal Bulaşıcı Hastalık Kontrol ve Önleme Enstitüsü başkanı Kan Biao, 27 Aralık'taki açıklamasında ülkede 14 yaş ve altı çocuklarda HMPV oranının arttığını duyurdu. Ancak artışın ölçeği ve nedeni halen belirsiz.
Easton, "Enfeksiyon modellerindeki değişiklikleri tespit edebilmek ve ardından olası nedenlerin ne olduğunu belirleyebilmek önemlidir," diye konuştu.
"Enfekte kişilerin davranışlarında bir değişiklik olup olmadığını veya enfekte kişilerin sayısında artışa yol açan şeyin virüsteki bir değişiklik olup olmadığını değerlendirmeliyiz."
Bu da akla virüsün mutasyon geçirip geçirmediği sorusunu getiriyor.
Öte yandan Eston, vakalardaki son artıştan bu tür bir mutasyonun sorumlu olma ihtimalini düşük buluyor. Yine de bu olasılığın elenmesi için genetik araştırmalara ihtiyaç var.
HMPV’den nasıl korunabiliriz?
HMPV'ye karşı mevcut bir aşı yok. Ayrıca, ABD CDC'ye göre virüs için spesifik bir antiviral tedavi de mevcut değil. Halihazırda uygulanan tedaviler, semptomları azaltmayı ve hayati belirtileri stabil tutmayı amaçlıyor.
HMPV enfeksiyonlarını önlemek için bireyler diğer solunum yolu virüslerinde aldıkları önlemleri uygulayabilir.
CDC şu önlemleri öneriyor:
Ellerinizi en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkayın.
Yıkanmamış ellerle gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmaktan kaçının.
Hasta olan kişilerle yakın temastan kaçının.
Öksürürken ve hapşırırken ağzınızı kapatın.
Hasta olduğunuzda evde kalın.
40 milyon kayıp uyarısı
Öte yandan eski İngiltere Baş Sağlık Görevlisi Sally Davies, antibiyotiklere dirençli "süper bakteriler" nedeniyle önümüzdeki 25 yıl içinde dünya genelinde yaklaşık 40 milyon insanın hayatını kaybedebileceğini açıkladı. Davies, bu bakterilerin yayılmasıyla birlikte birçok tıbbi operasyonun, hatta doğumların bile tehlikeli hale gelebileceğini belirtti. Her yıl bu direnç nedeniyle yaklaşık bir milyon insanın öldüğünü ve bu sayının hızla artmasının beklendiğini vurguladı. Süper bakteriler, antibiyotiklerin aşırı kullanımı ve hayvan yetiştiriciliğinde büyüme teşvik edici olarak kullanılması nedeniyle evrim geçirerek daha dirençli hale geliyor.
Davies, yeni antibiyotik geliştirilmesinin gerekliliğini dile getirirken, bu alandaki zorluklara dikkat çekti. Son yeni antibiyotik sınıfının 1980'lerin sonunda piyasaya sürüldüğünü belirten uzman, ilaç şirketlerinin bu alana yatırım yapmaya ekonomik teşvik bulamadığını söyledi. Kronik hastalıklarla yaşayan yaşlı nüfusun artmasıyla birlikte antibiyotik direncinin daha ciddi bir tehdit oluşturduğunu ekleyen Davies, ilaç şirketlerinin daha karlı olan kronik hastalık ve kanser tedavilerine odaklanmayı tercih ettiğini belirterek bu durumun büyük bir "baş ağrısı" yarattığını ifade etti.
6.1.2025
Реклама