AB InBev Efes'e kayyım: "Kurunun yanında yaş mı yanıyor?"
Rusya'nın en büyük üç bira üreticisinden biri olan Belçika-Türk ortaklıklı AB InBev Efes şirketinin, Başkan Putin'in kararnamesiyle "GK Vmeste" adlı bir Rus şirketinin geçici yönetimine devredilmesinin yankıları sürüyor. 11 günlük uzun yılbaşı tatiline girilen Rusya'da konu medyada şimdilik yorum ve analizlerden çok "sıcak haber" olarak yer buldu. Ancak yapılan ilk yorumlarda Rus uzmanlar da kararı anlamakta zorlanırken, aslında kararın Rusya ile "dost olmayan" ülkeler kategorisinde olan Belçika'nın bir şirketine yönelik yaptırım olduğu, bu şirketle ortak olan Türk Efes'in bu nedenle olumsuz etkilendiği vurgusu öne çıkıyor.
Şirketlerden henüz bir açıklama yapılmadığı için Putin'in kararı sonrası AB InBev Efes'in geleceğinin ne olacağına dair belirsizlik öngörülüyor. Benzer durumlarda bazı yabancı şirketler Rusya'dan varlıklarını "iskontolu" olarak yerli patrnerlere satarak "fiilen" değilse de "hukuken" çıkmışlardı.
Putin'in kararına göre (orijinali için tıklayın), geçen ağustos ayında bu ve benzer operasyonlar için özel oarak kurulanlardan biri olduğu anlaşılan, 100 bin ruble sermayeli "GK Vmeste" adlı Rus şirket, devlet adına yaklaşık 16 milyar adi hisse ve 93 bin imtiyazlı hisseyi "geçici olarak" devralacak. Türk Anadolu Efes ve Belçikalı AB InBev ortaklığında yönetilen şirkette, Belçikalı ortağın Rusya’daki hisselerini Türk ortağa satma planları, yaz aylarında hükümetin onayı alamayınca gerçekleşmemiş, sonbaharda ise yeni bir teklif sunulmuştu. Ancak bu süreç, Türk tarafının hisseleri alması gerçekleşemeden, şirketin geçici olarak devletin atadığı bir yönetimin altına alınmasıyla sonuçlandı.
"Tatil rehaveti" içindeki Rusya basınından konu şimdilik sadece "sıcak haber" olarak yer alırken, iş dünyasının saygın haber sitesi BFM konuyu bazı uzmanlarla değerlendirdi.
Alkol piyasası uzmanı Denis Puzyrev, bu gelişmeyi şöyle değerlendirdi:
"Bu oldukça beklenmedik bir haber. Daha önce 'Baltika' gibi büyük bir markaları da devlete devredilmişti, ancak AB InBev Efes için böyle bir adım kimse tarafından beklenmiyordu. Özellikle bu şirketin Türk ve Belçikalı ortaklardan oluşan bir ortak girişim olduğu düşünülürse, durum daha da şaşırtıcı. Türkiye, Rusya’ya düşman ülkeler arasında yer almıyor ve ilişkiler genelde olumlu. Bu nedenle, neden birleşme gerçekleşmedi ve Türk tarafı Belçikalı hisseleri devralamadı, anlamak zor."
Alkol piyasası profesyoneller kulübü başkanı Maksim Çernigovskiy ise durumun piyasaya olası etkisini şöyle değerlendirdi:
"Rusya’daki bira üretiminin %95’i zaten yerli fabrikalarda gerçekleştiriliyor. İthalatın payı yalnızca %4-5 civarında ve bu da genellikle dar bir tüketici grubuna hitap ediyor. Bu nedenle, hisselerin bir sahipten diğerine geçmesi, genel piyasa dinamiklerini önemli ölçüde etkilemeyecek. Bu durum daha çok şirket içi operasyonlar üzerinde etkili olacaktır. 2025 itibarıyla ithalatın etkisi oldukça düşük kalmaya devam edecek."
BFM'in konuştuğu uzmanlara göre AB InBev Efes’in devlete geçişi, özellikle şirketin operasyonel yapısı ve marka stratejileri üzerinde yeni düzenlemelere yol açabilir. Ancak uzmanlar, kısa vadede tüketici açısından önemli bir değişiklik öngörmüyor.
Genel görüş, alınan son kararın, Rusya'nın Ukrayna operasyonu sonrası kendisibe yaptırım uygulayan ve 300 milyar doların üzerindeki varlıklarını bloke eden "dost olmayan ülkelere" karşı uyguladığı "karşılıklılık prensibi"nin bir parçası olduğu. Rusya 'da daha önce Danone ve Carlsberg gibi şirketlere de kayyım atamıştı. Rus hükümetinin genel politikası, "dost olmayan" büyük yabancı şirketlerin Rusya pazarından çıkma kararı alması durumunda hisselerini yüksek iskontolarla yerli şirketlere satması, ülkeden ayrılırken de bu satışlar için "yüksek vergi ödemesi" olarak şekilleniyor. Bu durumda Putin'in kayyım atama kararının doğrudan Efes tarafını değil, Belçikalı ortak AB İnBev'i hedef aldığı yorumu güçleniyor. Diğer yandan Rusya ilk kez bir Türk şirketinin ortak olduğu bir şirkete kayyum atamış oldu.
AB InBev Efes, Rusya'nın yabancı şirketlerin kontrolündeki en büyük üç bira üreticisinden sonuncusu olmayı sürdürüyordu. Baltika'nın sahibi olan Danimarkalı bira üreticisi Carlsberg Group, Temmuz 2023'te kamulaştırılmış, Hollandalı Heineken, 2022'de Rusya'dan ayrılma kararı alıp varlıklarını Ağustos 2023'e kadar satmıştı.
Ne olmuştu?
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, AB InBev Efes BV bira üretim şirketini geçici olarak "GK Vmeste" adlı bir yapı tarafından yönetilmek üzere devretti. Bu karar, resmi yasal bilgi portalında yayımlanan bir başkanlık kararnamesi ile duyuruldu. Kararnameye göre, şirkete ait 15,8 milyar adi hisse ve 92,9 bin imtiyazlı hisse yeni yönetime devredildi.
AB InBev Efes, Rusya’da 11 bira fabrikası ve üç malt üretim tesisi ile faaliyet gösteriyor ve ülkenin en büyük üç bira üreticisinden biri olarak öne çıkıyor. Şirket, 2018 yılında Türk Anadolu Efes ve Belçikalı AB InBev ortaklığında, Rusya pazarında faaliyet göstermek amacıyla kuruldu. Şirketin ürün portföyünde Bud, Hoegaarden, Stella Artois, Löwenbräu, "Klinskoe", "Sibirskaya Korona" gibi popüler markalar yer alıyor. AB InBev Efes, bugüne kadar yabancı sermaye kontrolünde olan son büyük Rus bira üreticisiydi.
Türk ortak Anadolu Efes, 2023 sonlarından itibaren Belçikalı partnerinin hisselerini satın almak için çeşitli girişimlerde bulundu. Ancak yaz aylarında hükümet komisyonu, önerilen satın alma yapısını onaylamadı. Ekim 2024’te taraflar yeni bir anlaşma üzerinde uzlaştı. Bu anlaşmaya göre Anadolu Efes, Rusya’daki AB InBev hisselerini alacak, AB InBev ise Ukrayna’daki Anadolu Efes hisselerini devralacaktı. Ancak bu süreçte, Rusya yönetimi AB InBev Efes’i geçici olarak devlet kontrolüne aldı.
2023 yılında AB InBev Efes’in geliri %11,4 artarak 108,6 milyar rubleye (997 miyon dolar) ulaşmış, net kârı ise 16,7 milyar ruble (150 milyon dolar) olarak gerçekleşmişti. Şirket, aynı yıl 23,2 milyon hektolitre bira ve 527,7 bin hektolitre kvas, elma şarabı ve su üretimi gerçekleştirdi. Bu gelişmelerin ardından şirketin piyasaya duyurduğu bir diğer bilgi, 1 Ocak itibarıyla ürün fiyatlarının %9-10 oranında artacağı oldu.
1998’de Efes Breweries International N.V’yi kuran Anadolu Grubu, bir yıl sonra Rusya’da “Stary Melnik” (İhtiyar Değirmenci) markasıyla pazara girdi. 2006’da Rusya’da faaliyet gösteren yedinci büyük bira üreticisi “Krasny Vostok”u satın alan grup, 2012’de SAB Miller’ın bu ülkedeki operasyonunu bünyesine kattı. 2018 yılında dünyanın en büyük bira şirketi AB InBev ile Rusya operasyonunu AB InBev Efes B.V. adı altında birleştiren grup, 2023 sonunda Belçikalı şirketin payını almak için görüşmelere başladığını duyurdu. Ancak Rus kamu otoritesi bu yılın Ağustos ayında bu satın almaya izin vermediğini açıkladı. Şu aşamada Anadolu Grubu’nun AB InBev Efes BV'de yüzde 24 ortaklığı bulunuyor.
31.12.2024
Реклама