Gazprombank yaptırımları: Türkiye, Çin... Kim nasıl etkilenecek?
ABD’nin Gazprombank’a ve altı yabancı iştirakine uyguladığı yaptırımlar sonrası Avrupa’da Rus gazı ödemelerinde sorunlar yaşanabileceği tahmin ediliyor. Diğer yandan Türkiye-Rusya hattında şirketerin döviz transferlerinde Gazprombank'ın SWIFT kanallarının kullanıldığı işlemlerin sıkıntıya girdiği haberleri de geliyor. Gazprmbank yaptırımları kimi ne kadar etkileyebilir? Bu konuda Rusya ve Batı cephesinden farklı yorumlar geliyor:
Rus uzmanlar, Çin, Türkiye ve Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ülkelerinin ödemelerinde ciddi bir aksaklık beklenmediğini belirtiyor.
RIA'nın aktardığına göre Rusya’nın gaz ihracatında ödeme mekanizması, Gazprombank üzerinden döviz ve ruble hesapları aracılığıyla yürütülüyor. İhracatçı ülkelerden gelen döviz, Moskova Borsası'nda rubleye çevrildikten sonra Gazprom’a aktarılıyor. Ancak ABD'nin yaptırımları bu süreci zorlaştırabilir.
Rusya Finans Üniversitesi ve Ulusal Enerji Güvenliği Fonu uzmanı İgor Yuşkov, yaptırımların Avrupa'daki enerji piyasalarına etkisinin ciddi olacağını belirtti. Yuşkov, “Avrupa, Rus gazını kaybederse fiyatlar artacak. Boru hattı gazı hangi ülkeden alınırsa alınsın (örneğin Cezayir, Azerbaycan veya Norveç), fiyatlar artan talep ve azalan arz nedeniyle yükselecek” dedi.
Öte yandan, Türkiye ve Çin gibi ülkelerle ödemelerde sorun beklenmiyor. Analist Sergey Kaufman, bu ülkelerin ödeme mekanizmalarının Avrupa’dakinden farklı olduğunu ve mevcut yaptırımlardan etkilenmeyeceğini vurguladı. Uzmana göre Türkiye’nin Gazprom ile güçlü bir ticari ilişki sürdürmesi ve Çin’in enerji anlaşmalarındaki esnek yapısı bu durumu destekliyor.
Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov da, gazetecilere yaptığı açıklamada, mevcut yaptırımlara rağmen gaz ödemeleri için alternatif mekanizmaların bulunacağını belirtti. Ancak bu süreçte bazı gecikmeler yaşanabileceğini de kabul etti.
Batı cephesi: AB enerji ödemeleri tehlikede
Reuters haberine göre, ABD’nin Gazprombank’a yönelik yeni yaptırımları, Avrupa Birliği’nin Rus gazı için Gazprombank aracılığıyla yaptığı ödemeleri sona erdirebilir ve Rusya'nın döviz piyasasında dalgalanmalara neden olabilir. Uzmanlar, bu durumun Moskova’yı Pekin’e daha fazla yaklaştırabileceği konusunda uyarıyor.
Washington, Gazprombank’a yönelik yeni yaptırımlarla ABD finansal sistemiyle bağlantılı enerji işlemlerini durdurmayı hedefliyor. Bu kapsamda, Gazprombank ve Rusya’nın SPFS adlı finansal mesajlaşma sistemine de yaptırımlar getirildi. Özellikle uzun vadeli Gazprom sözleşmelerine sahip Macaristan ve Slovakya, değişikliklerin etkilerini incelemeye başladı. Sinara Yatırım Bankası analistleri, "2024 sonunda Gazprombank üzerinden AB enerji ödemeleri büyük olasılıkla imkansız hale gelecek" dedi.
Yaptırımların ardından Gazprombank üzerinden yapılan enerji ödemeleri için alternatif arayışlarının başlaması bekleniyor. Alfa Bank analistlerine göre, bu durum Rusya’nın dış ticaretinde Çinli şirketlerin payını artırabilir. Batı’nın uyguladığı dolar ve SWIFT erişim kısıtlamaları nedeniyle Rusya halihazırda ödeme sorunları yaşıyor. Uzmanlar, uzun vadede Çinli şirketlerin Rusya’ya doğrudan yatırım yapmayı değerlendirebileceğini ve iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin daha da güçlenebileceğini öngörüyor.
Kremlin ise ABD’nin bu yaptırımlarla Rus gaz ihracatını engellemeyi amaçladığını savunuyor, ancak çözüm bulunacağına dair güvenini koruyor. ABD’nin bazı enerji işlemleri için istisnalar tanıdığı ve bu durumun Gazprombank’ı da kapsayabileceği belirtiliyor.
ABD’nin Gazprombank’a yönelik yaptırımları, Rusya’nın enerji ihracat gelirlerini hedef alırken, uluslararası ticaret dengelerinde ve enerji piyasalarında ciddi belirsizliklere yol açabilir. Gazprombank, Rusya’nın enerji ticaretinde ana ödeme kanalı olarak kritik bir rol üstleniyor. 2022’de rubleyle ödeme zorunluluğu sonrası uluslararası enerji işlemlerinde merkezi konuma gelen banka, bu yaptırımlarla büyük bir baskı altında.
ABD’nin hamlesi, Rusya’nın enerji ticaretini karmaşıklaştırarak gelirlerini düşürmeyi amaçlıyor. Ancak Rusya, Asya pazarlarına, özellikle Çin ve Hindistan’a yönelerek bu etkileri hafifletmeye çalışıyor. Öte yandan Gazprombank’a yönelik kısıtlamalar, Avrupa’nın enerji tedarik zincirinde aksamalar yaratabilir. Avrupa’nın enerji krizine girebileceği ve enerji maliyetlerinin kış aylarında daha da artabileceği belirtiliyor.
Gazprombank, yaptırımların iç operasyonlarını etkilemediğini ve mevcut altyapısının finansal sistemde büyük kesintileri önleyeceğini duyurdu. Rusya, iç finansal mesajlaşma sistemlerini (SPFS) güçlendirme ve Asya pazarlarına daha fazla odaklanma stratejileriyle ekonomik darbenin etkilerini azaltmayı hedefliyor. Ancak yaptırımların uluslararası ticaret ve enerji piyasaları üzerindeki uzun vadeli etkileri, zamanla daha net anlaşılacak.
22.11.2024
Реклама