Doğan Grubu’nun Rusya yatırımı 10 yılda sıfırı tüketti
Rusya’da Türk iş dünyasının “en başarısız” yatırımlarından birinde, muhtemelen "yolun sonuna" gelindi. Aydın Doğan’ın sahibi olduğu Doğan Grubu’nun tam 10 yıl önce büyük beklentilerle 336 milyon dolar yatırdığı “seri ilan yayıncılığı” işinde umulan başarı gelmedi ve şirketin Rusya'daki varlıklarının satışa çıkarıldığı bildirildi. Basılı ilan gazetelerini son iki yılda iptal eden, internet projelerinde de zarardan kurtulamayan şirketin sahibi olduğu, Rusya’nın bir zamanlar en büyük seri ilan yayını olan “İz Ruk v Ruki” (Elden Ele) ve Job.Ru siteleri için piyasada “en fazla 5 milyon dolar” değer biçildi.
Haberi, Rusya’da iş çevrelerinin saygın gazetesi Kommersant bugün okurlarına duyurdu. “İz Ruk v Ruki kendisi için ilan verdi” başlıklı haberde, “İrr.ru ve Job.ru satışa çıkarıldı” alt başlığı kullanıldı.
SSCB dağıldıktan hemen sonra, 90’ların başında basılı ilan gazetesi olarak Rusya’nın nereyse tek yayın organı olarak büyük başarıya imza atan "İz Ruk v Ruki” dahil, Doğu Avrupa’da pek çok benzer projenin sahibi Trader Media East’in (TME) yüzde 67,3 hissesini Nisan 2007’de Hürriyet grubu 336,5 milyon dolar ödeyerek satın almıştı. O günden beri sürekli küçülen şirket, Rusya’da “Pronto Media” adı altında faaliyetine devam etmiş, son birkaç yılda basılı ilan gazetelerinin yayınını büyük ölçüde durdurup tamamen internet seri ilan işine odaklanmıştı.
Ancak Rusya’da bu sektörde yaşanan hızlı büyüme ve 25 milyar rubleye çıkan pastaya rağmen sürekli zarar eden Doğan Yayın’ın Rusya’daki şirketi, rekabet ortamından yenilgiyle çıktı. Satış kararı alınmasının ardından koordinasyonu bu alanda en büyük uluslararası danışmanlık şirketlerinden Deloitte’in yürüttüğü belirtildi.
2016 verilerine göre irr.ru sitesi aylık 6,3 milyon, job.ru ise aylık 2,2 milyon tekil ziyaretçiye sahip. Trader Media East’in 2016 cirosunun yüzde 54,2 gerileme ile 9,8 milyon dolara kadar düştüğü bildirildi. Bir yıl öncesine göre zarar da yüzde 36 azalarak 5,2 milyon dolara geriledi.
Kommersant’ın kaynakları, satış girişimlerinin iki hafta önce başladığını belirttiler. Bazı analistler bu şartlarda satışın zor olduğunu, belki yatırımcı ortak bulma imkanı olabileceğini vurguluyor. Sektörün en başarılı projelerinden olan Superjob.ru’nun başkanı Aleksey Zaharov, “Şirket uzun zaman önce pazardaki mücadelede rakiplerine karşı yenildi. Satarlarsa biz sadece job.ru domaini ile ilgilenebiliriz. İrr.ru domanini de rakipleri Avito satın alıp kendi sayfalarına trafik yönlendirebilir” dedi.
Doğan Grubu’nun Rusya macerasının ayrıntıları, TürkRus.Com’da bu konuda daha önce yayımlanan haber ve analizler şöyle:
**
6 Haziran 2016’da yayımlanan haber:
Doğan Grubu Rusya'da sıkıntılı….
Türkiye’nin önde gelen gruplarından Doğan Yayın’ın 9 yıl önce 336,5 milyon dolar yatırdığı Rusya merkezli reklam yayıncılığı şirketi Trader Media East’te (TME) kan kaybı sürüyor. 90’lı yılların sonunda sadece Rusya’nın değil, eski Sovyet coğrafyasının “efsane seri ilan gazetesi” olan İz Ruk v Ruki’nin kağıt baskısına son verip internet reklamcılığına yüklenen grunun Moskova merkezli “Pronto Moskova” şirketi bir türlü hedefe ulaşamıyor.
Zor durumdaki şirketi düze çıkarması için iki yıl önce, Cosmopolitan ve National Geographic dahil pek çok önemli derginin Rusya yayıncısı olan Sanoma Media’nın pazarlama müdürü iken transfer edilen genel müdür Nikolas Dadiani istifa etti.
Rusya’da iş dünyasının önde gelen gazetelerinden Vedomosti’ye konuşan Pronto Moskova Genel Müdürü Dadiani, son dönemde iş yönetimi konusunda şirket hissedarları ile aralarında anlaşmazlıklar olduğunu belirtti.
Dadiani’nin sözlerine göre, basılı reklam gazetesinden tamamen vazgeçen ve sadece internette seri reklam işine devam eden şirketin yeni web sitesinin lansmanını “daha agresif şekilde yapma” talebi şirketten kabul görmedi ve istenen büyüklükte bütçeyi alamadı. Dadiani ayrıca iki yıllık görev süresinde, hissedarlar tarafından önüne konan tüm görevleri yerine getirdiğini söyledi. Yeni genel müdürün kim olacağı henüz belli değil.
“İz ruk V Ruki” seri ilan yayınının sahibi Pronto Moskova’nın bu yılın ilk çeyreğinde cirosunun yüzde 66,2 düşüşle 21,4 milyon dolara kadar gerildiği bildiriliyor.
336 MİLYON DOLAR YATIRDILAR
Hürriyet, Nisan 2007’de “büyük satın alma operasyonu”nu kamuoyuna açıklamıştı. O gün AA, haberi özetle şöyle duyurmuştu:
“Hürriyet İcra Kurulu Başkanı Vuslat Doğan Sabancı, Hürriyet'in Doğu Avrupa ülkeleri ve Rusya'nın “lider” reklam yayıncılığı şirketi Trader Media East'in (TME) yüzde 67,3'ünün Londra Borsasından çağrı yoluyla satın alındığını bildirdi.
Satın almaya ilişkin düzenlenen basın toplantısına konuşan Vuslat Doğan Sabancı, Cuma günü itibariyle Hürriyet'in tamamı 500 milyon dolar üzerinden yüzde 67,3'i için 336,5 milyon dolar ödeyerek TME'yi satın aldığını belirtti.
Sabancı, bu yatırıma girerken Hürriyet'in bugüne kadar çizdiği başarılı grafikle, Türkiye ve Hürriyet'in geleceğine olan inançlarından cesaret aldıklarını söyledi.
Sabancı, dünyanın Türkiye'ye yatırım yaptığı bu dönemde Hürriyet'in dışarıya yatırım yaptığını kaydetti.
TME ile birlikte Hürriyet'in toplam gelirlerinin yüzde 35'inin kaynağının yurt dışından geleceğini ifade eden Sabancı, Hürriyet'in bu dış yatırımının hem Türkiye hem de TME'nin faaliyet gösterdiği diğer ülkeler açısından farklı bir önem taşıdığını vurguladı.
TME bünyesinde 254, günlük gazete ve haftalık dergi bulunduğunu anlatan Sabancı, bu yayınların içinde 23 güçlü marka ve 13 web sitesinin yer aldığını dile getirdi. Sabancı, “Ana hedeflerimizden biri de bölgesel nitelikli bir internet sitesi oluşturabilmek” dedi.
Sabancı, “İlk defa bir Türk şirketinin kendi pazarında lider konumundaki bir uluslararası şirketi satın aldığı bu dev yatırımla birlikte AB üyesi Polonya, Macaristan ve Litvanya ile Rusya, Ukrayna, Hırvatistan, Belarus ve Kazakistan'da faaliyet gösteren TME, Hürriyet bünyesine katılmış bulunuyor” dedi.
Hürriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Ertuğrul Özkök de satın alma ile çok önem verdikleri pazara giriş yaptıklarını, medyanın yan alanlarına da ilgi duyduklarını belirterek, “Onları geliştirme imkanlarını da araştıracağız” dedi. Özkök, bu yatırımla Türkiye'nin kuzeyindeki ülkelerde yer alan yatırımcıların Türkiye'ye gelebileceğini, yatırımın böyle bir sinerji doğuracağına inandığını ifade etti.”
KÖTÜ GİDİŞ DURDURULAMADI...
Satın alındığı dönemde Rusya'da "seri ilan" denince akla gelen ilk ve belki de tek isim olan "İz Ruk v Ruki", pazardaki hızlı değişime ayak uyduramadı ve sıfırdan yaratılan internet seri ilan projeleri tarafından geçlldi.
Hem Yandex'in benser hizmeti sunması, hem de Avito gibi agresif reklam kampanyaları ile hızla büyüyen projeler, "Sovyet havası"ndan kurtulup yeni döneme adapte olamayan "iz Ruk v Ruki"yi unutturdu.
İnternetin "ışık hızıyla" büyüdüğü bir dönemde, ana omurgasını kağıda basılı gazetelerin oluşturduğu bir yayın grubuna 336 milyon dolar yatırılması da ilk günden itibaren soru işaretleri yarattı. Nitekim, alımın üzerinden 10 yıl bile geçmeden "İz ruk V Ruki"nin basılı hali tarihe karıştı, sadece online reklamcılığa dönüldü.
TürkRus.Com, Hürriyet’in Rusya’daki yatırımındaki kötü gidişi mayıs 2014’teki şu haber ile sayfalarına taşımıştı:
“Rusya pek çok Türk şirketi açısından "sıfırdan zirveye başarı öyküsü coğrafyası" olmaya devam ederken, kendi alanında büyük olan bazı şirketler Rusya pazarının zorluklarını alt etmekte zorlanıyor. Geçmişte en açık örneğini Moskova'ya büyük hedeflerle gelip kısa sürede çekilen "Boyner" mağazalarının yaşadığı deneyimin bir benzerinin eşiğine Doğan Grubu geldi.
Doğan Grubu'nun Rusya'daki "İz ruk v ruki" (Elden Ele) isimli seri ilan gazetesinin basılı versiyonunun kapanmanın eşiğine geldiği öne sürüldü. Rus ekonomi çevrelerinin saygın gazetesi Vedomosti, "İz ruk v ruki" gazetesinin yayıncısı Trader Media East'in yayın hayatını 3-5 yıl içinde sadece internet üzerinden sürdürme kararı alabileceğini yazdı.
Vedomosti'nin haberine göre, Doğan Yayın şirketinin sahibi olduğu Trade Media East'in genel cirosu 2013 yılında yüzde 13 azalarak 96 milyon dolara geriledi. Şirketin Rusya'daki cirosu ise yüzde 16 düşüşle 81,6 milyon dolara düştü.
Şirketin bu tablo sonrası yazılı basından elini çekerek, yayın hayatına internet üzerinden devam etmeyi planladığı belirtiliyor.
Habere göre Trade Media East'in gelirleri Rusya'da 2013 yılında öncelikle Moskova'da (yüzde 29) geriledi. Diğer bölgelerde bu düşüş yüzde 16 olarak kaydedildi. Bilançoda EBITDA iki kat düşüp 8 milyon dolara geriledi. Haberde şu ifadelere yer verildi:
"Genel olarak grubun bu işi zarar etti. Zarar rakamı 1,3 milyon dolar. Rublenin dolara karşı zayıflaması durumu daha da güçleştirdi."
Grubun yazılı medya cirosu geçen sene 21 düşüşle 66 milyon dolara gerilerken, online medyada bu rakam yüzde 13 artarak 29,7 milyon dolara yükseldi.
Doğan Grubu, zarar ettiği için TME'nin Orta Avrupa'daki hisselerini geçen yıl satmış, sadece Rusya, Belarus ve Kazakistan'ı elinde tutma kararı almıştı. İki yıl önce de basılı gazetenin artan zararları yüzünden Moskova ve Samara'daki matbaalar kapatılmış, 25 bölge baskısı da durdurulmuştu.
2007'de "Doğu Avrupa'nın seri ilan devi" olarak takdim edilen Trader Media East'in (TME) yüzde 67.3 hissesini 336.5 milyon dolara satın almıştı.
TÜRKRUS.COM “ALINDIĞI GÜN" BİLE "KEŞKE..." DİYE UYARMIŞTI
Hürriyet’in 336,5 milyon dolarlık dev yatırımı açıklandığı günlerde, 2007’de TürkRus.Com editörü Suat Taşpınar, "Rusya'da marifet, sıfırdan yaratılmış projeleri, piyasa değerinin üstünde para bastırıp satın almak değil; pek çok Türk şirketinin yaptığı gibi bu topraklarda küçük sermayelerle sıfırdan yaratılan projeleri büyütmek ve günü gelince iyi fiyata satabilmek" diye yazmıştı.
9 yıl önceki yazıyı bir kez daha paylaşıyoruz:
"Bazı haberlere, biz Rusya'da yaşayan Türkler, Türkiye'deki okurdan farklı tepki gösteriyoruz. Çünkü Türkiye-Rusya arasında her hapşırık bizi nezle ediyor. Ya da tam tersi, her tebessüm bizim yüzümüzde güller açtırıyor. Mesela Putin'in Türkiye'ye gelmesi (2004'deki ilk resmi ziyaret kastediliyor. S.T.) belki sizin için sıradan bir olay; oysa bizim için, sonuçları Moskova'da gümrükte pasaportumuzu inceleyen görevlinin tavrında bile yansımasını bulan bir işaret fişeği olabiliyor...
İster fazla alınganlık deyin, ister gurbet psikolojisi deyin, ne derseniz deyin. Memleketi de, markalarımızı da bazen abartarak benimsiyoruz.
Mesela Ramstore'de bir çürük bir domates görsek hemen alıp bir kenara atıyoruz ki, bir Rus müşteri görüp şikayetçi olmasın...
Gittiğimiz restoranda bira içeceksek, özellikle "Efes!" diyoruz. Garson "Yok" derse, "Nasıl olmaz, dünyanın en güzel birası, bi dahaya yok derseniz kalkar gideriz" diye takılıyoruz.
Önümüzde yürüyen fıstık gibi bir kızın kalçalarına erkeklik hormonlarımız ayaklanmış bir halde bakarken bile, eğer Colin's damgasını görürsek birden bire 'milliyetçi damarımız' ötekini bastırıyor.
Enka'nın ya da diğer inşaatçılarımızın diktiği her görkemli binanın önünden, sanki babamızın malıymışçasına sahiplenerek ve gururlanarak geçiyoruz.
Tverskaya Caddesi'nin en prestiji yerinde, herkesin gözünün önünde devasa Beko reklamını gördüğümüzde, yanımızda bir Rus dostumuz varsa, "Bu var ya bu! Bizim markamız!" diye hava basıyoruz.
Vestel'e, Taç'a ve diğerlerine, gözbebeğimiz gibi bakıyoruz buralarda.
Şimdi, yıllardır evimizi kiraladığımız, arabamızı bulup aldığımız, kiralık ofisimizi bulduğumuz, "Neden Türkiye'de böylesi yok?" dediğimiz meşhur ilan gazetesi "İz Ruk v Ruki", yani "Elden Ele" de biz Türklerin eline geçti.
Ne güzel!
Dün Hürriyet Grubu, yüzde 67.3'lük hisseyi 336.5 milyon dolara satın aldığını ilan etti.
Hayırlı olsun. Dileriz arkası hızla gelir. Dileriz milyon milyon tirajlı gazeteleri basmak için matbaa da kurarlar, Türkiye'deki büyük deneyimle bu coğrafyada dergiler, gazeteler de çıkarırlar, Doğan Ofset'in yıllardır uzaktan kotarmaya çalıştığı işleri Rusya'da tesisler dikip basarlar.
Hürriyet'e "Dobro pajalavat" derken, "Ah keşke!..." diye bir cümle kurmadan da edemiyoruz.
Bu büyük operasyondan alınacak en önemli dersi, "Rusya'dan korkma, geç kalmaktan kork" diye özetlemek mümkün.
Rusya'ya vakti zamanında çok ucuz maliyetlerle atılamayan adımlar, bugün kat be kat pahalıya atılabiliyor. "Satın alınan Trader Media East'in Rusya ve BDT'deki tarihi hepi topu 11 yıl...
1996'da ilk yatırımlarını yapmış ve kısa sürede 500 milyon değer biçilen bir grubu yaratmışlar.
Rusların dediği gibi "Riske girmeyen şampanyayı içemez!"
Keşke Şarık Tara, 1997'de Rahmi Koç'u Moskova'da ilk Ramstore'u –yanılmıyorsam- 17 milyon dolarlık bir yatırımla kurmaya ikna ederken, Aydın Doğan'ı ve diğer birçok büyük patronu da da bu coğrafyaya adım atmaya ikna edebilseymiş...
Bugün Ramstore'un sahibi Ramenka şirketinin cirosu 600 milyon dolara dayandı. Keşke Efes Pilsen'in ilk fabrikasını açtığı 1999'da, birkaç milyon dolar ayırıp birkaç projeyi riske edecek büyük Türk müteşebbis sayısı daha fazla olsaymış... Efes'in sadece sıfırdan yarattığı "Starıy Melnik" birasının isim hakkı için en az 250 milyon dolar değer biçiliyor bugün...
Tabii ki şirketlerimizin artık büyük paraları bastırıp büyük şirketleri satın alacak güce ulaşmaları göğsümüzü kabartıyor.
Ama daha da önemlisi, sıfırdan büyük değer haline gelecek projeleri yaratıp yaşatmaları. Bunun için Rusya biçilmiş kaftan. Hala pazarın önü açık. Yarının devleri, şimdilik kuluçkadalar.
Hürriyet umarız Türkiye'deki büyüklüğünü Rusya'ya da taşır ve kendi sektöründe hala piyasada boşluk varken, büyük değerler yaratır. Ve bugün TME'ye ödediğinin kat be kat fazlasını ödemek için alıcıların etrafında fır döneceği projelere imza atar.
Neyse. Bundan sonra Ruslara caka satmak için bir nedenimiz daha var: "İz Ruk v Ruki de bizim!".
24.7.2017
Реклама