Ukrayna: "Rus ordusu 50 günü yeni taarruz için kullanacak"
Rusya'nın Ukrayna'daki askeri operasyonu. Son gelişmeler:
17 Temmuz Perşembe
- CNN’in haberine göre, Ukraynalı yetkililer, ABD Başkanı Donald Trump’ın yeni yaptırımlar için açıkladığı 50 günlük bekleme sürecinin, Rusya tarafından cephede ilerlemek için değerlendirileceğini düşünüyor. Ukrayna kaynakları, Rus ordusunun cephe hattında yaklaşık 160 bin asker konuşlandırdığını ve önümüzdeki günlerde ya da haftalarda büyük çaplı bir yaz taarruzuna hazırlandığını öne sürdü. Son iki haftada Rusya’nın Pokrovsk, Konstantinovka ve Kupyansk kentlerinde Ukrayna birliklerini çevrelemeye yönelik bazı stratejik kazanımlar elde ettiği bildiriliyor.
The New York Times’a konuşan Kremlin’e yakın iki kaynağa göre, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna savunmasının önümüzdeki birkaç ay içinde çökebileceği inancında. Bu kaynaklara göre Putin, bu koşullarda Kiev’den büyük tavizler almadan çatışmaları durdurma seçeneğini tamamen dışarıda bırakıyor.
New Eurasian Strategies Centre’ın dış politika birimi başkanı John Lough, yaz taarruzunun aslında birkaç aydır devam ettiğini ve “Rusların hem karada hem de havada güç artırdığını” söyledi. Lough, “Putin bu kampanyanın gidişatından oldukça emin, Ukrayna'nın asker ve silah eksikliğini açıkça kabul ediyor,” dedi.
- Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitriy Medvedev, TASS’a verdiği röportajda, ülkesinin NATO’dan gelebilecek olası saldırıları beklememesi, gerekirse ilk saldırıyı gerçekleştirmesi gerektiğini söyledi. Medvedev, Batı’nın hâlâ “ihanet ve üstünlük sanrılarıyla” hareket ettiğini öne sürerek, “Bizim de buna uygun şekilde davranmamız gerekir. Gerekirse tam karşılık vermeli, ihtiyaç halinde önleyici darbeler indirmeliyiz,” dedi.
Medvedev’e göre, Batılı elitler için bağımsız ve güçlü bir Rusya tarihsel bir sapma ve Batı’nın kendini üstün görme anlayışını sarsan bir istisna. Medvedev batılı ülkelerin bu nedenle sürekli intikam alma ve rövanş çabasında olduklarını iddia etti.
- Ukrayna Parlamentosu, Yuliya Sviridenko başkanlığındaki yeni hükümeti onayladı. 253 milletvekili kabine lehine oy kullanırken, 13 milletvekili karşı çıktı. Dışişleri Bakanı olarak yeniden Andriy Sibiga atandı, Savunma Bakanlığına ise eski başbakan Denys Şmıhal getirildi. Yeni hükümette bazı bakanlıklar birleştirildi: Sosyal Politika, Aile ve Ulusal Birlik tek çatı altında toplandı.
- Almanya Başbakanı Friedrich Merz ve İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Londra’daki görüşmelerinin ardından savunma alanında iş birliği anlaşması imzaladı. Anlaşma, taraflardan birine yönelik stratejik tehdit durumunda karşılıklı yardımı öngörüyor. Reuters’a konuşan Merz, adımı “iki ülke ilişkilerinde tarihi bir an” olarak niteledi ve savunmadan ekonomiye kadar birçok alanda iş birliğini derinleştirmeyi amaçladıklarını söyledi.
- Turistik haber portalı TurDom’un aktardığına göre, İstanbul’dan St. Petersburg’a hareket eden TK 405 sefer sayılı yolcu uçağı, Pulkovo Havalimanı’na inemeyince Moskova’ya yönlendirildi. Uçak yaklaşık bir saat boyunca St. Petersburg semalarında bekledikten sonra, sabah saat 5 civarında uygulanan "halı planı" nedeniyle iniş yapamadı. Kısıtlamaların kaldırılmasının ardından geri dönüş kararı alınsa da Türk Hava Yolları TK 406 seferini iptal etti.
- Bloomberg’in resmi belgelere ve kaynaklara dayandırdığı haberine göre, en az üç büyük Rus bankası, 2025 yılı içinde sermaye takviyesi (rekapitalizasyon) ihtimali üzerinde duruyor. Adı açıklanmayan yetkililer, bankaların kredi portföylerinin resmi verilerden daha kötü durumda olduğunu savundu. Kaynaklara göre, bu yıl sorunlu kredi artışının hızına bağlı olarak, bankalar Merkez Bankası'ndan destek talep edebilir.
- Rusya Parlamentosu’nun alt kanadı Devlet Duması, internet ortamında “aşırılıkçı içerik” arayan ya da bu içeriklere erişen kişilere para cezası verilmesini öngören yasa değişikliğini ikinci okumada kabul etti. 3 ila 5 bin ruble arasında değişen cezalar, özellikle VPN gibi erişim araçlarını kullanarak yasaklı içeriklere ulaşmayı da kapsıyor.
- Rusya İçişleri Bakanlığı, Anderson kafe zincirinin kurucusu Anastasiya Tatulova’yı arananlar listesine dahil etti. Nisan 2024’te “yabancı ajan” ilan edilen Tatulova, daha önce etiketleme kurallarına uymadığı gerekçesiyle para cezalarıyla karşılaşmıştı. Girişimci hakkında şu anda hangi maddeden dolayı arama kararı çıkarıldığı ise açıklanmadı. Tatulova hakkında herhangi bir ceza davası açıldığına dair bilgi bulunmuyor.
- Rusya Devlet Başkanı Yardımcısı Vladimir Medinskiy, İstanbul’da varılan mutabakatlar çerçevesinde bugün Ukrayna’ya bin askerin daha cenazesinin teslim edildiğini bildirdi.
Medinskiy “Biz de 19 askerimizin naaşını teslim aldık. Ruhları memleket topraklarında huzur bulsun,” dedi.
Medinskiy Haziran ortasında yaptığı açıklamada, İstanbul’daki görüşmeler sonucunda listelenen tüm Ukraynalı asker cenazelerinin Ukrayna’ya teslim edildiğini belirtmişti. Daha sonra yaptığı açıklamada ise, Moskova’nın Kiev’e yaklaşık 3 bin asker cenazesini daha teslim etmeye hazır olduğunu duyurmuştu.
- Rusya'nın Voronej şehrinde bir insansız hava aracı (İHA), bir apartman binasına isabet etti, olayda üç çocuk yaralandı, dört daire hasar gördü. Hasar gören dairelerden birinde pencere çerçevesi yerinden fırladı, duvar çöktü. Bir apartman girişindeki sakinler için geçici barınma noktası oluşturuldu. Bölge valisi Aleksandr Gusev’e göre Voronej ve çevresinde en az beş İHA düşürüldü. Kent, 15 Temmuz’da da benzer bir saldırıya uğramış, 27 kişi yaralanmış, biri komaya girip hayatını kaybetmişti.
- Rusya Savunma Bakanlığı, 16 Temmuz gecesi 23.30 ile 17 Temmuz sabahı 07.00 arasında, ülkenin hava savunma sistemlerinin toplam 122 Ukrayna menşeli insansız hava aracını imha ettiğini açıkladı. Uçak tipi İHA’ların hedef aldığı 12 bölge arasında en yoğun saldırıya uğrayanlar 43 İHA ile Bryansk ve 38 İHA ile Kursk bölgeleri oldu. Ayrıca, Oryol üzerinde 10, Smolensk ve Voronej üzerinde ise altışar drone düşürüldü. Bu, Ukrayna tarafından Rusya iç bölgelerine yönelik gerçekleştirilen en büyük insansız hava aracı saldırılarından biri olarak kayda geçti.
- Avrupa Komisyonu, 2028–2034 dönemini kapsayan yeni uzun vadeli AB bütçesi taslağına Ukrayna’ya destek amacıyla 100 milyar euro ayırdı. Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen, bu fonun Ukraine Facility aracılığıyla Ukrayna'nın yeniden inşası, direncinin artırılması ve AB üyeliğine hazırlık süreçlerinde kullanılacağını açıkladı. Mevcut 50 milyar euroluk yardım fonunun tükenmeye başladığını belirten von der Leyen, yeni bütçe teklifinin bu tutarı ikiye katlayacağını vurguladı. 1,816 trilyon euroluk toplam bütçe, üye ülkelerin GSYİH’sinin %1,26’sına denk gelirken, Ukrayna’ya verilen toplam AB desteği 160 milyar euroyu geçmiş durumda. Yeni bütçeye ilişkin müzakerelerin 2027 sonuna kadar tamamlanması bekleniyor.
- ABD Başkanı Donald Trump, eşi Melania Trump’ın Ukrayna’ya Patriot hava savunma sistemleri gönderilmesi kararında etkili olduğu yönündeki iddialara yanıt vererek, “Melania çok zeki ve tarafsız, tıpkı benim gibi sadece insanların ölmeye devam etmemesini istiyor” dedi. Andrews Hava Üssü’nde gazetecilere konuşan Trump, Melania’nın savaş konusundaki duyarlılığını daha önce paylaştığı bir anekdotla da vurgulamıştı: “Putin’le iyi bir görüşme yaptım” dediğinde, Melania’nın yanıtı “Yine bir şehir daha bombalandı” olmuştu. İngiliz The Times gazetesi ise Melania’nın Sloven kökenine ve Kiev yanlısı tutumuna dikkat çekerek, onun Başkan Trump üzerindeki etkisinin küçümsendiğini savundu.
- Rusya’nın terör listesine aldığı ABD’li Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham, "İran’a yaptığımız gibi bombalayabiliriz” diyerek Moskova’ya açık bir tehdit yöneltti. Rus yetkililer, açıklamayı “kabul edilemez bir provokasyon” ve “uluslararası hukukun ihlali” olarak nitelendirirken, Dışişleri Bakanlığı sözcüsü bu tür tehditlerin hem bölgesel hem de küresel güvenliği riske attığını vurguladı.
- Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski, Rus ordusunun gece saatlerinde Ukrayna’nın Vinnitsa kentindeki Polonya’ya ait Barlinek ahşap parke fabrikasını hedef aldığını iddia etti. Avrupa’nın en büyük parke üreticilerinden Barlinek’in 2007’de açılan bu tesisi, Ukrayna’daki en büyük yabancı yatırımlardan biri olarak öne çıkarken, Rus kaynaklar fabrikanın askeri amaçlarla kullanılmış olabileceğini ileri sürüyor.
- Ukrayna parlamentosu Verhovna Rada, 60 yaşını geçmiş erkeklerin gönüllü olarak sözleşmeli hizmetle Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’ne katılmasına olanak tanıyan yasa tasarısını kabul etti. Yasa, çatışma bölgelerinde görev yapabilecek yaşlı gönüllülerin orduya dahil edilmesini öngörüyor. Ancak tasarıda, bu kişilerin kim tarafından seçileceğine dair net ifadelerin yer almaması tartışma yarattı. Muhalefetteki milletvekili İrina Geraşçenko, bu belirsizliğin keyfi uygulamalara yol açabileceğini belirterek, uygulama detaylarının alt düzenlemelerle açıkça belirlenmesi gerektiğini vurguladı.
- Ukrayna parlamentosu Verkhovna Rada, 261 milletvekilinin oyuyla Başbakan Denis Şmıgal’ın istifasını kabul ederek hükümeti resmen görevden aldı. Şmıgal’ın, Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski’nin önerisiyle Savunma Bakanı Rüstem Umerov’un yerine atanması beklenirken, yeni başbakanlık için Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Yuliya Sviridenko’nun adı öne çıkıyor. Anayasal süreç gereği başbakan adayı, meclisteki çoğunluk partisi tarafından cumhurbaşkanına öneriliyor ve 450 vekilden en az 225’inin oyuyla atanıyor. Ancak eski başbakan Nikolay Azarov bu değişikliğin sıkıyönetim yasasına aykırı olduğunu savunurken, Meclis Başkanı Ruslan Stefançuk daha önce yaptığı bir açıklamada, savaş koşullarında hükümet değişikliğinin hukuki meşruiyetinin tartışmalı olabileceğini dile getirmişti.
- Slovakya Başbakanı Robert Fico, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’e gönderdiği mektupta, AB’nin 18. Rusya yaptırım paketini, Brüksel’in Rus gazından 2028 sonrası tamamen vazgeçme planına dair daha somut garantiler sunana dek bloke edeceğini bildirdi. Fico, Slovakya'nın REPowerEU planını hiçbir koşulda desteklemeyeceğini belirterek, bunun hem Slovak halkına hem de ekonomisine zarar vereceğini ve AB’nin rekabetçiliğini zayıflatacağını vurguladı. Slovakya’nın Gazprom’la 2034’e kadar olan mevcut gaz sözleşmesini istisna kapsamında sürdürme talebinin Komisyon tarafından reddedildiğini açıklayan Fico, bu tutumun AB Konseyi’nde onaylanan siyasi mandaya aykırı olduğunu savundu. 18. yaptırım paketi tüm üye ülkelerin onayını gerektirdiğinden, Slovakya ve Malta’nın itirazları nedeniyle karar 18 Temmuz’a ertelendi.
- Letonya Dışişleri Bakanı Baiba Braje, ABD Başkanı Donald Trump’a çağrıda bulunarak, Rusya’ya yönelik 100 günlük süreyi beklemeden derhal yeni yaptırımlar ve ek gümrük tarifeleri uygulamasını istedi. Aspen Güvenlik Forumu’nda konuşan Braje, Trump’ın Ukrayna’ya silah desteğini ve Rusya ile ticaret ortaklarına yönelik yüzde 100’e varan ikincil tarifeler planını memnuniyetle karşıladıklarını belirtti ancak bu adımların gecikmeden atılması gerektiğini vurguladı.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Rusya'nın Ermenistan'la ilişkileri tüm alanlarda en üst düzeyde geliştirmek istediğini belirterek, Moskova’nın Erivan’la çok yönlü ve yakın ikili iş birliğine açık olduğunu vurguladı. Peskov, Ermenistan’ın Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü’ndeki (KGAÖ) üyeliğini 2024’te dondurduğunu ve artık bu yapıya finansman sağlamadığını hatırlatarak, olası bir çıkışın ülkenin egemen kararı olduğunu ifade etti. Öte yandan Erivan’ın Şanghay İşbirliği Örgütü’ne (ŞİÖ) katılma başvurusu yaptığını anımsatan Peskov, Ermenistan’ın çok yönlü bir dış politika izlemeye çalıştığını, ancak Rusya’nın halen en güçlü iş birliğini sürdürme niyetinde olduğunu dile getirdi.
- Rusya Devlet Duması, askere kayıt yaptırmaktan kaçınan kişilerin edinilmiş vatandaşlıklarının iptal edilmesini öngören yeni bir yasa teklifini görüşmeye hazırlanıyor. İktidardaki Birleşik Rusya Partisi milletvekilleri tarafından sunulan teklife göre, askeri bürolar kayıt yükümlülüğünü yerine getirmeyenler hakkında karar alacak ve bu karar beş gün içinde İçişleri Bakanlığı’na iletilecek; bakanlık da vatandaşlığı sonlandırma sürecini başlatacak. Ancak kararın ardından 30 gün içinde askeri büroya başvuranlar için süreç iptal edilecek. Ağustos 2024’te Başkan Putin’in imzaladığı bir önceki yasayla, askere kayıt süreciyle vatandaşlık ilişkisi zaten sıkılaştırılmıştı. Yeni düzenleme, bu uygulamayı daha da sertleştirmeyi amaçlıyor.
- ABD Dışişleri Bakanlığı, Rusya’dan ithal edilen paladyuma gümrük vergisi getirilmesini ulusal güvenlik gerekçesiyle değerlendirdiklerini açıkladı. Senato Dış İlişkiler Komitesi’ndeki oturumda konuşan Bakan Yardımcısı Michael Rigas, Cumhuriyetçi Senatör Steve Daines’in Rusya’nın piyasayı paladyumla "doldurarak" fiyatları düşürdüğü ve Montana’daki maden işçilerinin işten çıkarılmasına yol açtığı yönündeki eleştirilerine yanıt verdi. Rigas, bu meselenin kritik minerallerin güvenliği açısından değerlendirilmesi gerektiğini belirtti. Bloomberg’e göre, dünya paladyum üretiminin %40’ı Rusya merkezli Norilsk Nickel tarafından sağlanıyor; paladyum ise otomobil katalitik konvertörlerinde temel bir bileşen. 2024 yılında ABD, Rusya’dan toplam 876,5 milyon dolarlık demir dışı metal ithal etti.
- Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Sergey Şoygu, NATO’nun artan savunma harcamalarını sert sözlerle eleştirerek, Avrupa liderlerinin sosyal programları kesip vergileri artırarak halkı soyduğunu savundu. ABD’nin Ukrayna’ya desteği azaltıp yükü Avrupa’ya kaydırdığını belirten Şoygu, NATO’nun 4 milyon askeri personel, 50 bin zırhlı araç ve 750 savaş gemisiyle Rusya için doğrudan tehdit oluşturduğunu vurguladı. Almanya’nın ekonomik sıkıntılarına dikkat çeken Şoygu, yaptırımların Avrupa sanayisini çökerttiğini, buna rağmen savunma bütçesini artırmanın tarihi bir hata olduğunu söyledi. Avrupa ile diyaloğa açık olduklarını belirten Şoygu, Putin’in önerdiği “Avrasya Güvenlik Mimarisi”ni hatırlatarak, “Tarih göstermiştir ki, tüm Avrupa birleşse bile Rusya’ya karşı başarılı olamaz” dedi.
16 Temmuz Çarşamba
- Reuters'in haberine göre Fransa, İtalya, Çekya ve Macaristan başta olmak üzere bazı NATO ülkeleri, Ukrayna’ya sevk edilmek üzere ABD’den silah satın alma planına katılmayı reddetti. Paris yönetimi, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un öncülüğünde Avrupa’nın kendi savunma sanayisini geliştirmesi gerektiğini vurgularken, Roma ise ekonomik nedenlerle bu maliyeti üstlenemeyeceğini ve sadece lojistik destek sağlayabileceğini bildirdi. Prag yönetimi ise mevcut mühimmat sevkiyatı inisiyatifine odaklandığını belirtti. Macaristan Dışişleri Bakanı Péter Szijjártó da ülkesinin bu projeyi finanse etmeyeceğini açıkladı. Öte yandan Almanya, Birleşik Krallık, Norveç ve üç Kuzey Avrupa ülkesi –muhtemelen İsveç, Danimarka ve Finlandiya– ABD silahlarının alımına onay veren ülkeler arasında yer alıyor.
Moskova, bu gelişmeleri “ticaretin doğası” olarak değerlendirirken, Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Avrupa ülkeleri arasında bu konuda derin görüş ayrılıkları yaşandığını savundu. Uzmanlar ise Avrupa içinde artan askeri harcamaların ve savunma sanayi yatırımlarının birlik içinde yeni siyasi ve ekonomik gerilimler yaratabileceğine dikkat çekiyor. Politico’ya göre, AB uzun vadeli bütçesinde Ukrayna’ya yedi yıl boyunca 88 milyar euroya kadar yardım yapmayı planlarken, bu kaynakların sosyal ve insani alanlardan kesilerek silahlanmaya aktarılmasının halk nezdinde hoşnutsuzluk yaratabileceği uyarısı yapılıyor.
- Rusya, Ukrayna ile Moskova arasında yeni bir doğrudan müzakere turunun gerçekleşmesi için tüm taraflara Kiev üzerinde baskı kurmaları çağrısında bulundu. İlgili açıklama, Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov tarafından yapıldı.
Peskov, Batı'nın Ukrayna'ya silah sevkiyatının gündemin üst sıralarında yer aldığını ve bu sürecin dikkatle takip edildiğini ifade etti. Sözcü şöyle konuştu:
“Bu bir ticaret meselesi. Silah sevkiyatları önceden de vardı. Kimse bunları durdurmadı. Mesele sadece kimin bu bedeli ödeyeceği. Şimdi bu bedeli bazı Avrupalılar ödeyecek. Fransızların ödemeyeceğini duydunuz, Çekler de ödemeyecek. Yani orada da anlaşmazlıklar yaşanacak. Ne kadar ödenecek? Ne kadar para harcanacak?”
Peskov’a göre, Rusya şu anda ABD'nin Ukrayna’ya uzun menzilli füzeler tedarik etmeyi planladığı yönünde bir gelişmenin olmadığını varsayıyor. Peskov Almanya’dan Taurus füzelerinin olası sevkiyatı konusunda da “çelişkili açıklamalar” geldiğini belirten Peskov, “Ancak, diyelim ki sağduyunun kalıntıları henüz tamamen söyledi.
Dmitri Peskov, Avrupa’nın silahlanmaya harcadığı paraları “saymakla bitmez” diyerek nitelendirdi. Peskov ayrıca, Avrupa ülkelerinin “çılgınca” bir militarist ruh hali içerisinde olduklarını ileri sürdü:
“Şu anda gördüğümüz şey şu: Avrupalılar tamamen çılgınca bir militarist ruh hali sergiliyor ve savaşı sürdürmeyi kışkırtmak amacıyla silah alımlarına sınırsız paralar harcamayı planladıklarını açıkça beyan ediyorlar.”
- Öte yandan La Stampa gazetesinin kaynaklarına dayandırdığı haberine göre, İtalya, Avrupa ülkelerinin Ukrayna’ya yönelik ABD silahları satın alma girişimine katılmayacak.
Kaynakların aktardığına göre bu kararın nedeni, Roma’nın halihazırda Kiev’e gönderdiği silahların Amerikan sistemlerinden teknik olarak farklı olması değil, bu alımın finansmanını karşılayacak bütçenin bulunmaması.
La Stampa’ya konuşan kaynaklar, İtalya’nın ABD’den silah alımıyla ilgili tek planlanmış siparişinin, önceden üzerinde anlaşmaya varılmış olan ve önümüzdeki on yıla yönelik F-35 savaş uçakları partisi olduğunu vurguladı.
- Ermenistan, Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü’ndeki (KGAÖ) katılımını yeniden başlatmaktansa, bu örgütten ayrılmaya daha yakın. Bu açıklama, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan tarafından yapıldı.
Paşinyan “Şunu söyleyebilirim: Ermenistan’ın KGAÖ’den çıkması, katılımını yeniden canlandırmasından daha olası” dedi.
Ermenistan, bir yıl önce KGAÖ'deki faaliyetlerini dondurmuştu. Erivan bu kararı, örgütün Ermenistan’ın savunmasına karşı “kayıtsız” kalması ve Dağlık Karabağ'daki çatışmalar sırasında yükümlülüklerini yerine getirmemesiyle gerekçelendiriyor.
- Ukrayna Parlamentosu Verhovna Rada, görevden affını isteyen Başbakan Denis Şmıgal’ın istifasını kabul etti. Şmıgal ile birlikte kabine üyeleri de görevden alındı. Kararı 261 milletvekili destekledi, karşı çıkan olmadı, dört vekil ise çekimser kaldı.
Yeni başbakan ve bakan adayları 17 Temmuz’da Verhovna Rada tarafından değerlendirilecek. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, başbakanlık için Ekonomi Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Yuliya Sviridenko’yu, Denis Şmıgal’i ise Savunma Bakanı olarak önermişti. Halihazırdaki Savunma Bakanı Rustem Umerov’un ise Ukrayna’nın ABD Büyükelçisi olması gündemde.
- ICE borsasında işlem gören Eylül vadeli Brent tipi petrol kontratlarının fiyatı 68 dolara kadar düştü. Bu seviye en son 7 Temmuz 2025’te görülmüştü. TSİ 15:50 itibarıyla Brent petrolünün varil fiyatı 68,13 dolar. Ağustos vadeli WTI petrolü ise yüzde 1,19 değer kaybederek varil başına 65,78 dolardan işlem görüyor.
- Rusya İkinci Batı Askeri Bölge Mahkemesi, eski Rus askeri Anton Hojayev’i, Ukrayna istihbaratına askeri tesislere ait fotoğraflar ve diğer bilgileri sattığı gerekçesiyle 23 yıl hapis cezasına çarptırdı. Hojayev, duruşmalarda suçunun kanıtlanmadığını savunmuştu.
- ABD Başkanı Donald Trump, basın mensuplarına yaptığı açıklamada, Ukrayna’nın Rusya’nın başkentini hedef almasının büyük bir hata olacağını belirtti. Trump, “Başkan Zelenskiy Moskova’yı hedef almamalı” diyerek Kiev yönetimine açık bir uyarıda bulundu. Rusya ve Ukrayna arasında devam eden savaşın bir an önce bitmesi gerektiğini savunan Trump, tarafların 50 gün içinde bir anlaşmaya varması gerektiğini vurguladı. “Eğer onlar 50 gün içinde bir anlaşmaya varamazsa, bu çok kötü olacak” ifadesini kullanan ABD Başkanı, bu süreçte Washington’un yeni yaptırımlar uygulamaya hazırlandığını hatırlattı. Trump Kiev'e uzun menzilli füze verme planının olmadığını da söyledi.
Trump, konuşmasında kendisini tarafsız bir arabulucu olarak konumlandırarak, hem Moskova’ya hem Kiev’e mesaj gönderdi. “Ben ne Ukrayna’nın ne de Rusya’nın tarafındayım. Ben sadece öldürmeleri durdurmak istiyorum. Benim tarafım bu” diyen Trump, yaşanan can kayıplarının önüne geçilmesinin öncelikli hedefi olduğunu söyledi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e yönelik hayal kırıklığını da dile getiren Trump, “Göreceğiz, Putin’le ne olacağını göreceğiz. Gerçekten hayal kırıklığına uğradım” dedi. Trump’ın bu açıklamaları, hem Kiev hem Moskova üzerinde baskıyı artırırken, 50 günlük yeni bir müzakere penceresinin açılmasına da zemin hazırladı.
- Kiev, ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna’ya 17 Patriot hava savunma sistemi daha verileceği açıklamasının detaylarını anlamakta zorlanıyor; Ukrayna Savunma Bakanlığı İstihbarat Genel Müdürlüğü Başkan Yardımcısı Vadim Skibitski, bu sayının bataryalar mı yoksa sadece fırlatma rampaları mı olduğunu kesin bilmediklerini belirterek, Trump’ın hem füze önleyicileri hem de fırlatma rampaları ya da tam bataryalar kastediyor olabileceğini söyledi ve ABD yönetimi ile Pentagon’dan konuyla ilgili ek bilgi beklediklerini ifade etti.
- NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Hindistan, Brezilya ve Çin’in Rusya ile ticari ilişkilerini sürdürmeleri halinde ikincil yaptırımlar gibi “ciddi sonuçlarla” karşılaşabileceklerini belirtti; Reuters’in aktardığına göre, Rutte ABD Kongresi’nde yaptığı konuşmada, bu ülkelerin Rusya ile iş yapmaya devam etmeleri durumunda ağır yaptırımlarla karşılaşabilecekleri uyarısında bulundu. Bu açıklama, ABD Başkanı Donald Trump’ın Moskova’ya yönelik 50 gün içinde Ukrayna konusunda anlaşma sağlanmazsa Rusya ve ticaret ortaklarına yüzde 100 ithalat vergisi uygulanacağı tehdidinde bulunduğu günün ertesi günü yapıldı.
- Harkov’da dün gece yedi patlama yaşandığı bildirildi. Şehir idaresi başkanı Igor Terehov, Telegram kanalından ilk patlamanın Moskova saatiyle 23:10’da duyulduğunu, ardından birkaç dakika içinde altı patlama daha olduğunu açıkladı. Bölge valisi Oleg Sinegubov ise patlama sayısını sekiz olarak bildirdi; patlamaların kentin Kievskiy bölgesinde gerçekleştiğini söyledi. Ayrıca şehirde bir işletmede yangın çıktı. Öte yandan, Dnipro ve Krivoy Rog’da da patlamalar duyuldu; Krivoy Rog’da yangın çıkarken, hava saldırısı alarmı sonrası Kiev ve çevresinde hava savunma sistemleri devreye girdi. Rusya Savunma Bakanlığı ise saldırıların yalnızca Ukrayna’nın askeri ve enerji altyapılarına yapıldığını vurguladı.
- Kazakistan Başbakanı Oljas Bektenov, Rus ortakların uygun maliyetli finansman garantisi sağlamaması nedeniyle Kokşetau’daki kömür yakıtlı termik santrali kendi imkanlarıyla inşa etmeye başladıklarını; Semey ve Öskemen’de planlanan diğer iki santral için ise yanıt beklediklerini, olumlu yanıt gelmezse bu projeleri de bağımsız olarak gerçekleştirmeyi planladıklarını açıkladı.
- Yekaterinburg’da Azerbaycan diasporası lideri Şahin Şıhlinski’nin oğlu avukat Mutvalı Şıhlinski gözaltına alındı; hakkında hangi suçlamanın yapıldığı bilinmezken, gözaltına alınma gerekçesinin “güvenlik güçlerine zarar verme” olduğu belirtildi. Babası Şahin Şıhlinski ise Temmuz başında, 2001-2011 yıllarında Yekaterinburg’da işlenen cinayet ve suikastlerle ilgili bir dava kapsamında tanık olarak sorgulanmış ve serbest bırakılmıştı.
15 Temmuz Salı
- ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile yaptığı telefon görüşmesinde Moskova ve St. Petersburg’a saldırı çağrısı yapmadığı belirtildi. Açıklama, Beyaz Saray Sözcüsü Caroline Leavitt tarafından yapıldı. Daha önce Financial Times ve The Washington Post gazeteleri, iki liderin böyle bir olası saldırıyı görüştüğünü ileri sürmüştü.
Caroline Leavitt, Fox News’a verdiği demeçte, “Financial Times, bağlamından koparılmış ifadeleri tıklanma uğruna yaymakla kötü bir şöhrete sahip, çünkü gazeteleri can çekişiyor. Başkan Trump sadece bir soru sordu, herhangi bir saldırıyı teşvik etmedi,” dedi.
Financial Times’a konuşan iki kaynak, Trump’ın 4 Temmuz’daki telefon görüşmesinde Zelenski’ye “Vladimir, Moskova’ya saldırabilir misiniz? Peki St. Petersburg’a da saldırabilir misiniz?” diye sorduğunu aktardı. Zelenskiy’nin buna, “Eğer gerekli silahları sağlarsanız, mümkün” yanıtını verdiği öne sürülmüştü. Habere göre Trump bu fikri destekledi, çünkü Rusya’nın “acı hissetmesi” ve müzakere masasına oturması gerektiğine inanıyordu.
- Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ABD Başkanı Donald Trump’ın “Rusya’nın Ukrayna ile 50 gün içinde ateşkes konusunda anlaşmaması halinde sonuçlarına katlanacağı” yönündeki sözlerine karşılık, Avrupa Birliği ve NATO liderlerinin bunun bedelini ödeyeceğini söyledi.
“Bizde bir atasözü vardır: Başkasına kuyu kazma... Donald Trump gayet açık bir şekilde Avrupa’nın bedel ödeyeceğini belirtti,” diyen Lavrov, Avrupa ekonomisinin zaten ciddi zarar gördüğünü ileri sürdü. Bakan ayrıca, Trump’ın şu anda AB ve NATO liderlerinin “ahlaksız baskısı” altında olduğunu düşündüklerini, ancak asıl amacının ne olduğunu anlamak istediklerini ekledi.
Lavrov “50 gün açıklamasının neye dayandığını öğrenmek istiyoruz. Daha önce 24 saat de denildi, 100 gün de. Hepsini yaşadık. Şimdi gerçekten, ABD başkanını neyin yönlendirdiğini anlamaya çalışıyoruz,” dedi. Bakan yaptırımların sıkılaştırılması konusunda ise Rusya’nın bugüne kadar bunlarla başa çıktığını ve yenileriyle de başa çıkacağını belirtti.
- NATO ülkelerinin ABD’den Ukrayna’ya gönderilmek üzere alacağı silahlar sevkiyata hazır. The New York Times’ın resmi kaynaklara dayandırdığı haberine göre bu silahlar ya mevcut depolardan sağlandı ya da yeni üretildi.
Kaynaklara göre, bu yeni yardım paketi son üç yılın en büyüğü olabilir. Pakette 155 mm top mermileri, havadan karaya sınıfı uzun menzilli füzeler ve JASSM tipi güdümlü füzeler yer alacak. Yardım listesinde ayrıca ABD yapımı Patriot hava savunma sistemleri de bulunuyor. Bunlardan üçü Almanya, biri Norveç tarafından temin edilecek.
- Rusya'nın Voronej kentinde gece yapılan insansız hava aracı saldırısı sonrası 12 apartman binası ile üç özel konutun cepheleri ve camları zarar gördü. Ayrıca bir iş merkezi ve bazı ticari yapılar da hasar aldı. Bölge valisi Aleksandr Gusev, Telegram kanalında yaptığı açıklamada, yaralı sayısının 24’e yükseldiğini belirtti. Bunlardan 22’si Voronej’de bulunuyor.
Vali Gusev’e göre, yaralılardan dördü çocuk. Bu çocuklardan biri ağır yaralı, biri orta, ikisi ise hafif-orta düzeyde yaralı. 56 yaşındaki bir erkek komada, iki yetişkinin durumu ağır.
- Ukrayna Başbakanı Denis Şmıgal, 2020’den bu yana yürüttüğü görevinden istifa etti. Cumhurbaşkanı Zelenskiy, Şmıgal’i ülkenin yeni savunma bakanı olarak önerdi. Şmıgal, istifa dilekçesinin fotoğrafını Telegram kanalında paylaştı.
Ukrayna Parlamentosu, istifayı 16 Temmuz’da görüşecek. Bakan atamaları için oylama ise 17 Temmuz’da yapılacak. Zelenskiy, başbakanlık için mevcut ekonomi bakan yardımcısı ve başbakan yardımcısı Yuliya Sviridenko’yu öneriyor. Cumhurbaşkanına göre, Şmıgal’in tecrübesi savunma bakanlığı için “çok değerli olacak”.
- Kazakistan Başbakanı Oljas Bektenov, ülkesinin Kokşetav kentindeki kömürlü termik santralin inşaatına tek başına başladığını duyurdu. Başbakan, projenin başlangıçta Rus ortaklarla birlikte planlandığını, ancak Rusya’dan uygun mali destek konusunda garanti alınamaması nedeniyle inşaatın bağımsız şekilde başlatıldığını söyledi.
- Rusya Devlet Duması, “yabancı ajan” (inoagent) statüsündeki kişilere yönelik cezai yaptırımları artıran yasa tasarısını ilk oturumda kabul etti. Tasarıya 342 milletvekili destek verdi, sadece bir kişi karşı oy kullandı.
Ceza Kanunu’nun 330.1 maddesine yapılan değişikliklere göre, artık iki idari ihlal sonrası (daha önce üç ihlal gerekiyordu) yabancı ajanlar hakkında ceza davası açılabilecek. Suçun cezası iki yıla kadar hapis cezasını içerebiliyor.
- ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna’yı yalnızca Moskova’ya değil, St. Petersburg’a yönelik "baskıyı artırmaya" çağırdı. İddia, The Washington Post köşe yazarı David Ignatius tarafından kaleme alınan yazıda yer aldı.
Ignatius, bu bilgiyi kendisine Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile Trump arasında yakın zamanda geçen bir görüşmenin içeriğini aktaran bir kaynağa dayandırıyor. Kaynağın aktardığına göre Trump, Zelenskiy’ye “Neden Moskova’ya saldırmıyorsunuz?” diye sordu. Zelenskiy ise “Eğer bize silah verirseniz, yapabiliriz” yanıtını verdi.
Görüşmenin tam olarak ne zaman gerçekleştiği belirtilmiyor. Ancak Ignatius, Trump’ın kısa süre önce Avrupa’nın maliyetini karşılayacağı yeni bir silah paketi kapsamında Ukrayna’ya silah gönderileceğini duyurduğunu hatırlattı. Gazeteciye göre bu pakette yeni ATACMS füzeleri de yer alabilir. Ayrıca ABD’nin, Ukrayna’nın elindeki mevcut füzeleri tam menzilleriyle, yani 300 km’ye kadar, kullanmasına izin vermesi de ihtimal dahilinde. Bu füzelerle, şu anda Ukrayna ordusunun ulaşamadığı Rusya içindeki hedefler vurulabilecek, ancak Moskova veya St. Petersburg hâlâ menzil dışında kalacak.
Trump’ın, Tomahawk seyir füzelerinin Ukrayna’ya verilmesini de değerlendirdiği bildiriliyor. Ancak şimdilik bu konuda bir karar alınmış değil.
Ignatius’a göre Trump, Rusya’nın ateşkes çağrılarını dikkate almadığını düşündüğü için “gerilimi tırmandırarak gerilimi düşürme” stratejisini benimsedi. Ancak gazetecilerin Rusya’dan gelebilecek olası bir “daha fazla tırmanış” karşısında ne yapmayı planladığını sorması üzerine Trump net bir yanıt vermedi. “Bana böyle sorular sormayın. Sadece bu savaşın sona ermesini istiyorum,” dedi.
Öte yandan Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Trump’ın son açıklamalarının “son derece ciddi” olduğunu ve bazı ifadelerinin doğrudan Vladimir Putin’e yönelik olduğunu belirtti. Kremlin’in, Washington’dan gelen bu açıklamaları değerlendirmesi için zamana ihtiyaç duyduğunu söyleyen Peskov, Putin’in bu sözlere ne zaman ve nasıl yanıt vereceğine kendisinin karar vereceğini kaydetti. Şimdilik ileriye dönük tahminlerde bulunmak istemediğini belirtti.
Peskov, şimdilik yalnızca bir noktanın açık olduğunu ifade etti: “Ukrayna, Washington’da alınan kararları barışa değil, savaşa devam etmek için bir sinyal olarak algılıyor.” Kremlin Sözcüsü ayrıca, Moskova’nın Ukrayna’dan üçüncü tur barış görüşmeleri için hâlâ bir teklif beklediğini vurguladı. Peskov “Ukrayna tarafından hâlâ bir teklif almış değiliz. Şu anki fiili durum bu. Bu konuyla ilgili şu an söyleyebileceğim tek şey bu,” dedi.
BBC'nin Trump ile yaptığı röportajda Cumhuriyetçi liderin “Putin’den hayal kırıklığına uğradım” sözlerinin sorulması üzerine Peskov yalnızca, “Lütfen az önce söylediğim son cümleye dikkat edin. Bu konuda bugünlük söyleyebileceğim başka bir şey yok,” demekle yetindi.
- ABD Senatosu, Rusya ve onun ticaret ortaklarına karşı %500 oranında gümrük vergisi getirilmesini öngören Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham’ın yasa tasarısının ilerleyişini, Başkan Donald Trump’ın Rusya-Ukrayna çatışmasını çözme girişimleriyle bağlantılı olarak geçici olarak durdurdu; Senato Cumhuriyetçi çoğunluk Lideri John Thune’un açıklamasına göre, Trump bu tasarının müzakerelerde ek baskı unsuru olacağına inanırsa Senato tekrar harekete geçecek. Thune, Başkan’ın şu anda bu süreci kendi diplomatik kanallarıyla yürütmek istediğini belirterek, bu tasarının Avrupa ülkelerinin de ABD’den liderlik beklediği bir dönemde güçlü bir sinyal olacağını düşündüğünü ifade etti. Trump ise 14 Temmuz’da NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile yaptığı görüşmede, Ukrayna krizinin çözümüne yönelik ilerleme sağlanmazsa Rusya’ya 50 gün içinde %100 oranında gümrük vergisi getirileceğini ve Kiev’e gönderilecek 17 adet Patriot sistemiyle Avrupa’nın da sürece dahil olacağını duyurmuştu. Graham’ın tasarısı sadece Rusya’ya değil, Rus petrolü, gazı, uranyumu ve diğer ürünlerini alan ülkelere de %500 oranında ithalat vergisi öngörüyor; ancak şimdilik Beyaz Saray’ın yaklaşımına bağlı olarak bu ağır yaptırımlar Senato’da beklemeye alındı.
- Donald Trump, Rusya’ya yönelik yüzde 100 gümrük tarifesi tehdidinin ardından Zelenskiy ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Zelenskiy, görüşmede Trump’ın NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile yaptığı toplantı hakkında bilgi verdiğini ve Ukrayna’nın savunma ihtiyaçları için gerekli destek adımlarını görüştüklerini söyledi, “ABD Başkanı ile görüştüm, bu gerçekten çok iyi bir konuşmaydı” dedi. Zelenskiy, “Ukrayna’ya verilen destek ve cinayetlerin durdurulması, kalıcı ve adil bir barışın sağlanması için ortak çalışmaya devam etme kararlılığı için Sayın Başkan’a teşekkür ediyorum” ifadelerini kullandı. Görüşmede Trump’ın NATO Genel Sekreteri ile yaptığı temasların detaylarını da paylaştığını aktaran Zelenskiy, “Ülkelerimizin böylesine güçlü ilişkiler kurması ve İttifak ülkelerinin savunma harcamalarını artırma yönündeki çabaları son derece önemli” diye vurguladı. Ukrayna lideri, “Sayın Başkan’la daha sık temas kurma ve gelecekte adımlarımızı koordineli şekilde atma konusunda mutabık kaldık. Teşekkürler Sayın Başkan! Teşekkürler Amerika!” sözleriyle açıklamasını tamamladı.
- Avrupa Birliği Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna’daki çatışmanın çözümü için 50 günlük bir süre tanımasını memnuniyetle karşıladı ancak bu sürenin fazla uzun olduğunu söyledi. Kallas, Brüksel’de gazetecilere yaptığı açıklamada, “Amerikalıların bu adımı atması önemli, umarım onlar da Avrupalılar gibi Ukrayna’ya askeri destek vermeye devam eder. Ancak 50 gün, yeni yaptırımlar öncesi çok uzun bir süre” ifadelerini kullandı. Kallas’a göre Trump’ın Rusya’ya karşı sert bir tavır sergilemesi olumlu karşılansa da bu kadar geniş bir süre, Kremlin’e manevra alanı tanıyor.
- Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius, ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth ile yaptığı görüşmede, Ukrayna’ya iki Patriot hava savunma sistemi sağlanması konusunda “hızlı ve sessiz” şekilde anlaşmaya vardıklarını açıkladı. Pistorius, her bir Patriot bataryasının yaklaşık 1 milyar dolara mal olacağını belirtirken, Almanya’nın ayrıca ABD’den orta menzilli Typhon füze sistemi almayı da planladığını söyledi. Başkan Donald Trump da bir gün önce Avrupa ülkelerinin ödeyeceği şekilde Ukrayna’ya yeni Patriot füzeleri gönderileceğini duyurmuştu.
- NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, ABD’den Ukrayna’ya gönderilecek silahların önce Avrupa’ya ulaştırılacağını çünkü bu silahların bedelini Avrupa ülkelerinin üstlendiğini söyledi; Rutte, NATO’nun lojistik tecrübesi sayesinde bu silahların en etkili şekilde kullanılacağını vurgularken, Moskova ise Kiev’e yapılan bu yardımları kınayarak çatışmanın uzatıldığını savunuyor.
- Kursk bölgesinde mayın temizleme çalışmaları sırasında iki Rus Acil Durumlar Bakanlığı (MÇS) görevlisi hayatını kaybetti. MÇS’nin açıklamasına göre, Sevastopol’daki özel birliğin mayın imha uzmanı Rishat Mediev, bir düşman mühimmatının infilak etmesi sonucu olay yerinde yaşamını yitirdi. Mediev’in, nisan ayından bu yana görev aldığı birimde yüzlerce patlayıcıyı etkisiz hale getirdiği ve “barış uğruna gerçek bir kahraman olarak” hayatını kaybettiği belirtildi. Ağır yaralanan ve hastaneye kaldırılan diğer görevli, yine Sevastopol’dan piroteknik ve özel dalış işleri birimi başkan yardımcısı Sergey Ivanov’un da daha sonra hayatını kaybettiği açıklandı.
- Zelenskiy, mevcut Başbakan Denis Şmıgal’ın ülkenin yeni savunma bakanı olacağını açıkladı. Zelenskiy, Şmıgal’ın geniş yönetim tecrübesinin savunma bakanlığı görevinde faydalı olacağını belirtirken, parlamentodan bu atamayı desteklemesini istedi. Şu anki Savunma Bakanı Rüstem Umerov’un ise görevden ayrıldıktan sonra ABD’ye büyükelçi olarak atanması bekleniyor. Şmıgal’ın yerine başbakanlık koltuğuna ise birinci başbakan yardımcısı Yuliya Sviridenko’nun getirilmesi planlanıyor.
- AB üyesi Malta, Rusya’ya karşı hazırlanan 18. yaptırım paketini bloke ederek Brüksel’i şaşkına çevirdi; Politico’nun aktardığına göre Malta özellikle Rus enerji ürünlerine önerilen yeni fiyat sınırlamalarına itiraz ediyor. Avrupa Komisyonu’nun, Rus enerji ürünlerine piyasa fiyatının en fazla %15 üzerinde tavan fiyat uygulanması ve bu fiyatın son üç aylık ortalamaya göre hesaplanması teklifine karşı çıkan Malta, yeni yaptırımların onaylanmasını durdurdu. Daha önce benzer şekilde süreci yavaşlatan Slovakya ise Rus gazına ilişkin koşullar esnetilirse pakete onay verebileceğini belirtti. AB diplomatları, Malta’nın hamlesinin yaptırımların yürürlüğe girmesini en az birkaç gün erteleyeceğini belirtirken, uzmanlar bu durumun küçük ülkelerin bile birliğin karar mekanizmasını ne kadar etkileyebildiğini gösterdiğine dikkat çekiyor.
* Norveç Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide, ABD’nin NATO ülkelerine silah satıp bunların Ukrayna’ya gönderilmesi kararının Kremlin’e birlik mesajı verdiğini söyledi. Eide’ye göre Başkan Trump’ın bu kararı, özellikle hava savunması ve topçu desteği alanlarında Ukrayna’ya desteği güçlendirecek ve Batı’nın tek ses olduğunu gösterecek. Eide ayrıca bazı Avrupa ülkelerinin bu yardımların finansmanına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti.
14 Temmuz Pazartesi
- ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna konusunda bir ilerleme sağlanmazsa 50 gün içinde Rusya’ya yönelik sert kısıtlamalar getirileceğini açıkladı. Trump vu durumda, Rusya’ya yüzde 100 oranında ikincil gümrük tarifeleri uygulanacağını söyledi.
Trump, NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile yaptığı görüşme sonrası basın toplantısında “Bugün burada bulunmamızın nedenlerinden biri, Rusya’dan hiç memnun olmamam. Eğer 50 gün içinde bir anlaşmaya varamazsak çok yüksek tarifeler getireceğiz. Umarım bunu yapmak zorunda kalmayız. Ama şu ana kadar duyduğum sadece konuşmalar, konuşmalar ve yine konuşmalar,” dedi.
Trump ayrıca, ABD ile NATO’nun Ukrayna’ya silah sevkiyatında Avrupa’nın ödeme yapması konusunda anlaşmaya vardığını söyledi. Amerikan silahlarının Ukrayna’ya sevkiyatının koordinasyonunu NATO ve ABD’nin NATO Daimi Temsilciliği üstlenecek.
“Bugün bir anlaşmaya vardık... biz silah sağlayacağız, onlar ise ödeme yapacak,” diyen Trump, ABD’nin bu sevkiyatlardan herhangi bir ödeme almayacağını da vurguladı: “Biz satın almayacağız, sadece üreteceğiz ve onlar ödeyecek.”
Kommersant gazetesi Trump'ın konuşmasından satır başlarını şöyle özetledi:
Ukrayna konusunda Rusya’nın tutumundan memnun değilim.
Ukrayna ile ilgili bir anlaşma çoktan yapılmalıydı, ama hâlâ müzakere aşamasında.
Eğer Moskova ile Washington 50 gün içinde Ukrayna konusunda anlaşamazsa, ABD Rusya ve onun ticaret ortaklarından gelen mallara yüzde 100 oranında ithalat vergisi uygulayacak.
Rusya ve ortaklarına karşı yüzde 500 gümrük vergisi öngören yeni ABD yaptırım tasarısının bir anlamı kalmayacak.
ABD ve AB, Ukrayna’ya silah sevkiyatı konusunda anlaşmaya vardı. Maliyet Avrupa tarafından karşılanacak.
ABD silahlarının Ukrayna’ya sevkiyatının koordinasyonunu NATO ve ABD’nin NATO Daimi Temsilcisi Matthew Whitaker yürütecek.
Avrupa’yla varılan silah sevkiyatı anlaşması, barış sağlanması için "bir fırsat sunuyor.”
ABD’nin Ukrayna’ya yeni sevkiyatlarında Patriot hava savunma sistemleri de yer alacak. 17 adet sistemin gönderilmesi ihtimali değerlendiriliyor.
Trump'ın açıklamalarından sonra Moskova Borsası Endeksi, yüzde 2,4'lük artışla 2705,38 puana yükseldi. Endeks, gün içi zirvesinde yüzde 3'ün üzerinde artış kaydederek 18:29 itibarıyla 2722,53 puan seviyesine kadar çıktı.
RBC gazetesi konuyla ilgili haberinde artışı yorumlarken, piyasanın Trump'tan daha sert açklamalar beklemiş olabileceğini yazdı.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, ABD'nin Ukrayna’ya Avrupa’nın finanse edeceği şekilde ek silah ve Patriot füzesi göndermesi yönündeki planlarını yorumladı. RBC muhabirinin aktardığına göre Peskov, "ABD'den Ukrayna’ya silah, mühimmat ve askeri teçhizat sevkiyatı sürüyordu ve sürmeye devam ediyor," dedi.
Sözcü "Maliyetlerin yüksekliğinden çokça söz edildi. Şimdi anlaşılan bu sevkiyatları Avrupa ülkeleri finanse edecek. Neyin ödeneceği, neyin ödenmeyeceği ayrı mesele. Ancak değişmeyen gerçek, sevkiyatların devam ettiği," diye konuştu.
Daha önce ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna’ya ek silah ve Patriot füzeleri gönderileceğini, bu sevkiyatların Avrupa ülkeleri tarafından karşılanacağını duyurmuştu.
Öte yandan Peskov, Estonya'nın HIMARS çok namlulu roketatar sistemleriyle gerçekleştirdiği tatbikatı yorumlarken, "Birçok ülke provokatif eylemler yürütüyor. Ancak Rusya, bir Baltık devleti olarak bölgedeki çıkarlarını kararlılıkla savunacaktır," dedi.
Estonya geçtiğimiz hafta Saaremaa Adası’nda denizdeki hedeflere karşı HIMARS sistemiyle atışlar gerçekleştirmişti.
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, ABD Başkanı'nın özel temsilcisi Keith Kellogg ile Kiev’de bir araya geldiğini ve görüşmede silah tedariki ile Rusya’ya yönelik yaptırımların ele alındığını duyurdu.
"Barışa giden yolu ve bu süreci nasıl hızlandırabileceğimizi görüştük. Ukrayna’ya hava savunmasının güçlendirilmesi, ortak üretim ve Avrupa ile birlikte savunma silahlarının tedariki de gündemdeydi," diyen Zelenskiy, ayrıca Rusya ve Rusya'ya yardım eden ülkelere karşı yaptırımların da konuşulduğunu ekledi.
Görüşmeyi verimli olarak nitelendiren Zelenskiy, ziyareti için Kellogg’a, "önemli destek sinyalleri ve olumlu kararlar" için de ABD Başkanı Trump’a teşekkür etti.
- ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna’ya F-16 savaş uçaklarında kullanılmak üzere JASSM tipi uzun menzilli füzeler gönderme ihtimalini değerlendiriyor. Bu bilgi, Military Watch Magazine’e konuşan bir kaynaktan geldi.
Temel sürüm AGM-158A modelinin menzili 370 km iken AGM-158B (veya JASSM-ER) modelinin menzili ise 926 km. Axios daha önce bu füzelerin Trump’ın yakında açıklayacağı yardım paketinde yer alacağını bildirmişti.
2003 yılında ABD ordusuna giren JASSM füzeleri, yüksek isabet oranına sahip, 450 kg’a kadar savaş başlığı taşıyabiliyor ve hava savunma sistemleri tarafından tespit edilmesi oldukça zor. Avrupa’da bu füzeler şu anda yalnızca Polonya ve Finlandiya envanterinde yer alıyor.
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Ekonomi Bakan Yardımcısı Yuliya Sviridenko’ya başbakanlık görevini önerdiğini resmen duyurdu.
Zelenskiy Telegram kanalında, "Yuliya Sviridenko’ya Ukrayna hükümetinin başına geçmesini ve hükümetin çalışmalarını kökten yenilemesini önerdim. Yeni hükümetin eylem planını en kısa sürede sunmasını bekliyorum," dedi.
- Rusya’daki 2 No’lu Batı Bölge Askeri Mahkemesi, yazar Boris Akunin’i (yabancı ajan ilan edilmişti) gıyabında 14 yıl ağır hapis cezasına çarptırdı. Akunin, terörizme yardım ve terörü meşrulaştırma ile yabancı ajan yasasını ihlal suçlarından suçlu bulundu.
Öte yandan yazar Dmitriy Bıkov (o da Rusya'da yabancı ajan olarak tanınıyor), İçişleri Bakanlığı'nın arananlar listesine alındı. Bıkov'un hangi maddeden arandığı ise belirtilmedi.
Nisan ayında Rusya Soruşturma Komitesi, Bıkov hakkında Rus ordusu hakkında sahte bilgi yaymakla ilgili dava açmıştı. Komite, yazarın, Rus ordusunun Ukrayna’daki sivillere karşı yürüttüğü eylemler hakkında yalan içerik içeren bir video yayınladığını öne sürdü. Ayrıca Bıkov materyallerine yasal uyarı işareti koymadığı için "yabancı ajan" yasasını da ihlal etmekle suçlanıyor.
- Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, AB Konseyi Başkanı António Costa ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen Brüksel’de bir araya geldi. Görüşmede taraflar, ortaklığı derinleştirme konusunda mutabakata vardı. Avrupa Birliği, Ermenistan’daki yatırımları artırma sözü verdi.
Ortak açıklamada, AB’nin Global Gateway stratejisi kapsamında Ermenistan’a yapılacak yatırımların 2,5 milyar euroya ulaşacağı belirtildi. Ayrıca bağımsız medya kuruluşlarının desteklenmesi amacıyla 1,5 milyon euroluk ek fon ayrılması planlanıyor.
- Gözler 14 Temmuz’da (bugün) Rusya hakkında bir açıklama yapacağını duyuran ve “Yakında bazı önemli şeyler olacak" diyen Trump'da. ABD başkanının Ukrayna'ya yeni silah yardımı ve Rusya yaptırımları konusunda önemli bir açıklama yapması bekleniyor. Trump ilk sinyalleri dün geceki açıklamasında verdi: Ukrayna’ya ilave silah yardımı yapılacağını ve bu kapsamda Patriot sistemleri için füze sevkiyatının da planlandığını açıkladı. Trump, bu silahların bedelini Avrupa Birliği’nin ödeyeceğini vurgulayarak, “Onlara modern askeri ekipman göndereceğiz ve bunun yüzde 100’ünü onlar karşılayacak. Bizim için bu sadece bir iş” dedi. Başkan, kaç adet Patriot füzesi gönderileceğine ise bugün NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile yapacağı görüşmede karar vereceğini belirtti. Bugün yapılacak kritik açıklamaları tüm dünya bekliyor.
- Axios’un haberine göre Trump, Rusya’ya karşı oldukça sert bir açıklama yaparak Ukrayna’ya saldırı amaçlı silahlar göndereceğini duyuracak. ABD medyasına konuşan kaynaklara göre, bu yeni plan kapsamında Ukrayna ordusuna uzun menzilli füzeler dahil edilebilir. Yeni silah sevkiyatı planının, iki hafta önce Lahey’deki NATO Zirvesi’nde Zelenskiy tarafından Trump’a önerildiği belirtiliyor. Senatör Lindsey Graham da Trump’ın açıklamasının “çok agresif” olacağını söyledi.
- ABD’li Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham, CBS News’e verdiği röportajda Avrupa’nın yalnızca dondurulan Rus varlıklarının faiz gelirlerini Ukrayna’ya aktarmayı planladığını, ancak ABD Hazine Bakanı Scott Bessent’in bu konuda daha radikal adımlar atmak istediğini söyledi. Graham, Avrupa’nın teklifine karşılık ABD’nin daha kapsamlı bir strateji izlemeyi planladığını belirterek, bu konuda yeni gelişmeleri takip etme çağrısında bulundu.
Graham ayrıca, ABD’nin Avrupa’daki müttefiklerine büyük miktarda silah satışı yapacağını ve bu silahların dolaylı yoldan Ukrayna’ya destek sağlayacağını ifade etti. Senatör, ABD Kongresi’nin yakın zamanda Çin, Hindistan ve Brezilya’yı da kapsayan “tarihin en sert yaptırım paketini” kabul edeceğini belirterek, bunun Başkan Donald Trump’a “benzeri görülmemiş bir baskı aracı” sağlayacağını söyledi.
- Reuters’in haberine göre, Avrupa Birliği ülkeleri Rusya’ya yönelik 18. yaptırım paketini onaylamaya hazırlanıyor. Bugün Brüksel’de yapılacak toplantıda kabul edilmesi beklenen yeni paket, Rus petrolü için tavan fiyatın varil başına yaklaşık 47 dolara düşürülmesini ve bu fiyatın piyasaya göre esnek şekilde ayarlanmasını öngörüyor. Söz konusu anlaşmada, teknik çekinceleri olmasına rağmen Slovakya da prensipte onay verdi; ülke, Rus gazı tedarikinin aşamalı olarak durdurulmasına dair Avrupa Komisyonu’ndan güvence talep ediyor.
- Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius, Financial Times’a verdiği röportajda, Almanya’nın Ukrayna’ya uzun menzilli Taurus füzeleri göndermeyeceğini açıkladı. Pistorius, Kiev’in bu yöndeki taleplerine rağmen, bu tür silahların Ukrayna’daki savaşa dahil edilmesini doğru bulmadıklarını ifade etti. Bakan, buna rağmen Almanya’nın Ukrayna’ya farklı askeri yardımlarla destek vermeye devam edeceğini, savunma harcamalarının ise ortak fonlardan değil, her ülkenin kendi ulusal bütçesinden karşılanması gerektiğini vurguladı.
- Rusya Savunma Bakanlığı, gece boyunca Oryol, Bryansk, Kursk bölgeleri ile Kırım ve Karadeniz üzerinde toplam 11 Ukrayna insansız hava aracının (İHA) düşürüldüğünü açıkladı. Bakanlığa göre, altı İHA Oryol bölgesinde, ikisi Bryansk’ta, biri Kursk bölgesinde, diğerleri ise Kırım ve Karadeniz hava sahasında imha edildi.
- ABD Savunma Bakanlığı’ndan sızan yeni bir rapora göre, Pentagon üst düzey yetkilileri Ukrayna’ya yapılan askeri yardımların kademeli olarak azaltılmasını gündeme getirdi.** The Wall Street Journal’ın haberine göre, Savunma Bakan Yardımcısı Elbridge Colby’nin hazırladığı gizli notta, Ukrayna’nın talep ettiği silah ve mühimmat miktarının ABD stoklarını zorladığı, Çin ve Asya-Pasifik bölgesindeki gerilimin ise Washington için daha öncelikli tehdit olduğu vurgulandı. Pentagon, aynı anda Avrupa, Ortadoğu ve Pasifik’te olası krizlere müdahale etmenin ülkenin askeri kapasitesini aşabileceğini belirtiyor.
- Alman Bild gazetesinin iddiasına göre, Rusya bu yaz sonu için Kuzey Kore’den 30 bin askerin desteğiyle büyük çaplı bir taarruz operasyonu hazırlığında. Habere göre, Rus Genelkurmay Başkanlığı’nın Devlet Başkanı Vladimir Putin’e sunduğu plana göre, Pyongyang’dan gelecek birlikler cephe hattında Rus kuvvetlerini doğrudan destekleyecek.
- Başkan Putin, Fransa ve İngiltere’nin eski sömürge imparatorluklarının dağılmasından Rusya’yı sorumlu tuttuklarını ve bu tarihsel olumsuzluğun günümüzde de iki ülke ile ilişkileri etkilediğini söyledi. VGTRK’ye verdiği röportajda Putin, Batı’nın bu konudaki bakış açısının kendisine “komik” geldiğini ifade ederken, Rusya’nın geçmişte olduğu gibi bugün de Avrupa ülkeleriyle yapıcı ilişkiler kurma umudunu koruduğunu belirtti.
- Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Çinli mevkidaşı Wang Yi ile Pekin’de yaptığı görüşmede iki ülke arasındaki stratejik iş birliğini ve Ukrayna krizine dair olası çözüm yollarını ele aldı.** Çin Devlet Konukevi Diao Yutai’de düzenlenen görüşme, geleneksel çay seremonisiyle başlayıp çalışma yemeğiyle devam ederken, Rusya Dışişleri Bakanlığı görüşmelerin “samimi ve yapıcı bir atmosferde” geçtiğini belirtti. Taraflar, egemenlik ve toprak bütünlüğü konularında karşılıklı desteği yineleyerek bölgesel ve küresel gelişmeleri değerlendirdi.
- Ukrayna medyasında yer alan haberlere göre, Başkan Zelenskiy, ülkenin yeni başbakanı olarak Birinci Başbakan Yardımcısı Yuliya Sviridenko’yu atamayı planlıyor. 39 yaşındaki Sviridenko son dört yıldır ekonomi alanında başbakan yardımcılığı görevini yürütüyordu. Zelenskiy’nin mevcut Başbakan Denis Şmıgal’ı savunma bakanı yapmayı, mevcut Savunma Bakanı Rustem Umerov’u ise ABD’ye büyükelçi olarak göndermeyi planladığı belirtiliyor.
- Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, ZDF kanalına verdiği röportajda ülkesinde zorunlu askerliğin yeniden getirilmesi gerektiğini söyledi. Steinmeier, Ukrayna’daki savaşla birlikte Avrupa’daki güvenlik mimarisinin bozulduğunu ve bu nedenle Almanya’nın kendini koruyabilmesi için ordunun personel açısından tam kapasiteye ulaşması gerektiğini vurguladı. Gençlerin orduya yeniden daha fazla katılımını sağlamak için askerliğin cazip hale getirilmesi gerektiğini belirten Steinmeier, sadece gönüllülük esasına dayalı asker alımının yeterli olmayacağına dikkat çekti.
- Çekya Başbakanı Petr Fiala, Slovakya Başbakanı Robert Fico’ya bir mektup göndererek Avrupa Birliği’nin 18’inci Rusya karşıtı yaptırım paketini engellememesi çağrısında bulundu. Fiala, Slovakya’nın ortak Avrupa değerleri ve bölgesel güvenlik sorumluluğunu gözeterek hareket etmesi gerektiğini vurgularken, yaptırımların kabulünün Ukrayna’nın korunması açısından da hayati önem taşıdığını belirtti. Fico ise ülkesinin Rus gazı ithalatının tamamen yasaklanmasına yönelik planın Slovakya’ya zarar vereceğini savunarak anlaşmaya varılana kadar yeni yaptırımları bloke ediyor.
- İtalya’daki mahkeme, UniCredit’in Banco BPM ile birleşmesine izin verirken bankanın Rusya’daki faaliyetlerini durdurmasını şart koştu; bankanın 2026 Ocak ayına kadar Rusya’dan çekilmesi zorunlu hale gelirken, UniCredit son dönemde operasyonlarını kısıtlayarak ülkeyi terk etmeye hazırlanıyor ve bu süreçte küçük bir alıcıya satış yapması bekleniyor.
13 Temmuz Pazar
- Rusya Savunma Bakanlığı, Rus Silahlı Kuvvetleri'nin Donetsk Halk Cumhuriyeti’nde (DHC) Nikolayevka ve Karl Marks yerleşimlerinin kontrolünü ele geçirdiğini duyurdu. Açıklamaya göre, operasyon kapsamında ilerlemeye devam eden Rus ordusu son bir gün içinde Ukrayna ordusunun 1.220 askerini etkisiz hale getirdi. Rus Silahlı Kuvvetleri'ne ait taktik uçaklar, taarruz İHA'ları, füze ve topçu birlikleri, 136 farkı noktadaki Ukrayna ordu birliklerinin geçici konuşlanma yerlerinin yanı sıra Ukrayna askeri sanayi işletmesi ile İHA operatörleri eğitim merkezini vurdu.
- Amerikan CBS televizyonunun haberine göre, Trump'ın Rus varlıklarından Kiev'e yardım gönderme olasılığını ele alıyor. Kaynaklar, CBS News'e verdiği demeçte, ABD Başkanı Donald Trump'ın Ocak ayında göreve gelmesinden bu yana ilk kez Ukrayna'ya yeni fon sağlamayı düşündüğünü söyledi. Muhataplara göre, yeni fon Rusya'ya olası yaptırım kararı öncesi "bir sinyal göndermek için" kullanılabilir. Kanal, fonların kaynağının henüz belli olmadığını belirtiyor. Ancak Amerikalı yetkililer, Beyaz Saray Başkanı'nın Joe Biden'ın önceki yönetimi tarafından askeri yardım için tahsis edilen 3,85 milyar doları olduğunu açıkladı. Kaynaklar ayrıca, başkanın ABD'de bulunan yaklaşık 5 milyar dolarlık dondurulmuş Rus varlığına el koyabileceğini ve bu fonları Ukrayna'ya gönderebileceğini söyledi. Avrupa Birliği, Kanada, ABD ve Japonya, Rusya Merkez Bankası'nın yaklaşık 300 milyar dolarlık menkul kıymet ve nakit varlıklarını dondurdu. Bu varlıkların yaklaşık 5-6 milyar doları ABD'de, çoğu ise Avrupa'da, Belçika'nın Euroclear emanetinde bulunuyor.
Reuters bu hafta kaynaklarına dayanarak, Amerikan liderinin Kongre onayı olmadan Amerikan cephaneliklerinden silahların hızlı transferine olanak tanıyan Başkanlık Çekme Yetkisi'ni (PDA) ilk kez kullanacağını bildirdi. Bu kapsamda yaklaşık 300 milyon dolar değerinde bir yardım paketi masada. Bu pakette Patriot füze sistemleri için füzeler ve orta menzilli taarruz füzeleri olması bekleniyor.
Politico'ya göre, Trump'ın potansiyel yardımına ilişkin tartışmalar, ABD'nin Ukrayna'ya belirli silah türlerinin teslimatını aniden askıya almasından yaklaşık bir hafta sonra başladı. Bunun ardından Beyaz Saray başkanı teslimatları yeniden başlatmaya karar verdi. Yayına göre, askeri yardım parası, geçen yıl Biden döneminde Kongre tarafından onaylanan ve Pentagon'un Amerikan stoklarından Ukrayna'ya silah transfer etmesine olanak tanıyan bir fondan gelecek. Politico'ya göre, bu fonda hala yaklaşık 3,8 milyar dolar bulunuyor.
- Rusya Savunma Bakanlığı'nın açıklamasına göre, dün gece Ukrayna Silahlı Kuvvetlerine ait 36 insansız hava aracı (İHA) Rusya'nın dört bölgesinde düşürüldü. İHA'larıni 26 tanesi, Belgorod bölgesi üzerinde imha edildi. Dört İHA Voronej bölgesi üzerinde, üçer tanesi ise Lipetsk ve Nijniy Novgorod bölgeleri üzerinde vuruldu. İlk belirlemelere göre, herhangi bir can kaybı veya hasar meydana gelmedi.
- Kuzey Kore lideri Kim Jong Un, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile yaptığı görüşmede, Rusya'nın Ukrayna'daki eylemlerine "koşulsuz destek" verdiğini yeniden teyit etti. Kuzey Kore devlet radyosu "Kore'nin Sesi" tarafından duyurulan bu gelişmeye göre, "sıcak ve güvene dayalı bir atmosferde" geçen görüşmede Kim Jong Un, Moskova ve Pyongyang'ın "tüm stratejik konularda aynı görüşleri paylaştığını" vurguladı. Kuzey Kore lideri, kapsamlı stratejik ortaklık anlaşmasının ruhuna uygun olarak, Rus liderliğinin Ukrayna'daki durumu çözmek için aldığı tüm önlemleri tamamen desteklemeye hazır olduklarını belirtti. Kim Jong Un ayrıca, Başkan Putin liderliğindeki Rusya'nın "mutlaka zafere ulaşacağına" olan inancını dile getirdi. Taraflar, küresel durumdaki değişikliklerden bağımsız olarak ikili ilişkileri aktif bir şekilde geliştirmeye ve birbirlerini yakından desteklemeye devam etme konusunda anlaştılar.
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Savunma Bakanı Rüstem Umerov ile yaptığı toplantının ardından devlet kurumlarında değişiklikler olacağını duyurdu. Telegram kanalından yaptığı açıklamada Zelenskyi, Kiev'in Washington ile ilişkilerinde "daha fazla pozitif dinamik"e ve aynı zamanda Ukrayna'nın savunma alanının yönetiminde "yeni adımlara" ihtiyaç duyduğunu belirtti, ilgili kararların yakında açıklanacağını ekledi. Bu hafta Ukrayna lideri, ülkesinin ABD Büyükelçisi'ni değiştirmeyi planladığını ve bu göreve Savunma Bakanı Umerov'un atanabileceğini doğrulamıştı. Mevcut ABD Büyükelçisi Oksana Markarova'nın Demokrat Parti'ye yakınlığı nedeniyle Cumhuriyetçilerin eleştirilerine maruz kaldığı ve olası görevden alınmasının Zelenskiy'nin silah sevkiyatlarının durması karşısında Trump'ı memnun etme çabasıyla ilgili olduğu iddia ediliyor.
12 Temmuz Cumartesi
- Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Kuzey Kore ile yürütülen askeri ve siyasi iş birliğinin formatının Pyongyang tarafından belirlendiğini ve Moskova'nın bu önerilere olumlu yanıt verdiğini açıkladı. Lavrov, Kuzey Kore lideri Kim Jong-un’un özel askeri operasyona (SVO) destek tekliflerini "samimi bir dayanışma göstergesi" olarak değerlendirdiklerini belirtti. Vonsan’daki görüşmelerin ardından konuşan Lavrov, iki ülkenin stratejik ortaklık anlaşması çerçevesinde bağımsız kararlar aldığını vurgularken, Kuzey Kore Dışişleri Bakanı Çoe Son Hui de, Pyongyang’ın Rusya’nın egemenliğini koruma politikasına koşulsuz destek verdiğini ve ilişkilerin "sarsılmaz stratejik iş birliği" seviyesine ulaştığını ifade etti.
- Lavrov, dün başladığı Kuzey Kore ziyareti kapsamında lider Kim Jong-un ile yeni açılan Vonsan tatil beldesinde bir araya geldi. Samimi bir ortamda gerçekleşen görüşmenin başında Kim, Lavrov’la son görüşmelerinin üzerinden bir yıl geçtiğini hatırlattı. Lavrov ise esprili bir şekilde, “Siz hâlâ sigara içiyorsunuz. Ben de içiyorum,” yanıtını verdi.
Kim, Lavrov’un aktif dış politika temposu nedeniyle bu kez daha rahat bir atmosferde görüşmeyi uygun bulduğunu belirtirken, Rus Bakan da Vonsan’daki tatil köyünü ilk ziyaret edenin Rusya’nın Pyongyang Büyükelçisi olduğunu ve onun övgülerinden etkilenerek teklifi kabul ettiğini söyledi.
Kim Jong-un, Lavrov’un Kuzey Koreli mevkidaşı Çoe Son Hui ile gerçekleştirdiği üç saatlik görüşmenin önemine de dikkat çekerek, bakanlar arasında düzenli temasların sürdürülmesi gerektiğini vurguladı. Lavrov ise görüşmelerde ikili ilişkilerin tüm boyutlarının ele alındığını ve yıl sonuna dek ticari ve ekonomik iş birliği komisyonunun toplanması için hazırlıkların sürdüğünü açıkladı. Lavrov ayrıca, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in selamlarını ileterek, iki ülke arasında stratejik ortaklık anlaşması kapsamında varılan mutabakatlara bağlı kalındığını ve doğrudan temasların yakın zamanda devam edeceğini belirtti.
- Slovakya Başbakanı Robert Fico, Avrupa Birliği’nin Rusya’ya yönelik 18. yaptırım paketini bir kez daha engelleyeceklerini belirterek, Brüksel’den ülkesine yönelik ekonomik zararlar için net tazminat garantileri talep etti. Almanya Başbakanı Friedrich Merz ile yaptığı ve “son derece zor” olarak tanımladığı görüşme sonrası konuşan Fico, Rus gazı ithalatından vazgeçilmesinin enerji fiyatlarını artıracağını ve Slovak ekonomisinin rekabetçiliğini zayıflatacağını söyledi. Fico, Brüksel’in hem enerji fiyatlarındaki olası artışa karşı sanayi ve haneleri desteklemesini, hem de Gazprom’un 16 milyar euroluk olası tazminat taleplerine karşı hukuki güvence vermesini istedi. Rus gazını hâlâ doğrudan alan az sayıdaki AB üyesinden biri olan Slovakya, yaptırımlara yönelik engellemeyi Haziran ayından bu yana sürdürüyor.
- Vologda bölgesinde 12 Temmuz günü bir dini yürüyüş sırasında çöken asma köprüde yaralanan sekiz kişiden bir kadının durumunun ağır olduğu bildirildi. Nikolskiy bölgesi yetkilisi Dmitriy Mişenyev, kadının helikopter ambulansla Vologda’ya sevk edilmek üzere hazırlandığını duyurdu. Kaza sırasında köprüde yaklaşık 25 kişi bulunuyordu. Üç kişi halen ilçe hastanesinde tedavi altında, iki kişi Nikolskiy kent hastanesinde yatarken, aralarında 13 yaşında bir kız çocuğunun da bulunduğu beş kişi taburcu edildi. Olayla ilgili savcılık ve Soruşturma Komitesi soruşturma başlatırken, yerel yönetim köprünün onarımı için acil çalışmalar başlatılacağını açıkladı.
- Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuçiç, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Avrupa işlerinden sorumlu üst düzey yetkilisi Brendan Hanrahan ile Belgrad’daki görüşmesinde, Sırbistan’ın Washington’la iş birliğine olan bağlılığını teyit ettiğini açıkladı. Vuçiç, iki ülke arasındaki ilişkilerin temelini verimli ekonomik iş birliğinin oluşturması gerektiğini belirterek, enerji, yapay zeka ve stratejik ortaklık gibi alanlarda iş birliğinin genişletilmesini görüştüklerini aktardı. Rusya’ya yönelik Batı yaptırımlarına katılmayan Belgrad yönetimi, bir yandan Moskova ile temaslarını sürdürürken, Vuçiç aynı zamanda ABD ve diğer Batılı ortaklarla diplomatik ilişkileri dengelemeye çalışıyor.
- Almanya, Ukrayna’ya ilk uzun menzilli füze sistemlerini temmuz ayı sonuna kadar teslim edecek. Alman Savunma Bakanlığı’nın Ukrayna özel ekibinin başındaki Tümgeneral Kristian Freuding, bu sevkiyatın Kiev’in hava savunma kapasitesini “önemli ölçüde güçlendireceğini” belirtti. Haberlerde resmen açıklanmasa da bunun 500 km menzilli Taurus olabileceği vurgulanıyor. ZDF’ye konuşan Freuding, Ukrayna savunma sanayisiyle imzalanan ve Almanya tarafından finanse edilen anlaşmanın ardından teslimat sürecinin başladığını söyledi. Berlin ayrıca, Ukrayna’nın Rusya’nın derinliklerindeki hedeflere saldırı kapasitesini artırmak amacıyla Patriot sistemleri de dahil olmak üzere daha fazla füze savunma ekipmanı sağlamayı değerlendiriyor. Kremlin ise Almanya’nın bu adımını savaşın uzamasına neden olacak “kışkırtıcı bir hamle” olarak nitelendirdi.
- Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Roma’daki Ukrayna Yeniden Yapılanma Konferansı’nda yaptığı konuşmada, Almanya’nın ABD üretimi Patriot hava savunma sistemlerini satın alarak Ukrayna’ya tahsis etmeye hazır olduğunu açıkladı. Merz, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy ve müttefiklerle yaptığı görüşmede, hava savunmasının öncelikli konu olduğunu vurgularken, geçtiğimiz hafta ABD Başkanı Donald Trump’tan da ek Patriot bataryalarının sevk edilmesini talep ettiğini söyledi. Şu ana dek Ukrayna’ya yalnızca üç Patriot sistemi teslim edilmişti. Her biri 68 kilometrelik alanı kapsayan bu gelişmiş sistemler, eşzamanlı olarak 50 hedefi izleyip beşine müdahale edebiliyor ve 160 kilometreye kadar menzilde etkili olabiliyor.
- Dün akşam Ukrayna’nın birçok şehrinde yeni patlama sesleri duyuldu. Kiev’de yerel saatle 19.22’de başlayan hava saldırısı alarmının ardından başkentte patlamalar meydana geldi. Ukrayna medyasına göre, Kiev’in yanı sıra batıdaki Lviv, Çernivtsi, Volyn bölgesindeki Lutsk ve güneydeki Mikolayiv, Çerkası ile Kropyvnytskiy şehirlerinde de patlama haberleri geldi. Rusya Savunma Bakanlığı ise yapılan saldırıların yalnızca Ukrayna'nın askeri ve enerji altyapısını hedef aldığını bildirdi.
- Kuzey Kore Dışişleri Bakanı Çoe Son Hui, Pyongyang yönetiminin Rusya’nın toprak bütünlüğü ve egemenliğini koruma politikasını koşulsuz destekleyeceğini açıkladı. Açıklama, Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un 11–13 Temmuz tarihleri arasında Kuzey Kore’nin Vonsan kentine düzenlediği resmi ziyaret sırasında yapıldı. Son Hui, bu duruşun “Kuzey Kore’nin stratejik ve sarsılmaz tercihi” olduğunu vurgulayarak, iki ülke arasında 2024 yılında imzalanan kapsamlı stratejik ortaklık anlaşmasının tüm hükümlerini sadakatle uygulamaya hazır olduklarını belirtti. Söz konusu anlaşma, taraflardan birinin silahlı saldırıya uğraması durumunda karşılıklı askeri yardım öngörüyor.
- Moskova’da bir mahkeme, konserve üreticisi Glavprodukt’un sahibi Leonid Smirnov’a ve onun bağlantılı şirketlerine ait varlıkları devlete devretti. Karar, Smirnov’un Amerikan Universal Beverage Company ve Universal Company 2000 aracılığıyla, 2022–2024 yılları arasında yaklaşık 1,38 milyar rubleyi karşı yaptırımları aşarak yurt dışına çıkardığı gerekçesiyle Mart 2025’te açılan davanın sonucunda alındı. Savcılık, şirketin elde ettiği kârı "temettü dağıtımı" adı altında JPMorgan Chase bankasına aktardığını belirtirken, Ekim 2024’te Glavprodukt’un devlet denetimine geçmesinin ardından Smirnov’un geçici yönetime engel çıkardığı da iddialar arasındaydı.
- İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Ukrayna’nın yeniden inşası konulu Roma konferansı kapsamında Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’yi akşam yemeğine davet etti. İtalyan gazetesi L’AntiDiplomatico'ya göre, bu davet yalnızca Avrupa’nın ekonomik desteğini teyit etmekle kalmadı, aynı zamanda Kiev’e Avrupa’ya olan borçlarını hatırlatma amacı taşıyordu. Haberde, yemeğin diplomatik nezaketin ötesinde, Ukrayna'nın mali yükümlülüklerini ötelemeden yerine getirmesi gerektiği mesajını taşıdığı ifade edildi.
11 Temmuz Cuma
- ABD Başkanı Donald Trump, Rusya ile Ukrayna arasındaki çatışmayla ilgili “yakında bazı şeylerin olacağını” söyledi. Açıklama, C-SPAN televizyon kanalının canlı yayını sırasında yapıldı.
Gazeteciler Trump’tan, kendi ifadeleriyle, Ukrayna’daki bir hedefe düzenlenen saldırıyı yorumlamasını istedi. Rusya Savunma Bakanlığı ise daha önce yaptığı açıklamalarda, yalnızca Ukrayna’daki askeri ve enerji tesisleri ile bunlara bağlı altyapının hedef alındığını vurgulamıştı.
Trump, gelen soruya kısa bir yanıt verdi:
“Biliyorum. Yakında bazı şeylerin olduğunu göreceksiniz,” dedi.
Moskova saatliye bu sabah Trump pazartesi, yani 14 Temmuz’da Rusya hakkında bir açıklama yapacağını duyurmuştu. Birkaç gün önce ise, Ukrayna’daki çatışmayı sona erdirmeye yönelik gelecekteki adımlar hakkında konuşurken, Rusya için “küçük bir sürpriz” planladığını belirtmişti. ABD başkanı detay vermemekle birlikte, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in eylemlerinden “memnun olmadığını” ifade etmişti.
– Rusya Adalet Bakanlığı, “yabancı ajan” (inoagent) olarak tanımladığı kişi ve kuruluşların yer aldığı listeyi genişletti. Yeni güncellemeyle ilgili açıklama kurumun resmî internet sitesinde yayımlandı. Listeye eklenen isim ve oluşumlar şunlar:
Boris Nemtsov’un eski yol arkadaşı Pavel Yelizarov
Blogger Darya Litvişko
“Novaya Gazeta” yazarlarından gazeteci Valeriy Potaşov
“Özgür Yakutistan Vakfı”nın (bu da daha önce inoyagent ilan edilmişti) kurucularından Raisa Zubareva
Blogger Nikolay Rosov
Naş Vıhod (Bizim Çıkışımız) hareketi
- Rusya Devlet Başkanı Basın Sözcüsü Dmitri Peskov, Kremlin’in ABD Başkanı Donald Trump'ın Rusya hakkında yapacağını duyurduğu “önemli açıklamayı” beklediğini söyledi.
Peskov gazetecilere “Trump’ın ne kastettiğini anlamak için doğrudan açıklamayı bekliyoruz,” dedi.
Peskov ayrıca, Rusya ile Ukrayna’nın savaş esirlerinin değişimi ve asker cenazelerinin teslimi konusunda görüşmeleri sürdürdüğünü bildirdi. Peskov, İstanbul’daki ikinci müzakere turunda varılan mutabakat kapsamında yürütülen takasların ne aşamada olduğu sorusu “Süreç devam ediyor, çalışma sürüyor,” sözleriyle yanıtladı.
Alman Şansölyesi Friedrich Merz’in açıklamalarına da yanıt veren Peskov, Merz’i Rusya’ya karşı cepheleşmenin “azılı savunucusu” olarak niteledi.
Kremlin sözcüsü “Sayın Merz, Rusya ile her konuda cepheleşmenin ve Avrupa’nın saldırgan biçimde seferber edilmesinin azılı savunucusu konumunda. Biz bunu görüyoruz, farkındayız, biliyoruz ve bundan sonraki adımlarımızı buna göre atıyoruz,” şeklinde konuştu.
Merz, Rusya’nın dondurulmuş varlıklarının iadesinin, Ukrayna’ya verdiği “500 milyar euroluk zararı” karşılamadan mümkün olmaması gerektiğini söylemişti. Bu çıkış, 10–11 Temmuz tarihlerinde Roma’da düzenlenen Ukrayna’nın yeniden inşası konferansında yapıldı.
Peskov ayrıca, yabancı askeri birliklerin Ukrayna topraklarında, Rusya sınırlarına yakın konuşlandırılmasını “kabul edilemez” olarak nitelendirdi. Sözcü bu ifadeyle, Avrupa’daki “istekliler koalisyonu”ndan ülkelerin ateşkes sonrası asker gönderme hazırlıklarına işaret etti.
Peskov “Avrupalı liderlerin bu inatçılığı genel eğilime uyuyor: Günümüzdeki militarist, çatışmacı ve Rusya karşıtı atmosferin bir yansıması. Bu bağlamda sadece üzüntü duyabiliriz,” dedi.
- Ukrayna Savunma Bakanlığı’na bağlı Askeri İstihbarat Başkanı Kirill Budanov, Bloomberg’e verdiği röportajda, Ukrayna ile Rusya arasında ateşkesin “yıl sona ermeden önce” mümkün olduğunu söyledi.
Budanov “Bu gerçekçi mi? Evet. Zor mu? Hayır. En az üç tarafın katılımı gerekiyor — Ukrayna, Rusya ve ABD. Ve bunu başaracağız,” dedi. Budanov ayrıca ABD’nin “yakın gelecekte” Ukrayna’ya desteğini sürdüreceğine ve ilave hava savunma sistemleri sağlayacağına inandığını belirtti.
Askeri istihbaratın başı, Donald Trump hakkında ise şunları söyledi: “ABD Başkanı Trump tutarlı davranıyor. Onu sadece medya profiline bakarak değerlendirmemek gerekir. Ben bir istihbaratçı olarak daha fazlasını biliyorum.”
- Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, başkentte insansız hava araçlarına karşı kullanılan savunma sistemlerinin kapsamlı testlerden geçtiğini ve yüksek güvenilirlik gösterdiğini açıkladı. Sobyanin, Moskova yönetiminin Rus ordusunu dron saldırılarına karşı desteklemek için aktif rol oynadığını vurguladı. Belediye başkanı “Elimizdeki tüm teknolojik ve bilgi altyapısını, yeni savunma mevzilerinin inşasını ve çeşitli kurumlarla koordinasyonu seferber ederek hava savunmasına tam destek veriyoruz,” şeklinde konuştu.
- Rus ordusuna bağlı 155. Ayrı Muhafız Deniz Piyade Tugayı'nın komutanı Albay Sergey İlyin hayatını kaybetti. Kommersant İlyin'in Çuvaşya'da toprağa verildiğini yazıyor. Yerel yönetim tarafından yapılan açıklamada ise şu ifadeye yer verildi:
"Bugün Musırmı köyü doğumlu, Muhafız Albay Sergey Yuryeviç İlyin’i uğurluyoruz. Kendisi, Özel Askeri Operasyon sırasında hayatını kaybetti.”
- Rusya Dışişleri Bakanlığı, Polonya’nın Krakow’daki Rus başkonsolosluğunu kapatmasının ardından Kaliningrad’daki Polonya konsolosluğunun 29 Ağustos itibarıyla kapatılacağını duyurdu. Bakanlıktan yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Bu adım, Polonya’nın uydurma gerekçelerle Rus diplomatik varlığını azaltmaya yönelik temelsiz ve düşmanca eylemlerine bir yanıt.”
12 Mayıs’ta Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski, Krakow’daki Rus diplomatik temsilciliğinin kapatılacağını açıklamış, konsolosluk 27 Haziran’da resmen kapatılmıştı. Gerekçe olarak, Rusya’nın 2024’te Varşova’daki Marywilska 44 adlı alışveriş merkezinde çıkan yangınla ilişkilendirilmesi gösterilmişti. Ardından Krakow’daki Rus diplomatlar sınır dışı edildi.
- ABD Başkanı Donald Trump, NBC News kanalına verdiği demeçte, Ukrayna’ya gönderilecek Amerikan silahlarının parasını NATO müttefiklerinin ödeyeceğini açıkladı.
Trump “Biz NATO’ya silah sağlıyoruz ve NATO bu silahlar için yüzde 100 ödeme yapıyor. Yani bizim gönderdiğimiz silahlar önce NATO’ya, oradan Ukrayna’ya gidiyor,” dedi.
Trump’ın açıklamasına göre bu anlaşmaya, Haziran ayında düzenlenen NATO zirvesinde varıldı. Almanya Başbakanı Friedrich Merz daha önce, Trump’la Patriot sistemlerinin Ukrayna için ABD’den satın alınmasını görüştüğünü, ancak nihai kararın henüz verilmediğini belirtmişti.
Öte yandan Reuters’in haberine göre, Trump ikinci başkanlık döneminde ilk kez Ukrayna için doğrudan yeni bir silah paketi tahsis edecek. Şu ana dek Trump yönetimi, yalnızca selefi Joe Biden tarafından onaylanan sevkiyatları uygulamıştı.
Yeni silahlar, Pentagon’un mevcut stoklarından sağlanacak. Paketin yaklaşık 300 milyon dolar tutarında olması bekleniyor ve bu paketin içinde Patriot hava savunma füzeleri ile orta menzilli taarruz füzeleri yer alabilir. Paketin kesin içeriği 10 Temmuz’da kararlaştırılacak.
ABD hükümetinin, Kongre onayıyla Ukrayna’ya tahsis edebileceği 3,86 milyar dolar daha bulunuyor. Bu fondan son tahsis Ocak başında Biden tarafından yapılmıştı.
- Donald Trump, Rusya hakkında 14 Temmuz Pazartesi günü “önemli bir açıklama” yapacağını duyurdu. NBC News’a konuşan Trump, “Rusya’dan hayal kırıklığına uğradım ama önümüzdeki birkaç hafta içinde neler olacağını göreceğiz” dedi.
Yapacağı açıklamanın içeriğine dair ayrıntı vermeyen Trump, Kongre’nin sert yaptırım yasaları üzerinde çalıştığını ancak nihai kararın yine kendisine ait olduğunu vurguladı: “Başkan olarak istersem yaptırım uygularım, istersem uygulamam.”
Trump ayrıca, geçen ayki NATO zirvesinde ABD, NATO ve Ukrayna arasında varılan yeni bir silah anlaşmasının ayrıntılarını paylaştı. Anlaşmaya göre, ABD silahları önce NATO’ya gönderecek, ardından bu silahlar Ukrayna’ya sevk edilecek ve masrafı NATO karşılayacak.
Dışişleri Bakanı Marco Rubio da kısa süre önce Malezya’da Rus heyetiyle yapılan görüşmelerde Moskova’nın Ukrayna konusunda yeni bir çözüm önerisi sunduğunu açıkladı. Önerinin içeriği açıklanmazken, tarafların bir “yol haritası” üzerinde fikir alışverişinde bulunduğu belirtildi. Rubio, bu öneriyi Washington’a ileteceğini ve değerlendirme sonrası Trump’a aktaracağını söyledi.
- Semafor adlı yayına konuşan, Trump’a yakın bir kaynak, başkanın Rusya-Ukrayna çatışmasıyla ilgili söylem değişikliğini “Kiev ve Moskova’ya üstü örtük mesaj” olarak tanımladı.
Kaynak “Putin’in de, Zelenskiy’nin de bilmesi gereken şu: Geri adım atmazlarsa her şey mümkün,” dedi. Semafor’a konuşan bazı Trump destekçileri bunu bir müzakere taktiği olarak yorumlarken, bazıları ise Cumhuriyetçi başkanın pozisyonunu değiştirdiği görüşünde.
- Politico gazetesi, Trump’ın BRICS zirvesi nedeniyle Brezilya mallarına gümrük vergisi koymayı planladığını yazdı. Derginin haberine göre, Trump zaten Brezilya’nın eski devlet başkanı Jair Bolsonaro’ya yönelik tutumundan rahatsızdı, ancak BRICS zirvesi “bardağı taşıran damla” oldu.
Trump’ı en fazla rahatsız eden konu ise BRICS ülkelerinin ticarette dolardan uzaklaşma (dedolarizasyon) çabası.
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Roma’daki zirve sonrası düzenlediği basın toplantısında, Ukrayna ile Rusya arasında yeni müzakerelerin henüz başlamayacağını, çünkü bir önceki turda mutabık kalınan esir değişimlerinin tamamlanmadığını söyledi.
Devlet başkanı “İkinci İstanbul görüşmesinde varılan anlaşmanın, yani belirlenen esir değişimlerinin tamamlanması gerekiyor. Bence bu kısa süre içinde gerçekleşecek,” dedi. Zelenskiy, bu sürecin ardından liderler düzeyindeki bir görüşmenin hazırlıklarının gündeme gelebileceğini de ekledi.
- Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Malezya’nın Kuala Lumpur kentinde düzenlenen Doğu Asya Zirvesi kapsamında, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile görüştü. RBC muhabirinin aktardığına göre, görüşme yaklaşık 50 dakika sürdü.
- Reuters’ın dört Avrupalı diplomata dayandırdığı haberine göre, Avrupa Komisyonu, Rus petrolüne yönelik “esnek” bir tavan fiyat önerisi hazırlıyor. Buna göre tavan fiyat, piyasa fiyatının 15 dolar altı olarak belirlenecek.
Bazı AB ülkelerinin itirazlarını aşmak için hazırlanan önerinin bu hafta gündeme gelmesi bekleniyor. Halihazırda uygulanan tavan fiyat varil başına 60 dolar. Ancak İsrail–İran çatışmasının etkisiyle piyasa fiyatları bir ara 80 dolara çıkıp sonra tekrar düşmüştü. Bu nedenle mevcut sınırın geçerliliğini yitirdiği vurgulanıyor.
Ajans ayrıca Avrupa Birliği ülkelerinin, Rus enerji kaynaklarından vazgeçmeye yönelik planlarının gizli tutulmasını istediğini bildirdi.
Ajansın ulaştığı birlik içi bir belgeye göre, hükümetler Avrupa Komisyonu’ndan bu bilgilerin açıklanmamasını talep ediyor.
Belgede, “Bu planlar profesyonel gizlilik kurallarına tabi olmalı ve ilgili üye devletin onayı olmadan ifşa edilmemelidir,” ifadesi yer alıyor. Belgeyi hazırlayan ülke, AB Konseyi dönem başkanı Danimarka.
- İzvestiya gazetesine göre, Rusya’nın tek uçak gemisi olan Amiral Kuznetsov’un onarımı ve modernizasyonu askıya alındı. Savunma Bakanlığı geminin tamamen hizmet dışı bırakılmasını değerlendiriyor. Geminin kaderine Rus Donanma Komutanlığı ve Birleşik Gemi İnşa Kurumu (OSK) birlikte karar verecek.
Amiral Kuznetsov 2017’de Suriye operasyonundan dönen gemi onarıma alınmıştı. Ancak geminin tamiri sırasında önce 2018’de yüzer havuz PD-50 battı, 2019’da ise gemide büyük bir yangın çıktı. Uzmanlar hem teknik hem moral açıdan geminin miadını doldurduğunu söylüyor.
- Rusya'nın Lipetsk bölgesindeki Hlevnoye ilçesinde bir tarım işletmesine düşen İHA yangına yol açtı. Bölge valisi İgor Artamonov’un Telegram üzerinden verdiği bilgiye göre bir kişi hayatını kaybetti, bir kişi yaralandı. Yangının hızla söndürüldüğü, yaralıya ise gerekli tıbbi yardımın sağlandığı bildirildi.
10 Temmuz Perşembe
- ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Malezya’nın başkenti Kuala Lumpur’da Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile yaptığı görüşmede Moskova’nın Ukrayna konusunda yeni çözüm önerileri sunduğunu açıkladı.
ASEAN zirvesi çerçevesinde gerçekleşen ve yaklaşık 50 dakika süren buluşmada, taraflar çatışmanın sona erdirilmesine yönelik bir “yol haritası” üzerinde fikir alışverişinde bulundu. Rubio, “Bu öneriler barışın garanti altına alındığı anlamına gelmez, ancak Başkan’a ileteceğim bazı kavramsal çerçeveler oluştu” diyerek sürecin devam edeceği mesajını verdi.
Rubio ayrıca, Trump yönetiminin yeni Rusya yaptırımları üzerine Senato ile görüşmeler yürüttüğünü doğruladı. Rubio, Washington’un Rusya’ya karşı yeni yaptırımlar uygulamasını "gerçek bir seçenek" olarak değerlendirdiğini belirtti. Kuala Lumpur’da Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’la yaptığı görüşmenin ardından konuşan Rubio, Başkan Donald Trump’ın bu konuda esnekliğe sahip olmasının önemli olduğunu vurguladı. Kongrede tartışılan yeni yaptırım yasasında Beyaz Saray, başkana bu önlemleri uygulama ve gerektiğinde kaldırma konusunda tam yetki verilmesini talep ediyor. Rubio, “Başkanın elinde nasıl ve ne zaman uygulanacağını belirleyebileceği esnek araçlar olması, müzakerelerde etkisini artırır” dedi.
Lavrov’la yapılan görüşmede Ukrayna krizinin çözümünde Moskova’nın daha önce talep ettiği nötr statü, askeri ittifaklardan feragat, yaptırımların kaldırılması ve Ukrayna ordusunun bazı bölgelerden çekilmesi gibi başlıkların yeniden gündeme geldiği bildirildi. Rubiyo, ABD’nin çatışmayı bitirecek gerçekçi bir yol haritası görmek istediğini vurguladı.
- Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, Rus hava savunma sistemlerinin başkente yaklaşan üç insansız hava aracını (İHA) art arda etkisiz hale getirdiğini açıkladı. Telegram kanalından yaptığı açıklamalarda, ilk dronun saat 15:44’te vurulduğunu belirten Sobyanin, ardından 24 ve 8 dakika arayla ikinci ve üçüncü dronların da düşürüldüğünü duyurdu. Düşen parçaların bulunduğu alanlarda acil servis ekiplerinin çalışmalar yürüttüğü bildirildi. Son dönemde Moskova çevresinde artan İHA saldırıları nedeniyle başkent hava sahasında zaman zaman kısıtlamalar uygulanıyor.
- Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Roma'da düzenlenen Ukrayna’nın yeniden inşası konferansında hem Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e hem de ABD Başkanı Donald Trump’a hitaben iki ayrı mesaj verdi. Putin’e yönelik mesajında Merz, “Mesajım basit: Biz pes etmeyeceğiz” ifadelerini kullandı. Trump’a ise, “Biz Avrupalılarla birlikte kalın” diyerek seslenen Merz, Almanya ile ABD’nin ortak çıkarlarını vurguladı. Konuşmasında Avrupa ülkelerine Ukrayna’ya verdikleri destekten dolayı teşekkür eden Merz, Almanya’nın Kiev’e uzun menzilli füzeler dahil olmak üzere askeri yardımını artırmaya devam edeceğini de hatırlattı.
- Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov, ABD Başkanı Donald Trump’ın BRICS’e yönelik tehditlerini ve örgütü “anti-Amerikan” olarak nitelemesini reddetti. BRICS’in hiçbir gündem maddesinde ABD karşıtı bir yaklaşım olmadığını vurgulayan Ryabkov, bu tür suçlamaların yeni olmadığını ve daha önce de benzer açıklamaların Washington’dan geldiğini hatırlattı. “Biz sadece uluslararası hukuka yönelik açık ihlalleri adlarıyla anıyoruz,” diyen Ryabkov, ABD’ye tehdit dili yerine sakin ve yapıcı diyalog çağrısı yaptı. BRICS’in yeni üyeler ve partner ülkelerle entegrasyonuna odaklandığını belirten Rus yetkili, bu sürecin dikkatle ve uyum içinde yönetilmesi gerektiğini ifade etti.
- Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Ukrayna'nın yeniden inşası için doğrudan yatırımları teşvik edecek yeni bir fonun kurulduğunu açıkladı. Almanya, Fransa, İtalya ve Avrupa Yatırım Bankası’nın desteğiyle oluşturulan fonun başlangıç sermayesi 220 milyon euro olarak belirlenirken, 2026’ya kadar 500 milyon avroya ulaşması hedefleniyor. Von der Leyen, ayrıca Ukrayna’ya yönelik 2,3 milyar euroluk yeni bir destek paketini tanıttı; bu tutarın 1,8 milyarı kredi garantisi, 580 milyonu ise hibe şeklinde sağlanacak. “Avrupa, sadece Ukrayna’nın en büyük bağışçısı değil, aynı zamanda geleceğine yatırım yapan en güçlü ortağıdır” diyen von der Leyen, bu desteklerin enerji güvenliği, hastane inşası ve işletmelerin yeniden açılması gibi alanlara yönlendirileceğini vurguladı.
- Rusya Savunma Bakanlığı, 10 Temmuz gecesi Kiev’e düzenlenen kapsamlı saldırının hedefinin Ukrayna’nın savunma sanayii tesisleri olduğunu açıkladı. Bakanlık açıklamasında, “Rusya Silahlı Kuvvetleri, uzun menzilli yüksek hassasiyetli silahlar ve saldırı amaçlı insansız hava araçlarıyla Ukrayna'nın başkentindeki savunma sanayii işletmeleri ile bir askeri havaalanı altyapısına grup saldırısı düzenledi. Tüm hedefler başarıyla vuruldu” denildi.
Ukrayna tarafı ise saldırı sonucunda sivil altyapının zarar gördüğünü belirtti. Kiev Belediye Başkanı, başkentteki Şevçenko semtinde yer alan beş ve on iki katlı konutlara isabet eden füze ve dron parçalarının ölümlere yol açtığını bildirdi. Ukrayna kaynaklarına göre olayda iki kadın yaşamını yitirirken, en az 17 kişi de yaralandı.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in eski Ulaştırma Bakanı Roman Starovoyt’un bugün yapılan cenaze törenine katılmamasını “kişisel bir tercih” olarak değerlendirdi.
Peskov, Putin’in her zaman böyle törenlere katılamadığını belirterek, “Burada bir zorunluluk yok. Katılım her zaman kişisel bir karardır” dedi. Starovoyt’un 7 Temmuz’da görevden alınmasının hemen ardından intihar ettiği açıklanmıştı. Cenazeye sekiz bakan ve birçok üst düzey yetkili katıldı.
- Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Malezya'nın başkenti Kuala Lumpur'da düzenlenen ASEAN Dışişleri Bakanları toplantısı çerçevesinde ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile bir araya geldi. Görüşmeye her iki ülkenin dışişleri bakanlıklarından üst düzey yetkililer de katıldı. Bu, Lavrov ile Rubio'nun Şubat ayında Riyad'daki ilk yüz yüze temaslarının ardından gerçekleşen ikinci önemli görüşme oldu. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, bu temasın önceden planlandığını açıklamıştı.
- Kiev’de düzenlenen silahlı saldırıda, Ukrayna Güvenlik Servisi’nden (SBU) Albay Ivan Voroniç hayatını kaybetti. Eski Ukraynalı istihbaratçı Roman Çervinski’nin verdiği bilgiye göre, kimliği belirsiz bir kişi Voroniç’e beş el ateş etti. Olayın ardından saldırganın kaçmayı başardığı bildirildi. Kiev Emniyet Müdürlüğü ise Goloseyevski bölgesinde bir erkeğin vurularak öldürüldüğünü doğruladı ancak kimlik bilgisi paylaşmadı. Olay yerinde adli ekipler, dedektifler ve köpekli arama birimleri inceleme başlattı.
- Rusya, Ukrayna’nın kimyasal silah kullanıp kullanmadığının tespiti için Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü'ne (OPCW) uzman gönderme çağrısında bulundu. Rusya'nın OPCW Daimi Temsilcisi ve Hollanda Büyükelçisi Vladimir Tarabrin, Ukraynalı milliyetçilerin zehirli kimyasallar ve savaş amaçlı zehirli maddeler kullandığına ve Ukrayna’da bu maddelerin kitlesel üretimine yönelik yaygın bir sistem bulunduğuna dair bulgular elde ettiklerini belirtti. Tarabrin’in açıklaması, OPCW Yürütme Konseyi’nin Lahey’deki oturumunda geldi. Daha önce örgüt, çatışma bölgelerinde zehirli maddelere rastlandığını açıklamıştı. CIA Direktörü John Ratcliffe de ABD Başkanı Trump’a Ukrayna’daki kimyasal silah kullanımına ilişkin kanıtlar sunmaya hazır olduklarını belirtmiş, Trump ise uluslararası hukukun çiğnenmesine izin vermeyeceğini ifade etmişti.
- Donald Trump, Rusya’ya yönelik yeni yaptırımların Kongre’den geçmesini prensipte destekliyor ancak bu sürecin tüm kontrolünün Beyaz Saray’da olması gerektiğini savunuyor. Politico’nun aktardığına göre Trump yönetimi, başkanın bu yaptırımları tek taraflı olarak kaldırabilmesini sağlayacak özel yetkiler talep ediyor. Beyaz Saray’a yakın bir kaynak, mevcut yasa taslağının dış politikayı Kongre'nin mikro yönetimine maruz bırakacağını belirterek, “Bu bizim için kabul edilemez” dedi.
Senatör John Thune, Rusya’ya karşı daha sert yaptırımlar içeren yasanın Temmuz sonunda Senato’da oylanmasını hedeflediklerini açıkladı. Tasarının mimarlarından Senatör Lindsey Graham ise, “Avrupa’dan liderlik bekleniyor, bu tasarı güçlü bir sinyal olacak. Trump’ın bu adımlara hazır olduğunu biliyorum” ifadelerini kullandı. Graham, ABD’nin silah sevkiyatlarıyla birlikte bu yaptırımların, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i müzakere masasına oturtmak için en iyi fırsat olduğunu savundu.
- Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda, Ukrayna'ya askeri yardımların yüzde 80'inden fazlasının geçtiği Rzeszow-Jasionka havalimanını kapatmakla tehdit etti.
Duda, bazı Batılı müttefiklerin ve Ukrayna'nın bu stratejik havaalanını “kendi mülkleri gibi” gördüğünü belirterek, "Burası bizim. Eğer birileri bunu beğenmiyorsa, kapatırız ve yollarını bulsunlar. Denizden, havadan, paraşütle mi gönderirler, kendileri bilir," ifadelerini kullandı. Polonya lideri, yardım kararlarının alındığı önemli uluslararası platformlara Varşova’nın davet edilmemesini “skandal” olarak nitelendirirken, NATO içindeki güç merkezlerine doğrudan eleştiride bulundu.
- ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun, bugün Malezya’da düzenlenecek ASEAN toplantıları çerçevesinde Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile görüşmesi bekleniyor.
Reuters ve AFP’nin aktardığına göre, görüşme saat 13:00’te (Moskova saatiyle) yapılacak. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, görüşmenin hazırlık aşamasında olduğunu doğruladı. Lavrov ile Rubio daha önce birkaç kez telefonla görüşmüş, ilk yüz yüze temaslarını ise Şubat ayında Riyad’daki ABD-Rusya görüşmelerinde gerçekleştirmişti.
- Ukrayna'nın başkenti Kiev'de gece saatlerinde bir dizi patlama meydana geldi. Şehirde ve Kiev bölgesinde hava saldırısı alarmı verilirken, Kiev Belediye Başkanı Vitaliy Kliçko ve yerel yetkililer hava savunma sistemlerinin devreye girdiğini duyurdu.
Şevçenko semtinde füze parçalarının boş bir binaya ve açık alana düştüğü, bazı bölgelerde yangın çıktığı, Darniç bölgesindeki bir benzin istasyonunun alev aldığı bildirildi. Aynı saatlerde Dnipro ve batıdaki diğer şehirlerde de hava savunma faaliyetleri rapor edildi. Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna askeri havaalanlarına yönelik grup halinde füze saldırısı düzenlendiğini ve hedeflerin isabetle vurulduğunu açıkladı.
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Roma’da ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna özel temsilcisi General Keith Kellogg ile kapsamlı bir görüşme gerçekleştirdiğini açıkladı. Sosyal medya hesabı X üzerinden açıklama yapan Zelenskiy, ABD delegasyonuna başkanlık eden Kellogg’a Ukrayna’nın Yeniden İnşası Konferansı’na katılımı nedeniyle teşekkür etti. Görüşmede, Ukrayna’nın artan Rus saldırıları karşısında hava savunmasının güçlendirilmesi, Amerikan silahlarının tedariki, ortak savunma sanayi üretimi ve bu üretimin Ukrayna’da yerelleştirilmesi konularının ele alındığını belirtti.
Ayrıca Zelenskiy, Vatikan'da Papa ile bir araya geldi. Papa, Rusya ve Ukrayna temsilcilerini müzakereler için Vatikan'da ağırlamaya hazır olduğunu doğruladı.
- Haziran 2025'te Kiev Uluslararası Sosyoloji Enstitüsü tarafından yapılan ankete göre, Ukrayna halkının geleceğe dair karamsarlığı derinleşiyor.
Katılımcıların yüzde 47’si, önümüzdeki on yıl içinde ülkenin ekonomik çöküş ve kitlesel göçle karşı karşıya kalacağını düşünüyor. Avrupa Birliği üyeliğinin refah getireceğine inananların oranı ise yüzde 43’te kaldı. Bu veriler, savaşın toplumda yarattığı belirsizlik ve umutsuzluk duygusunun giderek güçlendiğini gösteriyor.
- Trump’ın Ukrayna’ya söz verdiği 10 adet Patriot füzesinin yetersiz bulunması, Kiev’de tepkiyle karşılandı. Ukrayna Hava Kuvvetleri’nden üst düzey bir yetkili, The Times’a yaptığı açıklamada bu miktarı “aptalca bir şaka” olarak nitelendirdi ve tek bir çatışmayı bile karşılamayacağını belirtti. Trump’ın 4 Temmuz’daki telefon görüşmesinde Zelenski’ye “füzeleri derhal göndereceğini” söylemesi kısa süreli bir rahatlama yaratsa da, daha önce planlanan 40 füzelik sevkiyatın Pentagon tarafından iptal edilmesi, Ukrayna ordusunda hayal kırıklığına yol açtı.
- ABD'nin Patriot hava savunma sistemi için kullanılan füze stokları, Ukrayna ve İsrail’e yapılan yoğun sevkiyatlar nedeniyle kritik seviyeye geriledi.
The Guardian’ın savunma kaynaklarına dayandırdığı habere göre, Pentagon’un mevcut füze stoğu, ABD ordusunun kendi operasyonel ihtiyaçlarının yalnızca yüzde 25’ini karşılayabilecek düzeyde. Bu nedenle Savunma Bakan Yardımcısı Steve Feinberg'in talimatıyla Ukrayna’ya yapılacak yeni Patriot füze sevkiyatları durduruldu. Kararı Savunma Bakanı Lloyd Austin onaylarken, Başkan Trump’ın ise Zelenski’ye yaptığı telefon görüşmesinde, bu adımın kendisinin değil, aylar önce başlatılan stok denetimi sürecinin bir sonucu olduğunu ifade ettiği bildirildi.
- Güney Rusya’daki Krasnodar bölgesinde bulunan Gelencik Havalimanı’nın, Şubat 2022’de güvenlik gerekçesiyle kapatılmasının ardından 18 Temmuz’dan itibaren yeniden faaliyete geçmesi bekleniyor.
Interfaks’a konuşan sektör kaynakları, havalimanının iç hat uçuşlarına açılacağını belirtti. Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik askeri operasyonunun ardından 11 şehirde sivil uçuşlar askıya alınmıştı; bunlar arasında Anapa, Belgorod, Bryansk, Voronej, Gelencik ve Rostov-na-Donu gibi kentler yer alıyor. Bu şehirlerden Elista’ya uçuşlar Mayıs ayında yeniden başlamıştı. Son olarak Rus basını, Aeroflot’un 18 Temmuz itibarıyla Gelencik’e bilet satışlarını başlattığını duyurdu.
- ABD Başkanı Donald Trump, 1 Ağustos’tan itibaren bakır ithalatına yüzde 50 gümrük vergisi uygulanacağını duyurdu.
Truth Social’da yaptığı açıklamada Trump, bu kararın "ulusal güvenlik açısından yapılan ciddi bir değerlendirme" sonucunda alındığını belirtti. Bakırın, yarı iletkenlerden uçaklara, radar sistemlerinden hipersonik silahlara kadar çok sayıda savunma ürününde kritik rol oynadığını vurgulayan Trump, bu vergilerin Biden yönetiminin "akılsız politikalarını" tersine çevireceğini ve ABD’nin bakır endüstrisinde yeniden dünya lideri olacağını söyledi. Açıklamanın ardından New York Comex borsasında bakır fiyatları yüzde 2,4 artarak rekor seviyelere yükseldi.
- Fransa'nın, Rus basketbolcu Daniil Kasatkin’i 23 Haziran’da Paris Charles de Gaulle Havalimanı’nda, ABD’nin talebi üzerine gözaltına aldığı açıklandı.
AFP’nin aktardığına göre, Kasatkin ABD tarafından 2020–2022 yılları arasında faaliyet gösteren bir fidye yazılımı çetesine karışmakla suçlanıyor. Washington, sporcunun fidye pazarlıklarına katıldığını öne sürerken Kasatkin iddiaları reddediyor. 8 Temmuz’da Paris’te yapılan duruşmada gözaltı süresi uzatıldı. Avukatı, müvekkilinin bilgisayardan hiç anlamadığını ve yalnızca ikinci el bir cihaz satın aldığını belirtirken, sporcunun tutuklu kaldığı sürede 6 kilo kaybettiği ve kendini güvende hissetmediği bildirildi. Kasatkin’in ABD’ye iade edilme ihtimali bulunuyor.
9 Temmuz Çarşamba
- ABD Başkanı Donald Trump’ın şu anda Ukrayna’da Rusya’nın zafer kazanmasına “eskisine göre daha az istekli olduğu” bildirildi. CNN’e konuşan iki kaynak, bu değerlendirmeyi askeri yardımın askıya alınması bağlamında yaptı.
Trump, önceki gün yaptığı açıklamada Putin’in eylemlerinden memnun olmadığını ve Rusya’ya karşı “küçük bir sürpriz” hazırlamayı düşündüğünü söylemişti. Bu yanıt, kendisine Ukrayna’daki çatışmalar nedeniyle Moskova’ya yaptırım uygulamaya hazır olup olmadığı sorulduğunda geldi. Kremlin ise Trump’ın Putin’e yönelik daha sert açıklamalarını “oldukça sakin” karşıladığını ve Trump’ın “genel olarak sert bir üsluba sahip olduğunu” açıkladı.
CNN kaynakları ayrıca, Savunma Bakanı Pete Hegseth’in Ukrayna’ya silah sevkiyatını durdurma kararını Trump yönetimine önceden bildirmediğini aktardı. Trump’ın yalnızca ABD’nin silah stoklarını değerlendirmesini istediği, ancak sevkiyatların durdurulması talimatı vermediği ifade edildi. Kaynaklar, Hegseth’in Genelkurmay Başkanı veya güvenilir danışmanları olmadığı için önemli kararları kurumlar arası koordinasyon olmadan aldığına dikkat çekti.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, CNN tarafından yayınlanan 2024 yılına ait bir ses kaydını ne doğrulayabildiğini ne de yalanlayabildiğini söyledi. Kayıtta, Donald Trump olduğu öne sürülen bir ses, Vladimir Putin’i Ukrayna’da askeri operasyon başlatmaktan caydırmaya çalıştığını ve aksi halde “Moskova’yı yerle bir etmekle” tehdit ettiğini anlatıyor.
Peskov, o dönemde Trump ile Putin arasında herhangi bir telefon görüşmesi olmadığını, kaydın Trump’ın başkan olmadığı bir döneme ait göründüğünü belirtti ve “Bu konuda sorularınızı Beyaz Saray’a yönlendirmenizi tavsiye ederim” dedi.
- Estonya Dışişleri Bakanı Margus Tsahkna, Avrupa Birliği’nin Rusya’ya yönelik 18. yaptırım paketini, eğer Rus petrolüne uygulanan tavan fiyatın düşürülmesi paketten çıkarılırsa veto edebileceklerini açıkladı.
“Bu konuda çok net bir tutumumuz var: petrol fiyat tavanının düşürülmesi paketin içinde yer almalı” dedi. Yeni yaptırım paketi, Rus petrolü için varil başına tavan fiyatın 60 dolardan 45 dolara indirilmesini ve Kuzey Akım 1 ve 2 boru hatlarının Avrupa’ya Rus petrol ürünleri taşımak için kullanımının yasaklanmasını içeriyor.
- Londra’da bir mahkeme, doğu Londra’daki bir depoyu yakan bir grup erkeği suçlu buldu. Depoda Ukrayna’ya gönderilmesi planlanan insani yardım malzemeleri ve Starlink ekipmanları bulunuyordu. The Guardian’a göre, grup ayrıca sürgündeki iş insanı Yevgeniy Çiçvarkin’e (Rusya tarafından yabancı ajan ilan edilmişti) ait restoran ve şarap dükkânına saldırı ve ardından kendisini kaçırma planları yapıyordu.
Kommersant'ın aktardığı habere göre soruşturmada, kundaklamanın Wagner paralı asker grubunun talimatıyla beş kişi tarafından gerçekleştirildiği ortaya çıktı.
- Rusya Sivil Havacılık Kurumu (Rosaviatsiya), Nordwind Havayolları’na Moskova ile Pyongyang arasında düzenli uçuş izni verdi.
Kurumun yayımladığı karara göre, Nordwind haftada iki sefer düzenleyebilecek. Ayrıca Azimut ve IrAero havayollarına Soçi ve Krasnodar’dan BAE’ye uçuş izni verilirken, Rossiya havayolu Moskova–Duşanbe hattına, UTair ise Moskova–Antalya hattına onay aldı.
- Rusya Devlet Duması milletvekili ve televizyon sunucusu Yevgeniy Popov, parlamentonun gelecek yıl iPhone ithalatını yasaklamayı planladığı yönündeki haberleri yalanladı. Popov, Telegram kanalında yaptığı açıklamada, “Bu doğru değil. Hiçbir şekilde” ifadesini kullandı.
- Kremlin, ABD Başkanı Donald Trump’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin hakkında daha sert açıklamalarda bulunmasını “oldukça sakin” karşıladı. Açıklama, Rusya Devlet Başkanı’nın Basın Sözcüsü Dmitri Peskov tarafından yapıldı.
“Trump’ın genel olarak oldukça sert bir üslubu var” diyen Peskov, Moskova’nın Washington’la diyaloğu sürdürme ve “oldukça zarar görmüş ikili ilişkileri onarma” çizgisini devam ettirmeyi planladığını söyledi. Ayrıca, ABD’nin Kiev’e yeniden silah sevkiyatı kararına rağmen barış süreci için çaba harcamaya devam edeceğini umduklarını ifade etti.
Peskov, ABD Başkanının, Moskova-Kiev çatışmasının çözümünün başlangıçta düşündüğünden daha karmaşık olduğunu kabul ettiğini hatırlatarak, “Rusya bu çatışmanın bir gecede çözülemeyeceğini en baştan beri söylüyordu” dedi.
Kremlin’e göre, Rusya şu anda Ukrayna’dan üçüncü müzakere turuna dair önerileri bekliyor. İlk iki tur 16 Mayıs ve 2 Haziran’da Kremlin’de gerçekleşmişti. Bu görüşmelerde taraflar, savaş esirlerinin ve hayatını kaybeden askerlerin değişimi konusunda anlaşmış ve karşılıklı çözüm tekliflerini içeren muhtıralar sunmuştu.
Peskov, müzakerelerin sürmesinin Ukrayna’nın çıkarına olduğunu ileri sürdü: “Çünkü sahadaki durum her gün değişiyor. Biz ilerliyoruz. Ukrayna tarafı, her yeni günde yeni gerçekleri kabul etmek zorunda kalacak.”
- Rusya Savunma Bakanlığı’nın açıklamasına göre, Rus askerleri Donetsk'te bulunan Tolstoy yerleşim birimini kontrol altına aldı.
Rusya Savunma Bakanlığı’nın bildirdiğine göre, 9 Temmuz gecesi Rus ordusu Ukrayna’daki askeri havaalanı altyapısına saldırı düzenledi. Saldırı, hava üslerinden fırlatılan ve aralarında hipersonik Kinjal füzeleri ve uzun menzilli saldırı dronları da bulunan uzun menzilli yüksek hassasiyetli silahlarla gerçekleştirildi. Bakanlık, hedef alınan tüm noktaların vurulduğunu açıkladı.
Ukrayna tarafı ise Rusya'nın çatışmanın başlangıcından bu yana en büyük hava saldırısını düzenlediğini iddia ediyor. Hava kuvvetlerinden yapılan açıklamaya göre dünkü saldırıda toplam 741 füze ve dron kullanıldı.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, Kiev’e silah sevkiyatının devam etmesinin çatışmanın barışçıl çözümüne katkı sağlamadığını söyledi.
Zaharova, ABD’den yapılan silah sevkiyatlarının sonuçlarının henüz tam anlamıyla değerlendirilmediğine de dikkat çekti. “Bu tür eylemler, dünya kamuoyunun —buna Batılı kanat da dahil— artık herkesi çağırdığı barışçıl çözüm arayışına hizmet etmiyor” dedi.
- Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İngiliz parlamentosunda yaptığı konuşmada, Fransa ve İngiltere’nin öncülüğünde kurulan “istekliler koalisyonunun” Avrupa’nın Ukrayna’yı terk etmeyeceğinin bir işareti olduğunu söyledi.
“Avrupalılar asla Ukrayna’yı yalnız bırakmayacak” diyen Macron, Paris ve Londra’nın ateşkesi ve kalıcı barışı hedefleyen müzakereleri destekleyeceğini vurguladı. Ayrıca “Fransa ve İngiltere, ittifaklarının ne kadar belirleyici olduğunu yeniden göstermeli” diyerek Avrupa’nın kurtuluşunun bu iş birliği örneğiyle sağlanacağını ifade etti.
Almanya Başbakanı Friedrich Merz de Bundestag’daki bütçe görüşmeleri sırasında, “sol ve Rusya yanlısı sağın direnişine rağmen” Berlin’in Ukrayna’ya desteğini sürdüreceğini söyledi.
Merz, “Diplomatik çözüm araçları tükeniyor” diyerek Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırılarını kınadı. Ayrıca, Almanya Anayasası’nda yapılan değişiklikleri destekleyenlere teşekkür ederek, ülkenin savunma kapasitesini yeniden inşa etmek için büyük çaba gerektiğini vurguladı.
Temmuz başında Merz, Kiev’in uzun süredir talep ettiği Taurus seyir füzelerinin teslimatının “bir seçenek olarak kaldığını”, ancak bu konuda henüz Zelenskiy ile anlaşmaya varılmadığını açıklamıştı. Merz, bu sistemle ilgili eğitim sürecinin yaklaşık altı ay süreceğini ve henüz başlamadığını belirtti.
- Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Birleşik Arap Emirlikleri’ne resmi bir ziyaret gerçekleştirmek üzere yola çıktı. 10 Temmuz’da Abu Dabi’de Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile ülkeler arası barış sürecini görüşecek.
Paşinyan’ın basın sekreteri Nazeli Bagdasaryan’ın Facebook’taki açıklamasına göre, Başbakan, Aliyev’le görüşmeden önce BAE Devlet Başkanı Muhammed bin Zayid Al Nahyan’la da bir araya gelecek. Görüşmeye ilişkin haberler Azerbaycan basınında da yer aldı.
Mart ayında Ermenistan ve Azerbaycan, barış anlaşmasının 17 maddesi üzerinde uzlaşmıştı. Erivan, imza töreninin yeri ve zamanını görüşmeye hazır olduğunu belirtmiş, ancak Bakü iki ön koşul öne sürmüştü: 2022’den bu yana faaliyeti askıya alınan AGİT Minsk Grubu’nun feshi ve Ermenistan Anayasası’nda Dağlık Karabağ Deklarasyonu’na yapılan atfın kaldırılması. 24News kaynaklarına göre, imzanın Eylül’de ABD’de veya Aralık’ta BAE’de atılması olasılığı tartışılıyor.
- Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) Halkla İlişkiler Merkezi, Saratov bölgesinde bir terör saldırısının engellendiğini duyurdu.
Açıklamaya göre, “Rusya’da terörist ve yasaklı olarak tanınan bir örgütün destekçisi” demiryolu köprüsünü havaya uçurmayı planlıyordu.
FSB yetkilileri, şüphelinin patlayıcı cihazı saklandığı yerden almaya çalışırken gözaltına alınmak istendiğini, ancak silahlı direniş gösterdiğini ve karşı ateşle etkisiz hale getirildiğini belirtti.
- Başkan Donald Trump’ın, geçen yıl önde gelen seçim kampanyası bağışçılarıyla kapalı kapılar ardında yaptığı bir toplantıda, Başkan Putin’e Ukrayna'daki durum hakkında doğrudan tehditte bulunduğunu övünerek anlattığı ses kaydı ortaya çıktı.
CNN’in yayımladığı ses kayıtlarına göre, Trump bağışçılara, “Putin’e dedim ki: ‘Eğer Ukrayna’ya girersen, Moskova’yı bombalayacağım’” ifadelerini kullandı. Trump, Putin’in bu tehdide inanmadığını ve “İnanmıyorum” dediğini, kendisinin ise kararlılıkla “İnan” yanıtını verdiğini aktardı. Ses kaydına göre Trump "Putin'e eğer Ukrayna'ya girersen Moskova'ıy bombalarım dedim Sana başka seçeneğim olmadığını söylüyorum dedim. O 'Sana inanmıyorum' gibi karşılık verdi. 'Mümkün değil' dedi, ben 'Mümkün' dedim. 'Sana inanmıyorum' dedi ama gerçek şu ki bana yüzde 10 inandı" diyor. Trump sözlerinin hemen devamında "Pekin'i bombalama" tehdidini Şi Cinping'e de Tayvan'ı işgal etmesi" ihtimaline karşı yaptığını söylüyor. Trump, "Benim çılgın olduğumu düşündü. Pekin'i mi bombalayacaksın diye sordu. Başka seçeneğim yok, bombalarım dedim. O da bana inanmadı. Yüzde 10 inandı. Yüzde 10, tüm ihtiyacınız olandır. Gerçekte yüzde 5 de yeter" diyor. Bu sözler de bir toplantı katılımcısı tarafından gizlice kaydedildiği anlaşılan ses kaydında yer aldı.
CNN'in haberinden Trump'ın 2022'den önce yapılan eski bir görüşmeye atıf yaptığı, yani Rusya'nın Ukrayna askeri operasyonu başlamadan önce, muhtemelen Trump'ın ilk başkanlık döneminde yaşandığı anlaşılıyor. CNN'deki analizde, Trump'ın "Eğr Biden değil ben başkan olsaydım bu savaş hiç başlamazdı" tezini sık sık tekrar etmesinin muhtemeleb bu görüşmeye atıf olduğu da belirtildi.
Bu açıklamalar, Trump’ın 2024 seçim kampanyası sırasında düzenlenen New York ve Florida’daki bağış etkinliklerinden sızdırılan ses kayıtlarında yer aldı. Bu iddianın haberi geçen yıl The Washington Post gazetesine yayınanmış ama ses kaydı veya bir başka kanıt gösterimemişti. Bu kez, Trump için geçen yıl New York ve Florida'da yapılan bağış toplama etkinliklerine ait bir dizi ses kaydı, "2024: Trump Beyaz Saray'ı Nasıl Yeniden Ele Geçirdi ve Demokratlar Amerika'yı Nasıl Kaybetti" adlı yeni kitabın yazarları gazeteciler Josh Dawsey, Tyler Pager ve Isaac Arnsdorf tarafından elde edildi. Kayıtlar Salı gecesi CNN'de yayınlandı.
- ABD Başkanı Donald Trump, bir kez daha Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in tutumundan memnun olmadığını belirterek, “Ben memnun değilim. Ama size ne yapacağımızı söylemeyeceğim. Küçük bir sürpriz hazırlıyoruz” dedi.
Trump, Putin’i Ukrayna hakkında "saçma" konuşmakla suçladı ve "Gerçeği bilmek istiyorsanız, Putin bize bir sürü saçmalık (Not: orijinalnde 'bullshit' diyor) söylüyor. Her zaman çok nazik davranıyor ama bu sonunda hiçbir şey ifade etmiyor” diye ekledi.
Trump, geçen hafta Putin’le yaptığı telefon görüşmesinde Ukrayna barışı konusunda herhangi bir ilerleme sağlanamamasından dolayı “çok mutsuz” olduğunu yineledi.
Beyaz Saray’daki kabine toplantısında konuşan Trump, Ukrayna’daki çatışmaların beklediğinden daha karmaşık çıktığını kabul etti. Fox News tarafından yayımlanan toplantı kaydında, Amerikan lideri gelecekteki adımlar konusunda detay vermekten kaçınırken, sürprizin içeriği hakkında spekülasyonlar artıyor.
Trump, Kongre’de gündemde olan yeni yaptırım yasasını ise tamamen kendi iradesine bağladığını vurguladı: “Bu tamamen benim seçimime bağlı. Kabul edilip edilmeyeceğine ben karar vereceğim.”
Bahsi geçen yasa tasarısı, Trump’a yakınlığıyla bilinen Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham ile Demokrat Senatör Richard Blumenthal tarafından hazırlandı. Tasarı, Rusya’ya karşı yeni yaptırımların yanı sıra, Rus enerji ürünlerini ithal eden ülkelere %500 oranında gümrük vergisi uygulanmasını da öngörüyor. Graham, Trump’ın kendisine “bu yasa için zamanın geldiğini” bizzat söylediğini aktarmıştı.
- Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin Kursk kentindeki bir plaja düzenlediği saldırıda üç kişinin hayatını kaybettiği bildirildi. Kursk bölgesi geçici valisi Aleksandr Hinşteyn, “Şehir plajına yapılan saldırı sonucunda üç kişi olay yerinde yaşamını yitirdi. Yakınlarına içten taziyelerimi iletiyorum. Ailelere gerekli tüm yardım sağlanacaktır” açıklamasını yaptı. Saldırıda altı kişi de yaralanırken, durumu ağır olan iki erkek Kursk Bölge Hastanesi’ne kaldırıldı.
- Bu sabaha karşı Şeremetyevo Havalimanı’nda, kente doğru yönelen insansız hava aracı saldırısı nedeniyle uçuşlar geçici olarak durduruldu. Rusya Federal Havacılık Ajansı (Rosaviatsiya) bu önlemin uçuş güvenliğini sağlamak amacıyla alındığını belirtti. Aynı saatlerde Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, Rus hava savunma sistemlerinin başkente yönelen iki insansız hava aracını düşürdüğünü duyurdu. Yaklaşık yarım saat sonra uçuş kısıtlamaları kaldırıldı, ancak Şeremetyevo’da onlarca sefer iptal edilirken, ülke genelinde 190’dan fazla uçuşun da etkilendiği bildirildi.
- CIA Direktörü John Ratcliffe, Ukrayna’da kimyasal silah kullanıldığına dair kanıtları ABD Başkanı Donald Trump’a sunmaya hazır olduğunu açıkladı. Beyaz Saray’daki bir toplantıda konuşan Ratcliffe, “Kimyasal silah kullanımı belgelenmişse, bu kesinlikle yasadışıdır ve tüm uluslararası savaş hukuku ve anlaşmalarının ihlalidir” dedi. Trump ise bu açıklamaya yanıt olarak, uluslararası hukukun çiğnenmesine izin vermeyeceğini vurguladı. Daha önce Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü (OPCW), çatışma bölgelerinde CS gazı (klorbenzalmalonodinitril) tespit edildiğini bildirmişti. Rusya’nın OPCW Daimi Temsilciliği ise kaynaklara güvenmediklerini belirterek bulgulara temkinli yaklaştıklarını açıkladı. (Kommersant)
- CNN’in haberine göre, ABD Savunma Bakanı Pete Hegset, Ukrayna’ya silah sevkiyatının durdurulması kararını Başkan Donald Trump’a önceden bildirmedi. Trump, kabine toplantısında bu adımın kendi bilgisi dışında atıldığını belirterek, "Bana neden söylemiyorsunuz?" sözleriyle şaşkınlığını dile getirdi. Beyaz Saray, Patriot hava savunma sistemleri için mühimmat da dahil olmak üzere bazı silah teslimatlarının durdurulmasını Pentagon’un rutin incelemesiyle gerekçelendirmişti. Ancak CNN kaynakları, Trump’ın Hegset’ten yalnızca ABD’nin silah stoklarını değerlendirmesini istediğini, sevkiyatları durdurması talimatı vermediğini aktardı. Bu, Hegset’in 2025’te Ukrayna’ya silah akışını ikinci kez tek başına durdurduğu olay olarak kayda geçti.
- Avrupa Birliği, Ukrayna’ya 2028 yılından itibaren uzun vadeli destek sağlamak amacıyla 100 milyar euroluk özel bir fon oluşturmayı değerlendiriyor. Bloomberg’in aktardığına göre, yedi yıllık AB bütçesine entegre edilmesi planlanan bu fonun ödemeleri 2028–2034 yıllarını kapsayacak. Kaynaklar, çatıimaların sona ereceğine dair bir işaret görülmemesi nedeniyle bu adımın gündeme geldiğini belirtiyor. AB, savaşın başından bu yana Kiev’e yaklaşık 160 milyar euro destek sağlarken, ABD 2025 itibarıyla yardımlarını kısıtlamaya ve arabuluculuktan çekilmeye başlamıştı. Yeni fon, Ukrayna’ya verilen desteğin ağırlığını Avrupa’ya kaydırmayı amaçlıyor.
- Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Avrupa ülkelerinin Ukrayna’yı asla yalnız bırakmayacağını belirterek, Fransa ile İngiltere öncülüğünde kurulan “istekliler koalisyonunun” bu kararlılığın açık bir göstergesi olduğunu söyledi. İngiliz parlamentosunda konuşan Macron, “Ateşkesi sağlamak ve kalıcı barışı inşa edecek müzakereleri başlatmak için son dakikaya kadar mücadele edeceğiz, çünkü Ukrayna’da güvenliğimiz ve ilkelerimiz söz konusu” dedi. Avrupa’nın oluşturduğu 30’dan fazla ülkelik bu koalisyon, Rusya’nın önce geçici ateşkesi kabul etmesini şart koşarken, Ukrayna’da olası bir barış gücü misyonuna katılımı da gündeme alıyor.
- The Times gazetesine konuşan eski Ukrayna Savunma Bakanı Aleksey Reznikov, "Rusya ile süren savaşın yakın zamanda sona ermeyeceğini" belirtti ve ülkesindeki birçok kişinin artık bu uzun süren çatışma halini kabullenmeye başladığını söyledi. Reznikov, “Ancak Rusya’da iktidar değişirse, Ruslarla barış içinde yaşama şansımız olabilir” ifadelerini kullandı. Geçici ateşkes ve tampon bölgeler olsa bile hibrit savaşın süreceğini vurgulayan Reznikov, yine de Moskova ve Kiev'in diyaloğu sürdürmesi gerektiğini belirtti. The Times, bu açıklamaların Ukrayna’da barış umutlarının yerini temkinli bir kabullenişe bıraktığına dikkat çekti. (RBC)
- Çekya Cumhurbaşkanı Petr Pavel, Ukrayna’daki çatışmaların sona ermesinin ardından Avrupa'nın Rusya ile yeniden işbirliği kurabileceğini söyledi. BBC Rusça servisine verdiği röportajda Pavel, "Bu işbirliği ticaret alanında olabilir ama bunun temel şartı Ukrayna’da barışın sağlanmasıdır" dedi. Sürecin zor olacağını kabul eden Pavel, "Rusya ile sonsuza dek savaşamayız. Önce ateşkes, ardından bir barış anlaşması gerekli" ifadelerini kullandı. Rus halkının da izolasyon ve baskı altında yaşamaktan memnun olmadığını savunan Pavel, Avrupa’nın gerçekçi bir yaklaşımla uzun vadeli çözümler araması gerektiğini belirtti.
- Norveç hükümeti, Rusya’nın en büyük iki balıkçılık şirketi olan Norebo ve Murman Seafood’a yaptırım uygulama kararı aldığını duyurdu. Bu kapsamda, söz konusu şirketlerin gemilerinin Norveç karasularında avlanması ve ülke limanlarına girmesi yasaklandı. Karar, 20 Mayıs 2025’te kabul edilen Avrupa Birliği’nin 17. yaptırım paketinin uygulanması çerçevesinde alındı. Norveç Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide, bu adımın Rus istihbarat servislerinin artan faaliyetlerine ve Moskova’nın Batı ülkelerine yönelik “hibrit kampanyasına” karşı bir önlem olduğunu belirtti.
8 Temmuz Salı
- ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy’e Patriot hava savunma sistemleri için on adet önleyici füzenin “derhal gönderileceği” sözünü verdi. Axios haber portalının kendi kaynaklarına dayandırdığı habere göre, söz konusu vaat, 4 Temmuz’da yapılan telefon görüşmesi sırasında verildi. Görüşmede ABD Başkanı ayrıca, Ukrayna’ya silah tedariki için ek kanallar bulunmasına yardımcı olmaya hazır olduğunu da ifade etti.
Görüşmeden bir gün önce Trump, Almanya Başbakanı Friedrich Merz ile temas kurmuştu. Merz, ABD liderinden Kiev’e önleyici füze sevkiyatının yeniden başlatılmasını talep etti. Axios’un kaynağına göre Merz, Almanya’nın bu füzeleri ABD’den satın alarak Ukrayna’ya göndermeye bile hazır olduğunu Trump’a bildirdi.
- Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Başkomutanı Aleksandr Sırskiy, Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy başkanlığında yapılan Başkomutanlık Kurulu toplantısına katıldığını açıkladı. Sırskiy’in ifadesine göre, toplantıda cephe hattındaki durum ve Ukrayna birliklerinin “aktif savunma” operasyonları ele alındı.
RBC'nın aktardığı habere göre, toplantıda başta Pokrovskiy, Limanskiy, Novopavlovskiy ve Kuzey Slobojanskiy yönleri olmak üzere “en sıcak bölgeler” görüşüldü. Sırskiy, özellikle Pokrovskiy ve Novopavlovskiy yönlerinde Rus ordusunun Ukrayna savunmasının derinliklerine ilerlemesini önleme ve Dnipropetrovsk bölgesinin idari sınırlarına ulaşmasının engellenmesine odaklandıklarını söyledi.
Sırskiy, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin Kursk ve Belgorod bölgelerinde mevzilerini yeniden tesis etmesi gerektiğini de dile getirdi. Başka detay vermeyen Sırskiy, toplantıda ayrıca Ukrayna’nın savunma kapasitesinin insansız hava araçlarıyla güçlendirilmesi, “cephe gerisi şehirlerin korunması” ve cephe hattında Rus ordusunun saldırılarının durdurulması konularının da ele alındığını söyledi.
- Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Pekin’e çağrıda bulunarak eğer Çin Avrupa Birliği ile ilişkilerini geliştirmek istiyorsa, Rusya ile olan iş birliğini sınırlandırması gerektiğini belirtti.
Von der Leyen, Çin’in “de facto olarak Rusya’nın savaş ekonomisine katkı sağladığını” ileri sürdü ve Çin’in Ukrayna’daki çatışmaya yönelik tutumunun AB ile Çin arasındaki gelecekteki ilişkiler açısından “belirleyici bir faktör” olacağı uyarısında bulundu.
4 Temmuz’da Çin, Rusya’nın Ukrayna’da yenilmesine izin veremeyeceğini açıklamıştı. Çin tarafı, böyle bir yenilginin ABD’nin dikkatini Çin’e çevirmesine neden olacağını ifade etti. Bu bağlamda, Çin’e göre ABD’nin Asya’ya odaklanması kaçınılmaz ve bu nedenle Rusya-Ukrayna çatışmasının uzaması Pekin’in çıkarına olabilir.
- İngiltere makamları, Batı yaptırımlarını delerek Rus petrolü taşıdığından şüphelenilen her ay 40’tan fazla tankeri Manş Denizi’nde denetliyor. Bu bilgi, Financial Times’ın hükümet verilerine dayandırdığı haberinde yer aldı.
2024 Ekim ile 2025 Haziran arasında, İngiltere makamları 343 petrol tankerini inceledi. Denizcilik yetkilileri, boğazdan geçen gemilerden telsiz aracılığıyla sigorta bilgilerini talep ediyor.
İngiltere, ABD ve AB tarafından uygulanan yaptırımlara göre, Batılı sigorta şirketlerinin varil başına 60 dolardan daha yüksek fiyatla satın alınan Rus petrolünü taşıyan gemileri sigortalamaları yasak. Financial Times’a göre, bu nedenle “gölge filo”ya ait birçok gemi herhangi bir sigortaya sahip değil ve bu durum uluslararası denizcilik kurallarının ihlali anlamına geliyor.
- Avrupa’nın en büyük limanı olan Rotterdam, NATO ile Rusya arasında olası bir çatışmaya hazırlık amacıyla askeri kargo gemileri için alan ayırıyor ve bu yüklerin savaş durumunda nereye yönlendirileceğini planlıyor. Bu bilgiyi Financial Times aktardı.
Hollanda Savunma Bakanlığı, NATO’nun talebi üzerine Rotterdam’ın askeri kargo taşıyan gemiler için birkaç alan ayıracağını duyurdu. Financial Times, limandaki konteyner terminalinin, mühimmatın bir gemiden diğerine güvenle aktarılabileceği tek yer olduğunu belirtti.
Rotterdam Limanı İdaresi İcra Direktörü Boudewijn Siemons, gazeteye verdiği demeçte, yılda dört ila beş kez, bir veya birden fazla geminin ayrı bir rıhtıma birkaç hafta boyunca demirleyeceğini ve birkaç kez de askeri tatbikat yapılacağını söyledi. FT, limanın geçmişte de silah taşımacılığı yaptığını ancak şimdiye kadar ayrı bir rıhtım tahsis etmediğini vurguladı.
- Eski Ulaştırma Bakanı Roman Starovoyt’un cenazesinin St. Petersburg’da yapılmasının planlandığı, ancak defin yeriyle ilgili henüz kesin bir karar verilmediği bildirildi.
Fontanka'ya konuşan bir kaynak, eski bakanın yakınlarının defin için çeşitli yerleri değerlendirdiğini belirtti. Haberde, Starovoyt’un her ne kadar Kursk doğumlu olsa da, okulunu Leningrad bölgesindeki Sosnovıy Bor’da bitirdiği, yükseköğrenimini Baltık Devlet Teknik Üniversitesi’nde aldığı ve kamu hizmeti kariyerine St. Petersburg Yatırım Komitesi’nde başladığı hatırlatıldı.
- Rusya Devlet Başkanı’nın sözcüsü Dmitri Peskov, Ukrayna ile yapılması planlanan üçüncü müzakere turunun tarihi konusunda Kiev’den öneri beklediklerini açıkladı. Kommersant’ın sorusunu yanıtlayan Peskov, bu konuda henüz bir ilerleme olmadığını belirtti.
Peskov “Hayır. Devlet başkanımızın geçen hafta da söylediği gibi, Ukrayna tarafından olası tarihlere dair bir teklif bekliyoruz. Tarihler netleştiği anda — ve bunun gerçekleşeceğini umuyoruz — derhal kamuoyunu bilgilendireceğiz” dedi.
Peskov, ABD’nin Ukrayna’ya silah sevkiyatına ilişkin çok sayıda çelişkili bilgi geldiğini ve hangi silahlardan bahsedildiğinin netleşmesi için zamana ihtiyaç olduğunu da söyledi.
Peskov gazetecilere “Teslimatların tamamen sona erdiğine ve durdurulduğuna dair nihai bir bilgi gelmiş değil, kabul edelim. Oradan çok sayıda çelişkili açıklama yapıldı. Silah sevkiyatlarının sürdüğü açık, bu ortada. Ayrıca Avrupalıların da Ukrayna’yı silahlandırma sürecine aktif biçimde katıldığı ortada. Elbette bu tür eylemler, büyük olasılıkla, barışçıl çözüm çabalarıyla pek bağdaşmıyor” dedi.
- Eski Ulaştırma Bakanı Roman Starovoyt’un intiharı “bizi de şoke etti” açıklamasında bulunan Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, olayın “normal bir insanı etkilememesinin imkansız olduğunu” ifade etti. Peskov, Devlet Başkanı Vladimir Putin’in olay hakkında “derhal bilgilendirildiğini” belirtti ve “Bu tür haberler her zaman trajik ve üzücü” dedi.
Peskov, olayla ilgili soruşturmanın sürdüğünü hatırlatarak, “Bu soruşturma tüm sorulara yanıt vermeli. Elbette medya ve siyasi yorumcular bu konuda çeşitli değerlendirmeler yapabilir, ama bizim bunları yapmamız uygun düşmez” diye ekledi.
- Hafta sonu yaşanan ulaşım kaosunun ardından St. Petersburg Pulkovo Havalimanı yeniden normal çalışma düzenine döndü. İşletmeci şirketin açıklamasına göre, son üç gün içinde ertelenen uçuşların büyük bölümü gerçekleştirildi. 8 Temmuz itibarıyla yalnızca sekiz uçuşun halen ertelenmiş durumda olduğu açıklandı.
- Eski Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Pavel Popov’a yeni suçlamalar yöneltildi. Patriot Parkı'nın inşaatı sürecinde yapılan yolsuzlukla ilgili yürütülen soruşturmada Popov’un dolandırıcılığın yanı sıra resmi evrakta sahtecilik, yetkiyi kötüye kullanma ve yasa dışı silah bulundurma suçlarından da sorumlu tutulduğu bildirildi.
Soruşturma Komitesi’ne göre Popov ve beraberindeki kişiler 2022–2024 yıllarında sahte belgelerle Savunma Bakanlığı’ndan 25 milyon rubleden fazla para zimmetlerine geçirdi. Suç ortakları Şesterov ve Ahmedov suçlarını tamamen kabul etti. Popov 2024 Ağustos ayından bu yana tutuklu bulunuyor.
- Rusya Soruşturma Komitesi, Ryazan’da bir patlama sonucu bir kişinin hayatını kaybetmesi üzerine ceza davası açıldığını duyurdu. İlk verilere göre, şehrin tarihi merkezindeki bir eğlence mekânında el bombası patladı. Patlamada bir kişi öldü, üç kişi yaralandı.
- ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yaptığı görüşmede, Ukrayna’ya silah yardımlarının artırılacağını açıkladı. Associated Press’in aktardığına göre Trump, “Daha fazla silah göndereceğiz. Göndermek zorundayız. Ukrayna kendini savunabilmeli. Şu anda çok ağır saldırılar alıyorlar. Daha fazla silah göndereceğiz, öncelikle savunma amaçlı olanlardan” ifadelerini kullandı.
Trump’ın bu açıklaması, ABD’nin bazı silah türlerinin sevkiyatını geçici olarak durdurduğu yönündeki haberlerin ardından geldi. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile 4 Temmuz’daki telefon görüşmesine de değinen Trump, “hava savunması konusunda yardım etmek istediğini” söyleyerek, “gerçekten herhangi bir askeri yardımın durdurulup durdurulmadığını kontrol edeceğini” belirtti.
Trump Netanyahu ile düzenlediği ortak basın toplantısında, Rusya’nın Ukrayna’daki askeri operasyonunu sürdürme kararına tepki göstererek, “Açıkçası, Başkan Putin’in durmamasından dolayı hayal kırıklığına uğradım” dedi. Trump, 3 Temmuz’da Vladimir Putin’le yaptığı telefon görüşmesinde ateşkes çağrısında bulunduğunu, ancak bu konuda “hiçbir ilerleme sağlayamadığını” ifade etti.
- Pentagon, Başkan Trump’ın talimatıyla Ukrayna’ya ek savunma amaçlı silah sevkiyatına hazırlanıldığını açıkladı. Kurumun internet sitesinde yayımlanan açıklamada, “Ukraynalıların kendilerini savunabilmesini sağlamak ve kalıcı barış yönünde çalışırken onları desteklemek amacıyla, Savunma Bakanlığı ek savunma silahları gönderecek” ifadeleri yer aldı.
- The Wall Street Journal’ın haberine göre Trump Zelenskiy ile yaptığı son telefon görüşmesinde, “ABD’nin oabildiğince çok silah göndereceğini” söyledi. Ancak gazete, Patriot hava savunma sistemleri, AIM-120 ve Hellfire füzeleri, HIMARS için GMLRS mühimmatı ve Stinger roketleri dahil olmak üzere birçok silah sevkiyatının hâlâ askıda olduğunu aktardı. Pentagon kaynakları, bu durumun Trump’ın değil, İran’a yönelik saldırıların ardından başlatılan bir envanter kontrol sürecinin sonucu olduğunu ifade etti.
- Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barrot, Avrupa Birliği’nin Rusya’ya karşı 2022’den bu yana en sert yaptırım paketine hazırlandığını açıkladı. TF1 kanalına konuşan Barrot, “Fransız önerileri temelinde, ABD’li senatörlerle koordinasyon içinde, son üç yılın en ağır yaptırımları için hazırlanıyoruz” dedi. Fransız bakana göre yeni yaptırımların amacı Rusya’nın mali kaynaklarını tüketmek, enerji gelirlerini azaltmak ve Kremlin’i ateşkese zorlamak. Paketin, petrol gelirleri, Rusya ve üçüncü ülkelerdeki finansal aktörler ile Kuzey Akım gaz boru hatlarına yönelik işlemleri hedef alması bekleniyor.
- Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Macaristan’da yayımlanan Magyar Nemzet gazetesine verdiği röportajda, Ukrayna’daki çatışmaların sona ermesi için Moskova'nın temel koşullarını açıkladı. Lavrov, çatışmaların bitmesinin ancak Rusya’nın güvenlik kaygılarının giderilmesiyle mümkün olacağını belirterek, Ukrayna’nın askerden arındırılması ve NATO gibi ittifaklara entegrasyon sürecinden vazgeçmesi gerektiğini vurguladı. Beş maddelik barış planında Ukrayna’nın denazifikasyonu, yaptırımların kaldırılması, Rusya’ya açılan davaların geri çekilmesi, dondurulan Rus varlıklarının iadesi ve Rusya’nın ilhak ettiği beş bölgenin tanınması yer aldı. Lavrov, bu şartların “hukuki bağlayıcılığı olan bir anlaşma” ile güvence altına alınması gerektiğini söyledi.
- Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Brezilya’nın Rio de Janeiro kentinde düzenlenen 17. BRICS Liderler Zirvesi kapsamında Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile bir araya geldi. Dışişleri Bakanlığı kaynaklarına göre görüşmede, siyasi ve ekonomik ilişkilerin yanı sıra enerji alanındaki işbirliği ele alındı. Gazze’deki insani durum, İsrail’in artan saldırganlığı, İran’ın nükleer programı ve Afganistan’daki gelişmeler gibi bölgesel meselelerin de detaylı biçimde değerlendirildiği bildirildi. Enerji işbirliği ve ticaret hacminin artırılması başlıkları öne çıkarken, diplomatik kaynaklar bu temasın iki ülke arasında bölgesel meselelerde daha yakın koordinasyon arayışının bir parçası olduğunu vurguladı.
- Reuters’ın aktardığına göre Trump’ın yönetimi, BRICS grubunu destekleyen ülkelere yönelik %10 oranında yeni gümrük vergilerini hemen yürürlüğe koymayacak. Ancak Washington, bu vergileri yalnızca söz konusu ülkeler “Amerika karşıtı bir siyaset” izlerse uygulamayı planlıyor. Trump daha önce BRICS’in ABD çıkarlarını baltalamaya çalıştığını savunarak, bu tür ülkelere karşı ekonomik önlemler alınacağını belirtmişti. Beyaz Saray da, Başkan’ın gerektiğinde ABD'nin küresel sahnedeki çıkarlarını korumak için her türlü aracı kullanmaya kararlı olduğunu vurguladı.
- ABD yönetimi, 1 Ağustos’tan itibaren yürürlüğe girecek ek gümrük vergileriyle ilgili 14 ülkeye resmi bildirimde bulundu. Beyaz Saray’ın yayımladığı listeye göre, yeni tarifeler Japonya, Güney Kore, Kazakistan ve Malezya'ya %25, Güney Afrika ve Bosna-Hersek’e %30, Endonezya’ya %32, Bangladeş ve Sırbistan’a %35, Kamboçya ve Tayland’a ise %36 oranında uygulanacak. En yüksek oranlar %40’la Laos ve Myanmar’a getirildi. Başkan Donald Trump, nisan ayında 211 ülke ve bölgeye yönelik gümrük tarifeleri ilan etmiş, uygulamayı üç ay ertelemişti. Bu sürede ABD; Çin, İngiltere ve Vietnam ile ticaret anlaşmaları imzalamıştı.
7 Temmuz Pazartesi
- Bu sabah Leningrad bölgesinde üç insansız hava aracı, elektronik harp sistemleriyle etkisiz hale getirildi. Bölge valisi Aleksandr Drozdenko, saldırının Luga bölgesinde gerçekleştiğini ve can ya da mal kaybı yaşanmadığını açıkladı. 6 Temmuz akşamı da Kirishi bölgesinde iki İHA hava savunma sistemlerince düşürülmüştü. Saldırılar nedeniyle bölgede birkaç kez hava alarmı verilmişti.
- Rosaviatsiya’nın verdiği bilgiye göre, 5–7 Temmuz tarihleri arasında geçici uçuş kısıtlamaları nedeniyle 485 uçuş iptal edildi, 88 uçuş yedek havalimanlarına yönlendirildi, yaklaşık 1900 uçuşta gecikme yaşandı. Yolculara 199 bin içecek ve 155 bin yemek kuponu dağıtıldı. Ayrıca 43 bin bilet iadesi yapıldı, 94 bin yolcu otellere yerleştirildi. En çok etkilenen havalimanları ise Şeremetyevo, Pulkovo ve Nijniy Novgorod havalimanları oldu.
- Rusya Demiryolları (RJD), Moskova ile St. Petersburg arasında yeni ek seferli “çifte” Sapsan hızlı trenlerini hizmete soktuğunu duyurdu. Karar, uçak seferlerinde yaşanan ciddi aksamalar ve devam eden gecikmeler nedeniyle alındı.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Sumi bölgesindeki Bessalovka ve Dnipropetrovsk bölgesindeki Daçnoye köylerinin Rus ordusunun kontrolüne geçtiğini duyurdu. Açıklamaya göre, Bessalovka köyü, “Kuzey” birlik grubuna bağlı kuvvetler tarafından ele geçirildi. Bu birliklerin, Ukrayna savunmasının derinliklerine doğru ilerleyişini sürdürdüğü belirtildi. Daçnoye köyü ise “Merkez” birlik grubuna bağlı birlikler tarafından alındı.
- ABD Başkanı Donald Trump, BRICS grubunu destekleyen tüm ülkelere yüzde 10 ek gümrük tarifesi uygulanacağı tehdidinde bulundu. Truth Social’da yaptığı paylaşımda Trump, “Antiamerikan BRICS politikalarını destekleyen her ülkeye EK %10 tarife uygulanacak. Hiçbir istisna olmayacak” ifadelerini kullandı. BRICS şu anda 10 ülkeden oluşuyor: Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney Afrika, BAE, İran, Etiyopya, Mısır ve Endonezya.
Tehdit, BRICS grubunun pazar günü Trump'ın adını anmadan ABD'nin gümrük vergilerindeki artışını ve İran'a yönelik saldırıları kınayan bir bildiri yayınlamasının ardından geldi.
Grubun açıklamasında, gümrük vergilerinin "DTÖ (Dünya Ticaret Örgütü) kurallarıyla uyuşmadığı" ve "küresel ticareti azaltma, küresel tedarik zincirlerini aksatma ve belirsizlik yaratma" tehdidi oluşturduğu belirtilerek "ciddi endişeler" dile getirildi.
Grup ayrıca NATO'nun savunma harcamalarını 2035 yılına kadar GSYİH'nın yüzde 5'ine çıkarma kararını da eleştirdi. Bu karar, Trump'ın ittifakın savunma yükünün daha büyük bir kısmını Avrupa'nın üstlenmesi yönündeki ısrarı üzerine alınmıştı.
Trump daha önce, BRICS ülkelerinin doları uluslararası ticarette ikame etme çabalarına karşı %100 tarife tehdidinde de bulunmuştu. Kremlin ise bu çıkışlara karşılık, BRICS ülkeleri arasında yeni bir para birimi oluşturulmasının gündemde olmadığını vurgulamıştı. 6–7 Temmuz tarihlerinde Brezilya’da düzenlenen zirveye Trump’ın açıklamaları gölge düşürdü.
- Brezilya'nın Rio de Janeiro kentinde düzenlenen BRICS zirvesinde kabul edilen sonuç bildirgesinde, Ukrayna'dam Orta Doğu’daki çatışmalara, uluslararası kurumların reform ihtiyacından uzayın barışçıl kullanımına kadar geniş bir yelpazede ortak tutum sergilendi. Ukrayna’daki krizin diplomatik yollarla çözülmesi gerektiği vurgulanırken, Rusya'nın Bryansk, Kursk ve Voronej bölgelerinde sivilleri hedef alan demiryolu saldırıları kınandı. Gazze’deki duruma dair acil ateşkes çağrısı yapılırken, Filistin’in birleşik bir devlet olarak yeniden inşası desteklendi. Zirvede ayrıca IMF ve Dünya Bankası’nın reforme edilmesi, BRICS Kalkınma Bankası’nın rolünün güçlendirilmesi, uzayın yalnızca barışçıl amaçlarla kullanılması ve 2026 zirvesinin Hindistan’da düzenleneceği duyuruldu. BRICS ülkeleri, daha adil ve çok taraflı bir küresel düzen için iş birliğini derinleştirme sözü verdi.
- Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ABD'nin devlet borcunun artık kontrol edilemez hale geldiğini ve yaptırımlar nedeniyle dolara duyulan güvenin sarsıldığını belirtti. BRICS zirvesindeki konuşmasında Lavrov, 2011’den bu yana yüksek borçlu ülkelerin sayısının 22’den 59’a çıktığını vurgulayarak, gelişmekte olan ülkelerin artık borç ödemelerine kalkınmadan daha fazla kaynak ayırdığını söyledi. ABD’nin kamu borcunun 37 trilyon dolarla rekor seviyeye ulaştığını ifade eden Lavrov, bu durumun gelişmiş ekonomilerde bile kriz yarattığını dile getirdi. Lavrov’a göre, küresel ekonomik düzenin erozyonu, yasa dışı tek taraflı yaptırımlar ve doların cezalandırma aracı olarak kullanılmasından kaynaklanıyor.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Donetsk bölgesinde yer alan Poddubnoye köyünün Rus ordusu tarafından ele geçirildiğini duyurdu. Açıklamada, "Vostok" grubuna bağlı 29. genel orduya mensup 36. motorize piyade tugayının saldırı birliklerinin Ukrayna güçlerinin savunmasını yararak köyde mevzilendiği ve bölgeye Rus bayraklarının dikildiği belirtildi. Ayrıca, köyde mayın temizleme çalışmalarına başlandığı aktarıldı. Ukrayna tarafı ise Poddubnoye'nin kaybına ilişkin herhangi bir açıklamada bulunmadı.
- Alman gazetesi Bild’in haberine göre Ukrayna, Almanya’ya gizli bir silah talep listesi iletti. Listede dört IRIS-T hava savunma sistemi, 1500 adet orta menzilli IRIS-T SLM füzesi, 500 adet kısa menzilli IRIS-T SLS füzesi ve 200 bin adet 40 mm’lik uçaksavar mühimmatı bulunuyor. Kiev ayrıca 1000 mayına dayanıklı araç, 200 paletli zırhlı araç, 30 mayın temizleme aracı, 20-30 WiSENT tipi zırhlı mühendislik aracı, 200 özel harekât arazi aracı, 1000 GPS karıştırıcı ve 200 mobil radar talebinde bulundu. Habere göre Almanya’nın bu gizli talebe nasıl yanıt vereceği henüz bilinmiyor.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Moskova’daki "Zafer İçin Her Şey!" forumunda yaptığı konuşmada, Rus halkının özel askeri operasyona (SVO) katılan birliklere desteğinin somut göstergesi olarak 54 milyar rubleden (yaklaşık 600 milyon dolar) fazla bağış topladığını belirtti. Putin, bu bağışların Halk Cephesi (ONF) aracılığıyla cepheye gönderilen insansız hava araçlarına dönüştüğünü ve bu dronların 2 milyar dolar değerinde düşman ekipmanını imha ettiğini savundu.
- Putin, Ukrayna’daki askeri operasyonda bazı yerli mucitlerin garajlarda geliştirdiği askeri çözümlerin, NATO ülkelerinin ürettiği silahlardan daha etkili olduğunu savundu. “Evdeki dizüstü bilgisayarla tasarlanan icatlar, zaman zaman NATO’nun demirlerinden daha iyi çalışıyor” diyen Putin, bu sistemlerin sahada aktif biçimde kullanıldığını vurguladı. Özellikle tanklar için geliştirilen “mangal” tipi zırhlar, seriye dönüştürülerek yeni T-72B3 tanklarına entegre edildi. Savaş sahasında ayrıca el yapımı zırhlar, elektrikli yük arabaları ve iletişim için kullanılan halatlı küvetler gibi doğaçlama çözümler de dikkat çekiyor.
- The Economist dergisine göre, ABD'nin silah sevkiyatlarını durdurmasının gölgesinde, Ukrayna'da siyasi kargaşa ve iç bölünmeler derinleşiyor. Haberde, Başkanlık Ofisi Başkanı Andriy Yermak’ın perde arkasında yürüttüğü siyasi manevralarla Başbakan Denis Şmıgal’ı görevden aldırma çabalarına dikkat çekiliyor. Yermak’ın etkisiyle yürütüldüğü iddia edilen yolsuzluk soruşturması, Başbakan Yardımcısı Aleksey Çernışov’u hedef alırken, bu sürecin 39 yaşındaki Julia Sviridenko’nun yeni başbakan olarak atanmasının önünü açtığı belirtiliyor. Ayrıca, Yermak ile Ukrayna Askeri İstihbarat Başkanı Kirill Budanov arasındaki yıllardır süren güç mücadelesinin de zirveye ulaştığına dikkat çekiliyor.
- St. Petersburg’daki Pulkovo Havalimanı, yaklaşık sekiz saat süren kısıtlamaların ardından yeniden tam kapasiteyle hizmet vermeye başladı. Rusya Federal Havacılık Ajansı (Rosaviatsiya), 6 Temmuz saat 17:00 itibarıyla başlatılan uçuş kısıtlamalarının kaldırıldığını duyurdu. Güvenlik gerekçesiyle terminale yalnızca uçağa binme bileti olan yolcuların alınmasına izin verilmişti.
5 ve 6 Temmuz tarihlerinde, insansız hava aracı (İHA) saldırısı tehdidi nedeniyle Pulkovo’da hava trafiği birkaç kez kesintiye uğramış, bu süreçte 100’den fazla uçuş iptal edilmiş veya ertelenmişti. İki günlük krizin havayolu şirketlerine maliyetinin 20 milyar rubleye ulaşabileceği tahmin ediliyor
- En büyük özel tarım şirketlerinden Rusagro’nun kurucusu ve eski senatör Vadim Moşkoviç hakkında ikinci bir ceza davası açıldı. Kommersant’ın haberine göre, Moshkoviç’in 2019’da Tambov Bölgesi eski vali yardımcısı Sergey İvanov’a, genel koruma sağlama karşılığında 2,6 milyon ruble değerinde lüks bir Alman Blaser R8 tüfeği hediye ettiği öne sürülüyor. Söz konusu tüfeğin resmi alıcısı İvanov’un kayınpederi olarak kaydedildi. Rüşvet davası, Moşkoviç’in daha önce dolandırıcılık ve yetkiyi kötüye kullanma suçlamalarıyla Mart 2025’te tutuklanmasının ardından açılan ikinci ağır suçlama oldu.
6 Temmuz Pazar
- Brezilya’da düzenlenen BRICS zirvesinin ilk gününde kabul edilen ortak deklarasyonda, Ukrayna ordusunun Rusya’daki demiryolu köprülerine yönelik saldırıları kınandı. Bildiride, 31 Mayıs, 1 ve 5 Haziran 2025 tarihlerinde Bryansk, Kursk ve Voronej bölgelerinde gerçekleşen saldırıların sivilleri hedef aldığı ve ölümlere neden olduğu vurgulandı. Özellikle 31 Mayıs’ta Bryansk bölgesindeki bir otoyol köprüsünün havaya uçurulması sonucu bir yolcu treninin enkazla çarpıştığı ve yedi kişinin hayatını kaybettiği belirtildi. Kursk ve Voronej’deki saldırılarda da demiryolu hatları zarar görmüş, bazı tren seferleri aksarken yaralanmalar yaşanmıştı.
Zirveye video konferans yöntemiyle katılan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, kabul edilen deklarasyonu “eşitlikçi iş birliği ruhuyla sürdürülecek çalışmalar için iyi bir temel” olarak değerlendirdi. BRICS üyeleri ayrıca Rusya ile Ukrayna arasındaki barış müzakerelerinden kalıcı bir çözüme ulaşılmasını umduklarını belirttiler. Rusya’yı zirvede Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov temsil ederken, Lavrov’un Brezilya ve İran dışişleri bakanlarıyla ikili görüşmeler yaptığı bildirildi. Zirve yarın sona erecek.
- Moskova’ya bugün yönelen altı insansız hava aracı (İHA) hava savunma sistemleri tarafından imha edildi. Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, düşen parçalara ait bölgelerde acil servis ekiplerinin çalıştığını duyurdu. Dün de başkente yönelik benzer bir saldırı girişimi engellenmiş, dört drone düşürülmüştü.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Breziya'da başlayan BRICS Zirvesi’ne video bağlantısıyla katılarak bir konuşma yaptı. Putin “Birliğimiz ciddi şekilde genişledi ve artık Avrasya, Afrika, Orta Doğu ve Latin Amerika’nın önde gelen devletlerini kapsıyor. Birlikte gerçekten devasa bir siyasi, ekonomik, bilimsel-teknolojik ve beşeri potansiyele sahibiz" dedi
Putin ayrıca şunları vurguladı:
-
BRICS, satın alma gücü paritesi bakımından bazı diğer birlikleri, örneğin G7’yi kayda değer şekilde geride bırakıyor.
-
BRICS ülkeleri dünya kara yüzeyinin üçte birini, dünya nüfusunun neredeyse yarısını ve küresel ekonominin yüzde 40’ını temsil ediyor.
-
BRICS’in, küresel Güney ve Doğu’daki birçok ülke arasında çok sayıda müttefiki var. Bu ülkeler, BRICS’in açık ortaklık, işbirliği, karşılıklı saygı ve fikir alışverişine dayalı kültüründen etkilenmiş durumda.
Putin, dünyada köklü dönüşümlerin yaşandığını, tek kutuplu uluslararası düzenin geçmişte kaldığını ve liberal küreselleşme modelinin kendini tükettiğini belirtti. Yeni bir küresel düzenin doğuşunun hız kazandığını söyledi.
-
“Altını çizmek isterim ki BRICS ülkeleri farklı kalkınma modellerine, dinlere, özgün medeniyetlere ve kültürlere sahip. Buna rağmen hepsi eşitlikten, iyi komşuluktan, geleneksel değerlere öncelik verilmesinden, dostluk ve uzlaşı gibi yüce ideallerden yana. Küresel istikrar, güvenlik, refah ve ortak iyiliğe katkıda bulunmayı hedefliyorlar.”
BRICS, 2006’da Rusya, Çin, Hindistan ve Brezilya tarafından kuruldu. 2011’de Güney Afrika da katıldı. 2024’te Mısır, BAE, Etiyopya ve İran, 2025 başında ise Endonezya gruba dahil oldu. Belarus, Bolivya, Küba, Kazakistan, Malezya, Nijerya, Tayland, Uganda, Özbekistan ve Vietnam ise blokla “ortak” statüsünde işbirliği yürütüyor. BRICS’in bu yılki dönem başkanlığını Brezilya yapıyor. Zirveye Putin dışında Çin lideri Şi de gitmedi.
- NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Rusya’nın savunma sanayisinde ulaştığı üretim kapasitesine dikkat çekerek, Rusya’nın yalnızca üç ayda, NATO ülkelerinin bir yılda ürettiğinden üç kat fazla silah ve Rusya’nın yalnızca üç ayda, NATO ülkelerinin bir yılda ürettiğinden üç kat fazla mühimmat ürettiğini açıkladı. mühimmat ürettiğini açıkladı. The New York Times’a verdiği demeçte Rutte, Rusya’nın modern tarihte benzeri görülmemiş bir hızla toparlandığını ve NATO’nun kendini savunabilmesi için %2 GSYİH düzeyindeki askeri harcamaların yetersiz olduğunu vurguladı. Rutte ayrıca, savunma sanayisi ve siber güvenlik alanlarının güçlendirilmesi çağrısında bulunurken, harcamaların %5 GSYİH seviyesine çıkarılmaması durumunda “Rusça öğrenmek zorunda kalacaklarını” söyledi. NATO ülkeleri, Lahey’deki son zirvede, 2035 yılına kadar savunma harcamalarını %5 seviyesine çıkarmayı hedefleyen bir mutabakata vardı.
- Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitri Medvedev, NATO Genel Sekreteri Mark Rutte’nin olası bir Rus saldırısı ve Çin’le işbirliği hakkındaki sözlerine sert tepki göstererek, “Rutte Rusça öğrenmeli, çünkü bu dil ona Sibirya kampında faydalı olabilir” dedi. Rutte, Çin lideri Şi Cinping’in Tayvan’a saldırmadan önce Rusya’dan Avrupa’daki dikkatleri dağıtmak için NATO topraklarına saldırmasını isteyebileceğini öne sürmüştü. Medvedev ise bu iddiayı “halüsinatif mantık” olarak niteleyerek, Batı’nın Çin-Rusya işbirliğini abartılı tehdit senaryolarıyla yansıttığını savundu.
- Ukrayna’nın başkenti Kiev ve Harkov, Mikolayiv ile Zaporijya gibi birçok şehirde dün gece art arda patlamalar meydana geldi, yetkililer hava savunma sistemlerinin devrede olduğunu bildirdi. Kiev'de gece 01.30 sularında hava saldırısı alarmı verilirken, Harkov’da Şevçenkivskiy, Novobavarskiy ve Kievskiy semtlerinin hedef alındığı ve birkaç noktada yangın çıktığı açıklandı. Üçüncü gece üst üste Kiev'de patlamalar yaşanırken, Rusya Savunma Bakanlığı saldırıların yalnızca askeri ve enerji altyapılarına yönelik olduğunu vurguladı. Patlamalar sırasında doğu ve orta Ukrayna'nın büyük bölümünde hava saldırısı uyarısı geçerliydi.
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, 4 Temmuz’da ABD Başkanı Donald Trump ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesini "şimdiye kadarki en iyi ve en verimli konuşma" olarak nitelendirdi. Zelenskiy, bu görüşmede Trump’a ABD’nin Ukrayna’ya verdiği destek için teşekkür ettiğini ve kalıcı barışın tesisi, hava savunma sistemleri, ortak silah üretimi, karşılıklı alımlar ve yatırımlar gibi konuları ele aldıklarını belirtti. ABD merkezli Axios sitesine göre Trump, Ukrayna’nın hava savunmasına yardımcı olmak istediğini söyleyerek, durdurulan askeri yardımlarla ilgili süreci gözden geçireceğini ifade etti.
- Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi’nin Brüksel’de Avrupa Birliği yetkilileriyle gerçekleştirdiği görüşmelerde gergin anlar yaşandığı iddia edildi. South China Morning Post’un haberine göre, Wang, AB Komiseri Kaja Kallas’ın Çin’in Rus savunma sanayisine yardım ettiği yönündeki suçlamalarına, “Eğer Rusya’ya askeri yardım yapmış olsaydık, bu çatışma çoktan sona ererdi” şeklinde yanıt verdi. Daha çarpıcı bir açıklamasında ise Wang, Rusya’nın varlığının Çin için jeopolitik bir denge unsuru olduğunu vurgulayarak, “Rusya’nın ayakta kalması, ABD’nin tüm dikkatini Çin’e çevirmesini engellemek açısından hayati önemdedir” dedi. Haber analize göre bu sözler, Çin’in Batı ile ilişkilerindeki stratejik kaygılarını net biçimde ortaya koyarken, AB’nin “stratejik özerklik” söylemini de sorgulayan Pekin’in eleştirel yaklaşımını yansıttı.
- İngiliz The Telegraph gazetesinin diplomatik kaynaklara dayandırdığı iddiasına göre, ABD Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında yapılan telefon görüşmesi, Moskova’nın Ukrayna’daki askeri operasyonlarını yoğunlaştırma kararı almasında etkili oldu. Haberde, Putin’in görüşmenin hemen ardından saldırı emri verdiği ve Washington’dan sert bir tepki gelmeyeceğine kanaat getirdiği öne sürülüyor. Trump yönetiminin Ukrayna’ya yapılması planlanan Patriot-3 hava savunma sistemlerinin sevkiyatını durdurması ve Rusya’ya yönelik iki partili destekle hazırlanan yeni yaptırım paketini onaylamaması, Kremlin tarafından bir tür "yeşil ışık" olarak değerlendirildi. İddiaya göre bu gelişmeler, Putin’in risk analizinde ABD’den caydırıcı bir adım gelmeyeceği yönündeki beklentisini pekiştirdi.
- Rusya Turizm Birliği (RST) Başkan Yardımcısı Yuri Barzıkin, Rus turistlerin Azerbaycan'a yönelik ilgisinin belirgin şekilde azaldığını belirterek, özellikle Bakü’ye yapılan rezervasyonlarda yüzde 40’lık bir düşüş yaşandığını açıkladı. Kommersant gazetesine konuşan Barzıkin, “Şu anda Bakü için yeni rezervasyon talepleri neredeyse tamamen durdu. İnsanlar durumun netleşmesini bekliyor” ifadelerini kullandı. Mevcut paketlerin büyük ölçüde iptal edilmediğini ve toplam turist akışının yaklaşık yüzde 60’ının korunduğunu vurgulayan Barzıkin, buna rağmen yeni rezervasyonların durması nedeniyle sektörün önümüzdeki aylarda ciddi darbe alabileceğine dikkat çekti. Rus turistlerin hâlâ bazı bölgelere doğrudan ya da aktarmalı uçuşlarla seyahat ettiğini söyleyen yetkili, mevcut koşulların iptalleri zorunlu kılmadığını ancak belirsizlik ortamının turizm talebini dondurduğunu ifade etti.
- Sibirya’nın güneydoğusunda, Çin ve Moğolistan sınırına yakın Zabaykalye bölgesinde bu sabah An-2 tipi sivil uçak zorunlu iniş yaptı, uçakta bulunan 10 paraşütçü ve bir mürettebat yaralandı. Bölge sağlık yetkilileri iki kişinin durumunun ağır olduğunu açıkladı. DOSAAF’a (Gönüllü Ordu, Havacılık ve Donanma Derneği) ait uçak, Çita kenti yakınlarında bulunan Kashtak havaalanı civarında kalkıştan kısa süre sonra acil iniş yaptı. Uçakta yangın çıkmazken can kaybı yaşanmadı.
- Moskova’daki “Metropolis” alışveriş merkezinin bodrum katındaki bir depo alanında dün gece yangın çıktı. Leningrad şosesi üzerindeki binada çıkan yangın kısa sürede itfaiye ekipleri tarafından söndürüldü. Olay sırasında binadan 350 kişi tahliye edilirken, can kaybı veya yaralanma olmadığı bildirildi. Yangının arşiv malzemelerinin bulunduğu bölümde başladığı, nedeni henüz açıklanmadığı halde ekiplerin olay yerinde inceleme yaptığı aktarıldı.
5 Temmuz Cumartesi
- ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna'daki çatımaları sona erdirip erdiremeyeceği konusunda kesin konuşmaktan kaçındı. Air Force One uçağında gazetecilerin sorularını yanıtlayan Trump, "Bilmiyorum. Bunun olup olmayacağını size söyleyemem" dedi. Savaşın sona erdirilmesinin önceliği olup olmadığı sorusuna ise "Evet. Bunun olmasını isterim" yanıtını verdi. Seçim kampanyasında göreve gelir gelmez savaşı bitireceğini vadeden Trump, daha sonra TIME dergisine verdiği röportajda bu sözü "abartı" olarak nitelendirmişti.
Ukrayna'ya silah sevkiyatı konusundaki bir soruya Trump, "Silah veriyoruz. Ama zaten çok fazla silah verdik. Yine de silah veriyoruz, onlarla birlikte çalışıyoruz, onlara yardım etmeye çalışıyoruz. Ama durmadık" şeklinde konuştu. Bu açıklama, Pentagon'un hafta başında cephane stoklarının azalması nedeniyle bazı sevkiyatları geçici olarak durdurduğu yönündeki haberlerin ardından geldi.
- Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, başkente doğru ilerleyen iki insansız hava aracının (İHA) hava savunma sistemleri tarafından vurularak düşürüldüğünü bildirdi. Telegram kanalında ilk olarak saat 17.05’te yapılan açıklamada, düşen parçalara acil servis ekiplerinin müdahale ettiği belirtildi. Yarım saat sonra ise ikinci bir düşman İHA’nın daha etkisiz hale getirildiği duyuruldu. Olayın kara üzerindeki etkilerine dair bilgi verilmezken, Moskova havaalanlarında uçuş kısıtlaması uygulanmadığı açıklandı. Ancak sabah saatlerinde Şeremetyevo Havalimanı geçici olarak sadece inişlere açık kalmış, ardından uçuş düzenlemeleri normale dönmüştü. Öte yandan Moskova hava sahasının bazı bölümlerinde kısıtlamalar getirildiği bildirildi.
- Cumhurbaşkanı Erdoğan, Azerbaycan dönüşü uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı. Rusya ile Azerbaycan arasındaki gerginliğin sorulması üzerine Erdoğan, Türkiye'nin hem Azerbaycan hem de Rusya ile derin diplomatik ve stratejik ilişkilere sahip bir ülke olduğunu vurguladı.
Erdoğan, gerginliği yakından takip ettiklerini ve her ili ülkeye de itidal çağrısında bulunduklarını belirterek, diplomatik gerilimi yumuşatacak açıklamalarla meselenin daha kolay ve makul bir çözüme kavuşacağına inandığını ifade etti.
İki ülke arasında yaşanan olumsuz gelişmelerin bir an önce sona ermesi temennisinde bulunan Erdoğan, "Yaşanan talihsiz hadiselerin Rusya ve Azerbaycan arasındaki ilişkilerde tamiri imkansız hasara neden olmaması en büyük arzumuzdur. Yaşanan lokal hadiselerin ve sonuçlarının kendi mecrasının dışına çıkartılmadan çözüme kavuşturulması mümkündür. Meseleye itidali elden bırakmadan yaklaşmak gerekir. Biz iki dostumuzun da bu sorunun üstesinden gelecek anlayış seviyesinde olduğunu biliyoruz. Meselinin halli yolunda atılacak yapıcı adımlara destek vermeyi sürdüreceğiz. Önceliğimiz yeterince savaşa, çatışmaya sahne olmuş bölgenin zor da elde edilen istikrarını sarsacak ani tırmanışlardan kaçınmak olacak. Kafkaslar'ın yeni bir çatışmayı kaldırmaya tahammülü kalmamıştır." diye konuştu.
Türkiye olarak sükunetin yanında yer alarak diplomatik süreçlerle meselenin çözüme kavuşturulacağına inandıklarını belirten Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'le yaptığı görüşmede bu konunun gündeme geldiğini, Aliyev'in dikkatli ve tedbirli adım attığını aktardı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Bu işi kovalamak, kızıştırmaktan yana değil. Bunu telafi edeceklerini ben İlham Bey'in bana yaptığı açıklamalardan anladım." dedi.
- ABD Başkanı Donald Trump, Rus yönetiminin yaptırımlarla başa çıktığını kabul ederek, bu bağlamda Rus lider Vladimir Putin'i profesyonel olarak nitelendirdi. Trump, Putin’le yaptırımlar konusunu sıkça görüştüklerini söyledi. Rusya Devlet Başkanı'nın, ABD’nin yeni yaptırım kararı alabileceğini anladığını belirten Trump, buna rağmen kendisinin Rusya’ya İran ya da başka herhangi bir ülkeden daha sert yaklaştığını savundu.
Trump son açıkllamasında “Yaptırımlar hakkında çok konuşuyoruz. (Putin) Bunlardan memnun olmadığını söylüyor. Şimdiye kadar bu yaptırımlarla başa çıkmayı başardı ama bu yaptırımlar (gündemdeki yeni yaptırımar kast ediliyor) oldukça sert. Yeni yaptırımların gündeme gelebileceğini anlıyor. O bir profesyonel” dedi
3 Temmuz’da, Başkanlar Vladimir Putin ve Donald Trump yaklaşık bir saat süren bir telefon görüşmesi gerçekleştirilmiş, Kremlin danışmanı Yuri Uşakov, görüşmenin “aynı frekansta” ve “açık yürekli” bir şekilde gerçekleştiğini söylemişti. (Kommersant)
- 10 Temmuz’da Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Ukrayna’da ateşkes sağlanması halinde barış gücü göndermeye istekli Batılı ülkelerden oluşan "gönüllüler koalisyonu"nun yeni toplantısını düzenleyecek. Macron’un İngiltere’ye yapacağı resmi ziyaret kapsamında Londra’da gerçekleşecek zirveye Almanya Başbakanı Friedrich Merz, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ve Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy de katılacak. Elysée Sarayı’na göre toplantıda, çatışmaların sona ermesi halinde Ukrayna’ya "güvence birlikleri" gönderilmesi ve Rusya’ya ön koşulsuz ateşkesi kabul ettirmek için atılacak adımlar ele alınacak. Ancak Moskova’nın böyle bir barış gücüne karşı çıktığı ve ABD’nin askeri destek vermemesi halinde planın zora gireceği değerlendiriliyor.
- Rusya devlet haber ajansı RIA'ın bildirdiğine göre "Türkiye Cumhurbaşkanlığı İdaresi, ülkenin Ukrayna’ya insansız hava aracı (İHA) temini amacıyla kurulan "drone koalisyonuna" katıldığına dair haberlerle ilgili yorum yapmaktan kaçındı". Habere kaynak gösterilen ve isi açıklanmayan Cumhurbaşkanlığı yetkilisi, Türkiye’nin Ukrayna’daki çatışmaya dair pozisyonunun son derece net olduğunu ve defalarca ifade edildiğini belirtti. Letonya Savunma Bakanlığı dün, Türkiye ve Belçika’nın, İngiltere ile Letonya liderliğinde kurulan ve Ukrayna’ya İHA tedarik eden ülkeleri içeren koalisyona katıldığını açıklamıştı. Ancak Ankara’dan yapılan açıklamada bu iddia doğrulanmazken, “Türkiye adil bir barıştan yana ve çatışmanın çözümü için tüm arabuluculuk çabalarını sürdürüyor” denildi.
- Ukrayna Silahlı Kuvvetlerine (VSU) ait insansız hava araçları (İHA) tarafından düzenlenen saldırılarda, Rusya’nın Saratov ve Engels kentlerinde bazı konut binaları hasar gördü. Saratov Bölge Valisi Roman Busargin’in açıklamasına göre olayda can kaybı yaşanmazken, tüm acil müdahale birimleri sahada çalışmalarını sürdürüyor. Saldırı tehdidi nedeniyle bölgede havaalanı uçuşlarına da geçici kısıtlama getirildi. Engels kentinde Rus Hava-Uzay Kuvvetleri’ne ait stratejik bombardıman uçaklarının konuşlu olduğu “Engels-2” üssü bulunuyor.
- ABD Başkanı Donald Trump, Almanya Başbakanı Friedrich Merz ve İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ile yaptığı telefon görüşmelerinde Ukrayna’daki savaşı ve silah sevkiyatlarını ele aldı. Der Spiegel’e göre, Merz, Ukrayna’ya hava savunma desteğinin artırılması çağrısında bulundu ancak Trump bu konuda herhangi bir taahhütte bulunmadı. Meloni ise Trump ile yaptığı görüşmede ABD’nin Kiev’e yönelik askeri desteğini tamamen durdurmadığını, ancak belirli silah bileşenlerinin sevkiyatının yeniden değerlendirildiğini ifade etti.
- Kiev'de ikinci gece üst üste patlamalar yaşandı. Belediye Başkanı Vitaliy Kliçko, hava savunma sistemlerinin devrede olduğunu ve halkın sığınaklarda kalması gerektiğini duyurdu. Hava saldırısı uyarısının ardından gece boyunca şehirde patlamalar duyuldu; özellikle kentin sol yakasında hasarlar bildirildi. Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski, saldırılar sırasında Varşova'nın Kiev’deki büyükelçilik binasının konsolosluk bölümünün zarar gördüğünü açıkladı ve Rusya’ya 1961 tarihli Viyana Sözleşmesi’ni ihlal ettiği gerekçesiyle protesto notası iletti.
- ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna’daki çatışmaları sona erdirmek için Kiev’e baskı uyguladığı ve bu yolla Rusya’nın zaferini kolaylaştırabileceği öne sürüldü. İngiliz dergisi Spectator, Trump yönetiminin Moskova ile ilişkileri onarmaya çalıştığını ve çatışmayı hızla bitirmenin yolunu bu şekilde aradığını iddia etti. Yazıda Washington’un silah stoklarını denetlemek amacıyla Ukrayna’ya yapılan bazı silah sevkiyatlarını dondurması Kiev’de endişe yaratırken, bu adımın siyasi tavizler almak için bir baskı aracı olabileceği iddia edildi.
- Slovakya, Cuma günü Brüksel'de yapılan büyükelçiler düzeyindeki toplantıda, Avrupa Birliği’nin Rusya’ya karşı hazırladığı 18. yaptırım paketini bir kez daha engelledi. Slovak haber ajansı TASR’nın Dışişleri Bakanlığı kaynaklarına dayandırdığı haberine göre, Bratislava, enerji kaynaklarına ilişkin çekinceleri sürdüğü için yaptırımlara onay vermedi. Slovakya, Avrupa Komisyonu ile yapıcı iletişimi sürdürmeye hazır olduğunu bildirse de, REPowerEU girişimiyle ilgili mevcut itirazlarını kaldıracak bir çözüm bulunamadığı vurgulandı. Başbakan Robert Fico daha önce, Rusya'dan enerji ithalatı kesilirse Avrupa'nın rekabet gücünün zayıflayacağı uyarısında bulunmuştu.
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, çatışmalar başladığı esnada ülke toprakarında kalan 1592 adet Rus demiryolu vagonunun kamulaştırılmasını öngören bir yasa tasarısını parlamentoya sundu. Zelenskiy, bu adımın söz konusu vagonlar üzerindeki kontrolün engellenmesi amacıyla atıldığını belirtti. Ukrayna, 2022’den bu yana Rusya ve Belarus bağlantılı kişi ve şirketlere ait mülklere yönelik benzer kamulaştırma uygulamaları yürütüyor.
- Wall Street Journal’ın (WSJ) analizine göre, "Moskova ABD’nin Ukrayna’ya yönelik askeri yardımlarındaki belirsizlikleri fırsata çevirerek yaz ayları boyunca kesintisiz hava saldırıları ve kara harekâtları yürütmeyi planlıyor". Gazete, bu stratejinin Ukrayna’ya hem cephede hem de psikolojik olarak baskı kurmaya yönelik olduğunu aktarıyor. Özellikle Sumı bölgesine yönelik son haftalarda artan Rus saldırıları, WSJ’ye göre doğrudan toprak kazanımından ziyade Ukrayna’nın savunma hatlarını yıpratmayı hedefliyor. Haberde, Rus ordusunun Ukrayna’nın moralini ve direniş iradesini kırmaya çalıştığı vurgulanıyor.
- Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Grossi, Zaporijya Nükleer Santrali’nin dış enerji bağlantısının yeniden sağlandığını açıkladı. Santralin yönetimi de bu bilgiyi doğruladı. Grossi, santralin üç buçuk saat boyunca harici güç kaynağı olmadan çalıştığını belirterek, “Ukrayna’nın nükleer güvenliği hâlâ son derece tehdit altında” dedi. Daha önce Ukrayna Enerji Bakanı Herman Galuşçenko, Rus saldırısının ardından santralin dokuzuncu kez tamamen dış güçten kesildiğini bildirmişti. Santralin Telegram kanalında, yüksek gerilim hattı “Dneprovska”nın devre dışı kalmasıyla elektrik kaynağının kesildiği ve geçici olarak dizel jeneratörlerle çalışıldığı ifade edildi. Rus yetkililer, kesintinin sebebi hakkında açıklama yapmadı.
- Ermenistan Dışişleri Bakanlığı, Rus televizyonlarında ülke yönetimine yönelik “aşağılayıcı” ifadeler ve bazı Rus yetkililerin açıklamaları nedeniyle Rusya’nın Erivan Büyükelçisi Sergey Kopyrkin’e resmi protesto notasını ilettiğini duyurdu. Açıklamada, Rus medya organlarında ve Devlet Duması üyeleri dahil bazı resmi şahısların beyanlarında Ermenistan hükümetine karşı “dostane olmayan, hatta düşmanca bir propaganda” yürütüldüğü belirtildi.
Notada, Rusya tarafından Ermenistan'da darbe girişimini önlemeye yönelik yapılan gözaltıların Başbakan Paşinyan’a karşı “düşmanca adımlar” olarak sunulmasının kabul edilemez olduğu vurgulandı. Ermenistan tarafı, bu tür açıklamaların iki ülke arasındaki üst düzey temaslarla elde edilen olumlu gelişmeleri gölgelediğini savundu.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova ise protesto notasını doğrulayarak, Ermeni hükümetinin hoşlanmadığı ifadelerin yalnızca devlet görevlilerine değil, kendi yorumlarına da yönelik olduğunu belirtti. Zaharova, Paşinyan’ın 1915 olayları konusunda yumuşayan tutumunun da eleştirildiğini ifade etti. Ülkede kilise ile hükümet arasındaki siyasi kriz sürerken, darbe planıyla suçlanan bazı dini ve siyasi figürlerin tutuklanması gerilimi tırmandırdı. (RBC)
- Moskova Oblastı Azerbaycanlılar Bölgesel Ulusal-Kültürel Özerkliği Başkanı Elşan İbrahimov’un Rusya vatandaşlığı, “ulusal güvenliği tehdit eden eylemler” gerekçesiyle iptal edildi. Kararı doğrulayan İbrahimov, sürecin 18 Haziran'da tamamlandığını açıkladı. Gelişme, Yekaterinburg’da Azerbaycan vatandaşlarının gözaltına alınmasıyla başlayan ve karşılıklı diplomatik tepkilere sahne olan Rusya-Azerbaycan krizi sürerken yaşandı. Medyaya yansıyan haberlere göre İbrahimov, diasporanın önde gelen isimlerinden biri olarak biiniyordu.
- Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 1 Temmuz’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le yaptığı telefon görüşmesinin Fransa açısından büyük önem taşıdığını söyledi. Macron, görüşmede İran’ın nükleer programı ve Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması’nın korunmasının ele alındığını, Putin’in işbirliği mesajının istikrar açısından kritik olduğunu vurguladı. Ukrayna konusunda ise herhangi bir ilerleme kaydedilmediğini belirten Macron, bu üst düzey temasın gündeminde ayrıca Orta Doğu’daki gelişmelerin de yer aldığını ifade etti.
4 Temmuz Cuma
- Trump, dünkü Putin görüşmesinin ardından bugün de Zelenskiy ile telefonda konuştu. Zelenskiy, Trump ile yaptığı telefon görüşmesini “çok önemli ve faydalı” olarak nitelendirdi. Görüşmede Trump’ı 4 Temmuz Bağımsızlık Günü dolayısıyla tebrik ettiğini belirten Zelenskiy, ABD’nin “kalıcı barışın yeniden tesisi” konusundaki desteği için teşekkür etti. Ayrıca hava savunması konusunun ele alındığını ve iki tarafın ekiplerinin bu alanda ortak çalışmaya devam edeceğini söyledi.
Ukrayna lideri, Trump’ın cephedeki gelişmeler ve Rus saldırıları hakkında son derece iyi bilgilendirildiğini de vurguladı. Zelenskiy, görüşmede özellikle insansız hava araçları olmak üzere ortak silah üretimi, karşılıklı alımlar ve yatırım imkanlarının gündeme geldiğini ifade etti. Ancak ABD'nin Ukrayna’ya yönelik silah sevkiyatlarını durdurması konusunun ele alınıp alınmadığına dair bilgi vermedi.
ABD yayını Axios, kendi kaynaklarına dayanarak, Trump'ın Zelensky ile görüşmesinin yaklaşık 40 dakika sürdüğünü bildirdi. Gazetenin kaynağına göre "Zelenskiy özellikle Patriot hava savunma sistenleri istedi, Trump hava savunmasına yardım etmek istediğini ve neyin askıya alındığını, varsa ne olduğunu kontrol edeceğini" söyledi.
- ABD Başkanı Donald Trump, 3 Temmuz’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le yaptığı telefon görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada, görüşmeden “hayal kırıklığıyla” ayrıldığını ve "Putin’in savaşı sonlandırmaya istekli olmadığını" söyledi.
Trump, “Putin’le yaptığım konuşmadan memnun değilim. Hiçbir ilerleme sağlanamadı. Savaşı bitirmek istediğini düşünmüyorum” dedi.
Öte yandan NBC News’un iddiasına göre, Ukrayna’ya yapılacak bazı silah sevkiyatlarını askıya alma hamlesi ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth'ten geldi. Ancak Şubat ve Mayıs aylarında da benzer kararlar alan Hegseth’in bu adımı, bu kez Beyaz Saray’ın desteğini aldı.
Resmî açıklamada, kararın silah stoklarının düşüklüğüyle gerekçelendirildiği belirtildi. Ancak askeri uzmanlar bu gerekçeye itiraz ederek, böyle bir eksikliğin gözlemlenmediğini savundu. Karar, Kongre üyeleri, Dışişleri yetkilileri ve Ukraynalı yetkililer için de sürpriz oldu.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Trump’ın sözlerine yanıt vererek, “Trump’ın tüm açıklamalarını dikkatle takip ediyoruz” dedi. Peskov’a göre Putin, görüşmede Rusya’nın hedeflerine öncelikle diplomatik yollarla ulaşmak istediğini vurguladı, ancak bunun şu aşamada mümkün olmadığını ve askeri operasyonun sürdüğünü bildirdi. Putin ayrıca üçüncü müzakere turunun tarihinin belirlenmesini beklediklerini de iletti.
- Rusya ve Ukrayna arasında İstanbul anlaşmaları çerçevesinde yeni bir esir değişimi gerçekleştirildi. Rusya Savunma Bakanlığı, serbest bırakılan Rus askerlerinin şu anda Belarus’ta bulunduğunu ve tedavi amaçlı Rusya’ya sevk edileceğini bildirdi.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy ise, aralarında asker ve sivillerin bulunduğu, çoğunluğu 2022’den bu yana esir tutulan yurttaşların geri döndüğünü duyurdu. Ukrayna istihbaratına göre, takas edilen kişiler arasında yaralılar, ağır hastalar ve 25 yaş altı bireyler de yer alıyor.
- Rusya'nın Belgorod bölgesindeki Yasnıye Zori köyünde bir tarım tesisine Ukrayna’ya ait insansız hava araçlarıyla düzenlenen saldırıda yedi sivil yaralandı. Bölge valisi Vyaçeslav Gladkov, yaralıların ilk müdahalenin ardından Belgorod Şehir Hastanesi’ne sevk edildiğini bildirdi. Saldırı sırasında tesisin bir binasında yangın çıktı, ancak ekiplerce kısa sürede söndürüldü.
- Kaluga bölgesindeki Grabtsevo Havalimanı’nda sivil uçuş güvenliğini sağlamak amacıyla uçakların iniş-kalkışına geçici kısıtlama getirildi. Konuyla ilgili olarak Kaluga Valisi Vladislav Şapşa henüz bir açıklamada bulunmadı.
- St. Petersburg Savcılığı, Kazakistan vatandaşı 28 yaşındaki Artur Martınov hakkında hazırlanan iddianameyi onayladı. Martınov, terör girişimi, terörizme yardım, casusluk, sabotaj ve bu eylemler için eğitim alma suçlamalarıyla yargılanacak. Soruşturma makamlarına göre Martınov, Ukrayna gizli servisi adına hareket ederek, iletişim ve enerji altyapısına yönelik sabotaj planladı ve bu amaçla Rusya’ya sahte iş başvurusuyla giriş yaptı. Dava 1. Batı Askeri Bölge Mahkemesi’nde görülecek.
- Politico’nun iki kaynağa dayandırdığı haberine göre, ABD Başkanı’nın özel temsilcisi Steve Witkoff, Rusya’ya uygulanan enerji yaptırımlarının kaldırılmasını savunuyor. Ancak ABD Ulusal Enerji Konseyi Başkanı Doug Burgum bu öneriye karşı çıkıyor. Burgum, Moskova’yı enerji piyasasından çıkararak Amerikan enerji ihracatını artırmak niyetinde.
Aynı haberde, ABD’li yatırımcıların desteğiyle Kuzey Akım doğal gaz hattının yeniden faaliyete geçmesi için Moskova ile Washington arasında görüşmelerin sürdüğü belirtildi. Avrupalı bir yetkili, tarafların Avrupa enerji pazarını bölmek ve etki alanları oluşturmak istediğini öne sürdü.
- İtalyan gazetesi La Stampa, Rusya ve ABD liderlerinin sık sık doğrudan görüşmesinin ve Avrupa Birliği’ni devre dışı bırakmalarının Ukrayna için ciddi bir tehdit oluşturduğunu yazdı. Gazeteye göre Trump, göreve geldiğinden bu yana Putin’le NATO ve G7 zirvelerinden daha fazla zaman harcadı. Bu temasların, Avrupa’nın Ukrayna konusundaki etkisini zayıflattığı, Kiev’i ise son 3,5 yılın en zor diplomatik pozisyonuna ittiği belirtildi.
La Stampa, Trump’ın son telefon görüşmesinde Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un çizdiği Avrupa hattından saparak farklı bir tutum sergilediğine dikkat çekti.
- Rusya Savunma Bakanlığı, dün gece Kiev’e yönelik geniş çaplı bir saldırı düzenlendiğini duyurdu. Bakanlık açıklamasında, “terör saldırılarına yanıt olarak” yüksek hassasiyetli uzun menzilli silahlar, hipersonik Kinjal füzeleri ve uzun menzilli İHA’lar kullanıldığı belirtildi. Vurulan hedefler arasında insansız hava aracı üretim tesisleri, askeri ekipman fabrikaları, bir askeri hava üssü ve bir petrol rafinerisinin yer aldığı açıklandı.
Bakanlık ayrıca, Rus ordusunun Donetsk'teki Predteçino köyünü kontrol altına aldığı bildirdi.
- Udmurtya Sağlık Bakanı Sergey Bagin, 1 Temmuz’da İjevsk’teki bir fabrikaya düzenlenen İHA saldırısının ardından hastanelere başvuran yaralı sayısının arttığını açıkladı. İlk etapta 42 kişi yaralanmış, 3 kişi hayatını kaybetmişti. Son gelişmelere göre toplam yaralı sayısı 57’ye yükseldi.
Öte yandan, İjevsk, Perm ve Samara’daki havalimanlarında güvenlik nedeniyle uygulanan uçuş kısıtlamalarının kaldırıldığı açıklandı.
- Rusya’nın dev petrol taşımacılık şirketi Transneft’in başkan yardımcısı Andrey Badalov, Moskova’da yaşamını yitirdi. 62 yaşındaki üst düzey yöneticinin cesedi Rublyovskoye şosesindeki evinin pencerelerinin altında bulundu. TASS’a konuşan güvenlik kaynakları, ölüm nedeninin intihar olabileceğini belirtti.
- Moskova Borsası, savcılık tarafından şirketin mal varlıklarına el konulmasına ilişkin dava açılması ve şirket ofislerinde yapılan aramalar nedeniyle Yujuralzoloto hisselerinin işlem görmesini durdurdu. RBC’ye konuşan bir aracı kurum kaynağı, işlemlerin fiilen durduğunu ancak borsadan resmi bir açıklama yapılmadığını bildirdi.
- ABD Başkanı Donald Trump, 3 Temmuz’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le yaptığı telefon görüşmesinde Ukrayna konusunda “hiçbir ilerleme kaydedemediğini” söyledi. AFP’nin aktardığına göre Trump, “Memnun değilim... Hiçbir ilerleme sağlayamadım” dedi.
Bu, Trump’ın Beyaz Saray’a dönüşünden sonra Putin’le yaptığı altıncı telefon görüşmesiydi. Daha önce iki lider haziran ayında iki kez telefonda görüşmüştü: ilki İstanbul’daki son Rusya-Ukrayna müzakerelerinden sonra (4 Haziran), ikincisi ise İsrail ile İran arasındaki savaşın başlamasının ardından (14 Haziran).
Kremlin danışmanı Yuriy Uşakov, 3 Temmuz’daki görüşmenin yaklaşık bir saat sürdüğünü açıkladı. Uşakov’a göre, Trump bir kez daha çatışmaların bir an önce sona ermesini gündeme getirdi. Putin ise Rusya’nın hâlâ siyasi ve diplomatik bir çözüm arayışında olduğunu vurguladı.
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, kalıcı barış için Ukrayna ve Rusya liderleri arasında doğrudan bir görüşmenin şart olduğunu söyledi. Trump ve Putin arasındaki telefon görüşmesinin hemen ardından konuşan Zelenskiy, “Bilmiyorum, aralarında pek ortak fikir ya da konu olduğunu sanmıyorum. Çünkü çok farklı kişiler. Rusya’da gerçek kararları sadece Putin alıyor. Eğer gerçekten barış istiyorsak, liderler düzeyinde bir görüşme gerekli” dedi.
Zelenskiy ayrıca, Trump’ın şartsız ateşkes önerisini başından beri desteklediklerini ve Kiev’in her türlü müzakere formatına açık olduğunu vurguladı.
- Moskova bölgesindeki Sergiyev Posad kenti Ukrayna dronlarının saldırısına uğradı. Belediye başkanı Oksana Yerohanova, Zvyozdoçka adlı mahallede dört patlama yaşandığını, bir kişinin hafif şekilde yaralandığını açıkladı.
Yerohanova daha sonra yaptığı açıklamada, saldırı nedeniyle bir elektrik trafo istasyonunun hasar gördüğünü, Zvyozdoçka ve komşu Raboçiy Posyolok mahallelerinin elektriksiz kaldığını duyurdu.
Rostov bölgesine yönelik İHA saldırısında da bir kadın hayatını kaybetti. Bölge valisi Yuriy Slyusar’ın açıklamasına göre saldırılar dün gece Azov, Millerovskiy ve Tarasovskiy ilçelerini hedef aldı.
Öte yandan Saratov Havalimanı’nda geçici uçuş kısıtlamaları uygulamaya kondu. Rusya Federal Havacılık Kurumu (Rosaviatsiya), havalimanının geçici olarak iniş ve kalkışlara kapatıldığını duyurdu.
Kazan Havalimanı da güvenlik nedeniyle geçici olarak uçuş kabul etmiyor ve uçuş gerçekleştirmiyor.
- Almanya Başbakanı Friedrich Merz’in, ABD Başkanı Donald Trump’la Ukrayna’ya silah tedariki konusunda gizli bir anlaşma yapmayı planladığı bildirildi. Bild gazetesinin Alman hükümet kaynaklarına dayandırdığı habere göre, Almanya bu kapsamda Kiev’e iki adet Patriot hava savunma sistemi tedarik etmeye hazırlanıyor. Savunma Bakanı Pete Hegseth’e bu yönde bir talep haftalar önce iletildi, şimdi Berlin Washington’dan resmi onay bekliyor.
Daha önce Ukrayna doğrudan ABD’den Patriot almak istemiş, ancak bu girişim başarısız olmuştu. Ardından Kiev, Almanya’dan yardım istemişti. Bild’in kaynaklarına göre, Washington’un askeri yardımı geçici olarak askıya alma kararı sonrasında, Berlin bu yeni girişimin de ABD tarafından desteklenmeyeceğinden endişe ediyor.
- Çin, Avrupa Birliği’ne Rusya’nın Ukrayna’da yenilmesine izin veremeyeceğini bildirdi. South China Morning Post’un kaynaklarına göre, Pekin böyle bir durumda ABD’nin dikkatini tamamen Çin’e yönelteceğinden endişe ediyor.
Habere göre bu açıklamayı, Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı kapalı görüşmede dile getirdi. Wang, Çin’in ABD’nin Asya’ya odaklanmasının kaçınılmaz olduğunu düşündüğünü belirterek, Rusya-Ukrayna çatışmasının uzamasının Pekin’in çıkarına olduğunu söyledi. Gazeteye göre bakanın bu açıklamadaki açıklığı Avrupalı yetkilileri şaşırttı.
Öte yandan Wang Yi, Çin’in Rusya’ya askeri ve mali destek sağladığı yönündeki suçlamaları reddetti. Bakan böyle bir yardım olsaydı çatışmanın çoktan sona ereceğini savundu. Görüşmede ele alınan bir diğer konu ise, Çinli bankaların AB’nin 18. yaptırım paketine dahil edilmesiydi. Pekin, bu adıma karşılık vereceğini bildirdi.
- Rusya, Afganistan İslam Emirliği’ni resmen tanıdı. Bu açıklamayı, Rusya Devlet Başkanı’nın Afganistan Özel Temsilcisi Zamir Kabulov RIA Novosti’ye yaptı.
Kabulov, konuyla ilgili soruya sadece “Tanıdı” diyerek yanıt verdi.
3 Temmuz Perşembe
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD Başkanı Donald Trump arasında yapılan altıncı telefon görüşmesi sona erdi. Kremlin danışmanı Yuri Uşakov’un aktardığına göre, görüşmenin ana gündem maddesi Ukrayna’daki çatışmalar oldu. Trump, bir kez daha çatışmaların hızla sona erdirilmesi çağrısında bulunurken, Putin siyasi çözüm arayışlarının sürdüğünü belirtti. Ancak Rus lider, “Rusya, mevcut durumun ve çatışmanın temel nedenlerini ortadan kaldırma hedefinden geri adım atmayacak” dedi.
Uşakov'a göre iki lider, daha önce İstanbul’da yapılan Rusya-Ukrayna müzakerelerini de değerlendirdi, ancak olası üçüncü tur hakkında detay verilmedi.
Görüşmenin yaklaşık bir saat sürdüğünü belirten Uşakov, konuşmanın “açık, somut ve uyumlu” bir havada geçtiğini söyledi. Trump’ın yeniden başkanlık koltuğuna oturmasından bu yana iki ülke arasında yürütülen temasların bir parçası olan bu görüşmenin ardından, Kremlin ile Beyaz Saray arasında özellikle Ukrayna’nın NATO’ya üyeliği konusundaki benzer tutumların dikkat çektiği vurgulandı. Uşakov, görüşmelerin ikili formatta kalacağını, ABD’nin doğrudan taraf olmayacağını ifade etti.
Uşakov, "Doğal olarak Ukrayna meselesi görüşüldü. Trump askeri harekatın hızla sonlandırılması konusunu tekrar gündeme getirdi. Putin, çatışmaya siyasi müzakereli bir çözüm aramaya devam ettiğimizi belirtti" dedi.
- Kremlin danışmanı Yuri Uşakov’un verdiği bilgilere göre, görüşmede iki lider Ukrayna’daki çatışmaların sona erdirilmesi sürecini ve Orta Doğu’daki mevcut durumu ele aldı.
Putin, Trump’ı 4 Temmuz’daki Bağımsızlık Günü dolayısıyla kutlarken, ABD’nin devlet olarak oluşum sürecinde Rusya’nın da önemli bir rol oynadığını vurguladı. Uşakov’a göre Putin, savaşın sona erdirilmesi için siyasi çözüm arayışlarının sürdüğünü belirtirken, Trump bu sürecin hızlanması çağrısında bulundu.
Görüşmede ayrıca Suriye, İran ve genel olarak Orta Doğu'daki gelişmeler masaya yatırıldı.
Liderlerin yüz yüze görüşme planı gündeme gelmezken, Uşakov böyle bir olasılığın “havada asılı” olduğunu söyledi.
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, ABD ile ikili ilişkiler ve destek konularını görüşmek üzere Başkan Donald Trump ile yarın ya da önümüzdeki günlerde bir telefon görüşmesi yapmayı umduğunu açıkladı. Zelenskiy’nin bu açıklaması, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Trump arasında telefon görüşmesi ilan edildikten hemen sonra geldi. Reuters’a konuşan Zelenskiy, Putin-Trump temasına ilişkin soruya verdiği yanıtta, "Ukrayna’nın savaşı sona erdirmek amacıyla liderler düzeyinde görüşmeye hazır olduğunu" vurguladı.
- Moskova’da, Azerbaycan uyruklu, medyada "tanınmış suç lideri" olarak anılan Vaqif Bakınski (asıl adı Vaqif Süleymanov), Rusya'daki ikamet kurallarını ihlal ettiği gerekçesiyle gözaltına alındı. Süleymanov’un Sakarovo’daki göçmen merkezine gönderildiği ve üç ay sonra Azerbaycan’a sınır dışı edileceği bildirildi. Daha önce uyuşturucu bulundurma ve 18 milyon rublelik bir şantaj davasıyla gündeme gelen Bakınski’nin, başkentteki bazı ticari projelerle, özellikle Kalujskoye şosesi üzerindeki “Food City” pazarıyla bağlantılı olduğu öne sürüldü. Aynı gün içinde Azerbaycanlı bir diğer yeraltı dünyası figürü “Zaur” da gözaltına alındı. Bu gelişmeler, Rusya ile Azerbaycan arasında son haftalarda artan gerilimin gölgesinde gerçekleşti.
- ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile telefon görüşmesinin yerel saatle 10:00’da (Moskova saatiyle 17:00) yapılacağını duyurdu.
“Rusya Devlet Başkanı Putin’le saat 10:00’da görüşeceğim” diyen Trump, açıklamasını Truth Social platformunda paylaştı.
Putin ise daha önce bu görüşmenin gerçekleşeceğini duyurmuş, ancak saat vermemişti.
- Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, Ukrayna’daki çatışmayı “Avrupa’nın geleceği için bir savaş” olarak nitelendirdi. Frederiksen ABD’nin Ukrayna’ya gerekli askeri desteği vermemesi halinde bunun hem Ukrayna, hem AB, hem de NATO için ağır bir darbe olacağını söyledi.
Açıklama, Frederiksen’in AB Konseyi Dönem Başkanlığı’nı devralması dolayısıyla Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile düzenlediği ortak basın toplantısında geldi.
Frederiksen “ABD Ukrayna’ya gerekli desteği sağlamazsa, bu hem Ukrayna hem Avrupa hem de NATO için ciddi bir başarısızlık olur” dedi.
Danimarka, 1 Temmuz itibarıyla Polonya’nın ardından AB Konseyi Dönem Başkanlığı’nı altı aylığına devralmıştı.
- Öte yandan Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD’nin Ukrayna’ya silah sevkiyatlarını azaltmasının, Avrupa Birliği için Kiev’e desteğin artırılması ve kendi savunma kapasitesinin güçlendirilmesi gerektiğine dair “açık bir sinyal” olduğunu söyledi.
“Bu, kendi desteğimizi artırmamız, sadece AB düzeyinde değil tüm kıtada savunma kapasitemizi büyütmemiz gerektiğine dair net bir sinyaldir” diyen von der Leyen, açıklamasını Danimarka ziyareti sırasında yaptı.
- Luhansk’ta meydana gelen patlama sonucu kentin eski belediye başkanı Manolis Pilavov hayatını kaybetti. Kommersant'ın aktardığına göre bugün Luhansk Halk Cumhuriyeti’nde “kurtuluş günü” kutlanıyordu.
Patlama, Demehin ve Taras Şevçenko caddelerinin kesişiminde meydana geldi. Olayda bir kişinin öldüğü, üç kişinin yaralandığı bildirildi. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor.
- Rossiya Segodnya medya grubunun genel müdürü Dmitri Kiselyov, şu anda Sputnik Azerbaycan’ın faaliyetlerini sürdüremediğini açıkladı.
“Üzülerek belirtmek zorundayım ki, şu an için Sputnik Azerbaycan’ın bu ülkede faaliyetlerini sürdürebileceği koşullar mevcut değil” diyen Kiselyov, açıklamasını RIA Novosti’ye yaptı. Kiselyov ayrıca “Rossiya Segodnya’nın çalışmaları her zaman Rusya ve Azerbaycan halkları arasında dostane ilişkilerin gelişmesine yönelikti” dedi.
- VK şirketinin basın servisine göre, sosyal medya platformu VKontakte şu anda normal şekilde çalışıyor.
Daha önce platformda bir kesinti yaşandığı belirtilmişti. Roskomnadzor verilerine göre kullanıcılar Moskova saatiyle 14:50 sularında erişim kaybı yaşadı.
Kesintiden Moskova, Krasnoyarsk, Voronej, Nijniy Novgorod ve Oryol gibi şehirlerden kullanıcılar etkilendi. VK basın servisi, sorunun nedenine dair bilgi vermedi.
- ABD, tüm askeri sevkiyatları Ukrayna’ya durdurdu. The Economist’in, ismini açıklamayan Ukraynalı yetkililere dayandırdığı haberine göre, Washington bu yolla Kiev’e siyasi tavizler verdirmeyi amaçlıyor.
Pentagon ise sevkiyatların durdurulmasının geçici bir önlem olduğunu ve tüm anlaşmalı silahları kapsamadığını açıkladı. ABD Dışişleri Bakanlığı daha önce hava savunma sistemleri ve bazı füzelerin sevkiyatının askıya alınacağını, ancak askeri yardımın genel olarak süreceğini bildirmişti.
- ABD ve Ukrayna temsilcileri, Başkanlar Donald Trump ve Volodimir Zelenskiy arasında bir telefon görüşmesi hazırlıyor. Politico’nun kaynaklara dayandırdığı haberine göre, görüşmenin yakın zamanda gerçekleşmesi bekleniyor.
Kaynaklara göre, taraflar görüşmeyi 1 Temmuz’da planlamaya başladı. Bu tarihte bazı Amerikan silahlarının Ukrayna’ya sevkiyatının durdurulduğuna dair haberler ortaya çıkmıştı. Kiev ve Brüksel’in bu karardan önce bilgilendirilmediği ve gerekçeleri tam olarak bilmedikleri belirtiliyor.
- Washington’un silah sevkiyatını durdurma kararı sonrası, Ukrayna’nın ABD ile yakınlaşma umudunu bir kenara bırakması gerekebilir. Bu yorum Almanya’nın Tageszeitung gazetesi tarafından yapıldı.
Haberde, birçok Ukraynalının artık ABD’nin desteği konusunda, özellikle de silah yardımı açısından illüzyonları bir kenara bıraktığı ifade ediliyor. Durum “Artık Beyaz Saray’ın başında Donald Trump var” denilerek özetlenmekte. Makalede ayrıca ABD’nin açıklamasının Kiev için “en uygunsuz anda” geldiği vurgulandı.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in akşam saatlerinde uluslararası bir telefon görüşmesi gerçekleştireceğini açıkladı. Ancak hangi ülkeyle görüşüleceğine dair bilgi verilmedi.
Peskov, ABD Başkanı Donald Trump ile bir temas olup olmayacağı sorusuna ise, böyle görüşmelerin önceden duyurulmadığını söyledi. “Eğer böyle bir temas gerçekleşirse, cumhurbaşkanlığı basın servisi tarafından bilgilendirme yapılır” dedi.
- Rusya Pasifik Filosu Başkomutan Yardımcısı Tümgeneral Mihail Gudkov, Kursk bölgesinde hayatını kaybetti. Haberi Primorye Bölge Valisi Oleg Kojemyako duyurdu.
Vali, Gudkov’un “silah arkadaşlarıyla birlikte subaylık görevini yerine getirirken hayatını kaybettiğini” açıkladı.
- Kazan Havalimanı’nda uçuş kısıtlamaları kaldırıldı. Rusya Federal Havacılık Kurumu’nun açıklamasına göre, havalimanı yaklaşık 2,5 saat boyunca faaliyetine ara vermişti.
Güvenlik gerekçesiyle getirilen kısıtlama süresince, Kazan’a yönelen altı uçak alternatif havaalanlarına yönlendirildi.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Rus ordusunun Donetsk'teki Razino ve Harkov bölgesindeki Melovoye yerleşimlerini ele geçirdiğini duyurdu.
- The Wall Street Journal’ın haberine göre, ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin Ukrayna’ya yönelik askeri yardımı kısmen durdurma kararı, Polonya’daki depolarda bekletilen silahları da kapsıyor. Bu karar doğrultusunda, Kiev’e gönderilmesi planlanan onlarca Patriot hava savunma füzesi, binlerce 155 mm top mermisi, 100’den fazla Hellfire füzesi, 250 GMLRS roketi, Stinger ve AIM tipi hava savunma füzeleri ile çeşitli tanksavar sistemlerinin sevkiyatı geçici olarak askıya alındı. Washington, bu adımı Pentagon’un kendi stoklarındaki azalmaya ilişkin endişeler nedeniyle attı.
- Bloomberg’in haberine göre, NATO içindeki bazı ülkeler, ABD’nin Ukrayna’ya silah sevkiyatında verdiği ani arayı sorguluyor ve Pentagon’a bu kararın yeniden gözden geçirilmesi yönünde baskı yapıyor. ABD’nin bazı silah teslimatlarını durdurması, Ukrayna ve Avrupalı müttefikleri tarafından sürpriz olarak karşılandı. Konuyla ilgili konuşan yetkililer, kararın Dışişleri Bakanlığı da dahil olmak üzere ilgili taraflarla istişare edilmeden alındığını belirtti. Habere göre, özellikle Patriot hava savunma sistemleri için gönderilmesi planlanan mühimmatın durdurulması, Amerikan Kongresi’nde de iki parti tarafından tepkiyle karşılandı.
Beyaz Saray, kararın Pentagon’un iç değerlendirmesi sonucunda alındığını ve ABD’nin savunma önceliklerinin gözetildiğini vurguladı. Ancak Ukrayna Savunma Bakanlığı bu konuda resmî bir bildirim almadığını açıkladı. Dışişleri Bakanlığı ise bu adımın tüm askeri yardımların durdurulması anlamına gelmediğini belirtti. Kiev’de ABD maslahatgüzarı dışişlerine çağrılırken, Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy Washington’la durumu netleştirmeye çalıştıklarını açıkladı. Rusya cephesi ise bu gelişmeden memnuniyet duydu; Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, “Ukrayna’ya daha az silah gönderilmesi, özel askeri harekâtın sonunu daha da yakınlaştırır” ifadelerini kullandı.
- Politico'nun haberine göre Ukrayna, ABD'den doğrudan silah yardımı almakta yaşadığı güçlükler üzerine taktik değişikliğine gidiyor. Kiev yönetimi, Washington’dan doğrudan yardım yerine, Avrupa ülkelerinin kendi savunma bütçeleriyle ABD'den silah alarak bunları Ukrayna’ya devretmelerine izin vermesini talep etmeye hazırlanıyor. Politico'ya konuşan yetkililere göre bazı Avrupa başkentlerinde bu planlara dair hazırlıklar sürüyor ancak henüz resmi bir taahhüt bulunmuyor. Ukraynalı yetkililer, yalnızca ABD’de üretilen ve kendileri için kritik önemde olan silah sistemlerine ulaşmanın bu yöntemle mümkün olabileceğini savunuyor. Ancak bu tür sevkiyatların önünde ABD hükümetinin ihracat kısıtlamaları gibi ciddi bürokratik engeller de bulunuyor.
- NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, ABD’nin Ukrayna’ya bazı silah sevkiyatlarını durdurma kararına temkinli bir eleştiri getirdi. Fox News’e verdiği demeçte Rutte, Washington’un kendi askeri stoklarını koruma ihtiyacını anladığını belirtti ancak “kısa vadede Ukrayna, mühimmat ve hava savunma sistemleri de dahil olmak üzere tam desteğe ihtiyaç duymaya devam edecek” dedi.
- Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı Andriy Yermak, ABD’nin bazı silah sevkiyatlarını durdurma kararı üzerine Kiev’in, özellikle hava savunma sistemleri olmak üzere ek askeri teçhizatı satın almaya hazır olduğunu açıkladı. ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Brian Mast ile yaptığı telefon görüşmesinde konuyu ele aldıklarını belirten Yermak, “PVO (hava savunma) sistemleri milyonlarca Ukraynalının yaşamı için kritik. Bu nedenle ABD’den yeni sistemler satın almak istiyoruz” dedi. Yermak, Kongre’de Ukrayna’ya desteğin sürdüğünü vurgularken, Washington ile savunma ve güvenlik konularında yakın koordinasyonun devam edeceğini kaydetti.
- BBC'nim yorumuna göre Amerikan askeri yardımının durdurulması, özellikle Patriot sistemlerine ait PAC3 tipi hava savunma füzelerinin sevkiyatının kesilmesi, Ukrayna açısından hem cephe hem de cephe gerisi için ciddi sonuçlar doğurabilir. Yorumda, "Bu füzeler, Ukrayna'nın şehirlerini ve altyapısını Rus balistik saldırılarına karşı koruyan temel savunma unsurlarıydı. Yerlerine konabilecek Avrupa yapımı alternatiflerin yeterliliği ise belirsizliğini koruyor. Hava savunma sistemlerindeki bu boşluk, Rusya'nın arka cephe hedeflerine yönelik saldırılarında daha etkili ve agresif bir tutum izlemesine olanak tanıyabilir" denildi.
- CNN’in Ukrayna istihbarat kaynaklarına dayandırdığı habere göre, Kuzey Kore’nin önümüzdeki aylarda Rusya’ya 25 ila 30 bin asker daha göndermeyi planladığı öne sürüldü.
- Lipetsk bölgesinde bir insansız hava aracının düşen parçaları bir konuta isabet etti. Olayda evde yaşayan 1954 doğumlu bir kadın hayatını kaybederken, iki kişi yaralandı. Bölge valisi İgor Artamonov, yaralılara tıbbi yardım sağlandığını ve hayati tehlikelerinin bulunmadığını açıkladı. Artamonov, farklı bölgelerden enkaz düşüşüne dair ihbarlar geldiğini ve tüm sinyallerin kontrol edildiğini belirterek, bölge genelinde insansız hava aracı saldırısı tehdidinin sürdüğünü vurguladı.
- Financial Times'ın analizine göre, Ukrayna özel kuvvetleri, Rus petrolü taşıyan dört ticari gemiye yönelik sabotaj eylemleriyle bağlantılı olabilir. Gemilere deniz mayınlarıyla düzenlendiği düşünülen saldırıların, devlet destekli karmaşık operasyonlar kapsamında gerçekleştiği belirtilirken, NATO ülkelerinde Ukraynalı dalgıçlara verilen eğitimlerin bu süreçte rol oynayabileceği öne sürülüyor.
- Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, Rusya’nın Bakü Büyükelçiliği tarafından ileri sürülen, ülkedeki Rus vatandaşlarına yönelik şiddet iddialarını reddetti. Bakanlık, gözaltına alınan Rus vatandaşlarıyla ilgili bilgilerin Konsolosluk Sözleşmesi çerçevesinde Moskova’ya iletildiğini ve Azerbaycan’ın konsolosluk erişimine engel olmadığını savundu. Ayrıca, Azerbaycan’ın Rusya’daki gözaltındaki kendi vatandaşlarına erişim talebine haftalarca yanıt alamadığını hatırlatarak, Moskova’yı durumu gereksiz yere tırmandıracak açıklamalardan kaçınmaya çağırdı. Gerginlik, 2000’li ve 2010’lu yıllarda Yekaterinburg’da işlenen cinayetlerle ilgili olarak Azerbaycan kökenli sekiz kişinin Rusya’da tutuklanması ve bunlardan ikisinin gözaltında hayatını kaybetmesiyle tırmanmıştı.
- Telegram’un kurucusu Pavel Durov, platformun Rusya’dan çekileceğine dair haberleri yalanladı ve bu tür iddiaların Telegram’a yönelik bir itibarsızlaştırma kampanyasının parçası olabileceğini öne sürdü. Durov, Telegram’ın 12 yıldır kullanıcıların mahremiyetini ve bilgiye özgür erişimini savunduğunu, bu nedenle sık sık medya baskısına maruz kaldığını belirtti. Durov, son günlerde bazı Telegram kanallarında yayılan bir hiciv sitesinin “Rusya’dan çıkıyoruz” şakasının gerçek sanıldığını, ayrıca bazı kanalların kişisel veri paylaşımı nedeniyle geçici olarak otomatik sistemler tarafından durdurulduğunu açıkladı. Durov, daha önce Telegram IP adresleriyle ilgili çıkan teknik açıdan hatalı suçlamaların da bağımsız uzmanlarca çürütüldüğünü hatırlattı.
- Çekya Cumhurbaşkanı Petr Pavel, Ekim ayında yapılacak parlamento seçimlerinden sonra Ukrayna'ya askeri yardımın devam edeceğine dair garanti veremeyeceğini açıkladı. Pavel, seçimlerin hükümet değişikliğine yol açabileceğini ve yeni yönetimin önceliklerini öngörmenin şu an zor olduğunu belirtti. Ancak mevcut koşullarda Ukrayna’ya verilen desteğin Çekya’nın kendi güvenliğinin ayrılmaz bir parçası olduğunu vurgulayan Pavel, bu çizginin korunması için çaba gösterdiğini söyledi. Pavel liderliğindeki Çekya, Ukrayna’ya top mermisi tedariki gibi girişimlerle en aktif ülkelerden biri olarak öne çıkmıştı.
- Rusya Sanayi ve Ticaret Bakanı Anton Alihanov, ülkenin nadir toprak metalleri üretimini 2030’a kadar yedi kat artırarak yılda 50 bin tona çıkarmayı ve ithalat bağımlılığını %75’ten %45’e düşürmeyi hedeflediklerini açıkladı. Bakanlık, bu hedefe ulaşmak için yerli ayırma teknolojileri geliştirdiklerini, yatırımcılarla büyük projeler yürüttüklerini ve Maliye Bakanlığı ile birlikte vergi teşvikleri üzerinde çalıştıklarını belirtti. Kritik öneme sahip bu metallerin yerli üretimi, Rusya’nın Çin'e olan bağımlılığını azaltma ve teknolojik bağımsızlığını artırma stratejisinin bir parçası olarak değerlendiriliyor.
2 Temmuz Çarşamba
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Azerbaycan ile Rusya arasındaki ilişkilerde yaşanan gerginlik bağlamında Kiev’in bu durumu istismar etmeye çalıştığını söyledi. Dün Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy arasında gerçekleşen telefon görüşmesini yorumlayan Peskov, “Ukrayna elinden gelen her şeyi yaparak yangına körükle gidecek, Azerbaycan tarafını duygusal tepkilere itmeye çalışacaktır,” dedi.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy ise görüşmeden sonra yaptığı açıklamada, “Rusya’nın Azerbaycan vatandaşlarına işkence ettiğini ve Azerbaycan’a tehdit oluşturduğunu” ifade ettiklerini belirtti. İlham Aliyev ise Ukrayna liderinin taziyelerini ve desteğini memnuniyetle karşıladığını kaydetti. (Kommersant)
Peskov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in şu aşamada Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’le bir telefon görüşmesi planının bulunmadığını da açıkladı. RBC muhabirinin ilgili sorusuna Peskov “Şu an itibarıyla böyle bir görüşme planlanmıyor,” yanıtını verdi.
Peskov ayrıca, Rusya ile Azerbaycan arasında yürütülen “Kuzey-Güney Uluslararası Ulaştırma Koridoru” projesinin her iki ülkenin çıkarlarına da hizmet ettiğini belirtti:
Sözcü “Bu çok önemli bir proje ve her iki ülkenin de çıkarlarına uygun,” dedi.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, Azerbaycan’ın ilişkileri iki ülke arasında daha önce imzalanmış belgelerde tanımlanan “stratejik müttefiklik” düzeyine geri döndürmek için önlem alması gerektiğini söyledi:
Zaharova “Karşı tarafı, devletlerarası ilişkilerin daha önce belgelerde ifade edildiği gibi stratejik müttefiklik seviyesine geri döndürülmesi yönünde adımlar atmaya çağırıyoruz.” ifadelerini kullandı.
Zaharova, 1 Temmuz’da Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Galuzin’in bir Azerbaycanlı diplomatla yaptığı görüşmede, Azerbaycan güvenlik güçlerinin Rus vatandaşlarına yönelik eylemlerine ve ikili ilişkilerin bilinçli şekilde bozulmasına karşı güçlü bir protesto sunduğunu da belirtti.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı, Azerbaycan’da bulunan ya da bu ülkeye seyahat etmeyi planlayan Rus vatandaşlarını uyardı. Mariya Zaharova’nın Telegram kanalında yayınlanan mesajda
“Vatandaşlarımızın Azerbaycan’da bulunmaları ya da bu ülkeye seyahat etmeyi planlamaları durumunda mevcut ilişkiler bağlamında durumu dikkatle değerlendirmeleri gerekmektedir.” denildi.
- Öte yandan Reuters’e göre, Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, Rusya’nın “dostane olmayan eylem ve adımlarına” karşı resmi bir protesto bildirisinde bulundu. Bu kapsamda Rusya’nın Bakü Büyükelçisi Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı.
- Rusya Soruşturma Komitesi Sözcüsü Svetlana Petrenko, Yekaterinburg’da gözaltına alınan altı Azerbaycan kökenli kişiye “cinayet” suçlaması yöneltildiğini açıkladı.
Zanlıların, 2001, 2010 ve 2011 yıllarında Yekaterinburg’da işlenen bazı ağır suçlara karışmış organize bir suç grubunun üyesi oldukları belirtildi.
Gözaltına alınanların Azerbaycan kökenli olduğu, ancak Rusya vatandaşı oldukları da vurgulandı.
- Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitriy Medvedev, 2025 yılının ilk yarısında Rus Silahlı Kuvvetleri’ne 210 binden fazla sözleşmeli asker katıldığını söyledi.
Medvedev'in açıklamasına göre ayrıca aynı dönemde 18 binden fazla kişi gönüllü birliklere katıldı.
2024’ün aynı döneminde sözleşmeli asker sayısı 190 bindi. 2024 yılı toplamında 450 bin sözleşmeli asker ve 40 bin gönüllü kayıt yaptırmıştı.
- NBC’nin haberine göre, ABD Savunma Bakanlığı Ukrayna’ya yeni bir silah ve mühimmat sevkiyatını durdurma kararı aldı. Bu gelişme üzerine ABD’nin Kiev’deki maslahatgüzarı John Hinkel, Ukrayna Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı.
Bakanlık açıklamasına göre “Görüşmenin ana gündemi ABD askeri yardımı ve savunma iş birliği oldu. Daha önce tahsis edilen yardım paketlerinin kesintisiz devamının hayati önemde olduğu vurgulandı.”
Taraflar ayrıca her düzeyde temasların sürdürülmesi konusunda mutabık kaldı.
- Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU), Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy’nin imzaladığı kararnameyle Kiev ve Tüm Ukrayna Metropoliti Onufriy’nin vatandaşlıktan çıkarıldığını açıkladı.
Ukrayna’da üç ayrı Ortodoks kilisesi faaliyet gösteriyor. Ancak bunlardan yalnızca biri (Moskova Patrikhanesi’ne bağlı Ukrayna Ortodoks Kilisesi (UOK-MP)) kanonik olarak tanınıyor.
Kilise, 1990 yılından beri özerk statüye sahip. Ukrayna Ortodoks Kilisesi (OCU) ise UOK-MP’yi bölücü bir yapı olarak görüyor.
UOK-MP’nin sorunları, 2022’de özel askeri operasyonun başlamasıyla birlikte yoğunlaşmıştı. 2023 yılında Ukrayna devleti, Kiev-Peçersk Manastırı’nın UOK-MP’ye tahsis sözleşmesini iptal etti.
Bu gelişmenin ardından çok sayıda keşiş manastırdan ayrılmak zorunda kaldı.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, İngiltere ve Almanya’nın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşme talebinde bulunmadığını açıkladı. Putin üç yıl aradan sonra ilk kez Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile telefon görüşmesi gerçekleştirmişti. Peskov, “İnisiyatif Fransız tarafından geldi. Ancak Başkan Putin’in diyaloğa her zaman hazır olduğunu biliyorsunuz,” dedi.
Peskov, görüşmede Macron’un, Ukrayna’daki barış sürecine dair yeni toprak gerçekliklerini göz önünde bulundurarak bir müzakere sinyali vermediğini söyledi. Tarafların yalnızca görüş alışverişinde bulunduğunu vurgulayan Kremlin sözcüsü, konuşmayı “tarafların pozisyonlarını birbirlerine aktarmaları açısından iyi bir fırsat” olarak değerlendirdi.
- Dmitri Peskov, ABD’nin Ukrayna’ya yönelik silah sevkiyatlarını azaltmasının özel askeri operasyonun sonunu yakınlaştıracağını ifade etti. NBC’nin haberine göre, ABD Savunma Bakanlığı, silah stoklarındaki yetersizlik nedeniyle Ukrayna’ya gönderilmesi planlanan Patriot füzeleri, 155 mm’lik top mermileri, Hellfire ve GMLRS füzeleri ile Stinger hava savunma sistemlerinin sevkiyatını askıya aldı. Peskov, bu gelişmeyi şöyle değerlendirdi: “Anladığımız kadarıyla bu kararın nedeni silah depolarının boş olması. Her halükârda, Ukrayna’ya silah gönderimi ne kadar azalırsa, operasyonun tamamlanması o kadar yakın olur.”
- Kremlin sözcüsü, Azerbaycan’da gözaltına alınan Rus vatandaşlarıyla ilgili sorunların çözümünün, Rusya Soruşturma Komitesi Başkanı Aleksandr Bastrıkin ve Azerbaycan Başsavcısı Kamran Aliyev arasında sürdürülen temaslarla ele alındığını açıkladı. “Taraflar, sorunlu görülen meseleleri bu temaslar aracılığıyla çözmeye çalışıyor,” dedi.
Ayrıca, Peskov, Azerbaycan’da darp izleriyle görüntülenen dört Rus vatandaşının haklarını korumak için tüm diplomatik ve yasal yolların kullanılacağını belirtti. “Vatandaşlarımızın yasal çıkarlarını savunacağız, bunun için elimizdeki tüm imkanları kullanacağız,” ifadelerini kullandı.
- Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Aleksandr Gruşko, Baltık Denizi bölgesinde güvenlik ve savunmanın sağlanması için gerekli tüm önlemlerin alındığını açıkladı. Gruşko, Rus donanması ve kıyı savunma kapasitelerinin güçlendirildiğini, iki askeri bölgenin yeniden kurulduğunu ve Belarus ile yapılan güvenlik garantileri anlaşması kapsamında bu ülkede nükleer silah konuşlandırıldığını belirtti. Gruşko, “Bu bölge keskin askeri rekabet sahasına dönüştürüldü, bu çok tehlikeli bir durum” diyerek uyarıda bulundu.
- Financial Times’a göre, yıl başından bu yana en az beş petrol tankerinde patlama meydana geldi. Bu gemilerin hepsinin patlamalardan haftalar önce Rus limanlarına uğradığı belirtiliyor. Güvenlik uzmanları bu olayların Ukrayna destekli sabotaj eylemleri olabileceği görüşünde. Patlama yaşanan gemiler arasında Türkiye’nin Ceyhan limanı açıklarında Seacharm, İtalya kıyılarında Seajewel, Libya açıklarında Grace Ferrum, Rusya’nın Ust-Luga limanında Koala ve son olarak haziran sonunda Libya açıklarında Vilamoura yer alıyor. Bu gemilerin çoğu, yaptırımlar dışında tutulan Kazak petrolünü taşıyan Rus limanlarına uğramıştı.
- Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko, aralarında “aşırılık yanlısı suçlardan” hüküm giymiş kişilerin de bulunduğu 16 mahkumu affetti. Affedilenler sekiz kadın ve sekiz erkekten oluşuyor. Bu kişilerden üçünün yaşı 50'nin üzerinde.
Devlet Başkanlığı basın servisine göre, affedilen mahkumlar suçlarından pişman olduklarını beyan etti ve yasaları ihlal etmeme taahhüdünde bulundu. 21 Haziran’da da aralarında 2020 protestoları nedeniyle hapse atılan muhalif siyasetçi Sergey Tihanovski’nin bulunduğu 14 kişi affedilmişti. Bu adım, ABD Başkanı’nın Ukrayna özel temsilcisi Keith Kellogg’un Minsk ziyaretinden sonra gelmişti.
- Ermenistan’da iş insanı Samvel Karapetyan’ın sahibi olduğu Taşir Grubu’nun Erivan’daki merkez ofisine güvenlik güçleri tarafından baskın düzenlendi. Ermenistan Soruşturma Komitesi, aramanın bir ceza davası kapsamında gerçekleştirildiğini doğruladı. Karapetyan, 18 Haziran’da “iktidarı ele geçirme çağrısı yapmak” suçlamasıyla tutuklanmıştı.
Savunma tarafı, suçlamaların Karapetyan’ın Ermeni Apostolik Kilisesi etrafında yaşanan krizle ilgili verdiği bir röportaja dayandığını belirtti. Söz konusu röportajda Karapetyan, krizin çözümüne “kendi yöntemiyle” katılacağını ifade etmişti. Kilisenin lideri Katolikos II. Garegin’in istifasını isteyen Başbakan Nikol Paşinyan da kilise ile çatışma yaşamıştı. Bazı din adamlarına da benzer suçlamalar yöneltilmişti.
- NBC’nin savunma kaynaklarına dayandırdığı haberine göre, ABD Savunma Bakanlığı, Ukrayna’ya yapılması planlanan bazı önemli silah sevkiyatlarını geçici olarak askıya aldı. Durdurulan askeri yardımlar arasında onlarca Patriot hava savunma sistemi, yüzlerce 155 mm’lik obüs mühimmatı, 100’den fazla Hellfire tanksavar füzesi, 250’den fazla GMLRS yüksek hassasiyetli roket ve onlarca Stinger ve AIM tipi hava savunma füzesi yer alıyor. Bazı silahların Avrupa’da sevkiyata hazır halde beklediği, ancak Pentagon’un iç stok durumunu gözden geçirmesinin ardından gönderimin ertelendiği bildirildi.
Beyaz Saray yetkilisi Anna Kelly, kararın “Amerika’nın çıkarlarını önceleyen” bir değerlendirme sürecinin sonucu olduğunu vurguladı. Politico’nun daha önce duyurduğu bilgilere göre, kararı Savunma Bakanlığı'nın siyasi işler biriminden Elbridge Colby aldı ve gerekçe olarak ABD'nin kendi savunma rezervlerindeki yetersizlik gösterildi. Başkan Donald Trump ise geçen hafta NATO Zirvesi sonrası yaptığı açıklamada, ABD’nin Ukrayna’ya Patriot sistemi göndermeyi değerlendirdiğini ancak benzer sistemlerin İsrail’e de sağlandığını belirterek, “Bu sistemlere bizim de ihtiyacımız var” dedi.
- Zelenskiy, Dnipropetrovsk bölgesindeki Gulyaypole yerleşimine düzenlenen saldırıda Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’ne bağlı 110. ayrı mekanize tugayın komutanı Sergey Zahareviç’in hayatını kaybettiğini açıkladı. Zelenskiy, hem askerler hem siviller arasında kayıplar olduğunu bildirdi. Ukrayna basını, saldırının Dnipropetrovsk bölgesinin Kamianske ilçesinde gerçekleştiğini duyurdu. Rusya Savunma Bakanlığı ise saldırıların yalnızca askeri ve enerji altyapısına yönelik olduğunu vurgularken, söz konusu bölgeye dair resmi açıklama yapılmadı.
- Rusya’nın 29 Haziran gecesi Ukrayna’daki Kremençuk ve Drohobiç rafinerilerine düzenlediği geniş çaplı füze ve İHA saldırıları gündemde. Medyaya yansıyan haber ve yorumara göre, Dnipro ile Kiev arasında bulunan Kremençuk’ta Azerbaycan devlet petrol şirketi SOCAR’a ait tesislerin büyük ölçüde devre dışı kalması, Bakü’nün tepkisini çekti. Haberlere göre, saldırılar, Azeri Light petrolünün işlendiği ve Odesa sevkiyatlarının merkezi olan SOCAR’a ait Kremençuk rafinerisini ciddi biçimde devre dışı bıraktı.
- Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin 1 Temmuz sabahı İjevsk’teki bir sanayi tesisine düzenlediği İHA saldırısında yaralanan altı kişi, MÇS’ye ait özel donanımlı bir Il-76 uçağıyla Moskova’ya sevk edildi. Uçuş sırasında yaralılara, MÇS’ye bağlı “Tsentrospas” ekibinden doktorlar, acil psikolojik yardım merkezi psikologları ve Sağlık Bakanlığı uzmanları eşlik etti. Saldırıda üç kişi hayatını kaybederken, 42 kişi yaralanmış, 35’i hastaneye kaldırılmıştı. Udmurtya yetkilileri, hayatını kaybedenlerin ailelerine 1,5 milyon ruble, yaralananlara ise 300 ila 600 bin ruble arasında tazminat ödeneceğini açıkladı.
- Ukrayna istihbaratına yakınlığıyla bilinen Deep State analiz platformunun verilerine göre, Rusya Silahlı Kuvvetleri Haziran 2025’te Ukrayna’da yılın en büyük toprak kazanımını elde etti. Rus birlikleri, sadece bu ay içinde 556 kilometrekarelik Ukrayna toprağını kontrol altına alarak, Mayıs ayındaki 449 kilometrekarelik ilerlemeye kıyasla önemli bir artış kaydetti. En dikkat çekici ilerlemeler Novopavlovsk ve Pokrovsk cephelerinde yaşandı; Rus kuvvetleri Donetsk’in kuzeybatısında sistematik kazanımlar elde ederken, Sumı bölgesinde de sınır ötesi baskınlarla stratejik noktaları ele geçirdi.
- Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Slovakya ile Rusya’ya yönelik 18. yaptırım paketi konusunda yürütülen müzakerelerin kritik aşamaya geldiğini açıkladı. ARD televizyonuna konuşan Merz, Avrupa ülkelerinin bu konuda ortak bir çözüm arayışında olduğunu belirterek, "Çalışma düzeyinde bir uzlaşma aranıyor, bu uzlaşma sağlandığında 18. yaptırım paketi yürürlüğe girecek" dedi. Alman lider, paketin son üç buçuk yılın “en sert” yaptırımlarını içereceğini vurguladı. Yeni önlemler arasında Rus petrolüne uygulanan fiyat tavanının 60 dolardan 45 dolara düşürülmesi, “Kuzey Akım” boru hatlarıyla ilgili işlemlerin yasaklanması ve yaptırımları deldiği belirlenen bankalarla çalışmanın engellenmesi gibi maddeler bulunuyor. Ancak Slovakya Başbakanı Robert Fico, ülkesinin enerji güvenliğine ilişkin kaygılar giderilene kadar pakete veto koyacağını açıklamıştı.
- Almanya, 1 Temmuz itibarıyla Baltık Denizi'nde doğuya seyreden gemilerden petrol sızıntısı riskine karşı sigorta belgelerini ibraz etmelerini istemeye başladı. Uygulamanın hedefinde, yaptırımları delerek Rus petrolü taşıyan “gölge filoya” ait tankerler bulunuyor. Alman Ulaştırma Bakanı Patrick Schnieder, bu önlemin çevresel güvenlik kadar, Rusya’ya yönelik baskının parçası olduğunu belirtirken, Dışişleri Bakan Yardımcısı Johann Wadephul, “Baltık Denizi’ni korumak ve Rus gölge filosuna baskıyı artırmakta kararlıyız” dedi. Şüpheli gemiler, eksik sigorta durumunda yaptırım listelerine alınabilecek. Almanya mart ayında, Rusya’dan 100 bin ton petrol taşıyan ve 40 milyon avro değerinde yükü olan “Eventin” adlı tankeri ilk kez bu kapsamda alıkoymuştu.
- Rus devlet şirketi Rosatom, Türkiye’nin Mersin ilinde inşa edilmekte olan Akkuyu Nükleer Güç Santrali’ndeki yüzde 49’luk hissesini satmak için Türkiye ve diğer ülkelerden yatırımcılarla görüşmeler yürütüyor. Şirketin yan kuruluşu Akkuyu Nükleer’in yönetim kurulu başkanı Anton Dedusenko, projeye yatırım ilgisinin ilk reaktörün elektrik üretimine yaklaşmasıyla arttığını söyledi. İlk blokun 2026’da devreye girmesi planlanıyor. Rosatom, 2018 yılında da benzer bir satış girişiminde bulunmuş, ancak ticari şartlarda uzlaşılamadığı için Türk konsorsiyumu (Cengiz, Kolin, Kalyon) projeden çekilmişti. Hisselerin devri için Türk hükümetinin onayı gerekiyor. (RBC)
- 2025’in ilk yarısında Avrupa ve Ukrayna’nın Rusya'dan dolaylı doğalgaz alımları arttı. ENTSOG verilerine göre, Türk Akımı üzerinden Avrupa’ya yapılan Rus gazı ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre %7 artarak 8,3 milyar metreküpe ulaştı. Rusya-Ukrayna çatımaları devam etmesine rağmen, Kiev yönetimi de dolaylı ithalat yoluyla Rus gazına yöneldi; Slovakya ve Macaristan üzerinden yapılan alımlar Haziran ayında yaklaşık %10 arttı. Uzmanara göre bu durum, hem Avrupa Birliği’nin enerji yaptırımlarındaki boşlukları hem de Ukrayna’nın enerji arzı konusundaki kırılganlığını ortaya koyuyor. Türk Akımı’nın bu süreçteki rolü, Rusya’nın Avrupa pazarına erişimini sürdürmesini sağlıyor.
- Yekaterinburg’daki Azerbaycan diasporası başkanı Şahin Şıhlinski, tanık sıfatıyla ifadesinin alınmasının ardından serbest bırakıldı. Oğlu Mütvalı Şıhlinski'nin açıklamasına göre, gözaltı işlemi, 2001–2011 yılları arasında Yekaterinburg’da işlenen bir dizi cinayet ve suikast girişimiyle ilgili açılan dava kapsamında yürütülen soruşturmayla bağlantılı olarak gerçekleşti. Söz konusu dosyada, Safarov kardeşler hakkında yürütülen bir ceza soruşturmasında Şıhlinski tanık olarak yer alıyor. Geçen hafta şehirde Azerbaycan uyruklu kişilere yönelik gözaltı dalgası yaşanmış; bu süreçte iki zanlı hayatını kaybetmişti. Azerbaycanlı yetkililer ölüm nedenini posttravmatik şok olarak açıklarken, Moskova-Bakü hattında tansiyon yükseldi.
- Eski Almanya Başbakanı Angela Merkel, Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşın ancak diyalog yoluyla sona erebileceğini belirterek, Batı'nın Rusya ile temaslarını sürdürmesini memnuniyetle karşıladı. Die Zeit’e konuşan Merkel, Soğuk Savaş’ın da bu stratejiyle atlatıldığını hatırlatarak, diplomasiyle caydırıcılığın birlikte yürütülmesi gerektiğini savundu. NATO ülkelerinin askeri harcamalarını GSYH’nin %2’sinden %5’ine çıkarma kararını da "mantıklı ve gerekli" bulan Merkel, barışa ancak askeri güçle hazırlanılabileceğini vurguladı. Daha önce de askeri bir çözümün mümkün olmadığını dile getiren Merkel, Ukrayna’nın müzakerelerde yalnız bırakılmaması gerektiğini söylemişti.
- Ukrayna’nın eski Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko, halefi Volodimir Zelenskiy’i “otoriter eğilimler” sergilemekle suçladı ve İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun (Bibi) liderlik tarzından ders alması gerektiğini söyledi. İngiliz The Times gazetesine konuşan Poroşenko, hakkında uygulanan yaptırımların siyasi rakipleri sindirme amacı taşıdığını ve bu sürecin “bugün Poroşenko, yarın Zalujnıy” diyerek genişleyebileceğini savundu. Zelenskiy’nin kendisinden “biyolojik ve kimyasal düzeyde nefret ettiğini” öne süren Poroşenko, buna karşın kendisinin savaş boyunca hiçbir düşmanlık göstermediğini belirtti. ABD ile yapılan görüşmelerde de Zelenskiy’nin “ciddi hatalar yaptığını” vurgulayan eski lider, mevcut başkanın Netanyahu gibi Washington’un çıkarlarını kendi hedefleriyle örtüştürerek daha etkili müzakere yürütebileceğini söyledi.
- Lviv Bölgesel Askerî İdaresi, aralarında Rus Çarı III. Aleksandr imzası da bulunan sahte belgelerle binerce erkeğin yurtdışına çıkış yaptığını kabul etti. Açıklamada, bu tür olayların savaşın başında düzgün çalışmayan “Put” isimli gönüllü ve insani çıkış sisteminden kaynaklandığı belirtildi. O dönem birçok veri tabanına erişim kısıtlanmış, gönüllü şoför statüsündeki başvurulara dair yasal engel bulunmamış ve günlük talepler binlerle ifade edilmişti. OVA, olağanüstü koşullarda sistematik olmayan ihlallerin yaşanabileceğini savundu. Toplamda 50 bin erkeğin bölgeden çıkış yaptığı, bunlardan 1920'sinin ise zamanında ülkeye dönmediği bildirildi.
- Vladimir Putin ile Emmanuel Macron arasında üç yıl aradan sonra gerçekleşen telefon görüşmesi, uluslararası ilişkilerde dikkatle izlenen bir gelişme olarak değerlendiriliyor. RBC'ya konuşan ızmanlar, bu adımın taraflar arasında temel farklılıkların sürdüğü bir ortamda yeniden temas kurulması açısından önemli olduğunu ancak yapıcı sonuçlar doğurmasının kısa vadede mümkün olmadığını belirtiyor. Görüşmenin zamanlaması ise özellikle İran ve İsrail arasında artan gerilimin ardından, Fransa ve Rusya’nın Orta Doğu’ya dair benzer endişeler taşımasıyla açıklanıyor. Ancak uzmanlar, bu temasın Avrupa’nın Ukrayna meselesindeki inisiyatifini yeniden kazanmasına yönelik bir çaba olarak da okunabileceğini vurguluyor.
1 Temmuz Salı
- Macron, Putin ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinin ardından Zelenskiy’i aradı. Ukraynalı kaynaklara göre Macron, Zelenskiy’ye Putin’le yaptığı görüşmenin içeriğini aktardı ve konuşmanın yapıcı geçtiği belirtildi.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 2022 yılından bu yana ilk kez Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Kremlin’in açıklamasına göre, görüşmede Ukrayna’daki durum gündeme geldi. Putin, Ukrayna’daki savaşın Batılı devletlerin politikalarının doğrudan sonucu olduğunu savundu ve olası barış anlaşmalarının kapsamlı ve uzun vadeli olması, krizin kökenlerini ortadan kaldırması ve yeni “toprak gerçekliklerine” dayanması gerektiğini vurguladı.
İki lider ayrıca Orta Doğu’daki gelişmeleri, İran ile İsrail arasındaki gerilimi ve İran’ın nükleer programını da değerlendirdi. Son olarak Putin ile Macron arasında telefon görüşmesi Eylül 2022’de yapılmıştı. Mart 2025’te Macron, uygun şartlar oluşması halinde Rus lideri aramaya açık olduğunu belirtmiş ve “Numaramı değiştirmedim” ifadeleriyle diyaloğa kapalı olmadığını ima etmişti.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, ABD Başkanı’nın özel temsilcisi Keith Kellogg’un Rusya’nın Ukrayna müzakerelerini geciktirdiğine dair suçlamalarını reddetti. Peskov, Rusya’nın Ukrayna’daki hedeflerine siyasi ve diplomatik yollarla ulaşmak istediğini vurgularken, üçüncü müzakere turu için tarih belirleme sürecinin sürdüğünü açıkladı.
ABD’nin barış çabalarına minnettarlık duyduklarını belirten Peskov, Ukrayna krizinin çözümünün zaman aldığını ve mevcut tempodan çok daha hızlı ilerlemesinin zor olduğunu söyledi. Ayrıca Kiev’in Rus şehirlerine yönelik saldırılarını kınadıklarını belirtti ve "Lugansk Halk Cumhuriyeti’nin tamamen kurtarıldığı" iddialarıyla ilgili açıklama için Savunma Bakanlığına başvurulmasını tavsiye etti.
Peskov, Azerbaycan’da gözaltına alınan Rus gazetecilerle ilgili olarak bu olayın Moskova–Bakü ilişkilerinin ruhuna aykırı olduğunu belirtti ve doğrudan temaslar yoluyla kısa sürede serbest bırakılmalarını beklediklerini ifade etti. Öte yandan, Rusya Dışişleri Bakanlığı, Azerbaycan’ın Moskova Büyükelçisi Rehman Mustafayev’e nota vererek gazetecilerin derhal serbest bırakılmasını talep etti. Bakanlık, Azerbaycan tarafını ikili ilişkileri bilinçli olarak zayıflatmakla ve medyada yürütülen “Rus karşıtı kampanya” ile suçladı.
- Öte yandan Azerbaycan güvenlik güçleri Bakü'de, içinde Rus vatandaşlarının da yer aldığı iki organize suç örgütünü etkisiz hale getirildiğini açıkladı Güvenlik güçleri tarafından yayınlanan videolar Rus basınında da geniş yer buldu. Report.az’ın haberine göre, grupların İran’dan uyuşturucu madde sevkiyatı, yasa dışı çevrim içi madde ticareti ve siber dolandırıcılık faaliyetlerinde bulundukları öne sürülüyor. Yayınlanan görüntüşerde, elleri arkadan kelepçelenmiş kişilerin yere yatırıldığı ve güvenlik güçlerince gözaltına alındığı görülüyor.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Nijniy Novgorod bölgesinde bir Su-34 savaş uçağının iniş sırasında iniş takımı arızası nedeniyle düştüğünü açıkladı. Uçakta bulunan iki pilot sağ kurtularak emniyetli şekilde tahliye edildi. Uçuşun planlı bir eğitim kapsamında ve mühimmatsız gerçekleştirildiği belirtildi. Daha önce bazı medya organlarında kazaya uğrayan uçağın Su-27 olduğu öne sürülmüştü.
- Afganistan’ın yeni Rusya büyükelçisi Gul Hasan’ın bugün Moskova’ya gelerek protokol işlemlerinin ardından görevine başlayacağı açıklandı. Bilgi, Rusya Dışişleri Bakanlığı danışmanı ve Devlet Başkanı’nın Afganistan Özel Temsilcisi Zamir Kabulov tarafından doğrulandı.
- Moskova Şehir Mahkemesi, eski Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Timur İvanov’u iki ayrı ağır yolsuzluk ve kara para aklama suçundan 13 yıl hapis cezasına çarptırdı. İvanov ayrıca “Rusya Federasyonu Onurlu İnşaatçısı” unvanından da men edildi ve 100 milyon ruble para cezasına çarptırıldı.
Aynı davada yargılanan “Oboronlogistika” şirketinin eski başkanı Anton Filatov ise 12,5 yıl hapis ve 25 milyon ruble para cezası aldı. Duruşma, mahkeme binasındaki tadilat nedeniyle geçici olarak başka bir tarihi binada yapıldı.
- Udmurtya lideri Aleksandr Breçalov, İjevsk’te bir sanayi tesisine düzenlenen insansız hava aracı saldırısı sonucunda 3 kişinin hayatını kaybettiğini, onu ağır olmak üzere 35 kişinin de yaralandığını açıkladı. Yaralılara hem tıbbi hem de psikolojik destek verildiğini belirten Breçalov, “Hayatını kaybedenler ve ağır yaralananlar var. İjevsk hastanesinde gerekli tüm yardımlar sağlanıyor” dedi.
Hava saldırısı nedeniyle İjevsk Havalimanı’na uçuş kısıtlamaları getirildi, troleybüslerin saldırıya uğrayan tesisin bulunduğu bölgeye girişi durduruldu. Ancak daha sonra Rosaviatsiya, havalimanındaki kısıtlamaların kaldırıldığını duyurdu.
Ayrıca, 1 ve 2 Temmuz tarihlerinde şehirdeki tüm toplu etkinlikler iptal edildi.
- Rusya Savunma Bakanlığı son 24 saat içinde Rusya toprakları üzerinde hava savunma sistemleri tarafından 174 insansız hava aracının imha edildiğinş açıkladı. Açıklamaya göre, ayrıca İngiltere yapımı üç Storm Shadow füzesi, beş JDAM güdümlü hava bombası ve üç HIMARS çok namlulu roketatar sistemi mühimmatı düşürüldü.
- Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, Kursk bölgesindeki çatışmalarda hayatını kaybeden Kuzey Koreli askerleri anmak üzere saygı duruşunda bulundu. The Guardian’ın haberine göre, Kim Jong-un’un ülkeye getirilen asker cenazelerinin bulunduğu tabutların başında yer aldığı görüntüler bir konserde gösterildi. Etkinlik, Kuzey Kore ile Rusya arasında imzalanan kapsamlı stratejik ortaklık anlaşmasının yıldönümüne adandı. Fotoğraflarda Kuzey Kore bayraklarıyla örtülü yaklaşık altı tabutun yer aldığı belirtildi.
- Azerbaycan Sağlık Bakanlığına bağlı adli tıp dairesi başkanı Adalet Hasanov, Yekaterinburg’da gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybeden Azerbaycanlı Ziyaddin ve Hüseyin Seferov kardeşlerin bedenlerinde çok sayıda darp izi tespit edildiğini açıkladı. Rus basını konuyla ilgili haberlerde Hasanov'un açıklamalarına geniş yer verdi.
Bulgular arasında burun ve kaburga kırıkları, göğüs kafesi deformasyonu, hematomlar ve morluklar yer alıyor. Ziyaddin Seferov’un “çoklu travmaya bağlı posttravmatik şok”, kardeşi Hüseyin’in ise “posttravmatik ve kan kaybına bağlı şok” nedeniyle yaşamını yitirdiği açıklandı. Hasanov, Rus tarafının ölümleri kalp yetmezliğine bağlamasına rağmen ikinci otopside ağır fiziksel şiddete işaret eden yaygın yaralanmaların tespit edildiğini vurguladı.
- İsrail’in St. Petersburg’daki başkonsolosluğu, iki haftalık kapanmanın ardından yeniden hizmet vermeye başladı. Konsolosluk tarafından 30 Haziran’da yapılan açıklamada, kurumun normal çalışma düzenine geri döndüğü duyuruldu.
- Rusya Dijital Kalkınma Bakanlığı, 1 Temmuz 2025 itibarıyla mobil operatörlerin, biyometrik sistemde (EBS) kayıt yaptırmayan ve hizmet sözleşmelerini yenilemeyen yabancıların hatlarını aşamalı olarak devre dışı bırakacağını duyurdu. Yeni kurallara göre yabancıların operatörlerle sözleşme yapabilmesi için EBS’ye kayıtlı olmaları ve en fazla 10 SIM kart bulundurmaları gerekiyor.
Üç aydan uzun süredir kullanılmayan hatlar doğrudan kapatılacak. Aktif numaralara sahip olan ancak sözleşmesini yenilemeyen kullanıcılara ise önce uluslararası ve şehirler arası aramalar kısıtlanacak, ardından internet hızı düşürülecek ve 30 gün içinde hizmet tamamen durdurulacak. Bu süre zarfında kullanıcılar yeni kurallara uygun şekilde sözleşme yenileyebilecek.
- BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin yayımladığı son rapora göre, 1 Aralık 2024 ile 31 Mayıs 2025 tarihleri arasında Ukrayna’da çatışmalar nedeniyle 968 sivil hayatını kaybetti, 4 bin 807 kişi yaralandı. Sivil kayıplar, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 37 arttı. Raporda ayrıca, savaş esirlerine yönelik ihlallerin yanı sıra hem Rusya’nın hem de Ukrayna’nın kontrolündeki bölgelerde uluslararası hukukun çeşitli şekillerde ihlal edildiği vurgulandı.
- Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin (VSU), Donetsk kent merkezine bu gece İngiltere ve Fransa üretimi Storm Shadow seyir füzeleriyle saldırı düzenlediği bildiriliyor. TASS haber ajansına göre saldırıda bir kadın hayatını kaybetti. Füzelerden biri Voroshilovskiy semtinde bir apartmana isabet etti; yangın kısa sürede yakındaki pazar alanlarına da sıçradı. En az iki kişinin yaralandığı açıklanırken, binanın enkazı altında kalanlar olabileceği bildirildi. Donetsk Belediye Başkanı Aleksey Kulemyzin, vatandaşları sığınaklara inmeye çağırdı.
- ABD Başkanı’nın özel temsilcisi Kigg Kellog, Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov’un Ukrayna ile barış görüşmelerine dair açıklamalarını sert bir dille eleştirdi. Peskov, görüşmelerin hız kazanmasının Kiev’in tutumuna ve Washington’un arabuluculuk çabalarının başarısına bağlı olduğunu söylemişti. Kremlin, üçüncü tur görüşmelerin tarihi için netlik beklediklerini açıklamıştı.
Sosyal medya platformu X’te yaptığı paylaşımda Kellog, Peskov’un ifadelerini "Orwellvari" olarak nitelendirdi ve ABD ile Ukrayna’nın müzakereleri geciktirdiği yönündeki iddiaların hiçbir temeli olmadığını savundu. Kellog, derhal ateşkes ilan edilmesi ve Rusya, Ukrayna ile ABD arasında üçlü görüşmelere geçilmesi çağrısında bulundu. Medyada, Kellogg’un,, George Orwell’in ünlü romanı 1984’e ve bu romanda geçen "gerçeklik devlet tarafından çarpıtılır, yalanlar "hakikat" olarak sunulur ve propaganda diliyle halk yönlendirilir" sözlerine atıf yapıldı.
- Financial Times’ın aktardığına göre, Kiev'deki ve bazı Avrupa başkentlerindeki siyasi atmosfer giderek karamsarlaşıyor. Gazetenin uluslararası ilişkiler başyazarı Gideon Rachman’ın üst düzey NATO yetkilileriyle yaptığı görüşmelere dayanarak aktardığına göre, Ukrayna ordusu ciddi bir yıpranma sürecine girmiş durumda. Batılı askeri uzmanlara göre hem Ukrayna hem de Rus orduları sınırlarını zorluyor, ancak Rusya'nın mevcut saldırı temposunu bir yıl daha sürdürebileceği, Ukrayna'nın ise altı ay içinde direnç sınırına ulaşabileceği belirtiliyor.
NATO içindeki bazı liderler, sonbaharda Ukrayna cephesinin çökebileceğinden ve Rusya'nın Odesa'ya yönelik büyük çaplı bir taarruza geçebileceğinden endişe ediyor. Vladimir Putin'in Odesa’yı “tarihi olarak Rus kenti” olarak gördüğü, Mart ve Nisan aylarında hem kendisinin hem de Güvenlik Konseyi Sekreteri Nikolay Patruşev’in bu yönde açıklamalarda bulunduğu hatırlatılıyor.
Rachman’ın analizine göre, Ukrayna yönetimi de artık savaşın gidişatı konusunda daha temkinli bir çizgiye kaymış durumda. Batılı müttefiklerle yapılan kapalı görüşmelerde, Kiev’in Rusya’ya siyasi baskı uygulanarak bir ateşkes sağlanması yönündeki beklentisini daha sık dile getirdiği belirtiliyor. Bu tür taleplerin bir iki yıl önce Ukrayna’da “teslimiyet” olarak algılanacağına dikkat çeken FT, savaşın geldiği noktada psikolojik dengelerin değiştiğini vurguluyor.
- Alman Bild gazetesinin haberine göre, Almanya Savunma Bakanlığı’nın 2025 yılı bütçesinde Ukrayna’ya askeri yardım için ayrılan miktar 8,3 milyar euro ile sınırlı kaldı. Bu rakam, Savunma Bakanı Boris Pistorius’un Kiev ziyaretinde vaat ettiği 9 milyar euronun 1 milyar euro altında. Haziran ortasında Pistorius, Ukrayna’ya 1,9 milyar euroluk yeni bir yardım paketi taahhüt etmiş ve bu meblağın onaylanması durumunda 2025’te toplam yardımın 9 milyar euroya ulaşacağını söylemişti. Ancak 24 Haziran’da hükümetin onayladığı bütçe taslağında belirtilen toplam yardım 8,3 milyar euroda kaldı. Savunma Bakanlığı ise bu farkın yalnızca teknik bir hesaplama farkı olduğunu savunarak, 1,9 milyar euroluk kalemin toplam 9 milyarlık yardımın içinde zaten yer aldığını bildirdi.
- Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, Kiev ziyareti sırasında yaptığı açıklamada, Putin’in “tüm Ukrayna’yı ele geçirmek ve aynı zamanda Avrupa’ya korku salmak” istediğini savundu. Kiev’deki Rus saldırılarının hedef aldığı noktaları ziyaret eden bakan, Almanya’nın Ukrayna’ya hava savunma sistemleri ve mühimmat için 2 milyar euro ayırmayı planladığını, ayrıca ülkenin savunma ihtiyaçlarını daha hızlı ve daha büyük ölçekte karşılayabilmesi için ortak savunma üretim tesisleri kurmak istediklerini ifade etti.
- Ukrayna, Kanada’dan dondurulmuş Rus varlıklarının gelirlerinden sağlanan 1,7 milyar dolar (2,3 milyar Kanada doları) tutarında mali destek aldı. Başbakan Denis Şmıgal, söz konusu yardımın G7 ülkelerinin öncülük ettiği Extraordinary Revenue Acceleration (ERA) inisiyatifi kapsamında sağlandığını açıkladı. Şmıgal’e göre, yıl başından bu yana bu mekanizma aracılığıyla Ukrayna’ya aktarılan toplam miktar 17,6 milyar dolara ulaştı. ERA planı çerçevesinde Ukrayna’nın 2025 yılı sonuna kadar 22 milyar dolarlık yardım alması bekleniyor; bu meblağ daha sonra dondurulan Rus varlıklarının gelirleriyle karşılanacak.
- Sıcaklıkların 12 dereceye kadar indiği Moskova ve çevresinde Kuzey Atlantik kökenli "Cornelius" siklonunun etkisiyle üç gün sürecek yoğun yağış ve fırtına bekleniyor; yetkililer sarı alarm vererek vatandaşları su baskınları ve düşük görüş mesafesine karşı uyardı. Uzmanlar, yağış miktarının aylık ortalamanın yarısına ulaşabileceğini belirtirken, sıcaklıkların mevsim normallerinin 3-4 derece altında kalması bekleniyor. Rüzgarın zaman zaman saatte 70 km'yi aşabileceği, perşembe ve cuma günü kısa süreli bir ısınmanın ardından hafta sonu yeniden serin havanın döneceği ifade ediliyor.
- Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, yüzü tamamen kapatan kıyafetlerin (nikab, burka gibi) kamusal alanlarda giyilmesini yasaklayan bir kararname imzaladı. Güvenlik gerekçesiyle alınan kararda mesleki, tıbbi ve kültürel istisnalara izin verilirken, bu adım ülkenin laik yapısını koruma ve radikal dini akımların etkisini sınırlama stratejisinin bir parçası olarak değerlendiriliyor.
- Bakü-Moskova gerginliği tırmanıyor. Azerbaycan'da Rusya merkezli video ajansı Ruptly’nin editörü Aytekin Guseynova gözaltına alındı. Guseynova’nın, ajansın talimatıyla "Sputnik Azerbaycan" ofisi önünde yapılan aramaları görüntülemek üzere olay yerine gittiği, çekim yaptıktan kısa süre sonra kendisinden haber alınamadığı bildirildi. Annesi, kızının gözaltına alındığını doğruladı.
Bu olay, 30 Haziran günü Bakü'de gözaltına alınan üçüncü Rus gazeteci vakası oldu. Daha önce Sputnik Azerbaycan'ın baş editörü Igor Kartavıh ve yayın yönetmeni Yevgeniy Belousov da güvenlik güçleri tarafından alıkonmuştu. Azerbaycan basınına göre, bu gözaltılar, Sputnik ofisinde yürütülen "operatif aramalar" kapsamında gerçekleşti.
Olayın ardından Rusya Dışişleri Bakanlığı, Azerbaycan’ın Moskova Büyükelçisini bakanlığa çağırarak gözaltıları "dostane olmayan eylem" olarak niteledi. Buna karşılık Azerbaycan Dışişleri de, Ekaterinburg’da yaşanan ve iki vatandaşının ölümüyle sonuçlanan adli vakalar sebebiyle Rusya'nın Bakü’deki maslahatgüzarını çağırmıştı.
- Rusya'nın, Ukrayna’daki çatışmaların en tartışmalı cephelerinden biri olan Lugansk bölgesinde mutlak kontrolü sağladığı duyuruldu. Lugansk Halk Cumhuriyeti'nin başkanı Leonid Paseçnik, Rus devlet televizyonu Birinci Kanal’a yaptığı açıklamada, "İki gün önce gelen rapora göre Lugansk Halk Cumhuriyeti topraklarının tamamı, yüzde 100'ü özgürleştirildi" ifadelerini kullandı.
Bu açıklama, Rusya Savunma Bakanlığı’nın son aylarda Donbas bölgesinde saldırı temposunu artırdığı yönündeki raporlarla örtüşüyor. Mart ayında iVladimir Putin, Lugansk’ın yüzde 99’unun, Donetsk, Herson ve Zaporijya bölgelerinin ise yüzde 70’inden fazlasının Rusya’nın elinde olduğunu açıklamıştı.
- Rusya Savunma Bakanlığı’nın açıklamasına göre, pazartesi günü öğle saatlerinde Rusya hava sahasında iki adet Ukrayna yapımı sabit kanatlı insansız hava aracı, hava savunma sistemleri tarafından vurularak düşürüldü. Bakanlığın bültenine göre, İHA’lar saat 12:50 ile 13:20 arasında Belgorod ve Rostov bölgeleri üzerinde tespit edilerek etkisiz hale getirildi. Olayın yerde herhangi bir zarara yol açıp açmadığına dair bilgi verilmedi.
- Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de bulunan Sputnik Azerbaycan ajansının ofisinde gerçekleştirilen aramalar sırasında iki kişi gözaltına alındı. Yerel basın gözaltına alınanların Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) ile bağlantılı olduğunu ileri sürdü. Ajansın ofisinde bu sabah başlayan aramalar sırasında bina çevresi güvenlik çemberine alındı. Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, daha önce Şubat ayında Sputnik’in ülkedeki faaliyetlerinin sonlandırıldığını ve sadece bir muhabir için akreditasyon verileceğini açıklamıştı.
Rusya Dışişleri Bakanlığı ise Sputnik Azerbaycan çalışanlarının “hukuka aykırı” şekilde gözaltına alınmasını protesto etmek amacıyla Azerbaycan’ın Moskova Büyükelçisi Rahman Mustafayev’i bakanlığa çağırdı. Bakanlıktan yapılan açıklamada, yıllardır hakkında herhangi bir şikayet bulunmayan gazetecilere yönelik bu adımın “dostane olmayan” bir hareket olduğu ifade edildi.
- Avrupa Birliği, Rusya’ya karşı uyguladığı yaptırımları 31 Ocak 2026’ya kadar uzattı. AB Konseyi Basın Servisi tarafından yapılan açıklamada, bu kararın gerekçesi olarak "Rusya’nın Ukrayna’daki istikrarsızlaştırıcı eylemlerini sürdürmesi" gösterildi. 2014’te başlayan yaptırımlar, Şubat 2022’den itibaren aşamalı olarak sertleştiriliyor.
- AB yaptırımlarına karşılık olarak Rusya, 15 Avrupa medya kuruluşunun internet sitelerine erişimi ülke genelinde engelledi. Rusya Dışişleri Bakanlığı, bu kararın, Avrupalı devletlerin Rus medyasına yönelik uyguladığı yasak ve kısıtlamalara karşı bir yanıt olduğunu belirtti. Erişim engeli getirilen yayınların isimleri açıklanmazken, bu adımın AB’nin Şubat ayında ilan ettiği 16. yaptırım paketiyle bağlantılı olduğu ifade edildi. Söz konusu yaptırımlar, Rusya merkezli Eurasia Daily, Fondsk, Lenta, News Front ve benzeri medya kuruluşlarını hedef alıyordu.
- Moskova Savcılığı, gazeteci ve belgeselci Yuriy Dud hakkında, yabancı ajan olarak yükümlülüklerini yerine getirmediği gerekçesiyle ceza davası açılması için Soruşturma Komitesi’ne başvurdu. Dud’un (Rusya’da “yabancı ajan” ilan edilmişti), son bir yıl içinde iki kez yükümlülük ihlali nedeniyle para cezasına çarptırıldığı ve buna rağmen içeriklerini gerekli uyarı işaretleri olmadan yaymaya devam ettiği belirtildi. Eğer dava açılır ve gazeteci suçlu bulunursa, iki yıla kadar hapis cezası alabilir. Dud, 2022 yılında yabancı ajan listesine alınmasının ardından Rusya’dan ayrılmıştı.
- St. Petersburg’daki Petrogradskiy Mahkemesi, Rusya Karadeniz Filosu Askeri Savcılığı’nın açtığı dava sonucu, eski Savunma Bakanlığı yetkilisi Yelena Şarapova’nın Türkiye’nin Antalya kentindeki mülklerinin devlete geçirilmesine hükmetti. Toplam 18,5 milyon ruble değerindeki taşınmazlara bir daire, bir arsa ve bir otopark yeri dahil.
- Kremlin, Rusya ile Ukrayna arasındaki üçüncü müzakere turunun tarihinin yakında netleşmesini bekliyor. Açıklama, Rusya Devlet Başkanı’nın basın sözcüsü Dmitriy Peskov tarafından yapıldı. Kremlin temsilcisi, olası böyle bir görüşmenin tarihine ilişkin soruya yanıt verirken “Yakın zamanda bu konuda netlik kazanmasını bekliyoruz,” dedi.
- Yekaterinburg’da cinayet suçlamasıyla gözaltına alınan Azerbaycan kökenli şahıslar hakkında konuşan Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, bu olayın diplomatik protestolara gerekçe yapılmaması gerektiğini söyledi. Peskov, bu açıklamayı Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı’nın Rusya’ya yönelik protestosunu değerlendirmek üzere yaptı.
Peskov gazetecilere “Bu tür kararların alınmış olmasından dolayı gerçekten üzüntü duyuyoruz. Azerbaycan tarafının bu tepkisine neden olan olayların sebep ve niteliği konusunda açıklayıcı çalışmaların sürdürülmesi önemlidir. Yaşananların, tamamen kolluk kuvvetlerinin yasal faaliyetleri çerçevesinde geliştiğini ve böyle bir tepki için gerekçe olamayacağını düşünüyoruz,” dedi.
- Öte yandan Azerbaycan İçişleri Bakanlığı’nın bildirdiğine göre, kolluk kuvvetleri Bakü’deki Sputnik Azerbaycan haber ajansının ofisinde arama gerçekleştirdi. Yerel medyada yer alan haberlere göre, Azerbaycan makamlarının Rossiya Segodnya temsilciliğinin faaliyetini durdurma kararına rağmen, ajans çalışanları görevlerini sürdürmeye devam etti.
24 Şubat’ta Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ayhan Hacızade, ülkedeki Rossiya Segodnya (yani Sputnik Azerbaycan) temsilciliğinin kapatıldığını açıklamıştı. Rus şirketine yalnızca bir muhabir için akreditasyon verilmişti. Rusya Dışişleri Bakanlığı ise bu konuda Azerbaycan’la temas halinde olduklarını duyurdu.
- NATO Zirvesi kapsamında düzenlenen kapalı akşam yemeğinde Avrupa liderleri, ABD Başkanı Donald Trump’a Rusya’ya karşı daha sert bir tutum alması için baskı yaptı, ancak Trump temkinli davrandı. Bu bilgiyi Çekya Cumhurbaşkanı Petr Pavel, CNN Prima NEWS kanalına verdiği röportajda açıkladı.
24–25 Haziran tarihlerinde Lahey’de düzenlenen NATO zirvesinde, Pavel’in aktardığına göre Trump ile yalnızca ABD-Çekya ilişkilerini değil, aynı zamanda Rusya-Ukrayna çatışmasını ve Çin’le devam eden ticaret savaşını da konuştular. Pavel “(Trump’a) hep birlikte Rusya üzerindeki ekonomik baskının artırılması gerektiğini söyledik. Bunu Rusya’yı ekonomik olarak çökertmek için değil —bu bizim çıkarımıza değil— fakat başka bir seçeneği olmadığını anlamasını sağlamak için yaptık. Trump temkinliydi ama bunun çok etkili bir araç olduğunu anlıyor,” dedi.
- Avrupa Birliği ülkelerinin, Rusya’ya yönelik yeni yaptırım paketini büyük olasılıkla 1 Temmuz’dan sonra onaylayacağı bildirildi. Bu tarihte AB Konseyi Dönem Başkanlığı Polonya’dan Danimarka’ya geçecek.
Politico’ya konuşan bir diplomata göre, mevcut haliyle yaptırımlar Slovakya tarafından bloke ediliyor. Slovakya Başbakanı Robert Fico, Rus gazından vazgeçme planında bazı istisnalar talep ediyor. Bratislava’nın talepleri arasında, Slovak şirketlerin Rus firmalarla sözleşmeleri feshetmeleri durumunda cezai sorumluluktan muaf tutulmaları ve transit geçiş ücretlerinin telafi edilmesi yer alıyor.
- Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, NATO ülkelerinin savunma harcamalarında görülen büyük artışın, ittifakın çöküşüne yol açabileceğini savundu. Lavrov bu yorumu, Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski’nin “Rusya’nın askeri harcamalarını artırmasının kendi sonunu getireceği” yönündeki sözlerine karşılık olarak yaptı.
Lavrov, “Rusya, devlet başkanımızın Minsk’te yaptığı açıklamada da belirttiği gibi, askeri harcamaları azaltmayı ve mantıklı hareket etmeyi planlıyor. NATO üyeleri gibi uydurma tehditlere değil, gerçekliğe dayanarak hareket ediyoruz,” dedi.
- Sergey Lavrov, Ukrayna’ya ait insansız hava araçlarının Kazakistan üzerinden Rusya’ya saldırı amacıyla uçtuğu yönündeki olayların Kazak yetkililerle görüşüldüğünü de açıkladı. Lavrov, Kazak mevkidaşı Murat Nurtleu ile yaptığı görüşmede, “Kazak dostlarımız, Ukrayna tarafıyla olan temaslarında bu tür uygulamalara son verilmesi için gerekli önlemleri aldıklarını belirtti,” dedi.
Rus Dışişleri Bakanlığı’na göre, 19 ve 20 Haziran’da onlarca Ukrayna İHA’sı Kazakistan hava sahasından geçerek Rusya’yı hedef almaya çalıştı. Bakanlık Sözcüsü Mariya Zaharova, tüm sorumlu hükümetleri ve ilgili uluslararası kuruluşları bu olaylara tepki göstermeye çağırmıştı.
- ABD Dolar Endeksi Londra ICE Borsası’nda 97 puanın altına düştü. Bu, 1 Mart 2022’den bu yana kaydedilen en düşük seviye oldu. Tradingview verilerine göre, 09:56 itibarıyla endeks 96,98 puana kadar geriledi, 11:44’te ise kayıp yavaşlayarak 97,19 puana çıktı. Endeks en son 26 Haziran’da 97 puanın altına inmişti. Dolar Endeksi, ABD dolarının euro, yen, sterlin, Kanada doları, İsveç kronu ve İsviçre frangı karşısındaki göreli değerini ölçüyor.
- Rusya Savunma Bakanlığı, 30 Haziran gecesi hava savunma sistemlerinin toplam 15 Ukrayna insansız hava aracını (İHA) düşürdüğünü duyurdu. Bakanlığın açıklamasına göre, uçak tipi İHA’lardan 10’u Kursk bölgesi üzerinde, 5’i ise Azak Denizi açıklarında imha edildi. Olay, son dönemde artan karşılıklı hava saldırıları ve İHA kullanımının gölgesinde gerçekleşti.
- Rusya’nın önceki gece Ukrayna’ya düzenlediği hava saldırısı, Ukrayna makamlarına göre "savaş boyunca kaydedilen en yoğun taarruz olarak" tarihe geçti. Ukrayna kaynaklarına göre Rus ordusu, 477 İHA ve 60 füze olmak üzere toplam 537 hava saldırı aracı kullandı. Lviv, Poltava ve Çerkası bölgeleri başta olmak üzere 14 ayrı bölge hedef alındı; Kremençuk ve Drogobıç'teki petrol rafinerileri, Smyela’daki askeri tesisler ve Poltava’daki demiryolu altyapısı vuruldu. Bir F-16 uçağının da Ukrayna savunma sistemi tarafından kazayla düşürüldüğü belirtildi.
- ABD Başkanı Donald Trump'ın, Rusya’ya yönelik yeni yaptırımlar konusunda tutumunu değiştirerek ilgili yasa tasarısının ilerletilmesi gerektiğini savunduğu iddia edildi. Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham, ABC’ye verdiği demeçte, “Dün Başkan bana ilk kez, golf oynarken, ‘bu yasa tasarısını artık ilerletme zamanı geldi’ dedi” ifadelerini kullandı.
Graham’ın hazırladığı yasa tasarısı, Rusya’dan petrol ve doğalgaz satın alan ve Ukrayna’ya destek vermeyen ülkelerden ABD’ye ithal edilen mallara yüzde 500 oranında gümrük vergisi uygulanmasını öngörüyor.
Senatör Graham, bu önlemlerden Çin ve Hindistan gibi ülkelerin etkilenebileceğini belirterek, “Bu ülkeler Rusya’yı destekliyor çünkü ondan hidrokarbon ürünleri satın alıyorlar” dedi.
Tasarıya şu anda 84 senatörün destek verdiğini ve Temmuz tatilinden sonra, yani 7 Temmuz’dan itibaren oylanmasının planlandığını açıklayan Graham, “Bu yasa kabul edilirse, Başkan Trump’ın eline Rusya-Ukrayna savaşı bağlamında güçlü bir araç geçmiş olacak” değerlendirmesinde bulundu.
- Rus ordusunun Donetsk bölgesindeki Şevçenko yerleşimini ele geçirmesi, Ukrayna’nın Batılı müttefikleriyle planladığı stratejik hammadde anlaşmalarına darbe vurdu. The New York Times’a göre, bu bölgedeki zengin lityum rezervleri, Kiev’in ABD ile yapmayı planladığı kaynak temelli işbirliğinin temel taşlarından biriydi. Lityum, elektrikli araç bataryaları ve yüksek teknoloji ürünleri için kritik öneme sahip. Amerikan Critical Metals Corp CEO’su Mihail Jernov, “Her yeni bölgenin ele geçirilmesi, Ukrayna’nın ekonomik direncini daha da zayıflatıyor,” diyerek Rusya’nın askeri ilerleyişinin aynı zamanda bir kaynak savaşına dönüştüğünü vurguladı.
- Azerbaycan devleti, “ADR — Azerbaycan Diasporası” adıyla Telegram’da yayımlanan ve Bakü’nün Moskova ile ilişkilerini eleştiren açıklamanın sahte olduğunu bildirdi. Söz konusu hesap, Rusya’daki Azerbaycan diasporası adına yayımladığı mesajda, Azerbaycan hükümetinin Rusya’yla ilişkileri bozacak “politikalar yürüttüğünü” iddia etmiş, vatandaşlarını korumak yerine “politikacılık” yaptığı suçlamasında bulunmuştu. Bakü’deki Devlet Diaspora Komitesi ise bu yayının provokatif ve gerçekle ilgisi olmayan bir girişim olduğunu, Azerbaycan diasporasıyla hiçbir bağlantısı bulunmadığını açıkladı.
Gerginliğin temelinde, 27 Haziran’da Yekaterinburg’da düzenlenen operasyonda yaklaşık 50 Azerbaycan vatandaşının gözaltına alınması yer alıyor. Rus yetkililer, bu kişilerin geçmiş yıllara ait cinayetlerle ilgili yürütülen soruşturmada hedef alındığını açıklarken, Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı operasyon sırasında iki kişinin hayatını kaybettiğini ve yaralananlar olduğunu belirterek sert tepki göstermişti. Azerbaycan yönetimi, bu gelişmelerin ardından Rusya ile yapılacak kültürel iş birliklerini iptal ettiğini duyurdu.
- Apple Music, Avrupa Birliği yaptırımları nedeniyle platformdan kaldırdığı bazı Rus sanatçıların profillerini yeniden erişime açtı. TASS'ın haberine göre Shaman, Lube, Oleg Gazmanov, Grigori Leps ve Polina Gagarina gibi isimlerin profilleri geri dönerken, şarkılarına hala erişim sağlanamıyor. Profillerde yalnızca sanatçıların biyografik bilgileri yer alıyor. Apple Music'in bu adımı, yaptırımların dijital platformlara yansıması ve sanatçılara yönelik eşitsiz uygulamalar tartışmalarını yeniden gündeme taşıdı. Örneğin, yaptırım listesine alınan caz sanatçısı Larisa Dolina’nın profili hâlâ yayında değil.
- ABD yönetimi, Macaristan’da Rosatom tarafından inşa edilecek Paks-2 Nükleer Santrali’ne yönelik yaptırımları kaldırdı. Macaristan Dışişleri Bakanı Péter Szijjártó, bu kararı “ülkemizin enerji güvenliği açısından büyük bir rahatlama” olarak niteledi. Szijjártó, “Biden yönetiminin uyguladığı yaptırımlar, Macaristan’ın uzun vadeli enerji bağımsızlığını tehdit ediyordu” diyerek, ABD’nin yeni kararının projeye devam etme imkânı sağladığını belirtti. 12,5 milyar Euro bütçeli proje, Macaristan’ın elektrik üretim kapasitesini %50’den fazla artırmayı hedefliyor.
29 Haziran Pazar
- Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Almanya Başbakanı Friedrich Merz’in "sağduyularını tamamen kaybettiklerini" belirterek, bu liderlerin Avrupa'yı ve özellikle Rusya’yı boyunduruk altına alma hayalleri kurduğu geçmişe dönmeye çalıştıklarını söyledi. Lavrov, Kırgız mevkidaşıyla yaptığı görüşmenin ardından düzenlediği basın toplantısında, “Paris ve Berlin’den gelen açıklamalara şaşkınlıkla kulak veriyoruz. Macron ile Merz'in ortak makalelerinde yer alan ‘Avrupa silahlanmalı, Rusya en büyük tehdit, Putin’in amacı Avrupa güvenliğini çökertmek’ gibi ifadeler, onların sağduyusunu tamamen yitirdiğini gösteriyor” dedi.
Lavrov, özellikle Merz’in Ukrayna’ya verilen desteği Hitler Almanyası'na karşı alınan önlemlerle kıyaslamasını "şoke edici" bulduğunu belirtti. “Almanya’nın işgal ettiği ülkelerde Alman dili yasaklanmadı, Goethe ya da Kant’ın anıtları yıkılmadı” diyen Lavrov, “Merz neyle neyi karıştırıyor bilmiyorum ama bu konu açıklığa kavuşturulmadan Avrupa ile anlamlı bir diyaloğun imkânsız olduğunu düşünüyorum” ifadelerini kullandı. Avrupa’nın, Rusya’yı tehdit olarak görme refleksine yeniden sarılmasını "tehlikeli bir geri dönüş" olarak niteleyen Lavrov, Macron’un da Rusya'yı uzun yıllar sürecek bir tehdit olarak tanımlamasını “eski emperyal içgüdülerin yansıması” olarak değerlendirdi.
- Kremlin dış poitika başdanışmanı Yuri Uşakov, Rusya ile ABD arasında yeni bir görüşmenin gerçekleşebilmesi için Washington'dan açık bir sinyal beklediklerini söyledi. Uşakov, “Görüşmenin ertelenmesi kararı Amerikan Dışişleri Bakanlığı’na ait. Dolayısıyla yeni bir tur için inisiyatifin de onlardan gelmesi gerekiyor” dedi.
Rusya’nın, Donald Trump’ın başkanlığa dönmesinin ardından ABD ile yapıcı ve "dostane tonda" temaslarını sürdürdüğünü belirten Uşakov, liderler düzeyindeki bir görüşmenin ya önceden kapsamlı şekilde hazırlanabileceğini ya da iki liderin doğrudan anlaşarak “hemen buluşup konuşma” kararı alabileceğini ifade etti.
Putin ve Trump’ın 14 Haziran’da yaptığı son telefon görüşmesinde Orta Doğu’daki gerginlik ve Ukrayna konusu ele alınmıştı. ABD daha önce Moskova’da yapılması planlanan diplomatik temasları ertelemişti.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, başka ülkelerin herhangi bir devlette iktidar değişimini tartışmasının kabul edilemez olduğunu belirterek, “Eğer bu tür şeyler norm haline gelirse, dünya tümüyle tarumar olur” dedi.
VGTRK’ye konuşan Peskov, özellikle Orta Doğu’daki gelişmeler bağlamında böyle bir yaklaşımın son derece tehlikeli olduğunu vurguladı. İsrail ve ABD, İran’da rejim değişikliğini amaçladıkları yönündeki iddiaları reddetmişti. Ancak ABD Başkanı Trump’ın, İran lideri Hamaney’i “aşağılayıcı bir ölümden kurtardığını” söylemesi, Tahran tarafından öfkeyle karşılanmıştı.
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, dün gece hava saldırıları sırasında hayatını kaybeden F-16 pilotu Maksim Ustimenko’nun ölüm nedenlerinin araştırılması talimatını verdi. Zelenskiy, Telegram'daki açıklamasında, “Maalesef saldırıyı püskürtürken pilotumuz Maksim Ustimenko hayatını kaybetti. Bu gece yedi hava hedefini imha etti. Ailesine ve silah arkadaşlarına başsağlığı diliyorum. Ölüm koşullarının tamamen aydınlatılmasını istedim” dedi. Ustimenko’nun Ukrayna’nın en deneyimli pilotlarından biri olduğu, 1. sınıf pilot ve 1993 doğumlu bir yarbay olduğu bildirildi. Böylece Ukrayna, savaşın başından bu yana dördüncü F-16 uçağını, üçüncü pilotunu kaybetmiş oldu. Zelenskiy ayrıca ülkenin hava savunmasının güçlendirilmesi gerektiğini vurgulayarak, ABD'den Patriot sistemleri satın almaya hazır olduklarını söyledi.
- Azerbaycan Kültür Bakanlığı, ülkede Rusya’ya ait kamu ve özel kuruluşlar tarafından düzenlenen tüm kültürel etkinliklerin iptal edildiğini duyurdu. Konserler, festivaller, tiyatro oyunları ve sergiler dahil olmak üzere birçok etkinlik listeden çıkarıldı. Vatandaşlara, bilet bedellerini geri almak için satış noktalarına veya çevrim içi platformlara başvurmaları tavsiye edildi. Bu karar, Rusya'nın Yekaterinburg kentinde etnik bir gruba yönelik polis operasyonunda yaklaşık 50 Azerbaycan vatandaşının gözaltına alınması ve ikisinin ciddi şekilde yaralanmasına karşılık olarak alındı. Bakü yönetimi, olayla ilgili protesto notası vererek Rusya’nın geçici maslahatgüzarını Dışişleri Bakanlığı’na çağırdı. Moskova ise gözaltıların geçmiş suçlara ilişkin soruşturmayla bağlantılı olduğunu ve sürecin emniyet birimlerinin kontrolünde yürütüldüğünü açıkladı.
- Almanya Başbakanı Friedrich Merz, şu aşamada Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le telefonla görüşme gereği duymadığını, çünkü böyle temasların Ukrayna’daki çatışmanın tırmanmasına yol açtığını savundu. Süddeutsche Zeitung’a konuşan Merz, geçen yaz Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın Moskova ziyaretinin ve eski Şansölye Olaf Scholz’un Putin’le yaptığı son telefon görüşmesinin ardından Rusya’nın saldırılarının arttığını hatırlattı. “Eğer bu tür görüşmelerin sonucu buysa, ben uzun süre bu türden temastan kaçınırım” dedi. Merz, daha önce yaptığı açıklamada Avrupa’nın Ukrayna’ya yardım kaynaklarının tükendiğini de belirtmişti.
- Polonya Silahlı Kuvvetleri, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırıları nedeniyle hava kuvvetlerini "tam teyakkuz" durumuna geçirdi. Ordu Komutanlığı, ellerindeki tüm imkân ve kaynakları devreye aldıklarını, görevdeki savaş uçaklarının havalandırıldığını, kara konuşlu hava savunma sistemleri ile radar gözetleme unsurlarının en yüksek alarm seviyesine geçirildiğini açıkladı.
Twitter'dan yayınlanan açıklama şöyle:
"Polonya Silahlı Kuvvetleri Operatif Komutanlığı
Dikkat! Rusya Federasyonu’nun Ukrayna topraklarındaki hedeflere yönelik saldırıları nedeniyle Polonya ve müttefik hava kuvvetlerinin hava sahamızda operasyonlarına başlandığını bildiriyoruz.
Geçerli prosedürlere uygun olarak, Operatif Komutan, emrindeki tüm mevcut kuvvetleri ve imkânları devreye sokmuştur. Nöbetçi savaş uçakları havalanmış, yer tabanlı hava savunma ve radar sistemleri en yüksek alarm seviyesine geçirilmiştir.
Alınan önlemler, tehdit altındaki bölgelerle sınırdaş alanlarda güvenliğin sağlanmasına yöneliktir.
Operatif Komutanlık mevcut durumu sürekli izlemekte olup, bağlı kuvvetler ve imkânlar anında müdahaleye tam hazırlık hâlindedir."
Bu önlemlerin, tehdit altındaki bölgelere komşu Polonya topraklarının güvenliğini sağlamak amacıyla alındığı belirtildi. Daha önce Lviv bölgesi yetkilileri, sivil altyapının zarar gördüğü geniş çaplı bir insansız hava aracı saldırısını bildirmişti. (RBC)
- Rusya'nın Ukrayna'daki hedeflere hava saldırıları dün de yoğun şekilde devam ederken, Savunma Bakanlığı, gece saatlerinde hava savunma sistemlerinin Rusya hava sahasında üç insansız hava aracını (İHA) düşürdüğünü açıkladı. İHA’ların Kursk, Rostov ve Kırım semalarında imha edildiği bildirildi. Bir önceki gece de üç bölgeye düzenlenen saldırılarda 31 İHA düşürülmüştü.
- Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda, Kiev'e yaptığı veda ziyaretinde Ukrayna'ya seslenerek, 6 Ağustos’ta görevi devralacak olan halefi Karol Nawrocki’ye karşı sabırlı olunmasını istedi. Nawrocki'nin seçim kampanyasında Rusya'ya karşı Ukrayna'nın mücadelesini desteklediğini ancak ülkenin NATO gibi Batı ittifaklarına katılmasına karşı çıktığını hatırlatan Duda, “Lütfen sabırlı olun. Cumhurbaşkanlığı koltuğundan dünya, bir seçim adayına göründüğünden farklı görünür” dedi. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Duda’yı sıcak bir şekilde karşılarken, ona Özgürlük Nişanı takdim etti ve Nawrocki’yi de Kiev’e davet edeceğini açıkladı.
- Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić, Belgrad’daki Pionirski Parkı’nda toplanan protestocuların yanına giderek halka seslendi ve barış çağrısı yaptı. Danas gazetesine göre, Cumhurbaşkanlığı binasının yakınında bulunan parkta konuşan Vučić, devletin güçlü olduğunu ve yetkililerin görevlerini yerine getireceğini söyledi. Aynı sırada, meclis binası önünde Vučić destekçileriyle birlikte üniversitelerin kapanmasına karşı çıkan “Öğrenciler 2.0” grubu üyeleri de toplanmıştı. Slavia Meydanı’nda ise 36 bin kişilik kalabalık, yolsuzluk karşıtı sloganlarla devlet başkanının istifasını ve erken seçim talebini dile getirdi.
- Rusya’da ilk kez bir avukat, yurt dışında uzun süre ikamet ettiği gerekçesiyle mesleki statüsünü kaybetti. Rostovlu avukat İrina Gak’ın, bir yılı aşkın süredir yurtdışında bulunması nedeniyle avukatlık ruhsatı iptal edildi. Uluslararası Rus Avukatlar Birliği Başkanı Karinna Moskalenko, bu kararın Adalet Bakanlığı’nın talebi üzerine alındığını ve Rusya’da emsal teşkil eden ilk vaka olduğunu açıkladı. Gak, 2023 yılında, müvekkili muhalif aktivist Anatoliy Berezikov’un gözaltında şüpheli şekilde hayatını kaybetmesinin ardından ülkeyi terk etmişti. Gak, Berezikov’un ölümünün intihar değil, işkence sonucu gerçekleştiğini öne sürüyordu.
- McDonald's, 2025 yılı içinde Ukrayna'da 10 yeni restoran açmayı planlıyor. New York Times’ın haberine göre, yeni şubelerle birlikte ülkedeki McDonald's sayısı 2022 öncesi sayıyı aşarak yaklaşık 120'ye ulaşacak. Ukrayna’da yalnızca geçen yıl 60 milyon doların üzerinde vergi ödeyen McDonald's, ülkedeki en büyük yabancı ticari vergi mükellefi konumunda bulunuyor.
28 Haziran Cumartesi
- 27 Haziran sabahı Rusya’nın Yekaterinburg kentinde güvenlik güçleri, Azerbaycan kökenli kişilerin yaşadığı çeşitli adreslere eş zamanlı baskınlar düzenledi. Operasyonun, geçmiş yıllarda işlenmiş bazı ağır suçlara yönelik yürütülen ceza soruşturmaları kapsamında gerçekleştirildiği bildirildi. Yerel kaynaklar, 2001 yılında işlenen bir cinayet dosyasının yeniden açıldığını ve bu kapsamda gözaltına alınanların, organize suç faaliyetiyle ilişkilendirildiğini aktardı. Ural bölgesine yönelik yayın yapan E1.ru ve Ura.ru portallarına göre, operasyonda 50’den fazla kişi gözaltına alındı; bazıları daha sonra serbest bırakıldı. Ancak iki kişinin hayatını kaybettiği bilgisi de kamuoyuna yansıdı. Bu kişilerden birinin baskın sırasında kalp krizi geçirdiği, diğeriyle ilgili detayların henüz netleşmediği bildiriliyor.
Yaşananlar, Bakü yönetimi tarafından tepkiyle karşılandı. Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, Rusya’daki vatandaşlarının ölümüne ve yaralanmasına yol açan bu olayın detaylı şekilde soruşturulmasını talep etti ve sorumluların cezalandırılmasını istedi. Bu açıklamanın ardından Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, gözaltına alınanların Azerbaycan kökenli olsa da Rusya vatandaşı olduklarını ve operasyonun tamamıyla yasal süreçler çerçevesinde yürütüldüğünü ifade etti. Rusya’nın Bakü Büyükelçiliği’nde görevli maslahatgüzar Pyotr Volokov, 28 Haziran’da Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı’na çağrılarak bilgi verdi ve soruşturmanın güvenlik birimlerinin kontrolü altında sürdüğünü belirtti. Rus yetkililer, soruşturmayla ilgili daha fazla bilginin adli makamlarca ilerleyen günlerde paylaşılacağını açıkladı. (RBC)
- Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in izlediği politikaların Sovyet lideri Leonid Brejnev’in yoluna benzediğini söyledi. Sikorski, Putin’in geçmişte Sovyetler Birliği'nin çöküş nedenini aşırı savunma harcamaları olarak tanımladığını hatırlatarak, “Şimdi aynı şeyi kendisi yapıyor” dedi. Putin geçtiğimiz günlerde, Rusya’nın savunmaya GSYİH’nın %6,3’ünü ayırdığını açıklamış ve bunun “az olmadığını” kabul etmişti. Sikorski ayrıca, Putin’in tutumunun Batı’yı da daha fazla savunma harcaması yapmaya ittiğini savundu. NATO, son Lahey Zirvesi'nde 2035’e kadar savunma harcamalarının GSYİH’nın %5’ine çıkarılmasını kararlaştırdı.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çeçenistan lideri Ramzan Kadırov’un oğlu ve Çeçenistan Güvenlik Konseyi Sekreteri Adam Kadırov ile Moskova’da gayriresmî bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşmenin ardından açıklama yapan Çeçenistan Milli Politika, Dış İlişkiler ve Basın Bakanı Ahmed Dudaev, Putin’in genç yaşına rağmen Adam Kadırov’u disiplinli, kararlı ve halkına bağlı bir yönetici olarak nitelendirdiğini aktardı. Putin ayrıca, kısa süre içinde evlenecek olan Kadirov’u şahsen tebrik ederek ona aile mutluluğu ve başarılar diledi. 27 Haziran’da 17 yaşındaki Adam Kadırov’un evleneceği açıklanmıştı. Düğünün Kadırov ailesinin evinde yapılacağı ve gelinin isminin Medni olduğu belirtildi.
- ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna’ya Patriot hava savunma sistemleri için füze gönderme olasılığıyla ilgili soruya “Yapabilirim” yanıtını verdi. Beyaz Saray’da gazetecilerle yaptığı görüşmede konuşan Trump, Kiev’in bu silahları özellikle istediğini belirtirken, Patriot füzelerinin temin edilmesinin zorluklarına da dikkat çekti. Daha önce de Ukrayna’ya ek sistem gönderme ihtimalini değerlendireceğini söyleyen Trump, bu tür sistemlerin ABD için de kritik önemde olduğunu vurguladı. Rusya ise Batı’dan gelen silah yardımlarının çatışmanın seyrini değiştirmeyeceğini, aksine savaşı uzattığını savunuyor.
- Trump, Vladimir Putin’in kendisi hakkında yaptığı olumlu açıklamaları “çok hoş” bulduğunu söyledi. Trump, Putin’in Ukrayna ve Orta Doğu’daki krizleri çözme yönündeki çabalarını takdir etmesini memnuniyetle karşıladığını belirtti.
Trump, Vladimir Putin'in dünkü açıklamalarını övdü. Beyaz Saray'da muhabirlere konuşan Trump, "Vladimir Putin bugün çok nazik açıklamalar yaptı. Ülkemize tekrar saygı duyuyor. Bir yıl önce saygı duymuyordu, bunu söyleyebilirim. Ama Putin ülkemize saygı duyuyor. Ve Çin'in Şi [Jinping] ülkesi ülkemize saygı duyuyor. [Kuzey Kore lideri] Kim Jong-un ülkemize saygı duyuyor. Ülkemize tekrar saygı duyuyorlar. Sadece bir yıl önce saygı duyulan bir ülke değildik" dedi.
Putin gazetecilere Trump ile görüşme yapması için hazırlıklar yapıldığını belirterek "Mevcut ABD başkanına büyük saygım var. İktidara ve Beyaz Saray'a geri dönmek için çok uzun, zor ve tehlikeli bir yoldan geçti. Cesaretli bir adam, bu açık" diye konuştu.
- Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, A Haber’e verdiği demeçte Avrupa ülkelerinin Ukrayna’daki savaşın devam etmesi halinde karşılaşacakları “katlanılmaz sonuçları” nihayet fark etmeye başladığını belirtti. Avrupa’nın savaş politikalarının iflas ettiğini savunan Fidan, “Gazze’de de Ukrayna’da da birçok Avrupa ülkesi başlangıçta ateşkese karşıydı. Şimdi durumun sürdürülemez olduğunu görüyorlar” dedi. Uluslararası çevrelerde yankı uyandıran bu açıklama, Avrupa’da artan savaş yorgunluğunu ve barış çağrılarını yansıttığı gibi, Türkiye’nin krizde üstlendiği arabuluculuk rolünü de yeniden gündeme taşıdı.
- The New York Times, Rusya’nın Ukrayna içindeki askeri ilerleyişinin, Kiev’in ABD ile potansiyel kaynak iş birliği için elindeki stratejik madenleri kaybetmesine yol açtığını yazdı. NYT’ye göre Ukrayna, Şevçenko’daki önemli lityum yatağını kaybetti ve bu durum, nadir toprak elementleri ve kritik hammaddeler açısından ABD’ye sunabileceği imkânları daraltıyor. Le Figaro’nun haberine göre ise Ukrayna şimdiye dek sahip olduğu dört lityum yatağından ikisini – Şevçenko ve Zaporojye’deki Krutaya Balka sahalarını – kaybetmiş durumda. NYT, Rus ordusunun ilerledikçe titanyum ve uranyum gibi diğer stratejik maden alanlarına da yaklaştığını vurgularken, bu durumun Kiev’in Washington’la yapabileceği enerji ve teknoloji odaklı anlaşmalar açısından ciddi bir zafiyet yarattığını belirtti.
- Rusya Savunma Bakanlığı'nın açıklamasına göre, gece boyunca ülkenin çeşitli bölgelerinde toplam 31 Ukrayna insansız hava aracı (İHA) hava savunma sistemleri tarafından imha edildi. Bunların dokuzu Kırım üzerinde, altısı Bryansk bölgesinde, beşi ise hem Smolensk bölgesinde hem de Karadeniz üzerinde vuruldu. Ayrıca Azak Denizi üzerinde iki, Orlov, Belgorod, Kaluga bölgeleri ile Krasnodar Krayı üzerinde birer İHA etkisiz hale getirildi. Bakanlık, bir önceki gece de üç saat içinde 25 İHA’nın düşürüldüğünü açıklamıştı.
- Ukrayna'nın Odessa kentinde insansız hava aracı saldırısında bir apartmandaki iki kişinin hayatını kaybettiği bildirildi.
- Rusya’nın eski başbakanlarından Sergey Stepaşin, ülkenin mevcut ekonomik durumunu 1990’larla kıyaslayarak dikkat çekici bir değerlendirme yaptı. TASS’a verdiği röportajda, Merkez Bankası’nın yüzde 20’lik kilit faiz oranının sanayi sektörleri için son derece yüksek olduğunu vurgulayan Stepaşin, “1999’da faiz oranı yüzde 55–60’tı ama sanayi için daha kabul edilebilirdi” ifadelerini kullandı. O dönemde hiperenflasyonun etkili olduğunu ancak kredi mekanizmalarının daha işlevsel olduğunu hatırlatan eski başbakan, bugünkü faiz-enflasyon dengesinin sanayi üretimini boğduğunu ve ekonomik büyüme için yeni finansal araçlara ihtiyaç duyulduğunu belirtti.
- Slovakya Başbakanı Robert Fico, Avrupa Birliği'nin Rusya'ya karşı hazırladığı 18. yaptırım paketini “seksi görünüyor ama etkisiz” sözleriyle eleştirdi. Ruptly ajansına konuşan Fico, paketin etrafında çok fazla gürültü koparıldığını ancak önceki yaptırımlarda olduğu gibi bu girişimin de sahada ciddi bir değişim yaratmayacağını savundu. Slovak lider, daha önceki tüm yaptırım paketlerinin beklenen etkiyi yaratmadığını hatırlatarak, yeni önlemlerin de benzer şekilde sonuçsuz kalacağını belirtti. Fico, bu nedenle paketi veto etmişti; Macaristan da benzer bir tutum sergileyerek AB içindeki görüş ayrılıklarını bir kez daha gün yüzüne çıkardı.
- Resmi kurum VTsIOM tarafından yapılan son kamuoyu araştırmasına göre, 18–35 yaş arası Rus gençlerinin yalnızca %8’i yurtdışında yaşamak istiyor. Bu oran, ülke genelindeki diğer yaş gruplarıyla neredeyse aynı seviyede ve son yıllarda önemli ölçüde düşüş göstermiş durumda. 2022’de gençlerin %12’si göç etme eğilimindeyken, bu oran 2025 itibarıyla belirgin biçimde azaldı. Uzmanlar bu eğilimi, gençlerin Rusya’da kalıp kariyer yapma ve yaşamlarını burada inşa etme arzusunun güçlenmesiyle açıklıyor. Öte yandan, son yıllarda büyük çaplı göç dalgalarına rağmen, geri dönüş oranlarına dair resmi ve bağımsız kaynaklar arasında çelişkili veriler bulunuyor.
27 Haziran Cuma
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya’nın Ukrayna ile üçüncü tur barış görüşmelerine hazır olduğunu açıkladı. Görüşmelerin İstanbul’da yapılabileceğini belirten Putin, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu sürece desteğini sürdüreceğine dair umutlu olduğunu söyledi. Devlet başkanı müzakerelerin tarihinin temas grupları tarafından belirleneceğini kaydetti.
Putin, Minsk’te gazetecilere yaptığı açıklamada, “Genel olarak biz bu görüşmelere hazırız, sadece yer ve zamanı netleştirmek gerekiyor. Türkiye Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan’ın bu sürece destek verme konusundaki tutumunu koruduğunu umuyorum, kendisine bunun için çok müteşekkiriz” dedi. Putin’e göre, Rus ve Ukraynalı müzakereciler sürekli temas halindeler. “Görüşmelerin konusu, bana göre, her iki tarafın da sunduğu mutabakat metinleri olmalı” diye ekledi.
Rusya Devlet Başkanı, tarafların sunduğu mutabakat metinlerinin birbirine tamamen zıt olduğunu ancak çözüm yolunun bulunabilmesi için bu görüşmelerin yapılması gerektiğini de ifade etti. “Bunlar birbirine tamamen zıt iki metin ama zaten görüşmeler bu tür farklılıkların çözülebilmesi için yapılır” diyen Putin, bu tür ayrılıkların şaşırtıcı olmadığını belirtti.
Putin ayrıca Batı’nın yıllardır Rusya’ya karşı saldırgan bir tutum içinde olduğunu öne sürdü. “Saldırgan olan biz değiliz, saldırgan olan bu sözde kolektif Batı’dır” diyen Putin, 2014’te Ukrayna’daki darbenin Batı’nın desteğiyle gerçekleştiğini, ardından Rusya’nın “saldırgan” ilan edildiğini, Donbas’ta savaşın patlak verdiğini ve Moskova’nın bu gelişmelere cevap vermek zorunda kaldığını söyledi. Batı’nın Rusya’daki ayrılıkçı ve terörist hareketlere de destek verdiğini iddia eden Putin, “Batı ile tek taraflı oyun sona erdi” diye konuştu.
- Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak, Türk şirketlerinin Rusya ile sona ermek üzere olan doğalgaz anlaşmalarını uzatma konusunda istekli olduklarını açıkladı. Novak, “Türk ortaklarımız sona yaklaşan sözleşmelerin uzatılmasından yana. Bu yönde Gazprom ile temas halindeler, ticari şartlar çerçevesinde çalışmalar sürüyor” dedi.
Daha önce TASS’ın ulaştığı Türk-Rus Hükümetlerarası Komisyonu protokolünde de iki ülkenin, karşılıklı çıkar temelinde sözleşmeleri uzatmaya sıcak baktığı belirtilmişti. 2024 yılında Rusya, Türkiye’ye doğalgaz boru hatları üzerinden 21 milyar m3'ün üzerinde sevkiyat gerçekleştirmişti. Gaz sevkiyatı Karadeniz altından geçen Mavi Akım ve TürkAkım hatları üzerinden yapılıyor.
- NATO’nun Rusya’nın önümüzdeki beş yıl içinde ittifaka saldırabileceği yönündeki öngörüsüne değinen Rusya Dışişleri Bakanlığı Avrupa Departmanı Direktörü Vladislav Maslennikov, bu tehdit algısıyla AB’nin savunma harcamalarını ancak 2035’e kadar yüzde 5’e çıkarma planının mantıkla bağdaşmadığını savundu. Maslennikov, Valday Kulübü’ndeki konuşmasında, “2030’a kadar bir saldırı bekleniyorsa, neden hazırlık 2035’e kadar erteleniyor?” diye sordu.
- Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov, uzun menzilli insansız hava araçları ile saldırıların artırılacağını açıkladı. Umerov, birkaç on bin uzun menzilli İHA için sipariş verdiklerini ve yıl sonuna kadar toplamda 4 milyon İHA’nın Ukrayna ordusuna teslim edileceğini belirtti. Ayrıca İHA önleyici sistemlerin de kullanılmaya başlandığını duyurdu.
- Ukrayna Genelkurmay Başkanı Aleksandr Sırskiy, cephede en zor durumun Donetsk bölgesindeki Krasnoarmeysk yönünde yaşandığını söyledi. “Pokrovsk yönü şu anda en sıcak nokta” diyen Sırskiy, bu nedenle Ukrayna ordusu ve ulusal muhafız birlikleriyle sahada toplantılar gerçekleştirdiğini aktardı. Sırskiy, daha önce Sumi bölgesinin savunulmasının Ukrayna ordusunun en öncelikli görevlerinden biri olduğunu vurgulamıştı.
- Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksey Overçuk, Ermenistan’ın Avrupa Birliği ile yakınlaşmasının Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) kurallarına aykırı olduğunu belirten bir mektubu, Ermeni mevkidaşı Mger Grigoryan’a göndermeye hazırlandığını açıkladı. Overçuk, AEB’ye üye olmayan ülkelerden gelen gıda ürünlerine yönelik Ermenistan’da uygulanan yeni sertifikasyon kurallarının, birliğin iç pazar standartlarıyla çeliştiğini söyledi. Rus yetkili, bu uygulamaların AEB iç piyasasına standart dışı ürünlerin girişine yol açabileceği uyarısında bulundu.
- İngiltere İçişleri Bakanlığı, Ukrayna’dan gelen mültecilerin çatışmanın etkisinin daha az hissedildiği bölgelere geri dönebileceklerini belirterek sığınma taleplerini reddediyor. The Guardian’ın haberine göre, reddedilen başvurulara verilen resmi yanıtlarda, Ukrayna’daki çatışmaların mülteciler sözleşmesi kapsamında değerlendirilemeyeceği belirtilmekte. Bakanlık ayrıca, mültecilerin kendi ülkelerinde Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’ne veya yerel kurumlara başvurabileceklerini ifade ediyor.
- Almanya, Kuzey Akım-2 doğalgaz boru hattını işleten şirketin olası satışı durumunda el değiştirmesini önlemek amacıyla dış ticaret yasasında değişikliğe hazırlanıyor. Reuters ve Der Spiegel’e göre, İsviçre merkezli bu şirket şu anki yasal çerçeveye göre devlet denetimine tabi değil. Alman Ekonomi Bakanlığı, yatırım denetimiyle ilgili düzenlemelerin bu yasama dönemi içinde reforme edilmesinin değerlendirildiğini açıkladı.
- Fransız gazetesi Le Figaro’nun haberine göre, Donetsk'teki Şevçenko kasabasında bulunan lityum yatağı Rusya Silahlı Kuvvetleri’nin kontrolü altına geçti. Bu saha, Ukrayna’daki en umut verici lityum rezervlerinden biri olarak değerlendiriliyor.
1982 yılında keşfedilen maden sahası, Şevçenko’nun doğu kıyısında yaklaşık 40 hektarlık bir alanı kaplıyor. Lityuma ek olarak, sahada nadir metallerin de bulunduğu bildirildi. Bu durum, elektronik üretiminde kullanılan hammaddelere olan küresel talebin artmasıyla birlikte, sahayı stratejik açıdan daha da önemli hale getiriyor.
Rusya, Zaporijya bölgesindeki Krutaya Balka yatağını da ele geçirerek Ukrayna’daki dört büyük lityum yatağından ikisini kontrol altına almış durumda. Diğer iki saha olan Dobroe ve Porokhovskoye ise halen Ukrayna’nın Kirovograd bölgesinde bulunuyor ve hala Kiev’in denetiminde.
- Rusya Silahlı Kuvvetleri, Harkov bölgesindeki Novaya Kruglyakovka yerleşimini kontrol altına aldı. Bu bilgi Rusya Savunma Bakanlığı basın servisince açıklandı. Bakanlık ayrıca Harkov yönünde Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, bölgesel savunma birlikleri ve Ukrayna Ulusal Muhafızlarına yönelik saldırılar düzenlendiğini bildirdi.
- Rusya ve İran karşılıklı uçuşlara yeniden başladı. Mahan Air’e ait ilk uçuş, Meşhed’den kalkarak saat 10:22’de Moskova’daki Şeremetyevo Havalimanı’na iniş yaptı.
- Rusya’nın Norveç Büyükelçiliği, her ay yerel halktan ve diğer ülkelerin vatandaşlarından Rusya’ya göç etme imkânı hakkında başvurular aldığını açıkladı. Açıklama, Rusya’nın Oslo Büyükelçisi Nikolay Korçunov tarafından yapıldı.
“Her ay yabancı vatandaşlardan yaklaşık üç ila beş başvuru alıyoruz,” diyen diplomat, başvuruda bulunan kişilerin büyükelçilik çalışanlarından vize süreci ve kalıcı ikamet kuralları hakkında bilgi talep ettiğini belirtti.
- Ermenistan Ulusal Güvenlik Servisi görevlileri, Tüm Ermenilerin Katolikosu II. Garegin’in Ermenistan Apostolik Kilisesi’nin yönetim merkezi olan İlktahtlı Aziz Eçmiadzin’deki ikametgâhına geldi. Görevliler binada arama yapmak istedi ancak din adamları buna izin vermedi; taraflar arasında arbede yaşandı. Katolikos bizzat güvenlik güçlerinin yanına çıkarak müdahale etti.
Bir gün önce, Ermenistan Başsavcılığı, Şirak Piskoposluğu Başpiskoposu Mikael Adjapahyan hakkında “iktidarı gaspa yönelik kamu çağrıları” suçlamasıyla ceza davası açıldığını duyurmuştu. Bu sabah polis güçleri Gümrü’deki Şirak Piskoposluğu binasına gelmişti. Başpiskopos Adjapahyan ise sabah saatlerinde, kilisenin ruhani ve idari merkezi olan Aziz Eçmiadzin’de düzenlenen din adamları toplantısına katılmak üzere Vağarşapat’a gitmişti.
- Samara bölgesine bağlı Novokuybyşevsk şehrinde bir sanayi tesisine insansız hava araçlarıyla saldırı girişiminde bulunuldu. Saldırıda can kaybı yaşanmadı. Bilgi, bölge valisi Vyaçeslav Fedorişev tarafından Telegram kanalında paylaşıldı. Fedorişev, olay yerinde şu anda acil müdahale ekiplerinin çalışmalarını sürdürdüğünü belirtti.
Öte yandan Samara ve Saratov’daki havalimanlarında geçici kısıtlamalar getirildi. Rusya Federal Havacılık Kurumu Rosaviatsiya’nın açıklamasına göre, bu havalimanlarında uçakların iniş ve kalkışlarına izin verilmiyor. Daha önce benzer önlemler Volgograd Havalimanı’nda da uygulanmıştı. Ancak bu kısıtlamalar sabahın erken saatlerinde kaldırıldı.
Volgograd'a bağlı Kalaçevsky bölgesinde Don Nehri üzerindeki köprüde trafik geçici olarak durduruldu. Kararın, İHA enkazının temizlenmesi amacıyla alındığı bildirildi. Bölgede mayın imha ekipleri çalışmalarını sürdürüyor.
Dün gece Rusya Savunma Bakanlığı, Kursk ve Bryansk bölgeleri, Kırım ve Karadeniz üzerinde 16 İHA’nın imha edildiğini bildirdi.
- İsrail ve İran arasında yeniden tırmanan gerilim sonrasında, Hürmüz Boğazı yakınlarındaki gemiler olası saldırılardan kaçınmak amacıyla alışılmadık radyo mesajları göndermeye başladı. Reuters’ın Windward adlı analiz şirketine dayandırdığı haberine göre, 12–24 Haziran tarihleri arasında 55 gemi 101 “alışılmadık mesaj” iletti. Bu mesajlarda gemilerin milliyeti ve yükleri hakkında olağandışı bilgiler yer aldı. Örneğin bazı mesajlarda “Rus petrolü taşıyor” ya da “Çin’e ait” ifadeleri kullanıldı.
- Avrupa Birliği, 26 Haziran’da Brüksel’de düzenlenen zirvede Rusya’ya yönelik 18. yaptırım paketini onaylayamadı. Avrupa Konseyi Başkanı António Costa, toplantı sonrası düzenlenen basın toplantısında “18. yaptırım paketi üzerinde çalışmalar devam ediyor, süreç ileri bir aşamada” dedi. Index haber sitesi, Slovakya Başbakanı Robert Fico’nun veto hakkını kullanarak paketi bloke ettiğini yazdı.
Fico’ya göre, önerilen yaptırımlar gaz tedarikinde kesintilere, fiyat artışlarına ve Gazprom ile yapılan sözleşmenin ihlali nedeniyle ekonomik zararlara yol açabilir. Başbakan, bu durumda ülkesinin uğrayacağı zararların 20 milyar euroya ulaşabileceğini savundu.
- Daha önce gözaltına alınan Dağıstan Devlet Sekreteri Magomed-Sultan Magomedov, yurtdışına çıkış yasağı şartıyla serbest bırakıldı. Bu bilgi, bölgedeki güvenlik birimlerine dayandırılarak TASS tarafından bildirildi.
Magomedov, 25 Haziran’da yasadışı özelleştirme soruşturması kapsamında gözaltına alınmıştı. Bazı Telegram kanalları, soruşturmanın “Dagneftproduct” şirketinin özelleştirilmesiyle ilgili olduğunu ileri sürdü. Ardından Mahaçkale’deki Sovyet Bölge Mahkemesi, Başsavcılığın açtığı davada Magomedov’a ait tüm mal varlığının devlete geçirilmesine hükmetti.
- St. Petersburg’daki Avrupa Üniversitesi hakkında “nefret ve düşmanlık kışkırtmak” suçlamasıyla idari tutanak düzenlendi. Dosya, değerlendirilmek üzere Smolninskiy Bölge Mahkemesi’ne gönderildi. Dava 17 Temmuz’da görüşülmeye başlanacak.
İlgili idari madde, kamuya açık şekilde nefret veya düşmanlık kışkırtılması ile, cinsiyet, ırk, milliyet, dil, köken, din ya da herhangi bir sosyal gruba aidiyet temelinde kişi ya da grupların onurunun aşağılanmasına yönelik fiiller için ceza öngörüyor.
26 Haziran Perşembe
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Batılı ülkelerin Rusya’nın dondurulmuş rezervlerini "çalınması" halinde küresel finans sisteminde derin bir dönüşüm yaşanacağını söyledi. Minsk’te düzenlenen Avrasya Ekonomi Forumu’nda konuşan Putin, böyle bir adımın küresel ölçekte ödeme sistemlerinin bölgeselleşmesini hızlandıracağını ve bu sürecin artık geri döndürülemez hale geleceğini belirtti.
Putin "Sürekli olarak paramızı çalacaklarını söylüyorlar. Ancak bu gerçekleştiği anda ödeme sistemlerinin bölgeselleşmesine doğru hareket hızlanacak ve şüphesiz geri döndürülemez hale gelecektir. Ve bu, genel olarak, küresel ekonomi için iyidir. Belki de bunun için bedel ödemeye değer" dedi.
Putin daha sonra, "bir hukukçu olarak" yorum yapacağını belirtti ve "Hırsızlık başkasının malının gizlice çalınmasıdır; burada ise açık hırsızlık, yani yağma söz konusudur" diye ekledi.
Putin ayrıca, Rusya’nın Dünya Bankası ve benzeri Batı merkezli finans kurumlarıyla diyaloğunun siyasi önyargılar nedeniyle zorlaştığını söyledi. Bu nedenle Moskova’nın, Batı finans sistemlerine olan bağımlılığını azaltmaya çalıştığını vurguladı.
Maliye Bakanlığı’nın verilerine göre, Rusya uygulanan yaptırımlar nedeniyle yaklaşık 300 milyar dolarlık döviz ve altın rezervine erişimini kaybetmiş durumda. G7 ülkeleri, bu dondurulmuş varlıkların gelirleriyle Ukrayna’ya 50 milyar dolarlık kredi verilmesini öngören bir mekanizma üzerinde mutabakata varmıştı.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov’un açıklamasına göre, Moskova, Ukrayna’da kapsamlı barışa ulaşılması için Washington’la diyalogun devam etmesinden yana. RIA Novosti’nin aktardığına göre, Peskov, Rusya’nın, ABD’nin Moskova ile Kiev arasında müzakerelere katkı sunma yönündeki çabalarını olumlu karşıladığını belirtti.
Peskov ayrıca, Rusya ile Ukrayna heyetleri arasındaki bir sonraki görüşmenin tarihinin, İstanbul’daki son buluşmada kararlaştırılan esir değişimlerinin tamamlanmasından sonra netleşeceğini ifade etti.
Taraflar 16 Mayıs ve 2 Haziran tarihlerinde, üç yıl aradan sonra ilk kez doğrudan görüşmeler gerçekleştirmişti. Bu görüşmelerde esirlerin değişimi ve ateşkesin ana hatlarını içeren mutabakat zaptı üzerinde anlaşmaya varılmıştı. Bir sonraki müzakere turunun 22 Haziran sonrası yapılabileceği konuşuluyor. Peskov’a göre, yeni temasların takvimi bu hafta içinde netleşebilir.
- Dmitriy Peskov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD Başkanı Donald Trump’ın görüşmelerinde hiçbir zaman Rusya’nın NATO’ya tehdit oluşturduğu iddiasını gündeme getirmediğini de açıkladı. Peskov, gazetecilerin ilgili sorusu üzerine “Asla. Ciddi insanlar böyle bir soruyu asla ciddiyetle gündeme getirmez” ifadesini kullandı.
- Bloomberg’in gemi takip verilerine dayandırdığı haberine göre, Iris adlı sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) tankeri, muhtemelen Rus şirketi NOVATEK’in “Arktik LNG-2” tesisine doğru ilerliyor. Haberde, söz konusu tankerin daha önce Ekim 2024’te ABD yaptırımları altındaki bu tesisin yakınlarında tespit edildiği hatırlatıldı.
Tankerin uzun süre boyunca yaptırım listesinde olmayan Yamal LNG tesisini varış noktası olarak bildirdiği, ancak bugün oradan saparak rotasını değiştirdiği belirtiliyor.
- Dağıstan Devlet Sekreteri Magomed-Sultan Magomedov’a yönelik Rusya Başsavcılığı’nın açtığı dava, yolsuzlukla mücadele kapsamında açılan bir mal varlığına el koyma davası niteliğinde. RBC’ye konuşan bölge mahkemeleri birleşik basın servisi sözcüsü Zarema Mamaeva, davanın, bir petrol rafinerisi ve başka taşınmazların devlete geçirilmesiyle ilgili olduğunu belirtti.
Sovetskiy Bölge Mahkemesi, Magomedov’a yönelik davada, yolsuzlukla mücadele yasalarının ihlali yoluyla edinildiği belirtilen mal varlıklarının devlet mülkiyetine geçirilmesine karar verdi. Dava, “Dagneftprodukt” adlı petrol ürünleri tedarik kurumunun dönüştürülmesine dayanıyor. Mahkeme, Magomedov’un bu kurumun federal mülkiyette olduğunu ve Dağıstan yönetiminin tasarruf hakkına sahip olmadığını bildiği halde 2005 yılında kendi etkisiyle kurumun açık anonim şirkete dönüştürülmesini sağladığını belirtti.
- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Hollanda dönüşü uçakta gazetecilerle söyleşi gerçekleştirdi.
Müttefiklerin Ukrayna'ya destekleri ve "savaşın akıbetinin de zirvede en fazla konuşulan bir diğer konu" olduğunu söyleyen Erdoğan, "24 Haziran günü Hollanda Kralı'nın ev sahipliğindeki akşam yemeğine Ukrayna Devlet Başkanı, kıymetli dostum Volodimir Zelenski de katıldı. Türkiye olarak, bu acımasız savaşın adil ve kalıcı barışla sonlandırılması için çabalarımızı sürdürüyoruz. Önümüzdeki dönemde görüşmelerin üçüncü turuna ev sahipliği yapmak üzere taraflarla diyalog halindeyiz." ifadelerini kullandı.
Erdoğan'ın değerlendirmelerinin ardından soru-cevap bölümüne geçildi. Erdoğan Rusya-Ukrayna çatışması ile ilgili şunları söyledi:
"Artık biz kesin karalı bir şekilde diyoruz ki, 'Bu savaş bitmeli.' Bölge, artık bunları kaldıramaz. Adil ve kalıcı barış bölgede inşa edilmelidir. Herkes barışın peşini bıraksa dahi biz bırakmayacağız. Türkiye, çatışmaların çözümünde diplomasiye önem ve öncelik vermekte. Bölgemiz, istikrarsızlık ve çatışma kotasını çoktan doldurmuştur. Artık istikrar inşa ederek, barış kapılarını ardına kadar açarak, bölgemizi ve dolayısıyla dünyamızı rahatlatmak gereklidir. Herkesin beklentisi bu. Hele hele Türkiye'den beklenen de bu. Ukrayna da Rusya da bize güvendiklerini defalarca ortaya koydular."
"İstanbul’da yapılan görüşmeler barışa yönelik bir kapı aralamıştır. Sahada diplomasinin alanını daraltan gelişmelerin yaşandığının farkındayız ancak, barış için küçük bir umut bile olsa onun peşinden gideriz. Kaldı ki Ukrayna-Rusya savaşında barışın sağlanması için kanaatimizce küçük bir umuttan daha fazlası mevcuttur. Biz tarafları yeniden bir araya getirmek için çalışacağız. Çözüm için iğneyle kuyu kazmak gerekse dahi bunu yapacağız. Nihai hedefimiz liderler düzeyinde bir buluşmayı ülkemizde gerçekleştirmek ve özlenen barışı inşa etmektir."
"Görüşmemizde ABD Başkanı Sayın Trump'a da bunları söyledik. "Eğer çözüm için Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin İstanbul'a veya Ankara'ya gelirse, ben de İstanbul'a veya Ankara'ya gelirim." dedi. Gerekli görüşmeleri yapıp bir an önce buluşmayı inşallah sağlarız." (TRT Haber)
- ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in “maksimalist talepleri” ve ateşkesi reddetmesi nedeniyle giderek hayal kırıklığına uğruyor. Bu değerlendirme İngiliz gazetesi Financial Times tarafından yapıldı. Trump, Ukrayna’daki durumun “kontrolden çıktığını” söylerken, Rusya’ya karşı kullandığı ton giderek sertleşti. Buna karşılık, NATO Zirvesi’nde görüştüğü Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’yi “çok nazik” olarak niteleyerek kendisine sempati gösterdi. Trump, ABD ile İsrail’in de bu sistemlere ihtiyaç duyduğunu vurgulamasına rağmen, Ukrayna’ya daha fazla Patriot hava savunma füzesi gönderme olasılığını değerlendireceğini açıkladı.
Öte yandan The Washington Post’un aktardığına göre Trump, NATO Zirvesi’nde Avrupalı müttefiklerine Rusya’nın, kendisi görevde olduğu sürece ittifak ülkelerine saldırmayacağına dair güvence verdi. Zirvede liderler, Avrupa’nın savunma harcamalarını artırma konusundaki çabaları nedeniyle Trump’ı överken, bazıları da İran’a yönelik ABD saldırılarını onayladı. Gazeteye konuşan diplomatlar, “övgünün Trump’ın gönlünü kazanmada son derece etkili bir yol olduğunu” düşündüklerini belirtti.
Bloomberg’in haberine göre ise Trump, zirve kapsamındaki kapalı toplantıda Rusya’yı tek bir kez bile anmadı. Zirvenin ortak bildirisindeki Moskova’ya dair ifadeler titizlikle yumuşatıldı. Kaynaklar, Zelenskiy’nin bu tutumdan ve NATO’nun Rusya’yı resmen saldırgan ilan etmeyi reddetmesinden hayal kırıklığı duyduğunu aktardı. Görüşmelere aşina kişiler, Trump’ın Ukrayna’daki çatışmayı diplomatik yollarla çözme girişimlerinden neredeyse vazgeçtiğini, Zelenskiy’yle görüşmesinde ve basın toplantısında Kiev’e yardımın sürdürülüp sürdürülmeyeceği sorusuna yanıt vermediğini belirtti.
- Belçika Başbakanı Bart De Wever, Brüksel’deki AB Zirvesi öncesinde yaptığı açıklamada, Avrupa Birliği ile ABD arasında Ukrayna konusunda görüş ayrılığı bulunduğunu söyledi. De Wever, Avrupa’da Kiev’e verilen desteğin ABD’den daha güçlü olduğunu ancak Avrupa’nın askeri kaynaklarının yetersiz kaldığını vurgulayarak “Eğer barışı güç yoluyla korumak istiyorsak, daha fazla güce ihtiyacımız var; bu da şu anda Avrupa’da eksik” dedi ve Washington’un desteğini korumanın önemine dikkat çekti.
- Ukrayna, Rusya’nın Afrika’daki etkisini azaltmak amacıyla bu kıtaya gıda tedariki sağlamayı planlıyor. Reuters’ın dört üst düzey Ukraynalı yetkilinin de aralarında bulunduğu kaynaklara dayandırdığı haberine göre, Kiev yönetimi, Afrika ülkeleriyle ilişkilerini güçlendirmek ve uluslararası destek kazanmak niyetinde.
Haberde, 2022’de Ukrayna’daki çatışmanın başlamasından sonra birçok Afrika ülkesinin BM’de Ukrayna lehine oy kullanmayı reddettiği hatırlatıldı. Kiev’in yeni hedefi, kıtaya yönelik tahıl ve temel gıda ürünleri ihracatını artırarak bu durumu tersine çevirmek.
Ukraynalı kaynaklara göre strateji yalnızca tahıl sevkiyatını değil, aynı zamanda Mali’li mültecilere yardım sağlamayı ve Moritanya’da askeri personel eğitimi gibi girişimleri de içeriyor. Ukrayna’nın Kongo Demokratik Cumhuriyeti Büyükelçisi Vasiliy Hamyanin ise Reuters’a yaptığı açıklamada, ülkesinin tarım ve gıda güvenliği alanlarında KDC ile uzun vadeli anlaşmalar imzalamaya hazırlandığını bildirdi.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Donetsk'e bağlı Novosergeyevka ve Şevçenko yerleşimlerinin Rus birlikleri tarafından ele geçirildiğini açıkladı. Bakanlık, önceki gün de “Vostok” birliklerinin yine Donetsk'teki Yalta köyünü kontrol altına aldığını duyurmuş, 24 Haziran’da ise Dyliyevka’nın alındığı bildirilmişti.
- Perm Bölge Mahkemesi, fotoğrafçı Grigori Skvortsov’u vatana ihanet suçlamasından 16 yıl hapse mahkûm etti. Mahkeme, Skvortsov’un suçunu reddettiğini ancak devlet sırlarını Amerikan bir gazeteciye ilettiğine dair kanıtların tam olarak ortaya konduğunu açıkladı. Dava kapalı oturumda görülürken, medyada Skvortsov’un “Sovyet Gizli Sığınakları: 1930–1960 Şehirsel Özel Tahkimatları” adlı kitabı ABD’li bir gazeteciye verdiği ileri sürülmüştü.
- Rusya’nın Tokyo Büyükelçiliği, 2021’den bu yana ilk kez Nagazaki’deki atom saldırısı anma törenine Rusya büyükelçisinin katılacağını duyurdu. 2022’de Ukrayna’daki durum nedeniyle Rus diplomatlara Hiroşima ve Nagazaki’ye davet gönderilmemişti. Bu yılki katılım, iki ülke arasındaki diplomatik protokolde kısmi bir normalleşme işareti olarak değerlendirildi.
- Rus havayolu şirketi Red Wings, 2 Temmuz itibarıyla Moskova, Soçi ve St. Petersburg’dan Tel Aviv’e uçuşlarını yeniden başlatmayı planlıyor. 3 Temmuz’da ise Mineralnıye Vodi’den seferlerin başlaması öngörülüyor.
Şirket, uçak bileti satışlarının yeniden başladığını ve uçuşların tarifeye uygun şekilde gerçekleştirileceğini duyurdu. Yapılan açıklamada, “Rusya Sivil Havacılık Kurumu, İsrail havacılık otoriteleri ve uluslararası tavsiyeler doğrultusunda hareket ediyoruz” denildi.
- Rusya Savunma Bakanlığı'nın açıklamasına göre, gece boyunca Rus hava savunma sistemleri, ülkenin dokuz farklı bölgesi üzerinde toplam 50 Ukrayna yapımı insansız hava aracını (İHA) düşürdü. En yoğun saldırı, 23 İHA'nın etkisiz hale getirildiği Kursk bölgesinde yaşandı. Rostov semalarında 11, Bryansk bölgesinde altı, Belgorod ve Moskova çevresinde üçer, Kırım üzerinde iki ve Kaluga ile Mordovya bölgelerinde ise birer İHA imha edildi. Moskova’ya yönelen iki İHA da başarıyla durduruldu. Yetkililer, olaylarda can kaybı veya ciddi hasar yaşanmadığını bildirdi.
- Başkan Putin, 6-7 Temmuz’da Brezilya’nın Rio de Janeiro kentinde düzenlenecek BRICS zirvesine video konferans yoluyla katılacak. Kremlin dış politika başdanışmanı Yuriy Uşakov, Putin’in zirveye şahsen katılmama kararının, Brezilya’nın Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) üyesi olmasıyla doğrudan bağlantılı olduğunu açıkladı. Uşakov, “Bu karar, UCM’nin talepleri bağlamında belirli zorluklarla ilişkili. Brezilya hükümeti, başkanımızın bizzat katılımını mümkün kılacak net bir tutum alamadı” dedi. Zirvede Rusya’yı Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov temsil edecek.
- ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna'nın en çok Patriot hava savunma sistemlerini istediğini açıkladı. NATO zirvesi sonrası düzenlediği basın toplantısında konuşan Trump, "Onlar [Ukraynalılar] broketler istiyor, yani Patriot'lar. Ve biz de bunu onlar için mümkün hale getirip getiremeyeceğimize bakacağız" dedi. Patriot sistemlerinin "yüzde 100 etkili" olduğunu vurgulayan Trump, bu sistemlerin ABD için de çok gerekli olduğunu belirtti. Halihazırda Ukrayna’da sekiz adet Patriot bataryası bulunduğu, bunlardan ikisinin modernizasyon sürecinde olduğu bildiriliyor. Ancak Ukraynalı yetkililer, Rusya’nın balistik füze saldırılarına karşı bu sistemlerin etkisinin azaldığını, özellikle “İskender” füzelerinin manevra kabiliyetinin radar hesaplamalarını zorlaştırdığını dile getiriyor. Ayrıca Ukrayna’nın elindeki önleyici füzelerin sayısının ciddi ölçüde azaldığı da kaydediliyor.
- ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Rusya’ya yönelik yeni yaptırımların ABD Senatosu tarafından vergi reformu yasası tamamlandıktan sonra gündeme alınabileceğini açıkladı. Politico'nun aktardığına göre, önerilen tasarı; Rusya'dan petrol, gaz ve uran ithal eden ülkelere uygulanacak %500 gümrük vergisini içeriyor. Rubio, dün Lahey’de yapılan özel bir Ukrayna yemeğinde Avrupa’daki muhataplarına, “Rusya, barış görüşmelerinin gecikmesinin asıl nedenidir” dedi. Ancak aynı gün verdiği röportajda, yeni yaptırımların ABD’nin Moskova ile diplomatik müzakere şansını ortadan kaldırabileceği uyarısında bulundu. Üst düzey bir ABD yetkilisi ise, “Başkan Trump müzakerelerin tek çözüm olduğuna inanıyor; yaptırımlar diyalog kapısını kapatabilir” diyerek Rubio'nun söylemlerini savundu.
- Avrupa Birliği, Rusya'ya yönelik 18. yaptırım paketini 26 Haziran’da Brüksel’de yapılacak zirvede kabul edecek. Almanya Başbakanı Friedrich Merz, NATO zirvesi sonrası yaptığı açıklamada, “Moskova üzerindeki ekonomik baskıyı artırmalıyız. AB yeni yaptırımları kabul edecek” dedi. Merz, bu tedbirlerin yetersiz kalabileceğini belirterek, ABD'nin daha fazla katılımının gerekli olduğunu vurguladı. Yeni paket kapsamında Rus gaz boru hatları ve yaptırımları delen bankalar hedef alınacak; petrol tavan fiyatının ise 60 dolardan 45 dolara düşürülmesi planı gündeme gelmiş ancak Orta Doğu’daki gerilim nedeniyle şimdilik rafa kaldırılmıştı.
- Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Avrupa’nın sürekli silahlanma halinde kalamayacağını belirterek, Rusya ile gelecekteki diyalogun şartlarının şimdiden düşünülmesi gerektiğini söyledi. NATO zirvesi sırasında gazetecilere konuşan Macron, “Bugün silahlanmak zorundayız çünkü Rusya'nın gerisindeyiz. Ancak aynı zamanda yarının güvenlik mimarisini de düşünmeliyiz” dedi. Soğuk Savaş yıllarında olduğu gibi silahlanmanın sınırlandırılması gerektiğini vurgulayan Macron, Avrupa'nın güvenliği için hangi noktalara kadar gitmeye hazır olduğunun ve Rusya ile diyalogun hangi koşullarda mümkün olacağının yeniden değerlendirilmesi gerektiğini ifade etti.
- NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Reuters’a verdiği demeçte, ittifakın tüm üyelerinin, ABD dahil, Ukrayna’ya desteğe tam bağlı olduğunu vurguladı. Rutte, “Hiçbir NATO ülkesi Rusya konusunda naif değil, herkesin niyetleri konusunda aşağı yukarı aynı değerlendirmesi var” dedi. NATO'nun Ukrayna'nın savaş kabiliyetini sürdürmesini sağlamaya kararlı olduğunu belirten Rutte, böylece olası bir ateşkes ya da barış anlaşmasının kalıcı olabileceğini ifade etti. Avrupa ülkelerinin zamanla daha fazla sorumluluk alacağını söyleyen Genel Sekreter, ABD’nin ise istihbarat paylaşımı ve hava savunma sistemleri gibi askeri yardımlarda büyük rol oynamaya devam edeceğini kaydetti.
- Rusya’ya ait özel uçuş filosuna mensup bir uçak, Saint Petersburg’dan havalanarak yaklaşık 11 saatlik bir uçuşun ardından New York’a iniş yaptı. Flightradar24 verilerine göre RA-96018 sefer sayılı uçuşun yolcuları açıklanmazken, bu uçaklar genellikle devlet başkanı, hükümet üyeleri ve üst düzey yetkililerin taşınmasında kullanılıyor. Nisan ayında Rusya Doğrudan Yatırım Fonu Başkanı ve Cumhurbaşkanlığı özel temsilcisi Kirill Dmitriyev de ABD’yi ziyaret etmiş, Başkan Donald Trump’ın ekibiyle yatırım ve diyalog konularını görüşmüştü. Bu ziyaret, savaşın başlamasından bu yana bir Rus yetkilinin ABD’ye gerçekleştirdiği ilk resmi temas olmuştu.
- Finlandiya, Estonya, Letonya, Litvanya ve Polonya, Rusya ile olan sınırlarında geniş çaplı bir savunma hattı kurmak amacıyla Ottawa Sözleşmesi'nden çekilmeye hazırlanıyor. İngiliz The Telegraph gazetesine göre bu karar, anti-personel mayın kullanımının yeniden başlatılmasını ve sınır bölgelerinin milyonlarca mayınla güçlendirilmesini öngörüyor. Plan kapsamında, Finlandiya'nın kuzeyindeki Laponya'dan Polonya'nın doğusundaki Lublin'e kadar uzanan ormanlık ve kırsal alanlar, güvenlik hattı olarak mayınlarla tahkim edilecek. Bu hamle, bölgedeki savunma stratejisinde köklü bir dönüşüm anlamına geliyor.
- Ukrayna ile Avrupa Konseyi arasında, Ukrayna’ya karşı işlenen "saldırı suçu" kapsamında Özel Mahkeme kurulmasına ilişkin anlaşma imzalandı. Anlaşmaya Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Genel Sekreteri Alain Berset imza attı. Saldırı suçu, yalnızca başka bir egemen devlete yönelik saldırının sorumluluğunu taşıyan üst düzey devlet yetkilileri tarafından işlenebiliyor. Rusya Avrupa Konseyi’nden 2022’de ayrıldı.
- Rusya ile Kuzey Kore arasında COVID-19 pandemisi nedeniyle 2020’de kesilen demiryolu bağlantısı, 5 yıl aradan sonra yeniden kuruldu. Pyongyang’dan çıkan bir tren vagonu, yalnızca tren personelini taşıyarak Moskova’nın Yaroslavsky Garı’na ulaştı. 17 Haziran’da yola çıkan vagon daha sonra "Rossiya" trenine bağlandı. Aynı zamanda iki ülke arasında paket postası taşımacılığı da yeniden başladı. Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Sergey Şoygu, yakında doğrudan hava ulaşımının da başlayacağını duyurdu.
- Vologda Bölge Savcılığı, 2024 yılında Vologda'da açılışı yapılan Josef Stalin anıtının yapımına ilişkin sözleşmenin iptali için dava açtı. Savcılık, anıtın kurulmasını değil, sözleşmenin geçerliliğini hedef alıyor. Dava, Vologda Devlet Müzesi'ne bağlı "Vologodskaya Sılinka" müzesi ile girişimci Yekaterina Lojenitsına'ya karşı açıldı. Kültür Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı da sürece dahil edildi. Anıtın açılışına katılan bölge valisi Georgiy Filimonov, Stalin dönemindeki baskıları “o dönem için gerekli unsur” olarak tanımlamıştı. Davanın bir sonraki duruşması 9 Temmuz’da yapılacak.
25 Haziran Çarşamba
- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan NATO Zirvesi'nde, ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmelerine ilişkin olarak açıklama yaptı. Erdoğan,"Trump'la yaptığımız görüşmede S400'ü konuşmadık. O gündemimizde değil. O iş bitmiştir. F35'i görüştük. F35 konusunda 1 milyar 300 milyon dolar gibi bir ödeme yaptık. F35'leri alma konusunda Trump'ın iyi niyetli olduğunu gördük" dedi.
- Lahey’deki NATO zirvesinde basın karşısına çıkan ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna’ya ek mali destek sorusuna “Vladimir Putin gerçekten bu savaşı bitirmeli. İnsanlar ölüyor” diyerek yanıt verdi; ancak yardıma dair net bir taahhütte bulunmadı. Trump, “Bu daha karmaşık, Vladimir Putin zorlu çıktı” ifadesiyle durumun zorlu olduğunu kabul ederken, geçtiğimiz hafta “yaklaşık 7 bin Ukraynalı ve Rus askerin öldüğünü” iddia etti. Trump, Putin ile anlaşmanın beklediğinden "daha zor" olduğunu, Zelenskiy ile de "bazı sorunlar" yaşadığını söyledi
Zelenskiy ile yaptığı 45 dakika süren görüşmeye de değinen Trump, “Zelenskiy çok nazikti. Görüşmeden çıkardığım, Zelenskiy’nin bunun [savaşın] bitmesini istediği” dedi ve “Putin’le konuşacağım, bakalım bunu sonlandırabilir miyiz” sözleriyle bir kez daha arabuluculuk mesajı verdi.
Görüşme sonrası açıklama yapan Zelenskyi ise Trump’a teşekkür ederek “Uzun ve kapsamlı bir görüşme gerçekleştirdik. Ateşkes ve kalıcı barışın yollarını, halkımızı nasıl koruyacağımızı ele aldık; desteğiniz için minnettarız” ifadelerini kullandı.
- NATO, Hollanda’nın Lahey kentinde düzenlenen son zirvesinin ardından yayımladığı bildiride, Rusya’ya yönelik önceki yıllara kıyasla daha yumuşak ifadeler kullandı. The Telegraph’a göre, 2023 ve 2024 zirvelerinde “Rusya’nın tam ölçekli saldırısı” gibi sert tanımlar yer alırken, bu yılki bildiride müttefiklerin Ukrayna’ya verdiği desteğin “ortak güvenliğe katkı sağladığı” belirtiliyor. Belgede, Rusya’nın uzun vadeli bir tehdit oluşturduğu vurgulansa da, önceki sert siyasi dilin yerine daha temkinli bir ton tercih edildiği dikkat çekti.
Bildiride, Ukrayna’ya askeri yardımın sürdürüleceği vurgulanırken, Kiev’in NATO üyeliğine dair herhangi bir somut adım ya da tarih ifadesine yer verilmedi. Müttefik ülkeler, Ukrayna’ya yönelik savunma sanayi katkılarının da NATO harcamalarına dahil edileceğini belirtti. Ayrıca savunma alanında sanayi işbirliğini artırmak ve ticaret engellerini azaltmak gibi kararlar da dikkat çekti.
Zirvede ayrıca NATO üyeleri, 2035 yılına kadar savunma harcamalarını kademeli olarak GSYH’nin yüzde 5’ine çıkarma kararı aldı. Bu oranın yüzde 3,5’inin doğrudan askeri ihtiyaçlara, yüzde 1,5’inin ise altyapı güvenliği, savunma sanayi yatırımları ve teknolojik yeniliklere ayrılması planlanıyor. Üye ülkeler her yıl yüzde 5 hedefi doğrultusunda ilerlemeyi gösteren planlar sunmakla yükümlü olacak. 2029’da hedeflerin stratejik koşullara göre yeniden gözden geçirilmesi öngörülüyor.
Öte yandan, Bloomberg’e konuşan kaynaklara göre ABD Başkanı Donald Trump, zirve sırasında kapalı oturumda müttefiklere Ukrayna’daki durumun “tamamen kontrolden çıktığını” söyledi. Trump’ın, “Ukrayna konusunda artık bir şeyler yapılması gerekiyor” ifadelerini kullandığı ve detaylara girmese de, bunun ABD’nin daha aktif bir rol üstlenmeye hazır olduğuna işaret eden bir sinyal olarak algılandığı aktarıldı.
(NATO'ya üye ülkelerin savunma harcamalarının son 10 yıldaki değişimi. Grafik: Kommersant)
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, temmuz ayında Brezilya’da düzenlenecek BRICS zirvesine video konferans yoluyla katılacak. Zirvede Rusya’yı yerinde Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov temsil edecek. Açıklama, Kremlin Dış Politika Danışmanı Yuriy Uşakov’dan geldi. Daha önce Çinli lider Şi Cinping'in de zirveye katılmayacağı açıklanmıştı.
- Ermenistan’da “Kutsal Mücadele” adlı yapıya karşı açılan davada terör eylemi planı ve iktidarı zorla ele geçirme suçlamaları yöneltildi. Ermenistan Soruşturma Komitesi’ne göre, soruşturma kapsamında 90’dan fazla adrese baskın düzenlendi ve 14 kişi gözaltına alındı. Aramalarda silahlar, patlayıcılar, insansız hava araçları, örgütsel belgeler ve operasyon planları ele geçirildi.
- Kuzey Kore ile Rusya arasında pandemi nedeniyle kesilen demiryolu bağlantısı beş yıl aradan sonra yeniden kuruldu. TASS’ın haberine göre Pyongyang’dan gelen bir tren vagonu Moskova’daki Yaroslavskiy Garı’na ulaştı. Kuzey Kore demiryolu temsilcisi, vagonda sadece mürettebatın bulunduğunu ve yolculuğun onlar açısından olumlu geçtiğini belirtti. 17 Haziran’da yola çıkan vagon, daha sonra “Rossiya” adlı ekspres trenin bir parçası olarak sefere katıldı.
- Rusya Federal Havacılık Kurumu (Rosaviatsiya) temsilcisi Artem Korenyako, Tambov’daki Donskoye Havalimanı’nda uçuşların kabulü ve gönderilmesine yönelik geçici kısıtlamaların yeniden uygulamaya alındığını açıkladı. Kısıtlamanın süresi ve kapsamı hakkında ise ayrıntı verilmedi.
- ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, NATO zirvesi kapsamında Politico‘ya verdiği röportajda, Rusya’ya yönelik yeni yaptırımların ateşkes müzakerelerini zora sokabileceği uyarısında bulundu. “Eğer herkesin istediği gibi Rusya’yı yeni yaptırımlarla ezersek, onlarla ateşkesi kim konuşacak?” diyen Rubio, Başkan Donald Trump’ın yaptırımlar için “doğru zaman ve yeri bildiğini” söyledi.
Ancak Rubio’ya göre, bu adımların ardından müzakere penceresi kapanabilir. Yine de ABD, eğer masaya dönüş ihtimali doğarsa, bu fırsatı değerlendirmeye hazır.
- Ukrayna ile Rusya arasında ateşkesle ilgili muhtemel mutabakat metinleri konusunda henüz bir görüş alışverişi yapılmadı. Açıklama, Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov’dan geldi. Peskov, şu anda tarafların insani nitelikli anlaşmaların uygulanmasını tamamlamak üzere olduğunu belirtti.
Kremlin temsilcisi gazetecilere yaptığı açıklamada “Şu anda, ikinci turda varılan insani içerikli mutabakatların hayata geçirilmesi süreci sona ermek üzere. Bu tamamlandıktan sonra, müzakerelerin devamı için tarihler belirlenme aşamasına geçilecek,” dedi.
- South China Morning Post’un haberine göre, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, 6-7 Temmuz’da Rio de Janeiro’da yapılacak BRICS zirvesine katılmayacak. Çin heyetine Başbakan Li Qiang başkanlık edecek. Yetkililer, Şi’nin takvim sıkışıklığı gerekçesiyle zirveye katılamayacağını Brezilya hükümetine bildirdiğini açıkladı. Çinli yetkililer ayrıca, Şi’nin son bir yıl içinde Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva ile iki kez bir araya geldiğini hatırlatarak bu gerekçeyi de iletti.
- Dağıstan Devlet Sekreteri Magomed-Sultan Magomedov, evinde ve ofisinde yapılan aramaların ardından yolsuzluk şüphesiyle gözaltına alındı. RBC ve TASS kaynaklarına göre soruşturma, OAO “Dagnefteprodukt”un özelleştirilmesi ve “MSB-Holding” şirketinin faaliyetleriyle ilgili. Magomedov’un eşi ve kızlarının da aramalar kapsamında olduğu, oğlu Magomed Magomedov’un ise ifadeye çağrıldığı belirtildi. Moskova ve St. Petersburg’da da eş zamanlı operasyonlar yürütüldü.
- Rusya sivil havacılık ajansı Rosaviatsiya'nın temsilcisi, Samara’daki Kurumoç, Ulyanovsk’taki Baratayevka, Tambov’daki Donskoye ve Kazan havaalanlarında uçuşlara geçici sınırlamalar getirildiğini açıkladı.
- Moskova’da Moldova istihbaratına çalışan iki kişi casusluk şüphesiyle gözaltına alındı. FSB, bu kişilerin sahte belgelerle ülkeye girdiğini ve Rusya’nın güvenliğine karşı faaliyet yürüttüğünü ileri sürüyor.
- İran’ın Urmiye Cezaevi’nde, İsrail istihbarat servisi Mossad adına casuslukla suçlanan üç kişi idam edildi. Fars haber ajansına göre, bu kişiler ülkeye terör saldırılarında kullanılmak üzere teçhizat sokmaya çalışırken tutuklandı. 22 Haziran’da da Mossad’a gizli bilgi aktardığı öne sürülen başka bir kişi idam edilmişti.
- Rusya Adalet Bakanı Konstantin Çuyçenko, tanınmış telefon şakacıları Vovan (Vladimir Kuznetsov) ve Lexus’u (Aleksey Stolyarov) “yabancı ajanların deşifre edilmesine katkılarından” dolayı Anatoli Koni madalyasıyla ödüllendirdi.
Şakacılar, Telegram kanallarında yaptıkları açıklamada, ödülün kendileri için “hukukçu olarak büyük bir onur” olduğunu belirtti. İkilinin son yıllarda aralarında ABD eski Dışişleri Bakanı Henry Kissinger, Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda ve Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba’nın da bulunduğu birçok isimle yaptığı kayıtlar kamuoyuna yansımıştı.
İkilinin görüştüğü bazı Rus muhalif ve aydınlar da sonradan “yabancı ajan” ilan edilmişti. Bunlar arasında yazar Ludmila Ulitskaya, müzisyen Andrey Makareviç ve yazar Boris Akunin gibi isimler yer alıyor. Vovan ve Lexus, bu kişilerle yaptıkları telefon görüşmelerinde özellikle Ukrayna'ya düzenlenen operasyon ve Batı ile ilişkiler üzerine konuştuklarını belirtiyor.
Rus yetkililer, Vovan ve Lexus’un çalışmalarıyla “yabancı devletlerin etkisindeki kişi ve kurumların teşhir edilmesine” hizmet ettiğini savunuyor.
- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, NATO zirvesi kapsamında dün gece Lahey'de ABD Başkanı Donald Trump ile bir araya gelerek Ukrayna ve Orta Doğu’daki gelişmeleri görüştü. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’ndan yapılan açıklamada, Erdoğan’ın, İsrail ile İran arasında sağlanan ateşkesi memnuniyetle karşıladığı ve “Bu ateşkesin kalıcı olması en büyük temennimiz” ifadelerini kullandığı belirtildi. Erdoğan ayrıca, Gazze’de devam eden insani felakete dikkat çekerek, “Gazze’deki trajedinin sona ermesi için daha güçlü ve samimi bir işbirliği şart” dedi.
Görüşmede Ukrayna’daki durumla ilgili değerlendirmelerde de bulunan Erdoğan, “Rusya-Ukrayna savaşında kalıcı barışın sağlanması için diyalog kanalları açık tutulmalı” vurgusunda bulundu. Liderler ayrıca Ankara ile Washington arasındaki ikili ilişkileri ele alırken, karşılıklı işbirliğini güçlendirme konusunda mutabık kaldı. Görüşmenin, iki ülke arasındaki diplomatik temasların artırılması açısından yapıcı bir atmosferde geçtiği aktarıldı.
- Macaristan Başbakanı Viktor Orban, NATO zirvesinde Zelenskiy’nin bulunmasını istemeyen ülkeler arasında Macaristan’ın yanı sıra ABD, Türkiye ve Slovakya’nın da yer aldığını iddia etti. Orban, Zelenskiy’nin zirvenin resmi programında yer almamasının “önceki dönemin kapandığı” anlamına geldiğini savundu. “Amerikalılar, Türkler ve Slovaklar da açıkça Zelenskiy ile aynı masada oturmak istemediklerini belirtti” diyen Orban, Ukrayna’nın NATO veya AB üyeliğine karşı olduklarını da vurguladı. Lahey’de 24-25 Haziran’da yapılacak zirvede, Zelenskiy’nin grup fotoğrafında ABD Başkanı Donald Trump’tan oldukça uzakta konumlandırılması da dikkat çekti.
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, İngiliz Sky News kanalına verdiği röportajda, savaş koşullarında ülkeyi yönetmeye devam etmesinin hem gerekli hem de mantıklı olduğunu savundu. “Ukrayna'yı savaşın sonuna kadar yönetecek en iyi kişi ben olmayabilirim, ancak şüphesiz en deneyimli olanım” diyen Zelenskiy, bu sözleriyle seçimlerin ertelendiği ortamda cumhurbaşkanlığı meşruiyeti tartışmalarına dolaylı yanıt verdi. Olağanüstü hal nedeniyle seçim yapılamadığını hatırlatan Zelenskiy, istikrarın korunmasının ülke için öncelikli olduğunu vurguladı. Ayrıca Ortadoğu'daki gerginliğin, başta ABD olmak üzere Batılı müttefiklerden gelen yardımlar üzerinde olumsuz etkisi olabileceğini belirterek, “Bu durum Rusya'nın savaş alanında avantaj elde etmesine yol açabilir” dedi.
- Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Batılı ülkelerin Ukrayna politikasının iflas ettiğini savunarak, artık koşulsuz ateşkes için adeta yalvardıklarını söyledi. Moskova’daki Primakov Okumaları konferansında konuşan Lavrov, “Daha birkaç yıl önce Batı, ‘Rusya asla kazanmamalı’ diyordu. Şimdi ise hiçbir ön koşul olmaksızın derhal ateşkes talep ediyorlar” ifadelerini kullandı. Lavrov, Ukrayna lideri Zelenskiy’nin geçmişte bu tür teklifleri reddettiğini hatırlatarak, Batı’nın “stratejik askeri zafer” umutlarının çöktüğünü öne sürdü.
- NATO’dan üst düzey bir yetkili, Kremlin’in mevcut ekonomik kapasitesiyle Ukrayna’daki operasyonunu 2027 yılına kadar bu yoğunlukta sürdürebileceğini belirtti. Lahey’deki zirvede BBC'ye konuşan yetkili, Rusya’nın askeri üretim kapasitesinde zirveye ulaştığını ve artık üretimi daha fazla artırma imkânı bulunmadığını iddia etti. Ukrayna’nın ise askeri birlikler oluturmada ciddi zorluklar yaşadığı, bu durumun acil çözümler arandığı belirtildi.
- Macaristan Dışişleri Bakanı Péter Szijjártó, Ukrayna’nın NATO üyeliği konusunun gündemden düşmesinin, ittifakın Rusya ile doğrudan çatışmaya girmesini engellediğini söyledi. Sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada Szijjártó, "Rasyonalitenin galip geldiğini" belirtti. 24-25 Haziran tarihlerinde Lahey’de yapılacak NATO zirvesinde ise Ukrayna’ya verilen desteğin değil, ittifakın kolektif savunmasının ön plana çıkacağı bildirildi. Bu arada kulis haberlerine göre ABD Başkanı Donald Trump’ın ekibi, zirve sonunda yayımlanacak bildiride Ukrayna’nın isminin mümkün olduğunca az geçmesini sağlamaya çalışıyor.
- Ukrayna makamları salı sabahı Dnipro kentine ve çevresine yönelik füze saldırısında 17 kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi.
- Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’ne ait insansız hava araçlarının Rostov bölgesi üzerinde düşürülmesinin ardından Taganrog kentindeki “Forte Arena” stadyumunun çatısı alev aldı. Bölge valisi vekili Yuri Slyusar, yangının 30 metrekarelik bir alanda çatıda çıktığını ve bir duvarın da yıkıldığını bildirdi. Ayrıca Azov kentinde bir tahıl deposunun çatısı zarar gördü, yakınlarda sazlık alanda yangın çıktı. Olaylarda can kaybı yaşanmadığı ve yangınların hızla söndürüldüğü belirtildi.
- Finlandiya, Rusya ile olan 1300 kilometrelik sınırının güvenliğini artırmak amacıyla başlattığı 200 kilometrelik sınır çiti projesinde önemli bir aşamayı tamamladı. Yle televizyonunun haberine göre, Kuuhmo kentindeki Vartius sınır kapısında inşaat sona erdi; Kainuu ve Kuzey Ostrobotniya bölgelerindeki kalan bölümlerin yıl sonuna kadar bitirilmesi hedefleniyor. Proje için hükümet 74 milyon euro ek kaynak ayırırken, çitin yüksekliği önce 3,5 metreye, ardından 4,5 metreye çıkarıldı. Finlandiya makamları, şu anda Rusya sınırının kapalı olduğunu hatırlatırken, bu adımın yalnızca fiziki bir önlem değil, aynı zamanda dijital gözetim sistemleriyle desteklenen geniş kapsamlı bir güvenlik stratejisinin parçası olduğunu vurguladı.
- Rusya Devlet Duması, askerlik şubelerine ikametgah değişikliğini bildirmeyen vatandaşlara yönelik para cezalarını ciddi oranda artıran yasa tasarısını kabul etti. Yeni düzenlemeyle bu tür ihlaller için uygulanan para cezası 1000–5 bin ruble seviyesinden 10 bin–20 bin rubleye çıkarıldı. Şubat 2025’te Birleşik Rusya Partisi milletvekilleri tarafından sunulan yasa, İdari Suçlar Kanunu’nun ilgili maddesini değiştirerek adres değişikliğini bildirmeme durumunu daha ağır şekilde cezalandırmayı hedefliyor. Tasarının gerekçesinde, önceki yaptırımların caydırıcı olmaktan uzak olduğu ve cezaların işlenen ihlalle orantılı hale getirilmesi gerektiği vurgulandı.
- Başkan Putin’in imzaladığı kararnameyle, askeri birlik komutanlarına, özel askeri operasyona katılan askerleri internet bağlantılı ve kameralı elektronik cihazları görev dışında kullanmaları halinde mahkeme kararı olmaksızın disiplin cezası verme yetkisi tanındı. Daha önce bu tür disiplin cezaları sadece garnizon askeri mahkemesi kararıyla uygulanabiliyordu. Yeni düzenlemeye göre, bu tür ihlaller için on güne kadar disiplin hücresi cezası verilebilecek ve karar, komutan, askeri polis yetkilisi veya garnizon başkanı tarafından doğrudan alınabilecek.
- Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan’ı sivil yerleşimleri hedef alan saldırıları ve altyapıyı yok etmeye yönelik eylemleri nedeniyle “bir savaş suçlusu devlet” olarak nitelendirdi. Aliyev, İkinci Karabağ Savaşı sırasında Ermenistan’ın Azerbaycan şehirlerine uzun menzilli roketlerle saldırdığını, barajları ve enerji altyapısını hedef aldığını söyledi. Hocalı Katliamı’nı da hatırlatan Aliyev, Ermenistan’ın işgal yıllarında birçok yerleşim yerini tamamen yok ettiğini ve savaş bölgesi dışında kalan Gence, Berde ve Mingeçevir gibi kentleri de hedef aldığını vurguladı.
- Moskova'nın Taganskiy Bölge Mahkemesi, dijital yayın platformu KinoPoisk ve teknoloji şirketi Apple hakkında, “geleneksel olmayan cinsel ilişkilerin propagandası” suçlamasıyla idari işlem başlattı. Her iki şirket de Rusya İdari Suçlar Kanunu’nun 6.21.3 maddesi uyarınca, LGBT temalı içerikler ile cinsiyet değişimi ve çocuk sahibi olmaktan vazgeçmeye teşvik eden yayınlar nedeniyle suçlandı. Mahkeme, şirketlere 4 milyon rubleye kadar para cezası uygulanabileceğini ya da 90 güne kadar faaliyetlerinin askıya alınabileceğini belirtti.
24 Haziran Salı
- Bloomberg'in analizine göre NATO ile Rusya arasında çıkacak bir yıllık savaşın dünya ekonomisine maliyeti yaklaşık 1,5 trilyon dolar olabilir. Bu hesaplamaya çatışma bölgelerindeki fiziksel yıkım, Rusya'dan enerji tedarikinin kesilmesi nedeniyle enerji fiyatlarındaki artış ve küresel finansal piyasalardaki varlık kayıpları dahil ediliyor.
Savaşın küresel GSYİH'de %1,3 oranında bir düşüşe yol açacağı öngörülüyor. Haberde ayrıca, NATO’nun 75 yıllık tarihindeki en büyük krizle karşı karşıya olduğu ve Trump’ın yeniden seçilmesinin ardından ittifakın bölünme eşiğine geldiği vurgulanıyor.
Güvenlik, askeri hazırlık, stratejik öncelikler ve karşılıklı güven başlıklarında yaşanan dört temel sorunun NATO’yu ciddi şekilde sarstığı belirtiliyor.
- ABD Başkanı Donald Trump, Rusya ile bir anlaşmaya varılmasını umduğunu açıkladı. Trump bu ifadeyi, yaklaşan Lahey Zirvesi sonrasında NATO ülkeleri tarafından yayımlanacak bildiride Rusya’nın tehdit olarak tanımlanıp tanımlanmayacağına dair soruya cevaben kullandı.
ABD başkanı NATO zirvesine katılmak üzere uçağında gazetecilerle konuşurken “Buna bir göz atmam gerekecek. Ama Rusya ile bir anlaşma görmek isterim. Bildiğiniz gibi, Vladimir beni aradı ve ‘İran konusunda size yardımcı olabilir miyim?’ dedi. Ben de ‘Hayır, İran konusunda yardıma ihtiyacım yok, sizinle ilgili yardıma ihtiyacım var’ dedim. Umarım Rusya ile bir anlaşmaya varabiliriz,” dedi.
- Türk yetkililer, Rusya ile Ukrayna arasında çatışmanın çözümüne yönelik müzakerelerin yakında yeniden başlayacağını umuyor. Bu açıklama, RIA Novosti’ye konuşan bir Türk diplomatik kaynağa ait.
Ajansın kaynağı “Görüşmelerin yakında yeniden başlayacağını umuyoruz. Heyetler arasındaki müzakereler, nihayetinde liderler düzeyinde bir görüşmenin önünü açabilir. Teknik heyetler tarafından yapılan hazırlıklar son derece önemli,” dedi.
- Rusya ile NATO arasında bir savaşın, sahnelenmiş bir olayla başlayabileceği öne sürüldü. Bloomberg ajansının yayımladığı senaryoya göre, Moskova ile Kaliningrad arasında Litvanya topraklarından geçen demiryolu hattında yaşanacak olası bir kriz, NATO’nun kolektif savunmayı öngören 5. maddesinin devreye sokulmasına neden olabilir.
Ajansa göre, Vilnius’tan geçerek Kaliningrad’a uzanan bu kesintisiz tren hattı, ittifak açısından kırılgan bir nokta. Litvanya’nın eski dışişleri bakanı Gabrielius Landsbergis, Rusya’nın bu hattı bir provokasyon için kullanabileceğini öne sürdü. Bloomberg’in yorumunda yer alan olası senaryoya göre, Moskova trenin Litvanya’da durmasını sağlayabilir ve bunu “yasal” bir gerekçeyle açıklayarak, ardından içeride mahsur kaldığını iddia ettiği Rus vatandaşlarını kurtarmak için asker gönderme talebinde bulunabilir.
Bloomberg, bu tür bir gelişmenin NATO ülkeleri içinde bir alarm yaratabileceğini ve ittifakı, askeri karşılık verme yükümlülüğü doğuran 5. maddeyi gündeme getirmeye zorlayabileceğini savundu.
Öte yandan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya’nın NATO’ya saldırı planladığı yönündeki iddiaları daha önce “akıl almaz bir yalan” olarak nitelendirmişti.
- Kazan ve Nijnekamsk (Begişevo) havalimanlarında uçakların iniş ve kalkışlarına yönelik kısıtlamalar getirildi. Açıklama, Rusya Federal Havacılık Kurumu (Rosaviatsiya) tarafından yapıldı.
- İsrail, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun ABD Başkanı Donald Trump ile yaptığı telefon görüşmesinin ardından İran’a yönelik yeni saldırılardan vazgeçme kararı aldı. Haberi, başbakanlık danışmanı Dmitri Hendelmann Telegram kanalında duyurdu. Hendelmann, “Başkan Trump, savaşın tüm hedeflerine ulaştığı için İsrail’e derin takdirlerini iletti ve sağlanan ateşkesin kalıcılığına olan güvenini ifade etti” dedi.
Netanyahu’nun ofisinden yapılan açıklamaya göre, İsrail ve İran arasındaki ateşkes sabah 07.00’de yürürlüğe girdi.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkede çok işlevli bir bilgi paylaşım servisi kurulmasına ilişkin yasayı imzaladı. Yeni sistem, bir mesajlaşma uygulaması ile devlet ve belediye hizmetlerini tek bir platformda birleştirecek.
Öte yandan Rusya Devlet Duması, akıllı telefon, tablet ve diğer cihaz üreticilerini, yerli uygulama mağazası RuStore’un cihazlara yüklenmesini sağlamakla yükümlü kılan yasayı ikinci ve üçüncü okumada kabul etti. Parlamentonun alt kanadının internet sitesinde yer alan bilgiye göre, yasa, üreticilere RuStore üzerinden yazılım yükleme ve güncelleme olanağı sunma zorunluluğu getiriyor. Aynı zamanda uygulama içi ödemelerin de bu servis aracılığıyla yapılması öngörülüyor.
- Rusya, İran ile İsrail arasında ateşkesin gerçekten sağlanmış olması hâlinde bunu memnuniyetle karşıladı. İlgili açıklama, Rusya Devlet Başkanı’nın basın sekreteri Dmitri Peskov tarafından yapıldı. Peskov'un sözlerine göre, Moskova zaten en başından itibaren bu yönde çağrıda bulunuyordu. Kremlin temsilcisi, ateşkesin kalıcı olacağı yönünde umutlarını dile getirdi.
Dmitri Peskov gazetecilere “Tüm detayları henüz bilmiyoruz, bu nedenle şu anda bu konuda bir şey söyleyemeyiz. Ancak en başından itibaren askeri çözüm yollarının bir kenara bırakılması gerektiğini, ayrıca herhangi bir kışkırtılmamış saldırının tamamen dışlanması gerektiğini savunduk. Mevcut sorunların çözümünün ve giderilmesinin politik-diplomatik yollarla gerçekleştirilmesi gerektiğini ifade ettik,” dedi.
Peskov öte yandan Rusya'nın Tahran ile ilişkileri geliştirmeye devam etmeye niyetli olduğunu söyledi.
Peskov’a göre, “Rusya’nın İran’a gerektiği gibi yardım etmediği” yönündeki iddialar, “yangına körükle gitmeyi” amaçlamakta ve Moskova ile Tahran arasındaki ortaklık ilişkilerini bozmak için ortaya atılmakta.
Peskov NATO zirvesiyle ilgili de yorumlarda bulundu. Sözcüye göre NATO üyesi ülkelerin zirvesinde Rusya’nın olası saldırısı yönünde yapılan açıklamalar, İttifak üyelerini, gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 5’i düzeyinde bir savunma harcaması belirlemeye ikna etmek amacı taşıyor.
Peskov şöyle konuştu:
“Şu anda İttifak’ın ana görevlerinden biri, üye ülkelerin savunma harcamalarının GSYİH’nin yüzde 5’ine çıkarılmasına ilişkin kararın alınmasıdır. Bu yüzde 5 kararını geçirmek için cehennemden fırlamış bir yaratık, bir canavar çizilmesi gerekiyor. NATO'nun gözünde, bu canavar rolü için en uygun ülke biziz.”
- İsrail-İran ateşkes haberlerinden sonra Londra’daki ICE borsasında, Brent tipi petrolün Ağustos vadeli fiyatı yüzde 3,6 oranında düşerek varil başına 68,8 dolara geriledi. WTI tipi petrolün vadeli fiyatı ise yüzde 3,2 oranında düşerek 66,3 dolara indi. Bugünkü işlem seansında Brent’in fiyatı 67,6 dolara kadar, WTI’nin fiyatı ise 64,6 dolara kadar düşmüştü.
Petrol ve gaz fiyatları, İsrail ile İran arasında ateşkesin sağlandığına dair haberlerin ardından düşüşe geçti. Taraflar arasında bir anlaşmaya varıldığı bilgisini ilk duyuran ABD Başkanı Donald Trump oldu. İsrail makamları, Trump’ın sunduğu ateşkes önerisini resmen kabul etti. Aynı şekilde İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi de anlaşmayı onayladı.
- Rusya Savunma Bakanlığı’nın açıklamasına göre, Rus Silahlı Kuvvetleri Donetsk sınırları içindeki Dıleyevka yerleşim birimini ele geçirdi.
- Politico gazetesinin kaynaklara dayandırdığı haberine göre, 24-25 Haziran tarihlerindeki NATO zirvesi sonucunda Ukrayna’nın yeni bir askeri yardım alması pek olası görünmüyor. Gazeteye göre, Ukrayna’nın Kuzey Atlantik İttifakı’na davet edilme şansı “sıfır".
Dergi, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, iki gün sürecek olan ve Lahey’de gerçekleştirilecek NATO zirvesine katılmanın anlamlı olup olmadığından şüphe duymasına rağmen, ziyaretin gerçekleşmesi bekleniyor, diye aktardı. Habere göre Zelenskiy, ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmeyi umuyor.
Politico, Orta Doğu’daki ABD katılımlı gerilimin, NATO’nun dikkatini Ukrayna’daki askeri çatışmalardan uzaklaştırarak, üye ülkelerin savunma bütçelerini artırmaya yönelttiğini belirtiyor. Dergiye konuşan yetkililer, şu anda İttifak’ın, ülkelerin savunma harcamalarını GSYİH’nin yüzde 5’i düzeyine çıkarmaya odaklandığını ifade ediyor.
- Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Rusya ile ABD arasındaki ilişkilerin normalleşmesine yönelik görüşmeleri başlatma çağrısının, ABD Başkanı Donald Trump’ın yönetimi olduğunu belirtti.
Sergey Lavrov, Primakov Okumaları etkinliğindeki konuşmasında “Bugün Moskova ile Washington arasında derin görüş ayrılıkları olmasına rağmen, Trump’ın göreve başlamasının ardından ön koşulsuz olarak ikili diyaloğu yeniden başlatma önerisini destekledik ve bu öneriyi kabul ettik. Taraflar, propaganda ve siyasallaştırma olmaksızın, profesyonel ve somut biçimde ikili ilişkilerin nasıl normalleştirilebileceğini tartışmaya başladı,” dedi.
- Samara’daki Kurumoç ve Ulyanovsk’taki Baratayevka havalimanlarında, uçakların iniş ve kalkışlarına yönelik kısıtlamalar getirildi. Bu bilgi Rusya Federal Havacılık Kurumu (Rosaviatsiya) tarafından açıklandı.
Bu sabah ayrıca Tambov, Penza ve Saratov havalimanlarının da faaliyetleri durduruldu. Kısıtlamalar, uçuş güvenliğini sağlamak amacıyla uygulamaya kondu.
- Dünyanın gözü bu akşam başlayacak iki günlük NATO zirvesinde ve Trump'da olacak. NATO’nun 32 üye ülkesinin Devlet ve Hükûmet Başkanları ile AB temsilcilerinin katılacağı zirve, Hollanda’nın Lahey kentinde gerçekleşiyor ve 75. kuruluş yıldönümü nedeniyle ayrı bir önem taşıyor.
ABD’nin İran’a yönelik askeri operasyonları, yaklaşan NATO zirvesinde Ukrayna’nın önceliğini geri plana itti. The Washington Post gazetesinin aktardığına göre, bazı Avrupalı liderler, Başkan Donald Trump’ın zirveye katılımını sağlamak amacıyla zirvenin gündemini Ortadoğu’ya kaydırmayı tercih etti. Ukraynalı kaynaklar, ABD’nin İran’la sürecek bir çatışmaya sürüklenmesinin Kiev’e yönelik askeri ve mali desteği zayıflatabileceğinden endişe ediyor.
İttifakın 75. yılı vesilesiyle düzenlenen zirveye ev sahipliği yapan Hollanda, Trump’ın sahneye dönüşünü diplomatik gündemin merkezine taşırken, toplantı kulislerinde zirveye gayriresmi olarak "Trump Zirvesi" adı veriliyor.
Fox News'e göre ABD Başkanı Donald Trump, bu hafta Hollanda'nın Lahey kentinde düzenlenecek NATO Zirvesi kapsamında yoğun dış politika temaslarında bulunacak. Beyaz Saray, Trump’ın bazı etkinliklere katılıp katılmayacağı konusundaki soruları yanıtsız bırakırken, Başkan’ın zirve sonrasında Washington’a döneceği bildirildi.
Zirvede, Trump’ın İsrail’in Ortadoğu’daki askeri harekâtına ABD’nin desteğini artırma kararı liderler arasında özel gündem olacak. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte’nin savunma bütçelerinde yüzde 5 hedefini gündeme getirmesi, Trump için diplomatik bir kazanım olarak görülse de, başta İspanya olmak üzere bazı üyeler bu planın uygulanabilirliğine karşı çıkıyor. Öte yandan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin de zirveye katılması bekleniyor, ancak Ukrayna savaşının bu yılki zirvede ikinci planda kalabileceği konuşuluyor. Zirve süresince yoğun güvenlik önlemleri alınırken, Lahey sokaklarında protesto gösterileri şimdiden başladı.
- Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, başkente yönelik iki insansız hava aracı (İHA) saldırısının engellendiğini duyurdu. Sobyanin, her iki İHA'nın Moskova'ya yaklaşırken hava savunma sistemlerince vurulduğunu belirterek, enkazın düştüğü bölgelerde acil servis ekiplerinin çalışmalarını sürdürdüğünü bildirdi. Saldırı nedeniyle Vnukovo ve Şeremetyevo havalimanlarında uçuşlar geçici olarak durduruldu.
Ayrıca Moskova yakınındaki Krasnogorsk kentinde bir İHA, 17 katlı bir apartmana çarptı; olayda iki kişi yaralandı, yangın çıktı ve bina kısmen hasar gördü. Moskova Bölge Valisi Andrey Vorobyov, binadan 100 kişinin tahliye edildiğini bildirdi.
Rus hava savunması Kursk ve Bryansk bölgelerinde toplam dokuz Ukrayna dronunu imha etti.
- Ukrayna'nın Harkov ve Sumı bölgelerinden yoğun saldırı habereri geldi, yerel kaynakar can kayıpları rapor etti.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı, İran’ın ABD’nin Katar’daki Al-Udeid hava üssüne düzenlediği füze saldırısının ardından bir açıklama yayımlayarak, Orta Doğu’daki askeri tırmanışın son derece tehlikeli sonuçlar doğurabileceği uyarısında bulundu. Moskova, ABD ve İsrail’in İran’a yönelik saldırılarını “kışkırtılmamış birer saldırganlık eylemi” olarak nitelendirerek, tarafları siyasi ve diplomatik çözümlere dönmeye çağırdı.
Bakanlık açıklamasında, “Ortadoğu ve Hürmüz bölgesindeki saldırılar, yalnızca bölgesel güvenliği değil, küresel güvenliği de uzun vadede ciddi biçimde tehdit etmektedir. Ticaret yolları, hava ve deniz taşımacılığı ile nükleer silahların yayılmasını önleme rejimi bu gelişmelerden doğrudan etkilenmektedir” denildi. Moskova, Washington ve Tel Aviv'in İran’ın iç işlerine müdahale ettiğini ve rejim değişikliğini açıkça hedeflediğini öne sürdü.
- Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitri Medvedev, ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’a nükleer silah sağlanabileceği yönündeki kaygılarına sosyal medya üzerinden yanıt verdi. Medvedev, Rusya'nın İran’a nükleer silah sevkiyatı yapma gibi bir planı olmadığını vurgulayarak, “Biz, İsrail’in aksine Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması’nın (NPT) bir tarafıyız” dedi. Medvedev ayrıca nükleer silahların sonuçlarını iyi bildiğini, ABD Başkanı Barack Obama ile 2010 yılında Stratejik Saldırı Silahlarının Azaltılması Antlaşması’nı (START) imzaladığını hatırlattı.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Kiev ve Kiev bölgesine düzenlenen gece saldırısının, Ukrayna’nın savunma sanayii tesislerine yönelik olduğunu açıkladı. Bakanlığın açıklamasına göre, yüksek hassasiyetli silahlar ve saldırı dronlarıyla düzenlenen “toplu saldırı” sonucunda hedef alınan askeri-endüstriyel altyapı tamamen vuruldu.
-Kiev Şehir Askeri İdaresi Başkanı Timur Tkaçenko'nun açıklamasına göre, dün gece başkente düzenlenen füze saldırısında hayatını kaybedenlerin sayısı sekize yükseldi.
- Macaristan ve Slovakya, Brüksel'deki AB Dışişleri Bakanları toplantısında, Rus enerji kaynaklarına yönelik kısıtlamalar içeren 18. yaptırım paketinin kabulünü engelledi. Macaristan Dışişleri Bakanı Szijjarto, bu adımın enerji güvenliğini koruma amacı taşıdığını belirtti. Paket, Rus petrolüne fiyat tavanı indirimi ve bazı boru hatlarına kısıtlama gibi maddeler içeriyordu.
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, İngiltere Başbakanı Keir Starmer ile Londra’daki başbakanlık konutu 10 Numara Downing Street’te buluştu. Zelenskiy'nin İngiltere ziyareti kapsamında Kral Charles III ile de görüştüğü bildirildi.
- Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU), Polonya'nın Rzeszów kentinde Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’e yönelik planlanan bir suikast girişiminin, Polonya güvenlik birimleriyle yürütülen ortak operasyon sonucu engellendiğini duyurdu. SBU Başkanı Vasiliy Malyuk, suikast girişiminde bulunan şahsın Sovyet ideolojisine bağlılığıyla bilinen eski bir Polonyalı asker olduğunu belirtti. Açıklamada, saldırı için FPV tipi bir drone veya keskin nişancı tüfeği kullanılmasının planlandığı aktarıldı.
- ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna Özel Temsilcisi Keith Kellogg, 21 Haziran’da Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko ile Minsk’te yaptığı görüşmede Rusya-Ukrayna savaşını da ele aldıklarını açıkladı. Kellogg, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Trump’ın “güç yoluyla barış” anlayışı doğrultusunda savaşı sona erdirme çabalarını vurguladığını belirtti. Ziyaret sırasında Japonya ve Polonya dahil altı ülkeden 14 tutuklunun serbest bırakıldığını ifade eden Kellogg, bunun “mükemmel bir ekip çalışması” sonucu gerçekleştiğini söyledi. Serbest bırakılanlar arasında, Belarus’ta “Belarus’un Navalnıy’ı” olarak anılan eski cumhurbaşkanı adayı Sergey Tihanovski de yer aldı. Tihanovski, ilk basın toplantısında Trump’a çağrıda bulunarak, Belarus’taki binin üzerindeki siyasi mahkûmun tamamının serbest bırakılması için Lukaşenko’ya tek bir kelimeyle baskı yapabileceğini söyledi.
23 Haziran Pazartesi
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, NATO temsilcilerinin Rusya’nın Avrupa ülkelerine saldırmayı planladığı yönündeki açıklamalarını “uydurma” olarak nitelendirdi. Putin, bu söylemlerin, NATO ülkelerinin savunma harcamalarını artırma planlarını halklarına gerekçelendirmek için kullanıldığını belirtti.
Putin, askerî akademi mezunlarıyla yaptığı görüşmede “Bu tehdit masalını kendileri uydurdular, her yıl tekrar edip duruyorlar... amaçları halklarını kandırmak ve onlardan daha fazla para almak,” dedi.
- Putin, yeni orta menzilli füze sistemi Oreşnik'in seri üretimine başlandığını açıkladı. Yeni devlet silahlanma programı kapsamında nükleer üçlü yapıya da özel önem verileceğini belirten Putin, Oreşnik sisteminin savaş koşullarında yüksek performans gösterdiğini ifade etti. Ayrıca, stratejik füze kuvvetlerine 12 bin km menzilli Yars füzelerinin teslim edileceğini, bu yıl içerisinde hava kuvvetlerine yeni Tu-160M tipi nükleer bombardıman uçaklarının katılacağını duyurdu.
- Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov’un açıklamasına göre, Putin ile İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi arasında Kremlin’de yapılan görüşmede, Orta Doğu’daki çatışmaların barışçıl yollardan çözümüne dair olasılıklar değerlendirildi. Peskov, tarafların konuya bakışlarının farklı olduğunu ve bölgedeki durumun hâlâ çok gergin olduğunu belirtti. Arakçi’nin Rusya’dan insani yardımın dışında bir destek talep edip etmediği sorusuna ise net yanıt verilmedi.
- Peskov ayrıca, ABD’nin İran’daki hedeflere düzenlediği saldırılarla, nükleer silahların yayılmasını önlemeyi amaçlayan küresel rejimin fiilen ağır bir darbe aldığını söyledi. Kremlin sözcüsü “Nükleer silahsızlanma rejimi hukuken hâlâ var, ancak fiilen bu saldırılarla büyük yara aldı,” dedi.
- Rusya Dış İstihbarat Servisi’ne (SVR) göre, Sırbistan, askeri ürünlerini dolaylı yollardan Ukrayna’ya ulaştırmak için alternatif güzergâhlar kullanıyor ve bu yolla teslimatlarını artırıyor. SVR’nin açıklamasına göre, Sırp savunma sanayisinin ürettiği mühimmat, NATO ülkelerine parça hâlinde sevk ediliyor ve bu parçalar özellikle Çekya ile Bulgaristan’da birleştirilip Ukrayna’ya gönderiliyor. Böylece, bu ürünler kâğıt üstünde Sırbistan menşeli değilmiş gibi gösteriliyor.
Kremlin Sözcüsü Peskov, Sırp mühimmatının NATO ülkeleri üzerinden Ukrayna’ya gönderilmesi konusunun özel önem arz ettiğini belirtti. Bu konuda Sırbistan ile temas kurulduğunu ve gerekli güvencelerin alındığını ifade etti. Peskov “Umarız böyle bir uygulama olduysa bile yanlışlıkla olmuştur ve gerekli önlemler alınır. Bu konu bizim için de, Sırbistan için de son derece hassastır,” dedi.
- Moskova Şehir Mahkemesi’nde görülen duruşmada savcılık, eski savunma bakan yardımcısı ve Oboronstroy şirketinin eski başkanı Timur İvanov için 14,5 yıl hapis cezası talep etti. İvanov, 216,6 milyon ruble değerinde kamu kaynağını zimmetine geçirmek ve 3,9 milyar rubleyi bankadan kaçırmakla suçlanıyor. Aynı davada yargılanan yardımcısı Anton Filatov için de 14 yıl hapis cezası istendi.
- “Rosneft”, Sakhalin-1 projesindeki petrol üretimini ağustos ayında 20-25 gün süreyle durduracak. Reuters’ın kaynaklarına göre bu duraklama, planlanan bakım-onarım çalışmaları kapsamında gerçekleştirilecek. Söz konusu sahadan çıkarılan Sokol tipi petrolün ihracatı, son üç yıldır yaptırımlar nedeniyle düşüşteydi. Temmuz ayında üretim, günlük 150–160 bin varilden 135 bin varile inecek.
- Rusya’da oturum izni veya çalışma izni almak isteyen göçmenler için uygulanan Rusça sınavında, 10 Temmuz 2025 itibarıyla dinleme ve konuşma bölümleri zorlaştırılacak. Eğitim denetim kurumu Rosobrnadzor’un açıklamasına göre, dinleme bölümündeki soru sayısı iki katına çıkarılarak dörde yükseltilecek ve bu bölüm için artık asgari geçme notu zorunlu hale gelecek.
- Putin, İran’a yönelik saldırıların tahrik edilmemiş birer saldırganlık eylemi olduğunu ve hiçbir şekilde meşrulaştırılamayacağını söyledi. Putin açıklamayı İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ile yaptığı görüşmede yaptı.
Putin “Bölgede ve ülkeniz çevresinde durumun keskin biçimde gerildiği bir dönemde Rusya’ya ziyarette bulunuyorsunuz. Yaşanan gelişmelere ilişkin tutumumuz iyi biliniyor, bu tutum Dışişleri Bakanlığımız tarafından Rusya adına açıkça ifade edildi. Ayrıca Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ndeki duruşumuzu da biliyorsunuz,” dedi.
Rusya liderine göre, Moskova mevcut kriz karşısında Tahran’a yardım etmek için çeşitli çabalar yürütüyor. Putin, bölgedeki karmaşık durumdan çıkış yolları üzerinde birlikte düşünmeyi önerdi.
İran Dışişleri Bakanı Arakçi, 22 Haziran’da Moskova’ya gelmişti. Reuters’ın haberine göre, Arakçi ziyareti sırasında, ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine yönelik saldırılarından sonra Tahran’a destek çağrısında bulunan İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in mektubunu Putin’e iletecek.
- Putin ile ABD Başkanı Donald Trump’ın acil durumlarda günün her saatinde birbirleriyle iletişime geçebilecekleri teknik olanaklara sahip oldukları ve bu tür doğrudan temaslara açık oldukları bildirildi. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov’un açıklamasına göre, iki lider arasında bu konuda bir mutabakat ve kapalı iletişim kanalları mevcut. Peskov “Mesaj alışverişi konusuna gelince, liderler arasında bir anlaşma ve anlayış var: Gerekli gördükleri her durumda anlık telefon görüşmeleri yapmaları mümkün,” dedi.
Kremlin, İran-İsrail çatışması bağlamında Tahran’dan nasıl bir talep geleceğine bağlı olarak İran’a askerî ve diğer türden yardımlar sağlanıp sağlanmayacağına karar verileceğini açıkladı. Peskov, İran’a S-300 veya S-400 hava savunma sistemleri gönderilip gönderilmeyeceği sorusuna ise doğrudan yanıt vermedi. Sözcü “Her şey İran tarafının ne talep edeceğine bağlı. Bugün İran Dışişleri yetkilileriyle temaslar olacak. Bu temaslar sırasında yaşanan dramatik tırmanış sonrası karşılıklı görüş alışverişinde bulunulacak ve İran tarafı bu konudaki yaklaşımını bize iletecek,” dedi.
Rusya ile ABD liderlerinin son temaslarında İran konusunun da gündeme geldiğini belirten Peskov, Trump’ın İran’a saldırı planlarıyla ilgili olarak Rus tarafını önceden bilgilendirmediğini vurguladı. Kremlin sözcüsü “İran konusu, son görüşmelerde defalarca ele alındı. Rusya tarafından bazı öneriler dile getirildi ancak detaylı bir bilgilendirme söz konusu olmadı,” dedi.
Öte yandan Vladimir Putin, Irak Başbakanı Muhammed es-Sudani ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşmeye ilişkin bir açıklama hazırlığında olduklarını belirten Peskov, detayların daha sonra paylaşılacağını söyledi.
- Rusya, Ukrayna ile yapılması planlanan barış müzakerelerinin üçüncü turunun tarihinin bu hafta içinde netleşmesini bekliyor. Peskov’un açıklamasına göre, 16 Mayıs ve 2 Haziran tarihlerinde üç yıl aradan sonra gerçekleşen doğrudan görüşmelerde esir değişimi ve ateşkes konusunda mutabakatlar sağlanmıştı. Yeni tur için 22 Haziran sonrası tarih düşünülüyor. Ukrayna Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Kislitsa, Rusya’nın İstanbul’a hangi önerilerle geleceğini önceden netleştirmesi gerektiğini belirtmişti. Kiev, toprak meselelerinin çözümü için liderler düzeyinde bir görüşmenin zorunlu olduğunu savunuyor.
Kremlin, Ukrayna meselesinde teknik düzeyde çalışmaların sürdüğünü ve bu formatın uygun görüldüğünü açıkladı. Peskov “İkinci İstanbul görüşmesinde varılan anlaşmalar hayata geçiriliyor. Esir ve cenaze değişimleri devam ediyor,” dedi.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD Başkanı Donald Trump arasında bir telefon görüşmesi planlanmıyor. Tass'ın duyurduğu açıklama, Rus liderin yardımcısı Yuriy Uşakov tarafından gazetecilere yapıldı.
Bir gün önce Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, ihtiyaç duyulması halinde görüşmenin hızlı bir şekilde organize edilebileceğini söylemişti. Peskov’a göre, iki lider de yüz yüze görüşmenin öneminin farkında ancak bunun için özenli bir hazırlık gerekiyor.
Putin ve Trump bu yıl içinde beşinci kez 14 Haziran’da telefonda görüşmüştü. Görüşmede Orta Doğu’daki gerilim ele alınmıştı. Önceki görüşmelerde ise daha çok Rusya-ABD ilişkilerinin normalleştirilmesi ve Ukrayna’daki çatışmanın çözümü gündemdeydi.
- Reuters’ın üst düzey bir kaynağa dayandırdığı habere göre, İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, dini lider Ayetullah Ali Hamaney’in desteğini isteyen bir mektubunu Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e iletecek.
23 Haziran sabahı Putin’in yardımcısı Yuriy Uşakov, İran Dışişleri Bakanı’nın bugün Kremlin’de kabul edileceğini açıkladı. Rusya’ya bir gün önce gelen Arakçi, “dünya düzeninin fiilen tehdit altında olduğu yeni ve tehlikeli koşullarda” Moskova ile yapılacak istişarelerin büyük önem taşıdığını söyledi.
- Rusya Savunma Bakanlığı, 23 Haziran gecesi Kiev bölgesindeki Ukrayna savunma sanayii tesislerine, bir askeri havaalanının altyapısına ve Ukrayna Deniz Kuvvetleri’ne ait mayın ve torpido mühimmat deposuna yönelik toplu saldırı düzenlendiğini açıkladı.
Açıklamaya göre saldırı, yüksek hassasiyetli silahlar ve taarruz tipi insansız hava araçları kullanılarak gerçekleştirildi. “Saldırı hedeflerine ulaştı, belirlenen tüm noktalar imha edildi” denildi.
Öte yandan Ukrayna Devlet Acil Durumlar Servisi ve İçişleri Bakanı İgor Klimenko, gece boyunca Kiev ve Kiev bölgesinin hava saldırılarına maruz kaldığını bildirdi.
Kiev Belediye Başkanı Vitaliy Kliçko, saat 00:01’de hava savunma sistemlerinin devrede olduğunu duyurdu. Gece boyunca farklı bölgelerde düşen enkazlar, isabet alan yerler ve yaralılar hakkında bilgi verdi. En çok hasar gören bölgeler arasında Solomensk, Darnitsk ve Svyatoşin yer aldı. Kliçko’nun açıklamasına göre saldırıda beş kişi hayatını kaybetti, 19 kişi yaralandı.
- Japonya Başbakanı Şigeru İşiba, 24-25 Haziran tarihlerinde Lahey’de düzenlenecek NATO zirvesine katılmaktan vazgeçmeyi planlıyor. Haberi Kyodo News, hükümet kaynaklarına dayandırarak duyurdu.
Reuters da benzer bilgiyi kendi kaynaklarına dayandırarak aktardı. Zirvede Japonya’yı Dışişleri Bakanı Takeshi Iwaya temsil edecek.
Fuji TV’nin haberine göre İşiba’nın zirveye gitmekten vazgeçmesinin nedeni, NATO’nun Hint-Pasifik bölgesindeki ortakları ile yapılması planlanan toplantının gerçekleşme ihtimalinin düşük olması.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Herson bölgesindeki Davıdov Brod yerleşimi yakınlarında bulunan Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’ne ait bir eğitim poligonunun İskender-M füzesiyle vurulduğunu duyurdu. Açıklamaya göre saldırı sırasında bölgede yoğun şekilde Ukraynalı askerler bulunuyordu ve "saldırı sonucunda 70’ten fazla personelin etkisiz hale getirildiği" bildirildi. Açıklamaya göre ayrıca poligonu koruyan hava savunma birimi, “Taran” tipi bir dron ve Ukrayna ordusuna ait on araç da imha edildi. Ukrayna kara kuvvetleri ise poligonda bir mekanize tugayın eğitim faaliyeti yürüttüğünü doğruladı. Bu operasyon, bir gün önce Donbas'taki hava üssü altyapısı ve yakıt tesislerine yönelik saldırının ardından geldi. Rusya, bu tür harekâtlarla Ukrayna'nın cephe hattındaki ikmal hatlarını kesintiye uğratmayı hedeflediğini savunuyor.
- Rusya, Çin ve Pakistan, ABD'nin İran’a yönelik saldırılarını kınayan ve acil ateşkes çağrısında bulunan bir BM Güvenlik Konseyi karar tasarısı hazırlayarak üye ülkelere sundu. TASS'ın BM'deki kaynaklara dayandırdığı haberine göre, söz konusu tasarıda, İran’a barışçıl nükleer programını yürütme garantisi verilmesi karşılığında tüm çok taraflı ve tek taraflı yaptırımların kaldırılması öneriliyor. Tasarının 22 Haziran'da oylanmayacağı, ancak şu anda Güvenlik Konseyi üyeleri arasında istişare amacıyla dağıtıldığı bildirildi.
- İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, ABD ve İsrail'in İran'a yönelik saldırılarını görüşmek üzere pazar akşamı Moskova’ya geldi. IRNA haber ajansının bildirdiğine göre Arakçi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve diğer yetkililerle temaslarda bulunmayı planlıyor. Arakçi, pazartesi Putin’le görüşmeyi umduğunu belirterek, İran ile Rusya arasında stratejik bir ortaklık bulunduğunu, bu nedenle iki ülkenin sürekli olarak istişarelerde bulunduğunu vurguladı.
- Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vasiliy Nebenzya, ABD’nin İran’daki nükleer tesislere düzenlediği saldırıların ardından toplanan BM Güvenlik Konseyi’nde yaptığı konuşmada, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın (UAEA) duruma dair “tarafsız ve profesyonel” bir rapor sunmasını beklediklerini söyledi. UAEA’nın bu raporu, ajansın Yönetim Kurulu’nun acil toplantısında sunması gerektiğini belirten Nebenzya, Washington’un saldırısını “kışkırtılmamış” bir eylem olarak niteledi. ABD’nin bu adımla “Pandora’nın kutusunu açtığını” belirten Rus temsilci, Washington’un İsrail’in çıkarları uğruna sadece Gazze’deki sivil ölümlerine sessiz kalmakla kalmadığını, aynı zamanda tüm dünyanın güvenliğini de riske attığını savundu.
- NATO üyesi ülkeler, savunma harcamalarını önümüzdeki on yıl içinde kademeli olarak artırarak 2035 yılına kadar gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYİH) %5’ine çıkarma konusunda anlaşmaya vardı. Reuters’ın diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberine göre, planın hazırlanması sürecinde özellikle İspanya’nın itirazları nedeniyle bazı iç tartışmalar yaşandı. Ancak nihayetinde belge 32 üye ülkenin tamamının onayını aldı. Savunma bütçelerindeki artış planı, temmuz ayında Lahey’de düzenlenecek NATO zirvesinde liderlerin onayıyla resmen yürürlüğe girecek.
- Ukrayna Genelkurmay Başkanı Aleksandr Sırski, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin halen Rusya'nın Kursk bölgesinde yaklaşık 90 kilometrekarelik bir alanı kontrol ettiğini iddia etti.
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Norveç’in Ukrayna savunma sanayisine 400 milyon dolarlık yatırım yapma kararı aldığını duyurdu. Zelenskiy, Norveç Savunma Bakanı’nın Ukrayna ziyaretine atıfla, söz konusu fonların özellikle insansız hava araçları üretimi için kullanılacağını belirtti.
- Orenburg merkezli Yamal Havayolları’na ait Superjet 100 tipi yolcu uçağı, teknik bir arıza nedeniyle kalkış yaptığı Omsk Havalimanı’na geri dönmek zorunda kaldı. Interfaks’ın ulaştığı bilgilere göre, uçakta 66 yolcu ve beş mürettebat bulunuyordu. Uçak sorunsuz şekilde iniş yaptı ve olayda yaralanan olmadı. Arıza nedeniyle geçici olarak hizmet dışı bırakılan uçaktaki yolcuların, varış noktası olan Noyabrsk’a alternatif bir seferle ulaştırılacağı bildirildi. Olayla ilgili olarak ulaşım savcılığı denetim başlattı.
22 Haziran Pazar
- ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance, İran'ın nükleer silah geliştirmesine karşı Rusya, Çin ve ABD'nin ortak bir tutum içinde olduğunu iddia etti. ABC News’e konuşan Vance, “Orta Doğu’da nükleer silahların yayılması herkes için felaket olur. Bu, Rusya, Çin ve ABD’nin büyük ölçüde aynı görüşte olduğu nadir konulardan biri” dedi. Vance’in açıklaması, Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitri Medvedev’in ABD’nin İran’daki nükleer tesislere düzenlediği saldırılara rağmen Tahran’ın nükleer silah üretimine devam edeceğini savunduğu çıkışının ardından geldi.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin İran’daki nükleer tesislere düzenlediği saldırıları “sorumsuzca” olarak nitelendirdi. Bakanlık, saldırıların özellikle Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyesi bir ülke tarafından gerçekleştirilmiş olmasının ayrı bir endişe kaynağı olduğunu vurguladı. Açıklamada, BM Güvenlik Konseyi ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın (UAEA) bu saldırılara karşı "yuvarlak ifadelerden kaçınarak" net bir tutum alması gerektiği belirtildi.
Açıklamada, "Rusya, İsrail'in saldırılarının ardından, ABD'nin İran'daki bazı nükleer tesislere yönelik saldırı düzenlemesini şiddetle kınıyor. Hangi argümanlar kullanılırsa kullanılsın, egemen bir devletin topraklarına füze ve bombalı saldırı düzenleme kararı, uluslararası hukuk, Birleşmiş Milletler (BM) Şartı ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) kararlarını ihlal ediyor. Özellikle BMGK daimi üyesi olan ülkenin bunu yapması endişe verici" denildi.
Bakanlık, söz konusu eylemin olası radyolojik sonuçlarının henüz değerlendirilmediğine dikkat çekerek, “Ancak şimdiden tehlikeli bir tırmanmanın başladığı ve bunun bölgesel ve küresel güvenliği tehdit edeceği açıkça görülüyor” ifadelerini kullandı.
Açıklamada, "ABD ve İsrail'in çatışmacı eylemlerine birlikte karşı koymak lazım. Saldırganlığı sona erdirmeye, durumun siyasi ve diplomatik yola döndürülmesi için koşulların yaratılması yönünde girişimlerde bulunmaya çağırıyoruz" denildi.
- Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitri Medvedev, ABD’nin İran’daki üç nükleer tesise düzenlediği hava saldırılarının ardından yaptığı açıklamada, Washington’un kendini “yeni bir çatışmanın ve muhtemel kara harekâtının içine çektiğini” söyledi. Medvedev, Telegram’daki paylaşımında “Barış getireceği söylenen Başkan Trump yeni bir savaşa başladı. Bu saldırı, Amerika’nın doğrudan müdahil olduğu bir çatışmayı tetikledi” dedi. Medvedev’e göre saldırılar İran’ın nükleer altyapısını ciddi şekilde etkilemedi, uranyum zenginleştirme çalışmaları ve gelecekteki nükleer silah üretimi sürdürülecek. Ayrıca, bazı ülkelerin İran’a doğrudan nükleer silah desteği verebileceğini öne sürdü.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Harkov bölgesindeki Petrovskoye köyü ile Donetsk Halk Cumhuriyeti'ne bağlı Perebudova yerleşiminin Rus ordusunun kontrolüne geçtiğini duyurdu. Petrovskoye, Harkov’un İzyum ilçesinde yer alıyor ve Berestyanki ile Zavgorodnoye köylerini de kapsıyor, 2020 itibarıyla nüfusu yaklaşık 3 bin kişiydi. Donetsk’teki Perebudova ise Velikonovoselkovsky ilçesine bağlı ve 2001 sayımına göre 164 kişi yaşıyordu. Bakanlık bir gün önce, Harkov bölgesindeki Kupyansk ile Volçansk şehirlerini birbirine bağlayan demiryolu hattı üzerinde bulunan Moskovka yerleşiminin de ele geçirildiğini açıklamıştı.
- ABD Başkanı Donald Trump, Amerikan Hava Kuvvetleri'nin İran'daki üç nükleer tesisi hedef alan büyük bir saldırı gerçekleştirdiğini açıkladı. Trump’a göre, saldırıda kullanılan bombardıman uçaklarından biri, uranyum zenginleştirme tesisi Fordo’ya “tam mühimmat” bıraktı. Aynı zamanda Natanz ve İsfahan’daki tesisler de vuruldu. Böylece ABD, İsrail’in İran’a karşı başlattığı askeri operasyona, Kongre kararı olmadan, doğrudan Trump'ın tek başına aldığı kararla resmen katılmış oldu. Trump, “Tüm uçaklar güvenle dönüş yolunda. Şimdi barış zamanı” açıklamasını yaparken, New York Times saldırıda B-2 tipi bombardıman uçaklarının görev aldığını bildirdi.
Pek çok analize göre Trump’ın İran’a yönelik bu saldırıyı Kongre onayı olmadan gerçekleştirmesi teknik olarak mümkün, ancak anayasaya ve uluslararası hukuka uygunluğu tartışmalı. Kongre içinden bu karara yönelik ciddi tepki gelmesi ve hukuki-siyasi sonuçlar doğurması bekleniyor.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, Ukrayna ordusuna ait onlarca insansız hava aracının (İHA) 19 ve 20 Haziran tarihlerinde Batı Kazakistan bölgesi üzerinden uçarak Rus topraklarındaki hedeflere saldırı düzenlemeye çalıştığını açıkladı. Zaharova, bu tür eylemlerin hem Rusya’nın hem de Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ) üyesi olan müttefiki Kazakistan’ın güvenliğini tehdit ettiğini belirtti. Rus yetkili, uluslararası kuruluşlara ve sorumlu hükümetlere "provokasyonlara" karşı açık tepki vermeleri çağrısında bulundu.
Kazak basınına göre, 2024 yılı başından bu yana Batı Kazakistan ve Mangistau bölgelerinde en az altı kez tanımlanamayan İHA’lar ya da parçaları bulundu. 19 Haziran’da Mangistau’da ele geçirilen bir drone’un Ukrayna üretimi “Morok” tipi olduğu ve 800 km menzile, 30 kg patlayıcı taşıma kapasitesine sahip olduğu öne sürüldü. Aynı tarihlerde Rusya Savunma Bakanlığı da Astrahan ve Volgograd bölgelerinde toplamda 19 İHA’nın düşürüldüğünü duyurmuştu. (RBC)
- M. Komsomolets'in aktardığına göre Rusya, 21 Haziran gecesi Ukrayna'nın çeşitli bölgelerine yönelik kapsamlı bir füze ve İHA saldırısı gerçekleştirdi. En ağır darbe, Avrupa’nın en büyük petrol rafinerisi olan Kremençuk rafinerisine indirildi. 50'den fazla “Geran” tipi insansız hava aracının hedef aldığı tesis, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin Donbas'taki yakıt ihtiyacını karşılıyordu. Rusya Savunma Bakanlığı, rafinerinin ikinci kez hedef alınmasının nedenini, ilk saldırı sonrası kalan altyapının tespit edilip “tamamlayıcı bir darbeyle” tamamen devre dışı bırakılması olarak açıkladı. Saldırı sonrası kent yoğun duman altında kalırken, tesiste çıkan yangınlar uzun süre söndürülemedi.
- Zelenskiy, Putin’in "Rus askerinin ayağının bastığı yer bizimdir" sözüne tepki gösterdi ve bunu "Rus emperyalizminin açık itirafı" diye niteledi. Zelenskiy, bunun sadece Ukrayna değil, Belarus, Baltık ülkeleri, Moldova, Kafkaslar ve Kazakistan için de tehdit anlamı taşıdığını iddia etti. Zelenskiy, Rusya’ya karşı daha etkili uluslararası yaptırımlar için yeni diplomatik adımlar atacaklarını, İHA üretimi ve kullanımına daha fazla kaynak ayıracaklarını ve Ukrayna Dışişleri’nde bazı kadro değişikliklerine gideceklerini açıkladı.
- M. Komsomolets yazarı Mihail Rostovskiy, ABD'nin İran'ın vurmasından bir gün önce kaleme aldğı yazıda, "Trump’ın İsrail’le birlikte İran’a karşı sert adımlar atması, Moskova açısından son derece riskli bir tablo doğuruyor" dedi. “Eğer Trump dizginlenemez hale gelirse, Kremlin kilit müttefikini kaybedebilir, Ortadoğu ise tam anlamıyla kaosa sürüklenir,” diyen Rostovskiy, Putin’in bu riski gördüğünü ve İran'la stratejik işbirliği anlaşmasının İran Meclisi’nde ani biçimde onaylanmasının da bu diplomatik çabanın bir parçası olduğunu belirtti. Putin, dünya haber ajanslarıyla yaptığı toplantıda, İsrail’in Ali Hamaney’e suikast düzenlemesi ihtimalini “tartışmak bile istemediğini” söylese de, yorumcuya göre bu senaryo artık masada.
Rostovskiy yazısında, Rusya-İran ilişkisini “hesaplı bir evlilik” olarak tanımlıyor ve bu ittifakın Moskova'nın Ortadoğu’daki nüfuzu için temel taşı olduğunu vurguluyor. “Putin, mevcut İran rejimiyle kurduğu ilişkilerin çökmesinin Kremlin’e ciddi prestij ve nüfuz kaybı getireceğini biliyor,” diye yazan Rostovskiy, Moskova’nın İran’ı korumaya yönelik girişimlerini sınırlı ama kritik araçlarla yürüttüğünü savunuyor.
- Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitri Medvedev, Ukrayna’nın “kirli bomba” geliştirme ve kullanma girişimlerinin ağır sonuçları olacağı uyarısında bulunarak, buna karşılık olarak “temiz bomba” yani taktik nükleer silah kullanabileceklerini açıkladı. Telegram hesabından yaptığı paylaşımda Medvedev, “Kirli bomba kullanımı aşırı tehlikeli bir provokasyon olur, biz buna elimizde bolca bulunan temiz bombayla karşılık veririz” dedi. Ukrayna’nın böyle bir silah geliştirdiği yönündeki iddialar, bir gün önce Vladimir Putin tarafından da dile getirilmişti. Medvedev, “Çernobil’in yasak bölgesinde bir yürüyüş yapmak yeterli olur” diyerek nükleer karşılığın etkilerine dikkat çekerken, ABD’nin İsrail’e desteğini eleştirerek, “Çoğu Amerikalı Ukrayna’nın nerede olduğunu bile bilmiyor ama şimdi mesele İsrail olunca işler değişti” ifadesini kullandı.
- Tamamen yerli üretimle geliştirilen SJ-100 yolcu uçağı, Rusya’nın doğusundaki Komsomolsk-na-Amure kentinden kalkarak başkent Moskova yakınlarındaki Jukovskiy Havalimanı’na ilk uzun menzilli uçuşunu başarıyla gerçekleştirdi. Yaklaşık 6 bin kilometrelik mesafeyi, İrkutsk ve Novosibirsk'te yapılan ara inişlerle tamamlayan uçak, toplamda 9 saat havada kaldı. "Vesti" televizyonunun bildirdiğine göre, uçuş boyunca tüm yerli üretim sistemler sorunsuz çalıştı.
- Rusya Başbakan Yardımcısı Dmitri Çernışenko, St. Petersburg Uluslararası Ekonomik Forumu’nda (PMEF-2025) yaptığı açıklamada, Rus sporcuların 31 farklı branşta uluslararası müsabakalara katılım hakkı elde ettiğini duyurdu. "Buz çözülmeye başladı diyebiliriz," ifadelerini kullanan Çernışenko, bu gelişmenin spor diplomasisi açısından önemli bir adım olduğunu vurguladı.
Çernışenko’ya göre, bu başarıda Rusya Spor Bakanlığı'nın yürüttüğü kapsamlı çalışmalar etkili oldu. Ancak Rus sporcuların tamamen uluslararası arenaya dönüşünün, 23 Haziran’da Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) başkanlığına başlayacak olan Kirsty Coventry’nin kararlarına bağlı olacağını belirtti.
- Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko'nun basın sözcüsü Natalya Eysmont, muhalif siyasetçi Sergey Tihanovski'nin serbest bırakılmasının tamamen insani nedenlerle gerçekleştiğini açıkladı. Eysmont, kararın aile birleşimini sağlama amacıyla alındığını belirtti. Dün serbest bırakılan 14 kişi arasında yer alan Tihanovski'nin, eşi Svetlana Tihanovskaya ile Litvanya'da buluştuğu bildirildi. 2021 yılında 18 yıl hapse mahkûm edilen Tihanovski, kitlesel isyan örgütlemek, toplumsal düşmanlığı körüklemek ve seçim komisyonunun çalışmalarına engel olmakla suçlanmıştı.
21 Haziran Cumartesi
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, İstanbul’daki barış görüşmelerinin uzamasının Kiev’i zorlu bir tercihle karşı karşıya bıraktığını söyledi. Zelenskiy’ye göre, Rusya bu süreci kasıtlı olarak uzatıyor; böylece hem Batı yaptırımlarının ertelenmesini sağlıyor hem de ABD’ye “diplomatik süreç devam ediyor” mesajı vererek Washington’un Ukrayna’ya olan desteğini azaltmayı hedefliyor. Zelenskiy, bu durumun Ukrayna’yı mevcut çizgiyi sürdürmek ya da alternatif bir yola sapmak arasında bırakabileceğini vurguladı.
Ukrayna lideri, esir değişimlerinin de liderler düzeyinde beklenen zirvenin ertelenmesine yol açabileceğini belirtti. Şu ana kadar İstanbul’da 16 Mayıs ve 2 Haziran tarihlerinde iki görüşme yapıldı; üçüncü bir tur içinse 22 Haziran sonrası işaret edildi. Son görüşmelerde taraflar, ateşkes önerilerini içeren memorandumlar alışverişinde bulundu. Moskova tarafı sundukları belgeyi Kiev’in alabileceği “en iyi teklif” olarak niteledi. Görüşmelerin somut sonuçları arasında, ağır yaralılar ve genç askerler dahil olmak üzere yapılan esir takasları ve 6 bini aşkın cenazenin taraflara iadesi yer aldı.
- Zelenskiy, Trump’la geçen hafta gerçekleşemeyen görüşmenin ardından, 24-25 Haziran’da Lahey’de düzenlenecek NATO Zirvesi kapsamında yeni bir görüşme planlandığını açıkladı. Zelenskiy, henüz zirveye katılıp katılmayacağına kesin karar vermediğini belirtse de katılım ihtimalinin yüksek olduğunu söyledi. G7 Zirvesi’nde yapılması beklenen önceki görüşme, Trump’ın Ortadoğu’daki gelişmeler nedeniyle zirveyi erken terk etmesi sonucu iptal edilmişti.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna’nın enerji ve askeri altyapısına yönelik "grup saldırısı" düzenlendiğini açıkladı. Açıklamada, Donbas’taki Ukrayna birliklerine yakıt sağlayan enerji tesisleri ile bir askeri havaalanı altyapısının, füze ve insansız hava araçlarıyla vurulduğu belirtildi. Poltava bölgesindeki Kremençuk’ta enerji altyapısını hedef alan geniş çaplı saldırıya ilişkin ilk bilgiyi ise bölge yönetimi paylaşmıştı. Ukrayna Hava Kuvvetleri, saldırıda "Kinjal" ve "Kalibr" füzelerinin kullanıldığını ve iki Kalibr füzesinin hedefi vurduğunu duyurdu. Moskova "tüm hedeflerin başarıyla vurulduğunu" bildirdi.
- Belaruslu muhalif siyasetçi Sergey Tihanovskiy, ABD Başkanı Donald Trump’ın özel temsilcisi Keith Kellogg’un Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko ile yaptığı görüşmenin ardından serbest bırakıldı. 2020 seçimlerinde adaylığı engellenen Tihanovskiy'in yerine eşi Svetlana Tihanovskaya aday olmuş, kendisi ise 2021’de 18 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. Tihanovskiy’in serbest bırakıldığını hem eşi Tihanovskaya hem de ABD’li yetkililer doğruladı; toplamda 14 muhalif tutuklunun salıverildiği bildirildi. Tihanovskiy, serbest kaldıktan sonra Belarus’tan ayrıldı.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna'nın Donetsk, Lugansk, Zaporojiya ve Herson bölgelerinde 2022 yılında yapılan referandumların sonuçlarını tanıması gerektiğini belirterek, "bu bölgelerin Rusya’ya katılımını tanımamak, gelecekte silahlı çatışmanın yeniden başlama riskini doğurur" dedi. Sky News Arabia’ya verdiği demeçte Putin, kalıcı istikrarın sağlanması için Ukrayna’nın "tarafsız statüde olması", "yabancı askeri ittifaklara katılmaması" ve "nükleer silahtan vazgeçmesi" gerektiğini vurguladı. Ayrıca, "çözülmemiş insani meselelerin" de barış sürecinde dikkate alınması gerektiğini söyledi.
Putin, "Umarım Ukrayna'nın mevcut liderleri, üçüncü tarafların değil, kendi ulusal çıkarlarının rehberliğinde hareket eder" diyerek, "Ukrayna, Rusya’ya karşı çalışan dış güçlerin elinde bir araç olmaktan daha iyi bir kaderi hak ediyor" ifadelerini kullandı. Rusya’nın barış şartları arasında, Ukrayna'nın NATO’ya katılmaktan vazgeçmesi, yabancı askeri varlığa izin vermemesi, Donetsk, Lugansk, Zaporojye, Herson ve Kırım’ın Rus toprağı olarak tanınması ile Rus dili ve Ukrayna Ortodoks Kilisesi üzerindeki sınırlamaların kaldırılması da yer alıyor. Başkan Zelenski ise, "Ukrayna’nın tarafsızlık ilan etmeyeceğini ve NATO hedefinden vazgeçmeyeceğini" açıkça dile getirmişti.
Putin ayrıca, Ukrayna’nın gelecekte kesin biçimde "nükleer silaha sahip olmaması gerektiğini" vurgulayarak, ülkenin statüsünün "tarafsız, herhangi bir askeri bloğa dahil olmayan ve tamamen nükleer silahlardan arındırılmış" olması gerektiğini söyledi. Sky News Arabia’ya verdiği demeçte, Ukrayna’nın 1991’deki bağımsızlık deklarasyonunda da bu statülerin açıkça yer aldığını hatırlattı. Putin ayrıca, Rusya'nın Ukrayna’nın teslim olmasını hedeflemediğini, ancak sahadaki mevcut gerçekliğin tanınmasında ısrarcı olduğunu belirtti.
- ABD Başkanı Donald Trump, Rusya ile Ukrayna arasındaki çatışmanın çözümüne ilişkin “küçük bir ilerleme” olduğunu söyledi. New Jersey’deki golf kulübüne hareketinden önce gazetecilere konuşan Trump, “Rusya ve Ukrayna konusunda küçük bir ilerleme var” dedi. Ancak bu ilerlemeden neyi kastettiğini açıklamadı.
Trump ayrıca, Rusya ile müzakere yerine Ukrayna'yı savaşa devam etmeye teşvik eden Amerikalı siyasetçilere sert çıktı. New Jersey’de gazetecilere konuşan Trump, bu tür açıklamaların ciddi sorunlara yol açabileceğini belirterek, "İnsanlar söylediklerine çok dikkat etmeli. Dillerine hâkim olmalılar, çünkü bu dil onları büyük belalara sürükleyebilir" dedi. TASS’ın haberine göre Trump’a, Ukrayna konusunda sert açıklamalarda bulunan Güney Karolina senatörü Lindsey Graham ve eski Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun sözleri soruldu. Her iki isim de Kiev yönetimine savaşın sürdürülmesi yönünde çağrıda bulunmuştu.
- Başkan Putin'in St. Petersburg Ekonomik Forumu'nda yaptığı açıklamaların yankıarı devam ediyor. Putin özetle, Ukrayna ile barış konusuna ilişkin olarak teslimiyet değil, "sahadaki gerçeklerin" tanınmasını istediklerini söyledi. Rusya’nın kazandığı mevzilerin kabul edilmesinin müzakerelerin temel şartı olduğunu belirten Putin, Sumı şehrini alma gibi bir hedeflerinin olmadığını ancak bu ihtimali dışlamadıklarını vurguladı. Rus lider ayrıca, Kiev’in Rus topraklarına nükleer kirli bomba atma planı olduğuna dair ellerinde kanıt olmadığını, ancak böyle bir girişimin “Kiev rejiminin son hatası” olacağını ve Moskova’nın tepkisinin "sert ve feci" olacağını dile getirdi.
Putin, konuşmasında Rus ekonomisinin durumuna da değinerek, ülkenin yıllık büyüme oranının yüzde 4’ü aştığını, işsizliğin yüzde 2,3 ile tarihi düşük seviyelere gerilediğini ve yoksulluğun yüzde 7,2’ye indiğini belirtti. Avrupa’nın en büyük ekonomisi konumuna geldiklerini ifade eden Putin, savunma sanayine bağlılığın azaldığını ve teknolojik dönüşüme ağırlık verilmesi gerektiğini söyledi. BRICS ülkelerinin küresel ekonomideki payının yüzde 40’ı geçtiğini hatırlatan Putin, Rusya'nın yeni dünya düzeni kurmadığını ama şekillendirdiğini belirterek, kalkınmanın siyasi manipülasyonlardan arındırılmış bir modelle sürmesi gerektiğini savundu.
Putin'in açıklamalarının videosu:
- İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, 23 Haziran’da Moskova’yı ziyaret ederek Putin ile bir araya gelecek. Arakçi, ziyareti NBC’ye verdiği röportajda duyurdu. Ziyaret öncesinde 20 Haziran’da Cenevre’de Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık dışişleri bakanlarıyla ve AB dış politika sorumlusu Kaja Kallas ile görüşen Arakçi, bu görüşmelerde İran’ın nükleer programının yanı sıra daha geniş kapsamlı konuların da ele alındığını belirtti. Tahran’ın yeni bir müzakere turuna katılmaya hazır olduğunu ifade eden Arakçi’nin Moskova temaslarında hem nükleer dosya hem de İsrail’le tırmanan gerilim gündemde olacak.
- Zelenskiy, Putin’in “Sumı kentini almak ihtimal dışı değil” şeklindeki açıklamasına yanıt verdi. Zelenskiy, Yüksek Başkomutanlık Kurulu toplantısında Sumı bölgesindeki askeri duruma özel önem verildiğini belirterek, Ukrayna ordusunun Rus güçlerini sınır hattında “tutmayı başardığını” söyledi. Zelenskiy, Rusya’nın bu bölgeyle ilgili çeşitli planları olduğunu bildiklerini ifade etti. Putin ise St. Petersburg Ekonomi Forumu’nda yaptığı konuşmada, Ukrayna ordusunun Rusya’nın sınır bölgelerini sürekli olarak hedef aldığını, bu nedenle güvenlik amacıyla sınırda bir tampon bölge oluşturduklarını savunmuş ve Sumı’yı alma seçeneğinin tamamen dışlanamayacağını dile getirmişti.
- Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vasiliy Nebenzya, Ukrayna’ya sunulan Rusya kaynaklı barış memorandumu için “bugün Kiev’in alabileceği en iyi teklif” ifadesini kullandı. Açıklama, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi toplantısında yapıldı. Nebenzya, Rus tarafının önerdiği üç bölümlük belgenin temel koşullarının; Ukrayna birliklerinin Donetsk, Lugansk, Zaporijya ve Herson’dan çekilmesini ve bu bölgelerin Rusya toprağı olarak uluslararası tanınmasını içerdiğini belirtti. Zelenskiy ise bu şartları “maksimum düzeyde bir ültimatom” olarak nitelendirmişti.
- Avrupa Birliği, İsrail ile İran arasında tırmanan gerginlik nedeniyle Rusya’dan ihraç edilen petrole yönelik tavan fiyatı 60 dolardan 45 dolara indirme planını erteledi. Politico’nun aktardığına göre, pazartesi günü Brüksel’de yapılması planlanan AB dışişleri bakanları toplantısında gündeme gelmesi beklenen teklif, Orta Doğu’daki çatışmanın petrol fiyatlarını artıracağı endişesiyle rafa kaldırıldı. Ukrayna tarafından önerilen ve AB’nin 18. yaptırım paketine dahil edilen girişimin, ABD Başkanı Donald Trump’ın desteği olmadan uygulanmasının zor olacağı da değerlendiriliyor.
- Zelenskiy, Silahlı Kuvvetler'in kara kuvveteri komutanlığında yaptığı son atamayla, ordunun üst kademelerinde kapsamlı bir yeniden yapılanmaya gitti. Financial Times’a göre bu değişikliklerin temel amacı, ülke genelinde askeri seferberliğin etkinliğini artırmak. Yeni komutan General Gennadiy Şapovalov, daha önce Güney Operatif Komutanlığı’nı yönetmiş ve son olarak NATO’nun Ukrayna’ya yönelik güvenlik ve eğitim misyonunda görev almıştı.
- OPEC Genel Sekreteri Heysem el-Gays, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le yaptığı görüşmede, petrolün politikadan arındırılması gerektiğini vurguladı. St. Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu (SPIEF) kapsamında gerçekleşen buluşmada el-Gays, “Petrolü bir emtia olarak siyasetten arındırmak ve OPEC’in analizlerinde ideolojiden uzak durmak istiyoruz. Çünkü bu örgüt dünya petrolünün yüzde 30’unu temsil ediyor” dedi. OPEC’in öngörülerine göre, 2050 yılına kadar petrolde küresel talep günlük 120 milyon varile ulaşacak ve enerji dengesindeki payı yüzde 30 seviyesinde kalacak. El-Gays, Rusya’nın OPEC ile uyumlu hareket etmesinin, piyasa istikrarı ve yatırım ortamı için belirleyici olduğunu ifade etti.
- Avusturya'nın eski dışişleri bakanı Karin Kneissl, St. Petersburg Ekonomik Forumu’nda TASS’a verdiği demeçte, Avrupa Birliği'nin Rusya’da iktidar değişikliğini hedeflediğini öne sürdü. Kneissl, “Avrupa Birliği’nin yaptığı şey, esasen İsrail’in İran’a karşı izlediği çizgiyle aynı; yani bir rejim değişikliğini amaçlıyorlar” dedi. Kneissl’e göre, Avrupa’nın Rus gazı alımına yeniden başlaması da Moskova’daki siyasi değişimlere bağlanıyor. Bu bağlamda, Avusturya Enerji Bakanlığı’nın üst düzey isimlerinden Elisabeth Zehetner’in “rejim değişikliğinden sonra gaz tedariki yeniden gözden geçirilebilir” sözlerine atıfta bulundu. 2017-2019 arasından bakanlık yapan Kneissi'nin 2023'den bei Rusya'da yaşadığı medyaya yansıyan haberler arasında. Putin, Knessi'nin 2018'de Avusturya'daki düğününe katılmıştı.
- Rus enerji şirketi NOvATEK, 2025 yaz sezonunun ilk sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) sevkiyatını Çin’e Kuzey Denizi Rotası’nın doğu kesimi üzerinden gerçekleştirdi. “Georgiy Uşakov” adlı Arc7 sınıfı buz kırıcı tanker, 19 Haziran’da Yamal LNG tesisinden yola çıkarak buz kırıcı desteği olmadan doğuya doğru seyrine başladı. Haziran-Aralık döneminde açık olan bu rota, Süveyş Kanalı ve Malakka Boğazı’na kıyasla Çin’e sevkiyat süresini 45 günden 20 güne indirerek önemli zaman tasarrufu sağlıyor. Rus yetkililer, mevcut buz koşullarının Arc4 ve Arc5 sınıfı gemilere de geçit verdiğini belirtirken, bu adım Rusya’nın Batı yaptırımlarına rağmen enerji ihracatını alternatif rotalarla sürdürme stratejisinin bir parçası olarak değerlendiriliyor.
20 Haziran Cuma
- Rusya, Rus askerlerinin Sumı kentini “alabilir". Bu açıklama, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından St. Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu’nda (PİEF) yapıldı. Putin, bu sözleri, Rusya’nın Ukrayna ile yaşadığı çatışma kapsamında oluşturduğu güvenlik bölgesinin derinliğine dair soruya yanıt verirken söyledi.
Putin “Bazen 10 ila 12 kilometre, bazen 8, 10, 12 kilometre. İleride Sumı kenti var, bir vilayet merkezi. Şu anda Sumi’yi almak gibi bir hedefimiz yok, ama prensipte bunu da dışlamıyorum,” dedi.
- Putin ayrıca Rus ordusunun ne kadar ilerleyebileceği sorusuna yanıt verirken şu ifadeleri kullandı: “Daha önce de birçok kez söyledim, Rus ve Ukrayna halklarını aslında tek bir halk olarak görüyorum. Bu anlamda bütün Ukrayna bizimdir. Ama biz, oluşan gerçekliklerden yola çıkıyoruz. Elbette komşu ülkede kendi egemenliğini ve bağımsızlığını savunmak isteyen insanlar var ve sayıları da az değil. Tanrı onlara sağlık versin. Bu arada, biz hiçbir zaman Ukrayna halkının bağımsızlık ve egemenlik hakkını sorgulamadık.”
Putin “Sahada askeri operasyonların kendi mantığı oluşuyor ve birlikler çeşitli bölgelere konuşlanıyor. Bizim eski bir kuralımız var: Rus askerinin ayağının bastığı yer, bize aittir,” şeklinde konuştu.
- Rusya, Ukrayna’nın teslim olmasını hedeflemiyor. Bu açıklama, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından St. Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu’nun (PİEF) genel oturumunda yapıldı. Forumun oturumu RBC tarafından canlı yayımlandı.
Putin “Biz Ukrayna’nın teslimiyetini istemiyoruz. Biz yalnızca yeryüzünde oluşmuş gerçekliklerin tanınmasında ısrar ediyoruz,” dedi.
Bu sözler, oturumun moderatörü olan Birleşik Arap Emirlikleri’nden gazeteci Nadim Koteiç’in sorusuna yanıt olarak geldi. Koteiç, “Donald Trump, İran’ın nükleer programı konusunda ‘koşulsuz teslimiyet’ olarak tanımladığı bir sonuç elde etmeye çalışıyor. Siz, Rusya Devlet Başkanı olarak, Volodimir Zelenskiy’den benzer bir koşulsuz teslimiyet mi bekliyorsunuz?” diye sormuştu.
- Altıncı grup Rus askeri, yapılan takas kapsamında Ukrayna kontrolündeki bölgeden geri döndü. RIA Novosti’nin haberine göre, askerleri taşıyan uçak Moskova çevresindeki havaalanlarından birine iniş yaptı.
Daha önce Rusya Savunma Bakanlığı, başka bir grup Rus askerinin de geri döndüğünü açıklamıştı. Karşılığında, Ukrayna tarafına bir grup Ukrayna Silahlı Kuvvetleri mensubu esir teslim edildi. Rus askerleri ilk olarak Belarus’a götürülmüş, ardından rehabilitasyon için Rusya’ya sevk edilmişti.
Her iki tarafın kaç esir teslim ettiğine dair bilgi verilmedi. Ancak TASS’a konuşan bir kaynağa göre, takas eşit sayıda mahkumu kapsayan bir parite temelinde gerçekleştirildi.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 28.'si düzenlenen St. Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu'nun (SPIEF) ana oturumunda katılımcılara hitap ediyor. Putin, SPIEF-2025'teki konuşmasının başında, katılımcıları selamlayarak SPIEF'in oynadığı role vurgu yaptı.
Krizlerin dünyada hızla yayıldığını belirten Putin, bugün buna Ortadoğu'da tanıklık ettiklerinin altını çizdi. Putin, zorlu uluslararası arka plana rağmen Rusya'da GSYİH'nin 2 yıldır dünya ortalamasının üzerinde arttığını belirtti. Putin'in konuşmasında öne çıkan noktalar şu şekilde:
- Hammaddelerin Rus ekonomisine katkısı artık belirleyici değil. Rus ekonomisinin hammaddeye dayalı bir ekonomi olduğu algısı açık şekilde geride kaldı. Rusya'nın dünyanın en büyük ekonomilerden biri olarak statüsünü koruması önemli. Bazı uzmanlar Rus ekonomisinde resesyon riskine işaret ediyor, buna izin vermemeliyiz. Rusya hiçbir koşulda stagnasyona ve resesyona izin vermemelidir.
- Rusya'da yoksul sayısı 2000'den bu yana 42,3 milyondan 10,5 milyona düştü, ancak bu yeterli değil. Rusya, yoksulluk oranını rekor düşük seviyeye indirdi, geçen yılın sonu itibarıyla yüzde 7.2 oldu. Rusya'da işsizlik alanında tarihi düşük seviyeyi gördü, bu sorunun oldukça akut olduğu bölgelerde dahi ilerleme var.
- 2025'in en önemli görevi Rus ekonomisinin dengeli büyümeye geçişini sağlamak. Rus ekonomisinin daha teknolojik hale getirilmesi gerekiyor, bu bir istek değil, bugünün ve yarının meydan okumasıdır ve buna cevap vermemiz gerekiyor. Sadece geçen yıl Rus girişimciler 77 bin markayı tescil ettirdi, bu bir önceki yıla kıyasla yüzde 12 daha fazla. Rusya, 2030 yılına kadar İş Yapma Kolaylığı Endeksi'nde ilk 20 ülke arasına girmelidir'.
- BRICS ülkelerinin küresel ekonomideki payı kaçınılmaz olarak artacak. Dijital rublenin kullanımını yaygınlaştırmalıyız, Merkez Bankası ve hükümet bu süreci hızlandırmalı. Rus savunma sanayi iyi bir ivme kazandı. Rusya, ordunun imkan ve kabiliyetlerini yeni teknolojik temelde artıracak.
- Rus savunma sanayi iyi bir ivme kazandı. Rusya, ordunun imkan ve kabiliyetlerini yeni teknolojik temelde artıracak. Rusya, savunma sanayinin geliştirilmesine ilişkin kararlar alırken olumsuz deneyimleri dikkate alacak. Rusya, dost ülkelerle askeri ve teknik işbirliğini geliştirecek. Bu işbirliğinde sadece teçhizat ve silahların tedariki veya modernizasyonu değil, ortak geliştirmeler, personel eğitimleri, işletme ve üretim tesislerinin anahtar teslim inşası da olacak. Dünyada neo-sömürgecilik ilkelerinin olmadığı yeni bir kalkınma modeli inşa edilmesi gerekiyor.
- Dünyada neo-sömürgecilik ilkelerinin olmadığı yeni bir kalkınma modeli inşa edilmesi gerekiyor. Dünyaya siyasi manipülasyonlardan arındırılmış yeni bir kalkınma modeli önermeliyiz. Artık sorunları tek başına, hele ki başkasının pahasına çözmek mümkün değil. Bu bir yanılsama, tüm medeniyetin ileriye doğru hareketini ancak ortak eylemler sağlayabilir. (Sputnik)
- Rusya Adalet Bakanlığı, yabancı ajanlar listesinde güncelleme yaptı. Listeye eski milletvekili Nikolay Bobrinskiy, cerrah Aleksandr Vanyukov, insan hakları savunucusu Anastasiya Garina, oyun yazarı Artur Solomonov, köşe yazarı Boris Stomahin, aktivist Aleksandr Hmelev ve analist İvan Şukşin dahil edildi. Ayrıca medya projesi “Gorbi Media” da listeye eklendi.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Washington’ın diplomatik misyonların normalleştirilmesine ilişkin görüşmeleri ertelemesinin “korkulacak bir durum olmadığını” söyledi. TASS’a konuşan Peskov, “Herhangi bir net açıklama yapılmadı, ama böyle bir kararın alınmasına yol açabilecek pek çok neden var. Bunda ne garip ne de korkutucu bir şey görüyoruz” dedi.
Peskov, St. Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu kapsamında yaptığı açıklamada, Rusya ile ABD arasında temasların farklı düzlemlerde sürdüğünü belirtti. Görüşmelerin hem Ukrayna meselesi hem de ikili ilişkiler bağlamında devam ettiğini söyleyen Kremlin Sözcüsü, iki tarafın ilişki kurma ve gerilimi azaltma konularında farklı yaklaşımlar benimsediğine dikkat çekti ve “Amerikan diplomatlarının bir kısmı, sorunların çözümünü Ukrayna’daki gelişmelere bağlama eğiliminde. Biz ise ilişkilerin düzelmesinin, Ukrayna meselesinin çözümünü kolaylaştıracağına inanıyoruz” ifadelerini kullandı.
Öte yandan, Rusya ile Ukrayna arasındaki doğrudan barış görüşmelerinin üçüncü turunun tarihi henüz belirlenmedi. Peskov, “Tarih iki tarafın ortak kararıyla belirlenecek. Rusya ve Ukrayna birlikte karar verecek” dedi.
Son olarak, Kremlin, Ermenistan’da Taşir Grubu Başkanı Samvel Karapetyan’ın tutuklanmasını dikkatle izliyor. Peskov, Karapetyan’ın bir Rus vatandaşı olduğunu vurgulayarak, “Ermenistan’ın iç işlerine karışmak istemiyoruz, ancak bir Rus vatandaşı söz konusu olduğunda durumu büyük dikkatle takip ediyoruz. Gerekirse her türlü desteği vermeye hazırız” dedi.
- Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, ilk kez resmi bir ziyaret için Türkiye’ye geldi. İstanbul’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmesi beklenen Paşinyan’ın gündeminde Azerbaycan’la imzalanması planlanan barış anlaşması yer alıyor. Ermeni basınına göre Paşinyan’ı İstanbul Havalimanı’nda Dışişleri Bakan Yardımcısı Berris Ekinci karşıladı.
- Rusya Savunma Bakanlığı, özel askeri operasyon bölgesinde geçen hafta içinde altı yerleşim biriminin Rus ordusunun kontrolüne geçtiğini duyurdu. Bakanlık, Harkov bölgesinde yer alan Moskovka’nın Batı grubu birlikleri tarafından ele geçirildiğini açıkladı. Ayrıca Rus ordusunun Ukrayna’daki askeri sanayi ve enerji altyapılarına karşı altı toplu saldırı düzenlediği, hava savunma radar istasyonlarının, mühimmat depolarının ve İHA üretim tesislerinin hedef alındığı bildirildi.
- Kremlin, Amerikalı iş insanı Elon Musk’a siyasi sığınma verilmesi iddialarını yorumlamaktan kaçındı. Peskov, bu konuda yalnızca Dışişleri Bakanlığı veya Musk tarafından yapılacak resmi açıklamaların dikkate alınması gerektiğini ifade etti. Daha önce Yeni İnsanlar Partisi’nden bir milletvekili, Musk’ın Rusya Dışişleri Bakanlığı’na siyasi sığınma talebiyle başvurduğunu iddia etmiş, ancak bakanlık bu bilgiyi doğrulamamıştı.
- Rusya Maliye Bakanı Anton Siluanov, devlet bütçesi için belirlenen petrol tavan fiyatının yeniden değerlendirilmesi gerektiğini söyledi. St. Petersburg forumunda konuşan Siluanov, mevcut 60 dolar varil fiyatının “fazla iyimser” olabileceğini belirtti. Bakan “Bugünün jeopolitik koşulları farklı. Bütçemizi daima sağlam tutmamız gerekiyor. Bu nedenle konuyu hükümet düzeyinde ele alacağız” dedi.
- Letonya parlamentosu, Rusya ve Belarus vatandaşlarının ülkede gayrimenkul edinmesini yasaklayan bir yasayı kabul etti. Yasa, bu ülkelerde kayıtlı şirketleri de kapsıyor. Parlamento, kararın ulusal güvenliği güçlendirme ve olası tehditleri önleme amacıyla alındığını duyurdu.
- ABD Başkanı Donald Trump’ın yönetiminin, Ukrayna Devlet Başkanı’nın ofis şefi Andrey Yermak’tan “bıktığı” öne sürüldü. Politico’nun, aralarında Kongre yardımcıları, eski Amerikalı ve Ukraynalı yetkililerin de bulunduğu 14 kaynağa dayandırdığı habere göre, Yermak Trump yönetimi için “özellikle tahammül edilmesi zor bir muhatap” olarak görülüyor.
Kaynaklara göre Yermak, Amerikalı yetkililere karşı “sert ve aşırı talepkâr” bir tavır sergiliyor. Bir yetkili onu “her iki parti için de sinir bozucu bir figür” diye tanımlarken, bu tavrın zaten gergin olan ABD-Ukrayna ilişkilerini daha da tehlikeye atabileceği ifade ediliyor. Politico, Yermak’ın 2022’de başlayan özel askeri operasyonun ardından düzenli olarak Washington’a giderek arabuluculuk yaptığını da hatırlattı.
- Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, başkente doğru ilerleyen bir insansız hava aracının hava savunma sistemleri tarafından düşürüldüğünü duyurdu. Olay yerinde acil müdahale ekiplerinin çalıştığı bildirildi. Olası İHA saldırılarında sıklıkla havaalanlarının faaliyetleri geçici olarak durduruluyor.
Dün gece Kaluga ve Volgograd havalimanlarında bu tür kısıtlamalar uygulandı. Rusya Sivil Havacılık Kurumu, Volgograd Havalimanı’nın tekrar faaliyete geçtiğini, kısıtlamaların 19 Haziran saat 23:13’te başladığını ve beş saatten fazla sürdüğünü açıkladı. Kaluga Havalimanı ise 20 Haziran saat 01:45’te operasyonlarını durdurdu ve burada kısıtlamaların hâlâ devam ettiği belirtildi.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in öldürülmesine dair dile getirilen olasılıkların “kabul edilemez” olduğunu belirtti. İngiliz Sky News televizyonuna konuşan Peskov, “Bunu konuşmak bile kabul edilemez. Böyle bir şeyi kesinlikle onaylamayız” dedi. Böyle bir gelişmenin “Pandora’nın kutusunu açacağını” ifade etti.
Öte yandan İsrail Cumhurbaşkanı Yitzhak Herzog, ülkesinin İran’ın dini liderini öldürme hedefi olmadığını söylese de, Hamaney’in ortadan kaldırılmasının İran halkının yararına olacağını ileri sürdü.
- Dmitri Peskov ayrıca, Kuzey Kore lideri Kim Jong-un’un yakın gelecekte Rusya’ya bir ziyaretinin planlanmadığını açıkladı. RIA Novosti’ye konuşan Peskov, Kim’in Doğu Ekonomi Forumu kapsamında bile olsa Rusya’ya gelmesinin şu an gündemde olmadığını söyledi.
- Rusya hükümeti, Baltık Denizi’nde karasularının genişliğini ölçmekte esas alınacak başlangıç çizgisini belirleyen coğrafi koordinatları onayladı. Karar, devletin resmi hukuk portalında yayımlandı. Belgede, karasularının başlangıç çizgisinin, “Rusya’nın Litvanya ile kara sınırından başlayarak Polonya ile kara sınırına kadar olan en düşük deniz seviyesi çizgisi boyunca uzandığı” belirtildi. Haritada bu çizgiye dahil edilen diğer noktalar da ayrıntılı olarak sıralandı.
- Leningrad Bölgesi Vali Yardımcısı İgor Petrov, 66 yaşında hayatını kaybetti. Bölge yönetiminin Telegram kanalında yapılan açıklamada, Petrov’un ölüm nedeninin, silah temizliği sırasında meydana gelen kazara ateş alma olduğu belirtildi.
19 Haziran Perşembe
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Telegram kanalında yayınladığı video mesajda, Rusya ile süren çatışmaların sona erme sürecine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Zelenskiy, çatışmaların, "ABD Başkanı Donald Trump’ın görev süresi bitmeden, yani 2029 yılına kadar durdurulması gerektiğini" vurgulayarak, “Onun yardımına çok güveniyorum” dedi.
Daha önce Kremlin, Trump ile yapılan son telefon görüşmesinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, 22 Haziran’dan sonra Kiev ile müzakerelere devam etmeye hazır olduklarını ilettiğini duyurmuştu.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna ile yapılan yeni esir değişimi kapsamında bazı Rus askerlerinin serbest bırakıldığını açıkladı. Serbest kalan askerlerin şu anda Belarus’ta olduğu ve tedavi ile rehabilitasyon süreci için daha sonra Rusya’ya gönderilecekleri bildirildi.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy de Telegram kanalında yaptığı açıklamada, Kiev’e teslim edilen askerler arasında Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, Ulusal Muhafızlar ve sınır hizmetlerinden personelin bulunduğunu ve çoğunun 2022 yılından bu yana esir olduğunu belirtti. Taraflar, takas edilen asker sayısını açıklamadı.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Kremlin danışmanı Yuriy Uşakov’un açıklamasına göre, görüşmede Ortadoğu’daki gelişmeler ve Moskova ile Pekin’in İran-İsrail çatışmasında arabulucu rolü üstlenmeye hazır olduğu konuları ele alındı. Liderler ayrıca ikili ilişkileri de değerlendirdi. Yaklaşık bir saat süren görüşmede Şi, Kazakistan’da düzenlenen Çin-Orta Asya zirvesine dair Putin’i ayrıntılı şekilde bilgilendirdi.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Vladimir Putin’in “Prostokvaşino” adlı ünlü Sovyet çizgi filminin yeni sezonunda yer alması için özel bir onaya gerek olmadığını söyledi. Peskov, “Putin, ülkenin yaşamının ayrılmaz bir parçası, çocukların da bu hayatın içinde olduğunu unutmamalıyız” dedi.
St. Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu’nda konuşan Soyuzmultfilm Yönetim Kurulu Başkanı Yuliana Slaşeva, Putin karakterinin, yumuşak güç unsuru olarak Rus kültürünün yurtdışında tanıtımına katkı sağlayabileceğini savunmuştu.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın özel görevli büyükelçisi Marat Berdıyev, Vladimir Putin’in Güney Afrika’nın Johannesburg kentinde yapılacak G20 liderler zirvesine davet edildiğini açıkladı. Berdıyev, davetin Güney Afrika Devlet Başkanı tarafından tüm G20 liderlerine gönderildiğini ve protokol çerçevesinde hazırlandığını belirtti.
- Volgograd ve Orenburg’daki havalimanlarının normal faaliyetlerine döndüğü bildirildi. Rusya Sivil Havacılık Kurumu (Rosaviatsiya), geçici uçuş kısıtlamalarının perşembe sabahı uygulamaya konduğunu ve uçuş güvenliği amacı taşıdığını belirtti.
- Rusya Kültür Bakanı Olga Lyubimova, kurulum aşamasındaki yeni “çağdaş vatansever tiyatro”nun başına yazar Zahar Prilepin’in geçmesinin muhtemel olduğunu açıkladı. Lyubimova, “Zahar ve ekibine destek olmaya çalışacağız. Görünen o ki, tiyatronun gelecekteki yönetimi ona emanet edilecek,” dedi. Bakan, tiyatronun sanat kadrosu ve genel yönetimiyle ilgili kararların sanat camiası tarafından verilmesinin önemine dikkat çekti.
Özel askeri operasyona aktif destek veren Prilepin, suikast girişiminden yaralı kurtulmuştu.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Rusya, ABD ve Ukrayna liderlerinin bir araya gelmesinin ancak uzun süreli diplomatik çalışmalar ve “önceden hazırlanmış zeminler” sonucunda mümkün olacağını söyledi. Peskov, “Bu düzeyde bir zirve, ancak ciddi hazırlıkların ve mutabakat sağlanan noktaların ürünü olabilir” dedi.
Ayrıca Peskov, Rusya ile Ukrayna arasında hayatını kaybeden askerlerin cenazelerinin takasında yaşanan dengesizliği “çarpıcı” olarak nitelendirdi. Buna rağmen, İstanbul’da varılan anlaşmaların ardından pek çok yaralının evine dönebildiğini vurguladı. Sözcü “İki müzakere turu yapıldı. Yoğun bir diplomatik çaba harcandı. En önemlisi de bu görüşmeler sonucunda somut insani kazanımlar elde edildi” diye konuştu.
- St. Petersburg Ekonomi Forumu’nda RBC kanalına konuşan Peskov, Rusya ile ABD dışişleri bakanlıkları arasındaki diyaloğun yeniden kurulmasının “çok zor” bir süreç olduğunu ifade etti. “Amerikalılar bir sonraki turu Moskova’da yapmaktan vazgeçip ertelemek istediklerini belirttiler. Küçük bir ara verdiler” dedi. ABD tarafının bu kararın nedenini açıklamadığını, ancak muhtemelen zaman kazanmak istediklerini söyledi. ABD’nin şu an İran-İsrail gerilimiyle daha fazla meşgul olduğunu ve İsrail’e verdiği mutlak destek nedeniyle bu konulara ağırlık verdiğini belirtti.
Peskov ayrıca, iki ülke arasında yalnızca liderler düzeyinde değil, Dışişleri Bakanlığı, devlet başkanlığı danışmanları ve özel temsilciler düzeyinde de temasların sürdüğünü aktardı. “İki liderin görüşmeleri buzdağının sadece görünen kısmı. Gerçek temaslar çok katmanlı bir diplomatik yapı içinde yürütülüyor” dedi.
Trump döneminde diyaloğun “tam anlamıyla sıfırdan” başladığını belirten Peskov, “Aslında sıfırdan da öte, ikili ilişkilerimizde adeta Augeas’ın ahırını (Yunan mitolojisinden. Aşırı kirli, ihmal edilmiş anlamında - TürkRus) andıran bir tablo vardı. Gündemde hâlâ çok sayıda sorun başlığı duruyor” ifadelerini kullandı. Sözcü “Hedefe bir anda ulaşmak mümkün değil. Önemli olan, kademeli ilerlemeye hazır olunmasıdır” diye ekledi.
- Peskov ayrıca, Rusya ile İsrail arasında, İran’daki Buşehr Nükleer Santrali’nde çalışan Rus uzmanların güvenliği konusunda bir anlayış bulunduğunu söyledi. “Putin, yalnızca dün İsrail ile Buşehr’de görev yapan uzmanlarımızın güvenliğine dair bir anlayışa varıldığını ifade etti” dedi.
Sözcü, İran-İsrail çatışmasına rağmen Rusya’nın İran’la ortaklığını ve İsrail’le güven ilişkisini sürdürdüğünü belirtti. Ancak bazı sorunların hâlâ çözülemediğini ve arabuluculuğa ihtiyaç duyulduğunu vurguladı.
- Politico’nun AB yetkililerine dayandırdığı haberine göre, Avrupa Birliği yaklaşık 200 milyar dolarlık dondurulmuş Rus varlığını daha yüksek getiri sağlayan riskli bir fona aktarmayı değerlendiriyor. Plan, bu fon aracılığıyla Ukrayna için daha fazla gelir yaratmayı amaçlıyor.
Buna göre, Belçika’daki Euroclear saklama sisteminde tutulan varlıklar, AB kontrolünde kurulacak “özel bir yapıya” aktarılabilir. Bu fonun avantajı, kaynakların daha riskli yatırım araçlarına yönlendirilmesine olanak sağlaması. Hangi yatırım türlerinin düşünüldüğü ise açıklanmadı.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı, Almanya ile imzalanan askeri-teknik işbirliği anlaşmasından çekilme niyetini açıkladı. Bakanlığa göre, anlaşma “anlamını ve pratik değerini yitirmiş durumda”.
Açıklamada, “Almanya’nın açıkça düşmanca politikaları ve giderek artan militarist eğilimleri göz önüne alındığında, bu anlaşma günümüz Rus-Alman ilişkilerinin gerçekliğini yansıtmıyor” denildi.
- Rusya Federal Havacılık Kurumu (Rosaviatsiya), Kaluga ve İvanovo havalimanlarında uçak iniş-kalkış kısıtlamalarının kaldırıldığını duyurdu. Kaluga Havalimanı yaklaşık sekiz saat, İvanovo ise iki saat süreyle kapalı kalmıştı. Önlemler, uçuş güvenliğini sağlamak amacıyla alınmıştı. Saratov, Volgograd ve Orenburg havalimanlarında ise kısıtlamalar devam ediyor.
- St. Petersburg’un Kalininskiy semtinde Roskosmos’a ait Arsenal fabrikasında bu sabah yangın çıktı. Yaklaşık 250 m2'lik alanı etkileyen yangında, itfaiye ekipleri olay yerine ulaşmadan önce 15 kişi tahliye edildi. Olay yerine acil müdahale ekipleri sevk edildi. Yangın hızla kontrol altına alınarak diğer tesislere sıçraması önlendi.
- Rus yönetmen ve oyuncu Viktor Mosiyenko, “vatana ihanet” ve “terörizm” suçlamalarıyla 17 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Moskova’daki 2 No’lu Batı Bölge Askeri Mahkemesi, Mosiyenko’yu ayrıca patlayıcı madde bulundurma ve terör suçlarına yardım etmekten suçlu buldu. Suçunu kabul eden Mosiyenko, 400 bin ruble para cezasına da çarptırıldı.
FSB’ye göre, 64 yaşındaki sanık, yasaklı bir örgütün talimatıyla Belgorod bölgesinde demiryolu sabotajı planlıyordu.
- St.Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu dün başladı. Forumda uluslararası haber ajanslarının sorularını yanıtlayan Rusya lideri Putin Ukrayna konusunda çözüm için Zelenskiy dahil herkesle görüşmeye hazır olduğunu belirtti. Putin, Ukrayna ile müzakereler konusunda Ukrayna tarafında müzakereleri kimin yürüttüğünü önemsemediklerini belirterek, "Ukrayna ile müzakerelerde insani açıdan durum, bu müzakerelerin sürdürülmesinin mantıklı olduğu yönünde. Çözüm için herkesle görüşmeye hazırım, Zelenskiy dahil" dedi.
Sputnik'in aktardığına göre Putin, Ukrayna’ya müzakereleri geciktirmemesi yönünde tavsiyede bulunarak, Rusya'nın hala İstanbul ilkeleri temelinde çözüm arayışına açık olduğunu belirtti. Putin, “Biz hazırız. Hadi oturup anlaşalım. 2022 yılında İstanbul’da anlaşma koşullarımızı sunduk. O koşullar, şimdikinden çok daha yumuşaktı. Şimdi durum değişti. Ama yine de aynı ilkeler doğrultusunda çözüm bulmaya hazırız. Eğer anlaşmak istemezlerse, durum kendileri açısından daha da kötüleşebilir. Zaman kaybetmeyin, oturun ve anlaşın” ifadelerini kullandı.
Rusya'nın, Donald Trump'ın Rus-Amerikan ilişkilerini yeniden kurma çabasına büyük saygı duyduğunu aktaran Putin, "Trump bir iş insanı ve büyük bir artı" dedi.
İsrail ve İran çatışmalarına yönelik de değerlendirmede bulunan Rus lider şunları söyledi:
"Rusya'nın, İran'da toplumun ülkenin siyasi liderliği etrafında birleştiğini görüyor. İsrail ve İran'ın çıkarlarını güvence altına alan bir çözüm bulunabilir. Çatışmaları durdurmanın ve hem İran'ın hem de İsrail'in çıkarlarını koruyacak bir anlaşmaya varmanın yollarını bulmak gerekiyor. İran’ın barışçıl nükleer enerjideki çıkarlarını güvence altına alacak ve İsrail’in endişelerini azaltacak seçenekler var, bunları ortaklarımıza sunduk. İran'ın yeraltı fabrikaları var, onlara hiçbir şey olmadı.
Öte yandan NATO'nun silahlanmasını bir tehdit olarak görmediklerini belirten Putin "Çünkü Rusya silahlı kuvvetlerini sürekli olarak geliştiriyor" dedi. Putin, "Rusya'nın NATO'ya saldırmaya hazırlandığını söyleyenler buna kendileri bile inanmıyor" dedi.
- Kremlin, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD Başkanı Donald Trump arasında son günlerde yeni bir telefon görüşmesi yapılmadığını açıkladı. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, VGTRK muhabiri Pavel Zarubin’e yaptığı açıklamada, “Şu sıralar siyasi gündem o kadar yoğun ki biri ‘dün’ dediğinde aslında son üç-dört günü kastediyor” dedi. Peskov, söz konusu konuşmanın daha önce Kremlin tarafından bildirilen görüşme olduğunu vurguladı. Putin ile Trump arasındaki telefon görüşmesi, cumartesi günü hem Kremlin hem de Trump tarafından duyurulmuştu. Dün Trump, Putin’in İran-İsrail çatışmasında arabuluculuk önerdiğini söylemiş, ancak kendisinin önce Rusya ile ilgili sorunların çözülmesi gerektiğini ifade ettiğini belirtmişti.
- ABD Başkanı Donald Trump, İran’a yönelik saldırı planını özel olarak onayladı ancak henüz nihai saldırı emrini vermedi. Wall Street Journal’ın üç kaynağa dayandırdığı habere göre bu plan, Tahran’ın nükleer programından vazgeçmemesi ihtimaline karşı hazırlandı.
- Alman Die Welt gazetesine göre, Rus ordusu Ukrayna cephesinde son haftalarda günlük 15 ila 20 kilometre arasında ilerleme kaydediyor. Haberde, Rus birliklerinin Ukrayna'nın dördüncü savunma hattını kısmen yardığı ve bu hatların bazı bölümlerinin yalnızca dikenli tellerle korunduğu belirtiliyor. Ukrayna ordusunun ciddi asker ve silah sıkıntısı yaşadığı, birçok tugayın ağır kayıplar nedeniyle kritik duruma düştüğü aktarılırken, Avrupa’dan gelen askeri yardımlardaki gecikmelerin de Rusya’nın operasyonel üstünlüğünü pekiştirdiği vurgulanıyor.
- St. Petersburg kenti, 18-21 Haziran tarihleri arasında düzenlenecek 28. St. Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu’na (SPIEF) ev sahipliği yapıyor. “Ortak Değerler: Çok Kutuplu Dünyada Büyümenin Temeli” temasıyla gerçekleştirilecek foruma, 140 ülke ve bölgeden 20 bini aşkın katılımcı bekleniyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in küresel ekonomi üzerine önemli mesajlar vermesi beklenen forumda, Türkiye ile enerji işbirliği de gündemde olacak. 150'yi aşkın etkinliğin yer aldığı forum, Batı yaptırımlarına rağmen Rusya’nın uluslararası rolünü vurgulayan bir platform olarak öne çıkıyor.
- Resmi verilere göre Rusya’da yıllık enflasyon oranı 10-16 Haziran haftasında yüzde 9,59 seviyesine geriledi. Bir önceki hafta bu oran yüzde 9,71 olarak kaydedilmişti. Ekonomik Kalkınma Bakanlığı'nın yayımladığı rapora göre, söz konusu haftada genel enflasyon artışı yüzde 0,04 olurken, gıda ürünlerinde fiyatlar yüzde 0,06 yükseldi, gıda dışı ürünlerde ise yüzde 0,05 oranında düşüş gözlendi. Hizmet sektöründe fiyat artışı yüzde 0,09 olarak kaydedildi. Bakanlık, yıllık enflasyondaki düşüşe rağmen fiyat artışlarının sürdüğüne dikkat çekti.
- Birleşik Arap Emirlikleri merkezli havayolu şirketi Air Arabia, Orta Doğu’daki artan gerilim nedeniyle Rusya’ya düzenli uçuşlarını 30 Haziran’a kadar durdurduğunu açıkladı. Rusya Federal Hava Taşımacılığı Ajansı (Rosaviatsiya), kararın bölgedeki mevcut güvenlik koşulları nedeniyle alındığını bildirdi. Air Arabia, bu süreçte yalnızca yurtdışındaki vatandaşların tahliyesine yönelik özel "tahliye uçuşlarını" sürdürecek.
- Güney Koreli otomobil markası Kia, Rusya pazarına 2026 yılında resmî olarak geri dönmeyi planlıyor. Şirket temsilcileri, bu kararı eski Rusya bayileriyle yapılan bir toplantıda duyurdu. 2021 yılında Lada'dan sonra ülkede en çok satılan ikinci marka olan Kia, savaş sonrası pazardan çekilmişti ancak paralel ithalatlara göz yummuş ve bayi bağlantılarını sürdürmüştü. Şimdi ise şirket Kazakistan’daki yeni fabrikasından ve Çin’den doğrudan ithalat planlanıyor. Kia’nın yeniden piyasaya süreceği modeller arasında Picanto, Sorento, K4, K8, Seltos ve Sportage yer alıyor. Yeni fiyatlar 1,5 milyon rubleden başlayarak 7 milyon rubleye kadar çıkıyor.
- Telegram’ın kurucusu Pavel Durov, kısa süre önce vasiyetname hazırladığını açıkladı. Fransız Le Point dergisine konuşan Durov, özgürlükleri savunma mücadelesi nedeniyle güçlü devletlerde dahi birçok düşman edindiğini ve bu yüzden hem çocuklarını hem de Telegram’ı korumak istediğini belirtti. Altı çocuğunun olduğunu ve ayrıca 12 ülkede sperm bağışı yoluyla 100’den fazla biyolojik çocuğu bulunduğunu söyleyen Durov, vasiyetine göre çocuklarının servetine ancak 30 yıl sonra erişebileceğini bildirdi. Telegram’ın kontrolü ise olası bir “kaybolma” durumunda bir vakfa devredilecek.
18 Haziran Çarşamba
- ABD Başkanı Donald Trump, bir gün önce Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüştüğünü açıkladı. Trump, İran-İsrail çatışmasının çözümünde arabuluculuk teklifinde bulunan Putin’in önerisine şu an için ilgi göstermediğini belirtti.
Trump’ın aktardığına göre, Putin kendisine İsrail ile İran arasındaki çatışmanın çözümünde arabuluculuk yapmayı teklif etti. ABD Başkanı ise buna “Ben de ona şöyle yanıt verdim: Bana bir iyilik yap, önce kendi ülkende arabulucu ol. Hadi önce Rusya’yla ilgilenelim, olur mu? Dedim ki: Vladimir, gel önce şu Rusya meselesini halledelim. O diğer konuyla sonra ilgilenirsin. Ama bence orası da yoluna girecek.” şeklinde yanıt verdiğini söyledi.
Konu, iki liderin 17 Haziran’da yaptığı telefon görüşmesinde ele alındı. Görüşmenin ardından Rusya tarafı herhangi bir açıklamada bulunmamıştı.
Trump ayrıca, ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine saldırı düzenleyebileceğini söyledi.
“Bunu yapabilirim de yapmayabilirim de,” diyen Trump, buna rağmen İran’la müzakere sürecinin hâlâ mümkün olduğunu düşündüğünü ifade etti.
- Rusya Devlet Başkanı’nın uluslararası ekonomik iş birliğinden sorumlu özel temsilcisi Kirill Dmitriyev, Moskova’nın bu yıl sonuna kadar Washington ile doğrudan uçuşların yeniden başlatılmasını umduğunu açıkladı. Açıklama, St. Petersburg Ekonomi Forumu kapsamında yapıldı.
10 Nisan’daki görüşmelerde, Rusya’nın Washington Büyükelçisi Aleksandr Darçiyev, uçuşların yeniden başlamasının iki ülke arasındaki ticari ve toplumsal ilişkilerin gelişmesine katkı sağlayacağını vurgulamıştı. Rus tarafı, ABD’ye Aeroflot’a uygulanan yaptırımların kaldırılmasını teklif etti ancak henüz yanıt alamadı. Kremlin danışmanı Yuriy Uşakov daha önce, ABD’nin öncelikle Rusya-Ukrayna çatışmasının çözümüne dair ilerleme görmek istediğini söylemişti.
2022 yılında durdurulan doğrudan uçuşlar sonrası, ABD’li hava yolu şirketlerinin Rus hava sahasına girmesi, Rus şirketlerin de ABD’ye uçması yasaklanmıştı.
- Avrupa Birliği’nin dış ilişkiler ve güvenlik politikası yüksek temsilcisi Kaja Kallas, Rusya’nın dünyaya “360 derecelik bir tehdit” oluşturduğunu söyledi. Kallas, Avrupa Parlamentosu’ndaki konuşmasında, “Başta Rusya’nın Avrupa için oluşturduğu tehdidi konuştuk, ancak bugün Rusya dünya barışına her yönden tehdit teşkil ediyor,” dedi. Kallas’a göre, Avrupa ve NATO ittifakı bugün Soğuk Savaş dönemindeki gibi kenetlenmeli; aksi halde “Rusya’nın yeniden güç kazanma şansı doğacak.”
- Rus şarkıcı Zemfira’nın (Zemfira Ramazanova – Rusya Adalet Bakanlığı tarafından “yabancı ajan” ilan edildi) Kazakistan’ın Almatı kentinde, 6 Temmuz 2025’te gerçekleşmesi planlanan konseri iptal edildi. Sanatçı haberi sosyal medya hesaplarından duyurdu.
Zemfira başlangıçta konseri Almatı yakınlarındaki Konev şehrindeki ASP Arena’da vermeyi planlamış, ancak sahne için gerekli izinler alınamayınca yeni bir yer aramıştı. 15 Haziran’da, konserin Almatı’daki Han-Tengri Stadyumu’nda Belçikalı rock müzisyeni J. Bernardt ile birlikte yapılacağı duyurulmuştu. Ancak üç gün sonra Zemfira, bu konserin de iptal edildiğini açıkladı.
Zemfira, Şubat 2022’de Ukrayna'ya düzenlenen askeri operasyonu açıkça eleştirerek Rusya’dan ayrılmıştı.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İran ile İsrail arasında diyaloğun ilerletilmesi amacıyla Rusya’nın arabuluculuk yapmaya hazır olduğunu teyit etti. Kremlin basın servisi, bu açıklamayı Putin’in Birleşik Arap Emirlikleri Devlet Başkanı Muhammed bin Zayid Al Nahyan ile yaptığı telefon görüşmesinin ardından duyurdu.
Kremlin’den yapılan açıklamada, “Vladimir Putin, çatışma halindeki taraflar arasında diyaloğun ilerletilmesine yönelik Rusya’nın arabuluculuk desteği sağlamaya hazır olduğunu teyit etti ve bu bağlamda bazı yabancı liderlerle gerçekleştirilen temaslar hakkında bilgi verdi” denildi.
- Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov, İran ile İsrail arasında tırmanan gerilimle ilgili olarak Moskova’nın her iki tarafla da temas halinde olduğunu açıkladı. Ryabkov, ABD’nin İsrail ordusuna doğrudan askeri destek sağlamasının bölgedeki durumu radikal biçimde istikrarsızlaştırabileceğini belirtti ve Washington’u bu tür adımlardan kaçınması konusunda uyardı.
“Her iki tarafla da temas halindeyiz; bu hem çalışma düzeyinde hem de siyasi düzeyde yürütülüyor,” diyen Ryabkov, Interfaks’a verdiği demeçte, “ABD zaten tüm süreçlerin merkezinde yer alıyor. Şimdi müdahil olacakları yönünde konuşmak doğru değil. Mesele, İsrail’e doğrudan askeri yardım sağlama konusunu nasıl değerlendirdikleriyle ilgili. Biz Washington’u bu tür, hatta spekülatif ya da teorik senaryolardan dahi kaçınmaları konusunda uyarıyoruz,” ifadelerini kullandı.
- Rusya Federasyon Konseyi, Rus yüksek eğitim kurumlarının uluslararası bilimsel iş birliklerini düzenleyen yasayı onayladı. Yeni düzenlemeye göre, bazı alanlardaki iş birlikleri artık Federal Güvenlik Servisi (FSB) denetiminde yürütülecek.
Bilim ve Devlet Bilim-Teknoloji Politikası Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikler, Şubat ayı başında Eğitim ve Bilim Bakanlığı tarafından hazırlanmıştı. Buna göre, Rus bilim insanlarının hem gerçek hem de tüzel yabancı kişilerle yürüttüğü iş birlikleri FSB denetimine tabi olacak. Hangi alanların kontrol altında tutulacağına ise hükümet karar verecek.
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Kanada’daki G7 zirvesinden mali ve siyasi destek sağlayamadan ayrıldı. The Wall Street Journal’ın haberine göre, Zelenskiy, Ukrayna için yıllık 40 milyar dolarlık bir finansman üzerinde uzlaşma bekliyordu. Gazete, zirve kapsamında Zelenskiy ile ABD Başkanı Donald Trump arasında bir görüşme planlandığını, ancak Trump’ın zirveyi erken terk ettiğini hatırlattı.
Dün gece bazı Ukrayna medya organları Zelenskiy’nin Kanada ziyaret programını kısalttığını ve ülkesine dönüş yolunda olduğunu bildirmişti. Kiev yönetimi ise Zelenskiy’nin G7 zirvesine katılımına dair henüz resmi bir açıklama yapmadı.
- Avrupa ülkeleri, ABD’nin katılımı olmadan Ukrayna’ya NATO birlikleri gönderebilir. The Guardian’ın haberine göre, ABD ordusu dikkatini giderek daha fazla Çin ile olası bir çatışmaya yöneltiyor. Bu koşullarda Avrupalı liderlerin, kendi çıkarları doğrultusunda NATO’nun kontrolünü ellerine almaları gerektiği savunuluyor. Haberin yazarı, Avrupa’nın, Ukrayna’daki çatışmaların sona ermesi durumunda Batılı kuvvetlerin bölgeye gönderilmesi gibi senaryolarda, ABD olmadan hareket etmeye hazırlıklı olması gerektiğini belirtiyor.
- Kanada Başbakanı Mark Carney, ABD Başkanı Donald Trump’ın Rusya’nın G8’den çıkarılmasının hata olduğu yönündeki sözlerine sert tepki gösterdi. Politico’nun haberine göre, Carney doğrudan yanıt vermek yerine Trump’ın zirveden ayrılmasını bekledi. Trump’ın toplantıyı erken terk etmesinin ardından konuşan Carney, Rusya’nın 2014 yılında Kırım’ı ilhakının Ukraynalılar ve yarımada sakinleri için aşağılayıcı bir adım olduğunu savundu. Bu nedenle Moskova’nın G8’den çıkarıldığını ifade etti.
- Bu sabah Rusya toprakları üzerinde toplam 14 Ukrayna insansız hava aracı hava savunma sistemleri tarafından düşürüldü. Bilgi, Rusya Savunma Bakanlığı’nın basın servisi tarafından duyuruldu.
12 İHA Kursk bölgesi üzerinde, 2’si ise Oryol bölgesi üzerinde imha edildi. Dronlar, Moskova saatiyle 09:30 ile 11:00 arasında etkisiz hale getirildi.
Savunma Bakanlığı ayrıca, Rus birliklerinin Ukrayna’daki özel askeri operasyon bölgesinde Dolgenkoye ve Novonikolaevka yerleşimlerini kontrol altına aldığını bildirdi.
- Petersburg Uluslararası Ekonomik Forumu’nun ilk gününde, kent sakinleri mobil internet kesintilerinden şikayetçi. Downdetector verilerine göre, özellikle MegaFon, Tele2 ve Yota aboneleri düşük bağlantı hızı, 4G’ye erişim kaybı ve sinyalin tamamen yok olması gibi sorunlar yaşadı. Bazı kullanıcılar mobil bankacılık uygulamalarını kullanmakta zorluk çektiklerini bildirdi.
- Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Avrupa Birliği’nin Rusya’ya karşı daha önce görülmemiş düzeyde yeni yaptırımlar üzerinde çalıştığını ve bu sürecin ABD Başkanı Donald Trump tarafından da desteklendiğini iddia etti. Kanada’daki G7 Zirvesi sonrası konuşan Macron, “Ukrayna konusunda ortak tutumumuz, yaptırımların güçlendirilmesi gerektiğidir” dedi. Yeni önlemlerin hem Avrupa’da hazırlanan geniş kapsamlı paketleri hem de Amerikalı senatörlerin üzerinde çalıştığı ilave yaptırımları kapsadığını belirten Macron, ABD’nin bu süreçte yalnız hareket etmek istemediğini, ancak çatışmanın çözümünde aktif rol üstlenmesinin stratejik açıdan gerekli olduğunu vurguladı. Elysee Sarayı da açıklamaları sosyal medya üzerinden paylaştı. Ancak Bloomberg’e göre, Trump’ın G7’deki temasları, Rusya’ya karşı daha sert yaptırımlar uygulamayı müzakere giriimleri sürdükçe gündeme almama yönündeki tutumunu kayda değer ölçüde değiştirmedi.
- Ukrayna Devlet Başkanı Kanada’da düzenlenen G7 Zirvesi’nde yaptığı konuşmada, ülkesine her yıl 40 milyar dolar bütçe desteği sağlanmasını talep etti. “Ukrayna’nın direncini sürdürebilmesi ve ayakta kalabilmesi için bu miktar gerekli. Bu, ABD dahil tüm G7 liderlerinin ortak kararı olmalı,” diyen Zelenskiy, Batı’dan düzenli yardım çağrılarını yineledi.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı, İsrail'in İran’daki barışçıl nükleer tesislere yönelik saldırılarının uluslararası hukuka aykırı olduğunu belirterek, bu eylemlerin küresel güvenliği tehdit ettiğini ve dünyayı bir nükleer felakete sürüklediğini açıkladı. Bakanlık, özellikle Batılı ülkelerin İsrail’in yıkıcı tutumunu desteklemesini ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'na (UAEA) kendi siyasi görüşlerini empoze etmesini sert ifadelerle eleştirdi. Açıklamada, Batı’nın nükleer silahların yayılmasını önleme rejimini siyasal hesaplaşma amacıyla araçsallaştırdığı, bunun tüm uluslararası topluma ağır bir bedel ödettiği vurgulandı.
Aynı açıklamada, İsrail'in İran'daki nükleer tesislere yönelik saldırılarının derhal durdurulması çağrısı yapılırken, UAEA’nın tesislerdeki zararlarla ilgili bağımsız bir değerlendirme yapması gerektiği ifade edildi. Rusya, İran’ın Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması’na (NPT) bağlılığını sürdürdüğünü ve İsrail saldırılarını durdurduğu takdirde ABD ile yeniden diplomatik temas kurmaya hazır olduğunu bildirdi. Moskova yönetimi, bu sürecin yalnızca müzakere ve diplomasiyle çözülmesinden yana olduğunu vurguladı.
- ABD yönetimi, Kiev’e yönelik dün gece düzenlenen ve 14 can kaybı olduğu bildirien saldırıyı kınadı ve bir ABD vatandaşının hayatını kaybettiğini doğruladı. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tammy Bruce, Reuters’e yaptığı açıklamada, “Kiev’e dün gece düzenlenen saldırı sonucunda bir ABD vatandaşının da trajik şekilde hayatını kaybettiği çok sayıda can kaybı yaşandığını biliyoruz. Bu saldırıları kınıyor, kurbanlara ve yakınlarına en derin taziyelerimizi iletiyoruz” dedi. Trump yönetimi, Rusya ile Ukrayna arasında ateşkese yönelik müzakere girişimlerine başladığından bu yana Moskova’ya yönelik sert açıklamalardan kaçınıyordu. ,
- Ukrayna Savunma Bakan Yardımcısı General Anatoliy Kloçko, Sovyet döneminden kalma hava savunma sistemlerinin modernizasyonunun hız kesmeden sürdüğünü belirtti. Kloçko, "Buk" sistemlerinin NATO menşeli füzelerle entegre edilerek adeta ikinci bir hayata kavuştuğunu, sırada ise S-300 sistemlerinin bulunduğunu açıkladı. Bu modernizasyon süreci, ABD destekli FrankenSAM programı kapsamında yürütülüyor.
- Rusya Federal Hava Taşımacılığı Ajansı (Rosaviatsiya), İran-İsrail arasındaki gerilim nedeniyle Birleşik Arap Emirlikleri’nde mahsur kalan vatandaşlarına İstanbul üzerinden alternatif uçuş rotaları sundu. Ajans sözcüsü Artem Korenyako, Emirates ve Türk Hava Yolları’nın BAE-Türkiye seferlerinin kullanılabileceğini duyurdu. İran hava sahasının kapanması nedeniyle 7 farklı havayolu tarafından gerçekleştirilen Rusya-BAE uçuşlarında rotalar uzarken, bazı uçaklar yakıt ikmali için ara iniş yapıyor. Aeroflot, kapasiteyi artırmak amacıyla Boeing 737 yerine daha büyük Boeing 777 uçaklarını devreye aldı. Turizm sezonunun ortasında yaşanan bu aksaklıklar, yaklaşık 10 bin Rus turistin planlarını etkilerken, uzmanlar özellikle yaz döneminde seyahat tercihlerinin başka ülkelere kayabileceğini belirtiyor. İstanbul’un bu süreçte uluslararası aktarma merkezi olarak öne çıkması dikkat çekiyor.
- Almanya Başbakanı Friedrich Merz, G7 zirvesi sırasında yaptığı açıklamada, İsrail’in İran’a yönelik saldırılarını açıkça destekleyerek, bu operasyonları “pis iş” olarak tanımladı. Alman basınına konuşan Merz, “Bu, İsrail’in hepimiz için yaptığı pis iştir. Bu mollalar rejimi dünyaya ölüm ve yıkım getirdi” ifadelerini kullandı. İran’daki rejimin İsrail’in son saldırılarıyla ciddi şekilde zayıfladığını ve muhtemelen eski gücüne kavuşamayacağını belirten Merz, bu durumun İran’ın geleceğini belirsiz hale getirdiğini söyledi.
- Rusya’nın özel askeri operasyonlarında kullanılan silah ve mühimmatın yüzde 80’ini devlet savunma sanayi devi Rostec üretiyor. Rostec Genel Müdürü Sergey Çemezov, Devlet Başkanı Vladimir Putin’le yaptığı görüşmede, 2021’den bu yana üretimi onlarca kat artırdıklarını ve devlet savunma siparişlerinin %99,5’ini zamanında teslim ettiklerini açıkladı.
17 Haziran Salı
- RBC'nın Ukrayna kaynaklarına dayanarak aktardığı son habere göre Kiev’i hedef alan dün geceki saldırılarda 14 kişi hayatını kaybetti, 150'den fazla da yaralı olduğu bildirildi. Kiev Belediye Başkanı Vitaliy Kliçko, saldırının kentin beş farklı bölgesini hedef aldığını ve hava savunma sistemlerinin devreye girdiğini duyurdu. Rusya Savunma Bakanlığı ise, Kiev bölgesi ile Zaporijya’daki savunma sanayi tesislerine yönelik “grup saldırısı” düzenlendiğini ve yalnızca askeri ve enerji altyapısının hedef alındığını savundu.
- Belgorod bölgesindeki Rakitnoye ilçesinde bir sivil araca düzenlenen Ukrayna İHA saldırısı sonucu Kursk bölgesinden bir yetkili hayatını kaybetti. Belgorod Valisi Vyaçeslav Gladkov, ölen kişinin Kursk bölgesindeki Sudja ilçesine bağlı Gonçarovskoye köyünün yerel yöneticisi Aleksandr Garkavenko olduğunu açıkladı.
- Avrupa Birliği, Rus gazına bağımlılığı kalıcı olarak sonlandırmayı hedeflediğini açıkladı. AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, “Vanayı sonsuza dek kapatıyoruz. Rusya, enerjiyi artık bize karşı bir silah olarak kullanamayacak” dedi. Avrupa Komisyonu'nun sunduğu plana göre, Rus gazı ithalatı 2027 sonuna kadar tamamen durdurulacak. Bu çerçevede, 2024 yılı itibarıyla AB'nin Rusya’dan enerji ithalatına dair bağımlılığı ciddi ölçüde azaltılmış durumda.
Komisyonun önerisine göre, 1 Ocak 2026'dan itibaren yeni sözleşmelere izin verilmeyecek; 17 Haziran 2025'e kadar yapılmış kısa vadeli anlaşmalar 2026 sonunda, uzun vadeli olanlar ise 2028 başında sona erdirilecek. Ancak Slovakya ve Macaristan bu plana karşı çıkarken, Avusturya savaş sona ererse bu yasağın yeniden gözden geçirilmesini teklif etti. Uzmanlar, tam bir yasak durumunda 2026 ortasında gaz fiyatlarının 2022’deki 2 bin dolar seviyesinin üzerine çıkabileceği uyarısında bulundu. Buna rağmen Kremlin, Avrupa ile ilişkilerin yeniden kurulması umudunu koruduğunu belirtiyor.
- Almanya Başbakanı Friedrich Merz, ARD televizyonuna verdiği röportajda Ukrayna’nın NATO üyeliğini uzun vadede mümkün gördüğünü söyledi. Merz, "Ukrayna’ya Avrupa Birliği üyeliği teklif edildi ve süreç başladı. NATO üyeliği gündemden düşmüş değil. Ancak şu anda savaş halindeki bir ülkenin NATO’ya alınması mümkün değil. Fakat uzun vadede elbette bu mümkün" ifadelerini kullandı.
- ABD Başkanı Donald Trump’ın yönetimi, Ukrayna ile barış müzakerelerini hızlandırmak amacıyla Rusya’ya baskı stratejisi geliştirmek için kurulan bakanlıklar arası çalışma grubunun faaliyetlerini askıya aldı. Reuters’ın üç Amerikalı yetkiliye dayandırdığı haberine göre, böyle bir grubun varlığı daha önce kamuoyuna açıklanmamıştı.
Mart-Nisan aylarında kurulan grup, Trump’ın Moskova’ya karşı daha sert bir tutum sergilemek istemediğinin anlaşılmasıyla Mayıs ayında fiilen işlevsiz hale geldi. Bir yetkili, “Daha fazlasını yapmak yerine, belki de daha azını yapmak istiyordu” dedi.
- Rusya Başbakan Yardımcısı Denis Manturov, Fransız otomotiv devi Renault’nun Rusya’ya dönüş ihtimaliyle ilgili değerlendirmelerde bulundu. Manturov, 2022’de Renault’nun AvtoVAZ ve Avtoframos’tan çıkışı sırasında imzalanan anlaşmada, altı yıl içinde geri dönüş opsiyonu bulunduğunu hatırlattı. Ancak şu anda bu opsiyonun uygulanabilir olmaktan çıktığını belirtti.
Manturov, Renault’nun tedarik zincirlerini tamamen kestiğini ve AvtoVAZ’a hiçbir teknik destek sunmadığını söyledi. Ayrıca şirketin Ukrayna’ya ekipman sağladığını bildiklerini vurguladı ve Renault’nun Ukrayna’da insansız hava aracı üretimine başlamayı planladığı yönündeki haberlerin karar alma sürecinde dikkate alınacağını belirtti.
- Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın daveti üzerine Türkiye’yi ziyaret edecek. Açıklamayı Ermenistan Parlamento Başkanı Alen Simonyan yaptı.
Simonyan, ziyaretin gerçekleşeceğini teyit ederken, tüm bölgesel konuların ele alınacağını belirtti vr “Bence bu tarihi bir ziyaret çünkü Ermenistan başbakanı ilk kez bu düzeyde Türkiye’ye gitmiş olacak,” dedi.
Daha önce Ermeni medyasında Paşinyan’ın 20 Haziran’da Türkiye’ye bir ziyaret planladığına dair haberler yer almıştı.
- İngiltere hükümeti, Rusya’ya yönelik yaptırımlar listesini genişletti. Yeni listeye Rusya ile bağlantılı olduğu öne sürülen 6 kuruluş, 4 gerçek kişi ve 20 gemi daha eklendi. Yaptırımlar arasında Rusya Savunma Bakanlığı’na bağlı Derin Su Araştırmaları Ana Müdürlüğü de yer aldı.
Rosneft’in İngiltere kolu Rosneft Marine UK Limited ve Metallurg LLC adlı şirket de yaptırım listesine dahil edildi. İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Reuters’ın aktardığı açıklamasında, “Rusya, koşulsuz ve tam bir ateşkese hazır olana kadar baskıyı artıracağız” dedi.
- Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Sergey Şoygu, Pyongyang ziyareti sırasında Kuzey Kore ile yapılan görüşmelerde, Kursk bölgesinde altyapı onarım çalışmaları için Kuzey Koreli mayın temizleyici ve inşaatçılar gönderilmesinin kararlaştırıldığını açıkladı. Şoygu’nun ifadesine göre, Kuzey Kore lideri Kim Jong-un Rusya’ya bin mayın temizleyici ve beş bin askeri inşaatçı göndermeye karar verdi. Bu personelin görevi, Ukrayna ile çatışmalarda zarar gören altyapıyı yeniden inşa etmek olacak.
- Rosteh Başkanı Sergey Çemezov, 2021’den bu yana silah üretimini onlarca kat artırdıklarını ve şu anda özel askeri operasyonda kullanılan silahların yüzde 80’inin Rosteh tarafından üretildiğini açıkladı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı görüşmede Çemezov, devlet savunma siparişlerinin yüzde 99,5 oranında yerine getirildiğini söyledi.
Putin, kritik öneme sahip kalemlerdeki başarı oranını sorduğunda, “Kritik olanlarda yüzde yüz” yanıtını verdi. Çemezov ayrıca, sahadaki askerlerden gelen geri bildirim doğrultusunda Pantsir hava savunma sisteminin modifiye edildiğini ve sistemin artık 12 yerine 48 füze taşıdığını belirtti. Bu değişiklik, insansız hava araçlarına karşı savunma açısından önemli bir gelişme olarak nitelendirildi.
- Rusya’nın İsveç’teki ticaret temsilciliği gece saatlerinde bir insansız hava aracı saldırısına uğradı. Rusya’nın Stockholm Büyükelçiliği tarafından yapılan açıklamaya göre, bir drone temsilciliğin üzerinden uçarak ana girişin önüne bir torba boya bıraktı.
- Rusya ile Ukrayna arasındaki bir sonraki müzakere turunun tarihi henüz belirlenmiş değil, ancak yakın gelecekte olası tarihler netleşebilir. Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Kiev ve Moskova’nın ateşkes mutabakatlarını inceledikten sonra yeni bir görüşmeye hazır olup olmadıkları sorusuna bu şekilde yanıt verdi.
Kremlin temsilcisi “Şu anda bir sonraki müzakere turuna ilişkin net bir anlayış yok. Ancak biliyorsunuz ki İstanbul’da varılan anlaşmaların hayata geçirilmesi konusunda önemli bir ilerleme kaydedildi. Rus tarafı, İstanbul’da verdiği tüm taahhütleri eksiksiz yerine getirdi. Şimdi önümüzdeki günlerde bu çalışmanın devamı için olası tarihlere dair bir anlayışa varma aşamasına geçilecektir,” dedi.
- Rusya, İsrail’in diğer ülkelerin arabuluculuk tekliflerine sıcak bakmadığını ve İran’la olan krizi barışçıl yollarla çözme isteği göstermediğini düşünüyor. Bu açıklama da Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov’dan geldi.
Sözcü gazetecilere “Rusya, özellikle de Başkan Putin, gerekli görülmesi hâlinde arabuluculuk hizmeti sunmaya hazır olduğunu ifade etti. Ancak şu an itibarıyla İsrail tarafında herhangi bir arabuluculuğu kabul etme ya da genel olarak barışçıl çözüm yollarına yönelme isteği görmüyoruz. Gözlemimiz bu yönde,” dedi.
- Rusya Başbakan Birinci Yardımcısı Denis Manturov, yabancı otomobil markalarının Rusya pazarına geri dönüş süreciyle ilgili değerlendirmede bulundu. Manturov’a göre, Toyota ve Hyundai’nin bu yönde bir planı bulunmuyor.
- Avusturya, Macaristan ve Slovakya’nın ardından Rus gazından tamamen vazgeçilmesi planına itiraz eden üçüncü ülke oldu. Financial Times’ın Avusturya Enerji Bakanlığı’na dayandırdığı haberine göre, Avusturya, Ukrayna’daki çatışma sona erdiğinde Avrupa’nın Rus gazından vazgeçme planının gözden geçirilebilmesi için bir seçenek bırakılmasını teklif etti.
Avusturya’nın Enerji Bakan Yardımcısı Elisabeth Zehetner, bu öneriyi Avrupa’daki mevkidaşlarıyla yaptığı toplantıda dile getirdi. İsmi açıklanmayan diplomatlar gazeteye, bu türde bir önerinin Şubat 2022’den bu yana Macaristan ve Slovakya dışında herhangi bir AB ülkesinden ilk kez geldiğini söyledi.
- Rus hava savunma sistemleri, Kaluga semalarında Ukrayna ordusuna ait üç insansız hava aracını imha etti. Kaluga Valisi Vladislav Şapşa, bilgiyi Telegram kanalından duyurdu.
Bir İHA Kozelsk bölgesinde vuruldu. İkincisi Lyudinovo bölgesinde düşürüldü, parçaları bir okulun cephesine hafif hasar verdi. Üçüncü insansız hava aracı Hvastoviçi bölgesi üzerinde etkisiz hale getirildi. Hiçbir bölgede yaralanan olmadığı bildirildi.
- Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak, Rusya’ya yönelik yaptırımların gevşetilmesini öngören bir senaryonun Ekonomik Kalkınma Bakanlığı’nın öngörüleri arasında yer aldığını söyledi. Ancak, bu senaryonun temel senaryo olmadığını vurguladı.
“Bakanlığın hükümet tarafından onaylanan temel senaryosunda yaptırım baskısı açısından keskin bir değişiklik öngörülmüyor” diyen Novak, yaptırımlar ve dış finansman kaynaklarına erişimin sınırlı olması nedeniyle Rus şirketlerinin yurt içinde yeni finansman kaynakları bulduğunu ifade etti. Bu durumun tahvil ve hisse senetlerine olan talebi artırdığını ve borsanın büyümesine katkı sağladığını belirtti.
- Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Sergey Şoygu, bugün Pyongyang’da Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile bir görüşme gerçekleştirdi. İkilinin son görüşmesi bu ayın başında yapılmıştı. Görüşmede Ukrayna çevresindeki güncel durum, Kursk sınır bölgesinin yeniden inşası ve Kuzey Koreli askerlerin Solovy bölgesinin kurtarılmasındaki katkılarının anılması konuları ele alındı.
- ABD Başkanı Donald Trump, G7 Zirvesi’nde yaptığı açıklamada, Rusya’ya yönelik yeni yaptırımlar uygulamaktan neden kaçındığını "milyarlarca dolarlık maliyet" gerekçesiyle açıkladı. Trump, “Yaptırımlar sadece tek yönlü bir cadde değil. Onları uygulamak ABD’ye devasa paralar mal oluyor” ifadelerini kullandı.
Ayrıca Trump, Ukrayna konusunda barış anlaşması ihtimalini göz önünde bulundurarak, yaptırım kararını beklemeye aldığını belirtti. Danışmanlarına göre Trump’ın bu yaklaşımı, Vladimir Putin’le “verimli müzakereler” yapma umudunu koruduğunu gösteriyor. Bu arada Trump, Orta Doğu'daki tırmanış nedeniyle G7 zirvesinden erken ayrılma kararı aldı.
- Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, başkente doğru ilerleyen iki insansız hava aracının bu sabaha karşı hava savunma sistemleri tarafından başarıyla imha edildiğini açıkladı. Düşen parçalara müdahale etmek üzere acil servis ekiplerinin olay yerinde çalışmalarını sürdürdüğünü belirtti. Olayın ardından başkentteki dört büyük havalimanı )Vnukovo, Domodedovo, Jukovski ve Şeremetyevo) geçici olarak uçuşları durdurdu, daha sonra uçuşlar normale döndü. Kaluga, Tambov ve Ninjiy Novgrad havaalanları da sabah saeaterinde trafiğie kapatıdı.
- Kiev Belediye Başkanı Vitaliy Kliçko, kamikaze İHA’ların (Şahed) düzenlediği saldırı sonucu başkentte en az 16 kişinin yaralandığını duyurdu. Üç farklı bölgede gerçekleşen saldırı sırasında iki semtte elektrik kesintileri yaşandı. Kiev Askeri İdaresi, kentin çeşitli noktalarında toplam 12 ayrı yerde saldırıların etkilerinin kaydedildiğini bildirdi. Detay verilmezken, bir apartmanın üst katının yıkıldığı ve büyük bir yangının çıktığı belirtildi.
- İsrail ve İran'ın karşılıklı hava saldırıları devam ederken, ABD Başkanı Donald Trump, Truth Social üzerinden yaptığı açıklamada, "herkesin derhal Tahran'ı terk etmesi gerektiğini" belirtti. G7 Zirvesi'nde konuşan Trump, İran'a anlaşma için 60 gün süre tanıdığını, ancak bu sürenin sonunda Tahran'ın reddettiğini ve "61. günde ne olduğunu herkesin gördüğünü" söyledi. Trump, "İran'ın nükleer silaha sahip olmasına izin verilemez" diyerek, Tahran’a karşı daha sert bir tutum alınacağının sinyalini verdi.
- Ukrayna, ABD ile 1 Mayıs’ta imzaladığı stratejik mineral anlaşmasını uygulamaya koyarak ülkenin merkezindeki Dobro lityum madeninin geliştirilmesine yönelik ticari teklifler için rehber hazırlıklarına başladı. The New York Times’a konuşan yetkililere göre, bu adım, lityum gibi kritik minerallerin çıkarılması yoluyla Ukrayna ekonomisinin yeniden inşasını amaçlayan ABD-Ukrayna ortak yatırım fonu (Reconstruction Investment Fund - RIF) kapsamında atıldı. Anlaşma gereği, madencilikten elde edilen gelirin yarısı bu fona aktarılacak ve önümüzdeki on yıl boyunca sadece Ukrayna’daki projelere yeniden yatırılacak. Potansiyel yatırımcılar arasında, ABD hükümetinin kısmen ortak olduğu TechMet firması ile Donald Trump’a yakınlığıyla bilinen milyarder Ronald Lauder da yer alıyor.
- Financial Times’ın haberine göre, Avrupa Komisyonu bugün sunacağı öneriyle, Macaristan ve Slovakya’nın vetosunu aşmak için Rus gazına yönelik yeni sözleşmeleri yasaklamada ticaret mevzuatını kullanmayı planlıyor. Bu yöntemle, tüm üye ülkelerin oybirliğini gerektiren yaptırım mekanizması yerine, çoğunluk oyu yeterli olacak. Teklif kabul edilirse, yeni gaz sözleşmeleri hemen yasaklanacak; kısa vadeli mevcut sözleşmeler 2026’ya, uzun vadeli olanlarsa 2028’e kadar sona erdirilecek. Macaristan ve Slovakya için ise 2027’ye kadar kademeli çıkış hakkı tanınması öngörülüyor.
- Avrupa Birliği, Rusya’nın Kırım ve Sivastopol’u ilhakı nedeniyle uyguladığı yaptırımları 23 Haziran 2026’ya kadar uzattı. AB Konseyi tarafından alınan karara göre, 2014’te yürürlüğe giren yaptırımlar; Kırım ve Sivastopol’dan AB’ye mal ithalatını, bu bölgelerde altyapı ve finans yatırımlarını, turizm hizmetlerini ve bazı ürün ile teknolojilerin ihracatını yasaklıyor.
- Polonya Silahlı Kuvvetleri'nin harekât komutanlığı, Rusya'nın Ukrayna'daki faaliyetlerine karşılık olarak Polonya ve müttefik ülkelere ait savaş uçaklarının ülke semalarında havalandırıldığını açıkladı. Sosyal medya üzerinden yapılan açıklamada, Rusya’nın Ukrayna topraklarında yürüttüğü iddia edilen aktif operasyon nedeniyle, tüm hava savunma sistemleri ile radar ve izleme altyapısının yüksek alarma geçirildiği belirtildi. Ayrıca, savaş jetlerinden oluşan devriye çiftleri havalandırılırken, komutanlık elindeki tüm kaynakların seferber edilmesi emrini verdi. Alınan önlemlerin, “hassas bölgelerle sınırı olan alanlarda güvenliği sağlama” amacı taşıdığı ifade edildi.
- Rus Tahıl Birliği’nin verilerine göre, 1–15 Haziran tarihleri arasında Rusya'nın buğday ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre 4,8 kat azalarak 565 bin ton seviyesinde gerçekleşti. Birliğin analiz dairesi direktörü Yelena Tyurina'nın açıklamasına göre, 30 Haziran 2025'te sona erecek sezonun sonunda buğday ihracatının 41,5 milyon ton, toplam tahıl ihracatının ise 46,7 milyon ton olması bekleniyor.
- Rusya’da “Kıyamet Günü Radyosu” olarak bilinen kısa dalga istasyonu UVB-76, 16 Haziran’da dört yeni şifreli mesaj yayımladı. 1970’lerden beri 4625 kHz frekansında sürekli yayın yapan bu gizemli radyo, özellikle askeri ve istihbarat amaçlı kullanıldığı yönündeki iddialarla biliniyor. Gönderilen mesajlarda yine harf ve sayı kombinasyonlarıyla birlikte “МАЛОСНЕЖНЫЙ” (Malosnejnıy- Az karlı), “СЭВОШЛЮП” (Sevoşlup- Anlamı yok) ve “ВИСОКЕД” (Visoked- Anlamı yok) gibi şifreli kelimeler yer aldı. İstasyonun, olası bir nükleer saldırı durumunda otomatik karşılık sistemi “Perimetr” (ya da “Ölü El”) ile bağlantılı olabileceği yönündeki söylentiler, her yeni yayını küresel çapta merak uyandıran bir gelişme haline getiriyor. (RBC)
16 Haziran Pazartesi
- Trump, Kanada’daki G7 Zirvesi’nde yaptığı açıklamada, Rusya’nın yeniden gruba alınmamasının büyük bir hata olduğunu savundu. Trump, “G7 eskiden G8’di. Barack Obama ve Justin Trudeau isimli biri Rusya’nın grupta olmasını istemedi. Bence bu bir hataydı. Eğer Rusya içeride olsaydı, şu an Ukrayna ile bir savaş yaşanmazdı. Ve eğer dört yıl önce Trump başkan olsaydı, yine savaş çıkmazdı” dedi. Rusya, 2014’te Kırım’ı ilhak etmesinin ardından G8’den çıkarılmıştı.
Trump, mevcut durumda Moskova’nın G7’ye dönüşü için “köprünün altından çok sular geçtiğini” belirterek şüphelerini dile getirdi. Öte yandan, Çin’in gruba katılması konusuna da açık olduğunu belirten Trump, “Eğer birileri Çin’i önermek isterse, ben açığım” ifadelerini kullandı. Açıklamalar, G7’nin genişleme ve küresel diplomasi dengesine dair tartışmaları yeniden gündeme taşıdı.
- Rusya Devlet Başkanı Danışmanı Vladimir Medinskiy, Rusya’nın son birkaç gün içinde Ukrayna’ya Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’ne ait 6 bin 60 askerin naaşını teslim ettiğini açıkladı. Böylece Moskova, İstanbul’da varılan mutabakat çerçevesinde bu konudaki yükümlülüğünü yerine getirmiş oldu.
Medinskiy’in verdiği bilgiye göre, Kiev de Rus tarafına 78 Rus askerinin naaşını teslim etti. Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna’ya teslim edilmek üzere 2 bin 239 askerin naaşını daha hazır bulundurduklarını belirtti.
İki ülke heyetleri arasında 2 Haziran’da İstanbul’da yapılan ikinci tur görüşmelerde, Kiev’e 6 bin askerin naaşının teslimi ve kapsamlı bir esir değişimi konusunda anlaşmaya varılmıştı. 14 Haziran itibarıyla iki ülke arasında süresiz “insani takas” uygulaması başlatıldı. Kremlin, bir sonraki müzakere turunun tarihi üzerinde henüz uzlaşma sağlanmadığını bildirdi.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, ABD’nin iki ülke diplomatik temsilciliklerinin faaliyetlerini normalleştirmeye yönelik yürütülen ikili danışma sürecindeki bir sonraki toplantıyı iptal ettiğini açıkladı. Zaharova, Amerikalıların verdiği bu aranın uzun sürmemesini umduklarını belirtti.
Zaharova “Mevcut durumda, her iki ülkenin diplomatik temsilciliklerinin faaliyetlerini normalleştirmeyi amaçlayan ikili danışmalar çerçevesinde yapılması planlanan bir sonraki görüşme, Amerikalı müzakerecilerin inisiyatifiyle iptal edildi,” dedi.
- İsrail’in Moskova Büyükelçiliği ve St. Petersburg başkonsolosluğu, konsolosluk hizmetlerini geçici olarak durdurduğunu ancak en kısa sürede faaliyetlerine yeniden başlamayı umduklarını açıkladı.
- Politico’nun haberine göre, NATO’nun doğu kanadında yer alan tüm ülkeler, sağlık sistemlerinin kriz durumlarına tepkisine yönelik protokolleri gözden geçiriyor. Litvanya’da hastaneler elektrik kesintilerine karşı jeneratörler kurarken, su ve ilaç stokları oluşturmaya başladı.
Haberde, Estonya’da sağlık çalışanlarına uydu telefonları temin edildiği, acil yardım ekiplerine ise kurşun geçirmez yelekler verildiği bildirildi. Ayrıca ülkeye seyyar sağlık merkezleri satın alınıyor. Estonya Sağlık Dairesi Başkan Yardımcısı Ragnar Vaiknemets’in, “Rusya’nın saldırısı sadece bir zaman meselesi” dediği ve Sovyet döneminden kalan hastanelerin mimari yapıları nedeniyle savunmasız olduklarını söylediği aktarıldı. Vaiknemets’e göre sağlık kuruluşları, gerektiğinde ameliyathaneleri bodrum katlara taşımayı planlıyor.
- Karadağ Parlamentosu, Karadağ askerlerinin Ukrayna’ya askeri yardım sağlamak üzere Avrupa Birliği misyonuna katılmasına onay verdi. Söz konusu karar, iktidar koalisyonundaki bazı Rusya yanlısı partilerin itirazları nedeniyle yaklaşık dokuz aydır beklemedeydi. Kommersant'ın aktardığına göre, iimdi sırada Karadağ’ın, NATO’nun benzer “Ukrayna misyonuna” katılımı ve Ukrayna ile güvenlik alanında iş birliği anlaşmasının onaylanması yer alıyor.
- St. Petersburg’daki Kuybişev Bölge Mahkemesi, şehrin en ünlü kitapçılarından Podpisniye İzdaniya'nın müdürü Yelena Orlova’ya, Rusya’da “istenmeyen” ilan edilmiş bir yabancı ya da uluslararası kuruluşun faaliyetlerine katıldığı gerekçesiyle 20 bin ruble para cezası verdi. Kararı, 16 Haziran’da kent mahkemeleri birleşik basın servisinin başkanı Darya Lebedeva duyurdu.
- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşmeye dair açıklama, Erdoğan'ın ofisinden makamından yapıldı. Liderler, İsrail ile İran arasındaki çatışmayı, ikili ilişkileri ve bölgesel meseleleri ele aldı.
Erdoğan, 13 Haziran’da İsrail’in İran’a düzenlediği saldırıyla başlayan “şiddet sarmalının” tüm Orta Doğu bölgesinin güvenliğini tehdit ettiğini söyledi. Cumhurbaşkanı, İran’ın nükleer programı etrafında yaşanan sorunların yalnızca diplomatik yollarla çözülebileceğinin altını çizdi.
Bu görüşmeden kısa süre önce Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’la da bir telefon görüşmesi yapmış ve Türkiye’nin İran ile İsrail arasındaki çatışmada arabuluculuk yapmaya hazır olduğunu belirtmişti. Aynı şekilde Rusya da, çatışmanın çözümüne katkı sunmaya, gerekirse İran’daki fazla nükleer materyalin çıkarılmasına destek vermeye hazır olduğunu bildirdi.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Rusya’nın gerekmesi halinde İsrail ile İran arasındaki çatışmanın çözümünde arabuluculuk yapmaya hâlâ hazır olduğunu belirtti. Peskov, Kommersant gazetesinin “Bu hafta taraflar arasında Putin’le bir temas planlanıyor mu?” sorusuna yanıt verirken, daha önce Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ABD Başkanı Donald Trump ile yaptığı görüşmede sunduğu tekliflerin hâlâ geçerli olduğunu vurguladı. Sözcü “Bu teklifler masada kalmaya devam ediyor, Rusya’nın arabuluculuk arzusu ve hazırlığı sürüyor. Gerekirse bunlar hayata geçirilebilir” dedi.
Peskov ayrıca, son günlerde Başkan Putin’in bu konuyla ilgili olarak İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmeler gerçekleştirdiğini aktardı.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna’daki askeri operasyonlara ilişkin yeni açıklamalarda bulundu. Bakanlık, Rus ordusunun Ukrayna’nın savunma sanayisine ait bir tesisi, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’ne ait bir eğitim merkezi ve hava savunma radar istasyonlarını vurduğunu bildirdi. Ayrıca saldırılarda, saldırı amaçlı insansız hava araçlarının montaj ve kontrol noktaları, mühimmat ve patlayıcı depoları ile çeşitli askeri malzeme tesislerinin de hedef alındığı belirtildi. Operasyona taktik hava kuvvetleri, saldırı dronları, füze birlikleri ve topçu unsurlarının katıldığı kaydedildi.
- ABD Başkanı Donald Trump, G7 liderler zirvesinin düzenleneceği Kanada’ya ulaştı. AFP’nin haberine göre, Trump zirve kapsamında Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ve Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum ile ikili görüşmeler gerçekleştirecek.
Reuters, bu bilgiyi Beyaz Saray yetkililerine dayandırdı. Trump ve Zelenskiy, en son nisan sonunda Papa Francis’in Vatikan’daki cenaze töreni sırasında kısa bir görüşme yapmıştı. Haziran başında ise Ukrayna heyeti Washington’a resmi bir ziyaret düzenlemişti. G7 zirvesi 15-17 Haziran tarihleri arasında Kanada’nın Alberta eyaletindeki Kananaskis bölgesinde düzenleniyor.
Trump, zirve sırasında yeni ticaret anlaşmaları yapma niyetinde olduğunu belirtmişti. Bloomberg kaynakları ise, ABD Başkanı ile görüş ayrılıkları nedeniyle zirve sonunda ortak bildiri yayımlanmayabileceğini aktardı.
- Rusya’nın İsrail Büyükelçisi Anatoliy Viktorov, ülkedeki durum normale dönene kadar Rus vatandaşlarına İsrail’den ayrılmalarını tavsiye etti. Viktorov, gerektiğinde tahliye seçeneğinin değerlendirildiğini de açıkladı. “Eylat yakınlarında 24 saat açık bir sınır kapısı var, buradan Mısır’a geçip Şarm El-Şeyh veya Kahire’ye ulaşarak Aeroflot seferleriyle Rusya’ya dönmek mümkün,” diyen Viktorov, Rusya 24 televizyonuna yaptığı açıklamada, “Durum oldukça gergin. Hem diplomatlar hem de İsrail’de bulunan Rus vatandaşlarının hayatı ve sağlığı için gerçek bir tehlike söz konusu,” ifadelerini kullandı.
- Hollanda’daki TTF gaz hub’ında temmuz vadeli doğal gaz kontratlarının fiyatı yüzde 2,21 artarak megavat saat başına 38,73 avroya yükseldi. Bu rakam, güncel Forex kuru üzerinden bin metreküp gaz için 470,92 dolara denk geliyor. ICE Futures verilerine göre, bu seviyeler en son 4 Nisan 2025 tarihinde görülmüştü.
- Ukrayna ordusuna ait bir İHA’nın parçasının Tataristan’ın Yelabuga bölgesindeki bir otomobil fabrikasının girişine düşmesi sonucu üçü çocuk olmak üzere toplam 16 kişi yaralandı. Olay hakkında RIA Novosti’ye konuşan acil servis yetkilisi, bir gün önce iki kişinin hayatını kaybettiğini hatırlattı.
- Belgorod Valisi Vyaçeslav Gladkov, çatışmalar sonucu zarar gören sivillere ait mülklerin onarım çalışmalarının aşamalı şekilde yapılması gerektiğini söyledi. Gladkov’a göre öncelik, bölgede kalmaya devam eden, “acı çeken ve çok zor koşullarda çalışan” kişilere verilmeli. Vali, son dönemde ülkeyi terk eden Belgorodluların ise devlet yardımı alabilmeleri için Özel Askeri Operasyon’un sona ermesini beklemeleri gerekeceğini belirtti.
- Rusya İçişleri Bakanlığı, 2023 yılında kendi isteği dışında St. Petersburg’dan Çeçenya’ya götürüldüğü bildirilen Çeçenistan doğumlu Seda Süleymanova hakkında arama kararı çıkardı. Bakanlık veri tabanında Süleymanova’nın “kayıp kişi” statüsünde arandığı belirtildi.
2022 yılında ailesinin kendisini zorla evlendirmeye çalıştığını belirten Süleymanova, insan hakları savunucularından yardım istemişti. 2023’te ise kadın hakları savunucuları, St. Petersburg’da kardeşlerinin Seda’yı zorla götürmeye çalıştığını ve “namus cinayeti” tehdidinde bulunduğunu açıklamıştı. Ardından hırsızlık suçlamasıyla polis tarafından gözaltına alınan Süleymanova, Çeçenya’ya gönderilmiş ve ailesine teslim edilmişti. Hak savunucuları, suçlamaların uydurma olduğunu ve kadını zorla geri götürmek için kullanıldığını savunuyor.
- Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), 2025 Yıllığı’nda küresel nükleer silahların azaltılması sürecinin sona erdiğini ve yeni bir silahlanma yarışının başladığını açıkladı. Kuruma göre, Ocak 2025 itibarıyla dünyada toplam 12 bin 241 nükleer savaş başlığı bulunuyor; bunların 9 bin 614’ü askeri kullanımda ya da hızla konuşlandırılabilir durumda, 2 bin 627’si ise henüz imha edilmemiş ancak hizmet dışı bırakılmış başlıklardan oluşuyor. Nükleer silahların yaklaşık yüzde 90’ı ABD ve Rusya’nın elinde. Rusya'nın 4 bin 309, ABD’nin ise 3 bin 700 aktif savaş başlığı bulunuyor. Her iki ülke de 2024 yılı boyunca arsenallerinde kayda değer değişiklik yapmadan modernizasyon sürecine devam etti. Enstitü, mevcut çabaların çoğu zaman “modernizasyon” olarak adlandırılsa da teknik bakımın çok ötesine geçildiğine dikkat çekiyor. 2026’da sona erecek olan Yeni START Anlaşması sonrası ABD ve Rusya’nın daha geniş ve çeşitlendirilmiş nükleer arsenaller geliştirmesi bekleniyor.
- Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Rusya’nın İsrail ve İran arasındaki arabuluculuk rolünü üstlenemeyeceğini savunarak, bu konuda ABD Başkanı Donald Trump’la ters düştü. Macron, "Ukrayna’daki savaşa doğrudan müdahil olan ve BM Şartı’nı ihlal eden bir ülkenin tarafsız arabulucu olamayacağını" belirtti. Trump dün yaptığı açıklamada, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in arabuluculuk teklifine sıcak baktığını ve bu rol için “açık” olduğunu ifade etmişti. İsrail basınına göre, Putin bu teklifi İran’ın talebi üzerine iletti ve ardından İran lideri Ayetullah Hamaney’le görüşerek müzakere çağrısında bulundu.
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Rusya’nın Kremençuk’taki enerji altyapısına füze ve İHA saldırısının, Putin’in Trump’la yaptığı görüşmenin ardından gerçekleştiğini savundu. Zelenskiy, saldırının tam da Amerikalı yetkililerin Ukrayna’ya Rus enerji tesislerine karşılık vermemesi yönünde çağrıda bulunduğu bir dönemde gerçekleştiğini öne sürdü. Rusya Savunma Bakanlığı ise saldırının, Donbas’taki Ukrayna birliklerine yakıt sağlayan bir hedefe yönelik gerçekleştirildiğini savundu.
- Financial Times’ın haberine göre, geçen hafta Kiev’e yönelik yoğun Rus bombardımanlarından birinde ABD’li havacılık devi Boeing’in Ukrayna ofisi ağır hasar gördü. Gazete, olay yerinden elde edilen fotoğraflar ve Boeing çalışanları ile Ukraynalı yetkililerin açıklamaları doğrultusunda saldırının rastlantısal değil, doğrudan şirkete yönelik olabileceği sonucuna vardı. Binada ciddi yapısal hasar meydana gelirken, hiçbir çalışanın yaralanmadığı bildirildi. Boeing’in Ukrayna’daki operasyonlarından sorumlu yetkili Andriy Koryagin, ofisin çalışmaya devam ettiğini açıkladı.
- Türkiye, 1 Temmuz 2025 itibarıyla İstanbul ve Çanakkale boğazlarından geçen gemilerden alınan ücretleri yüzde 15 artırarak ton başına 5,83 dolara yükseltecek. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, bu artışın Montrö Boğazlar Sözleşmesi uyarınca belirlendiğini ve devletin sunduğu hizmetlerin sürdürülebilirliği için gerekli olduğunu belirtti. Toplanan ücretlerin altyapı çalışmaları, çevre güvenliği ve gemi trafiği izleme sistemlerinin güçlendirilmesi gibi alanlarda kullanılacağı ifade edilirken, bu adım son üç yılda yapılan artışların devamı niteliğinde.
- Soçi’de etkili olan şiddetli sağanak yağışlar, kentin birçok bölgesinde su baskınlarına ve elektrik kesintilerine yol açtı. Adler semtinde Mzımta ve Herota nehirlerinin taşması sonucu yollar sular altında kalırken, bazı binalara yıldırım isabet etti. Dalgalar nedeniyle şehir açıklarında iki hortum gözlemlenirken, Dagogmys mahallesinde devrilen bir ağaç yolda bir araca çarptı; olayda can kaybı yaşanmadı. Yerel yetkililer, 16-17 Haziran tarihlerinde fırtına, dolu ve saatte 18 metreyi bulan rüzgar uyarısı yaparken, Soçi Belediye Başkanı Andrey Proşunin tüm acil servislerin 24 saat alarm durumunda çalıştığını ve vatandaşların sahil bölgelerinden uzak durması gerektiğini açıkladı.
15 Haziran Pazar
- Türkiye ve Rusya Dışişleri Bakanları, Ortadoğu'daki gerilimin tırmanması üzerine İsrail ve İran'a derhal çatışmaları durdurma çağrısında bulundu. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, bölgede "şiddet sarmalının daha fazla tırmanmasına izin verilmemesi" gerektiğini vurguladı. Rusya Dışişleri Bakanlığı'nın Telegram kanalından yapılan açıklamaya göre, bugün Türk tarafının inisiyatifiyle gerçekleşen telefon görüşmesinde, İsrail'in İran'a yönelik operasyonu nedeniyle bölgedeki durumun "benzeri görülmemiş bir şekilde kötüleştiği" belirtildi.
Görüşmede Lavrov ve Fidan, çatışmaların derhal durdurulması çağrısı ve "tüm bölgedeki durumu öngörülemeyen ciddi sonuçlarla bir şiddet sarmalının daha fazla tırmanmasının engellenmesi" konusunda mutabık kaldı.
Ankara, Rusya'nın İran'ın nükleer programıyla ilgili tartışmalı konular da dahil olmak üzere anlaşmazlıkların çözümü için arabulucu olmaya hazır olmasını olumlu karşıladığını belirtti. Bu, bölgesel istikrarın sağlanması adına önemli bir diplomatik adım olarak değerlendiriliyor.
Türkiye ve Rusya İsrail'in İran'a karşı düzenlediği operasyonu kınamıştı. Moskova, İran'ın nükleer programı etrafındaki durumun çözülmesine ve çatışmanın gerilimsizleştirilmesine yönelik çabalara katkıda bulunmaya hazır olduğunu bir kez daha teyit etmişti.
- Tataristan’ın Yelabuga bölgesinde bir otomobil fabrikasına yönelik insansız hava aracı (İHA) saldırısı sonucu iki kişi hayatını kaybetti, 13 kişi yaralandı. Tataristan lideri Rüstem Minnihanov’un açıklamasına göre, düşürülen Ukrayna menşeli İHA’nın parçaları fabrikanın güvenlik kontrol noktasına isabet etti. Yaralılardan birinin durumunun ağır olduğu belirtildi. Saldırı sonrasında tesiste yangın çıktığı, ancak itfaiye ekiplerinin kısa sürede alevleri söndürdüğü açıklandı. Minnihanov, olayın ardından tüm hayati altyapıların ve üretim tesislerinin faaliyetlerine devam ettiğini vurguladı.
- ABD Başkanı Donald Trump, İsrail ile İran arasındaki gerilimde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in arabulucu rolüne açık olduğunu açıkladı. ABC News’e konuşan Trump, “Putin bu konuda hazır olduğunu söyledi. Bu mesele hakkında uzun bir telefon görüşmesi yaptık” ifadelerini kullandı.
Trump, şu anda ABD’nin doğrudan çatışmanın içinde olmadığını, ancak gelecekte Washington’un müdahil olabileceğini dile getirdi. Açıklama, 14 Haziran’da iki lider arasında gerçekleşen telefon görüşmesinin ardından geldi. Putin, 13 Haziran’da hem İran hem de İsrail liderleriyle telefon görüşmeleri yapmış ve tırmanan kriz karşısında arabuluculuk teklifinde bulunmuştu. Kremlin, Moskova’nın gerilimin azaltılması için tüm diplomatik imkanlarını kullanmaya hazır olduğunu vurgulamıştı.
- Trump, Putin ile yaptığı telefon görüşmesi sonrası Trump Social sosyal medya kanalında bir mesaj paylatı. Mesaj şöyle:
" Başkan Putin bu sabah beni arayarak nazik bir şekilde doğum günümü kutladı, ancak daha da önemlisi, çok iyi tanıdığı bir ülke olan İran hakkında konuşmak istedi. Uzun uzun konuştuk. Rusya/Ukrayna hakkında ise çok daha az zaman harcadık, o konu gelecek haftaya kaldı. Planlanan esir takaslarını gerçekleştiriyor – her iki taraftan da çok sayıda esir derhal değiş tokuş ediliyor. Görüşme yaklaşık bir saat sürdü. İsrail-İran savaşının sona ermesi gerektiğini düşündüğünü söyledi, ben de aynı fikirdeyim. Buna karşılık, ben de ona kendi savaşının da sona ermesi gerektiğini söyledim."
- Zelenskiy, Orta Doğu’daki gerilimin tırmanmasının İsrail’e yardımları artıracağına dikkat çekerek, bu durumun Ukrayna’ya yapılan yardımların azalmasına yol açmaması gerektiğini söyledi.
Zelenskiy, "Amerika ile İsrail arasındaki ilişkilere kimsenin itirazı yok, ancak biz bu yüzden Ukrayna’ya yardımın azalmasını istemeyiz. Geçen sefer bu durum yardım sürecini yavaşlatan bir etkendi ve bu bir gerçek. Bizim için yardımın azalmasıyla gecikmesi arasında fark yok" dedi.
İsrail’in İran’a yönelik saldırılarının bu ülkenin savunma sanayisi üzerindeki etkisinin henüz netleşmediğini belirten Zelenskiy, Rusya’ya silah tedarik eden İran’ın Şahid insansız hava araçları ve füzeler gibi sistemlerinin üretiminin zarar görmüş olabileceğini, bunun Rusya’ya yapılan sevkiyatları azaltmasını umduklarını ifade etti.
- ABD Savunma Bakanı Peter Hegset, Fox News kanalına yaptığı açıklamada, Washington’un Orta Doğu’daki askeri üslerini korumak amacıyla Ukrayna’dan hava savunma sistemlerini geri çektiğini duyurdu. Gazeta.ru’nun aktardığına göre Hegset, ABD’nin bölgedeki vatandaşları ve askeri varlığı için tüm imkânları kullanarak güvenliği sağlamaya hazır olduğunu belirtti. “Tam anlamıyla hazırlıklıyız. Bu ürkütücü olabilir ama sahada doğru insanlar var” ifadelerini kullandı.
- The New York Times'ın haberine göre, Rus ordusunun Dnipropetrovsk bölgesinde ilerlemesi, Ukrayna'nın müzakere pozisyonlarını zorlaştırıyor. Rus birliklerinin çatışmaları, daha önce savaştan uzak kalacağı düşünülen bu bölgeye taşıdığı belirtiliyor.
Gazete, Dnipropetrovsk ile Donetsk arasındaki sınır hattında kontrolün sağlanmasının, Rusya'ya Donetsk bölgesindeki operasyonlarını sürdürmek için daha güçlü bir askeri zemin sağlayacağına dikkat çekiyor. Rusya Savunma Bakanlığı, söz konusu ilerlemenin sürdüğünü, 90. tank tümeni komutanı İlhom Peter ise Donetsk Halk Cumhuriyeti’ndeki Petrovskoye köyünün ele geçirilmesinden sonra Rus birliklerinin Dnipropetrovsk sınırına yerleştiğini açıklamıştı.
- İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Ukrayna ileride ülkesinin kara birliklerini bu ülkeye göndermesinin ancak ABD'nin hava desteği sağlaması durumunda mümkün olacağını söyledi. Bloomberg'e konuşan Starmer, ABD'nin desteği olmadan bir "istekliler koalisyonu" kapsamında İngiliz askerlerinin konuşlandırılmasının gündemde olmadığını vurguladı. Daha önce İngiltere ve Fransa, Trump yönetimini Avrupa birliklerine hava gücü, sınır gözetimi ve istihbarat desteği sunmaya ikna etmeye çalışmıştı. Ancak Bloomberg’e göre, Washington şu aşamada bu yönde herhangi bir taahhütte bulunmak istemiyor.
- Mosova'da yaşanan "THY bagaj krizi" üzerine açıkllama yapıldı. Vnukovo Havalimanı yetkilileri, bazı THY seferlerinde yolcu bagajlarının gecikmeli teslim edilmesini, uçakların maksimum kalkış ağırlığı sınırlamaları nedeniyle bazı valizlerin uçuşlardan çıkarılmak zorunda kalmasıyla açıkladı. Açıklamaya göre, 14 Haziran gecesi Antalya’dan Moskova’ya gelen TK1231, TK3152, TK3024 ve TK3140 seferlerinde toplamda 360’tan fazla bagaj uçağa alınamadı. Söz konusu valizler İstanbul'a gönderildikten sonra, 14 ve 15 Haziran tarihlerinde Moskova’ya yapılacak farklı seferlerle kademeli olarak taşınıyor. Rosaviatsiya ise olayla ilgili inceleme başlattı.
- Rusya Federal Havacılık Kurumu Rosaviatsiya, Tambov Havalimanı'nın geçici olarak tüm uçuşları durdurduğunu açıkladı. Kurumun sözcüsü Artyom Korenyako, sabah 05:00’te yaptığı açıklamada, bu kararın sivil hava araçlarının uçuş güvenliğini sağlamak amacıyla alındığını belirtti. Tambov'da benzer bir uçuş kısıtlaması en son 14 Haziran gecesi uygulanmıştı.
- 12 Haziran Rusya Günü'nde, bazı Telegram kanallarının aktardığına göre, ülkedeki 22 bölgede mobil internet kesintisi yaşandı. Ayrıca Murmansk bölgesinde cep telefonu iletişiminde kısıtlamalar uygulandığı bildirildi. Yetkililer, bu tür kısıtlamaların çoğu zaman “güvenlik gerekçesiyle” önceden duyurulmadığını belirtiyor. Operatörler ise teknik destek başvurularına, “internetin operatörden bağımsız nedenlerle çalışmadığı” yanıtını veriyor. Sabit internet erişimi olmayan vatandaşlar ise mesajlaşma uygulamaları, sosyal medya, çevrim içi haritalar, bankacılık uygulamaları, eğitim platformları, görüntülü toplantılar ve uzaktan sağlık hizmetlerine erişim sağlayamadı. (BFM)
- Kazakistan’da inşa edilecek ilk nükleer santral projesinde yüklenici olarak Rusya’dan Rosatom seçildi. Kazakistan Atom Enerjisi Ajansı’nın açıklamasına göre, ülkenin nükleer sektörünü geliştirme konusunda görevli bakanlıklar arası komisyon, en uygun ve avantajlı teklifin Rosatom’dan geldiğini belirledi. Böylece Rosatom, projenin yürütülmesinden sorumlu uluslararası konsorsiyumun lideri olarak belirlendi.
- Ünlü Rus yönetmen Fyodor Bondarçuk, "Tanrı Olmak Zor" adlı dizinin çekim ekibiyle birlikte, İsrail saldırılarına hedef olan İran’dan tahliye edildikten sonra Azerbaycan üzerinden Rusya’ya döndü. İsrail saldırıları sonucu yaşanan patlamalar nedeniyle ekip acil olarak kara yoluyla İran’dan Azerbaycan’a geçirilerek kurtarıldı. Aynı adlı Strugatski kardeşlerin romanından uyarlanan dizinin bir bölümü İran’da çekiliyordu. İlk grupta 86 kişi yer aldı. Bu arada, Çaykovski adına Büyük Senfoni Orkestrası’ndan 51 sanatçının hâlâ İran’da olduğu belirtildi.
14 Haziran Cumartesi
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ABD Başkanı Donald Trump ile 50 dakika süren bir telefon görüşmesi yaptı. Rus lider görüşmede 22 Haziran sonrasında Ukrayna ile müzakerelere devam etmeye hazır olduklarını belirtti.
Kremlin danışmanı Yuriy Uşakov’un açıklamasına göre Putin, 2 Haziran’da İstanbul’da gerçekleşen son görüşmede varılan anlaşmaların uygulanması hakkında Trump’ı bilgilendirdi. Taraflar, ilk görüşmelerini 16 Mayıs’ta İstanbul’da yapmış, ardından gelen ikinci turda 1000'e 1000 esir değişimi ve ölen askerlerin naaşlarının karşılıklı olarak teslim edilmesi konusunda mutabık kalmıştı.
Putin, özellikle ağır yaralılar ve 25 yaş altı esirlerin serbest bırakılmasına öncelik verildiğini kaydederken, Ukrayna'nın son günlerde iki ayrı partide ölen askerlerin naaşlarını teslim aldığını ifade etti.
Rusya lideri, Trump'ı doğum günü ve Amerikan Bayrağı Günü nedeniyle tebrik etti.
- Kremlin’den yapılan açıklamada, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile telefonda görüştüğü belirtildi.
Açıklamada öne çıkan başlıklar şöyle:
"Rus lider, İsrail saldırıları sonucunda yaşanan can kayıpları nedeniyle İran yönetimi ve halkına başsağlığı diledi.
Rusya, BM Şartı ve uluslararası hukuku ihlal eden İsrail'in eylemlerini kınıyor.
Moskova, İran'ın nükleer programı ile ilgili durumu barışçıl yollarla çözme çabalarını her yönüyle destekledi.
Rusya, İran ve İsrail arasındaki ihtilafın çözümüne katkı sağlamaya devam edecek.
Putin, Netanyahu ile yaptığı görüşmede, müzakere sürecine geri dönülmesinin ve İran'ın nükleer programı ile ilgili tüm sorunların yalnızca siyasi ve diplomatik yollarla çözülmesinin önemini vurguladı.
Moskova, gerginliğin daha da tırmanmasını önlemek için arabuluculuk yapmaya hazır.
Rusya, hem İran hem de İsrail liderleriyle temaslarını sürdürecek." (Sputnik)
- Bloomberg’in haberine göre, G7 ülkeleri arasında Rusya’ya uygulanan petrol fiyat tavanının düşürülmesine ABD karşı çıkıyor. Avrupa Komisyonu, mevcut 60 dolarlık varil fiyatı tavanının 45 dolara indirilmesini önerdi; ancak Washington bu adıma destek vermiyor. Avrupa ülkeleri, haziran ortasında Kanada'da yapılacak G7 zirvesinde bu öneriyi gündeme getirmeyi planlıyor. ABD Başkanı Donald Trump’ın nihai kararına bağlı olarak Washington’un tutumunu değiştirme ihtimali dışlanmıyor. G7'nin 2022 sonunda uygulamaya koyduğu fiyat tavanı mekanizması, Rusya'nın petrol gelirlerini sınırlamayı hedefliyor, ancak Moskova bu sınırlamalara uyan sözleşmeler kapsamında ham petrol ve ürün ihracatını yasaklamıştı. Başkan Putin, bu yasağı 2025 sonuna kadar uzattı.
- Avrupa Komisyonu, Avrupa’daki sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) terminallerinin Rus müşterilere hizmet vermesini yasaklamayı planlıyor. Reuters’ın ulaştığı taslak belgeye göre, yasak 1 Ocak 2026’dan itibaren yürürlüğe girebilir. Ancak halihazırdaki sözleşmeler için 17 Haziran 2026’ya kadar bir geçiş süreci öngörülüyor; nihai son tarih ise 31 Aralık 2027 olarak belirlendi. Taslak ayrıca, AB üyesi ülkelerdeki gaz ithalatçılarının, ithal ettikleri gazın Rusya menşeli olmadığını belgelemelerini şart koşuyor. Bu önlemler, AB'nin 2027 sonuna kadar Rus enerji kaynaklarından tamamen bağımsız hale gelme hedefinin bir parçası olarak görülüyor.
- ABD Başkanı Donald Trump, Rusya'nın yeni Washington Büyükelçisi Aleksandr Darçiyev’i kabul ederek güven mektubunu teslim aldı. Oval Ofis'te düzenlenen törende Trump’ın kendisini Rusya Günü arifesinde bizzat kabul ettiğini belirten Darçiyev, iki ülke arasındaki ilişkilerin gidişatına dair umutlu mesajlar verdi. “Rusya ve ABD, iki büyük güç olarak barış içinde bir arada yaşamaya mahkûmdur” diyen Büyükelçi, karşılıklı saygı temelinde devletler arası iletişimin yeniden başlatılması için bir fırsat penceresinin açıldığını vurguladı. Görüşmenin kısa ama yapıcı geçtiğini belirten Darçiyev, özellikle Rus gazetecilere yönelik kısıtlamaların da gündeme geldiğini, bu konuların doğrudan ele alındığını ifade etti. Deneyimli diplomat daha önce Kanada Büyükelçiliği görevinde bulunmuş ve Washington’da da uzun yıllar görev yapmıştı.
- İsrail’in İran’a düzenlediği kapsamlı hava saldırılarının ardından artan bölgesel güvenlik endişeleri, havayolu taşımacılığını da etkiledi. BAE merkezli Flydubai, 13-14 Haziran tarihlerinde Rusya’dan Dubai’ye planlanan 22 seferini iptal ettiğini açıkladı. İptallerden Moskova, St. Petersburg, Kazan, Soçi ve Novosibirsk gibi şehirler etkilendi; toplamda 3 bin yolcu mağdur oldu. Şirket, aynı gerekçeyle Ermenistan, Azerbaycan, İran, Irak, İsrail ve Orta Asya ülkelerine yönelik uçuşları da askıya aldı. Uzmanlar, bölgedeki kriz sürdükçe uluslararası uçuşlarda yeni iptallerin yaşanabileceğini öngörüyor.
- Vietnam, BRICS grubuna ortak üye olarak katılan 10. ülke oldu. Brezilya hükümeti, dönem başkanı sıfatıyla yaptığı açıklamada Vietnam’ın katılımını memnuniyetle karşıladığını duyurdu. Tam üyelerin dışında BRICS ile yakın işbirliği içinde olan ülkelerin sayısı böylece Belarus, Bolivya, Kazakistan, Küba, Malezya, Nijerya, Tayland, Uganda ve Özbekistan’ın ardından 10’a yükseldi. Uzmanlara göre Vietnam’ın Asya-Pasifik’teki jeostratejik konumu ve gelişen ekonomisi, BRICS’in küresel etkisini artırabilir.
- Rusya Federal Uzay Ajansı (Roscosmos) Başkanı Dmitri Bakanov, Rusya Günü vesilesiyle yaptığı açıklamada, Ay'da ilk nükleer santrali kurmayı ve Venüs’e yönelik keşifleri yoğunlaştırmayı hedeflediklerini duyurdu. Bakanov, bu projelerin ülkesinin uzaydaki liderliğini pekiştireceğini belirtirken, Çin ile birlikte yürütülen Ay istasyonu projesinin 2036 sonrası için nükleer enerjiyle destekleneceğini açıkladı. Roscosmos’un öncelikleri arasında ayrıca Venüs’e yeni iniş görevleri, yörüngedeki uydu altyapısının güçlendirilmesi ve ISS’in yerini alacak bağımsız bir Rus yörünge istasyonu bulunuyor.
- Kuri̇l Adaları'nda 6,5 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Avrupa-Akdeniz Sismoloji Merkezi'nin (EMSC) verilerine göre, yerel saatle 21.35'te kaydedilen depremin merkez üssü Kurilsk kentinin yaklaşık 443 kilometre açığında, yerin dokuz kilometre derinliğinde bulunuyor. Yaklaşık 1600 kişinin yaşadığı Kurilsk’te şu ana kadar can kaybı veya hasar bildirilmedi.
- İsrail'in İran'daki nükleer tesisler de dahil çeşitli hedeflere yönelik saldırıları ve İran'ın bunlara verdiği yanıtların ardından Kremlin'den açıklama geldi. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Rusya'nın İsrail ile İran arasında ciddi şekilde tırmanan gerilimden endişe duyduğunu ve bunu kınadığını vurguladı. Basın mensuplarına açıklama yapan Peskov, "Rusya gerilimin keskin şekilde tırmanmasından endişe duyuyor ve bunu kınıyor" dedi.
Kremlin Sözcüsü, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Savunma Bakanlığı, Federal Güvenlik Servisi (FSB) ve Dışişleri Bakanlığı'ndan bölgede yaşanan gelişmeler hakkında gerçek zamanlı olarak raporlar aldığını bildirdi. Peskov, Rusya Dışişleri Bakanlığı'nın Putin'in talimatıyla kısa süre içinde İsrail-İran gerilimine dair kapsamlı bir açıklama yayınlayarak bunu BM'de de dağıtacağını belirtti.
- Ukrayna, Rusya ile İstanbul'da yürütülen müzakereler sonucunda varılan anlaşma çerçevesinde 1200 vatandaşının naaşını teslim aldığını duyurdu. Ukrayna Savaş Esirleriyle İlgili Koordinasyon Merkezi'nin Telegram kanalında yapılan açıklamada, teslim alınan bedenlerin çoğunun Ukrayna Silahlı Kuvvetleri mensuplarına ait olduğu ve kimlik tespiti için adli makamlarca inceleneceği bildirildi. Yetkililer bu süreci “vatandaşların vatanlarına dönüşü” olarak tanımladı ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi’ne sağladığı destek nedeniyle teşekkür etti. Taraflar daha önce, Rusya'nın 6 bin Ukraynalı askerin naaşını tek taraflı olarak iade edeceği konusunda uzlaşmıştı.
- Rusya, İsrail’in İran’a yönelik hava saldırılarını sert bir dille kınadı ve yaşananları büyük bir endişeyle karşıladığını duyurdu. Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, saldırıların BM Şartı’na ve uluslararası hukuka aykırı olduğu vurgulanarak, “suverin bir devletin barış içindeki şehirlerine ve nükleer enerji altyapısına yönelik provokasyonsuz saldırıların kesinlikle kabul edilemez” olduğu belirtildi. Açıklamada, İsrail’in bu adımı, Tahran ve Washington arasında yapılacak müzakereler öncesi ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın kritik toplantısı sırasında attığı hatırlatılarak, çok taraflı diplomatik çabaların da böylece zayıflatıldığı kaydedildi.
- Devlet Duması’ndan bazı milletvekilleri de İsrail’e sert tepkiler gösterdi. Savunma Komitesi Başkan Yardımcısı Aleksey Juravlyov, İsrail'in eylemlerinin hiçbir şekilde meşru olmadığını ve Batı’nın bu saldırıları "olumlu" karşılamasının küresel adalet ilkesine aykırı olduğunu söyledi. Juravlyov, İran’a Rusya tarafından hava savunma sistemleri sağlandığını ve Tahran’ın bu tür tehditlerle başa çıkabilecek kapasitede olduğunu belirtti. Dış İlişkiler Komitesi üyesi Dmitriy Belik ise uluslararası toplumun İsrail’e yaptırım uygulaması gerektiğini vurgulayarak, aksi halde jeopolitik meselelerde çifte standardın sürdüğünü ifade etti. Komite Başkan Yardımcısı Aleksey Çepa ise Rusya’nın bölgesel barış için diplomatik adımlar atacağını ve çatışmanın tırmanmasını önlemeye çalışacağını açıkladı.
- Rusya, insansız hava araçlarına (İHA) karşı kullanılmak üzere geliştirilen yeni lazer silah sistemlerinin saha testlerini başarıyla tamamladı. Hükümetin açıklamasına göre, çeşitli tipteki dronların engellenmesine yönelik senaryoların denendiği testler, sistemin teknik özelliklerini doğruladı. Yeni lazer komplekslerinin, Devlet Başkanı Vladimir Putin'in kısa süre önce sunduğu entegre hava savunma ağına entegre edilmesi planlanıyor. Putin, modern savaşlarda hava saldırıları ve İHA’ların rolünün büyük ölçüde değiştiğini, bu tehditlere karşı etkili teknolojilerin kritik önem taşıdığını vurgulamıştı.
- Rusya Federasyınu'na bağlı Çeçenistan'ın, özel askeri operasyonda aktif rol üstlenen "Ahmat" özel kuvvetleri komutanı Apti Alaudinov, İsrail’in İran’a yönelik saldırısı sonrasında yayımladığı video mesajda, Rusya'da geniş çaplı bir seferberliğe ihtiyaç olduğunu savundu. Üçüncü Dünya Savaşı'nın fiilen başladığını öne süren Alaudinov, en az 500 bin, tercihen ise bir milyon kişinin silah altına alınması gerektiğini belirtti. Komutan, bunun Rusya’nın caydırıcılığını artırmak ve diğer ülkelerin Moskova’ya karşı İran’a yapıldığı gibi davranmasını engellemek açısından gerekli olduğunu ifade etti. Alaudinov ayrıca, ancak güçlü devlet yapısı ve ekonomisi olan ülkelerin gelecekteki savaşlardan sağ çıkabileceğini iddia etti. (Lenta.ru)
- The Wall Street Journal, Rus ordusunun Mayıs 2025’te Ukrayna’daki çatışma hattında son 2,5 yılın en büyük toprak kazanımını sağladığını yazdı. Haberde, Rusya Savunma Bakanlığı’nın açıklamalarına göre geçen ay Donetsk, Harkov ve Sumı bölgelerinde onlarca yerleşim biriminin kontrolünün Moskova’ya geçtiği belirtildi. Donetsk’te Pokrovsk ve Konstantinovka çevresi, Sumı’da ise Rusya sınırına yakın yerleşimler öne çıkan sıcak noktalar arasında yer aldı. WSJ, bu gelişmelerin Kiev ile Moskova arasındaki barış görüşmelerinin tıkandığını gösterdiğini ve savaşın seyrinin sahadaki çatışmalarla belirleneceği yorumunu yaptı. Ukrayna tarafı ise cephede personel yorgunluğuna ve yetersiz rotasyona dikkat çekti. Gazeteye konuşan Ukrayna ordusundan bir teğmen, Konstantinovka çevresinde askerlerin "imkanlarının sonuna kadar zorlandığını" belirtti.
- İsrail İran’a yönelik saldırı balattı. Sabaha karşı başlayan füze sadırısı sonrası petrol fiyatlarında sert bir yükseliş yaşandı. Ham petrol fiyatları yüzde 5,23 oranında arttı. Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün varil fiyatı 71,60 dolara kadar çıktı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, saldırının İran’ın uranyum zenginleştirme programının "kalbine" ve füze tesislerine yönelik olduğunu duyurdu. ABD ise saldırıdan önce bazı müttefiklerine operasyon hakkında özel bilgi verdiğini ancak harekata dahil olmadığını belirtti.
- G7 ülkelerinin çoğunluğu, Rusya’dan alınan petrole uygulanan fiyat tavanını 60 dolardan 45 dolara düşürme konusunda hemfikir. Reuters’ın diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberine göre, ABD Başkanı Donald Trump bu adıma karşı çıksa bile Avrupa Birliği, İngiltere, Kanada ve muhtemelen Japonya indirimi desteklemeye hazır. Konu, 15-17 Haziran tarihlerinde Kanada’da düzenlenecek G7 zirvesinin başlıca gündem maddelerinden biri olacak. Fiyat sınırlaması mekanizması ilk kez 2022 sonunda yürürlüğe girmişti ve yalnızca Batılı sigorta şirketleri aracılığıyla, belirlenen tavan fiyatın altında yapılan alımlara izin veriyor. Ancak enerji fiyatlarının düşmesiyle mevcut limitin etkisiz hale geldiği, bu nedenle Moskova’nın imkanlarını sınırlamak amacıyla yeni bir eşik belirleneceği belirtiliyor.
- ABD Başkanı Donald Trump, Rusya ile Ukrayna arasında hala bir barış anlaşmasına varılamamış olmasından duyduğu hayal kırıklığını dile getirdi. Her iki tarafı da eleştiren Trump, "Anlaşmalar yapılabilirdi, bu nedenle hem Rusya’dan hem Ukrayna’dan hayal kırıklığına uğradım" dedi. Trump’a göre her hafta çoğu asker yaklaşık 5 ila 6 bin kişi çatışmalarda yaşamını yitiriyor. Trump sivillerin, yaşadıkları binalara füze isabet etme ihtimaliyle karşı karşıya kalmasının "korkunç" olduğunu belirtti.
- ABD Başkanı’nın Ukrayna özel temsilcisi Keith Kellogg, Brüksel’de düzenlenen bir Euro-Atlantik güvenlik forumunda yaptığı açıklamada, Washington’ın her iki tarafın sunduğu barış memorandolarını karşılaştırarak olası bir uzlaşma formatı gördüğünü söyledi. Kellogg, “Her iki belgeyi birleştirerek nasıl bir sonuç çıkabileceğini analiz ettik ve şu anda bu sonucun nasıl olması gerektiği konusunda yeterince net bir fikre sahibiz” dedi. Amerikalı yetkili, taraflar arasında barışın sağlanmasının mümkün olduğuna inandıklarını da sözlerine ekledi. Mayıs ayında Başkan Donald Trump da, Putin ile yaptığı görüşmenin ardından benzer şekilde, kayda değer bir ilerleme sağlanamaması halinde ABD’nin süreci Avrupa’ya bırakacağını ifade etmişti.
- ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, 2025 baharında Rusya’ya yönelik siber saldırı operasyonlarının durdurulması yönünde herhangi bir talimat vermediğini açıkladı. Temsilciler Meclisi Silahlı Kuvvetler Komitesi'nde yapılan oturumda konuşan Hegseth, bu yöndeki medya haberlerinin asılsız olduğunu belirtti. Bakan, “Söz konusu makaleyi biliyorum ve o zaman da yalan olduğunu söyledim, şimdi de söylüyorum” dedi. Komite üyelerinin, sözlerinin siber operasyonlara ara verilmediği anlamına gelip gelmediği sorusuna ise Hegseth, “Hayır, böyle bir şey yapmadık” yanıtını verdi. Daha önce bazı Amerikan medya organları, ABD’nin Moskova ile ilişkileri normalleştirme amacıyla Pentagon’un Rusya’ya karşı tüm siber faaliyetleri durdurduğunu yazmıştı.
- İstanbul Şile'deli Uzunkum plajında sahile vuran şüpheli bir nesnenin, Ukrayna’ya ait kamikaze tipi bir insansız hava aracı olabileceği bildirildi. Hürriyet gazetesine göre, tatilcilerin fark ettiği cisim paniğe yol açarken olay yerine çağrılan bomba imha ekipleri sahilin bir bölümünü güvenlik çemberine aldı. Dış görünümü itibarıyla Ukrayna yapımı kamikaze dronlara benzeyen aracın içinde patlayıcı bulunabileceği değerlendiriliyor. Uzmanlar, dronun menşei ve güzergâhına dair incelemeleri sürdürüyor.
- 12 Haziran Perşembe akşamı, dünya genelinde birçok büyük çevrimiçi hizmette kapsamlı erişim sorunları yaşandı. Downdetector verilerine göre, kullanıcılar özellikle Google servislerine — Google Cloud, Drive, Meet, Gmail, Google Maps, arama motoru ve YouTube — erişimde ciddi sıkıntılar yaşadı. Google, kesintilerle ilgili gelen raporları incelediklerini açıkladı. Şirketin resmi açıklamasında, teknik sorunların küresel ölçekte birçok bölgeyi etkilediği belirtildi. Aynı zamanda Amazon Web Services (AWS), Cloudflare, Spotify, Discord, Snapchat, Twitch ve OpenAI hizmetlerinde de kesintiler yaşandığı, ChatGPT kullanıcılarının erişim problemleri bildirdiği aktarıldı. Rusya’da ise aynı gün en az 19 bölgede mobil internet erişimi kesildi; bazı bölgelerde cep telefonu şebekelerinde de sorunlar görüldü.
- Dünyanın en yüksek binası olan Burj Khalifa, 12 Haziran’da Rusya Günü vesilesiyle Rus bayrağının renkleriyle ışıklandırıldı. 828 metre yüksekliğindeki ve 163 katlı gökdelen, Birleşik Arap Emirlikleri’nin Dubai kentinde yer alıyor ve özel günlerde sıklıkla çeşitli temalarda ışık gösterilerine sahne oluyor. Aynı gün, Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’de bulunan tarihi Qutub Minar anıtı da Rusya Günü onuruna Rus bayrağının renklerine büründü.
- Karadağ Parlamentosu, ülkenin Avrupa Birliği’nin Ukrayna’ya yönelik askeri yardım misyonuna katılımını onayladı. Radio Slobodna Evropa'nın haberine göre, dokuz ay süren değerlendirme sürecinin ardından 81 milletvekilinden 49’u teklife destek verdi. Kararda, Karadağ'ın Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin savunma kapasitesini güçlendirmeye katkıda bulunmayı amaçladığı belirtildi. Savunma Bakanı Dragan Krapoviç, Karadağ askerlerinin Ukrayna topraklarına konuşlandırılmayacağını vurgulayarak tüm faaliyetlerin Polonya ve Almanya gibi AB ülkelerinde yürütüleceğini açıkladı.
12 Haziran Perşembe
- Trump’ın Ukrayna Özel Temsilcisi Keith Kellogg, Washington’un Ukrayna’daki savaşın sona erdirilmesine yönelik hedeflerini açıkladı. Politico’ya konuşan Kellogg, nihai amacın tarafların fiili olarak kontrol ettiği bölgelerde mevcut durumu dondurarak ateşkese ulaşmak olduğunu belirtti. Ayrıca, esir değişimi gibi insani önceliklerin de gündemde olduğunu vurguladı. Kellogg’a göre, bu yaklaşım hem Ukrayna’nın hem de Avrupa’nın uzun vadeli güvenliği açısından kritik öneme sahip.
Kellogg, savaş sonrası dönemde Rusya’nın yeniden uluslararası toplumla bütünleşmesini istediklerini belirterek, “Rusya’yı yeniden ‘saygın uluslar ligine" döndürmeye çalışmalıyız. Herkesin birlikte çalıştığı ve belli bir dengenin korunduğu bir sistemden söz ediyorum” ifadelerini kullandı. ABD’li temsilci, yeni bir savaşın üç-beş yıl sonra yeniden patlak vermemesi için kalıcı bir çözüm arayışında olduklarını kaydetti.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 2027–2036 dönemi için hazırlanan yeni devlet silahlanma programı kapsamında ikinci kez üst düzey bir toplantı gerçekleştirdi. Toplantının odağında hava savunma sistemleri, uzay teknolojileri ve insansız hava araçlarının (İHA) modernizasyonu yer aldı. Putin, özel askeri operasyon tecrübesinin, hava saldırıları ve İHA'ların savaş taktiklerindeki rolünü kökten değiştirdiğini vurgulayarak, yeni programın yapay zeka, dijital teknolojiler ve yeni fiziksel ilkelere dayalı silahların geliştirilmesini merkeze alması gerektiğini belirtti. Rus lider ayrıca, İHA’ların düşman ekipmanlarının yüzde 50’sini etkisiz hale getirdiğini ve bu sistemlerin ayrı bir askeri kuvvet olarak yapılandırılacağını açıkladı. Yeni dönemde evrensel bir hava savunma şemsiyesi kurulması, uzay kuvvetlerinin güçlendirilmesi ve robotik teknolojilerin orduya entegrasyonu temel hedefler arasında yer alıyor.
- Vladimir Putin, 12 Haziran Rusya Günü dolayısıyla Kremlin’de özel askeri harekât (SVO) gazileriyle bir araya geldi. “Zamanı Gelenler” adlı devlet kadro programına katılan askerlerle konuşan Putin, ülkenin geleceğini bu kahramanlarla kuracaklarını belirtti. Başkan, cephede görev yapan askerlerin sadece savaş alanında değil, kamu yönetiminde de hizmet etmeye hazırlandığını söyledi. Etkinlikte, Putin geleneksel olarak ülkenin en yüksek devlet ödüllerini de takdim etti.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Donetsk Halk Cumhuriyeti (DNR) sınırları içindeki Petrovskoye (Ukrayna tarafından Orekhovo olarak adlandırılmıştı) ve Alekseyevka yerleşimlerinin kontrol altına alındığını duyurdu. Bakanlığa göre, bu bölgelerdeki ilerleme, “Merkez” isimli askeri birlik tarafından gerçekleştirildi. Bakanlık ayrıca DNR ve Dnipropetrovsk bölgelerinde Ukrayna ordusunun çeşitli birliklerine saldırılar düzenlendiğini, hava savunma sistemlerinin ise 260 İHA ile iki JDAM bombası ve bir HIMARS roketini düşürdüğünü bildirdi.
- Rusya ve Ukrayna, 2 Haziran’da İstanbul’da varılan mutabakat çerçevesinde yeni bir esir değişimi gerçekleştirdi. Rusya Savunma Bakanlığı, üçüncü grup Rus askerinin Ukrayna’dan geri getirildiğini ve karşılığında Ukrayna tarafına Silahlı Kuvvetler mensuplarının teslim edildiğini açıkladı. Değişimle ilgili sayısal bilgi paylaşılmazken, Rus askerlerinin şu anda Belarus’ta bulunduğu ve ardından tedavi ve rehabilitasyon için askeri sağlık kuruluşlarına nakledileceği belirtildi. 9 ve 10 Haziran tarihlerinde ilk iki aşaması yapılan değişimlerde de detay verilmemiş, 11 Haziran’da ise 1212 Ukraynalı askerin naaşı iade edilmişti.
- Öte yandan Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna’nın her gün düzenli esir takası yapma konusunda hazır olmadığını açıkladı. Bakanlık, 2 Haziran’da İstanbul’da varılan anlaşma çerçevesinde Rusya’nın günlük esir değişimine açık olduğunu ancak Kiev’in bu düzende ilerlemeye yanaşmadığını belirtti.
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, "Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşın sona ermesinin ABD Başkanı Donald Trump’ın elinde olduğunu" söyledi. Axel Springer medya grubuna verdiği röportajda Zelenskiy, “Her şey onun ellerinde… Yaptırım paketinin gücü ve karar alma hızı ona bağlı” ifadelerini kullandı. Trump'ın, barış sürecine etki edebilecek baskı araçlarına sahip olduğunu belirten Zelenskiy, Nisan ayında Vatikan’da yapılan görüşmeden sonra ABD ile “yapıcı diyaloğun” yeniden başladığını kaydetti. Kremlin ise bu tür yaklaşımları reddederek, Moskova ile “ultimatom diliyle” konuşulamayacağını vurguladı.
- Avrupa Birliği, Rusya ve Belarus’tan ithal edilen bazı tarım ürünleri ile gübreler için yeni gümrük vergileri getirdiğini duyurdu. AB Konseyi’nin açıklamasına göre, bu önlem 2023 yılında Rusya’dan yapılan tarımsal ithalatın yaklaşık %15’ini kapsıyor ve şimdiye kadar kısıtlamalara dahil edilmemiş ürünleri hedef alıyor. 1 Temmuz’da yürürlüğe girecek düzenlemeyle, özellikle azotlu gübrelerde vergi oranları kademeli olarak artırılacak; 2028’e kadar ton başına 315 ila 430 euroya kadar çıkacak. Kremlin, bu kararın “Avrupa'nın kendi ayağına sıkması” anlamına geldiğini savundu.
- 12 Hazian Rusya Günü bayramı vesilesi ile Rusya, pazartesiye kaar sürecek dört günük resmi tatile girdi.
- ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Rusya’ya yönelik yaptırımların sertleştirilmesini öngören yeni yasa tasarısını desteklemediğini açıkladı. Temsilciler Meclisi Bütçe Komitesi'nde konuşan Bessent, Başkan Donald Trump yönetiminin Moskova ve Kiev’le yürütülen müzakereleri destekleyebilmesi için Kongre’nin daha fazla esneklik tanıması gerektiğini söyledi. “Öngörülemeyen sonuçların farkında olmalıyız” diyen Bessent, sert yaptırımların barış sürecini sekteye uğratabileceği uyarısında bulundu.
Söz konusu tasarı, Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham ve Demokrat Senatör Richard Blumenthal tarafından hazırlandı ve Rusya'nın Ukrayna ile barış görüşmelerini reddetmesi durumunda, Rus enerji ürünlerini alan ülkelere yüzde 500 gümrük vergisi uygulanmasını öngörüyor. Tasarı, 82 senatörün desteğini alarak iki partili geniş bir destek kazandı. Ancak Trump yönetimi, bu tasarının ertelenmesini istedi. Kremlin ise bu tür yaptırım girişimlerinin barış sürecini baltalamayı amaçladığını ve medyada çıkan sızıntıların bu yönde bir kampanyanın parçası olduğunu savundu.
- Ayrıca Bakan Scott Bessent, Ukrayna ekonomisinin önümüzdeki yirmi yıl içinde Rusya ekonomisini geride bırakabileceğini söyledi. Kongre’de yaptığı konuşmada ekonomik güvenliğin artık ulusal güvenliğin ayrılmaz bir parçası olduğunu vurgulayan Bessent, ABD Başkanı Donald Trump’la birlikte, "istikrarlı bir Ukrayna ekonomisinin uzun vadede dış tehditlere karşı en güçlü savunma hattı olacağına" inandıklarını belirtti. Ukrayna'nın Polonya gibi stratejik ortaklıklar ve küresel yatırımlarla ilerleyebileceğini kaydeden Bakan, Ukrayna’nın gelecekteki ekonomik gücünün Rusya’yı yönetecek olanlar için caydırıcı bir unsur oluşturacağını savundu. Bessent ayrıca, yakında Roma’da Ukrayna’nın yeniden inşasına dair uluslararası bir konferans düzenleneceğini ve bu sürece katkı sağlayan ülkelerin yalnızca barıştan yana olanlar olacağını ifade etti.
- Öte yandan ABD Savunma Bakanı Pete Hegset, 11 Haziran’da Kongre’de düzenlenen oturumda, Ukrayna’daki savaşa diplomatik çözüm arayışları nedeniyle Cumhuriyetçi senatörlerin sert eleştirilerine hedef oldu. Politico’nun haberine göre, Başkan Donald Trump’ın Rusya ile temasları artırarak çatışmaları sona erdirme girişimi, Cumhuriyetçi Parti içinde dış politika konusunda derin bir görüş ayrılığı yarattı. Eski çizgiyi temsil eden Senatör Mitch McConnell, Hegset’in yaklaşımını sorgularken, “Amerika’nın itibarı tehlikede. Müttefik demokrasileri otoriter saldırganlara karşı savunmaya hazır mıyız?” diye sordu. Tartışmada, Hegset barışçıl çözüm arayışının ABD’yi güçlü gösterdiğini savunurken, Putin'in tutumunun ancak süreç içinde netleşeceğini belirtti.
- Almanya Başbakanı Merz, Rusya’ya yönelik 18. yaptırım paketinin önümüzdeki hafta kabul edilmesini beklediğini belirtti. Merz, Danimarkalı mevkidaşı Mette Frederiksen ile düzenlediği ortak basın toplantısında “Avrupa Komisyonu'nun dün 18. yaptırım paketine ilişkin önerileri başlatmış olmasından dolayı minnettarım ve her şey planlandığı gibi giderse, paket önümüzdeki hafta kabul edilecek” dedi. Daha önce Slovakya Başbakanı Robert Fico, Avrupa Komisyonu'nun enerji sorununa gerçek bir çözüm sunmaması halinde Slovakya'nın Rusya'ya yönelik 18. yaptırım paketini desteklemeyeceğini açıklamıştı. (Sputnik)
- Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, Odessa'da düzenlenen Ukrayna-Güneydoğu Avrupa Zirvesi'nde kabul edilen Rusya karşıtı bildiriyi desteklemediğini açıkladı. Zirve sırasında Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ile bir araya gelen Vucic, görüşmede jeopolitik gelişmeler, ekonomik ilişkiler ve işbirliği konularını değerlendirdiklerini belirtti. Vucic, “Zirveye dördüncü kez katılıyorum ve bildiriyi desteklemeyen tek kişi benim” diyerek tarafsızlık vurgusu yaptı. Sırbistan her ne kadar bildiriyi reddetse de, Ukrayna’ya insani yardımlarını sürdürüyor. Belgrad'tan son 3,5 yılda gönderilen yardım miktarının, Batı Balkan ülkelerinin toplamını geçtiği bildiriliyor.
- Diğer yandan Vucic yaptığı konuşmada, ülkesinin Ukrayna’da bir veya iki küçük şehir ya da bölgenin yeniden inşasına yardım etmeye hazır olduğunu açıkladı. Vucic, Zelenskiy’e hitaben, “Ukrayna halkı için somut ve görünür bir destek sağlamak istiyoruz. Bu, Azerbaycan’ın uyguladığı modele benzer olabilir” dedi. Sırbistan lideri ayrıca, ülkesinin insani yardım ve Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne siyasi destek konusunda her zaman Kiev’in yanında olacağını vurguladı.
- Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC), Ukrayna’daki çatışmaların başlamasından bu yana kayıp olarak bildirilen kişi sayısının 126 bine ulaştığını duyurdu. Bu rakam hem sivil nüfusu hem de askeri personeli kapsarken, son aylarda kayıp başvurularında ciddi bir artış yaşandığı belirtildi. Mayıs 2025 ortası itibarıyla açık kayıp dosyası sayısı 116 bine ulaşırken, bu sayı Aralık 2024’te 41 bindi. Böylece son bir yılda kayıp kişi sayısı üç kattan fazla artmış oldu. ICRC, Mart 2022'de kurduğu Merkezi Kayıp Araştırma Bürosu ile hem sahada bilgi topluyor hem de ailelere kayıpların akıbeti hakkında bilgi ulaştırmaya çalışıyor. Komite yetkilileri, bu çabanın insanî ve psikolojik boyutunun önemine dikkat çekiyor.
- Rusya'da gece boyunca dört havalimanı uçuşları İHA tehditeri nedeniyle geçici olarak durdurdu. Rosaviatsiya temsilcisi Artyom Korenyako’nun Telegram üzerinden yaptığı açıklamaya göre, son oarak sabaha karşı Yaroslavl Tunoshnoye Havalimanı uçuş alım ve gönderimini geçici olarak durdurdu. Bu kararın, uçuş güvenliğini sağlamak amacıyla alındığı belirtildi. Aynı gece içerisinde Moskova’daki Vnukovo ve Şeremetyovo havalimanları ile Kaluga’daki Grabtsevo Havalimanı da benzer şekilde uçuşları kısa süreliğine askıya almıştı. Moskova’daki kısıtlama yaklaşık bir saat sürerken, Kaluga’da iki saatten uzun sürdü.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 2027–2036 yıllarını kapsayacak yeni devlet silahlanma programını değerlendirmek üzere Kremlin'de özel bir toplantı gerçekleştirdi. Görüşmede nükleer silahların Rusya'nın güvenliğindeki belirleyici rolünü vurgulayan Putin, "Nükleer üçlü – kara, deniz ve hava bileşenleri – ülkemizin egemenliğinin garantörüdür" dedi. Rus lider, stratejik nükleer kuvvetlerde modern silah ve teçhizat oranının %95'e ulaştığını belirterek bu oranın dünya genelinde en yüksek seviyede olduğunu söyledi. Ayrıca 2024 yılında güncellenen nükleer doktrine atıfla, ciddi egemenlik ihlallerinde nükleer silah kullanımına izin veren yeni eşiklere dikkat çekti.
Putin toplantıda, yeni silah sistemlerinin etkin konuşlandırılması için altyapı yatırımlarının hızla tamamlanması gerektiğini vurguladı. “Modern silahları ‘bozkırda’ bırakmamak için üslerin, havaalanlarının ve mühimmat depolarının zamanında hazırlanması şart,” uyarısında bulunan Putin, bu tür yatırımların savunma bütçesinden öncelikli olarak finanse edilmesi gerektiğini ifade etti. Kara kuvvetlerinin yeteneklerinin geliştirilmesi, hava araçlarının modernizasyonu ve 2050 yılına kadar uzanan deniz kuvvetleri stratejisi de gündemdeydi. Putin, ayrıca savaş koşullarında test edilen silahların ihracat potansiyelinin değerlendirilmesini ve savunma sanayiinde nitelikli personel yetiştirilmesine yönelik politikaların güçlendirilmesini talep etti.
- ABD Başkanı Donald Trump, Rusya'nın Washington Büyükelçisi Aleksandr Darçiev’in güven mektuplarını kabul etti. Beyaz Saray’da düzenlenen törende gerçekleşen kabul, Mart ayında göreve başlayan Darçiev’in ABD Dışişleri Bakanlığı’na sunduğu belgelerin ardından gerçekleşti. Darçiev, Şubat ayında İstanbul'da yapılan Rusya-ABD görüşmelerinde Moskova heyetine başkanlık etmişti. Törenden önce yaptığı açıklamada, Darçiev Moskova’nın Washington ile ilişkilerde “çatışmasız bir birlikte yaşama modeli” hedeflediğini ve hem Ukrayna krizinin çözümü hem de ikili ilişkilerin iyileştirilmesi için işbirliğine açık olduklarını vurguladı.
- Ünlü Amerikalı ekonomist Jeffrey Sachs, ABD'nin Rusya’ya yönelik olumsuz yaklaşımının ideolojik değil, küresel liderlik rekabetinden kaynaklandığını savundu. Gazeteci Tucker Carlson’a verdiği röportajda, “Rusya’yı neden sevmiyoruz? Çünkü tartışmasız bir numara olma yolunda önümüzde duruyor” diyen Sachs, bu tavrın Soğuk Savaş’taki komünizm karşıtlığıyla açıklanamayacağını belirtti. Sachs’a göre ABD’nin hedefi küresel hegemonyayı sürdürmek ve Rusya bu hedefe doğrudan engel teşkil ediyor. Röportajda ayrıca, emekli Albay Douglas Macgregor’un Avrupa Birliği'nin Ukrayna’yı NATO’ya yaklaştırma girişimlerini eleştiren görüşlerine de yer verildi; Macgregor, Avrupa’nın bu süreçte gerçekçilikten uzaklaştığını ve ekonomik olarak kırılgan bir durumda olduğunu ifade etti.
11 Haziran Çarşamba
- ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı son telefon görüşmesinin iyi geçtiğini ancak herhangi bir somut sonuç doğurmadığını açıkladı. Trump ve Putin, 4 Haziran’da Ukrayna’daki çatışma ve İran’ın nükleer programı hakkında görüşmüştü.
New York Post’a verdiği röportajda Trump, “Putin’le ilişkilerim oldukça iyi. Ne istediğini ve ne istemediğini açıkça ifade etti. Konuşmamız olumlu geçti ancak şu ana kadar herhangi bir sonuç alınamadı,” dedi.
Ukrayna’daki çatışmalara ilişkin olarak ise, “İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana buna benzer bir durum yaşanmadı. Bazen ilerleme kaydediyoruz, ancak ardından gereksiz hedefler bombalanıyor ve her şey boşa gidiyor,” ifadelerini kullandı.
- Rusya Devlet Başkanı Yardımcısı ve müzakere heyeti başkanı Vladimir Medinskiy, Rusya ile Ukrayna’nın ölen askerlerin naaşlarını karşılıklı olarak teslim etmeye başladığını duyurdu. Rusya, Ukrayna’ya 1212 cenaze teslim etti; karşılığında 27 askerin naaşını aldı. “Askerler artık Hristiyan geleneklerine uygun şekilde defnedilebilecek. Çalışmalar önümüzdeki günlerde de devam edecek,” açıklamasında bulundu.
Medinskiy, 12 Haziran itibarıyla tarafların ağır yaralı esirleri kapsayan acil sağlık değişimlerine başlayacağını da belirtti. Süreç, 2 Haziran’da İstanbul’da yapılan müzakerelerin ikinci turunda kararlaştırılmıştı.
Görüşmelerde tarafların, 25 yaş altı askerler ve ağır yaralılar için “herkes karşılığında herkes” ilkesiyle takas yapması konusunda mutabakata vardığı açıklanmıştı. Medinskiy, daha sonra takasların 7–9 Haziran tarihleri arasında “1200’e 1200” oranında gerçekleşeceğini bildirdi.
- Rusya Savunma Bakanlığı, ikinci bir Rus askeri grubunun Donetsk’nin batı sınırına ulaştığını ve Dnipropetrovsk bölgesindeki taarruza katıldığını açıkladı. Daha önce 90. Tank Tümeni’nin bu bölgeye ulaştığı belirtilmişti. Şimdi bu birliklere, 55. Motorize Tüfek Tugayı ve “Vostok” grubuna bağlı güney birlikleri de katılıyor.
- Rusya, İsrail’in Ukrayna’daki Büyükelçisi Mihail Brodskiy’nin Kiev’e Patriot füze sistemlerinin gönderildiğine dair açıklaması üzerine, İsrail Dışişleri Bakanlığı’ndan resmi açıklama aldı. İsrail tarafı, bu iddianın gerçeği yansıtmadığını bildirdi.
Rusya Dışişleri Sözcüsü Mariya Zaharova, “İsrail’in Ukrayna’ya silah sağlamadığı ve böyle bir niyeti olmadığına dair resmi teminata güveniyoruz. Bu yaklaşım, iki ülkenin çıkarlarına hizmet ediyor ve iş birliğimizi güçlendiriyor,” dedi.
- Pskov Şehir Mahkemesi, Yabloko Partisi Başkan Yardımcısı Lev Şlosberg’i, Rus ordusunu itibarsızlaştırmak suçlamasıyla açılan ceza davası kapsamında 8 Ağustos’a kadar ev hapsine gönderdi. Mahkeme ayrıca Şlosberg’in internet ve telefon kullanımını, yalnızca acil durumlarla sınırlı olmak üzere yasakladı.
- Almanya Şansölyesi Friedrich Merz’in, Federal İstihbarat Servisi’ne (BND) yeni başkan olarak Martin Jäger’i atamayı planladığı öğrenildi. Jäger, halihazırda Almanya’nın Ukrayna Büyükelçisi olarak görev yapıyor. Bu bilgi, der Spiegel dergisi tarafından hükümet kaynaklarına dayandırılarak yayımlandı.
- Ukrayna, 1212 askerin naaşını geri aldı. Bu bilgi, ülkenin savaş esirleriyle ilgili koordinasyon merkezi tarafından açıklandı. Daha önce Rus heyetine başkanlık eden Vladimir Medinskiy, ilk takas aşamasında Rusya’nın bu sayıda cenazeyi iade etmeye hazır olduğunu bildirmişti.
Merkezin açıklamasına göre, geri alınan askerler, Kursk, Harkov, Zaporojye ve Herson bölgelerinde, ayrıca Donetsk ve Lugansk topraklarında meydana gelen çatışmalarda hayatını kaybetti.
- Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri tarafından hava üslerine düzenlenen son saldırının, ülkenin nükleer caydırıcılık potansiyeline “kayda değer bir zarar” vermediğini söyledi. Ryabkov, Kiev’in saldırının sonuçlarını kasıtlı olarak abarttığını belirtti.
Diplomat, saldırıda hasar gören askeri ekipmanın onarılabileceğini ve onarılacağını, ayrıca bu ekipmanın tamamının Stratejik Saldırı Silahlarının Azaltılması Anlaşması kapsamına girmediğini ifade etti. Ryabkov, Soçi’de gazetecilere yaptığı açıklamada “Nükleer caydırıcılık potansiyelimiz önemli bir zarar görmedi. Kiev, saldırının sonuçlarını bilinçli, kasıtlı ve sistemli şekilde abartıyor,” dedi.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, göçmenlere yönelik kötü muameleye ilişkin endişelerini ileten Özbekistan Büyükelçiliği’nin diplomatik notasının dikkatle incelendiğini açıkladı.
Zaharova, “Hukuk ve güvenlik birimleri arasında doğrudan iletişim kanallarımız var. Müttefikler arasında olduğu gibi görüşmeler açık şekilde yürütülüyor ve her tür sinyal titizlikle değerlendiriliyor. Özbek tarafının ilettiği mesaj yetkili kurumlara aktarılmış durumda. Elde edilen nesnel bilgiler, belirlenen prosedür doğrultusunda partnerlerimize iletilecek,” dedi. Ayrıca Rusya ile Özbekistan arasında “sağlam müttefiklik ve kapsamlı stratejik ortaklık” ilişkisi bulunduğunu, tüm ikili konulara bu çerçeveden yaklaştıklarını vurguladı.
- Moskova’nın Taganskiy Mahkemesi, yasaklı içerikleri silmediği gerekçesiyle WhatsApp ve Pinterest’e ayrı ayrı 3,5 milyon ruble idari para cezası verdi. Moskova Genel Yargı Mahkemeleri Basın Servisi, WhatsApp LLC ve Pinterest Europe Limited’in, Rusya İdari Suçlar Kanunu’nun 13.41. maddesinin 2. fıkrası uyarınca suçlu bulunduğunu duyurdu.
Pinterest, Ekim 2024’te benzer bir gerekçeyle aynı miktarda cezaya çarptırılmıştı. WhatsApp ise Rusya’da daha önce de benzer ihlaller nedeniyle para cezalarına maruz kalmıştı. En son Mayıs ayında şirkete 800 bin ruble ceza kesilmişti.
- Finlandiya Dışişleri Bakanlığı, Rus hava sahası ihlali şüphesi nedeniyle Rusya’nın büyükelçisi Pavel Kuznetsov’u bakanlığa çağırdı. Finlandiya Savunma Bakanlığı, bir Rus askeri uçağının Porvoo kenti yakınlarında ülkenin hava sahasına izinsiz giriş yaptığını öne sürmüştü.
Reuters’a göre, Finlandiya Dışişleri Bakanlığı “misyon başkan vekilinin bugün bu konuyla ilgili açıklama yapmak üzere davet edildiğini” bildirdi.
- Rusya Cimnastik Federasyonu (FGU), Rus sporcu ve hakemlerin bazı uluslararası trambolin ve artistik jimnastik turnuvalarına katılacağını duyurdu. Açıklamaya göre, Rus sporcular 5–6 Temmuz’da Portekiz, 20–21 Eylül’de Almanya, 27–28 Eylül’de Bulgaristan ve 3–5 Ekim’de Fransa’da düzenlenecek Trambolin Dünya Kupası etaplarında yer alacak.
Ayrıca Rus sporcular, 2–10 Kasım tarihleri arasında Madrid’de yapılacak Trambolin Dünya Şampiyonası’na ve 10–17 Kasım’da düzenlenecek Gençler Dünya Şampiyonası’na da katılacak.
- ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, Temsilciler Meclisi'nin tahsisatlar komitesinde yaptığı konuşmada, 2026 yılında Ukrayna için silah alımlarına ayrılan bütçede kesintiye gidileceğini açıkladı.
Hegseth, Başkan Donald Trump yönetiminin Rusya-Ukrayna savaşına “tamamen farklı” bir bakış açısıyla yaklaştığını ve önceliğin müzakereler yoluyla barışa ulaşmak olduğunu belirtti.
Daha önce ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance da önceki Biden yönetiminin Ukrayna’ya yönelik askeri harcamalarını eleştirerek, 2022’den bu yana Kiev’e 300 milyar dolardan fazla yardım yapıldığını söyledi.
- Kiev Uluslararası Sosyoloji Enstitüsü’nün (KMIS) anketine göre, Ukraynalıların yüzde 38’i çatışmaların sona ermesi için bazı topraklardan vazgeçmeye hazır olduğunu belirtirken, yüzde 52’si çatışmaların toprak bütünlüğünü korumak adına sürdürülmesi gerektiğini savunuyor. Ekim 2024’te toprak tavizine açık olanların oranı yalnızca yüzde 32 iken yeni ankette artış gösterdi. 2022 yılında yüzde 87 gibi ezici bir çoğunluk toprak tavizine karşı çıkarken, bu oran bugün 35 puan düşmüş durumda. (RBC)
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Rusya’yı saldırılarını sistematik olarak artırmakla suçlayarak Moskova’nın küresel çağrılara aldırmadığını söyledi. Akşam yaptığı konuşmada, Rusya'nın aylar boyunca saldırı kapasitesini istikrarlı biçimde artırdığını belirten Zelenskiy, “Bu, Rusya'nın kimseyi umursamadığını gösteriyor. Washington’un uyarıları bile duyulmuyor” dedi.
Zelenskiy ayrıca, Macaristan’ı Zakarpatya bölgesindeki askeri birliklerin konumları ve olası barış gücü konuşlandırmalarına karşı halkın tepkisi hakkında ajanları aracılığıyla istihbarat toplamakla suçladı. Válasz Online gazetesine verdiği röportajda konuşan Zelenskiy, Budapeşte’nin Ukrayna’nın iç işlerine onlarca farklı yolla müdahale etmeye çalıştığını savundu. Macar istihbaratının S-300 hava savunma sistemlerinin yerini araştırmasını sorgulayan Ukrayna lideri, bu bilgilerin kim adına toplandığının açıklığa kavuşturulması gerektiğini belirtti. İki ülke arasında son dönemde casusluk suçlamalarının arttığı da röportajda dikkat çekilen konular arasında yer aldı.
- Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Zelenskiy’nin ülkesine yönelik sert eleştirilerine yanıt vererek, Macar halkının Ukrayna için savaşmak istemediğini ve bu nedenle hedef alındıklarını söyledi. Orban, "Zelenskiy bize saldırıyor çünkü biz çocuklarımızın cepheden tabutla dönmesini istemiyoruz. Macar parasının Ukrayna'ya gitmesini de istemiyoruz" ifadelerini kullandı.
- Rusya'nın ABD Büyükelçisi Aleksandr Darçiyev, Moskova ile Washington arasındaki ikili ilişkilerdeki gerginlikleri azaltmaya yönelik üçüncü tur görüşmelerin önümüzdeki günlerde Moskova’da gerçekleştirileceğini açıkladı.
Daha önce 27 Şubat ve 10 Nisan’da yapılan iki görüşmenin ardından taraflar, diplomatik misyonların işleyişini kolaylaştırma ve el konulan Rus diplomatik mülklerinin statüsünü ele alacak bir yol haritası oluşturma konusunda mutabakata varmıştı. Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov da ABD’den, mülklerin iadesi dahil olmak üzere Moskova’nın önerilerine net bir yanıt beklediklerini belirtti.
- ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tammy Bruce, Rusya ile Ukrayna arasındaki İstanbul müzakerelerinde kaydedilen ilerlemeyi memnuniyetle karşıladıklarını açıkladı. Bruce, ABD Başkanı Donald Trump ve Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun uzun süredir doğrudan diyalogun tek çözüm yolu olduğunu savunduğunu hatırlatarak, İstanbul'daki son temasların bu doğrultuda geliştiğini belirtti.
Washington’un müzakerelere doğrudan katılmadığını ifade eden Bruce, her iki tarafla temas halinde olduklarını ve özellikle savaş esirlerinin takası ile barışa yönelik belge alışverişini önemli bir adım olarak gördüklerini söyledi.
- Foreign Policy dergisine göre, Donald Trump yönetimi Kiev’e olan yaklaşımını büyük ölçüde değiştirmese de, Ukrayna’ya erişimi olan Amerikan uydu istihbarat desteğinin süreceği belirtiliyor. Bu destek, Ukrayna ordusunun saldırı hedeflerini belirlemesinde kritik rol oynuyor ve ABD açısından düşük maliyetli bir katılım biçimi olarak görülüyor. Öte yandan derginin analizinde, Avrupa’nın Ukrayna’nın başlıca müttefiki ve donörü rolünü üstlenmeye başladığı vurgulanıyor; özellikle Danimarka gibi ülkeler artık doğrudan Ukrayna savunma sanayisinden silah alımı yapıyor.
- Başkan Putin, G7, Avrupa Birliği ve Avustralya’nın uyguladığı tavan fiyat politikasına karşı alınan tedbirleri 2025 sonuna kadar uzattı.
Resmî hukuk portalında yayımlanan kararnameye göre, Rusya’dan petrol ve petrol ürünlerinin, sözleşmelerde bu fiyat kısıtlaması öngörülüyorsa ihracatı yasak olmaya devam edecek. Söz konusu yasak ilk olarak 1 Şubat 2023’te yürürlüğe girmiş ve birkaç kez uzatılmıştı. G7 ve AB ülkeleri Aralık 2022’den bu yana, Rus petrolüne varil başına 60 dolar, petrol ürünlerine ise kategoriye göre 100 ve 45 dolar tavan fiyat uyguluyor.
- Rusya Demiryolları (RZD), 17 Haziran 2025 itibarıyla Moskova ile Pyongyang arasında aktarmasız tren seferlerini yeniden başlatacağını duyurdu. Bu hatta trenler ayda iki kez işleyecek ve yaklaşık 10 bin kilometrelik güzergâh sekiz gün sürecek. Pyongyang-Habarovsk hattında da doğrudan vagon seferleri 19 Haziran’da başlayacak ve haftada bir kez düzenlenecek. Pyongyang’dan her ayın 19’unda kalkacak tren, 21’inde Habarovsk’a varacak; dönüş seferi 21’inde başlayacak ve 23’ünde tamamlanacak. Bu hat üzerindeki yolculuk yaklaşık iki gün sürecek. Seferlerde kullanılacak kuşetli vagonlar Kuzey Kore Demiryolları’na ait olacak ve biletler kalkıştan 60 gün önce satışa sunulacak.
- Özbekistan Dışişleri Bakanlığı, Rusya’da bazı Özbek vatandaşlarına yönelik izinsiz aramalar ve kaba muamele vakaları nedeniyle endişesini dile getirdi. Bakanlık sözcüsü Ahror Burhanov’un açıklamasına göre, Tashkent, bu tür olayların iki ülke arasındaki dostane ilişkilere aykırı olduğunu belirterek Moskova'dan önleyici tedbirler talep etti.
Özbekistan ayrıca uluslararası hukuk ve insan haklarına saygı gösterilmesini isterken, Moskova’daki büyükelçilik aracılığıyla Rus Dışişleri’ne resmi nota ileterek güvenlik güçlerinin davranışlarına hukuki değerlendirme yapılmasını istedi. Gerekirse ek önlemler alınabileceği de duyuruldu. (M. Komsomolets)
10 Haziran Salı
- Rusya ve Ukrayna arasında İstanbul'da varılan ve 25 yaş altı esir askerlerin takasını öngören anlaşmanın ikinci aşaması tamamlandı. Bir grup Rus savaş esiri daha İstanbul'da Ukrayna tarafıyla yapılan anlaşma kapsamında ülkelerine döndü. Rusya da Ukrayna'ya esir askerleri iade etti.
Rusya Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, "2 Haziran tarihinde İstanbul'da varılan Rusya-Ukrayna anlaşmalarına uygun olarak, 10 Haziran'da Kiev rejiminin kontrolü altındaki topraklardan 2. Rus savaş esiri grubu geri alındı. Buna karşılık bir grup Ukrayna askeri teslim edildi" dendi.
Rus askerlerin şu anda Belarus'ta bulunduğunu belirten bakanlık, esaretten kurtulan askerlere psikolojik ve tıbbi yardım sağlandığının altını çizdi. 2 Haziran'da İstanbul'da gerçekleştirilen ikinci tur müzakerelerde taraflar, 25 yaş altı esir askerlerin takas edilmesi konusunda anlaşmaya varmıştı. (Sputnik)
- Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Moskova'ya yönelik 18. yaptırım paketinin içeriğini açıkladı. Von der Leyen, SWIFT sisteminin kullanımına getirilen kısıtlamaların 22 Rus bankasını daha kapsayacağını belirtti. Ayrıca, Rus petrolüne uygulanan fiyat tavanının varil başına 60 dolardan 45 dolara düşürülmesi gerektiğini ifade etti.
Von der Leyen, Brüksel'de yaptığı açıklamada, "SWIFT'ten 22 Rus bankasının daha kesilmesini öneriyoruz" dedi. Açıklamalar, X sosyal ağındaki hesabından canlı yayınlandı. Yaptırımlar ayrıca ilk kez, "gölge filo"ya ait bir tankerin kaptanını da kapsayacak. Von der Leyen, bu kişinin Hindistan vatandaşı olduğunu söyledi.
18. yaptırım paketi kapsamında, Rus petrolüne uygulanan fiyat tavanının 60 dolardan 45 dolara düşürülmesi öneriliyor. Konu 16 Haziran'daki G7 zirvesinde ele alınacak. Yaptırımlar ayrıca Kuzey Akım-1 ve Kuzey Akım-2 gaz boru hatları ile AB'nin Rusya'nın gölge filosunun parçası olarak gördüğü 77 tankeri de hedef alabilir.
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Rusya ile görüşmelerde bulunan Ukrayna heyetinin ülkenin egemenliği ve toprak bütünlüğü konularını müzakere etme yetkisinin olmadığını açıkladı. Bu konuları yalnızca kendisinin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le doğrudan görüşebileceğini belirtti.
Devlet başkanı Valasz Online'a verdiği röportajda, "Bu konudaki pozisyonumu başka hiç kimseyle tartışmayacağım" dedi. Zelenskiy, Ukrayna'ya savaşın yeniden başlamasını engelleyecek güvenlik garantileri verilirse, toprak sorunlarının zamanla diplomatik yollarla ele alınabileceğini söyledi. "Ve bu büyük bir taviz, çünkü önümüzde uzun bir yol var" diye ekledi.
Zelenskiy ayrıca, Batılı ortakların Rusya'ya yönelik yaptırımların sıkılaştırılmamasını, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'ne 18 yaşındakilerin alınmaması gibi gerekçelerle açıkladığını söyledi. Devlet başkanı Ukrayna makamlarının bu tutumu kabul etmediğini belirtti.
Ukrayna lideri, "18-24 yaş aralığındakilerin hizmet etmesine izin verdik, eğer ortaklarımız bunu istiyorsa. Mevzuatımıza uygun olarak bunu sağladık. Ancak cephede binlerce insan yeterli silah olmadan savaşıyor" dedi.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rus petrol ve petrol ürünlerine fiyat üst sınırı uygulayan ülkelere karşı alınan tedbirleri 2025 sonuna kadar uzattı. Kararname, yasal bilgi portalında yayımlandı.
Önlemler, G7, AB ve Avustralya'nın belirlediği fiyat tavanını içeren sözleşmeler kapsamındaki Rus petrol ve petrol ürünlerinin tedarikini hedefliyor. Kararname 1 Şubat 2023'te yürürlüğe girmiş ve geçerlilik süresi birkaç kere uzatılmıştı.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, "seçkin sanatçılar" tarafından kendisine verilen bir hediyeden bahsetti. Zaharova, bu hediyeyi milyarder Elon Musk'ın babası, Güney Afrikalı iş insanı Errol Musk'a iletmek istediğini söyledi.
"Bahsi geçen kişi için küçük bir hediyem var. Bana ilettiler" diyen Zaharova, "2050 Gelecek Forumu" sırasında gazetecilere gülümseyerek hediyenin kime olduğunu tahmin etmelerini önerdi.
- St. Petersburg ve Leningrad Bölgesi sakinleri, mobil iletişim ve internet kesintilerinden şikayet ediyor. Downdetector verilerine göre, şehir şu anda Rusya'da en fazla şikayetin olduğu yer konumunda.
Son bir saatte 2 binden fazla kişi, son 24 saatte ise 9 binden fazla kişi internet sorunlarından yakındı. En çok sorun bildiren operatörler MegaFon, MTS, T-Mobile, Beeline ve Yota oldu.
- "İsrail'in Ukrayna Büyükelçisi Mihail Brodski'nin, Patriot füze sistemlerinin eski stoklardan Ukrayna'ya verildiği yönündeki açıklaması doğru değil."
İsrail Dışişleri Bakanlığı, RIA Novosti'nin sorgusuna verdiği yanıtta, "Bu iddia gerçeği yansıtmıyor. İsrail, Patriot sistemlerini Ukrayna'ya transfer etmemiştir" ifadelerini kullandı.
- Rusya ve ABD arasında ilişkilerdeki "tahrik edici unsurları" gidermek için yapılan ikili istişarelerin üçüncü turunun yakında gerçekleşeceği, ancak henüz kesin bir tarihin belirlenmediği bildirildi. Rusya Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Sergey Ryabkov, Moskova'nın Washington'dan, Rus diplomatik mülklerinin iadesi de dahil olmak üzere kendi önerilerine net bir yanıt beklediğini ifade etti.
Ryabkov, Soçi'de gazetecilere yaptığı açıklamada, "Bir dizi konu var: Bazıları daha zor, bazıları daha kolay, ancak ABD ile ilişkilerde genel olarak kolay konular yoktur. Karşılaştırma yaparsak, vize sorunlarını çözmenin, doğrudan hava trafiğinin yeniden başlatılmasından daha kolay olduğunu söyleyebiliriz. Bu bizi hiçbir şekilde yıldırmıyor, zorluklar bizi motive ediyor: Amerikalılardan önerilerimize daha net bir yanıt almak için çaba göstereceğiz" dedi.
ABD yönetiminin değişmesinin ardından Rusya ve ABD, diplomatik misyonların normalleşmesi ve ikili ilişkilerin düzeltilmesi amacıyla 27 Şubat ve 10 Nisan'da iki kez bir araya gelmişti. Son görüşmelerin ardından taraflar, diplomatların hareket kurallarını kolaylaştırmayı ve el konulan Rus diplomatik mülklerine ilişkin bir "yol haritası" oluşturmayı kabul etti.
Sergey Ryabkov, ikili istişareler kapsamında Rusya'nın, ABD'den önerilerine "net bir yanıt" talep etmeye devam edeceğini belirtti. Bu öneriler arasında iki ülke arasındaki hava trafiğinin yeniden başlatılması da yer alıyor.
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, dün gece Rusya'nın Ukrayna'ya düzenlediği saldırıların ardından ABD ve Avrupa'nın Rusya'yı barışa zorlaması gerektiğini söyledi.
Zelenskiy, Telegram kanalından yaptığı açıklamada, "Bu gece Kiev'e son dönemin en güçlü saldırılarından biri yapıldı, ayrıca Odessa, Dnipropetrovsk ve Çernihiv bölgeleri de hedef alındı. İnsansız hava araçları ve füzeler kullanıldı" dedi.
Zelenskiy açıklamanın devamında şunları söyledi: "Önemli olan, bu ve benzeri Rus saldırılarına dünyanın sessiz kalması değil, somut adımlar atmasıdır. Amerika'nın, Rusya'yı barışa zorlayacak gücü var. Avrupa'nın güçlü olmaktan başka seçeneği yok. Savaşın durması ve diplomasi çağrısı yapan diğer ülkeler de harekete geçmeli. Rusya'nın görmezden geldiği bu çağrılar artık sert bir baskıyla desteklenmeli."
- Rusya Dışişleri Sözcüsü Mariya Zaharova, Rusya Devlet Başkanı Yardımcısı Vladimir Medinski'nin "tartışmalı" Dağlık Karabağ ifadesinin bağlamından koparıldığını ve Medinski'nin "silahlı çatışmanın trajedisinden" bahsettiğini söyledi.
Zaharova, "Bağlamından koparılmış ve farklı anlamlar yüklenmiş ifadeler kullanmayalım. Rusya resmi olarak bu bölgenin Azerbaycan'ın toprağı olduğunu tanımaktadır. Medinski ise tarihsel bağlamı, sosyokültürel özellikleri ve insanların acısını vurguluyordu. Konuşma tamamen silahlı çatışmanın trajedisiyle ilgiliydi" dedi.
Medinski, RT televizyonuna verdiği röportajda, "Rusya-Ukrayna çatışmasını cephe hattında durdurup barış anlaşması yapmazsak, bu durum Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki tartışmalı bölge Karabağ gibi devasa bir soruna dönüşebilir" ifadelerini kullanmıştı.
- Pskov'da, Yabloko partisi üyesi ve yabancı ajan olarak kayıtlı Lev Şlosberg'in evinde arama yapıldı. Soruşturma, Rus ordusunu itibarsızlaştırma suçlamasıyla açılan bir dava kapsamında gerçekleştirildi.
Şlosberg daha önce de ordunun itibarını zedelemekten iki kez idari ceza almıştı. Ayrıca, yabancı ajan olarak yükümlülüklerini yerine getirmemek ve medyayı kötüye kullanmak suçlamalarıyla cezai soruşturmaya maruz kalmıştı. Kendisine seyahat yasağı getirildi.
- Rusya Savunma Bakanlığı’nın açıklamasına göre, gece boyunca Ukrayna tarafından fırlatılan toplam 102 insansız hava aracı (İHA), ülkenin 11 farklı bölgesi üzerinde hava savunma sistemleri tarafından düşürüldü. En yoğun saldırının hedefi olan Bryansk bölgesinde 46 İHA etkisiz hale getirildi. Belgorod bölgesinde 20, Voronej ve Kırım’da ise dokuzar İHA düşürüldü. Moskova çevresi dahil olmak üzere Kaluga, Tataristan, Kursk, Leningrad ve Oryol bölgelerinde de çok sayıda İHA imha edildi. Saldırılarda genel olarak ciddi bir hasar meydana gelmediği bildirildi; ancak Belgorod’da düşen parçalardan biri sekiz yaşında bir çocuğun yaralanmasına neden oldu. Leningrad bölgesinde güvenlik önlemi olarak bazı bölgelerde mobil iletişim ve internet hizmetlerinde geçici kısıtlamalara gidildi.
- Gece düzenlenen İHA saldırısında Odessa kent merkezinde en az bir kişi hayatını kaybettiği, dört kişinin yaralandığı haber veriliyor. Bu arada Kiev Belediye Başkanı Vitaliy Kliçko, gece düzenlenen yoğun saldırılaı sonucu başkentte dört kişinin yaralandığını açıkladı. Kiev Şehri Askeri İdaresi Başkanı Timur Tkaçenko ise saldırılarda yedi semtin etkilendiğini bildirdi. Çeşitli apartmanlar, özel evler, araçlar ve depo binalarında hasar ve yangınlar meydana geldiğini aktaran yetkililer, beş saat süren hava alarmının sabah saatlerinde kaldırıldığını duyurdu.
- Rusya Devlet Başkanı’nın danışmanı ve müzakere heyeti başkanı Vladimir Medinskiy, 2022 Şubat'ında başlayan özel askeri operasynun hemen ardından Kiev ile Moskova arasında yapılan ilk İstanbul zirvesinde Kiev'in barış anlaşmasını çok daha esnek koşullarla imzalama şansını kaçırdığını söyledi.
RT’ye konuşan Medinskiy, o dönemki taleplerin Ukrayna’nın NATO’dan vazgeçmesi, yabancı üs bulundurmaması, Kırım’ın Rusya’ya ait olduğunun kabulü, Rusçaya yönelik yasakların kaldırılması ve Donetsk ile Lugansk’a müdahale edilmemesi gibi maddeleri içerdiğini belirtti.
Ancak Medinskiy’e göre, Kiev’in karar alma iradesi olmadı ve barış fırsatı Batılı aktörlerin baskısıyla kaçırıldı. 15 Nisan 2022 tarihli 19 sayfalık taslak anlaşmanın Vladimir Putin tarafından yalnızca birkaç düzeltmeyle onaylandığını, ancak Zelenskiy’nin iki hafta boyunca yanıt vermediğini belirten Medinskiy, bu süreçte Kiev’e gelen Batılı liderlerin anlaşmayı engellediğini öne sürdü.
Rus diplomat, 2022’deki Ukraynalı askeri temsilcilerin savaşmak istemediğinin yüzlerinden anlaşıldığını ileri sürerken, 2025’teki heyetin ise birbirini gözleyen, baskı altında ve gergin olduğunu gözlemlediğini söyledi. Medinskiy Avrupa Birliği’nin Kiev’in bağımsız karar almasını engellediğini savundu.
- İsrail, 1990’ların başında ABD’den teslim aldığı eski Patriot hava savunma sistemlerini Ukrayna’ya gönderdiğini resmen açıkladı. İsrail’in Kiev Büyükelçisi Mihail Brodski, bu sistemlerin halihazırda Ukrayna topraklarında bulunduğunu belirterek, "İsrail’in askeri yardımda bulunmadığı yönündeki iddialar gerçeği yansıtmıyor" dedi. Daha önce Tel Aviv yönetimi, askeri sevkiyatlardan kaçınarak gerekçe olarak kendi stoklarını tüketme riski ve olası güvenlik tehditlerini öne sürmüştü. Patriot sistemlerinin transferi daha önce basına yansımış ancak resmi doğrulama yapılmamıştı. Geçen yıl İsrail, kullanım ömrünü tamamlayan sekiz Patriot bataryasını envanterden çıkarmayı planladığını duyurmuş, ABD ve Ukrayna ile sevkiyat görüşmeleri başladığı belirtilmişti. Bu teslimatın, Haziran ayında düzenlenecek NATO zirvesi öncesi Ukrayna’ya yapılacak yeni Patriot sevkiyatlarının bir parçası olduğu bildiriliyor.
- NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Londra’daki Chatham House’ta yaptığı konuşmada, Rusya’nın önümüzdeki 3-5 yıl içinde NATO’ya saldırı kapasitesine ulaşabileceği uyarısında bulundu. Rutte, Rusya'nın NATO’ya kıyasla dört kat daha fazla mühimmat ürettiğini ve Çin, İran ve Kuzey Kore ile askeri işbirliğini artırarak savaş makinesini hızlandırdığını belirtti. Bu tablo karşısında NATO’nun “daha dürüst, daha güçlü ve daha ölümcül” olması gerektiğini vurgulayan Rutte, Haziran sonunda Lahey’de düzenlenecek NATO zirvesinde savunma bütçelerinin GSYİH’nın %5’ine çıkarılması yönünde mutabakat beklediklerini söyledi. Bu bütçenin %3,5’i silahlı kuvvetlere, kalan %1,5’i ise savunma sanayii altyapısına ayrılacak.
- Washington yönetimi, Ukrayna’ya Amerikan uydu istihbarat verilerinin sağlanmasını durdurmayı şu aşamada planlamıyor. Foreign Policy dergisine konuşan ve Başkan Donald Trump’a yakın kaynaklara göre, bu veriler Kiev için hayati önem taşıyor. ABD’nin gelecekte de benzer desteği sürdürmeyi hedeflediği, ancak bunun Beyaz Saray’a mali açıdan fazla yük getirmeyecek şekilde yapılandırılabileceği belirtiliyor. Daha önce yayımlanan ABD istihbarat raporlarında ise Rusya’nın cephede inisiyatifi ele geçirdiği ve çatışmaların yıpratma boyutunun Kiev’in konumunu ciddi şekilde zayıflatabileceği değerlendirilmişti.
- Bloomberg’in gemi takip verilerine göre, Japonya’nın Taiyo Oil şirketi, AB ve ABD yaptırımlarına tabi tutulan bir Rus tankerinden yaklaşık 600 bin varil Sakhalin Blend ham petrol ithal etti. Bu alım, Japonya’nın iki yılı aşkın süredir gerçekleştirdiği ilk Rus petrol ithalatı oldu. Taiyo Oil, sevkiyatın Ekonomi, Ticaret ve Sanayi Bakanlığı'nın talebi üzerine yapıldığını ve petrolün Japonya'nın da ortak olduğu Sahalin-2 projesinden temin edildiğini belirtti. ABD ve AB, Japonya’nın enerji güvenliği gerekçesiyle bu projeye yönelik özel istisnalar tanımıştı. Tokyo yönetimi, yaptırımlı tankerlerin kullanımına ilişkin olarak da Washington’dan onay aldığını doğruladı. Bu gelişme, Batı'nın kısıtlamalarına rağmen Rus enerji kaynaklarına olan yapısal bağımlılığın sürdüğüne işaret ediyor.
- Bank of America uzmanlarına göre, Suudi Arabistan, ABD’li kaya petrolü üreticilerinden ve diğer rakiplerinden geri aldığı pazar payını yeniden kazanmak amacıyla uzun vadeli ve kademeli bir "petrol fiyat savaşı" başlattı. Bloomberg’e konuşan banka analisti Francisco Blanch, Riyad’ın OPEC+ aracılığıyla petrol üretimini artırarak fiyatları düşürmeyi ve böylece daha yüksek maliyetle üretim yapan rakipleri saf dışı bırakmayı hedeflediğini belirtti. Mayıs sonunda alınan kararla Temmuz ayında üretim günlük 411 bin varil artırılacak. Blanch, Suudi Arabistan’ın üç yılı aşkın süredir fiyatları desteklediğini ve bunun diğer üreticilerin daha fazla petrol pompalamasına yol açtığını, artık bu sürece son vermeye kararlı olduklarını söyledi.
- Telegram’ın kurucusu Pavel Durov, Fransa’da hakkında açılan davaya ilişkin yaptığı açıklamada, yöneltilen suçlamaların “absürt” olduğunu söyledi. Amerikan gazeteci Tucker Carlson’a verdiği röportajda Durov, “Önce yasal taleplere yanıt vermediğimiz söylendi ama bu doğru değil. Diyelim ki öyle olsa bile, ‘suça ortaklık’ suçlaması fazlasıyla zorlama,” dedi. Fransa’daki suçlamaların, Telegram gibi denetimli ve denetlenmiş bir platformu hedef almasının şaşırtıcı olduğunu belirten Durov, “Milyarlarca kullanıcı içinde yasa dışı faaliyette bulunanlar olabilir, ama bu beni sorumlu kılmaz. Tıpkı 350 milyon Amerikalıdan birinin işlediği suç için Trump’ın tutuklanmasının saçma olması gibi,” ifadelerini kullandı.
- Rusya ve Ukrayna, 2 Haziran’da İstanbul’da yapılan müzakerelerde kararlaştırılan esir değişiminin ilk aşamasını hayata geçirdi. Ukrayna topraklarından, henüz 25 yaşını doldurmamış Rus askerleri ülkeye geri döndü. Geri dönen askerlerin sayısı açıklanmadı.
Rusya Savunma Bakanlığı’na göre, esir askerler şu anda Belarus’ta bulunuyor ve burada kendilerine tıbbi ve psikolojik destek sağlanıyor. Ardından Savunma Bakanlığı’na bağlı sağlık kurumlarında rehabilitasyon süreci başlayacak.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada takasın ilk aşamasının tamamlandığını duyurdu ve tüm sürecin birkaç gün süreceğini belirtti. Zelenskiy, takas sürecinin çok sayıda hassas detayı barındırdığını ve bu nedenle oldukça karmaşık bir süreç olduğunu vurguladı.
İstanbul’daki son görüşmelerde taraflar, ağır yaralı ve hasta esirlerin yanı sıra 25 yaş altındaki askerlerin karşılıklı olarak takas edilmesi konusunda anlaşmaya varmıştı.
Ayrıca her iki taraf, görüşme sonrasında yaptıkları açıklamalara göre, hayatını kaybeden askerlerin cenazelerinin de değiş tokuş edilmesi konusunda uzlaştı. Bu çerçevede 6 bin Ukraynalı ve 6 bin Rus askerinin cenazesinin karşılıklı olarak teslim edilmesi planlanıyor.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, St. Petersburg Uluslararası Ekonomik Forumu katılımcılarına gönderdiği mesajda, Rusya’nın BRICS ortaklarıyla birlikte ayrımcılık, dikte ve yaptırımlardan uzak yeni bir uluslararası işbirliği sistemi kurma hedefinde olduğunu belirtti. Putin mesajında, “Her türlü baskı ve dışlayıcı uygulamadan arınmış, eşitliğe ve karşılıklı çıkara dayalı etkili bir uluslararası işbirliği sistemi kurma yönündeki çabalarımız sürecek” ifadelerini kullandı.
- Politico’nun üst düzey bir diplomata dayandırdığı habere göre, Avrupa Birliği bu ay içerisinde Rusya’ya yönelik 18. yaptırım paketini onaylayabilir. ABD’nin bu yeni tedbirlerle eşgüdüm sağlaması halinde, Brüksel’in 20 Haziran’da oylama yapacağı belirtiliyor.
AB, Kanada’da 15-17 Haziran’da yapılacak G7 zirvesinden Washington’dan bu yönde sinyal gelmesini bekliyor. Bir önceki yaptırım paketi olan 17. dalga, 189 gemiden oluşan “gölge filo”yu hedef almıştı.
Alman basınına göre, yeni yaptırımlar enerji ve bankacılık sektörlerini kapsayacak, ayrıca Rus petrolüne uygulanan 60 dolarlık tavan fiyatın düşürülmesi önerilecek.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna’nın Rovno bölgesinde yer alan Dubno kenti yakınlarındaki bir hava üssüne gece saatlerinde saldırı düzenlendiğini duyurdu. Bakanlığa göre, havalanında Ukrayna Silahlı Kuvvetlerine ait taktik hava unsurları konuşluydu. Ukrayna tarafı saldırıyı doğruladı. Bakanlık Telegram kanalında, saldırının Rus askeri üslerine yönelik “terör saldırılarına” karşılık olarak gerçekleştirildiği ifade edildi.
- Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Birleşmiş Milletler Genel Merkezi’nin New York yerine Soçi’ye taşınmasının daha uygun olacağını savundu. Moskova’da düzenlenen “2050 Gelecek Forumu”nda konuşan Lavrov, bu fikri daha önce Sovyet lideri Stalin’in de önerdiğini hatırlattı.
Lavrov, “Stalin bu öneriyi ciddi şekilde yapmıştı. Ancak daha sonra Roosevelt’e taviz vererek önce Long Island, ardından New York, Manhattan seçildi” dedi.
- Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Rus ordusunun Dnipropetrovsk bölgesindeki saldırılarının hedeflerinden birinin, Ukrayna topraklarında Rusya sınırlarını korumaya yönelik bir tampon bölge oluşturmak olduğunu açıkladı. TASS ajansına konuşan Peskov, bu amacın operasyonun bir parçası olup olmadığı sorusuna, “Bunun da içinde olduğu kesin” yanıtını verdi.
Peskov ayrıca, Ukrayna ile yeni bir müzakere turu konusunda şu an için herhangi bir anlaşma bulunmadığını belirtti. Ancak Moskova ile Kiev arasındaki doğrudan temasların sürdürülmesinin gerektiğini vurguladı. “Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un da ifade ettiği gibi, mevcut koşullara rağmen teknik düzeyde temasların devam etmesi gerekiyor. Devlet başkanı da bu görüşe katılıyor,” dedi.
Öte yandan, Peskov, Kommersant gazetesinin Rusya ile Ukrayna arasında bugün esir değişimi ve hayatını kaybeden askerlerin cenazelerinin teslimi olup olmayacağı yönündeki sorusuna, “Bekleyelim, görelim” şeklinde kısa bir yanıt verdi.
- Financial Times’ın haberine göre, Batılı yetkililer, ABD Başkanı Donald Trump’ın 15-17 Haziran tarihlerinde Kanada’da düzenlenecek G7 zirvesinde Rusya-Ukrayna savaşına ilişkin daha net ve kararlı bir tutum ortaya koymasını bekliyor. Bu zirve, Trump’ın Avrupa’daki G7 liderleriyle ilk yüz yüze görüşmesi olacak.
Görüşmelere yakın kaynaklara göre, Trump zirvede Ukrayna’ya yapılacak yardımların geleceği ile Rusya’ya yönelik yaptırım planlarını açıklığa kavuşturacak. Ancak Avrupalı liderler, Trump’ın Kiev’e kalıcı destek vaat etmesini umut etse de, "Rus saldırganlığına açık kapı bırakabilecek bir barış anlaşmasında ısrar etmesinden" endişe duyuyor.
- NATO Genel Sekreteri Mark Rutte Londra’daki Chatham House düşünce kuruluşunda yapacağı konuşma için hazırlanan metinde, İttifak’ın caydırıcılık ve savunma kapasitesini artırmak için hava ve füze savunma sistemlerinin yüzde 400 oranında güçlendirilmesi gerektiğini belirtti. AFP’nin aktardığına göre, Rutte konuşmasında, “Toplu savunmamızda niteliksel bir sıçramaya ihtiyacımız var” ifadesine yer verdi. Çağrı, Rusya’yla yaşanan gerilimlerin gölgesinde NATO’nun kapasitesini gözden geçirme çabasının bir parçası olarak değerlendiriliyor.
- Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB), ülke dışına yasa dışı yollardan Mi-8 ve Mi-17 tipi helikopterlere ait toplam değeri 400 milyon rubleyi aşan yedek parça sevkiyatını engelledi. FSB’nin açıklamasına göre, aralarında Rus, Ukraynalı ve Orta Doğulu şahısların da bulunduğu altı kişilik bir suç şebekesi, bu parçaları yurt dışına, özellikle Ukrayna’ya göndermeyi planlıyordu. Parçalar, şebekeye ait ticari şirketler aracılığıyla üretici ve işletmeci firmalardan temin ediliyordu. El konulan yedek parçaların en az dört helikopterin uçuşa elverişliliğini sağlayacak kapasitede olduğu bildirildi.
- Rus elmas devi ALROSA’nın Angola’daki Katoka projesindeki hissesi artık Umman devletine ait Taadeen Inc. şirketine geçti. Projeye dair bilgiler Katoka’nın internet sitesinde yayımlandı. Buna göre projenin yüzde 59’u Angola devlet şirketi Endiama’ya, yüzde 41’i ise Ummanlı yatırımcıya ait. Katoka, dünya genelinde rezerv büyüklüğü ve üretim hacmine göre dördüncü büyük elmas sahası olarak biliniyor.
ALROSA daha önce projeye ortak olmuştu ve 2023’te CEO Sergey İvanov, Angola’dan çekilmeyi planlamadıklarını belirtmişti. Ancak şirketin hisselerinin 2024 sonunda Umman devlet fonu Maaden’e geçtiği doğrulanmıştı.
- Rus rock müziğinin ünlü ismi Zemfira, Moskova’da icra takibiyle karşı karşıya. 26 Mayıs’ta başlatılan işlem kapsamında sanatçının konut ve ortak gider borçları toplam 2 bin 900 ruble, yani 37 dolar.
TASS’ın güvenlik kaynaklarına dayandırdığı haberine göre, Zemfira’nın ayrıca Federal Vergi Servisi’ne 734 bin ruble vergi borcu bulunuyor. Rusya Adalet Bakanlığı tarafından “yabancı ajan” ilan edilen sanatçının şu anda yurtdışında yaşıyor.
- Rusya Savunma Bakanlığı'nın hafta sonunda yaptığı Dnipro açıklamasının ardından Rusya baınından "yaz taarruzunun başlatıldığı ve yeni hedefin Donetsk bölgesi ile Kiev arasında yer alan Dnipro bölgesi olduğu haberleri ön plana çıkmaya başladı. Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitri Medvedev, Dnipro bölgesinde başlayan çatışmaların ardından Ukrayna ve Batılı müttefiklerine sert bir uyarıda bulundu. Medvedev, Telegram hesabından yaptığı açıklamada, müzakere masasında savaşın "mevcut gerçeklerini" kabul etmeyenlerin sahada "yeni gerçeklerle" yüzleşeceğini belirtti. Rusya Savunma Bakanlığı da 90. tank tümenine bağlı birliklerin DNR sınırını aşarak Dnepropetrovsk bölgesine ilerlemeye başladığını duyurdu. Bakanlığa göre, Rus kuvvetleri bölgedeki birçok yerleşim yerinde Ukrayna birliklerine kayıplar verdirdi.
- Rusya Federasyon Konseyi Anayasa Komitesi Başkanı Andrey Klişas da, Dnipro bölgesinin "de-naziifikasyonun" (nazilerden arındırılma) aktif safhasına geçildiğini duyurdu. Telegram üzerinden yaptığı açıklamada Klişas, Rusya ordusunun bölgedeki ilerlemesine işaret ederek operasyonun yeni bir aşamaya girdiğini belirtti. Rus askerî yetkililer, birliklerin 20 Mayıs’ta da Dnepropetrovsk bölgesi idari sınırını geçtiğini açıklarken, Kiev yönetimi bunu reddetmiş ve Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin savunmada olduğunu bildirimişti.
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, ABC News’e verdiği röportajda, ABD’nin Ukrayna’ya tahsis etmeyi planladığı 20 bin füzenin Orta Doğu’ya yönlendirildiğini açıkladı. Zelenskiy, bu kararın Trump yönetiminin ilk günlerinde alındığını belirtti. Söz konusu lazer güdümlü füzelerin, Biden döneminde eski Savunma Bakanı Lloyd Austin ile varılan mutabakata göre Ukrayna’ya verilmesi öngörülüyordu. Ancak The Wall Street Journal’a göre, bu füzeler ABD Hava Kuvvetleri’nin Orta Doğu’daki birliklerine yönlendirildi. Karar, F-15E savaş uçaklarının Husi ve İran kaynaklı tehditlere karşı savunmasında kullanılmak üzere alındı. Zelenskiy, bu gelişmenin Ukrayna açısından ciddi bir hayal kırıklığı olduğunu ve özellikle dron savunması açısından stratejik kayıplara yol açtığını vurguladı.
- Zelenskiy aynı röportajda, Trump’ın çatışmalarda Rusya'nın galip geleceğine inandığını öne sürdü. “Trump’ın bu görüşü hem kamuoyu önünde hem de yakın çevresiyle paylaştığını biliyorum” diyen Zelenskiy, Washington’dan gelen desteğin çatımaların seyrinde belirleyici rol oynadığını vurguladı. ABD’nin askeri yardımları kesmesi halinde daha hızlı sonuçlanabileceğini, ancak bu durumda Ukrayna’nın daha ağır kayıplar vereceğini belirten Zelenskiy, özellikle Patriot hava savunma sistemlerinin gönderilmemesinin ülkenin savunma gücünü ciddi şekilde zayıflatacağını ifade etti.
- Rusya'nın Krasnoyarsk kentinin belediye başkanı Vladislav Loginov, rüşvet suçlamasıyla güvenlik güçleri tarafından gözaltına alındı. TASS ve NGS24.ru’nun kolluk kuvvetlerine dayandırdığı haberlere göre, Loginov’un "büyük meblağda rüşvet aldığı" iddia ediliyor. Belediye binasında aramalar yapıldığı, soruşturmanın ise Rusya Soruşturma Komitesi’nin merkez birimi tarafından yürütüldüğü belirtildi. 2022 yılından bu yana belediye başkanlığı görevini yürüten 57 yaşındaki Loginov’un, 2012’den beri şehir yönetiminde çeşitli görevlerde bulunduğu biliniyor.
- Kommersant'ın haberine göre Rusya, 2 Haziran'da İstanbul'da varılan mutabakat çerçevesinde Ukrayna'ya teslim edilmek üzere 6 bin askerin cenazesinden kimliği belirlenmiş 1212'sinin naaşını 8 Haziran’da Bryansk bölgesindeki takas noktasına ulaştırdı. Ancak Ukrayna tarafı teslimi reddetti. Rus heyetinden Tümgeneral Aleksandr Zorin, tüm hazırlıkların tamamlandığını ve cenazelerin kimliklerinin üniforma ve bulundukları yerler üzerinden tespit edildiğini belirterek, “Bu tamamen insani bir adımdı, ne yazık ki ilk değil ve anlaşılan son da olmayacak,” dedi. Rusya, hem kara hem demir yoluyla nakliyeye hazır olduğunu bildirdi.
Ukrayna yönetimi ise Rusya’nın tek taraflı hareket ettiğini öne sürdü. Zelensky, esir değişimi ve ölen Ukraynalı askerlerin cenazelerinin iadesi konularında Rusya’yı “bilgi savaşı yürütmekle” suçladı. Akşam yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında Zelenskiy, İstanbul’da 1000’den fazla kişiyi kapsayacak şekilde varılan mutabakata rağmen Rusya'nın hâlâ tam listeleri paylaşmadığını belirtti .Ukrayna Askeri İstihbarat Başkanı Kirill Budanov, cenazelerin kabulüne ancak gelecek hafta başlanabileceğini 3 Haziran’da resmî olarak bildirdiklerini iddia etti.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova ise yaşananları sert bir dille eleştirerek, “Bu Zelenskiy'nin şahsi kararı mı, yoksa NATO’dan biri mi yasakladı?” diye sordu.
- ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance, "Ukrayna’daki savaşın finansmanının derhal durdurulması gerektiğini" belirtti. Vance, podcaster Theo Vaughn'a yaptığı açıklamada, Biden yönetiminin Kiev’e sağladığı maddi desteği “çılgınlık” olarak nitelendirerek, bu politikayı sert biçimde eleştirdi.
Vance, "Bu çılgınlık. Dünya çapında muazzam miktarda para harcadılar ve çok az diplomasi yaptılar. Örneğin, Ukrayna'ya 300 milyar dolar gönderdik ve buna rağmen Amerika Birleşik Devletleri başkanı hiçbir zaman gerçekten diplomatik bir çözüm elde etmeye çalışmadı" dedi.
Buna karşılık mevcut yönetimin çatışmayı sona erdirmek için diplomatik yolları önceliklendirdiğini belirten Vance, “Eğer başarırsak, binlerce hayat kurtarırız. Başaramazsak bile bu çabaya değer,” dedi.
- Fransız haber kanalı Franceinfo'nun aktardığına göre, otomotiv devi Renault, Ukrayna'da insansız hava aracı (İHA) üretimi için bir tesis kurmayı planlıyor. Bu gelişme, Fransa Savunma Bakanı Sébastien Lecornu'nun 6 Haziran'da yaptığı ve "büyük bir Fransız otomotiv üreticisinin" Ukrayna’da dron üretimine başlayacağını belirttiği açıklamanın ardından gündeme geldi. Proje çerçevesinde Renault'nun, biri küçük ve diğeri büyük ölçekli olmak üzere iki Fransız savunma şirketiyle işbirliği yapacağı bildirildi. Üretim tesisinin cephe hattından oldukça uzakta bir bölgeye kurulması öngörülüyor. Fransa Savunma Bakanlığı, bu girişimin hem Ukrayna ordusuna hızlı erişim sağlayacak hem de Fransız ordusuna modern savaş senaryolarına uygun eğitim fırsatı sunacak "karşılıklı fayda" esaslı bir işbirliği olduğunu vurguladı. Renault yetkilileri ise hükümetle temasların sürdüğünü doğrularken, projenin nihai onayının henüz verilmediğini belirtti.
- Rusya'nın çeşitli bölgelerinde Ukrayna dron saldırılarının sonuçlarını sosyal medyada paylaşan gazeteciler ve vatandaşlara yönelik idari para cezaları uygulanmaya başlandı. Kommersant gazetesinin haberine göre, Kaluga ve Tula başta olmak üzere en az 12 bölgede bu tür paylaşımlar için 3 bin ila 200 bin ruble arasında değişen cezalar kesiliyor; bazı durumlarda bu rakam şirketler için 1 milyon rubleye kadar çıkabiliyor. Telegram kanalları ve VKontakte sayfaları da yaptırım kapsamında değerlendiriliyor. Yetkililer, bu tür içeriklerin düşman unsurlar için istihbarat değeri taşıdığını savunurken, bölge yönetimleri sosyal medya takibini artırmak için özel izleme ekipleri kurduklarını açıkladı.
- Rusya ile Ukrayna arasındaki istihbarat savaşının tehlikeli bir boyuta ulaştığı iddia edildi. The Sunday Times’a konuşan Rusya uzmanı Mark Galeotti’ye göre, Rus özel servisleri Ukrayna Güvenlik Servisi'nin (SSU) üst düzey isimlerini hedef alan bir operasyon hazırlığında. İddiaya göre bu plan, Ukrayna’nın Rus hava üslerine yönelik “Örümcek Ağı” adlı saldırılarına karşı bir misilleme olarak kurgulandı. SSU’nun operasyonel birim komutanları ve askeri istihbarat şeflerinden oluşan bir “hedef listesi” hazırlandığı, Kiev’in güvenlik önlemlerini artırdığı ve Batılı müttefiklerle koordinasyonu sıkılaştırdığı belirtiliyor. Galeotti, Moskova'nın bu yolla Ukrayna’nın askeri direncini kırmayı ve psikolojik baskı kurmayı amaçladığını savunurken, olası bir suikast dalgasının uluslararası tepkiyi büyütebileceği de vurgulanıyor.
- Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Fransız LCI televizyonuna verdiği röportajda, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Macaristan’ı ziyaret etmesi halinde kendisini “tüm protokol kurallarına uygun şekilde” ağırlayacaklarını söyledi. “Eğer Macaristan’a gelmek isterse, kendisine layık olduğu tüm saygıyı göstereceğiz” diyen Orban, bu yaklaşımıyla Batı Avrupa’daki genel eğilimin aksine, Moskova’yla diyaloğa açık bir duruş sergiledi. Temmuz 2024’te Moskova’ya yaptığı ziyareti “barış misyonu” olarak tanımlayan Orban, Putin ile Ukrayna’daki çatışmanın yanı sıra düşen ticaret hacmini de görüşmüştü. Putin, en son 2019 yılında Budapeşte’yi ziyaret etmişti.
- Slovakya Başbakanı Robert Fico, Avrupa Birliği'nin Rusya'ya yönelik hazırladığı yeni yaptırımların Slovakya'nın ulusal çıkarlarına zarar vermesi halinde bunlara destek vermeyeceklerini açıkladı. Bu açıklama, Slovak parlamentosunun hükümete AB’nin yeni yaptırımlarına onay vermemesi çağrısında bulunan bir kararı kabul etmesinin ardından geldi. Fico, "Eğer bize zarar verecek yaptırımlar gündeme gelirse, asla bunlara oy vermem. Avrupa Birliği içinde yapıcı bir oyuncu olmak istiyorum, ama bu Slovakya Cumhuriyeti'nin pahasına olmayacak" dedi. Bratislava, bugüne kadar AB'nin Rusya’ya karşı aldığı 17 yaptırım paketinin hiçbirini veto etmedi, ancak AB'nin şu anda hazırladığı 18’inci pakette yeni bir kriz yaşanabileceği değerlendiriliyor.
- Ukrayna’nın eski Devlet Başkanı Petro Poroşenko, Donald Trump’la geçmişteki işbirimini vurgulayarak, onunla müzakere etmek isteyenlere tavsiyelerde bulundu. The Washington Post’a konuşan Poroşenko, Trump’la ilk başkanlık döneminde üç yıl boyunca çalıştığını hatırlattı ve onun kararlarını bakanlık brifinglerinden ziyade içgüdülerine dayanarak aldığını söyledi. “Trump’la her görüşme bir fırsattır, bu fırsat değerlendirilmeli” diyen Poroşenko, müzakerecilerin bu içgüdüsel yaklaşımı dikkate alması gerektiğini belirtti. Ayrıca, çevresinin son dönemde “Trump görevde olsaydı savaş çıkmazdı” temasını kendi lehine kullanmaya başladığı da ifade edildi.
- Rus havayolu şirketi Red Wings, 2 Temmuz itibarıyla Moskova, Soçi ve St. Petersburg’dan Tel Aviv’e uçuşlarını yeniden başlatmayı planlıyor. 3 Temmuz’da ise Mineralnıye Vodi’den seferlerin başlaması öngörülüyor.
Şirket, uçak bileti satışlarının yeniden başladığını ve uçuşların tarifeye uygun şekilde gerçekleştirileceğini duyurdu. Yapılan açıklamada, “Rusya Sivil Havacılık Kurumu, İsrail havacılık otoriteleri ve uluslararası tavsiyeler doğrultusunda hareket ediyoruz” denildi.
Реклама