İran'la stratejik işbirliği anlaşması, Putin: "Çığır açtı"
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile İran Cumhurbaşkanı Masud Pezeşkiyan, ülkeleri arasında kapsamlı stratejik ortaklık anlaşmasını Moskova'da imzaladı. Putin, Moskova ve Tahran arasındaki ortaklık anlaşmasının istikrarlı ve sürdürülebilir kalkınma için gerekli koşulları yaratmayı amaçladığını söyledi. Rus lider, “Gerçekten çığır açan bu belge Rusya ve İran'ın, Avrasya bölgemizin istikrarlı ve sürdürülebilir kalkınması için gerekli koşulları yaratmayı amaçlıyor” dedi.
RBC'nın haberine göre bu anlaşma, iki ülke arasındaki ilişkileri gelecek 20 yıl boyunca belirleyecek 47 maddeden oluşuyor ve mevcut 2001 tarihli anlaşmanın yerini alacak. İmzalanan metin, güvenlik ve savunma alanlarında iş birliğini öngörse de, İran Dışişleri Bakanı Abbas Araagçi'nin belirttiği gibi, bir askeri ittifak oluşturmayı hedeflemiyor. Habere göre anlaşma, Rusya'nın Kuzey Kore ve Belarus ile geçtiğimiz yıl imzaladığı güvenlik anlaşmalarından farklı bir yapıya sahip. İran'ın Moskova Büyükelçisi Kazım Calali, İran'ın bağımsızlığına ve kendi gücüne dayanma politikasının önemine vurgu yaparak, ülkenin herhangi bir bloğa katılma niyetinde olmadığını belirtti. Büyükelçi, bu anlaşmanın diğer ülkelerle imzalanan savunma odaklı anlaşmalardan ayrı bir doğaya sahip olduğunu ve İran'ın bağımsızlığını koruma kararlılığının altını çizdi.
Sputnik ajansı ise geişmeleri şöyle aktardı:
Rusya ve İran arasındaki Kapsamlı Stratejik Ortaklık Anlaşması, önümüzdeki beş yıllık dönemler için otomatik uzatma ile 20 yıllığına imzalandı.
Kapsamlı Stratejik Ortaklık Antlaşması'nın metni Kremlin'in resmi internet sitesinde yayımlandı.
Belgede, “Bu Antlaşma onaya tabi olacak ve akit tarafların ilgili iç prosedürleri yerine getirdiklerine dair son yazılı bildirim tarihinden itibaren 30 (otuz) gün sonra yürürlüğe girecek ve müteakip beş yıllık dönemler için otomatik uzatma ile 20 (yirmi) yıl süreyle geçerli olacaktır” cümlesine yer verildi.
Taraflardan birinin saldırıya maruz kalması halinde diğer taraf saldırgana hiçbir şekilde yardım etmeyecek
Kremlin'in resmi internet sitesinde yayımlanan Rusya ve İran arasındaki Kapsamlı Stratejik Ortaklık Anlaşması metnine göre, akit taraflardan birinin saldırıya maruz kalması halinde, diğer taraf
saldırgan tarafa saldırganlığın devamına katkıda bulunacak herhangi bir yardım sağlamayacak.
Belgede bu hususa ilişkin şu madde yer aldı:
"Akit taraflardan birinin saldırıya maruz kalması durumunda, diğer akit taraf saldırgan tarafa saldırganlığın devamına katkıda bulunacak herhangi bir askeri veya diğer türlü bir yardım sağlamayacak ve ortaya çıkan farklılıkların Birleşmiş Milletler Şartı ve diğer uygulanabilir uluslararası hukuk normları temelinde çözülmesini kolaylaştıracak."
Kremlin'in internet sitesinde yayımlanan Rusya ve İran arasındaki Kapsamlı Stratejik Ortaklık Anlaşması metnine göre, Rusya ve İran uluslararası terörizm ve diğer zorluk ve tehditlerle mücadelede işbirliği yapacak.
Söz konusu işbirliği belgede şu cümlelerle yer aldı:
"Akit taraflar, uluslararası terörizm ve diğer zorluk ve tehditlerle özellikle de aşırıcılık, sınır aşan örgütlü suçlar, insan kaçakçılığı ve rehin alma, yasadışı göç, yasadışı mali akışlar, suç gelirlerinin yasallaştırılması (aklanması), terörizmin finansmanı ve kitle imha silahlarının yayılması, yasadışı mal, para ve parasal araç ticareti, tarihi ve kültürel eser kaçakçılığı ile mücadelede ikili ve çok taraflı temelde işbirliği yapacaklardır."
Belgede “Akit Taraflar, ulusal ve güvenlik çıkarlarına karşılıklı saygı, çok taraflılık ilkeleri, anlaşmazlıkların barışçıl yollarla çözümü, dünya meselelerinde tek kutupluluğun ve hegemonyanın reddedilmesi temelinde devlet politikası izleyecek ve üçüncü tarafların, akit tarafların iç ve dış işlerine müdahalesine karşı çıkacaklardır” cümlesi yer aldı.
Rusya ve İran, küresel ve bölgesel konularda uluslararası örgütler çerçevesinde istişare ve işbirliği yapma konusunda anlaştı.
Rusya ve İran arasında imzalanan Kapsamlı Stratejik Ortaklık Anlaşması'nın metninde bu husus şu cümleler ile yer aldı:
"Uluslararası barış ve güvenliğin korunması hedefleri doğrultusunda akit taraflar, doğrudan ya da dolaylı olarak akit tarafların ortak çıkarları ve güvenliği açısından sorun teşkil edebilecek küresel ve bölgesel konularda, Birleşmiş Milletler ve uzman kuruluşları da dâhil olmak üzere uluslararası örgütler çerçevesinde birbirlerine danışacak ve işbirliği yapacaklardır.
Taraflar üçüncü ülkelerin birbirlerine yönelik yaptırımlarına katılmayacak"
Rusya ve İran arasındaki Kapsamlı Stratejik Ortaklık Anlaşması metnine göre, Rusya ve İran birbirlerine karşı üçüncü ülkelerin yaptırımlarına katılmaktan kaçınacak ve tek taraflı zorlayıcı tedbirlerin uygulanmamasını garanti edecek.
Söz konusu bu husus anlaşmasının metninde şu cümleler ile ifade edildi:
"Akit taraflar, herhangi bir üçüncü tarafın tek taraflı zorlayıcı tedbirlerine, bu tedbirlerin doğrudan ya da dolaylı olarak akit taraflardan birini, bu akit tarafın gerçek ve tüzel kişilerini ya da bu üçüncü tarafın yargı yetkisi altındaki mallarını, diğer akit tarafa yönelik bir akit taraf menşeli malları ve/veya diğer akit tarafın yargı yetkisi altındaki eserleri, hizmetleri, bilgileri, fikri faaliyet sonuçlarını ya da diğer malları, hizmetleri, bilgileri ya da fikri mülkiyet sonuçlarını etkilemesi ya da bunlara yönelik olması halinde, katılmaktan ya da bu tedbirleri desteklemekten kaçınacaklardır."
Yeni anlaşma üzerindeki çalışmalar 2022'den bu yana devam ediyordu. Geçen yıl Haziran ayında tarafların metin üzerinde anlaştığı duyurulmuştu. Kremlin tarafından daha önce yapılan açıklamada söz konusu bu yeni belgenin 'yeni bir döneme' işaret ettiği ifade edilmişti.
Rusya Devlet Başkanı Putin, Rusya'nın İran ile dostane ilişkilerin daha da güçlendirilmesine büyük önem verdiğini söyledi.
Putin, “Ülkemiz, dostane ve iyi komşuluk ilişkileri çerçevesinde Rusya-İran ilişkilerinin daha da güçlendirilmesine büyük önem atfetmektedir. Bu ilişkiler eşitlik, karşılıklı saygı ve birbirlerinin çıkarlarını gözetme, karşılıklı yardım ve destek ilkelerine dayanmakta ve bu ilkeler sürekli olarak somut eylemlerle somutlaştırılmaktadır” dedi.
Rusya Devlet Başkanı Putin, Rusya ve İran arasındaki yeni anlaşmanın iddialı görevler belirlediğini, iki ülkenin ve tüm bölgenin istikrarlı kalkınması için gerçekten çığır açan bir belge olduğunu söyledi.
Sputnik'in haberine göre Putin konuşmasında şu cümleleri kaydetti:
"İmzalanan devletlerarası kapsamlı stratejik ortaklık anlaşmasının anlamı budur. Uzun vadede ikili işbirliğinin derinleştirilmesi için iddialı görevler ortaya koymakta ve kriterleri belirlemektedir. Siyaset ve güvenlik, ticaret, yatırım ve insani yardım alanlarında. Gerçekten çığır açan bu belge, Rusya ve İran'ın ve tüm Avrasya bölgemizin istikrarlı ve sürdürülebilir kalkınması için gerekli koşulları yaratmayı amaçlıyor."
Rusya Devlet Başkanı Putin, İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan ile yapılan görüşmelerin yapıcı ve dostane bir şekilde gerçekleştirildiğini ve yararlı ve bilgilendirici olduğunu söyledi.
Rusya-İran görüşmelerinin sonuçlarına ilişkin düzenlediği basın toplantısında konuşan Putin, “Bugün İran Cumhurbaşkanı ile yaptığımız görüşmeler çok faydalı ve bilgilendiriciydi, gerçekten de yapıcı ve dostane bir şekilde gerçekleştirildi. İkili gündemdeki tüm konuları ele aldık, aciliyet arz eden uluslararası ve bölgesel meseleler hakkında görüş alışverişinde bulunduk” dedi.
Putin, Rusya-İran görüşmelerinin ardından yaptığı basın açıklamasında “Rusya-İran işbirliğinin en önemli alanı enerjidir” dedi.
Putin, Rosatom tarafından Buşehr Nükleer Santrali'nin iki yeni ünitesinin inşa edilmesine yönelik amiral gemisi niteliğindeki ortak projenin ilerlediğini kaydetti. Putin, projenin hayata geçirilmesinin İran'ın enerji güvenliğinin güçlendirilmesine önemli bir katkı sağlayacağını, ulusal ekonominin daha da büyümesini teşvik edeceğini ve İranlı hane halkları ile sanayi kuruluşlarına ucuz ve çevre dostu elektrik sağlayacağını vurguladı.
Putin, Rusya ve İran'ın dış politika konularının çoğunda tutumlarının örtüştüğünü söyledi.
Putin konuşmasının bu kısmında "Elbette Sayın Cumhurbaşkanı ve ben dış politikaya ilişkin bir dizi güncel konuyu da ele aldık. Bunların çoğunda Rusya ve İran'ın tutumları büyük ölçüde örtüşüyor. Ülkelerimiz uluslararası hukukun üstünlüğü, devletlerin egemenliği ve diğer ülkelerin içişlerine karışmama ilkelerini kararlılıkla savunmaktadır. Dünya arenasında bağımsız bir yol izliyorlar, birlikte dış baskılara ve gayrimeşru siyasi amaçlı yaptırımlara kararlılıkla karşı çıkıyorlar" dedi.
Putin, Suriye'nin geleceğini kapsayıcı bir diyalog yoluyla Suriyelilerin kendilerinin belirlemesi gerektiğini söyledi.
Rus lider, Rusya-İran görüşmelerinin ardından düzenlediği basın toplantısında Rusya Federasyonu'nun Suriye halkına gerekli desteği sağlamaya devam etmeye hazır olduğunu söyledi.
Putin, “Aynı zamanda, Suriye'nin geleceğini kapsayıcı diyalog yoluyla belirlemenin Suriyelilerin kendilerine bağlı olduğu ön kabulünden hareket ediyoruz” dedi.
Rusya Devlet Başkanı Putin, Suriye halkının ülkenin geçiş dönemiyle ilgili tüm zorlukların üstesinden gelmesini diledi.
Rusya-İran görüşmelerinin ardından bir basın toplantısı düzenleyen Putin, “Suriye halkının mevcut geçiş dönemiyle ilgili olarak ortaya çıkan tüm zorlukların üstesinden başarıyla gelmesini içtenlikle diliyoruz” dedi.
Реклама