"Yabancı varlıklarına el konabilir"
Yaptırımlar karşılık olarak Avrupa şirketlerinin Rusya’da bloke edilen varlıklarının toplam değeri 10 ile 15 trilyon ruble arasında hesaplanıyor. Güncel kurla bu tutar yaklaşık 125 ile 188 milyar dolar aralığına karşılık geliyor. TASS’a konuşan uzmanlar, söz konusu varlıkların teorik olarak Avrupa Birliği’nin Rusya Merkez Bankası’nın dondurulan rezervleri üzerinden yarattığı zararın karşılanmasında kullanılabileceğini belirtiyor. Ancak hukuki çerçeve ve siyasi koşulların değişkenliği süreci oldukça belirsiz kılıyor.
Yüksek Ekonomi Okulu’ndan Anna Fedyunina, olası karşı önlemler arasında Rus mahkemelerinde Euroclear gibi Avrupa finans kuruluşlarına yönelik davaların öne çıktığını ifade ediyor. Uzman, olası bir tahsilatın Rusya’daki C tipi hesaplarda tutulan ve değerleri sık değişen yabancı menkul kıymetlerini de kapsayabileceğini belirtiyor. Fedyunina ayrıca Merkez Bankası’nın 2023’ten bu yana bu hesaplarda bulunan varlıkların hacmine ilişkin veri paylaşmamasının belirsizliği artırdığını söylüyor.
RANHİGS uzmanı Aleksandr Abramov ise bloke edilmiş Avrupa varlıklarının toplam büyüklüğünü 10–15 trilyon ruble, yani yaklaşık 125–188 milyar dolar olarak hesaplıyor. Abramov’a göre portföyün büyük bölümünü Rus şirketlerinin hisseleri oluşturuyor. Uzmanlar, sürecin hem siyasi hem hukuki açıdan ciddi riskler içerdiğini, bu nedenle yapılan tahminlerin geniş bir varsayım aralığına dayandığını vurguluyor.
Öte yandan Rusya Merkez Bankası, Avrupa Birliği’nin dondurulmuş rezervleri Ukrayna’ya yönelik “reparasyon kredisine” dönüştürme planına karşı hukuki mücadele başlattığını açıkladı. Moskova’daki Tahkim Mahkemesi’ne Euroclear’a karşı dava açılması, kurumun Batı’nın olası el koyma adımlarına “tüm yetkili mercilerde” karşı çıkacağını duyurmasının hemen ardından geldi. Merkez Bankası, Euroclear’ın eylemlerinin uluslararası hukuka aykırı olduğunu savunuyor. Dava kapsamında talep edilen tazminat rakamı açıklanmasa da dosyada hem bloke edilen rezervler hem de tahsil edilemeyen gelirler ile “kaçırılan fırsat” değerinin yer aldığı belirtiliyor.
Brüksel’in 210 milyar euroyu bulan dondurulmuş Rus rezervlerini süresiz donduruma kararında uzlaşmasının ardından, Merkez Bankası ise bu adımı “egemen varlıkların dokunulmazlığına yönelik açık bir ihlal” olarak nitelendiriyor.
Moskova’nın Euroclear’a yönelttiği suçlamalar arasında, Rus tarafına ait temettü ve kupon ödemelerinin 2022’den bu yana aktarılmaması, rezerv portföyünün değer kaybı ve bloke edilen nakit akışının yol açtığı zararlar bulunuyor. Hukukçular, davanın Moskova’da kazanılması halinde bile, yurtdışında tazminat tahsil etmenin son derece zor olacağı görüşünde. Bununla birlikte, Rusya’nın dost ülkelerdeki Euroclear varlıklarını hedef alabileceği, hatta uluslararası yatırım tahkimine başvurarak Belçika’yı “egemen eylemler yoluyla yapılan fiili kamulaştırma” ile suçlayabileceği belirtiliyor.
Euroclear, Moskova’daki davaya karşı “Rus mahkemelerinde kendimizi savunmaya hazırız” açıklamasıyla yetinirken, Avrupa Komisyonu yeni düzenlemelerle Euroclear gibi kurumları Rusya’dan gelebilecek tazminat taleplerine karşı korumayı planlıyor. Bu düzenleme, bir AB kurumunun Rusya’da uğrayacağı kaybı kendi hükümetinden tazmin edebilmesini öngörüyor. Böylece Brüksel, sadece dondurma kararını değil, muhtemel hukuki sonuçlarını da üstlenmiş oluyor. Rusya Merkez Bankası ise bunun uluslararası hukukta tehlikeli bir emsal yaratacağını, egemen rezervlerin diğer devletler için de risk altına girdiğini savunuyor.
13.12.2025
Реклама