Devletleştirme ve özelleştirme arasında
Rusya'da son dönemde birçok şirket devletin kontrolüne geçti. Aynı zamanda, hükümet özelleştirme sayesinde milyarlarca ruble kazandığını açıklıyor. Bu iki süreç birbiriyle nasıl bağdaşıyor? KP.ru’nun haberine göre, bu durumun ekonomik yansımaları karmaşık bir dengeye dayanıyor.
Başkan Putin, ekonominin devletleştirilmesinden bahsedilemeyeceğini belirtmişti. Ancak son yıllarda, 100’den fazla şirketin devletin kontrolüne geri döndüğü açıklandı. Rusya Başsavcısı İgor Krasnov, 2022'den bu yana 1,3 trilyon ruble (13 milyar dolar) değerinde varlıkların devlete döndüğünü belirtti. Bu gelişme, yatırımcılar arasında endişe yaratarak, özel sermayeyi tedirgin ediyor.
Devletin eline geçen şirketler her zaman devlette kalmıyor. Rusya ekonomisinin %60’ı zaten kamu sektöründen oluşuyor. Bu nedenle, Maliye Bakanlığı ve Merkez Bankası zaman zaman özelleştirme tartışmalarını gündeme getiriyor. Devlet, kontrolüne geçen varlıkları tekrar satmayı planlıyor. Örneğin, ünlü makarna üreticisi "Makfa", devlete geçtikten sonra satışa çıkarılacak.
Yüksek Ekonomi Okulu’ndan Georgi Ostapkoviç'e göre, devlet yerine özel sektörün şirketleri yönetmesi daha verimli. Özel sektör, yatırımları ve teknolojik gelişmeleri daha hızlı gerçekleştirirken, devletin yönetimde daha düşük bir performans sergilediği görülüyor. Bu nedenle, özelleştirmenin ekonomik yükü hafifletebileceği savunuluyor.
Son iki buçuk yılda birçok büyük şirket, özellikle Batılı firmalar Rusya’dan ayrıldıktan sonra devletin kontrolüne geçti. Bunlar arasında AvtoVAZ, Nissan ve Shell’in Rusya’daki fabrikaları yer alıyor. Ayrıca, devlet stratejik öneme sahip şirketlerdeki kontrolü artırmaya devam ediyor.
Maliye Bakanlığı, devletin elinde %50’den fazla paya sahip olduğu şirketlerin kısmi özelleştirilmesi gerektiğini savunuyor. Bu adımın bütçeye milyarlarca ruble kazandırabileceği belirtiliyor. 2023’te planlanan özelleştirme gelirleri 1,8 milyar rubleydi ancak fiili gelir 29 milyar ruble olarak gerçekleşti.
Rusya'da devletin ekonomi üzerindeki etkisi artmaya devam ederken, özelleştirme de hız kazanıyor. Devlet, stratejik şirketleri kontrol altında tutsa da, bütçe açığını kapatmak için bazı varlıkları satmayı sürdürüyor. K. Pravda'nın analizine göre, bu ekonomik paradoks, Rusya'nın gelecekteki ekonomik politikalarının ana unsurlarından biri olmaya devam edecek.
Son yıllarda devlete devredilen şirketler
1. AvtoVAZ - Fransız Renault’dan devralındı.
2. Nissan - Rusya’daki fabrikası devlet kontrolüne geçti.
3. Shell - Rusya’daki petrol ve gaz operasyonları devlete devredildi.
4. Equinor - Norveçli enerji şirketinin Rusya’daki varlıkları.
5. TotalEnergies - Fransız enerji devi, Rusya'daki varlıklarını bıraktı.
6. Makfa - Rusya’nın en büyük makarna üreticisi.
7. Kaliningrad Deniz Ticaret Limanı.
8. Siyasi Selüloz ve Kağıt Fabrikası.
9. Bashkir Soda Company.
10. Uralbiopharm.
Görsel: Aleksandr Şpakovski
17.9.2024
Реклама