Moskova'da veba ayaklanması ve Türkler
1770 yılı ocak ayında Rus-Türk Savaşı sırasında Yaş şehrindeki Rus askerleri arasında tuhaf bir hastalık baş gösterdi. Halsizlik, kusma, daha sonra da "ruble büyüklüğünde" kabarcıklarla kendini gösteren hastalık kısa sürede yayıldı. İlkbahar aylarında Polonya'ya, ağustosta Kiev'e, kasımda ise Moskova'ya ulaştı.
Başlangıçta tifoyla karıştırılan hastalığın veba olduğu kısa sürede anlaşıldı. Moskova Valisi Pyotr Saltıkov şehirdeki meyhanelerin, pazarların ve hamamların kapatılmasını emretti. Şehir 20 sektöre ayrıldı. Doktorlar ve polis sektörleri tarayarak tespit ettikleri hastaları hastanelere götürdü, yakınlarını evlerde karantinaya aldı.
Ancak geç kalınmıştı. Temmuz ayına gelindiğinde kentte günde 100 kişi hayatını kaybediyordu. Eylül geldiğinde ise sayı 700'e çıktı. Şehirde ticaret yaşamı durdu. Moskova'nın ekseriyetle tüccar ve zanaatkar şehri olması nedeniyle yoksulluk başgösterdi.
Bu durumu söylentiler takip etti. Şehirde hastalığı Türklerin yaydığını ileri sürenler, salgını ancak Kitay Gorod'daki Tanrının Anası, yani Meryem Ana ikonunun sona erdirebileceğini anlatmaya başladılar. Başpiskopos Amvrosii kiliselerde toplu ibadeti yasakladı. Tam iki hafta sonra, yani 26 Eylül günü huzursuzluk isyana dönüştü. "İkonayı çalıyorlar!" diye bağırarak kiliselere ve manastırlara hücüm eden halk Piskopos Amvrosii'yi linç etti. Vali şehirden kaçtı.
Ertesi gün vali yardımcısı düzenin sağlanması için ordudan yardım istedi. Çariçe Yekaterina'nın favorisi Kont Grigori Orlov'un başında bulunduğu alaylar dördüncü gününde ayaklanmayı bastırdı. Şehir yönetimi ardından hastane sayısını arttırdı ve doktorların maaşını yükseltti. Tüccarlara ve zanaatkarlara para yardımı yapıldı.
Aralık ayına gelindiğinde ise günlük can kayıpları 20 kat azaldı. Salgının tamamen ortadan kalkması içinse 1772'yi beklemek gerekecekti. Salgında hayatını kaybedenlerin sayısının en az 52 bin olduğu tahmin ediliyor.
(Moskviçmag dergisinden)
28.9.2021
Реклама