VIDEOLAR// Belarus'ta Aleksander Lukaşenko'nun tartışmalı şekilde yüzde 80 oyla yeniden seçildiğinin ilan edildiği devlet başkanlığı seçimleri sonrasında sular durulmuyor. Oyu yüzde 10 olarak açıklanan, seçim sonuçlarını tanımayan muhalefet adayı Svetlana Tihanovskaya'nın ülkeyi terk ettiği bildirildi.
Bu açıklamayı teyit eden Litvanya İçişleri Bakanı Linas Linkyaviçus, Belaruslu kadın başkan adayının ülkesine sığındığını duyurdu.
Tihanovskaya, yaptığı görüntülü paylaşımda, "Çok zor bir karar aldım. Bu karar sadece bana ait. Birçok kişinin beni anlayacağını, birçoğunun yargılayacağını, birçoğunun da benden nefret edeceğini biliyorum. Tanrı kimseyi benimki gibi bir seçim yapmak durumunda bırakmasın. Lütfen kendinize iyi bakın. Tek bir yaşam bile, bugün olanlara değmez. Çocuklar, hayatımızdaki en önemli varlıklar" ifadelerinde bulundu.
Tihanovskaya, daha sonra paylaştığı ikinci videoda ise destekçilerine, hayatlarını tehlikeye atmamaları için gösterilere son vermeleri, yasalara saygı göstermeleri ve güvenlik güçlerine karşı koymamaları çağrısında bulundu.
Tihanovskaya'nın Litvanya'nın başkenti Vilnius'a gelmeden önce Minsk'ta 7 saat gözaltına tutulduğu belirtildi.
Medyada, Tihanovskaya'nın Belarus polisi tarafından tehdit edildiği bildirildi. Daha önce Tihanovskaya'nın kocası başkan adayı olmak istemiş ve halkı ayaklanmaya çağırdığı suçlamasıyla tutuklanmıştı.
Tihanovskaya'nın ülkeden ayrılmak zorunda kalmasının ardından protesto gösterilerinin artması bekleniyor.
Minsk'te seçim gecesi başlayan ve ülkenin pek çok şehrinde devam eden gösterilerde ikinci gün de, sabaha kadar polisle protestocular arasında yer yer çatışmalarla geçti. Bir göstericinin öldüğü bildirildi.
Lukaşenko'nun göstericileri "dışarıdan iader edilen koyunlar" olarak nitelemesi tepkileri arttırdı. AB ve ABD'de Belarus'a yönelik yeni yaptırımlar gündemde. Başkan Putin'in Lukaşenko'yu arayıp tebrik etmesi dikkati çekerken, diğer yandan Rs basınında Lukşlaneko'ya yönelik sert eleştiiler öne çıkıyor.
Göstericilerin telefonlarının dinlendiğini ve yurt dışından gelen aramaların kaydedildiğini söyleyen Lukaşenko, "Polonya'dan, Britanya'dan ve Çekya'dan aramalar yapılmış. Affedersiniz bizim koyunları yönlendirmişler" diye konuştu. Ülkenin bölünmesine izin vermeyeceğini söyleyen Lukaşenko, Ukrayna'nın başkenti Kiev'deki Maidan meydanında 2013'te başlatılan ve hükümetin devrilmesine yol açan kitle gösterilerine atıfta bulunarak "Birileri ne kadar isterse istesin, burada bir Maidan olmayacak" dedi.
Belarus Seçim Komisyonu'nun açıkladığı resmi olmayan sonuçlara göre Lukaşenko seçimleri yüzde 80,2'lik oy oranıyla kazanırken muhalefetin adayı Svetlana Tihanovskaya'nın oy oranı yüzde 9,9'da kaldı. Seçimlere hile karıştırıldığını savunan Tihanovskaya Pazartesi günü yaptığı açıklamada kendini seçimin galibi ilan ederek Lukaşenko'yu geri çekilmeye çağırdı.
DW'nin aktardığuına göre, oy verme işlemlerinin tamamlanmasının ardından ilan edilen gösteri yasağına rağmen Pazar akşamı binlerce kişi başkent Minsk'te protesto gösterilerine katılmış, polis göstericilere ses bombası, tazyikli su ve plastik mermilerle müdahale etmişti. İçişleri Bakanlığı verilerine göre ülke çapındaki gösterilerde yaklaşık 3 bin kişi gözaltına alındı, yüze yakın gösterici ve polis memuru yaralandı. Göstericiler seçimlere hile karıştırıldığını savunuyor.
Belarus'taki seçimlere AB'den de sert tepki geldi. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Belarus makamlarını seçim sonuçlarını incelemeye çağırarak oyların eksiksiz bir şekilde sayılıp sonuçların bu şekilde açıklandığından emin olunması gerektiğini vurguladı.
Von der Leyen, güvenlik güçlerinin seçimler sonrasında göstericilere yönelik saldırgan tavrını da kınayarak "Barışçıl protestoların şiddet kullanılarak bastırılmasına Avrupa'da yer yoktur. Temel haklara saygı gösterilmek zorundadır" ifadesini kullandı.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ve AB Komisyonu'nun Genişlemeden Sorumlu üyesi Oliver Varhelyi de yaptıkları ortak açıklamada seçimlerin "barışçı göstericilere karşı orantısız ve kabul edilemez bir devlet şiddetinin gölgesinde kaldığı" belirtilerek "Şiddeti kınıyor ve dün gece gözaltına alınan tüm göstericilerin serbest bırakılmasını talep ediyoruz" ifadesine yer verdi. Açıklamada Belarus makamları, temel bir hak olan barışçıl gösteri hakkına saygı duymaya çağrıldı.
"Suikast önledik" iddiası
Devlet başkanlığı seçimlerinin ardından tansiyonun yükseldiği Belarus’ta, muhalefetin en güçlü adayı Svetlana Tihanovskaya’ya yönelik suikast girişiminin önlendiği bildirildi.
Belarus Devlet Güvenlik Komitesi Başkanı Valeriy Vakulçik, Tihanovskaya'ya yönelik olası provokasyon ve suikast girişimlerinden endişe duyulduğuna dair muhalefetin seçim merezinden kendilerine bilgi ulaştığını açıkladı. Vakulçik, bundan kısa bir süre önce ise güvenlik güçlerinin bir kişinin "kurban edilmesi" gerektiğinin belirtildiği bir mesaja ulaştığını söyledi.
İstihbarat yetkilisi, mesajı gönderen kişinin saptandığını ve gözaltıan alınacağını duyurdu. Vakulçik ayrıca muhalefetin seçim merkezinin güvenliğini sağlamak için 120 güvenlik görevlisinin sevk edildiğini belirtti.
Önceki gelişmeler:
Bu arada seçimlerin ardından muhalif grupların ikinci gününde devam eden protestoları sırasında ilk ölüm haberi geldi.
Belarus İçişleri Bakanlığı, polise el yapımı bir patlayıcı ile saldırmak isteyen bir protestocunun, elinde patlaması sonucu hayatını kaybettiğini duyurdu.
Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko, seçim sonuçlarıyla ilgili yaşanan protestoların ardından Ukrayna’daki ‘Maydan protestoları’ gibi olaylara izin vermeyeceklerini, ülkeyi parçalama girişimlerine gerektiği gibi yanıt verileceğini ifade etti.
Sputnik'in haberine göre Lukaşenko, ülkesinde Ukrayna’da 2014 yılında çıkan Maydan olayları gibi olaylara izin vermeyeceklerini söyledi.
Lukaşenko, “Söylediğim her şey doğrulanıyor. Eğer öncesinde buna inanmayan birileri varsa şimdi inanıyorlar. Uyarmıştım: Kim ne kadar isterse istesin, Maydan olmayacak. Bu nedenle herkes yatışmalı, sakinleşmeli” dedi.
Lukaşenko, ülkesindeki durumu istikrarsızlaştırma girişimlerine gerektiği şekilde yanıt vereceklerini belirterek, “Ülkenin parçalanmasına izin vermeyeceğiz” ifadesini kullandı.