3 havaalanında geçici uçuş yasağı: Samara, Saratov, Volgograd
Rusya'nın Ukrayna'daki askeri operasyonu. Son gelişmeler:
27 Haziran Cuma
- Samara bölgesine bağlı Novokuybyşevsk şehrinde bir sanayi tesisine insansız hava araçlarıyla saldırı girişiminde bulunuldu. Saldırıda can kaybı yaşanmadı. Bilgi, bölge valisi Vyaçeslav Fedorişev tarafından Telegram kanalında paylaşıldı. Fedorişev, olay yerinde şu anda acil müdahale ekiplerinin çalışmalarını sürdürdüğünü belirtti.
Öte yandan Samara ve Saratov’daki havalimanlarında geçici kısıtlamalar getirildi. Rusya Federal Havacılık Kurumu Rosaviatsiya’nın açıklamasına göre, bu havalimanlarında uçakların iniş ve kalkışlarına izin verilmiyor. Daha önce benzer önlemler Volgograd Havalimanı’nda da uygulanmıştı. Ancak bu kısıtlamalar sabahın erken saatlerinde kaldırıldı.
Volgograd'a bağlı Kalaçevsky bölgesinde Don Nehri üzerindeki köprüde trafik geçici olarak durduruldu. Kararın, İHA enkazının temizlenmesi amacıyla alındığı bildirildi. Bölgede mayın imha ekipleri çalışmalarını sürdürüyor.
Dün gece Rusya Savunma Bakanlığı, Kursk ve Bryansk bölgeleri, Kırım ve Karadeniz üzerinde 16 İHA’nın imha edildiğini bildirdi.
- İsrail ve İran arasında yeniden tırmanan gerilim sonrasında, Hürmüz Boğazı yakınlarındaki gemiler olası saldırılardan kaçınmak amacıyla alışılmadık radyo mesajları göndermeye başladı. Reuters’ın Windward adlı analiz şirketine dayandırdığı haberine göre, 12–24 Haziran tarihleri arasında 55 gemi 101 “alışılmadık mesaj” iletti. Bu mesajlarda gemilerin milliyeti ve yükleri hakkında olağandışı bilgiler yer aldı. Örneğin bazı mesajlarda “Rus petrolü taşıyor” ya da “Çin’e ait” ifadeleri kullanıldı.
- Avrupa Birliği, 26 Haziran’da Brüksel’de düzenlenen zirvede Rusya’ya yönelik 18. yaptırım paketini onaylayamadı. Avrupa Konseyi Başkanı António Costa, toplantı sonrası düzenlenen basın toplantısında “18. yaptırım paketi üzerinde çalışmalar devam ediyor, süreç ileri bir aşamada” dedi. Index haber sitesi, Slovakya Başbakanı Robert Fico’nun veto hakkını kullanarak paketi bloke ettiğini yazdı.
Fico’ya göre, önerilen yaptırımlar gaz tedarikinde kesintilere, fiyat artışlarına ve Gazprom ile yapılan sözleşmenin ihlali nedeniyle ekonomik zararlara yol açabilir. Başbakan, bu durumda ülkesinin uğrayacağı zararların 20 milyar euroya ulaşabileceğini savundu.
- Daha önce gözaltına alınan Dağıstan Devlet Sekreteri Magomed-Sultan Magomedov, yurtdışına çıkış yasağı şartıyla serbest bırakıldı. Bu bilgi, bölgedeki güvenlik birimlerine dayandırılarak TASS tarafından bildirildi.
Magomedov, 25 Haziran’da yasadışı özelleştirme soruşturması kapsamında gözaltına alınmıştı. Bazı Telegram kanalları, soruşturmanın “Dagneftproduct” şirketinin özelleştirilmesiyle ilgili olduğunu ileri sürdü. Ardından Mahaçkale’deki Sovyet Bölge Mahkemesi, Başsavcılığın açtığı davada Magomedov’a ait tüm mal varlığının devlete geçirilmesine hükmetti.
- St. Petersburg’daki Avrupa Üniversitesi hakkında “nefret ve düşmanlık kışkırtmak” suçlamasıyla idari tutanak düzenlendi. Dosya, değerlendirilmek üzere Smolninskiy Bölge Mahkemesi’ne gönderildi. Dava 17 Temmuz’da görüşülmeye başlanacak.
İlgili idari madde, kamuya açık şekilde nefret veya düşmanlık kışkırtılması ile, cinsiyet, ırk, milliyet, dil, köken, din ya da herhangi bir sosyal gruba aidiyet temelinde kişi ya da grupların onurunun aşağılanmasına yönelik fiiller için ceza öngörüyor.
26 Haziran Perşembe
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Batılı ülkelerin Rusya’nın dondurulmuş rezervlerini "çalınması" halinde küresel finans sisteminde derin bir dönüşüm yaşanacağını söyledi. Minsk’te düzenlenen Avrasya Ekonomi Forumu’nda konuşan Putin, böyle bir adımın küresel ölçekte ödeme sistemlerinin bölgeselleşmesini hızlandıracağını ve bu sürecin artık geri döndürülemez hale geleceğini belirtti.
Putin "Sürekli olarak paramızı çalacaklarını söylüyorlar. Ancak bu gerçekleştiği anda ödeme sistemlerinin bölgeselleşmesine doğru hareket hızlanacak ve şüphesiz geri döndürülemez hale gelecektir. Ve bu, genel olarak, küresel ekonomi için iyidir. Belki de bunun için bedel ödemeye değer" dedi.
Putin daha sonra, "bir hukukçu olarak" yorum yapacağını belirtti ve "Hırsızlık başkasının malının gizlice çalınmasıdır; burada ise açık hırsızlık, yani yağma söz konusudur" diye ekledi.
Putin ayrıca, Rusya’nın Dünya Bankası ve benzeri Batı merkezli finans kurumlarıyla diyaloğunun siyasi önyargılar nedeniyle zorlaştığını söyledi. Bu nedenle Moskova’nın, Batı finans sistemlerine olan bağımlılığını azaltmaya çalıştığını vurguladı.
Maliye Bakanlığı’nın verilerine göre, Rusya uygulanan yaptırımlar nedeniyle yaklaşık 300 milyar dolarlık döviz ve altın rezervine erişimini kaybetmiş durumda. G7 ülkeleri, bu dondurulmuş varlıkların gelirleriyle Ukrayna’ya 50 milyar dolarlık kredi verilmesini öngören bir mekanizma üzerinde mutabakata varmıştı.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov’un açıklamasına göre, Moskova, Ukrayna’da kapsamlı barışa ulaşılması için Washington’la diyalogun devam etmesinden yana. RIA Novosti’nin aktardığına göre, Peskov, Rusya’nın, ABD’nin Moskova ile Kiev arasında müzakerelere katkı sunma yönündeki çabalarını olumlu karşıladığını belirtti.
Peskov ayrıca, Rusya ile Ukrayna heyetleri arasındaki bir sonraki görüşmenin tarihinin, İstanbul’daki son buluşmada kararlaştırılan esir değişimlerinin tamamlanmasından sonra netleşeceğini ifade etti.
Taraflar 16 Mayıs ve 2 Haziran tarihlerinde, üç yıl aradan sonra ilk kez doğrudan görüşmeler gerçekleştirmişti. Bu görüşmelerde esirlerin değişimi ve ateşkesin ana hatlarını içeren mutabakat zaptı üzerinde anlaşmaya varılmıştı. Bir sonraki müzakere turunun 22 Haziran sonrası yapılabileceği konuşuluyor. Peskov’a göre, yeni temasların takvimi bu hafta içinde netleşebilir.
- Dmitriy Peskov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD Başkanı Donald Trump’ın görüşmelerinde hiçbir zaman Rusya’nın NATO’ya tehdit oluşturduğu iddiasını gündeme getirmediğini de açıkladı. Peskov, gazetecilerin ilgili sorusu üzerine “Asla. Ciddi insanlar böyle bir soruyu asla ciddiyetle gündeme getirmez” ifadesini kullandı.
- Bloomberg’in gemi takip verilerine dayandırdığı haberine göre, Iris adlı sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) tankeri, muhtemelen Rus şirketi NOVATEK’in “Arktik LNG-2” tesisine doğru ilerliyor. Haberde, söz konusu tankerin daha önce Ekim 2024’te ABD yaptırımları altındaki bu tesisin yakınlarında tespit edildiği hatırlatıldı.
Tankerin uzun süre boyunca yaptırım listesinde olmayan Yamal LNG tesisini varış noktası olarak bildirdiği, ancak bugün oradan saparak rotasını değiştirdiği belirtiliyor.
- Dağıstan Devlet Sekreteri Magomed-Sultan Magomedov’a yönelik Rusya Başsavcılığı’nın açtığı dava, yolsuzlukla mücadele kapsamında açılan bir mal varlığına el koyma davası niteliğinde. RBC’ye konuşan bölge mahkemeleri birleşik basın servisi sözcüsü Zarema Mamaeva, davanın, bir petrol rafinerisi ve başka taşınmazların devlete geçirilmesiyle ilgili olduğunu belirtti.
Sovetskiy Bölge Mahkemesi, Magomedov’a yönelik davada, yolsuzlukla mücadele yasalarının ihlali yoluyla edinildiği belirtilen mal varlıklarının devlet mülkiyetine geçirilmesine karar verdi. Dava, “Dagneftprodukt” adlı petrol ürünleri tedarik kurumunun dönüştürülmesine dayanıyor. Mahkeme, Magomedov’un bu kurumun federal mülkiyette olduğunu ve Dağıstan yönetiminin tasarruf hakkına sahip olmadığını bildiği halde 2005 yılında kendi etkisiyle kurumun açık anonim şirkete dönüştürülmesini sağladığını belirtti.
- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Hollanda dönüşü uçakta gazetecilerle söyleşi gerçekleştirdi.
Müttefiklerin Ukrayna'ya destekleri ve "savaşın akıbetinin de zirvede en fazla konuşulan bir diğer konu" olduğunu söyleyen Erdoğan, "24 Haziran günü Hollanda Kralı'nın ev sahipliğindeki akşam yemeğine Ukrayna Devlet Başkanı, kıymetli dostum Volodimir Zelenski de katıldı. Türkiye olarak, bu acımasız savaşın adil ve kalıcı barışla sonlandırılması için çabalarımızı sürdürüyoruz. Önümüzdeki dönemde görüşmelerin üçüncü turuna ev sahipliği yapmak üzere taraflarla diyalog halindeyiz." ifadelerini kullandı.
Erdoğan'ın değerlendirmelerinin ardından soru-cevap bölümüne geçildi. Erdoğan Rusya-Ukrayna çatışması ile ilgili şunları söyledi:
"Artık biz kesin karalı bir şekilde diyoruz ki, 'Bu savaş bitmeli.' Bölge, artık bunları kaldıramaz. Adil ve kalıcı barış bölgede inşa edilmelidir. Herkes barışın peşini bıraksa dahi biz bırakmayacağız. Türkiye, çatışmaların çözümünde diplomasiye önem ve öncelik vermekte. Bölgemiz, istikrarsızlık ve çatışma kotasını çoktan doldurmuştur. Artık istikrar inşa ederek, barış kapılarını ardına kadar açarak, bölgemizi ve dolayısıyla dünyamızı rahatlatmak gereklidir. Herkesin beklentisi bu. Hele hele Türkiye'den beklenen de bu. Ukrayna da Rusya da bize güvendiklerini defalarca ortaya koydular."
"İstanbul’da yapılan görüşmeler barışa yönelik bir kapı aralamıştır. Sahada diplomasinin alanını daraltan gelişmelerin yaşandığının farkındayız ancak, barış için küçük bir umut bile olsa onun peşinden gideriz. Kaldı ki Ukrayna-Rusya savaşında barışın sağlanması için kanaatimizce küçük bir umuttan daha fazlası mevcuttur. Biz tarafları yeniden bir araya getirmek için çalışacağız. Çözüm için iğneyle kuyu kazmak gerekse dahi bunu yapacağız. Nihai hedefimiz liderler düzeyinde bir buluşmayı ülkemizde gerçekleştirmek ve özlenen barışı inşa etmektir."
"Görüşmemizde ABD Başkanı Sayın Trump'a da bunları söyledik. "Eğer çözüm için Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin İstanbul'a veya Ankara'ya gelirse, ben de İstanbul'a veya Ankara'ya gelirim." dedi. Gerekli görüşmeleri yapıp bir an önce buluşmayı inşallah sağlarız." (TRT Haber)
- ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in “maksimalist talepleri” ve ateşkesi reddetmesi nedeniyle giderek hayal kırıklığına uğruyor. Bu değerlendirme İngiliz gazetesi Financial Times tarafından yapıldı. Trump, Ukrayna’daki durumun “kontrolden çıktığını” söylerken, Rusya’ya karşı kullandığı ton giderek sertleşti. Buna karşılık, NATO Zirvesi’nde görüştüğü Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’yi “çok nazik” olarak niteleyerek kendisine sempati gösterdi. Trump, ABD ile İsrail’in de bu sistemlere ihtiyaç duyduğunu vurgulamasına rağmen, Ukrayna’ya daha fazla Patriot hava savunma füzesi gönderme olasılığını değerlendireceğini açıkladı.
Öte yandan The Washington Post’un aktardığına göre Trump, NATO Zirvesi’nde Avrupalı müttefiklerine Rusya’nın, kendisi görevde olduğu sürece ittifak ülkelerine saldırmayacağına dair güvence verdi. Zirvede liderler, Avrupa’nın savunma harcamalarını artırma konusundaki çabaları nedeniyle Trump’ı överken, bazıları da İran’a yönelik ABD saldırılarını onayladı. Gazeteye konuşan diplomatlar, “övgünün Trump’ın gönlünü kazanmada son derece etkili bir yol olduğunu” düşündüklerini belirtti.
Bloomberg’in haberine göre ise Trump, zirve kapsamındaki kapalı toplantıda Rusya’yı tek bir kez bile anmadı. Zirvenin ortak bildirisindeki Moskova’ya dair ifadeler titizlikle yumuşatıldı. Kaynaklar, Zelenskiy’nin bu tutumdan ve NATO’nun Rusya’yı resmen saldırgan ilan etmeyi reddetmesinden hayal kırıklığı duyduğunu aktardı. Görüşmelere aşina kişiler, Trump’ın Ukrayna’daki çatışmayı diplomatik yollarla çözme girişimlerinden neredeyse vazgeçtiğini, Zelenskiy’yle görüşmesinde ve basın toplantısında Kiev’e yardımın sürdürülüp sürdürülmeyeceği sorusuna yanıt vermediğini belirtti.
- Belçika Başbakanı Bart De Wever, Brüksel’deki AB Zirvesi öncesinde yaptığı açıklamada, Avrupa Birliği ile ABD arasında Ukrayna konusunda görüş ayrılığı bulunduğunu söyledi. De Wever, Avrupa’da Kiev’e verilen desteğin ABD’den daha güçlü olduğunu ancak Avrupa’nın askeri kaynaklarının yetersiz kaldığını vurgulayarak “Eğer barışı güç yoluyla korumak istiyorsak, daha fazla güce ihtiyacımız var; bu da şu anda Avrupa’da eksik” dedi ve Washington’un desteğini korumanın önemine dikkat çekti.
- Ukrayna, Rusya’nın Afrika’daki etkisini azaltmak amacıyla bu kıtaya gıda tedariki sağlamayı planlıyor. Reuters’ın dört üst düzey Ukraynalı yetkilinin de aralarında bulunduğu kaynaklara dayandırdığı haberine göre, Kiev yönetimi, Afrika ülkeleriyle ilişkilerini güçlendirmek ve uluslararası destek kazanmak niyetinde.
Haberde, 2022’de Ukrayna’daki çatışmanın başlamasından sonra birçok Afrika ülkesinin BM’de Ukrayna lehine oy kullanmayı reddettiği hatırlatıldı. Kiev’in yeni hedefi, kıtaya yönelik tahıl ve temel gıda ürünleri ihracatını artırarak bu durumu tersine çevirmek.
Ukraynalı kaynaklara göre strateji yalnızca tahıl sevkiyatını değil, aynı zamanda Mali’li mültecilere yardım sağlamayı ve Moritanya’da askeri personel eğitimi gibi girişimleri de içeriyor. Ukrayna’nın Kongo Demokratik Cumhuriyeti Büyükelçisi Vasiliy Hamyanin ise Reuters’a yaptığı açıklamada, ülkesinin tarım ve gıda güvenliği alanlarında KDC ile uzun vadeli anlaşmalar imzalamaya hazırlandığını bildirdi.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Donetsk'e bağlı Novosergeyevka ve Şevçenko yerleşimlerinin Rus birlikleri tarafından ele geçirildiğini açıkladı. Bakanlık, önceki gün de “Vostok” birliklerinin yine Donetsk'teki Yalta köyünü kontrol altına aldığını duyurmuş, 24 Haziran’da ise Dyliyevka’nın alındığı bildirilmişti.
- Perm Bölge Mahkemesi, fotoğrafçı Grigori Skvortsov’u vatana ihanet suçlamasından 16 yıl hapse mahkûm etti. Mahkeme, Skvortsov’un suçunu reddettiğini ancak devlet sırlarını Amerikan bir gazeteciye ilettiğine dair kanıtların tam olarak ortaya konduğunu açıkladı. Dava kapalı oturumda görülürken, medyada Skvortsov’un “Sovyet Gizli Sığınakları: 1930–1960 Şehirsel Özel Tahkimatları” adlı kitabı ABD’li bir gazeteciye verdiği ileri sürülmüştü.
- Rusya’nın Tokyo Büyükelçiliği, 2021’den bu yana ilk kez Nagazaki’deki atom saldırısı anma törenine Rusya büyükelçisinin katılacağını duyurdu. 2022’de Ukrayna’daki durum nedeniyle Rus diplomatlara Hiroşima ve Nagazaki’ye davet gönderilmemişti. Bu yılki katılım, iki ülke arasındaki diplomatik protokolde kısmi bir normalleşme işareti olarak değerlendirildi.
- Rus havayolu şirketi Red Wings, 2 Temmuz itibarıyla Moskova, Soçi ve St. Petersburg’dan Tel Aviv’e uçuşlarını yeniden başlatmayı planlıyor. 3 Temmuz’da ise Mineralnıye Vodi’den seferlerin başlaması öngörülüyor.
Şirket, uçak bileti satışlarının yeniden başladığını ve uçuşların tarifeye uygun şekilde gerçekleştirileceğini duyurdu. Yapılan açıklamada, “Rusya Sivil Havacılık Kurumu, İsrail havacılık otoriteleri ve uluslararası tavsiyeler doğrultusunda hareket ediyoruz” denildi.
- Rusya Savunma Bakanlığı'nın açıklamasına göre, gece boyunca Rus hava savunma sistemleri, ülkenin dokuz farklı bölgesi üzerinde toplam 50 Ukrayna yapımı insansız hava aracını (İHA) düşürdü. En yoğun saldırı, 23 İHA'nın etkisiz hale getirildiği Kursk bölgesinde yaşandı. Rostov semalarında 11, Bryansk bölgesinde altı, Belgorod ve Moskova çevresinde üçer, Kırım üzerinde iki ve Kaluga ile Mordovya bölgelerinde ise birer İHA imha edildi. Moskova’ya yönelen iki İHA da başarıyla durduruldu. Yetkililer, olaylarda can kaybı veya ciddi hasar yaşanmadığını bildirdi.
- Başkan Putin, 6-7 Temmuz’da Brezilya’nın Rio de Janeiro kentinde düzenlenecek BRICS zirvesine video konferans yoluyla katılacak. Kremlin dış politika başdanışmanı Yuriy Uşakov, Putin’in zirveye şahsen katılmama kararının, Brezilya’nın Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) üyesi olmasıyla doğrudan bağlantılı olduğunu açıkladı. Uşakov, “Bu karar, UCM’nin talepleri bağlamında belirli zorluklarla ilişkili. Brezilya hükümeti, başkanımızın bizzat katılımını mümkün kılacak net bir tutum alamadı” dedi. Zirvede Rusya’yı Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov temsil edecek.
- ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna'nın en çok Patriot hava savunma sistemlerini istediğini açıkladı. NATO zirvesi sonrası düzenlediği basın toplantısında konuşan Trump, "Onlar [Ukraynalılar] broketler istiyor, yani Patriot'lar. Ve biz de bunu onlar için mümkün hale getirip getiremeyeceğimize bakacağız" dedi. Patriot sistemlerinin "yüzde 100 etkili" olduğunu vurgulayan Trump, bu sistemlerin ABD için de çok gerekli olduğunu belirtti. Halihazırda Ukrayna’da sekiz adet Patriot bataryası bulunduğu, bunlardan ikisinin modernizasyon sürecinde olduğu bildiriliyor. Ancak Ukraynalı yetkililer, Rusya’nın balistik füze saldırılarına karşı bu sistemlerin etkisinin azaldığını, özellikle “İskender” füzelerinin manevra kabiliyetinin radar hesaplamalarını zorlaştırdığını dile getiriyor. Ayrıca Ukrayna’nın elindeki önleyici füzelerin sayısının ciddi ölçüde azaldığı da kaydediliyor.
- ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Rusya’ya yönelik yeni yaptırımların ABD Senatosu tarafından vergi reformu yasası tamamlandıktan sonra gündeme alınabileceğini açıkladı. Politico'nun aktardığına göre, önerilen tasarı; Rusya'dan petrol, gaz ve uran ithal eden ülkelere uygulanacak %500 gümrük vergisini içeriyor. Rubio, dün Lahey’de yapılan özel bir Ukrayna yemeğinde Avrupa’daki muhataplarına, “Rusya, barış görüşmelerinin gecikmesinin asıl nedenidir” dedi. Ancak aynı gün verdiği röportajda, yeni yaptırımların ABD’nin Moskova ile diplomatik müzakere şansını ortadan kaldırabileceği uyarısında bulundu. Üst düzey bir ABD yetkilisi ise, “Başkan Trump müzakerelerin tek çözüm olduğuna inanıyor; yaptırımlar diyalog kapısını kapatabilir” diyerek Rubio'nun söylemlerini savundu.
- Avrupa Birliği, Rusya'ya yönelik 18. yaptırım paketini 26 Haziran’da Brüksel’de yapılacak zirvede kabul edecek. Almanya Başbakanı Friedrich Merz, NATO zirvesi sonrası yaptığı açıklamada, “Moskova üzerindeki ekonomik baskıyı artırmalıyız. AB yeni yaptırımları kabul edecek” dedi. Merz, bu tedbirlerin yetersiz kalabileceğini belirterek, ABD'nin daha fazla katılımının gerekli olduğunu vurguladı. Yeni paket kapsamında Rus gaz boru hatları ve yaptırımları delen bankalar hedef alınacak; petrol tavan fiyatının ise 60 dolardan 45 dolara düşürülmesi planı gündeme gelmiş ancak Orta Doğu’daki gerilim nedeniyle şimdilik rafa kaldırılmıştı.
- Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Avrupa’nın sürekli silahlanma halinde kalamayacağını belirterek, Rusya ile gelecekteki diyalogun şartlarının şimdiden düşünülmesi gerektiğini söyledi. NATO zirvesi sırasında gazetecilere konuşan Macron, “Bugün silahlanmak zorundayız çünkü Rusya'nın gerisindeyiz. Ancak aynı zamanda yarının güvenlik mimarisini de düşünmeliyiz” dedi. Soğuk Savaş yıllarında olduğu gibi silahlanmanın sınırlandırılması gerektiğini vurgulayan Macron, Avrupa'nın güvenliği için hangi noktalara kadar gitmeye hazır olduğunun ve Rusya ile diyalogun hangi koşullarda mümkün olacağının yeniden değerlendirilmesi gerektiğini ifade etti.
- NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Reuters’a verdiği demeçte, ittifakın tüm üyelerinin, ABD dahil, Ukrayna’ya desteğe tam bağlı olduğunu vurguladı. Rutte, “Hiçbir NATO ülkesi Rusya konusunda naif değil, herkesin niyetleri konusunda aşağı yukarı aynı değerlendirmesi var” dedi. NATO'nun Ukrayna'nın savaş kabiliyetini sürdürmesini sağlamaya kararlı olduğunu belirten Rutte, böylece olası bir ateşkes ya da barış anlaşmasının kalıcı olabileceğini ifade etti. Avrupa ülkelerinin zamanla daha fazla sorumluluk alacağını söyleyen Genel Sekreter, ABD’nin ise istihbarat paylaşımı ve hava savunma sistemleri gibi askeri yardımlarda büyük rol oynamaya devam edeceğini kaydetti.
- Rusya’ya ait özel uçuş filosuna mensup bir uçak, Saint Petersburg’dan havalanarak yaklaşık 11 saatlik bir uçuşun ardından New York’a iniş yaptı. Flightradar24 verilerine göre RA-96018 sefer sayılı uçuşun yolcuları açıklanmazken, bu uçaklar genellikle devlet başkanı, hükümet üyeleri ve üst düzey yetkililerin taşınmasında kullanılıyor. Nisan ayında Rusya Doğrudan Yatırım Fonu Başkanı ve Cumhurbaşkanlığı özel temsilcisi Kirill Dmitriyev de ABD’yi ziyaret etmiş, Başkan Donald Trump’ın ekibiyle yatırım ve diyalog konularını görüşmüştü. Bu ziyaret, savaşın başlamasından bu yana bir Rus yetkilinin ABD’ye gerçekleştirdiği ilk resmi temas olmuştu.
- Finlandiya, Estonya, Letonya, Litvanya ve Polonya, Rusya ile olan sınırlarında geniş çaplı bir savunma hattı kurmak amacıyla Ottawa Sözleşmesi'nden çekilmeye hazırlanıyor. İngiliz The Telegraph gazetesine göre bu karar, anti-personel mayın kullanımının yeniden başlatılmasını ve sınır bölgelerinin milyonlarca mayınla güçlendirilmesini öngörüyor. Plan kapsamında, Finlandiya'nın kuzeyindeki Laponya'dan Polonya'nın doğusundaki Lublin'e kadar uzanan ormanlık ve kırsal alanlar, güvenlik hattı olarak mayınlarla tahkim edilecek. Bu hamle, bölgedeki savunma stratejisinde köklü bir dönüşüm anlamına geliyor.
- Ukrayna ile Avrupa Konseyi arasında, Ukrayna’ya karşı işlenen "saldırı suçu" kapsamında Özel Mahkeme kurulmasına ilişkin anlaşma imzalandı. Anlaşmaya Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Genel Sekreteri Alain Berset imza attı. Saldırı suçu, yalnızca başka bir egemen devlete yönelik saldırının sorumluluğunu taşıyan üst düzey devlet yetkilileri tarafından işlenebiliyor. Rusya Avrupa Konseyi’nden 2022’de ayrıldı.
- Rusya ile Kuzey Kore arasında COVID-19 pandemisi nedeniyle 2020’de kesilen demiryolu bağlantısı, 5 yıl aradan sonra yeniden kuruldu. Pyongyang’dan çıkan bir tren vagonu, yalnızca tren personelini taşıyarak Moskova’nın Yaroslavsky Garı’na ulaştı. 17 Haziran’da yola çıkan vagon daha sonra "Rossiya" trenine bağlandı. Aynı zamanda iki ülke arasında paket postası taşımacılığı da yeniden başladı. Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Sergey Şoygu, yakında doğrudan hava ulaşımının da başlayacağını duyurdu.
- Vologda Bölge Savcılığı, 2024 yılında Vologda'da açılışı yapılan Josef Stalin anıtının yapımına ilişkin sözleşmenin iptali için dava açtı. Savcılık, anıtın kurulmasını değil, sözleşmenin geçerliliğini hedef alıyor. Dava, Vologda Devlet Müzesi'ne bağlı "Vologodskaya Sılinka" müzesi ile girişimci Yekaterina Lojenitsına'ya karşı açıldı. Kültür Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı da sürece dahil edildi. Anıtın açılışına katılan bölge valisi Georgiy Filimonov, Stalin dönemindeki baskıları “o dönem için gerekli unsur” olarak tanımlamıştı. Davanın bir sonraki duruşması 9 Temmuz’da yapılacak.
25 Haziran Çarşamba
- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan NATO Zirvesi'nde, ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmelerine ilişkin olarak açıklama yaptı. Erdoğan,"Trump'la yaptığımız görüşmede S400'ü konuşmadık. O gündemimizde değil. O iş bitmiştir. F35'i görüştük. F35 konusunda 1 milyar 300 milyon dolar gibi bir ödeme yaptık. F35'leri alma konusunda Trump'ın iyi niyetli olduğunu gördük" dedi.
- Lahey’deki NATO zirvesinde basın karşısına çıkan ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna’ya ek mali destek sorusuna “Vladimir Putin gerçekten bu savaşı bitirmeli. İnsanlar ölüyor” diyerek yanıt verdi; ancak yardıma dair net bir taahhütte bulunmadı. Trump, “Bu daha karmaşık, Vladimir Putin zorlu çıktı” ifadesiyle durumun zorlu olduğunu kabul ederken, geçtiğimiz hafta “yaklaşık 7 bin Ukraynalı ve Rus askerin öldüğünü” iddia etti. Trump, Putin ile anlaşmanın beklediğinden "daha zor" olduğunu, Zelenskiy ile de "bazı sorunlar" yaşadığını söyledi
Zelenskiy ile yaptığı 45 dakika süren görüşmeye de değinen Trump, “Zelenskiy çok nazikti. Görüşmeden çıkardığım, Zelenskiy’nin bunun [savaşın] bitmesini istediği” dedi ve “Putin’le konuşacağım, bakalım bunu sonlandırabilir miyiz” sözleriyle bir kez daha arabuluculuk mesajı verdi.
Görüşme sonrası açıklama yapan Zelenskyi ise Trump’a teşekkür ederek “Uzun ve kapsamlı bir görüşme gerçekleştirdik. Ateşkes ve kalıcı barışın yollarını, halkımızı nasıl koruyacağımızı ele aldık; desteğiniz için minnettarız” ifadelerini kullandı.
- NATO, Hollanda’nın Lahey kentinde düzenlenen son zirvesinin ardından yayımladığı bildiride, Rusya’ya yönelik önceki yıllara kıyasla daha yumuşak ifadeler kullandı. The Telegraph’a göre, 2023 ve 2024 zirvelerinde “Rusya’nın tam ölçekli saldırısı” gibi sert tanımlar yer alırken, bu yılki bildiride müttefiklerin Ukrayna’ya verdiği desteğin “ortak güvenliğe katkı sağladığı” belirtiliyor. Belgede, Rusya’nın uzun vadeli bir tehdit oluşturduğu vurgulansa da, önceki sert siyasi dilin yerine daha temkinli bir ton tercih edildiği dikkat çekti.
Bildiride, Ukrayna’ya askeri yardımın sürdürüleceği vurgulanırken, Kiev’in NATO üyeliğine dair herhangi bir somut adım ya da tarih ifadesine yer verilmedi. Müttefik ülkeler, Ukrayna’ya yönelik savunma sanayi katkılarının da NATO harcamalarına dahil edileceğini belirtti. Ayrıca savunma alanında sanayi işbirliğini artırmak ve ticaret engellerini azaltmak gibi kararlar da dikkat çekti.
Zirvede ayrıca NATO üyeleri, 2035 yılına kadar savunma harcamalarını kademeli olarak GSYH’nin yüzde 5’ine çıkarma kararı aldı. Bu oranın yüzde 3,5’inin doğrudan askeri ihtiyaçlara, yüzde 1,5’inin ise altyapı güvenliği, savunma sanayi yatırımları ve teknolojik yeniliklere ayrılması planlanıyor. Üye ülkeler her yıl yüzde 5 hedefi doğrultusunda ilerlemeyi gösteren planlar sunmakla yükümlü olacak. 2029’da hedeflerin stratejik koşullara göre yeniden gözden geçirilmesi öngörülüyor.
Öte yandan, Bloomberg’e konuşan kaynaklara göre ABD Başkanı Donald Trump, zirve sırasında kapalı oturumda müttefiklere Ukrayna’daki durumun “tamamen kontrolden çıktığını” söyledi. Trump’ın, “Ukrayna konusunda artık bir şeyler yapılması gerekiyor” ifadelerini kullandığı ve detaylara girmese de, bunun ABD’nin daha aktif bir rol üstlenmeye hazır olduğuna işaret eden bir sinyal olarak algılandığı aktarıldı.
(NATO'ya üye ülkelerin savunma harcamalarının son 10 yıldaki değişimi. Grafik: Kommersant)
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, temmuz ayında Brezilya’da düzenlenecek BRICS zirvesine video konferans yoluyla katılacak. Zirvede Rusya’yı yerinde Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov temsil edecek. Açıklama, Kremlin Dış Politika Danışmanı Yuriy Uşakov’dan geldi. Daha önce Çinli lider Şi Cinping'in de zirveye katılmayacağı açıklanmıştı.
- Ermenistan’da “Kutsal Mücadele” adlı yapıya karşı açılan davada terör eylemi planı ve iktidarı zorla ele geçirme suçlamaları yöneltildi. Ermenistan Soruşturma Komitesi’ne göre, soruşturma kapsamında 90’dan fazla adrese baskın düzenlendi ve 14 kişi gözaltına alındı. Aramalarda silahlar, patlayıcılar, insansız hava araçları, örgütsel belgeler ve operasyon planları ele geçirildi.
- Kuzey Kore ile Rusya arasında pandemi nedeniyle kesilen demiryolu bağlantısı beş yıl aradan sonra yeniden kuruldu. TASS’ın haberine göre Pyongyang’dan gelen bir tren vagonu Moskova’daki Yaroslavskiy Garı’na ulaştı. Kuzey Kore demiryolu temsilcisi, vagonda sadece mürettebatın bulunduğunu ve yolculuğun onlar açısından olumlu geçtiğini belirtti. 17 Haziran’da yola çıkan vagon, daha sonra “Rossiya” adlı ekspres trenin bir parçası olarak sefere katıldı.
- Rusya Federal Havacılık Kurumu (Rosaviatsiya) temsilcisi Artem Korenyako, Tambov’daki Donskoye Havalimanı’nda uçuşların kabulü ve gönderilmesine yönelik geçici kısıtlamaların yeniden uygulamaya alındığını açıkladı. Kısıtlamanın süresi ve kapsamı hakkında ise ayrıntı verilmedi.
- ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, NATO zirvesi kapsamında Politico‘ya verdiği röportajda, Rusya’ya yönelik yeni yaptırımların ateşkes müzakerelerini zora sokabileceği uyarısında bulundu. “Eğer herkesin istediği gibi Rusya’yı yeni yaptırımlarla ezersek, onlarla ateşkesi kim konuşacak?” diyen Rubio, Başkan Donald Trump’ın yaptırımlar için “doğru zaman ve yeri bildiğini” söyledi.
Ancak Rubio’ya göre, bu adımların ardından müzakere penceresi kapanabilir. Yine de ABD, eğer masaya dönüş ihtimali doğarsa, bu fırsatı değerlendirmeye hazır.
- Ukrayna ile Rusya arasında ateşkesle ilgili muhtemel mutabakat metinleri konusunda henüz bir görüş alışverişi yapılmadı. Açıklama, Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov’dan geldi. Peskov, şu anda tarafların insani nitelikli anlaşmaların uygulanmasını tamamlamak üzere olduğunu belirtti.
Kremlin temsilcisi gazetecilere yaptığı açıklamada “Şu anda, ikinci turda varılan insani içerikli mutabakatların hayata geçirilmesi süreci sona ermek üzere. Bu tamamlandıktan sonra, müzakerelerin devamı için tarihler belirlenme aşamasına geçilecek,” dedi.
- South China Morning Post’un haberine göre, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, 6-7 Temmuz’da Rio de Janeiro’da yapılacak BRICS zirvesine katılmayacak. Çin heyetine Başbakan Li Qiang başkanlık edecek. Yetkililer, Şi’nin takvim sıkışıklığı gerekçesiyle zirveye katılamayacağını Brezilya hükümetine bildirdiğini açıkladı. Çinli yetkililer ayrıca, Şi’nin son bir yıl içinde Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva ile iki kez bir araya geldiğini hatırlatarak bu gerekçeyi de iletti.
- Dağıstan Devlet Sekreteri Magomed-Sultan Magomedov, evinde ve ofisinde yapılan aramaların ardından yolsuzluk şüphesiyle gözaltına alındı. RBC ve TASS kaynaklarına göre soruşturma, OAO “Dagnefteprodukt”un özelleştirilmesi ve “MSB-Holding” şirketinin faaliyetleriyle ilgili. Magomedov’un eşi ve kızlarının da aramalar kapsamında olduğu, oğlu Magomed Magomedov’un ise ifadeye çağrıldığı belirtildi. Moskova ve St. Petersburg’da da eş zamanlı operasyonlar yürütüldü.
- Rusya sivil havacılık ajansı Rosaviatsiya'nın temsilcisi, Samara’daki Kurumoç, Ulyanovsk’taki Baratayevka, Tambov’daki Donskoye ve Kazan havaalanlarında uçuşlara geçici sınırlamalar getirildiğini açıkladı.
- Moskova’da Moldova istihbaratına çalışan iki kişi casusluk şüphesiyle gözaltına alındı. FSB, bu kişilerin sahte belgelerle ülkeye girdiğini ve Rusya’nın güvenliğine karşı faaliyet yürüttüğünü ileri sürüyor.
- İran’ın Urmiye Cezaevi’nde, İsrail istihbarat servisi Mossad adına casuslukla suçlanan üç kişi idam edildi. Fars haber ajansına göre, bu kişiler ülkeye terör saldırılarında kullanılmak üzere teçhizat sokmaya çalışırken tutuklandı. 22 Haziran’da da Mossad’a gizli bilgi aktardığı öne sürülen başka bir kişi idam edilmişti.
- Rusya Adalet Bakanı Konstantin Çuyçenko, tanınmış telefon şakacıları Vovan (Vladimir Kuznetsov) ve Lexus’u (Aleksey Stolyarov) “yabancı ajanların deşifre edilmesine katkılarından” dolayı Anatoli Koni madalyasıyla ödüllendirdi.
Şakacılar, Telegram kanallarında yaptıkları açıklamada, ödülün kendileri için “hukukçu olarak büyük bir onur” olduğunu belirtti. İkilinin son yıllarda aralarında ABD eski Dışişleri Bakanı Henry Kissinger, Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda ve Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba’nın da bulunduğu birçok isimle yaptığı kayıtlar kamuoyuna yansımıştı.
İkilinin görüştüğü bazı Rus muhalif ve aydınlar da sonradan “yabancı ajan” ilan edilmişti. Bunlar arasında yazar Ludmila Ulitskaya, müzisyen Andrey Makareviç ve yazar Boris Akunin gibi isimler yer alıyor. Vovan ve Lexus, bu kişilerle yaptıkları telefon görüşmelerinde özellikle Ukrayna'ya düzenlenen operasyon ve Batı ile ilişkiler üzerine konuştuklarını belirtiyor.
Rus yetkililer, Vovan ve Lexus’un çalışmalarıyla “yabancı devletlerin etkisindeki kişi ve kurumların teşhir edilmesine” hizmet ettiğini savunuyor.
- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, NATO zirvesi kapsamında dün gece Lahey'de ABD Başkanı Donald Trump ile bir araya gelerek Ukrayna ve Orta Doğu’daki gelişmeleri görüştü. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’ndan yapılan açıklamada, Erdoğan’ın, İsrail ile İran arasında sağlanan ateşkesi memnuniyetle karşıladığı ve “Bu ateşkesin kalıcı olması en büyük temennimiz” ifadelerini kullandığı belirtildi. Erdoğan ayrıca, Gazze’de devam eden insani felakete dikkat çekerek, “Gazze’deki trajedinin sona ermesi için daha güçlü ve samimi bir işbirliği şart” dedi.
Görüşmede Ukrayna’daki durumla ilgili değerlendirmelerde de bulunan Erdoğan, “Rusya-Ukrayna savaşında kalıcı barışın sağlanması için diyalog kanalları açık tutulmalı” vurgusunda bulundu. Liderler ayrıca Ankara ile Washington arasındaki ikili ilişkileri ele alırken, karşılıklı işbirliğini güçlendirme konusunda mutabık kaldı. Görüşmenin, iki ülke arasındaki diplomatik temasların artırılması açısından yapıcı bir atmosferde geçtiği aktarıldı.
- Macaristan Başbakanı Viktor Orban, NATO zirvesinde Zelenskiy’nin bulunmasını istemeyen ülkeler arasında Macaristan’ın yanı sıra ABD, Türkiye ve Slovakya’nın da yer aldığını iddia etti. Orban, Zelenskiy’nin zirvenin resmi programında yer almamasının “önceki dönemin kapandığı” anlamına geldiğini savundu. “Amerikalılar, Türkler ve Slovaklar da açıkça Zelenskiy ile aynı masada oturmak istemediklerini belirtti” diyen Orban, Ukrayna’nın NATO veya AB üyeliğine karşı olduklarını da vurguladı. Lahey’de 24-25 Haziran’da yapılacak zirvede, Zelenskiy’nin grup fotoğrafında ABD Başkanı Donald Trump’tan oldukça uzakta konumlandırılması da dikkat çekti.
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, İngiliz Sky News kanalına verdiği röportajda, savaş koşullarında ülkeyi yönetmeye devam etmesinin hem gerekli hem de mantıklı olduğunu savundu. “Ukrayna'yı savaşın sonuna kadar yönetecek en iyi kişi ben olmayabilirim, ancak şüphesiz en deneyimli olanım” diyen Zelenskiy, bu sözleriyle seçimlerin ertelendiği ortamda cumhurbaşkanlığı meşruiyeti tartışmalarına dolaylı yanıt verdi. Olağanüstü hal nedeniyle seçim yapılamadığını hatırlatan Zelenskiy, istikrarın korunmasının ülke için öncelikli olduğunu vurguladı. Ayrıca Ortadoğu'daki gerginliğin, başta ABD olmak üzere Batılı müttefiklerden gelen yardımlar üzerinde olumsuz etkisi olabileceğini belirterek, “Bu durum Rusya'nın savaş alanında avantaj elde etmesine yol açabilir” dedi.
- Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Batılı ülkelerin Ukrayna politikasının iflas ettiğini savunarak, artık koşulsuz ateşkes için adeta yalvardıklarını söyledi. Moskova’daki Primakov Okumaları konferansında konuşan Lavrov, “Daha birkaç yıl önce Batı, ‘Rusya asla kazanmamalı’ diyordu. Şimdi ise hiçbir ön koşul olmaksızın derhal ateşkes talep ediyorlar” ifadelerini kullandı. Lavrov, Ukrayna lideri Zelenskiy’nin geçmişte bu tür teklifleri reddettiğini hatırlatarak, Batı’nın “stratejik askeri zafer” umutlarının çöktüğünü öne sürdü.
- NATO’dan üst düzey bir yetkili, Kremlin’in mevcut ekonomik kapasitesiyle Ukrayna’daki operasyonunu 2027 yılına kadar bu yoğunlukta sürdürebileceğini belirtti. Lahey’deki zirvede BBC'ye konuşan yetkili, Rusya’nın askeri üretim kapasitesinde zirveye ulaştığını ve artık üretimi daha fazla artırma imkânı bulunmadığını iddia etti. Ukrayna’nın ise askeri birlikler oluturmada ciddi zorluklar yaşadığı, bu durumun acil çözümler arandığı belirtildi.
- Macaristan Dışişleri Bakanı Péter Szijjártó, Ukrayna’nın NATO üyeliği konusunun gündemden düşmesinin, ittifakın Rusya ile doğrudan çatışmaya girmesini engellediğini söyledi. Sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada Szijjártó, "Rasyonalitenin galip geldiğini" belirtti. 24-25 Haziran tarihlerinde Lahey’de yapılacak NATO zirvesinde ise Ukrayna’ya verilen desteğin değil, ittifakın kolektif savunmasının ön plana çıkacağı bildirildi. Bu arada kulis haberlerine göre ABD Başkanı Donald Trump’ın ekibi, zirve sonunda yayımlanacak bildiride Ukrayna’nın isminin mümkün olduğunca az geçmesini sağlamaya çalışıyor.
- Ukrayna makamları salı sabahı Dnipro kentine ve çevresine yönelik füze saldırısında 17 kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi.
- Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’ne ait insansız hava araçlarının Rostov bölgesi üzerinde düşürülmesinin ardından Taganrog kentindeki “Forte Arena” stadyumunun çatısı alev aldı. Bölge valisi vekili Yuri Slyusar, yangının 30 metrekarelik bir alanda çatıda çıktığını ve bir duvarın da yıkıldığını bildirdi. Ayrıca Azov kentinde bir tahıl deposunun çatısı zarar gördü, yakınlarda sazlık alanda yangın çıktı. Olaylarda can kaybı yaşanmadığı ve yangınların hızla söndürüldüğü belirtildi.
- Finlandiya, Rusya ile olan 1300 kilometrelik sınırının güvenliğini artırmak amacıyla başlattığı 200 kilometrelik sınır çiti projesinde önemli bir aşamayı tamamladı. Yle televizyonunun haberine göre, Kuuhmo kentindeki Vartius sınır kapısında inşaat sona erdi; Kainuu ve Kuzey Ostrobotniya bölgelerindeki kalan bölümlerin yıl sonuna kadar bitirilmesi hedefleniyor. Proje için hükümet 74 milyon euro ek kaynak ayırırken, çitin yüksekliği önce 3,5 metreye, ardından 4,5 metreye çıkarıldı. Finlandiya makamları, şu anda Rusya sınırının kapalı olduğunu hatırlatırken, bu adımın yalnızca fiziki bir önlem değil, aynı zamanda dijital gözetim sistemleriyle desteklenen geniş kapsamlı bir güvenlik stratejisinin parçası olduğunu vurguladı.
- Rusya Devlet Duması, askerlik şubelerine ikametgah değişikliğini bildirmeyen vatandaşlara yönelik para cezalarını ciddi oranda artıran yasa tasarısını kabul etti. Yeni düzenlemeyle bu tür ihlaller için uygulanan para cezası 1000–5 bin ruble seviyesinden 10 bin–20 bin rubleye çıkarıldı. Şubat 2025’te Birleşik Rusya Partisi milletvekilleri tarafından sunulan yasa, İdari Suçlar Kanunu’nun ilgili maddesini değiştirerek adres değişikliğini bildirmeme durumunu daha ağır şekilde cezalandırmayı hedefliyor. Tasarının gerekçesinde, önceki yaptırımların caydırıcı olmaktan uzak olduğu ve cezaların işlenen ihlalle orantılı hale getirilmesi gerektiği vurgulandı.
- Başkan Putin’in imzaladığı kararnameyle, askeri birlik komutanlarına, özel askeri operasyona katılan askerleri internet bağlantılı ve kameralı elektronik cihazları görev dışında kullanmaları halinde mahkeme kararı olmaksızın disiplin cezası verme yetkisi tanındı. Daha önce bu tür disiplin cezaları sadece garnizon askeri mahkemesi kararıyla uygulanabiliyordu. Yeni düzenlemeye göre, bu tür ihlaller için on güne kadar disiplin hücresi cezası verilebilecek ve karar, komutan, askeri polis yetkilisi veya garnizon başkanı tarafından doğrudan alınabilecek.
- Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan’ı sivil yerleşimleri hedef alan saldırıları ve altyapıyı yok etmeye yönelik eylemleri nedeniyle “bir savaş suçlusu devlet” olarak nitelendirdi. Aliyev, İkinci Karabağ Savaşı sırasında Ermenistan’ın Azerbaycan şehirlerine uzun menzilli roketlerle saldırdığını, barajları ve enerji altyapısını hedef aldığını söyledi. Hocalı Katliamı’nı da hatırlatan Aliyev, Ermenistan’ın işgal yıllarında birçok yerleşim yerini tamamen yok ettiğini ve savaş bölgesi dışında kalan Gence, Berde ve Mingeçevir gibi kentleri de hedef aldığını vurguladı.
- Moskova'nın Taganskiy Bölge Mahkemesi, dijital yayın platformu KinoPoisk ve teknoloji şirketi Apple hakkında, “geleneksel olmayan cinsel ilişkilerin propagandası” suçlamasıyla idari işlem başlattı. Her iki şirket de Rusya İdari Suçlar Kanunu’nun 6.21.3 maddesi uyarınca, LGBT temalı içerikler ile cinsiyet değişimi ve çocuk sahibi olmaktan vazgeçmeye teşvik eden yayınlar nedeniyle suçlandı. Mahkeme, şirketlere 4 milyon rubleye kadar para cezası uygulanabileceğini ya da 90 güne kadar faaliyetlerinin askıya alınabileceğini belirtti.
24 Haziran Salı
- Bloomberg'in analizine göre NATO ile Rusya arasında çıkacak bir yıllık savaşın dünya ekonomisine maliyeti yaklaşık 1,5 trilyon dolar olabilir. Bu hesaplamaya çatışma bölgelerindeki fiziksel yıkım, Rusya'dan enerji tedarikinin kesilmesi nedeniyle enerji fiyatlarındaki artış ve küresel finansal piyasalardaki varlık kayıpları dahil ediliyor.
Savaşın küresel GSYİH'de %1,3 oranında bir düşüşe yol açacağı öngörülüyor. Haberde ayrıca, NATO’nun 75 yıllık tarihindeki en büyük krizle karşı karşıya olduğu ve Trump’ın yeniden seçilmesinin ardından ittifakın bölünme eşiğine geldiği vurgulanıyor.
Güvenlik, askeri hazırlık, stratejik öncelikler ve karşılıklı güven başlıklarında yaşanan dört temel sorunun NATO’yu ciddi şekilde sarstığı belirtiliyor.
- ABD Başkanı Donald Trump, Rusya ile bir anlaşmaya varılmasını umduğunu açıkladı. Trump bu ifadeyi, yaklaşan Lahey Zirvesi sonrasında NATO ülkeleri tarafından yayımlanacak bildiride Rusya’nın tehdit olarak tanımlanıp tanımlanmayacağına dair soruya cevaben kullandı.
ABD başkanı NATO zirvesine katılmak üzere uçağında gazetecilerle konuşurken “Buna bir göz atmam gerekecek. Ama Rusya ile bir anlaşma görmek isterim. Bildiğiniz gibi, Vladimir beni aradı ve ‘İran konusunda size yardımcı olabilir miyim?’ dedi. Ben de ‘Hayır, İran konusunda yardıma ihtiyacım yok, sizinle ilgili yardıma ihtiyacım var’ dedim. Umarım Rusya ile bir anlaşmaya varabiliriz,” dedi.
- Türk yetkililer, Rusya ile Ukrayna arasında çatışmanın çözümüne yönelik müzakerelerin yakında yeniden başlayacağını umuyor. Bu açıklama, RIA Novosti’ye konuşan bir Türk diplomatik kaynağa ait.
Ajansın kaynağı “Görüşmelerin yakında yeniden başlayacağını umuyoruz. Heyetler arasındaki müzakereler, nihayetinde liderler düzeyinde bir görüşmenin önünü açabilir. Teknik heyetler tarafından yapılan hazırlıklar son derece önemli,” dedi.
- Rusya ile NATO arasında bir savaşın, sahnelenmiş bir olayla başlayabileceği öne sürüldü. Bloomberg ajansının yayımladığı senaryoya göre, Moskova ile Kaliningrad arasında Litvanya topraklarından geçen demiryolu hattında yaşanacak olası bir kriz, NATO’nun kolektif savunmayı öngören 5. maddesinin devreye sokulmasına neden olabilir.
Ajansa göre, Vilnius’tan geçerek Kaliningrad’a uzanan bu kesintisiz tren hattı, ittifak açısından kırılgan bir nokta. Litvanya’nın eski dışişleri bakanı Gabrielius Landsbergis, Rusya’nın bu hattı bir provokasyon için kullanabileceğini öne sürdü. Bloomberg’in yorumunda yer alan olası senaryoya göre, Moskova trenin Litvanya’da durmasını sağlayabilir ve bunu “yasal” bir gerekçeyle açıklayarak, ardından içeride mahsur kaldığını iddia ettiği Rus vatandaşlarını kurtarmak için asker gönderme talebinde bulunabilir.
Bloomberg, bu tür bir gelişmenin NATO ülkeleri içinde bir alarm yaratabileceğini ve ittifakı, askeri karşılık verme yükümlülüğü doğuran 5. maddeyi gündeme getirmeye zorlayabileceğini savundu.
Öte yandan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya’nın NATO’ya saldırı planladığı yönündeki iddiaları daha önce “akıl almaz bir yalan” olarak nitelendirmişti.
- Kazan ve Nijnekamsk (Begişevo) havalimanlarında uçakların iniş ve kalkışlarına yönelik kısıtlamalar getirildi. Açıklama, Rusya Federal Havacılık Kurumu (Rosaviatsiya) tarafından yapıldı.
- İsrail, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun ABD Başkanı Donald Trump ile yaptığı telefon görüşmesinin ardından İran’a yönelik yeni saldırılardan vazgeçme kararı aldı. Haberi, başbakanlık danışmanı Dmitri Hendelmann Telegram kanalında duyurdu. Hendelmann, “Başkan Trump, savaşın tüm hedeflerine ulaştığı için İsrail’e derin takdirlerini iletti ve sağlanan ateşkesin kalıcılığına olan güvenini ifade etti” dedi.
Netanyahu’nun ofisinden yapılan açıklamaya göre, İsrail ve İran arasındaki ateşkes sabah 07.00’de yürürlüğe girdi.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkede çok işlevli bir bilgi paylaşım servisi kurulmasına ilişkin yasayı imzaladı. Yeni sistem, bir mesajlaşma uygulaması ile devlet ve belediye hizmetlerini tek bir platformda birleştirecek.
Öte yandan Rusya Devlet Duması, akıllı telefon, tablet ve diğer cihaz üreticilerini, yerli uygulama mağazası RuStore’un cihazlara yüklenmesini sağlamakla yükümlü kılan yasayı ikinci ve üçüncü okumada kabul etti. Parlamentonun alt kanadının internet sitesinde yer alan bilgiye göre, yasa, üreticilere RuStore üzerinden yazılım yükleme ve güncelleme olanağı sunma zorunluluğu getiriyor. Aynı zamanda uygulama içi ödemelerin de bu servis aracılığıyla yapılması öngörülüyor.
- Rusya, İran ile İsrail arasında ateşkesin gerçekten sağlanmış olması hâlinde bunu memnuniyetle karşıladı. İlgili açıklama, Rusya Devlet Başkanı’nın basın sekreteri Dmitri Peskov tarafından yapıldı. Peskov'un sözlerine göre, Moskova zaten en başından itibaren bu yönde çağrıda bulunuyordu. Kremlin temsilcisi, ateşkesin kalıcı olacağı yönünde umutlarını dile getirdi.
Dmitri Peskov gazetecilere “Tüm detayları henüz bilmiyoruz, bu nedenle şu anda bu konuda bir şey söyleyemeyiz. Ancak en başından itibaren askeri çözüm yollarının bir kenara bırakılması gerektiğini, ayrıca herhangi bir kışkırtılmamış saldırının tamamen dışlanması gerektiğini savunduk. Mevcut sorunların çözümünün ve giderilmesinin politik-diplomatik yollarla gerçekleştirilmesi gerektiğini ifade ettik,” dedi.
Peskov öte yandan Rusya'nın Tahran ile ilişkileri geliştirmeye devam etmeye niyetli olduğunu söyledi.
Peskov’a göre, “Rusya’nın İran’a gerektiği gibi yardım etmediği” yönündeki iddialar, “yangına körükle gitmeyi” amaçlamakta ve Moskova ile Tahran arasındaki ortaklık ilişkilerini bozmak için ortaya atılmakta.
Peskov NATO zirvesiyle ilgili de yorumlarda bulundu. Sözcüye göre NATO üyesi ülkelerin zirvesinde Rusya’nın olası saldırısı yönünde yapılan açıklamalar, İttifak üyelerini, gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 5’i düzeyinde bir savunma harcaması belirlemeye ikna etmek amacı taşıyor.
Peskov şöyle konuştu:
“Şu anda İttifak’ın ana görevlerinden biri, üye ülkelerin savunma harcamalarının GSYİH’nin yüzde 5’ine çıkarılmasına ilişkin kararın alınmasıdır. Bu yüzde 5 kararını geçirmek için cehennemden fırlamış bir yaratık, bir canavar çizilmesi gerekiyor. NATO'nun gözünde, bu canavar rolü için en uygun ülke biziz.”
- İsrail-İran ateşkes haberlerinden sonra Londra’daki ICE borsasında, Brent tipi petrolün Ağustos vadeli fiyatı yüzde 3,6 oranında düşerek varil başına 68,8 dolara geriledi. WTI tipi petrolün vadeli fiyatı ise yüzde 3,2 oranında düşerek 66,3 dolara indi. Bugünkü işlem seansında Brent’in fiyatı 67,6 dolara kadar, WTI’nin fiyatı ise 64,6 dolara kadar düşmüştü.
Petrol ve gaz fiyatları, İsrail ile İran arasında ateşkesin sağlandığına dair haberlerin ardından düşüşe geçti. Taraflar arasında bir anlaşmaya varıldığı bilgisini ilk duyuran ABD Başkanı Donald Trump oldu. İsrail makamları, Trump’ın sunduğu ateşkes önerisini resmen kabul etti. Aynı şekilde İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi de anlaşmayı onayladı.
- Rusya Savunma Bakanlığı’nın açıklamasına göre, Rus Silahlı Kuvvetleri Donetsk sınırları içindeki Dıleyevka yerleşim birimini ele geçirdi.
- Politico gazetesinin kaynaklara dayandırdığı haberine göre, 24-25 Haziran tarihlerindeki NATO zirvesi sonucunda Ukrayna’nın yeni bir askeri yardım alması pek olası görünmüyor. Gazeteye göre, Ukrayna’nın Kuzey Atlantik İttifakı’na davet edilme şansı “sıfır".
Dergi, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, iki gün sürecek olan ve Lahey’de gerçekleştirilecek NATO zirvesine katılmanın anlamlı olup olmadığından şüphe duymasına rağmen, ziyaretin gerçekleşmesi bekleniyor, diye aktardı. Habere göre Zelenskiy, ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmeyi umuyor.
Politico, Orta Doğu’daki ABD katılımlı gerilimin, NATO’nun dikkatini Ukrayna’daki askeri çatışmalardan uzaklaştırarak, üye ülkelerin savunma bütçelerini artırmaya yönelttiğini belirtiyor. Dergiye konuşan yetkililer, şu anda İttifak’ın, ülkelerin savunma harcamalarını GSYİH’nin yüzde 5’i düzeyine çıkarmaya odaklandığını ifade ediyor.
- Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Rusya ile ABD arasındaki ilişkilerin normalleşmesine yönelik görüşmeleri başlatma çağrısının, ABD Başkanı Donald Trump’ın yönetimi olduğunu belirtti.
Sergey Lavrov, Primakov Okumaları etkinliğindeki konuşmasında “Bugün Moskova ile Washington arasında derin görüş ayrılıkları olmasına rağmen, Trump’ın göreve başlamasının ardından ön koşulsuz olarak ikili diyaloğu yeniden başlatma önerisini destekledik ve bu öneriyi kabul ettik. Taraflar, propaganda ve siyasallaştırma olmaksızın, profesyonel ve somut biçimde ikili ilişkilerin nasıl normalleştirilebileceğini tartışmaya başladı,” dedi.
- Samara’daki Kurumoç ve Ulyanovsk’taki Baratayevka havalimanlarında, uçakların iniş ve kalkışlarına yönelik kısıtlamalar getirildi. Bu bilgi Rusya Federal Havacılık Kurumu (Rosaviatsiya) tarafından açıklandı.
Bu sabah ayrıca Tambov, Penza ve Saratov havalimanlarının da faaliyetleri durduruldu. Kısıtlamalar, uçuş güvenliğini sağlamak amacıyla uygulamaya kondu.
- Dünyanın gözü bu akşam başlayacak iki günlük NATO zirvesinde ve Trump'da olacak. NATO’nun 32 üye ülkesinin Devlet ve Hükûmet Başkanları ile AB temsilcilerinin katılacağı zirve, Hollanda’nın Lahey kentinde gerçekleşiyor ve 75. kuruluş yıldönümü nedeniyle ayrı bir önem taşıyor.
ABD’nin İran’a yönelik askeri operasyonları, yaklaşan NATO zirvesinde Ukrayna’nın önceliğini geri plana itti. The Washington Post gazetesinin aktardığına göre, bazı Avrupalı liderler, Başkan Donald Trump’ın zirveye katılımını sağlamak amacıyla zirvenin gündemini Ortadoğu’ya kaydırmayı tercih etti. Ukraynalı kaynaklar, ABD’nin İran’la sürecek bir çatışmaya sürüklenmesinin Kiev’e yönelik askeri ve mali desteği zayıflatabileceğinden endişe ediyor.
İttifakın 75. yılı vesilesiyle düzenlenen zirveye ev sahipliği yapan Hollanda, Trump’ın sahneye dönüşünü diplomatik gündemin merkezine taşırken, toplantı kulislerinde zirveye gayriresmi olarak "Trump Zirvesi" adı veriliyor.
Fox News'e göre ABD Başkanı Donald Trump, bu hafta Hollanda'nın Lahey kentinde düzenlenecek NATO Zirvesi kapsamında yoğun dış politika temaslarında bulunacak. Beyaz Saray, Trump’ın bazı etkinliklere katılıp katılmayacağı konusundaki soruları yanıtsız bırakırken, Başkan’ın zirve sonrasında Washington’a döneceği bildirildi.
Zirvede, Trump’ın İsrail’in Ortadoğu’daki askeri harekâtına ABD’nin desteğini artırma kararı liderler arasında özel gündem olacak. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte’nin savunma bütçelerinde yüzde 5 hedefini gündeme getirmesi, Trump için diplomatik bir kazanım olarak görülse de, başta İspanya olmak üzere bazı üyeler bu planın uygulanabilirliğine karşı çıkıyor. Öte yandan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin de zirveye katılması bekleniyor, ancak Ukrayna savaşının bu yılki zirvede ikinci planda kalabileceği konuşuluyor. Zirve süresince yoğun güvenlik önlemleri alınırken, Lahey sokaklarında protesto gösterileri şimdiden başladı.
- Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, başkente yönelik iki insansız hava aracı (İHA) saldırısının engellendiğini duyurdu. Sobyanin, her iki İHA'nın Moskova'ya yaklaşırken hava savunma sistemlerince vurulduğunu belirterek, enkazın düştüğü bölgelerde acil servis ekiplerinin çalışmalarını sürdürdüğünü bildirdi. Saldırı nedeniyle Vnukovo ve Şeremetyevo havalimanlarında uçuşlar geçici olarak durduruldu.
Ayrıca Moskova yakınındaki Krasnogorsk kentinde bir İHA, 17 katlı bir apartmana çarptı; olayda iki kişi yaralandı, yangın çıktı ve bina kısmen hasar gördü. Moskova Bölge Valisi Andrey Vorobyov, binadan 100 kişinin tahliye edildiğini bildirdi.
Rus hava savunması Kursk ve Bryansk bölgelerinde toplam dokuz Ukrayna dronunu imha etti.
- Ukrayna'nın Harkov ve Sumı bölgelerinden yoğun saldırı habereri geldi, yerel kaynakar can kayıpları rapor etti.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı, İran’ın ABD’nin Katar’daki Al-Udeid hava üssüne düzenlediği füze saldırısının ardından bir açıklama yayımlayarak, Orta Doğu’daki askeri tırmanışın son derece tehlikeli sonuçlar doğurabileceği uyarısında bulundu. Moskova, ABD ve İsrail’in İran’a yönelik saldırılarını “kışkırtılmamış birer saldırganlık eylemi” olarak nitelendirerek, tarafları siyasi ve diplomatik çözümlere dönmeye çağırdı.
Bakanlık açıklamasında, “Ortadoğu ve Hürmüz bölgesindeki saldırılar, yalnızca bölgesel güvenliği değil, küresel güvenliği de uzun vadede ciddi biçimde tehdit etmektedir. Ticaret yolları, hava ve deniz taşımacılığı ile nükleer silahların yayılmasını önleme rejimi bu gelişmelerden doğrudan etkilenmektedir” denildi. Moskova, Washington ve Tel Aviv'in İran’ın iç işlerine müdahale ettiğini ve rejim değişikliğini açıkça hedeflediğini öne sürdü.
- Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitri Medvedev, ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’a nükleer silah sağlanabileceği yönündeki kaygılarına sosyal medya üzerinden yanıt verdi. Medvedev, Rusya'nın İran’a nükleer silah sevkiyatı yapma gibi bir planı olmadığını vurgulayarak, “Biz, İsrail’in aksine Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması’nın (NPT) bir tarafıyız” dedi. Medvedev ayrıca nükleer silahların sonuçlarını iyi bildiğini, ABD Başkanı Barack Obama ile 2010 yılında Stratejik Saldırı Silahlarının Azaltılması Antlaşması’nı (START) imzaladığını hatırlattı.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Kiev ve Kiev bölgesine düzenlenen gece saldırısının, Ukrayna’nın savunma sanayii tesislerine yönelik olduğunu açıkladı. Bakanlığın açıklamasına göre, yüksek hassasiyetli silahlar ve saldırı dronlarıyla düzenlenen “toplu saldırı” sonucunda hedef alınan askeri-endüstriyel altyapı tamamen vuruldu.
-Kiev Şehir Askeri İdaresi Başkanı Timur Tkaçenko'nun açıklamasına göre, dün gece başkente düzenlenen füze saldırısında hayatını kaybedenlerin sayısı sekize yükseldi.
- Macaristan ve Slovakya, Brüksel'deki AB Dışişleri Bakanları toplantısında, Rus enerji kaynaklarına yönelik kısıtlamalar içeren 18. yaptırım paketinin kabulünü engelledi. Macaristan Dışişleri Bakanı Szijjarto, bu adımın enerji güvenliğini koruma amacı taşıdığını belirtti. Paket, Rus petrolüne fiyat tavanı indirimi ve bazı boru hatlarına kısıtlama gibi maddeler içeriyordu.
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, İngiltere Başbakanı Keir Starmer ile Londra’daki başbakanlık konutu 10 Numara Downing Street’te buluştu. Zelenskiy'nin İngiltere ziyareti kapsamında Kral Charles III ile de görüştüğü bildirildi.
- Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU), Polonya'nın Rzeszów kentinde Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’e yönelik planlanan bir suikast girişiminin, Polonya güvenlik birimleriyle yürütülen ortak operasyon sonucu engellendiğini duyurdu. SBU Başkanı Vasiliy Malyuk, suikast girişiminde bulunan şahsın Sovyet ideolojisine bağlılığıyla bilinen eski bir Polonyalı asker olduğunu belirtti. Açıklamada, saldırı için FPV tipi bir drone veya keskin nişancı tüfeği kullanılmasının planlandığı aktarıldı.
- ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna Özel Temsilcisi Keith Kellogg, 21 Haziran’da Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko ile Minsk’te yaptığı görüşmede Rusya-Ukrayna savaşını da ele aldıklarını açıkladı. Kellogg, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Trump’ın “güç yoluyla barış” anlayışı doğrultusunda savaşı sona erdirme çabalarını vurguladığını belirtti. Ziyaret sırasında Japonya ve Polonya dahil altı ülkeden 14 tutuklunun serbest bırakıldığını ifade eden Kellogg, bunun “mükemmel bir ekip çalışması” sonucu gerçekleştiğini söyledi. Serbest bırakılanlar arasında, Belarus’ta “Belarus’un Navalnıy’ı” olarak anılan eski cumhurbaşkanı adayı Sergey Tihanovski de yer aldı. Tihanovski, ilk basın toplantısında Trump’a çağrıda bulunarak, Belarus’taki binin üzerindeki siyasi mahkûmun tamamının serbest bırakılması için Lukaşenko’ya tek bir kelimeyle baskı yapabileceğini söyledi.
23 Haziran Pazartesi
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, NATO temsilcilerinin Rusya’nın Avrupa ülkelerine saldırmayı planladığı yönündeki açıklamalarını “uydurma” olarak nitelendirdi. Putin, bu söylemlerin, NATO ülkelerinin savunma harcamalarını artırma planlarını halklarına gerekçelendirmek için kullanıldığını belirtti.
Putin, askerî akademi mezunlarıyla yaptığı görüşmede “Bu tehdit masalını kendileri uydurdular, her yıl tekrar edip duruyorlar... amaçları halklarını kandırmak ve onlardan daha fazla para almak,” dedi.
- Putin, yeni orta menzilli füze sistemi Oreşnik'in seri üretimine başlandığını açıkladı. Yeni devlet silahlanma programı kapsamında nükleer üçlü yapıya da özel önem verileceğini belirten Putin, Oreşnik sisteminin savaş koşullarında yüksek performans gösterdiğini ifade etti. Ayrıca, stratejik füze kuvvetlerine 12 bin km menzilli Yars füzelerinin teslim edileceğini, bu yıl içerisinde hava kuvvetlerine yeni Tu-160M tipi nükleer bombardıman uçaklarının katılacağını duyurdu.
- Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov’un açıklamasına göre, Putin ile İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi arasında Kremlin’de yapılan görüşmede, Orta Doğu’daki çatışmaların barışçıl yollardan çözümüne dair olasılıklar değerlendirildi. Peskov, tarafların konuya bakışlarının farklı olduğunu ve bölgedeki durumun hâlâ çok gergin olduğunu belirtti. Arakçi’nin Rusya’dan insani yardımın dışında bir destek talep edip etmediği sorusuna ise net yanıt verilmedi.
- Peskov ayrıca, ABD’nin İran’daki hedeflere düzenlediği saldırılarla, nükleer silahların yayılmasını önlemeyi amaçlayan küresel rejimin fiilen ağır bir darbe aldığını söyledi. Kremlin sözcüsü “Nükleer silahsızlanma rejimi hukuken hâlâ var, ancak fiilen bu saldırılarla büyük yara aldı,” dedi.
- Rusya Dış İstihbarat Servisi’ne (SVR) göre, Sırbistan, askeri ürünlerini dolaylı yollardan Ukrayna’ya ulaştırmak için alternatif güzergâhlar kullanıyor ve bu yolla teslimatlarını artırıyor. SVR’nin açıklamasına göre, Sırp savunma sanayisinin ürettiği mühimmat, NATO ülkelerine parça hâlinde sevk ediliyor ve bu parçalar özellikle Çekya ile Bulgaristan’da birleştirilip Ukrayna’ya gönderiliyor. Böylece, bu ürünler kâğıt üstünde Sırbistan menşeli değilmiş gibi gösteriliyor.
Kremlin Sözcüsü Peskov, Sırp mühimmatının NATO ülkeleri üzerinden Ukrayna’ya gönderilmesi konusunun özel önem arz ettiğini belirtti. Bu konuda Sırbistan ile temas kurulduğunu ve gerekli güvencelerin alındığını ifade etti. Peskov “Umarız böyle bir uygulama olduysa bile yanlışlıkla olmuştur ve gerekli önlemler alınır. Bu konu bizim için de, Sırbistan için de son derece hassastır,” dedi.
- Moskova Şehir Mahkemesi’nde görülen duruşmada savcılık, eski savunma bakan yardımcısı ve Oboronstroy şirketinin eski başkanı Timur İvanov için 14,5 yıl hapis cezası talep etti. İvanov, 216,6 milyon ruble değerinde kamu kaynağını zimmetine geçirmek ve 3,9 milyar rubleyi bankadan kaçırmakla suçlanıyor. Aynı davada yargılanan yardımcısı Anton Filatov için de 14 yıl hapis cezası istendi.
- “Rosneft”, Sakhalin-1 projesindeki petrol üretimini ağustos ayında 20-25 gün süreyle durduracak. Reuters’ın kaynaklarına göre bu duraklama, planlanan bakım-onarım çalışmaları kapsamında gerçekleştirilecek. Söz konusu sahadan çıkarılan Sokol tipi petrolün ihracatı, son üç yıldır yaptırımlar nedeniyle düşüşteydi. Temmuz ayında üretim, günlük 150–160 bin varilden 135 bin varile inecek.
- Rusya’da oturum izni veya çalışma izni almak isteyen göçmenler için uygulanan Rusça sınavında, 10 Temmuz 2025 itibarıyla dinleme ve konuşma bölümleri zorlaştırılacak. Eğitim denetim kurumu Rosobrnadzor’un açıklamasına göre, dinleme bölümündeki soru sayısı iki katına çıkarılarak dörde yükseltilecek ve bu bölüm için artık asgari geçme notu zorunlu hale gelecek.
- Putin, İran’a yönelik saldırıların tahrik edilmemiş birer saldırganlık eylemi olduğunu ve hiçbir şekilde meşrulaştırılamayacağını söyledi. Putin açıklamayı İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ile yaptığı görüşmede yaptı.
Putin “Bölgede ve ülkeniz çevresinde durumun keskin biçimde gerildiği bir dönemde Rusya’ya ziyarette bulunuyorsunuz. Yaşanan gelişmelere ilişkin tutumumuz iyi biliniyor, bu tutum Dışişleri Bakanlığımız tarafından Rusya adına açıkça ifade edildi. Ayrıca Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ndeki duruşumuzu da biliyorsunuz,” dedi.
Rusya liderine göre, Moskova mevcut kriz karşısında Tahran’a yardım etmek için çeşitli çabalar yürütüyor. Putin, bölgedeki karmaşık durumdan çıkış yolları üzerinde birlikte düşünmeyi önerdi.
İran Dışişleri Bakanı Arakçi, 22 Haziran’da Moskova’ya gelmişti. Reuters’ın haberine göre, Arakçi ziyareti sırasında, ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine yönelik saldırılarından sonra Tahran’a destek çağrısında bulunan İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in mektubunu Putin’e iletecek.
- Putin ile ABD Başkanı Donald Trump’ın acil durumlarda günün her saatinde birbirleriyle iletişime geçebilecekleri teknik olanaklara sahip oldukları ve bu tür doğrudan temaslara açık oldukları bildirildi. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov’un açıklamasına göre, iki lider arasında bu konuda bir mutabakat ve kapalı iletişim kanalları mevcut. Peskov “Mesaj alışverişi konusuna gelince, liderler arasında bir anlaşma ve anlayış var: Gerekli gördükleri her durumda anlık telefon görüşmeleri yapmaları mümkün,” dedi.
Kremlin, İran-İsrail çatışması bağlamında Tahran’dan nasıl bir talep geleceğine bağlı olarak İran’a askerî ve diğer türden yardımlar sağlanıp sağlanmayacağına karar verileceğini açıkladı. Peskov, İran’a S-300 veya S-400 hava savunma sistemleri gönderilip gönderilmeyeceği sorusuna ise doğrudan yanıt vermedi. Sözcü “Her şey İran tarafının ne talep edeceğine bağlı. Bugün İran Dışişleri yetkilileriyle temaslar olacak. Bu temaslar sırasında yaşanan dramatik tırmanış sonrası karşılıklı görüş alışverişinde bulunulacak ve İran tarafı bu konudaki yaklaşımını bize iletecek,” dedi.
Rusya ile ABD liderlerinin son temaslarında İran konusunun da gündeme geldiğini belirten Peskov, Trump’ın İran’a saldırı planlarıyla ilgili olarak Rus tarafını önceden bilgilendirmediğini vurguladı. Kremlin sözcüsü “İran konusu, son görüşmelerde defalarca ele alındı. Rusya tarafından bazı öneriler dile getirildi ancak detaylı bir bilgilendirme söz konusu olmadı,” dedi.
Öte yandan Vladimir Putin, Irak Başbakanı Muhammed es-Sudani ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşmeye ilişkin bir açıklama hazırlığında olduklarını belirten Peskov, detayların daha sonra paylaşılacağını söyledi.
- Rusya, Ukrayna ile yapılması planlanan barış müzakerelerinin üçüncü turunun tarihinin bu hafta içinde netleşmesini bekliyor. Peskov’un açıklamasına göre, 16 Mayıs ve 2 Haziran tarihlerinde üç yıl aradan sonra gerçekleşen doğrudan görüşmelerde esir değişimi ve ateşkes konusunda mutabakatlar sağlanmıştı. Yeni tur için 22 Haziran sonrası tarih düşünülüyor. Ukrayna Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Kislitsa, Rusya’nın İstanbul’a hangi önerilerle geleceğini önceden netleştirmesi gerektiğini belirtmişti. Kiev, toprak meselelerinin çözümü için liderler düzeyinde bir görüşmenin zorunlu olduğunu savunuyor.
Kremlin, Ukrayna meselesinde teknik düzeyde çalışmaların sürdüğünü ve bu formatın uygun görüldüğünü açıkladı. Peskov “İkinci İstanbul görüşmesinde varılan anlaşmalar hayata geçiriliyor. Esir ve cenaze değişimleri devam ediyor,” dedi.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD Başkanı Donald Trump arasında bir telefon görüşmesi planlanmıyor. Tass'ın duyurduğu açıklama, Rus liderin yardımcısı Yuriy Uşakov tarafından gazetecilere yapıldı.
Bir gün önce Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, ihtiyaç duyulması halinde görüşmenin hızlı bir şekilde organize edilebileceğini söylemişti. Peskov’a göre, iki lider de yüz yüze görüşmenin öneminin farkında ancak bunun için özenli bir hazırlık gerekiyor.
Putin ve Trump bu yıl içinde beşinci kez 14 Haziran’da telefonda görüşmüştü. Görüşmede Orta Doğu’daki gerilim ele alınmıştı. Önceki görüşmelerde ise daha çok Rusya-ABD ilişkilerinin normalleştirilmesi ve Ukrayna’daki çatışmanın çözümü gündemdeydi.
- Reuters’ın üst düzey bir kaynağa dayandırdığı habere göre, İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, dini lider Ayetullah Ali Hamaney’in desteğini isteyen bir mektubunu Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e iletecek.
23 Haziran sabahı Putin’in yardımcısı Yuriy Uşakov, İran Dışişleri Bakanı’nın bugün Kremlin’de kabul edileceğini açıkladı. Rusya’ya bir gün önce gelen Arakçi, “dünya düzeninin fiilen tehdit altında olduğu yeni ve tehlikeli koşullarda” Moskova ile yapılacak istişarelerin büyük önem taşıdığını söyledi.
- Rusya Savunma Bakanlığı, 23 Haziran gecesi Kiev bölgesindeki Ukrayna savunma sanayii tesislerine, bir askeri havaalanının altyapısına ve Ukrayna Deniz Kuvvetleri’ne ait mayın ve torpido mühimmat deposuna yönelik toplu saldırı düzenlendiğini açıkladı.
Açıklamaya göre saldırı, yüksek hassasiyetli silahlar ve taarruz tipi insansız hava araçları kullanılarak gerçekleştirildi. “Saldırı hedeflerine ulaştı, belirlenen tüm noktalar imha edildi” denildi.
Öte yandan Ukrayna Devlet Acil Durumlar Servisi ve İçişleri Bakanı İgor Klimenko, gece boyunca Kiev ve Kiev bölgesinin hava saldırılarına maruz kaldığını bildirdi.
Kiev Belediye Başkanı Vitaliy Kliçko, saat 00:01’de hava savunma sistemlerinin devrede olduğunu duyurdu. Gece boyunca farklı bölgelerde düşen enkazlar, isabet alan yerler ve yaralılar hakkında bilgi verdi. En çok hasar gören bölgeler arasında Solomensk, Darnitsk ve Svyatoşin yer aldı. Kliçko’nun açıklamasına göre saldırıda beş kişi hayatını kaybetti, 19 kişi yaralandı.
- Japonya Başbakanı Şigeru İşiba, 24-25 Haziran tarihlerinde Lahey’de düzenlenecek NATO zirvesine katılmaktan vazgeçmeyi planlıyor. Haberi Kyodo News, hükümet kaynaklarına dayandırarak duyurdu.
Reuters da benzer bilgiyi kendi kaynaklarına dayandırarak aktardı. Zirvede Japonya’yı Dışişleri Bakanı Takeshi Iwaya temsil edecek.
Fuji TV’nin haberine göre İşiba’nın zirveye gitmekten vazgeçmesinin nedeni, NATO’nun Hint-Pasifik bölgesindeki ortakları ile yapılması planlanan toplantının gerçekleşme ihtimalinin düşük olması.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Herson bölgesindeki Davıdov Brod yerleşimi yakınlarında bulunan Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’ne ait bir eğitim poligonunun İskender-M füzesiyle vurulduğunu duyurdu. Açıklamaya göre saldırı sırasında bölgede yoğun şekilde Ukraynalı askerler bulunuyordu ve "saldırı sonucunda 70’ten fazla personelin etkisiz hale getirildiği" bildirildi. Açıklamaya göre ayrıca poligonu koruyan hava savunma birimi, “Taran” tipi bir dron ve Ukrayna ordusuna ait on araç da imha edildi. Ukrayna kara kuvvetleri ise poligonda bir mekanize tugayın eğitim faaliyeti yürüttüğünü doğruladı. Bu operasyon, bir gün önce Donbas'taki hava üssü altyapısı ve yakıt tesislerine yönelik saldırının ardından geldi. Rusya, bu tür harekâtlarla Ukrayna'nın cephe hattındaki ikmal hatlarını kesintiye uğratmayı hedeflediğini savunuyor.
- Rusya, Çin ve Pakistan, ABD'nin İran’a yönelik saldırılarını kınayan ve acil ateşkes çağrısında bulunan bir BM Güvenlik Konseyi karar tasarısı hazırlayarak üye ülkelere sundu. TASS'ın BM'deki kaynaklara dayandırdığı haberine göre, söz konusu tasarıda, İran’a barışçıl nükleer programını yürütme garantisi verilmesi karşılığında tüm çok taraflı ve tek taraflı yaptırımların kaldırılması öneriliyor. Tasarının 22 Haziran'da oylanmayacağı, ancak şu anda Güvenlik Konseyi üyeleri arasında istişare amacıyla dağıtıldığı bildirildi.
- İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, ABD ve İsrail'in İran'a yönelik saldırılarını görüşmek üzere pazar akşamı Moskova’ya geldi. IRNA haber ajansının bildirdiğine göre Arakçi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve diğer yetkililerle temaslarda bulunmayı planlıyor. Arakçi, pazartesi Putin’le görüşmeyi umduğunu belirterek, İran ile Rusya arasında stratejik bir ortaklık bulunduğunu, bu nedenle iki ülkenin sürekli olarak istişarelerde bulunduğunu vurguladı.
- Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vasiliy Nebenzya, ABD’nin İran’daki nükleer tesislere düzenlediği saldırıların ardından toplanan BM Güvenlik Konseyi’nde yaptığı konuşmada, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın (UAEA) duruma dair “tarafsız ve profesyonel” bir rapor sunmasını beklediklerini söyledi. UAEA’nın bu raporu, ajansın Yönetim Kurulu’nun acil toplantısında sunması gerektiğini belirten Nebenzya, Washington’un saldırısını “kışkırtılmamış” bir eylem olarak niteledi. ABD’nin bu adımla “Pandora’nın kutusunu açtığını” belirten Rus temsilci, Washington’un İsrail’in çıkarları uğruna sadece Gazze’deki sivil ölümlerine sessiz kalmakla kalmadığını, aynı zamanda tüm dünyanın güvenliğini de riske attığını savundu.
- NATO üyesi ülkeler, savunma harcamalarını önümüzdeki on yıl içinde kademeli olarak artırarak 2035 yılına kadar gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYİH) %5’ine çıkarma konusunda anlaşmaya vardı. Reuters’ın diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberine göre, planın hazırlanması sürecinde özellikle İspanya’nın itirazları nedeniyle bazı iç tartışmalar yaşandı. Ancak nihayetinde belge 32 üye ülkenin tamamının onayını aldı. Savunma bütçelerindeki artış planı, temmuz ayında Lahey’de düzenlenecek NATO zirvesinde liderlerin onayıyla resmen yürürlüğe girecek.
- Ukrayna Genelkurmay Başkanı Aleksandr Sırski, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin halen Rusya'nın Kursk bölgesinde yaklaşık 90 kilometrekarelik bir alanı kontrol ettiğini iddia etti.
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Norveç’in Ukrayna savunma sanayisine 400 milyon dolarlık yatırım yapma kararı aldığını duyurdu. Zelenskiy, Norveç Savunma Bakanı’nın Ukrayna ziyaretine atıfla, söz konusu fonların özellikle insansız hava araçları üretimi için kullanılacağını belirtti.
- Orenburg merkezli Yamal Havayolları’na ait Superjet 100 tipi yolcu uçağı, teknik bir arıza nedeniyle kalkış yaptığı Omsk Havalimanı’na geri dönmek zorunda kaldı. Interfaks’ın ulaştığı bilgilere göre, uçakta 66 yolcu ve beş mürettebat bulunuyordu. Uçak sorunsuz şekilde iniş yaptı ve olayda yaralanan olmadı. Arıza nedeniyle geçici olarak hizmet dışı bırakılan uçaktaki yolcuların, varış noktası olan Noyabrsk’a alternatif bir seferle ulaştırılacağı bildirildi. Olayla ilgili olarak ulaşım savcılığı denetim başlattı.
22 Haziran Pazar
- ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance, İran'ın nükleer silah geliştirmesine karşı Rusya, Çin ve ABD'nin ortak bir tutum içinde olduğunu iddia etti. ABC News’e konuşan Vance, “Orta Doğu’da nükleer silahların yayılması herkes için felaket olur. Bu, Rusya, Çin ve ABD’nin büyük ölçüde aynı görüşte olduğu nadir konulardan biri” dedi. Vance’in açıklaması, Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitri Medvedev’in ABD’nin İran’daki nükleer tesislere düzenlediği saldırılara rağmen Tahran’ın nükleer silah üretimine devam edeceğini savunduğu çıkışının ardından geldi.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin İran’daki nükleer tesislere düzenlediği saldırıları “sorumsuzca” olarak nitelendirdi. Bakanlık, saldırıların özellikle Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyesi bir ülke tarafından gerçekleştirilmiş olmasının ayrı bir endişe kaynağı olduğunu vurguladı. Açıklamada, BM Güvenlik Konseyi ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın (UAEA) bu saldırılara karşı "yuvarlak ifadelerden kaçınarak" net bir tutum alması gerektiği belirtildi.
Açıklamada, "Rusya, İsrail'in saldırılarının ardından, ABD'nin İran'daki bazı nükleer tesislere yönelik saldırı düzenlemesini şiddetle kınıyor. Hangi argümanlar kullanılırsa kullanılsın, egemen bir devletin topraklarına füze ve bombalı saldırı düzenleme kararı, uluslararası hukuk, Birleşmiş Milletler (BM) Şartı ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) kararlarını ihlal ediyor. Özellikle BMGK daimi üyesi olan ülkenin bunu yapması endişe verici" denildi.
Bakanlık, söz konusu eylemin olası radyolojik sonuçlarının henüz değerlendirilmediğine dikkat çekerek, “Ancak şimdiden tehlikeli bir tırmanmanın başladığı ve bunun bölgesel ve küresel güvenliği tehdit edeceği açıkça görülüyor” ifadelerini kullandı.
Açıklamada, "ABD ve İsrail'in çatışmacı eylemlerine birlikte karşı koymak lazım. Saldırganlığı sona erdirmeye, durumun siyasi ve diplomatik yola döndürülmesi için koşulların yaratılması yönünde girişimlerde bulunmaya çağırıyoruz" denildi.
- Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitri Medvedev, ABD’nin İran’daki üç nükleer tesise düzenlediği hava saldırılarının ardından yaptığı açıklamada, Washington’un kendini “yeni bir çatışmanın ve muhtemel kara harekâtının içine çektiğini” söyledi. Medvedev, Telegram’daki paylaşımında “Barış getireceği söylenen Başkan Trump yeni bir savaşa başladı. Bu saldırı, Amerika’nın doğrudan müdahil olduğu bir çatışmayı tetikledi” dedi. Medvedev’e göre saldırılar İran’ın nükleer altyapısını ciddi şekilde etkilemedi, uranyum zenginleştirme çalışmaları ve gelecekteki nükleer silah üretimi sürdürülecek. Ayrıca, bazı ülkelerin İran’a doğrudan nükleer silah desteği verebileceğini öne sürdü.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Harkov bölgesindeki Petrovskoye köyü ile Donetsk Halk Cumhuriyeti'ne bağlı Perebudova yerleşiminin Rus ordusunun kontrolüne geçtiğini duyurdu. Petrovskoye, Harkov’un İzyum ilçesinde yer alıyor ve Berestyanki ile Zavgorodnoye köylerini de kapsıyor, 2020 itibarıyla nüfusu yaklaşık 3 bin kişiydi. Donetsk’teki Perebudova ise Velikonovoselkovsky ilçesine bağlı ve 2001 sayımına göre 164 kişi yaşıyordu. Bakanlık bir gün önce, Harkov bölgesindeki Kupyansk ile Volçansk şehirlerini birbirine bağlayan demiryolu hattı üzerinde bulunan Moskovka yerleşiminin de ele geçirildiğini açıklamıştı.
- ABD Başkanı Donald Trump, Amerikan Hava Kuvvetleri'nin İran'daki üç nükleer tesisi hedef alan büyük bir saldırı gerçekleştirdiğini açıkladı. Trump’a göre, saldırıda kullanılan bombardıman uçaklarından biri, uranyum zenginleştirme tesisi Fordo’ya “tam mühimmat” bıraktı. Aynı zamanda Natanz ve İsfahan’daki tesisler de vuruldu. Böylece ABD, İsrail’in İran’a karşı başlattığı askeri operasyona, Kongre kararı olmadan, doğrudan Trump'ın tek başına aldığı kararla resmen katılmış oldu. Trump, “Tüm uçaklar güvenle dönüş yolunda. Şimdi barış zamanı” açıklamasını yaparken, New York Times saldırıda B-2 tipi bombardıman uçaklarının görev aldığını bildirdi.
Pek çok analize göre Trump’ın İran’a yönelik bu saldırıyı Kongre onayı olmadan gerçekleştirmesi teknik olarak mümkün, ancak anayasaya ve uluslararası hukuka uygunluğu tartışmalı. Kongre içinden bu karara yönelik ciddi tepki gelmesi ve hukuki-siyasi sonuçlar doğurması bekleniyor.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, Ukrayna ordusuna ait onlarca insansız hava aracının (İHA) 19 ve 20 Haziran tarihlerinde Batı Kazakistan bölgesi üzerinden uçarak Rus topraklarındaki hedeflere saldırı düzenlemeye çalıştığını açıkladı. Zaharova, bu tür eylemlerin hem Rusya’nın hem de Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ) üyesi olan müttefiki Kazakistan’ın güvenliğini tehdit ettiğini belirtti. Rus yetkili, uluslararası kuruluşlara ve sorumlu hükümetlere "provokasyonlara" karşı açık tepki vermeleri çağrısında bulundu.
Kazak basınına göre, 2024 yılı başından bu yana Batı Kazakistan ve Mangistau bölgelerinde en az altı kez tanımlanamayan İHA’lar ya da parçaları bulundu. 19 Haziran’da Mangistau’da ele geçirilen bir drone’un Ukrayna üretimi “Morok” tipi olduğu ve 800 km menzile, 30 kg patlayıcı taşıma kapasitesine sahip olduğu öne sürüldü. Aynı tarihlerde Rusya Savunma Bakanlığı da Astrahan ve Volgograd bölgelerinde toplamda 19 İHA’nın düşürüldüğünü duyurmuştu. (RBC)
- M. Komsomolets'in aktardığına göre Rusya, 21 Haziran gecesi Ukrayna'nın çeşitli bölgelerine yönelik kapsamlı bir füze ve İHA saldırısı gerçekleştirdi. En ağır darbe, Avrupa’nın en büyük petrol rafinerisi olan Kremençuk rafinerisine indirildi. 50'den fazla “Geran” tipi insansız hava aracının hedef aldığı tesis, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin Donbas'taki yakıt ihtiyacını karşılıyordu. Rusya Savunma Bakanlığı, rafinerinin ikinci kez hedef alınmasının nedenini, ilk saldırı sonrası kalan altyapının tespit edilip “tamamlayıcı bir darbeyle” tamamen devre dışı bırakılması olarak açıkladı. Saldırı sonrası kent yoğun duman altında kalırken, tesiste çıkan yangınlar uzun süre söndürülemedi.
- Zelenskiy, Putin’in "Rus askerinin ayağının bastığı yer bizimdir" sözüne tepki gösterdi ve bunu "Rus emperyalizminin açık itirafı" diye niteledi. Zelenskiy, bunun sadece Ukrayna değil, Belarus, Baltık ülkeleri, Moldova, Kafkaslar ve Kazakistan için de tehdit anlamı taşıdığını iddia etti. Zelenskiy, Rusya’ya karşı daha etkili uluslararası yaptırımlar için yeni diplomatik adımlar atacaklarını, İHA üretimi ve kullanımına daha fazla kaynak ayıracaklarını ve Ukrayna Dışişleri’nde bazı kadro değişikliklerine gideceklerini açıkladı.
- M. Komsomolets yazarı Mihail Rostovskiy, ABD'nin İran'ın vurmasından bir gün önce kaleme aldğı yazıda, "Trump’ın İsrail’le birlikte İran’a karşı sert adımlar atması, Moskova açısından son derece riskli bir tablo doğuruyor" dedi. “Eğer Trump dizginlenemez hale gelirse, Kremlin kilit müttefikini kaybedebilir, Ortadoğu ise tam anlamıyla kaosa sürüklenir,” diyen Rostovskiy, Putin’in bu riski gördüğünü ve İran'la stratejik işbirliği anlaşmasının İran Meclisi’nde ani biçimde onaylanmasının da bu diplomatik çabanın bir parçası olduğunu belirtti. Putin, dünya haber ajanslarıyla yaptığı toplantıda, İsrail’in Ali Hamaney’e suikast düzenlemesi ihtimalini “tartışmak bile istemediğini” söylese de, yorumcuya göre bu senaryo artık masada.
Rostovskiy yazısında, Rusya-İran ilişkisini “hesaplı bir evlilik” olarak tanımlıyor ve bu ittifakın Moskova'nın Ortadoğu’daki nüfuzu için temel taşı olduğunu vurguluyor. “Putin, mevcut İran rejimiyle kurduğu ilişkilerin çökmesinin Kremlin’e ciddi prestij ve nüfuz kaybı getireceğini biliyor,” diye yazan Rostovskiy, Moskova’nın İran’ı korumaya yönelik girişimlerini sınırlı ama kritik araçlarla yürüttüğünü savunuyor.
- Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitri Medvedev, Ukrayna’nın “kirli bomba” geliştirme ve kullanma girişimlerinin ağır sonuçları olacağı uyarısında bulunarak, buna karşılık olarak “temiz bomba” yani taktik nükleer silah kullanabileceklerini açıkladı. Telegram hesabından yaptığı paylaşımda Medvedev, “Kirli bomba kullanımı aşırı tehlikeli bir provokasyon olur, biz buna elimizde bolca bulunan temiz bombayla karşılık veririz” dedi. Ukrayna’nın böyle bir silah geliştirdiği yönündeki iddialar, bir gün önce Vladimir Putin tarafından da dile getirilmişti. Medvedev, “Çernobil’in yasak bölgesinde bir yürüyüş yapmak yeterli olur” diyerek nükleer karşılığın etkilerine dikkat çekerken, ABD’nin İsrail’e desteğini eleştirerek, “Çoğu Amerikalı Ukrayna’nın nerede olduğunu bile bilmiyor ama şimdi mesele İsrail olunca işler değişti” ifadesini kullandı.
- Tamamen yerli üretimle geliştirilen SJ-100 yolcu uçağı, Rusya’nın doğusundaki Komsomolsk-na-Amure kentinden kalkarak başkent Moskova yakınlarındaki Jukovskiy Havalimanı’na ilk uzun menzilli uçuşunu başarıyla gerçekleştirdi. Yaklaşık 6 bin kilometrelik mesafeyi, İrkutsk ve Novosibirsk'te yapılan ara inişlerle tamamlayan uçak, toplamda 9 saat havada kaldı. "Vesti" televizyonunun bildirdiğine göre, uçuş boyunca tüm yerli üretim sistemler sorunsuz çalıştı.
- Rusya Başbakan Yardımcısı Dmitri Çernışenko, St. Petersburg Uluslararası Ekonomik Forumu’nda (PMEF-2025) yaptığı açıklamada, Rus sporcuların 31 farklı branşta uluslararası müsabakalara katılım hakkı elde ettiğini duyurdu. "Buz çözülmeye başladı diyebiliriz," ifadelerini kullanan Çernışenko, bu gelişmenin spor diplomasisi açısından önemli bir adım olduğunu vurguladı.
Çernışenko’ya göre, bu başarıda Rusya Spor Bakanlığı'nın yürüttüğü kapsamlı çalışmalar etkili oldu. Ancak Rus sporcuların tamamen uluslararası arenaya dönüşünün, 23 Haziran’da Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) başkanlığına başlayacak olan Kirsty Coventry’nin kararlarına bağlı olacağını belirtti.
- Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko'nun basın sözcüsü Natalya Eysmont, muhalif siyasetçi Sergey Tihanovski'nin serbest bırakılmasının tamamen insani nedenlerle gerçekleştiğini açıkladı. Eysmont, kararın aile birleşimini sağlama amacıyla alındığını belirtti. Dün serbest bırakılan 14 kişi arasında yer alan Tihanovski'nin, eşi Svetlana Tihanovskaya ile Litvanya'da buluştuğu bildirildi. 2021 yılında 18 yıl hapse mahkûm edilen Tihanovski, kitlesel isyan örgütlemek, toplumsal düşmanlığı körüklemek ve seçim komisyonunun çalışmalarına engel olmakla suçlanmıştı.
21 Haziran Cumartesi
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, İstanbul’daki barış görüşmelerinin uzamasının Kiev’i zorlu bir tercihle karşı karşıya bıraktığını söyledi. Zelenskiy’ye göre, Rusya bu süreci kasıtlı olarak uzatıyor; böylece hem Batı yaptırımlarının ertelenmesini sağlıyor hem de ABD’ye “diplomatik süreç devam ediyor” mesajı vererek Washington’un Ukrayna’ya olan desteğini azaltmayı hedefliyor. Zelenskiy, bu durumun Ukrayna’yı mevcut çizgiyi sürdürmek ya da alternatif bir yola sapmak arasında bırakabileceğini vurguladı.
Ukrayna lideri, esir değişimlerinin de liderler düzeyinde beklenen zirvenin ertelenmesine yol açabileceğini belirtti. Şu ana kadar İstanbul’da 16 Mayıs ve 2 Haziran tarihlerinde iki görüşme yapıldı; üçüncü bir tur içinse 22 Haziran sonrası işaret edildi. Son görüşmelerde taraflar, ateşkes önerilerini içeren memorandumlar alışverişinde bulundu. Moskova tarafı sundukları belgeyi Kiev’in alabileceği “en iyi teklif” olarak niteledi. Görüşmelerin somut sonuçları arasında, ağır yaralılar ve genç askerler dahil olmak üzere yapılan esir takasları ve 6 bini aşkın cenazenin taraflara iadesi yer aldı.
- Zelenskiy, Trump’la geçen hafta gerçekleşemeyen görüşmenin ardından, 24-25 Haziran’da Lahey’de düzenlenecek NATO Zirvesi kapsamında yeni bir görüşme planlandığını açıkladı. Zelenskiy, henüz zirveye katılıp katılmayacağına kesin karar vermediğini belirtse de katılım ihtimalinin yüksek olduğunu söyledi. G7 Zirvesi’nde yapılması beklenen önceki görüşme, Trump’ın Ortadoğu’daki gelişmeler nedeniyle zirveyi erken terk etmesi sonucu iptal edilmişti.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna’nın enerji ve askeri altyapısına yönelik "grup saldırısı" düzenlendiğini açıkladı. Açıklamada, Donbas’taki Ukrayna birliklerine yakıt sağlayan enerji tesisleri ile bir askeri havaalanı altyapısının, füze ve insansız hava araçlarıyla vurulduğu belirtildi. Poltava bölgesindeki Kremençuk’ta enerji altyapısını hedef alan geniş çaplı saldırıya ilişkin ilk bilgiyi ise bölge yönetimi paylaşmıştı. Ukrayna Hava Kuvvetleri, saldırıda "Kinjal" ve "Kalibr" füzelerinin kullanıldığını ve iki Kalibr füzesinin hedefi vurduğunu duyurdu. Moskova "tüm hedeflerin başarıyla vurulduğunu" bildirdi.
- Belaruslu muhalif siyasetçi Sergey Tihanovskiy, ABD Başkanı Donald Trump’ın özel temsilcisi Keith Kellogg’un Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko ile yaptığı görüşmenin ardından serbest bırakıldı. 2020 seçimlerinde adaylığı engellenen Tihanovskiy'in yerine eşi Svetlana Tihanovskaya aday olmuş, kendisi ise 2021’de 18 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. Tihanovskiy’in serbest bırakıldığını hem eşi Tihanovskaya hem de ABD’li yetkililer doğruladı; toplamda 14 muhalif tutuklunun salıverildiği bildirildi. Tihanovskiy, serbest kaldıktan sonra Belarus’tan ayrıldı.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna'nın Donetsk, Lugansk, Zaporojiya ve Herson bölgelerinde 2022 yılında yapılan referandumların sonuçlarını tanıması gerektiğini belirterek, "bu bölgelerin Rusya’ya katılımını tanımamak, gelecekte silahlı çatışmanın yeniden başlama riskini doğurur" dedi. Sky News Arabia’ya verdiği demeçte Putin, kalıcı istikrarın sağlanması için Ukrayna’nın "tarafsız statüde olması", "yabancı askeri ittifaklara katılmaması" ve "nükleer silahtan vazgeçmesi" gerektiğini vurguladı. Ayrıca, "çözülmemiş insani meselelerin" de barış sürecinde dikkate alınması gerektiğini söyledi.
Putin, "Umarım Ukrayna'nın mevcut liderleri, üçüncü tarafların değil, kendi ulusal çıkarlarının rehberliğinde hareket eder" diyerek, "Ukrayna, Rusya’ya karşı çalışan dış güçlerin elinde bir araç olmaktan daha iyi bir kaderi hak ediyor" ifadelerini kullandı. Rusya’nın barış şartları arasında, Ukrayna'nın NATO’ya katılmaktan vazgeçmesi, yabancı askeri varlığa izin vermemesi, Donetsk, Lugansk, Zaporojye, Herson ve Kırım’ın Rus toprağı olarak tanınması ile Rus dili ve Ukrayna Ortodoks Kilisesi üzerindeki sınırlamaların kaldırılması da yer alıyor. Başkan Zelenski ise, "Ukrayna’nın tarafsızlık ilan etmeyeceğini ve NATO hedefinden vazgeçmeyeceğini" açıkça dile getirmişti.
Putin ayrıca, Ukrayna’nın gelecekte kesin biçimde "nükleer silaha sahip olmaması gerektiğini" vurgulayarak, ülkenin statüsünün "tarafsız, herhangi bir askeri bloğa dahil olmayan ve tamamen nükleer silahlardan arındırılmış" olması gerektiğini söyledi. Sky News Arabia’ya verdiği demeçte, Ukrayna’nın 1991’deki bağımsızlık deklarasyonunda da bu statülerin açıkça yer aldığını hatırlattı. Putin ayrıca, Rusya'nın Ukrayna’nın teslim olmasını hedeflemediğini, ancak sahadaki mevcut gerçekliğin tanınmasında ısrarcı olduğunu belirtti.
- ABD Başkanı Donald Trump, Rusya ile Ukrayna arasındaki çatışmanın çözümüne ilişkin “küçük bir ilerleme” olduğunu söyledi. New Jersey’deki golf kulübüne hareketinden önce gazetecilere konuşan Trump, “Rusya ve Ukrayna konusunda küçük bir ilerleme var” dedi. Ancak bu ilerlemeden neyi kastettiğini açıklamadı.
Trump ayrıca, Rusya ile müzakere yerine Ukrayna'yı savaşa devam etmeye teşvik eden Amerikalı siyasetçilere sert çıktı. New Jersey’de gazetecilere konuşan Trump, bu tür açıklamaların ciddi sorunlara yol açabileceğini belirterek, "İnsanlar söylediklerine çok dikkat etmeli. Dillerine hâkim olmalılar, çünkü bu dil onları büyük belalara sürükleyebilir" dedi. TASS’ın haberine göre Trump’a, Ukrayna konusunda sert açıklamalarda bulunan Güney Karolina senatörü Lindsey Graham ve eski Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun sözleri soruldu. Her iki isim de Kiev yönetimine savaşın sürdürülmesi yönünde çağrıda bulunmuştu.
- Başkan Putin'in St. Petersburg Ekonomik Forumu'nda yaptığı açıklamaların yankıarı devam ediyor. Putin özetle, Ukrayna ile barış konusuna ilişkin olarak teslimiyet değil, "sahadaki gerçeklerin" tanınmasını istediklerini söyledi. Rusya’nın kazandığı mevzilerin kabul edilmesinin müzakerelerin temel şartı olduğunu belirten Putin, Sumı şehrini alma gibi bir hedeflerinin olmadığını ancak bu ihtimali dışlamadıklarını vurguladı. Rus lider ayrıca, Kiev’in Rus topraklarına nükleer kirli bomba atma planı olduğuna dair ellerinde kanıt olmadığını, ancak böyle bir girişimin “Kiev rejiminin son hatası” olacağını ve Moskova’nın tepkisinin "sert ve feci" olacağını dile getirdi.
Putin, konuşmasında Rus ekonomisinin durumuna da değinerek, ülkenin yıllık büyüme oranının yüzde 4’ü aştığını, işsizliğin yüzde 2,3 ile tarihi düşük seviyelere gerilediğini ve yoksulluğun yüzde 7,2’ye indiğini belirtti. Avrupa’nın en büyük ekonomisi konumuna geldiklerini ifade eden Putin, savunma sanayine bağlılığın azaldığını ve teknolojik dönüşüme ağırlık verilmesi gerektiğini söyledi. BRICS ülkelerinin küresel ekonomideki payının yüzde 40’ı geçtiğini hatırlatan Putin, Rusya'nın yeni dünya düzeni kurmadığını ama şekillendirdiğini belirterek, kalkınmanın siyasi manipülasyonlardan arındırılmış bir modelle sürmesi gerektiğini savundu.
Putin'in açıklamalarının videosu:
- İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, 23 Haziran’da Moskova’yı ziyaret ederek Putin ile bir araya gelecek. Arakçi, ziyareti NBC’ye verdiği röportajda duyurdu. Ziyaret öncesinde 20 Haziran’da Cenevre’de Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık dışişleri bakanlarıyla ve AB dış politika sorumlusu Kaja Kallas ile görüşen Arakçi, bu görüşmelerde İran’ın nükleer programının yanı sıra daha geniş kapsamlı konuların da ele alındığını belirtti. Tahran’ın yeni bir müzakere turuna katılmaya hazır olduğunu ifade eden Arakçi’nin Moskova temaslarında hem nükleer dosya hem de İsrail’le tırmanan gerilim gündemde olacak.
- Zelenskiy, Putin’in “Sumı kentini almak ihtimal dışı değil” şeklindeki açıklamasına yanıt verdi. Zelenskiy, Yüksek Başkomutanlık Kurulu toplantısında Sumı bölgesindeki askeri duruma özel önem verildiğini belirterek, Ukrayna ordusunun Rus güçlerini sınır hattında “tutmayı başardığını” söyledi. Zelenskiy, Rusya’nın bu bölgeyle ilgili çeşitli planları olduğunu bildiklerini ifade etti. Putin ise St. Petersburg Ekonomi Forumu’nda yaptığı konuşmada, Ukrayna ordusunun Rusya’nın sınır bölgelerini sürekli olarak hedef aldığını, bu nedenle güvenlik amacıyla sınırda bir tampon bölge oluşturduklarını savunmuş ve Sumı’yı alma seçeneğinin tamamen dışlanamayacağını dile getirmişti.
- Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vasiliy Nebenzya, Ukrayna’ya sunulan Rusya kaynaklı barış memorandumu için “bugün Kiev’in alabileceği en iyi teklif” ifadesini kullandı. Açıklama, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi toplantısında yapıldı. Nebenzya, Rus tarafının önerdiği üç bölümlük belgenin temel koşullarının; Ukrayna birliklerinin Donetsk, Lugansk, Zaporijya ve Herson’dan çekilmesini ve bu bölgelerin Rusya toprağı olarak uluslararası tanınmasını içerdiğini belirtti. Zelenskiy ise bu şartları “maksimum düzeyde bir ültimatom” olarak nitelendirmişti.
- Avrupa Birliği, İsrail ile İran arasında tırmanan gerginlik nedeniyle Rusya’dan ihraç edilen petrole yönelik tavan fiyatı 60 dolardan 45 dolara indirme planını erteledi. Politico’nun aktardığına göre, pazartesi günü Brüksel’de yapılması planlanan AB dışişleri bakanları toplantısında gündeme gelmesi beklenen teklif, Orta Doğu’daki çatışmanın petrol fiyatlarını artıracağı endişesiyle rafa kaldırıldı. Ukrayna tarafından önerilen ve AB’nin 18. yaptırım paketine dahil edilen girişimin, ABD Başkanı Donald Trump’ın desteği olmadan uygulanmasının zor olacağı da değerlendiriliyor.
- Zelenskiy, Silahlı Kuvvetler'in kara kuvveteri komutanlığında yaptığı son atamayla, ordunun üst kademelerinde kapsamlı bir yeniden yapılanmaya gitti. Financial Times’a göre bu değişikliklerin temel amacı, ülke genelinde askeri seferberliğin etkinliğini artırmak. Yeni komutan General Gennadiy Şapovalov, daha önce Güney Operatif Komutanlığı’nı yönetmiş ve son olarak NATO’nun Ukrayna’ya yönelik güvenlik ve eğitim misyonunda görev almıştı.
- OPEC Genel Sekreteri Heysem el-Gays, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le yaptığı görüşmede, petrolün politikadan arındırılması gerektiğini vurguladı. St. Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu (SPIEF) kapsamında gerçekleşen buluşmada el-Gays, “Petrolü bir emtia olarak siyasetten arındırmak ve OPEC’in analizlerinde ideolojiden uzak durmak istiyoruz. Çünkü bu örgüt dünya petrolünün yüzde 30’unu temsil ediyor” dedi. OPEC’in öngörülerine göre, 2050 yılına kadar petrolde küresel talep günlük 120 milyon varile ulaşacak ve enerji dengesindeki payı yüzde 30 seviyesinde kalacak. El-Gays, Rusya’nın OPEC ile uyumlu hareket etmesinin, piyasa istikrarı ve yatırım ortamı için belirleyici olduğunu ifade etti.
- Avusturya'nın eski dışişleri bakanı Karin Kneissl, St. Petersburg Ekonomik Forumu’nda TASS’a verdiği demeçte, Avrupa Birliği'nin Rusya’da iktidar değişikliğini hedeflediğini öne sürdü. Kneissl, “Avrupa Birliği’nin yaptığı şey, esasen İsrail’in İran’a karşı izlediği çizgiyle aynı; yani bir rejim değişikliğini amaçlıyorlar” dedi. Kneissl’e göre, Avrupa’nın Rus gazı alımına yeniden başlaması da Moskova’daki siyasi değişimlere bağlanıyor. Bu bağlamda, Avusturya Enerji Bakanlığı’nın üst düzey isimlerinden Elisabeth Zehetner’in “rejim değişikliğinden sonra gaz tedariki yeniden gözden geçirilebilir” sözlerine atıfta bulundu. 2017-2019 arasından bakanlık yapan Kneissi'nin 2023'den bei Rusya'da yaşadığı medyaya yansıyan haberler arasında. Putin, Knessi'nin 2018'de Avusturya'daki düğününe katılmıştı.
- Rus enerji şirketi NOvATEK, 2025 yaz sezonunun ilk sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) sevkiyatını Çin’e Kuzey Denizi Rotası’nın doğu kesimi üzerinden gerçekleştirdi. “Georgiy Uşakov” adlı Arc7 sınıfı buz kırıcı tanker, 19 Haziran’da Yamal LNG tesisinden yola çıkarak buz kırıcı desteği olmadan doğuya doğru seyrine başladı. Haziran-Aralık döneminde açık olan bu rota, Süveyş Kanalı ve Malakka Boğazı’na kıyasla Çin’e sevkiyat süresini 45 günden 20 güne indirerek önemli zaman tasarrufu sağlıyor. Rus yetkililer, mevcut buz koşullarının Arc4 ve Arc5 sınıfı gemilere de geçit verdiğini belirtirken, bu adım Rusya’nın Batı yaptırımlarına rağmen enerji ihracatını alternatif rotalarla sürdürme stratejisinin bir parçası olarak değerlendiriliyor.
20 Haziran Cuma
- Rusya, Rus askerlerinin Sumı kentini “alabilir". Bu açıklama, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından St. Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu’nda (PİEF) yapıldı. Putin, bu sözleri, Rusya’nın Ukrayna ile yaşadığı çatışma kapsamında oluşturduğu güvenlik bölgesinin derinliğine dair soruya yanıt verirken söyledi.
Putin “Bazen 10 ila 12 kilometre, bazen 8, 10, 12 kilometre. İleride Sumı kenti var, bir vilayet merkezi. Şu anda Sumi’yi almak gibi bir hedefimiz yok, ama prensipte bunu da dışlamıyorum,” dedi.
- Putin ayrıca Rus ordusunun ne kadar ilerleyebileceği sorusuna yanıt verirken şu ifadeleri kullandı: “Daha önce de birçok kez söyledim, Rus ve Ukrayna halklarını aslında tek bir halk olarak görüyorum. Bu anlamda bütün Ukrayna bizimdir. Ama biz, oluşan gerçekliklerden yola çıkıyoruz. Elbette komşu ülkede kendi egemenliğini ve bağımsızlığını savunmak isteyen insanlar var ve sayıları da az değil. Tanrı onlara sağlık versin. Bu arada, biz hiçbir zaman Ukrayna halkının bağımsızlık ve egemenlik hakkını sorgulamadık.”
Putin “Sahada askeri operasyonların kendi mantığı oluşuyor ve birlikler çeşitli bölgelere konuşlanıyor. Bizim eski bir kuralımız var: Rus askerinin ayağının bastığı yer, bize aittir,” şeklinde konuştu.
- Rusya, Ukrayna’nın teslim olmasını hedeflemiyor. Bu açıklama, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından St. Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu’nun (PİEF) genel oturumunda yapıldı. Forumun oturumu RBC tarafından canlı yayımlandı.
Putin “Biz Ukrayna’nın teslimiyetini istemiyoruz. Biz yalnızca yeryüzünde oluşmuş gerçekliklerin tanınmasında ısrar ediyoruz,” dedi.
Bu sözler, oturumun moderatörü olan Birleşik Arap Emirlikleri’nden gazeteci Nadim Koteiç’in sorusuna yanıt olarak geldi. Koteiç, “Donald Trump, İran’ın nükleer programı konusunda ‘koşulsuz teslimiyet’ olarak tanımladığı bir sonuç elde etmeye çalışıyor. Siz, Rusya Devlet Başkanı olarak, Volodimir Zelenskiy’den benzer bir koşulsuz teslimiyet mi bekliyorsunuz?” diye sormuştu.
- Altıncı grup Rus askeri, yapılan takas kapsamında Ukrayna kontrolündeki bölgeden geri döndü. RIA Novosti’nin haberine göre, askerleri taşıyan uçak Moskova çevresindeki havaalanlarından birine iniş yaptı.
Daha önce Rusya Savunma Bakanlığı, başka bir grup Rus askerinin de geri döndüğünü açıklamıştı. Karşılığında, Ukrayna tarafına bir grup Ukrayna Silahlı Kuvvetleri mensubu esir teslim edildi. Rus askerleri ilk olarak Belarus’a götürülmüş, ardından rehabilitasyon için Rusya’ya sevk edilmişti.
Her iki tarafın kaç esir teslim ettiğine dair bilgi verilmedi. Ancak TASS’a konuşan bir kaynağa göre, takas eşit sayıda mahkumu kapsayan bir parite temelinde gerçekleştirildi.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 28.'si düzenlenen St. Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu'nun (SPIEF) ana oturumunda katılımcılara hitap ediyor. Putin, SPIEF-2025'teki konuşmasının başında, katılımcıları selamlayarak SPIEF'in oynadığı role vurgu yaptı.
Krizlerin dünyada hızla yayıldığını belirten Putin, bugün buna Ortadoğu'da tanıklık ettiklerinin altını çizdi. Putin, zorlu uluslararası arka plana rağmen Rusya'da GSYİH'nin 2 yıldır dünya ortalamasının üzerinde arttığını belirtti. Putin'in konuşmasında öne çıkan noktalar şu şekilde:
- Hammaddelerin Rus ekonomisine katkısı artık belirleyici değil. Rus ekonomisinin hammaddeye dayalı bir ekonomi olduğu algısı açık şekilde geride kaldı. Rusya'nın dünyanın en büyük ekonomilerden biri olarak statüsünü koruması önemli. Bazı uzmanlar Rus ekonomisinde resesyon riskine işaret ediyor, buna izin vermemeliyiz. Rusya hiçbir koşulda stagnasyona ve resesyona izin vermemelidir.
- Rusya'da yoksul sayısı 2000'den bu yana 42,3 milyondan 10,5 milyona düştü, ancak bu yeterli değil. Rusya, yoksulluk oranını rekor düşük seviyeye indirdi, geçen yılın sonu itibarıyla yüzde 7.2 oldu. Rusya'da işsizlik alanında tarihi düşük seviyeyi gördü, bu sorunun oldukça akut olduğu bölgelerde dahi ilerleme var.
- 2025'in en önemli görevi Rus ekonomisinin dengeli büyümeye geçişini sağlamak. Rus ekonomisinin daha teknolojik hale getirilmesi gerekiyor, bu bir istek değil, bugünün ve yarının meydan okumasıdır ve buna cevap vermemiz gerekiyor. Sadece geçen yıl Rus girişimciler 77 bin markayı tescil ettirdi, bu bir önceki yıla kıyasla yüzde 12 daha fazla. Rusya, 2030 yılına kadar İş Yapma Kolaylığı Endeksi'nde ilk 20 ülke arasına girmelidir'.
- BRICS ülkelerinin küresel ekonomideki payı kaçınılmaz olarak artacak. Dijital rublenin kullanımını yaygınlaştırmalıyız, Merkez Bankası ve hükümet bu süreci hızlandırmalı. Rus savunma sanayi iyi bir ivme kazandı. Rusya, ordunun imkan ve kabiliyetlerini yeni teknolojik temelde artıracak.
- Rus savunma sanayi iyi bir ivme kazandı. Rusya, ordunun imkan ve kabiliyetlerini yeni teknolojik temelde artıracak. Rusya, savunma sanayinin geliştirilmesine ilişkin kararlar alırken olumsuz deneyimleri dikkate alacak. Rusya, dost ülkelerle askeri ve teknik işbirliğini geliştirecek. Bu işbirliğinde sadece teçhizat ve silahların tedariki veya modernizasyonu değil, ortak geliştirmeler, personel eğitimleri, işletme ve üretim tesislerinin anahtar teslim inşası da olacak. Dünyada neo-sömürgecilik ilkelerinin olmadığı yeni bir kalkınma modeli inşa edilmesi gerekiyor.
- Dünyada neo-sömürgecilik ilkelerinin olmadığı yeni bir kalkınma modeli inşa edilmesi gerekiyor. Dünyaya siyasi manipülasyonlardan arındırılmış yeni bir kalkınma modeli önermeliyiz. Artık sorunları tek başına, hele ki başkasının pahasına çözmek mümkün değil. Bu bir yanılsama, tüm medeniyetin ileriye doğru hareketini ancak ortak eylemler sağlayabilir. (Sputnik)
- Rusya Adalet Bakanlığı, yabancı ajanlar listesinde güncelleme yaptı. Listeye eski milletvekili Nikolay Bobrinskiy, cerrah Aleksandr Vanyukov, insan hakları savunucusu Anastasiya Garina, oyun yazarı Artur Solomonov, köşe yazarı Boris Stomahin, aktivist Aleksandr Hmelev ve analist İvan Şukşin dahil edildi. Ayrıca medya projesi “Gorbi Media” da listeye eklendi.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Washington’ın diplomatik misyonların normalleştirilmesine ilişkin görüşmeleri ertelemesinin “korkulacak bir durum olmadığını” söyledi. TASS’a konuşan Peskov, “Herhangi bir net açıklama yapılmadı, ama böyle bir kararın alınmasına yol açabilecek pek çok neden var. Bunda ne garip ne de korkutucu bir şey görüyoruz” dedi.
Peskov, St. Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu kapsamında yaptığı açıklamada, Rusya ile ABD arasında temasların farklı düzlemlerde sürdüğünü belirtti. Görüşmelerin hem Ukrayna meselesi hem de ikili ilişkiler bağlamında devam ettiğini söyleyen Kremlin Sözcüsü, iki tarafın ilişki kurma ve gerilimi azaltma konularında farklı yaklaşımlar benimsediğine dikkat çekti ve “Amerikan diplomatlarının bir kısmı, sorunların çözümünü Ukrayna’daki gelişmelere bağlama eğiliminde. Biz ise ilişkilerin düzelmesinin, Ukrayna meselesinin çözümünü kolaylaştıracağına inanıyoruz” ifadelerini kullandı.
Öte yandan, Rusya ile Ukrayna arasındaki doğrudan barış görüşmelerinin üçüncü turunun tarihi henüz belirlenmedi. Peskov, “Tarih iki tarafın ortak kararıyla belirlenecek. Rusya ve Ukrayna birlikte karar verecek” dedi.
Son olarak, Kremlin, Ermenistan’da Taşir Grubu Başkanı Samvel Karapetyan’ın tutuklanmasını dikkatle izliyor. Peskov, Karapetyan’ın bir Rus vatandaşı olduğunu vurgulayarak, “Ermenistan’ın iç işlerine karışmak istemiyoruz, ancak bir Rus vatandaşı söz konusu olduğunda durumu büyük dikkatle takip ediyoruz. Gerekirse her türlü desteği vermeye hazırız” dedi.
- Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, ilk kez resmi bir ziyaret için Türkiye’ye geldi. İstanbul’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmesi beklenen Paşinyan’ın gündeminde Azerbaycan’la imzalanması planlanan barış anlaşması yer alıyor. Ermeni basınına göre Paşinyan’ı İstanbul Havalimanı’nda Dışişleri Bakan Yardımcısı Berris Ekinci karşıladı.
- Rusya Savunma Bakanlığı, özel askeri operasyon bölgesinde geçen hafta içinde altı yerleşim biriminin Rus ordusunun kontrolüne geçtiğini duyurdu. Bakanlık, Harkov bölgesinde yer alan Moskovka’nın Batı grubu birlikleri tarafından ele geçirildiğini açıkladı. Ayrıca Rus ordusunun Ukrayna’daki askeri sanayi ve enerji altyapılarına karşı altı toplu saldırı düzenlediği, hava savunma radar istasyonlarının, mühimmat depolarının ve İHA üretim tesislerinin hedef alındığı bildirildi.
- Kremlin, Amerikalı iş insanı Elon Musk’a siyasi sığınma verilmesi iddialarını yorumlamaktan kaçındı. Peskov, bu konuda yalnızca Dışişleri Bakanlığı veya Musk tarafından yapılacak resmi açıklamaların dikkate alınması gerektiğini ifade etti. Daha önce Yeni İnsanlar Partisi’nden bir milletvekili, Musk’ın Rusya Dışişleri Bakanlığı’na siyasi sığınma talebiyle başvurduğunu iddia etmiş, ancak bakanlık bu bilgiyi doğrulamamıştı.
- Rusya Maliye Bakanı Anton Siluanov, devlet bütçesi için belirlenen petrol tavan fiyatının yeniden değerlendirilmesi gerektiğini söyledi. St. Petersburg forumunda konuşan Siluanov, mevcut 60 dolar varil fiyatının “fazla iyimser” olabileceğini belirtti. Bakan “Bugünün jeopolitik koşulları farklı. Bütçemizi daima sağlam tutmamız gerekiyor. Bu nedenle konuyu hükümet düzeyinde ele alacağız” dedi.
- Letonya parlamentosu, Rusya ve Belarus vatandaşlarının ülkede gayrimenkul edinmesini yasaklayan bir yasayı kabul etti. Yasa, bu ülkelerde kayıtlı şirketleri de kapsıyor. Parlamento, kararın ulusal güvenliği güçlendirme ve olası tehditleri önleme amacıyla alındığını duyurdu.
- ABD Başkanı Donald Trump’ın yönetiminin, Ukrayna Devlet Başkanı’nın ofis şefi Andrey Yermak’tan “bıktığı” öne sürüldü. Politico’nun, aralarında Kongre yardımcıları, eski Amerikalı ve Ukraynalı yetkililerin de bulunduğu 14 kaynağa dayandırdığı habere göre, Yermak Trump yönetimi için “özellikle tahammül edilmesi zor bir muhatap” olarak görülüyor.
Kaynaklara göre Yermak, Amerikalı yetkililere karşı “sert ve aşırı talepkâr” bir tavır sergiliyor. Bir yetkili onu “her iki parti için de sinir bozucu bir figür” diye tanımlarken, bu tavrın zaten gergin olan ABD-Ukrayna ilişkilerini daha da tehlikeye atabileceği ifade ediliyor. Politico, Yermak’ın 2022’de başlayan özel askeri operasyonun ardından düzenli olarak Washington’a giderek arabuluculuk yaptığını da hatırlattı.
- Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, başkente doğru ilerleyen bir insansız hava aracının hava savunma sistemleri tarafından düşürüldüğünü duyurdu. Olay yerinde acil müdahale ekiplerinin çalıştığı bildirildi. Olası İHA saldırılarında sıklıkla havaalanlarının faaliyetleri geçici olarak durduruluyor.
Dün gece Kaluga ve Volgograd havalimanlarında bu tür kısıtlamalar uygulandı. Rusya Sivil Havacılık Kurumu, Volgograd Havalimanı’nın tekrar faaliyete geçtiğini, kısıtlamaların 19 Haziran saat 23:13’te başladığını ve beş saatten fazla sürdüğünü açıkladı. Kaluga Havalimanı ise 20 Haziran saat 01:45’te operasyonlarını durdurdu ve burada kısıtlamaların hâlâ devam ettiği belirtildi.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in öldürülmesine dair dile getirilen olasılıkların “kabul edilemez” olduğunu belirtti. İngiliz Sky News televizyonuna konuşan Peskov, “Bunu konuşmak bile kabul edilemez. Böyle bir şeyi kesinlikle onaylamayız” dedi. Böyle bir gelişmenin “Pandora’nın kutusunu açacağını” ifade etti.
Öte yandan İsrail Cumhurbaşkanı Yitzhak Herzog, ülkesinin İran’ın dini liderini öldürme hedefi olmadığını söylese de, Hamaney’in ortadan kaldırılmasının İran halkının yararına olacağını ileri sürdü.
- Dmitri Peskov ayrıca, Kuzey Kore lideri Kim Jong-un’un yakın gelecekte Rusya’ya bir ziyaretinin planlanmadığını açıkladı. RIA Novosti’ye konuşan Peskov, Kim’in Doğu Ekonomi Forumu kapsamında bile olsa Rusya’ya gelmesinin şu an gündemde olmadığını söyledi.
- Rusya hükümeti, Baltık Denizi’nde karasularının genişliğini ölçmekte esas alınacak başlangıç çizgisini belirleyen coğrafi koordinatları onayladı. Karar, devletin resmi hukuk portalında yayımlandı. Belgede, karasularının başlangıç çizgisinin, “Rusya’nın Litvanya ile kara sınırından başlayarak Polonya ile kara sınırına kadar olan en düşük deniz seviyesi çizgisi boyunca uzandığı” belirtildi. Haritada bu çizgiye dahil edilen diğer noktalar da ayrıntılı olarak sıralandı.
- Leningrad Bölgesi Vali Yardımcısı İgor Petrov, 66 yaşında hayatını kaybetti. Bölge yönetiminin Telegram kanalında yapılan açıklamada, Petrov’un ölüm nedeninin, silah temizliği sırasında meydana gelen kazara ateş alma olduğu belirtildi.
19 Haziran Perşembe
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Telegram kanalında yayınladığı video mesajda, Rusya ile süren çatışmaların sona erme sürecine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Zelenskiy, çatışmaların, "ABD Başkanı Donald Trump’ın görev süresi bitmeden, yani 2029 yılına kadar durdurulması gerektiğini" vurgulayarak, “Onun yardımına çok güveniyorum” dedi.
Daha önce Kremlin, Trump ile yapılan son telefon görüşmesinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, 22 Haziran’dan sonra Kiev ile müzakerelere devam etmeye hazır olduklarını ilettiğini duyurmuştu.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna ile yapılan yeni esir değişimi kapsamında bazı Rus askerlerinin serbest bırakıldığını açıkladı. Serbest kalan askerlerin şu anda Belarus’ta olduğu ve tedavi ile rehabilitasyon süreci için daha sonra Rusya’ya gönderilecekleri bildirildi.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy de Telegram kanalında yaptığı açıklamada, Kiev’e teslim edilen askerler arasında Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, Ulusal Muhafızlar ve sınır hizmetlerinden personelin bulunduğunu ve çoğunun 2022 yılından bu yana esir olduğunu belirtti. Taraflar, takas edilen asker sayısını açıklamadı.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Kremlin danışmanı Yuriy Uşakov’un açıklamasına göre, görüşmede Ortadoğu’daki gelişmeler ve Moskova ile Pekin’in İran-İsrail çatışmasında arabulucu rolü üstlenmeye hazır olduğu konuları ele alındı. Liderler ayrıca ikili ilişkileri de değerlendirdi. Yaklaşık bir saat süren görüşmede Şi, Kazakistan’da düzenlenen Çin-Orta Asya zirvesine dair Putin’i ayrıntılı şekilde bilgilendirdi.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Vladimir Putin’in “Prostokvaşino” adlı ünlü Sovyet çizgi filminin yeni sezonunda yer alması için özel bir onaya gerek olmadığını söyledi. Peskov, “Putin, ülkenin yaşamının ayrılmaz bir parçası, çocukların da bu hayatın içinde olduğunu unutmamalıyız” dedi.
St. Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu’nda konuşan Soyuzmultfilm Yönetim Kurulu Başkanı Yuliana Slaşeva, Putin karakterinin, yumuşak güç unsuru olarak Rus kültürünün yurtdışında tanıtımına katkı sağlayabileceğini savunmuştu.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın özel görevli büyükelçisi Marat Berdıyev, Vladimir Putin’in Güney Afrika’nın Johannesburg kentinde yapılacak G20 liderler zirvesine davet edildiğini açıkladı. Berdıyev, davetin Güney Afrika Devlet Başkanı tarafından tüm G20 liderlerine gönderildiğini ve protokol çerçevesinde hazırlandığını belirtti.
- Volgograd ve Orenburg’daki havalimanlarının normal faaliyetlerine döndüğü bildirildi. Rusya Sivil Havacılık Kurumu (Rosaviatsiya), geçici uçuş kısıtlamalarının perşembe sabahı uygulamaya konduğunu ve uçuş güvenliği amacı taşıdığını belirtti.
- Rusya Kültür Bakanı Olga Lyubimova, kurulum aşamasındaki yeni “çağdaş vatansever tiyatro”nun başına yazar Zahar Prilepin’in geçmesinin muhtemel olduğunu açıkladı. Lyubimova, “Zahar ve ekibine destek olmaya çalışacağız. Görünen o ki, tiyatronun gelecekteki yönetimi ona emanet edilecek,” dedi. Bakan, tiyatronun sanat kadrosu ve genel yönetimiyle ilgili kararların sanat camiası tarafından verilmesinin önemine dikkat çekti.
Özel askeri operasyona aktif destek veren Prilepin, suikast girişiminden yaralı kurtulmuştu.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Rusya, ABD ve Ukrayna liderlerinin bir araya gelmesinin ancak uzun süreli diplomatik çalışmalar ve “önceden hazırlanmış zeminler” sonucunda mümkün olacağını söyledi. Peskov, “Bu düzeyde bir zirve, ancak ciddi hazırlıkların ve mutabakat sağlanan noktaların ürünü olabilir” dedi.
Ayrıca Peskov, Rusya ile Ukrayna arasında hayatını kaybeden askerlerin cenazelerinin takasında yaşanan dengesizliği “çarpıcı” olarak nitelendirdi. Buna rağmen, İstanbul’da varılan anlaşmaların ardından pek çok yaralının evine dönebildiğini vurguladı. Sözcü “İki müzakere turu yapıldı. Yoğun bir diplomatik çaba harcandı. En önemlisi de bu görüşmeler sonucunda somut insani kazanımlar elde edildi” diye konuştu.
- St. Petersburg Ekonomi Forumu’nda RBC kanalına konuşan Peskov, Rusya ile ABD dışişleri bakanlıkları arasındaki diyaloğun yeniden kurulmasının “çok zor” bir süreç olduğunu ifade etti. “Amerikalılar bir sonraki turu Moskova’da yapmaktan vazgeçip ertelemek istediklerini belirttiler. Küçük bir ara verdiler” dedi. ABD tarafının bu kararın nedenini açıklamadığını, ancak muhtemelen zaman kazanmak istediklerini söyledi. ABD’nin şu an İran-İsrail gerilimiyle daha fazla meşgul olduğunu ve İsrail’e verdiği mutlak destek nedeniyle bu konulara ağırlık verdiğini belirtti.
Peskov ayrıca, iki ülke arasında yalnızca liderler düzeyinde değil, Dışişleri Bakanlığı, devlet başkanlığı danışmanları ve özel temsilciler düzeyinde de temasların sürdüğünü aktardı. “İki liderin görüşmeleri buzdağının sadece görünen kısmı. Gerçek temaslar çok katmanlı bir diplomatik yapı içinde yürütülüyor” dedi.
Trump döneminde diyaloğun “tam anlamıyla sıfırdan” başladığını belirten Peskov, “Aslında sıfırdan da öte, ikili ilişkilerimizde adeta Augeas’ın ahırını (Yunan mitolojisinden. Aşırı kirli, ihmal edilmiş anlamında - TürkRus) andıran bir tablo vardı. Gündemde hâlâ çok sayıda sorun başlığı duruyor” ifadelerini kullandı. Sözcü “Hedefe bir anda ulaşmak mümkün değil. Önemli olan, kademeli ilerlemeye hazır olunmasıdır” diye ekledi.
- Peskov ayrıca, Rusya ile İsrail arasında, İran’daki Buşehr Nükleer Santrali’nde çalışan Rus uzmanların güvenliği konusunda bir anlayış bulunduğunu söyledi. “Putin, yalnızca dün İsrail ile Buşehr’de görev yapan uzmanlarımızın güvenliğine dair bir anlayışa varıldığını ifade etti” dedi.
Sözcü, İran-İsrail çatışmasına rağmen Rusya’nın İran’la ortaklığını ve İsrail’le güven ilişkisini sürdürdüğünü belirtti. Ancak bazı sorunların hâlâ çözülemediğini ve arabuluculuğa ihtiyaç duyulduğunu vurguladı.
- Politico’nun AB yetkililerine dayandırdığı haberine göre, Avrupa Birliği yaklaşık 200 milyar dolarlık dondurulmuş Rus varlığını daha yüksek getiri sağlayan riskli bir fona aktarmayı değerlendiriyor. Plan, bu fon aracılığıyla Ukrayna için daha fazla gelir yaratmayı amaçlıyor.
Buna göre, Belçika’daki Euroclear saklama sisteminde tutulan varlıklar, AB kontrolünde kurulacak “özel bir yapıya” aktarılabilir. Bu fonun avantajı, kaynakların daha riskli yatırım araçlarına yönlendirilmesine olanak sağlaması. Hangi yatırım türlerinin düşünüldüğü ise açıklanmadı.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı, Almanya ile imzalanan askeri-teknik işbirliği anlaşmasından çekilme niyetini açıkladı. Bakanlığa göre, anlaşma “anlamını ve pratik değerini yitirmiş durumda”.
Açıklamada, “Almanya’nın açıkça düşmanca politikaları ve giderek artan militarist eğilimleri göz önüne alındığında, bu anlaşma günümüz Rus-Alman ilişkilerinin gerçekliğini yansıtmıyor” denildi.
- Rusya Federal Havacılık Kurumu (Rosaviatsiya), Kaluga ve İvanovo havalimanlarında uçak iniş-kalkış kısıtlamalarının kaldırıldığını duyurdu. Kaluga Havalimanı yaklaşık sekiz saat, İvanovo ise iki saat süreyle kapalı kalmıştı. Önlemler, uçuş güvenliğini sağlamak amacıyla alınmıştı. Saratov, Volgograd ve Orenburg havalimanlarında ise kısıtlamalar devam ediyor.
- St. Petersburg’un Kalininskiy semtinde Roskosmos’a ait Arsenal fabrikasında bu sabah yangın çıktı. Yaklaşık 250 m2'lik alanı etkileyen yangında, itfaiye ekipleri olay yerine ulaşmadan önce 15 kişi tahliye edildi. Olay yerine acil müdahale ekipleri sevk edildi. Yangın hızla kontrol altına alınarak diğer tesislere sıçraması önlendi.
- Rus yönetmen ve oyuncu Viktor Mosiyenko, “vatana ihanet” ve “terörizm” suçlamalarıyla 17 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Moskova’daki 2 No’lu Batı Bölge Askeri Mahkemesi, Mosiyenko’yu ayrıca patlayıcı madde bulundurma ve terör suçlarına yardım etmekten suçlu buldu. Suçunu kabul eden Mosiyenko, 400 bin ruble para cezasına da çarptırıldı.
FSB’ye göre, 64 yaşındaki sanık, yasaklı bir örgütün talimatıyla Belgorod bölgesinde demiryolu sabotajı planlıyordu.
- St.Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu dün başladı. Forumda uluslararası haber ajanslarının sorularını yanıtlayan Rusya lideri Putin Ukrayna konusunda çözüm için Zelenskiy dahil herkesle görüşmeye hazır olduğunu belirtti. Putin, Ukrayna ile müzakereler konusunda Ukrayna tarafında müzakereleri kimin yürüttüğünü önemsemediklerini belirterek, "Ukrayna ile müzakerelerde insani açıdan durum, bu müzakerelerin sürdürülmesinin mantıklı olduğu yönünde. Çözüm için herkesle görüşmeye hazırım, Zelenskiy dahil" dedi.
Sputnik'in aktardığına göre Putin, Ukrayna’ya müzakereleri geciktirmemesi yönünde tavsiyede bulunarak, Rusya'nın hala İstanbul ilkeleri temelinde çözüm arayışına açık olduğunu belirtti. Putin, “Biz hazırız. Hadi oturup anlaşalım. 2022 yılında İstanbul’da anlaşma koşullarımızı sunduk. O koşullar, şimdikinden çok daha yumuşaktı. Şimdi durum değişti. Ama yine de aynı ilkeler doğrultusunda çözüm bulmaya hazırız. Eğer anlaşmak istemezlerse, durum kendileri açısından daha da kötüleşebilir. Zaman kaybetmeyin, oturun ve anlaşın” ifadelerini kullandı.
Rusya'nın, Donald Trump'ın Rus-Amerikan ilişkilerini yeniden kurma çabasına büyük saygı duyduğunu aktaran Putin, "Trump bir iş insanı ve büyük bir artı" dedi.
İsrail ve İran çatışmalarına yönelik de değerlendirmede bulunan Rus lider şunları söyledi:
"Rusya'nın, İran'da toplumun ülkenin siyasi liderliği etrafında birleştiğini görüyor. İsrail ve İran'ın çıkarlarını güvence altına alan bir çözüm bulunabilir. Çatışmaları durdurmanın ve hem İran'ın hem de İsrail'in çıkarlarını koruyacak bir anlaşmaya varmanın yollarını bulmak gerekiyor. İran’ın barışçıl nükleer enerjideki çıkarlarını güvence altına alacak ve İsrail’in endişelerini azaltacak seçenekler var, bunları ortaklarımıza sunduk. İran'ın yeraltı fabrikaları var, onlara hiçbir şey olmadı.
Öte yandan NATO'nun silahlanmasını bir tehdit olarak görmediklerini belirten Putin "Çünkü Rusya silahlı kuvvetlerini sürekli olarak geliştiriyor" dedi. Putin, "Rusya'nın NATO'ya saldırmaya hazırlandığını söyleyenler buna kendileri bile inanmıyor" dedi.
- Kremlin, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD Başkanı Donald Trump arasında son günlerde yeni bir telefon görüşmesi yapılmadığını açıkladı. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, VGTRK muhabiri Pavel Zarubin’e yaptığı açıklamada, “Şu sıralar siyasi gündem o kadar yoğun ki biri ‘dün’ dediğinde aslında son üç-dört günü kastediyor” dedi. Peskov, söz konusu konuşmanın daha önce Kremlin tarafından bildirilen görüşme olduğunu vurguladı. Putin ile Trump arasındaki telefon görüşmesi, cumartesi günü hem Kremlin hem de Trump tarafından duyurulmuştu. Dün Trump, Putin’in İran-İsrail çatışmasında arabuluculuk önerdiğini söylemiş, ancak kendisinin önce Rusya ile ilgili sorunların çözülmesi gerektiğini ifade ettiğini belirtmişti.
- ABD Başkanı Donald Trump, İran’a yönelik saldırı planını özel olarak onayladı ancak henüz nihai saldırı emrini vermedi. Wall Street Journal’ın üç kaynağa dayandırdığı habere göre bu plan, Tahran’ın nükleer programından vazgeçmemesi ihtimaline karşı hazırlandı.
- Alman Die Welt gazetesine göre, Rus ordusu Ukrayna cephesinde son haftalarda günlük 15 ila 20 kilometre arasında ilerleme kaydediyor. Haberde, Rus birliklerinin Ukrayna'nın dördüncü savunma hattını kısmen yardığı ve bu hatların bazı bölümlerinin yalnızca dikenli tellerle korunduğu belirtiliyor. Ukrayna ordusunun ciddi asker ve silah sıkıntısı yaşadığı, birçok tugayın ağır kayıplar nedeniyle kritik duruma düştüğü aktarılırken, Avrupa’dan gelen askeri yardımlardaki gecikmelerin de Rusya’nın operasyonel üstünlüğünü pekiştirdiği vurgulanıyor.
- St. Petersburg kenti, 18-21 Haziran tarihleri arasında düzenlenecek 28. St. Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu’na (SPIEF) ev sahipliği yapıyor. “Ortak Değerler: Çok Kutuplu Dünyada Büyümenin Temeli” temasıyla gerçekleştirilecek foruma, 140 ülke ve bölgeden 20 bini aşkın katılımcı bekleniyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in küresel ekonomi üzerine önemli mesajlar vermesi beklenen forumda, Türkiye ile enerji işbirliği de gündemde olacak. 150'yi aşkın etkinliğin yer aldığı forum, Batı yaptırımlarına rağmen Rusya’nın uluslararası rolünü vurgulayan bir platform olarak öne çıkıyor.
- Resmi verilere göre Rusya’da yıllık enflasyon oranı 10-16 Haziran haftasında yüzde 9,59 seviyesine geriledi. Bir önceki hafta bu oran yüzde 9,71 olarak kaydedilmişti. Ekonomik Kalkınma Bakanlığı'nın yayımladığı rapora göre, söz konusu haftada genel enflasyon artışı yüzde 0,04 olurken, gıda ürünlerinde fiyatlar yüzde 0,06 yükseldi, gıda dışı ürünlerde ise yüzde 0,05 oranında düşüş gözlendi. Hizmet sektöründe fiyat artışı yüzde 0,09 olarak kaydedildi. Bakanlık, yıllık enflasyondaki düşüşe rağmen fiyat artışlarının sürdüğüne dikkat çekti.
- Birleşik Arap Emirlikleri merkezli havayolu şirketi Air Arabia, Orta Doğu’daki artan gerilim nedeniyle Rusya’ya düzenli uçuşlarını 30 Haziran’a kadar durdurduğunu açıkladı. Rusya Federal Hava Taşımacılığı Ajansı (Rosaviatsiya), kararın bölgedeki mevcut güvenlik koşulları nedeniyle alındığını bildirdi. Air Arabia, bu süreçte yalnızca yurtdışındaki vatandaşların tahliyesine yönelik özel "tahliye uçuşlarını" sürdürecek.
- Güney Koreli otomobil markası Kia, Rusya pazarına 2026 yılında resmî olarak geri dönmeyi planlıyor. Şirket temsilcileri, bu kararı eski Rusya bayileriyle yapılan bir toplantıda duyurdu. 2021 yılında Lada'dan sonra ülkede en çok satılan ikinci marka olan Kia, savaş sonrası pazardan çekilmişti ancak paralel ithalatlara göz yummuş ve bayi bağlantılarını sürdürmüştü. Şimdi ise şirket Kazakistan’daki yeni fabrikasından ve Çin’den doğrudan ithalat planlanıyor. Kia’nın yeniden piyasaya süreceği modeller arasında Picanto, Sorento, K4, K8, Seltos ve Sportage yer alıyor. Yeni fiyatlar 1,5 milyon rubleden başlayarak 7 milyon rubleye kadar çıkıyor.
- Telegram’ın kurucusu Pavel Durov, kısa süre önce vasiyetname hazırladığını açıkladı. Fransız Le Point dergisine konuşan Durov, özgürlükleri savunma mücadelesi nedeniyle güçlü devletlerde dahi birçok düşman edindiğini ve bu yüzden hem çocuklarını hem de Telegram’ı korumak istediğini belirtti. Altı çocuğunun olduğunu ve ayrıca 12 ülkede sperm bağışı yoluyla 100’den fazla biyolojik çocuğu bulunduğunu söyleyen Durov, vasiyetine göre çocuklarının servetine ancak 30 yıl sonra erişebileceğini bildirdi. Telegram’ın kontrolü ise olası bir “kaybolma” durumunda bir vakfa devredilecek.
18 Haziran Çarşamba
- ABD Başkanı Donald Trump, bir gün önce Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüştüğünü açıkladı. Trump, İran-İsrail çatışmasının çözümünde arabuluculuk teklifinde bulunan Putin’in önerisine şu an için ilgi göstermediğini belirtti.
Trump’ın aktardığına göre, Putin kendisine İsrail ile İran arasındaki çatışmanın çözümünde arabuluculuk yapmayı teklif etti. ABD Başkanı ise buna “Ben de ona şöyle yanıt verdim: Bana bir iyilik yap, önce kendi ülkende arabulucu ol. Hadi önce Rusya’yla ilgilenelim, olur mu? Dedim ki: Vladimir, gel önce şu Rusya meselesini halledelim. O diğer konuyla sonra ilgilenirsin. Ama bence orası da yoluna girecek.” şeklinde yanıt verdiğini söyledi.
Konu, iki liderin 17 Haziran’da yaptığı telefon görüşmesinde ele alındı. Görüşmenin ardından Rusya tarafı herhangi bir açıklamada bulunmamıştı.
Trump ayrıca, ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine saldırı düzenleyebileceğini söyledi.
“Bunu yapabilirim de yapmayabilirim de,” diyen Trump, buna rağmen İran’la müzakere sürecinin hâlâ mümkün olduğunu düşündüğünü ifade etti.
- Rusya Devlet Başkanı’nın uluslararası ekonomik iş birliğinden sorumlu özel temsilcisi Kirill Dmitriyev, Moskova’nın bu yıl sonuna kadar Washington ile doğrudan uçuşların yeniden başlatılmasını umduğunu açıkladı. Açıklama, St. Petersburg Ekonomi Forumu kapsamında yapıldı.
10 Nisan’daki görüşmelerde, Rusya’nın Washington Büyükelçisi Aleksandr Darçiyev, uçuşların yeniden başlamasının iki ülke arasındaki ticari ve toplumsal ilişkilerin gelişmesine katkı sağlayacağını vurgulamıştı. Rus tarafı, ABD’ye Aeroflot’a uygulanan yaptırımların kaldırılmasını teklif etti ancak henüz yanıt alamadı. Kremlin danışmanı Yuriy Uşakov daha önce, ABD’nin öncelikle Rusya-Ukrayna çatışmasının çözümüne dair ilerleme görmek istediğini söylemişti.
2022 yılında durdurulan doğrudan uçuşlar sonrası, ABD’li hava yolu şirketlerinin Rus hava sahasına girmesi, Rus şirketlerin de ABD’ye uçması yasaklanmıştı.
- Avrupa Birliği’nin dış ilişkiler ve güvenlik politikası yüksek temsilcisi Kaja Kallas, Rusya’nın dünyaya “360 derecelik bir tehdit” oluşturduğunu söyledi. Kallas, Avrupa Parlamentosu’ndaki konuşmasında, “Başta Rusya’nın Avrupa için oluşturduğu tehdidi konuştuk, ancak bugün Rusya dünya barışına her yönden tehdit teşkil ediyor,” dedi. Kallas’a göre, Avrupa ve NATO ittifakı bugün Soğuk Savaş dönemindeki gibi kenetlenmeli; aksi halde “Rusya’nın yeniden güç kazanma şansı doğacak.”
- Rus şarkıcı Zemfira’nın (Zemfira Ramazanova – Rusya Adalet Bakanlığı tarafından “yabancı ajan” ilan edildi) Kazakistan’ın Almatı kentinde, 6 Temmuz 2025’te gerçekleşmesi planlanan konseri iptal edildi. Sanatçı haberi sosyal medya hesaplarından duyurdu.
Zemfira başlangıçta konseri Almatı yakınlarındaki Konev şehrindeki ASP Arena’da vermeyi planlamış, ancak sahne için gerekli izinler alınamayınca yeni bir yer aramıştı. 15 Haziran’da, konserin Almatı’daki Han-Tengri Stadyumu’nda Belçikalı rock müzisyeni J. Bernardt ile birlikte yapılacağı duyurulmuştu. Ancak üç gün sonra Zemfira, bu konserin de iptal edildiğini açıkladı.
Zemfira, Şubat 2022’de Ukrayna'ya düzenlenen askeri operasyonu açıkça eleştirerek Rusya’dan ayrılmıştı.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İran ile İsrail arasında diyaloğun ilerletilmesi amacıyla Rusya’nın arabuluculuk yapmaya hazır olduğunu teyit etti. Kremlin basın servisi, bu açıklamayı Putin’in Birleşik Arap Emirlikleri Devlet Başkanı Muhammed bin Zayid Al Nahyan ile yaptığı telefon görüşmesinin ardından duyurdu.
Kremlin’den yapılan açıklamada, “Vladimir Putin, çatışma halindeki taraflar arasında diyaloğun ilerletilmesine yönelik Rusya’nın arabuluculuk desteği sağlamaya hazır olduğunu teyit etti ve bu bağlamda bazı yabancı liderlerle gerçekleştirilen temaslar hakkında bilgi verdi” denildi.
- Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov, İran ile İsrail arasında tırmanan gerilimle ilgili olarak Moskova’nın her iki tarafla da temas halinde olduğunu açıkladı. Ryabkov, ABD’nin İsrail ordusuna doğrudan askeri destek sağlamasının bölgedeki durumu radikal biçimde istikrarsızlaştırabileceğini belirtti ve Washington’u bu tür adımlardan kaçınması konusunda uyardı.
“Her iki tarafla da temas halindeyiz; bu hem çalışma düzeyinde hem de siyasi düzeyde yürütülüyor,” diyen Ryabkov, Interfaks’a verdiği demeçte, “ABD zaten tüm süreçlerin merkezinde yer alıyor. Şimdi müdahil olacakları yönünde konuşmak doğru değil. Mesele, İsrail’e doğrudan askeri yardım sağlama konusunu nasıl değerlendirdikleriyle ilgili. Biz Washington’u bu tür, hatta spekülatif ya da teorik senaryolardan dahi kaçınmaları konusunda uyarıyoruz,” ifadelerini kullandı.
- Rusya Federasyon Konseyi, Rus yüksek eğitim kurumlarının uluslararası bilimsel iş birliklerini düzenleyen yasayı onayladı. Yeni düzenlemeye göre, bazı alanlardaki iş birlikleri artık Federal Güvenlik Servisi (FSB) denetiminde yürütülecek.
Bilim ve Devlet Bilim-Teknoloji Politikası Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikler, Şubat ayı başında Eğitim ve Bilim Bakanlığı tarafından hazırlanmıştı. Buna göre, Rus bilim insanlarının hem gerçek hem de tüzel yabancı kişilerle yürüttüğü iş birlikleri FSB denetimine tabi olacak. Hangi alanların kontrol altında tutulacağına ise hükümet karar verecek.
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Kanada’daki G7 zirvesinden mali ve siyasi destek sağlayamadan ayrıldı. The Wall Street Journal’ın haberine göre, Zelenskiy, Ukrayna için yıllık 40 milyar dolarlık bir finansman üzerinde uzlaşma bekliyordu. Gazete, zirve kapsamında Zelenskiy ile ABD Başkanı Donald Trump arasında bir görüşme planlandığını, ancak Trump’ın zirveyi erken terk ettiğini hatırlattı.
Dün gece bazı Ukrayna medya organları Zelenskiy’nin Kanada ziyaret programını kısalttığını ve ülkesine dönüş yolunda olduğunu bildirmişti. Kiev yönetimi ise Zelenskiy’nin G7 zirvesine katılımına dair henüz resmi bir açıklama yapmadı.
- Avrupa ülkeleri, ABD’nin katılımı olmadan Ukrayna’ya NATO birlikleri gönderebilir. The Guardian’ın haberine göre, ABD ordusu dikkatini giderek daha fazla Çin ile olası bir çatışmaya yöneltiyor. Bu koşullarda Avrupalı liderlerin, kendi çıkarları doğrultusunda NATO’nun kontrolünü ellerine almaları gerektiği savunuluyor. Haberin yazarı, Avrupa’nın, Ukrayna’daki çatışmaların sona ermesi durumunda Batılı kuvvetlerin bölgeye gönderilmesi gibi senaryolarda, ABD olmadan hareket etmeye hazırlıklı olması gerektiğini belirtiyor.
- Kanada Başbakanı Mark Carney, ABD Başkanı Donald Trump’ın Rusya’nın G8’den çıkarılmasının hata olduğu yönündeki sözlerine sert tepki gösterdi. Politico’nun haberine göre, Carney doğrudan yanıt vermek yerine Trump’ın zirveden ayrılmasını bekledi. Trump’ın toplantıyı erken terk etmesinin ardından konuşan Carney, Rusya’nın 2014 yılında Kırım’ı ilhakının Ukraynalılar ve yarımada sakinleri için aşağılayıcı bir adım olduğunu savundu. Bu nedenle Moskova’nın G8’den çıkarıldığını ifade etti.
- Bu sabah Rusya toprakları üzerinde toplam 14 Ukrayna insansız hava aracı hava savunma sistemleri tarafından düşürüldü. Bilgi, Rusya Savunma Bakanlığı’nın basın servisi tarafından duyuruldu.
12 İHA Kursk bölgesi üzerinde, 2’si ise Oryol bölgesi üzerinde imha edildi. Dronlar, Moskova saatiyle 09:30 ile 11:00 arasında etkisiz hale getirildi.
Savunma Bakanlığı ayrıca, Rus birliklerinin Ukrayna’daki özel askeri operasyon bölgesinde Dolgenkoye ve Novonikolaevka yerleşimlerini kontrol altına aldığını bildirdi.
- Petersburg Uluslararası Ekonomik Forumu’nun ilk gününde, kent sakinleri mobil internet kesintilerinden şikayetçi. Downdetector verilerine göre, özellikle MegaFon, Tele2 ve Yota aboneleri düşük bağlantı hızı, 4G’ye erişim kaybı ve sinyalin tamamen yok olması gibi sorunlar yaşadı. Bazı kullanıcılar mobil bankacılık uygulamalarını kullanmakta zorluk çektiklerini bildirdi.
- Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Avrupa Birliği’nin Rusya’ya karşı daha önce görülmemiş düzeyde yeni yaptırımlar üzerinde çalıştığını ve bu sürecin ABD Başkanı Donald Trump tarafından da desteklendiğini iddia etti. Kanada’daki G7 Zirvesi sonrası konuşan Macron, “Ukrayna konusunda ortak tutumumuz, yaptırımların güçlendirilmesi gerektiğidir” dedi. Yeni önlemlerin hem Avrupa’da hazırlanan geniş kapsamlı paketleri hem de Amerikalı senatörlerin üzerinde çalıştığı ilave yaptırımları kapsadığını belirten Macron, ABD’nin bu süreçte yalnız hareket etmek istemediğini, ancak çatışmanın çözümünde aktif rol üstlenmesinin stratejik açıdan gerekli olduğunu vurguladı. Elysee Sarayı da açıklamaları sosyal medya üzerinden paylaştı. Ancak Bloomberg’e göre, Trump’ın G7’deki temasları, Rusya’ya karşı daha sert yaptırımlar uygulamayı müzakere giriimleri sürdükçe gündeme almama yönündeki tutumunu kayda değer ölçüde değiştirmedi.
- Ukrayna Devlet Başkanı Kanada’da düzenlenen G7 Zirvesi’nde yaptığı konuşmada, ülkesine her yıl 40 milyar dolar bütçe desteği sağlanmasını talep etti. “Ukrayna’nın direncini sürdürebilmesi ve ayakta kalabilmesi için bu miktar gerekli. Bu, ABD dahil tüm G7 liderlerinin ortak kararı olmalı,” diyen Zelenskiy, Batı’dan düzenli yardım çağrılarını yineledi.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı, İsrail'in İran’daki barışçıl nükleer tesislere yönelik saldırılarının uluslararası hukuka aykırı olduğunu belirterek, bu eylemlerin küresel güvenliği tehdit ettiğini ve dünyayı bir nükleer felakete sürüklediğini açıkladı. Bakanlık, özellikle Batılı ülkelerin İsrail’in yıkıcı tutumunu desteklemesini ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'na (UAEA) kendi siyasi görüşlerini empoze etmesini sert ifadelerle eleştirdi. Açıklamada, Batı’nın nükleer silahların yayılmasını önleme rejimini siyasal hesaplaşma amacıyla araçsallaştırdığı, bunun tüm uluslararası topluma ağır bir bedel ödettiği vurgulandı.
Aynı açıklamada, İsrail'in İran'daki nükleer tesislere yönelik saldırılarının derhal durdurulması çağrısı yapılırken, UAEA’nın tesislerdeki zararlarla ilgili bağımsız bir değerlendirme yapması gerektiği ifade edildi. Rusya, İran’ın Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması’na (NPT) bağlılığını sürdürdüğünü ve İsrail saldırılarını durdurduğu takdirde ABD ile yeniden diplomatik temas kurmaya hazır olduğunu bildirdi. Moskova yönetimi, bu sürecin yalnızca müzakere ve diplomasiyle çözülmesinden yana olduğunu vurguladı.
- ABD yönetimi, Kiev’e yönelik dün gece düzenlenen ve 14 can kaybı olduğu bildirien saldırıyı kınadı ve bir ABD vatandaşının hayatını kaybettiğini doğruladı. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tammy Bruce, Reuters’e yaptığı açıklamada, “Kiev’e dün gece düzenlenen saldırı sonucunda bir ABD vatandaşının da trajik şekilde hayatını kaybettiği çok sayıda can kaybı yaşandığını biliyoruz. Bu saldırıları kınıyor, kurbanlara ve yakınlarına en derin taziyelerimizi iletiyoruz” dedi. Trump yönetimi, Rusya ile Ukrayna arasında ateşkese yönelik müzakere girişimlerine başladığından bu yana Moskova’ya yönelik sert açıklamalardan kaçınıyordu. ,
- Ukrayna Savunma Bakan Yardımcısı General Anatoliy Kloçko, Sovyet döneminden kalma hava savunma sistemlerinin modernizasyonunun hız kesmeden sürdüğünü belirtti. Kloçko, "Buk" sistemlerinin NATO menşeli füzelerle entegre edilerek adeta ikinci bir hayata kavuştuğunu, sırada ise S-300 sistemlerinin bulunduğunu açıkladı. Bu modernizasyon süreci, ABD destekli FrankenSAM programı kapsamında yürütülüyor.
- Rusya Federal Hava Taşımacılığı Ajansı (Rosaviatsiya), İran-İsrail arasındaki gerilim nedeniyle Birleşik Arap Emirlikleri’nde mahsur kalan vatandaşlarına İstanbul üzerinden alternatif uçuş rotaları sundu. Ajans sözcüsü Artem Korenyako, Emirates ve Türk Hava Yolları’nın BAE-Türkiye seferlerinin kullanılabileceğini duyurdu. İran hava sahasının kapanması nedeniyle 7 farklı havayolu tarafından gerçekleştirilen Rusya-BAE uçuşlarında rotalar uzarken, bazı uçaklar yakıt ikmali için ara iniş yapıyor. Aeroflot, kapasiteyi artırmak amacıyla Boeing 737 yerine daha büyük Boeing 777 uçaklarını devreye aldı. Turizm sezonunun ortasında yaşanan bu aksaklıklar, yaklaşık 10 bin Rus turistin planlarını etkilerken, uzmanlar özellikle yaz döneminde seyahat tercihlerinin başka ülkelere kayabileceğini belirtiyor. İstanbul’un bu süreçte uluslararası aktarma merkezi olarak öne çıkması dikkat çekiyor.
- Almanya Başbakanı Friedrich Merz, G7 zirvesi sırasında yaptığı açıklamada, İsrail’in İran’a yönelik saldırılarını açıkça destekleyerek, bu operasyonları “pis iş” olarak tanımladı. Alman basınına konuşan Merz, “Bu, İsrail’in hepimiz için yaptığı pis iştir. Bu mollalar rejimi dünyaya ölüm ve yıkım getirdi” ifadelerini kullandı. İran’daki rejimin İsrail’in son saldırılarıyla ciddi şekilde zayıfladığını ve muhtemelen eski gücüne kavuşamayacağını belirten Merz, bu durumun İran’ın geleceğini belirsiz hale getirdiğini söyledi.
- Rusya’nın özel askeri operasyonlarında kullanılan silah ve mühimmatın yüzde 80’ini devlet savunma sanayi devi Rostec üretiyor. Rostec Genel Müdürü Sergey Çemezov, Devlet Başkanı Vladimir Putin’le yaptığı görüşmede, 2021’den bu yana üretimi onlarca kat artırdıklarını ve devlet savunma siparişlerinin %99,5’ini zamanında teslim ettiklerini açıkladı.
17 Haziran Salı
- RBC'nın Ukrayna kaynaklarına dayanarak aktardığı son habere göre Kiev’i hedef alan dün geceki saldırılarda 14 kişi hayatını kaybetti, 150'den fazla da yaralı olduğu bildirildi. Kiev Belediye Başkanı Vitaliy Kliçko, saldırının kentin beş farklı bölgesini hedef aldığını ve hava savunma sistemlerinin devreye girdiğini duyurdu. Rusya Savunma Bakanlığı ise, Kiev bölgesi ile Zaporijya’daki savunma sanayi tesislerine yönelik “grup saldırısı” düzenlendiğini ve yalnızca askeri ve enerji altyapısının hedef alındığını savundu.
- Belgorod bölgesindeki Rakitnoye ilçesinde bir sivil araca düzenlenen Ukrayna İHA saldırısı sonucu Kursk bölgesinden bir yetkili hayatını kaybetti. Belgorod Valisi Vyaçeslav Gladkov, ölen kişinin Kursk bölgesindeki Sudja ilçesine bağlı Gonçarovskoye köyünün yerel yöneticisi Aleksandr Garkavenko olduğunu açıkladı.
- Avrupa Birliği, Rus gazına bağımlılığı kalıcı olarak sonlandırmayı hedeflediğini açıkladı. AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, “Vanayı sonsuza dek kapatıyoruz. Rusya, enerjiyi artık bize karşı bir silah olarak kullanamayacak” dedi. Avrupa Komisyonu'nun sunduğu plana göre, Rus gazı ithalatı 2027 sonuna kadar tamamen durdurulacak. Bu çerçevede, 2024 yılı itibarıyla AB'nin Rusya’dan enerji ithalatına dair bağımlılığı ciddi ölçüde azaltılmış durumda.
Komisyonun önerisine göre, 1 Ocak 2026'dan itibaren yeni sözleşmelere izin verilmeyecek; 17 Haziran 2025'e kadar yapılmış kısa vadeli anlaşmalar 2026 sonunda, uzun vadeli olanlar ise 2028 başında sona erdirilecek. Ancak Slovakya ve Macaristan bu plana karşı çıkarken, Avusturya savaş sona ererse bu yasağın yeniden gözden geçirilmesini teklif etti. Uzmanlar, tam bir yasak durumunda 2026 ortasında gaz fiyatlarının 2022’deki 2 bin dolar seviyesinin üzerine çıkabileceği uyarısında bulundu. Buna rağmen Kremlin, Avrupa ile ilişkilerin yeniden kurulması umudunu koruduğunu belirtiyor.
- Almanya Başbakanı Friedrich Merz, ARD televizyonuna verdiği röportajda Ukrayna’nın NATO üyeliğini uzun vadede mümkün gördüğünü söyledi. Merz, "Ukrayna’ya Avrupa Birliği üyeliği teklif edildi ve süreç başladı. NATO üyeliği gündemden düşmüş değil. Ancak şu anda savaş halindeki bir ülkenin NATO’ya alınması mümkün değil. Fakat uzun vadede elbette bu mümkün" ifadelerini kullandı.
- ABD Başkanı Donald Trump’ın yönetimi, Ukrayna ile barış müzakerelerini hızlandırmak amacıyla Rusya’ya baskı stratejisi geliştirmek için kurulan bakanlıklar arası çalışma grubunun faaliyetlerini askıya aldı. Reuters’ın üç Amerikalı yetkiliye dayandırdığı haberine göre, böyle bir grubun varlığı daha önce kamuoyuna açıklanmamıştı.
Mart-Nisan aylarında kurulan grup, Trump’ın Moskova’ya karşı daha sert bir tutum sergilemek istemediğinin anlaşılmasıyla Mayıs ayında fiilen işlevsiz hale geldi. Bir yetkili, “Daha fazlasını yapmak yerine, belki de daha azını yapmak istiyordu” dedi.
- Rusya Başbakan Yardımcısı Denis Manturov, Fransız otomotiv devi Renault’nun Rusya’ya dönüş ihtimaliyle ilgili değerlendirmelerde bulundu. Manturov, 2022’de Renault’nun AvtoVAZ ve Avtoframos’tan çıkışı sırasında imzalanan anlaşmada, altı yıl içinde geri dönüş opsiyonu bulunduğunu hatırlattı. Ancak şu anda bu opsiyonun uygulanabilir olmaktan çıktığını belirtti.
Manturov, Renault’nun tedarik zincirlerini tamamen kestiğini ve AvtoVAZ’a hiçbir teknik destek sunmadığını söyledi. Ayrıca şirketin Ukrayna’ya ekipman sağladığını bildiklerini vurguladı ve Renault’nun Ukrayna’da insansız hava aracı üretimine başlamayı planladığı yönündeki haberlerin karar alma sürecinde dikkate alınacağını belirtti.
- Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın daveti üzerine Türkiye’yi ziyaret edecek. Açıklamayı Ermenistan Parlamento Başkanı Alen Simonyan yaptı.
Simonyan, ziyaretin gerçekleşeceğini teyit ederken, tüm bölgesel konuların ele alınacağını belirtti vr “Bence bu tarihi bir ziyaret çünkü Ermenistan başbakanı ilk kez bu düzeyde Türkiye’ye gitmiş olacak,” dedi.
Daha önce Ermeni medyasında Paşinyan’ın 20 Haziran’da Türkiye’ye bir ziyaret planladığına dair haberler yer almıştı.
- İngiltere hükümeti, Rusya’ya yönelik yaptırımlar listesini genişletti. Yeni listeye Rusya ile bağlantılı olduğu öne sürülen 6 kuruluş, 4 gerçek kişi ve 20 gemi daha eklendi. Yaptırımlar arasında Rusya Savunma Bakanlığı’na bağlı Derin Su Araştırmaları Ana Müdürlüğü de yer aldı.
Rosneft’in İngiltere kolu Rosneft Marine UK Limited ve Metallurg LLC adlı şirket de yaptırım listesine dahil edildi. İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Reuters’ın aktardığı açıklamasında, “Rusya, koşulsuz ve tam bir ateşkese hazır olana kadar baskıyı artıracağız” dedi.
- Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Sergey Şoygu, Pyongyang ziyareti sırasında Kuzey Kore ile yapılan görüşmelerde, Kursk bölgesinde altyapı onarım çalışmaları için Kuzey Koreli mayın temizleyici ve inşaatçılar gönderilmesinin kararlaştırıldığını açıkladı. Şoygu’nun ifadesine göre, Kuzey Kore lideri Kim Jong-un Rusya’ya bin mayın temizleyici ve beş bin askeri inşaatçı göndermeye karar verdi. Bu personelin görevi, Ukrayna ile çatışmalarda zarar gören altyapıyı yeniden inşa etmek olacak.
- Rosteh Başkanı Sergey Çemezov, 2021’den bu yana silah üretimini onlarca kat artırdıklarını ve şu anda özel askeri operasyonda kullanılan silahların yüzde 80’inin Rosteh tarafından üretildiğini açıkladı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı görüşmede Çemezov, devlet savunma siparişlerinin yüzde 99,5 oranında yerine getirildiğini söyledi.
Putin, kritik öneme sahip kalemlerdeki başarı oranını sorduğunda, “Kritik olanlarda yüzde yüz” yanıtını verdi. Çemezov ayrıca, sahadaki askerlerden gelen geri bildirim doğrultusunda Pantsir hava savunma sisteminin modifiye edildiğini ve sistemin artık 12 yerine 48 füze taşıdığını belirtti. Bu değişiklik, insansız hava araçlarına karşı savunma açısından önemli bir gelişme olarak nitelendirildi.
- Rusya’nın İsveç’teki ticaret temsilciliği gece saatlerinde bir insansız hava aracı saldırısına uğradı. Rusya’nın Stockholm Büyükelçiliği tarafından yapılan açıklamaya göre, bir drone temsilciliğin üzerinden uçarak ana girişin önüne bir torba boya bıraktı.
- Rusya ile Ukrayna arasındaki bir sonraki müzakere turunun tarihi henüz belirlenmiş değil, ancak yakın gelecekte olası tarihler netleşebilir. Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Kiev ve Moskova’nın ateşkes mutabakatlarını inceledikten sonra yeni bir görüşmeye hazır olup olmadıkları sorusuna bu şekilde yanıt verdi.
Kremlin temsilcisi “Şu anda bir sonraki müzakere turuna ilişkin net bir anlayış yok. Ancak biliyorsunuz ki İstanbul’da varılan anlaşmaların hayata geçirilmesi konusunda önemli bir ilerleme kaydedildi. Rus tarafı, İstanbul’da verdiği tüm taahhütleri eksiksiz yerine getirdi. Şimdi önümüzdeki günlerde bu çalışmanın devamı için olası tarihlere dair bir anlayışa varma aşamasına geçilecektir,” dedi.
- Rusya, İsrail’in diğer ülkelerin arabuluculuk tekliflerine sıcak bakmadığını ve İran’la olan krizi barışçıl yollarla çözme isteği göstermediğini düşünüyor. Bu açıklama da Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov’dan geldi.
Sözcü gazetecilere “Rusya, özellikle de Başkan Putin, gerekli görülmesi hâlinde arabuluculuk hizmeti sunmaya hazır olduğunu ifade etti. Ancak şu an itibarıyla İsrail tarafında herhangi bir arabuluculuğu kabul etme ya da genel olarak barışçıl çözüm yollarına yönelme isteği görmüyoruz. Gözlemimiz bu yönde,” dedi.
- Rusya Başbakan Birinci Yardımcısı Denis Manturov, yabancı otomobil markalarının Rusya pazarına geri dönüş süreciyle ilgili değerlendirmede bulundu. Manturov’a göre, Toyota ve Hyundai’nin bu yönde bir planı bulunmuyor.
- Avusturya, Macaristan ve Slovakya’nın ardından Rus gazından tamamen vazgeçilmesi planına itiraz eden üçüncü ülke oldu. Financial Times’ın Avusturya Enerji Bakanlığı’na dayandırdığı haberine göre, Avusturya, Ukrayna’daki çatışma sona erdiğinde Avrupa’nın Rus gazından vazgeçme planının gözden geçirilebilmesi için bir seçenek bırakılmasını teklif etti.
Avusturya’nın Enerji Bakan Yardımcısı Elisabeth Zehetner, bu öneriyi Avrupa’daki mevkidaşlarıyla yaptığı toplantıda dile getirdi. İsmi açıklanmayan diplomatlar gazeteye, bu türde bir önerinin Şubat 2022’den bu yana Macaristan ve Slovakya dışında herhangi bir AB ülkesinden ilk kez geldiğini söyledi.
- Rus hava savunma sistemleri, Kaluga semalarında Ukrayna ordusuna ait üç insansız hava aracını imha etti. Kaluga Valisi Vladislav Şapşa, bilgiyi Telegram kanalından duyurdu.
Bir İHA Kozelsk bölgesinde vuruldu. İkincisi Lyudinovo bölgesinde düşürüldü, parçaları bir okulun cephesine hafif hasar verdi. Üçüncü insansız hava aracı Hvastoviçi bölgesi üzerinde etkisiz hale getirildi. Hiçbir bölgede yaralanan olmadığı bildirildi.
- Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak, Rusya’ya yönelik yaptırımların gevşetilmesini öngören bir senaryonun Ekonomik Kalkınma Bakanlığı’nın öngörüleri arasında yer aldığını söyledi. Ancak, bu senaryonun temel senaryo olmadığını vurguladı.
“Bakanlığın hükümet tarafından onaylanan temel senaryosunda yaptırım baskısı açısından keskin bir değişiklik öngörülmüyor” diyen Novak, yaptırımlar ve dış finansman kaynaklarına erişimin sınırlı olması nedeniyle Rus şirketlerinin yurt içinde yeni finansman kaynakları bulduğunu ifade etti. Bu durumun tahvil ve hisse senetlerine olan talebi artırdığını ve borsanın büyümesine katkı sağladığını belirtti.
- Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Sergey Şoygu, bugün Pyongyang’da Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile bir görüşme gerçekleştirdi. İkilinin son görüşmesi bu ayın başında yapılmıştı. Görüşmede Ukrayna çevresindeki güncel durum, Kursk sınır bölgesinin yeniden inşası ve Kuzey Koreli askerlerin Solovy bölgesinin kurtarılmasındaki katkılarının anılması konuları ele alındı.
- ABD Başkanı Donald Trump, G7 Zirvesi’nde yaptığı açıklamada, Rusya’ya yönelik yeni yaptırımlar uygulamaktan neden kaçındığını "milyarlarca dolarlık maliyet" gerekçesiyle açıkladı. Trump, “Yaptırımlar sadece tek yönlü bir cadde değil. Onları uygulamak ABD’ye devasa paralar mal oluyor” ifadelerini kullandı.
Ayrıca Trump, Ukrayna konusunda barış anlaşması ihtimalini göz önünde bulundurarak, yaptırım kararını beklemeye aldığını belirtti. Danışmanlarına göre Trump’ın bu yaklaşımı, Vladimir Putin’le “verimli müzakereler” yapma umudunu koruduğunu gösteriyor. Bu arada Trump, Orta Doğu'daki tırmanış nedeniyle G7 zirvesinden erken ayrılma kararı aldı.
- Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, başkente doğru ilerleyen iki insansız hava aracının bu sabaha karşı hava savunma sistemleri tarafından başarıyla imha edildiğini açıkladı. Düşen parçalara müdahale etmek üzere acil servis ekiplerinin olay yerinde çalışmalarını sürdürdüğünü belirtti. Olayın ardından başkentteki dört büyük havalimanı )Vnukovo, Domodedovo, Jukovski ve Şeremetyevo) geçici olarak uçuşları durdurdu, daha sonra uçuşlar normale döndü. Kaluga, Tambov ve Ninjiy Novgrad havaalanları da sabah saeaterinde trafiğie kapatıdı.
- Kiev Belediye Başkanı Vitaliy Kliçko, kamikaze İHA’ların (Şahed) düzenlediği saldırı sonucu başkentte en az 16 kişinin yaralandığını duyurdu. Üç farklı bölgede gerçekleşen saldırı sırasında iki semtte elektrik kesintileri yaşandı. Kiev Askeri İdaresi, kentin çeşitli noktalarında toplam 12 ayrı yerde saldırıların etkilerinin kaydedildiğini bildirdi. Detay verilmezken, bir apartmanın üst katının yıkıldığı ve büyük bir yangının çıktığı belirtildi.
- İsrail ve İran'ın karşılıklı hava saldırıları devam ederken, ABD Başkanı Donald Trump, Truth Social üzerinden yaptığı açıklamada, "herkesin derhal Tahran'ı terk etmesi gerektiğini" belirtti. G7 Zirvesi'nde konuşan Trump, İran'a anlaşma için 60 gün süre tanıdığını, ancak bu sürenin sonunda Tahran'ın reddettiğini ve "61. günde ne olduğunu herkesin gördüğünü" söyledi. Trump, "İran'ın nükleer silaha sahip olmasına izin verilemez" diyerek, Tahran’a karşı daha sert bir tutum alınacağının sinyalini verdi.
- Ukrayna, ABD ile 1 Mayıs’ta imzaladığı stratejik mineral anlaşmasını uygulamaya koyarak ülkenin merkezindeki Dobro lityum madeninin geliştirilmesine yönelik ticari teklifler için rehber hazırlıklarına başladı. The New York Times’a konuşan yetkililere göre, bu adım, lityum gibi kritik minerallerin çıkarılması yoluyla Ukrayna ekonomisinin yeniden inşasını amaçlayan ABD-Ukrayna ortak yatırım fonu (Reconstruction Investment Fund - RIF) kapsamında atıldı. Anlaşma gereği, madencilikten elde edilen gelirin yarısı bu fona aktarılacak ve önümüzdeki on yıl boyunca sadece Ukrayna’daki projelere yeniden yatırılacak. Potansiyel yatırımcılar arasında, ABD hükümetinin kısmen ortak olduğu TechMet firması ile Donald Trump’a yakınlığıyla bilinen milyarder Ronald Lauder da yer alıyor.
- Financial Times’ın haberine göre, Avrupa Komisyonu bugün sunacağı öneriyle, Macaristan ve Slovakya’nın vetosunu aşmak için Rus gazına yönelik yeni sözleşmeleri yasaklamada ticaret mevzuatını kullanmayı planlıyor. Bu yöntemle, tüm üye ülkelerin oybirliğini gerektiren yaptırım mekanizması yerine, çoğunluk oyu yeterli olacak. Teklif kabul edilirse, yeni gaz sözleşmeleri hemen yasaklanacak; kısa vadeli mevcut sözleşmeler 2026’ya, uzun vadeli olanlarsa 2028’e kadar sona erdirilecek. Macaristan ve Slovakya için ise 2027’ye kadar kademeli çıkış hakkı tanınması öngörülüyor.
- Avrupa Birliği, Rusya’nın Kırım ve Sivastopol’u ilhakı nedeniyle uyguladığı yaptırımları 23 Haziran 2026’ya kadar uzattı. AB Konseyi tarafından alınan karara göre, 2014’te yürürlüğe giren yaptırımlar; Kırım ve Sivastopol’dan AB’ye mal ithalatını, bu bölgelerde altyapı ve finans yatırımlarını, turizm hizmetlerini ve bazı ürün ile teknolojilerin ihracatını yasaklıyor.
- Polonya Silahlı Kuvvetleri'nin harekât komutanlığı, Rusya'nın Ukrayna'daki faaliyetlerine karşılık olarak Polonya ve müttefik ülkelere ait savaş uçaklarının ülke semalarında havalandırıldığını açıkladı. Sosyal medya üzerinden yapılan açıklamada, Rusya’nın Ukrayna topraklarında yürüttüğü iddia edilen aktif operasyon nedeniyle, tüm hava savunma sistemleri ile radar ve izleme altyapısının yüksek alarma geçirildiği belirtildi. Ayrıca, savaş jetlerinden oluşan devriye çiftleri havalandırılırken, komutanlık elindeki tüm kaynakların seferber edilmesi emrini verdi. Alınan önlemlerin, “hassas bölgelerle sınırı olan alanlarda güvenliği sağlama” amacı taşıdığı ifade edildi.
- Rus Tahıl Birliği’nin verilerine göre, 1–15 Haziran tarihleri arasında Rusya'nın buğday ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre 4,8 kat azalarak 565 bin ton seviyesinde gerçekleşti. Birliğin analiz dairesi direktörü Yelena Tyurina'nın açıklamasına göre, 30 Haziran 2025'te sona erecek sezonun sonunda buğday ihracatının 41,5 milyon ton, toplam tahıl ihracatının ise 46,7 milyon ton olması bekleniyor.
- Rusya’da “Kıyamet Günü Radyosu” olarak bilinen kısa dalga istasyonu UVB-76, 16 Haziran’da dört yeni şifreli mesaj yayımladı. 1970’lerden beri 4625 kHz frekansında sürekli yayın yapan bu gizemli radyo, özellikle askeri ve istihbarat amaçlı kullanıldığı yönündeki iddialarla biliniyor. Gönderilen mesajlarda yine harf ve sayı kombinasyonlarıyla birlikte “МАЛОСНЕЖНЫЙ” (Malosnejnıy- Az karlı), “СЭВОШЛЮП” (Sevoşlup- Anlamı yok) ve “ВИСОКЕД” (Visoked- Anlamı yok) gibi şifreli kelimeler yer aldı. İstasyonun, olası bir nükleer saldırı durumunda otomatik karşılık sistemi “Perimetr” (ya da “Ölü El”) ile bağlantılı olabileceği yönündeki söylentiler, her yeni yayını küresel çapta merak uyandıran bir gelişme haline getiriyor. (RBC)
16 Haziran Pazartesi
- Trump, Kanada’daki G7 Zirvesi’nde yaptığı açıklamada, Rusya’nın yeniden gruba alınmamasının büyük bir hata olduğunu savundu. Trump, “G7 eskiden G8’di. Barack Obama ve Justin Trudeau isimli biri Rusya’nın grupta olmasını istemedi. Bence bu bir hataydı. Eğer Rusya içeride olsaydı, şu an Ukrayna ile bir savaş yaşanmazdı. Ve eğer dört yıl önce Trump başkan olsaydı, yine savaş çıkmazdı” dedi. Rusya, 2014’te Kırım’ı ilhak etmesinin ardından G8’den çıkarılmıştı.
Trump, mevcut durumda Moskova’nın G7’ye dönüşü için “köprünün altından çok sular geçtiğini” belirterek şüphelerini dile getirdi. Öte yandan, Çin’in gruba katılması konusuna da açık olduğunu belirten Trump, “Eğer birileri Çin’i önermek isterse, ben açığım” ifadelerini kullandı. Açıklamalar, G7’nin genişleme ve küresel diplomasi dengesine dair tartışmaları yeniden gündeme taşıdı.
- Rusya Devlet Başkanı Danışmanı Vladimir Medinskiy, Rusya’nın son birkaç gün içinde Ukrayna’ya Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’ne ait 6 bin 60 askerin naaşını teslim ettiğini açıkladı. Böylece Moskova, İstanbul’da varılan mutabakat çerçevesinde bu konudaki yükümlülüğünü yerine getirmiş oldu.
Medinskiy’in verdiği bilgiye göre, Kiev de Rus tarafına 78 Rus askerinin naaşını teslim etti. Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna’ya teslim edilmek üzere 2 bin 239 askerin naaşını daha hazır bulundurduklarını belirtti.
İki ülke heyetleri arasında 2 Haziran’da İstanbul’da yapılan ikinci tur görüşmelerde, Kiev’e 6 bin askerin naaşının teslimi ve kapsamlı bir esir değişimi konusunda anlaşmaya varılmıştı. 14 Haziran itibarıyla iki ülke arasında süresiz “insani takas” uygulaması başlatıldı. Kremlin, bir sonraki müzakere turunun tarihi üzerinde henüz uzlaşma sağlanmadığını bildirdi.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, ABD’nin iki ülke diplomatik temsilciliklerinin faaliyetlerini normalleştirmeye yönelik yürütülen ikili danışma sürecindeki bir sonraki toplantıyı iptal ettiğini açıkladı. Zaharova, Amerikalıların verdiği bu aranın uzun sürmemesini umduklarını belirtti.
Zaharova “Mevcut durumda, her iki ülkenin diplomatik temsilciliklerinin faaliyetlerini normalleştirmeyi amaçlayan ikili danışmalar çerçevesinde yapılması planlanan bir sonraki görüşme, Amerikalı müzakerecilerin inisiyatifiyle iptal edildi,” dedi.
- İsrail’in Moskova Büyükelçiliği ve St. Petersburg başkonsolosluğu, konsolosluk hizmetlerini geçici olarak durdurduğunu ancak en kısa sürede faaliyetlerine yeniden başlamayı umduklarını açıkladı.
- Politico’nun haberine göre, NATO’nun doğu kanadında yer alan tüm ülkeler, sağlık sistemlerinin kriz durumlarına tepkisine yönelik protokolleri gözden geçiriyor. Litvanya’da hastaneler elektrik kesintilerine karşı jeneratörler kurarken, su ve ilaç stokları oluşturmaya başladı.
Haberde, Estonya’da sağlık çalışanlarına uydu telefonları temin edildiği, acil yardım ekiplerine ise kurşun geçirmez yelekler verildiği bildirildi. Ayrıca ülkeye seyyar sağlık merkezleri satın alınıyor. Estonya Sağlık Dairesi Başkan Yardımcısı Ragnar Vaiknemets’in, “Rusya’nın saldırısı sadece bir zaman meselesi” dediği ve Sovyet döneminden kalan hastanelerin mimari yapıları nedeniyle savunmasız olduklarını söylediği aktarıldı. Vaiknemets’e göre sağlık kuruluşları, gerektiğinde ameliyathaneleri bodrum katlara taşımayı planlıyor.
- Karadağ Parlamentosu, Karadağ askerlerinin Ukrayna’ya askeri yardım sağlamak üzere Avrupa Birliği misyonuna katılmasına onay verdi. Söz konusu karar, iktidar koalisyonundaki bazı Rusya yanlısı partilerin itirazları nedeniyle yaklaşık dokuz aydır beklemedeydi. Kommersant'ın aktardığına göre, iimdi sırada Karadağ’ın, NATO’nun benzer “Ukrayna misyonuna” katılımı ve Ukrayna ile güvenlik alanında iş birliği anlaşmasının onaylanması yer alıyor.
- St. Petersburg’daki Kuybişev Bölge Mahkemesi, şehrin en ünlü kitapçılarından Podpisniye İzdaniya'nın müdürü Yelena Orlova’ya, Rusya’da “istenmeyen” ilan edilmiş bir yabancı ya da uluslararası kuruluşun faaliyetlerine katıldığı gerekçesiyle 20 bin ruble para cezası verdi. Kararı, 16 Haziran’da kent mahkemeleri birleşik basın servisinin başkanı Darya Lebedeva duyurdu.
- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşmeye dair açıklama, Erdoğan'ın ofisinden makamından yapıldı. Liderler, İsrail ile İran arasındaki çatışmayı, ikili ilişkileri ve bölgesel meseleleri ele aldı.
Erdoğan, 13 Haziran’da İsrail’in İran’a düzenlediği saldırıyla başlayan “şiddet sarmalının” tüm Orta Doğu bölgesinin güvenliğini tehdit ettiğini söyledi. Cumhurbaşkanı, İran’ın nükleer programı etrafında yaşanan sorunların yalnızca diplomatik yollarla çözülebileceğinin altını çizdi.
Bu görüşmeden kısa süre önce Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’la da bir telefon görüşmesi yapmış ve Türkiye’nin İran ile İsrail arasındaki çatışmada arabuluculuk yapmaya hazır olduğunu belirtmişti. Aynı şekilde Rusya da, çatışmanın çözümüne katkı sunmaya, gerekirse İran’daki fazla nükleer materyalin çıkarılmasına destek vermeye hazır olduğunu bildirdi.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Rusya’nın gerekmesi halinde İsrail ile İran arasındaki çatışmanın çözümünde arabuluculuk yapmaya hâlâ hazır olduğunu belirtti. Peskov, Kommersant gazetesinin “Bu hafta taraflar arasında Putin’le bir temas planlanıyor mu?” sorusuna yanıt verirken, daha önce Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ABD Başkanı Donald Trump ile yaptığı görüşmede sunduğu tekliflerin hâlâ geçerli olduğunu vurguladı. Sözcü “Bu teklifler masada kalmaya devam ediyor, Rusya’nın arabuluculuk arzusu ve hazırlığı sürüyor. Gerekirse bunlar hayata geçirilebilir” dedi.
Peskov ayrıca, son günlerde Başkan Putin’in bu konuyla ilgili olarak İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmeler gerçekleştirdiğini aktardı.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna’daki askeri operasyonlara ilişkin yeni açıklamalarda bulundu. Bakanlık, Rus ordusunun Ukrayna’nın savunma sanayisine ait bir tesisi, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’ne ait bir eğitim merkezi ve hava savunma radar istasyonlarını vurduğunu bildirdi. Ayrıca saldırılarda, saldırı amaçlı insansız hava araçlarının montaj ve kontrol noktaları, mühimmat ve patlayıcı depoları ile çeşitli askeri malzeme tesislerinin de hedef alındığı belirtildi. Operasyona taktik hava kuvvetleri, saldırı dronları, füze birlikleri ve topçu unsurlarının katıldığı kaydedildi.
- ABD Başkanı Donald Trump, G7 liderler zirvesinin düzenleneceği Kanada’ya ulaştı. AFP’nin haberine göre, Trump zirve kapsamında Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ve Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum ile ikili görüşmeler gerçekleştirecek.
Reuters, bu bilgiyi Beyaz Saray yetkililerine dayandırdı. Trump ve Zelenskiy, en son nisan sonunda Papa Francis’in Vatikan’daki cenaze töreni sırasında kısa bir görüşme yapmıştı. Haziran başında ise Ukrayna heyeti Washington’a resmi bir ziyaret düzenlemişti. G7 zirvesi 15-17 Haziran tarihleri arasında Kanada’nın Alberta eyaletindeki Kananaskis bölgesinde düzenleniyor.
Trump, zirve sırasında yeni ticaret anlaşmaları yapma niyetinde olduğunu belirtmişti. Bloomberg kaynakları ise, ABD Başkanı ile görüş ayrılıkları nedeniyle zirve sonunda ortak bildiri yayımlanmayabileceğini aktardı.
- Rusya’nın İsrail Büyükelçisi Anatoliy Viktorov, ülkedeki durum normale dönene kadar Rus vatandaşlarına İsrail’den ayrılmalarını tavsiye etti. Viktorov, gerektiğinde tahliye seçeneğinin değerlendirildiğini de açıkladı. “Eylat yakınlarında 24 saat açık bir sınır kapısı var, buradan Mısır’a geçip Şarm El-Şeyh veya Kahire’ye ulaşarak Aeroflot seferleriyle Rusya’ya dönmek mümkün,” diyen Viktorov, Rusya 24 televizyonuna yaptığı açıklamada, “Durum oldukça gergin. Hem diplomatlar hem de İsrail’de bulunan Rus vatandaşlarının hayatı ve sağlığı için gerçek bir tehlike söz konusu,” ifadelerini kullandı.
- Hollanda’daki TTF gaz hub’ında temmuz vadeli doğal gaz kontratlarının fiyatı yüzde 2,21 artarak megavat saat başına 38,73 avroya yükseldi. Bu rakam, güncel Forex kuru üzerinden bin metreküp gaz için 470,92 dolara denk geliyor. ICE Futures verilerine göre, bu seviyeler en son 4 Nisan 2025 tarihinde görülmüştü.
- Ukrayna ordusuna ait bir İHA’nın parçasının Tataristan’ın Yelabuga bölgesindeki bir otomobil fabrikasının girişine düşmesi sonucu üçü çocuk olmak üzere toplam 16 kişi yaralandı. Olay hakkında RIA Novosti’ye konuşan acil servis yetkilisi, bir gün önce iki kişinin hayatını kaybettiğini hatırlattı.
- Belgorod Valisi Vyaçeslav Gladkov, çatışmalar sonucu zarar gören sivillere ait mülklerin onarım çalışmalarının aşamalı şekilde yapılması gerektiğini söyledi. Gladkov’a göre öncelik, bölgede kalmaya devam eden, “acı çeken ve çok zor koşullarda çalışan” kişilere verilmeli. Vali, son dönemde ülkeyi terk eden Belgorodluların ise devlet yardımı alabilmeleri için Özel Askeri Operasyon’un sona ermesini beklemeleri gerekeceğini belirtti.
- Rusya İçişleri Bakanlığı, 2023 yılında kendi isteği dışında St. Petersburg’dan Çeçenya’ya götürüldüğü bildirilen Çeçenistan doğumlu Seda Süleymanova hakkında arama kararı çıkardı. Bakanlık veri tabanında Süleymanova’nın “kayıp kişi” statüsünde arandığı belirtildi.
2022 yılında ailesinin kendisini zorla evlendirmeye çalıştığını belirten Süleymanova, insan hakları savunucularından yardım istemişti. 2023’te ise kadın hakları savunucuları, St. Petersburg’da kardeşlerinin Seda’yı zorla götürmeye çalıştığını ve “namus cinayeti” tehdidinde bulunduğunu açıklamıştı. Ardından hırsızlık suçlamasıyla polis tarafından gözaltına alınan Süleymanova, Çeçenya’ya gönderilmiş ve ailesine teslim edilmişti. Hak savunucuları, suçlamaların uydurma olduğunu ve kadını zorla geri götürmek için kullanıldığını savunuyor.
- Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), 2025 Yıllığı’nda küresel nükleer silahların azaltılması sürecinin sona erdiğini ve yeni bir silahlanma yarışının başladığını açıkladı. Kuruma göre, Ocak 2025 itibarıyla dünyada toplam 12 bin 241 nükleer savaş başlığı bulunuyor; bunların 9 bin 614’ü askeri kullanımda ya da hızla konuşlandırılabilir durumda, 2 bin 627’si ise henüz imha edilmemiş ancak hizmet dışı bırakılmış başlıklardan oluşuyor. Nükleer silahların yaklaşık yüzde 90’ı ABD ve Rusya’nın elinde. Rusya'nın 4 bin 309, ABD’nin ise 3 bin 700 aktif savaş başlığı bulunuyor. Her iki ülke de 2024 yılı boyunca arsenallerinde kayda değer değişiklik yapmadan modernizasyon sürecine devam etti. Enstitü, mevcut çabaların çoğu zaman “modernizasyon” olarak adlandırılsa da teknik bakımın çok ötesine geçildiğine dikkat çekiyor. 2026’da sona erecek olan Yeni START Anlaşması sonrası ABD ve Rusya’nın daha geniş ve çeşitlendirilmiş nükleer arsenaller geliştirmesi bekleniyor.
- Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Rusya’nın İsrail ve İran arasındaki arabuluculuk rolünü üstlenemeyeceğini savunarak, bu konuda ABD Başkanı Donald Trump’la ters düştü. Macron, "Ukrayna’daki savaşa doğrudan müdahil olan ve BM Şartı’nı ihlal eden bir ülkenin tarafsız arabulucu olamayacağını" belirtti. Trump dün yaptığı açıklamada, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in arabuluculuk teklifine sıcak baktığını ve bu rol için “açık” olduğunu ifade etmişti. İsrail basınına göre, Putin bu teklifi İran’ın talebi üzerine iletti ve ardından İran lideri Ayetullah Hamaney’le görüşerek müzakere çağrısında bulundu.
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Rusya’nın Kremençuk’taki enerji altyapısına füze ve İHA saldırısının, Putin’in Trump’la yaptığı görüşmenin ardından gerçekleştiğini savundu. Zelenskiy, saldırının tam da Amerikalı yetkililerin Ukrayna’ya Rus enerji tesislerine karşılık vermemesi yönünde çağrıda bulunduğu bir dönemde gerçekleştiğini öne sürdü. Rusya Savunma Bakanlığı ise saldırının, Donbas’taki Ukrayna birliklerine yakıt sağlayan bir hedefe yönelik gerçekleştirildiğini savundu.
- Financial Times’ın haberine göre, geçen hafta Kiev’e yönelik yoğun Rus bombardımanlarından birinde ABD’li havacılık devi Boeing’in Ukrayna ofisi ağır hasar gördü. Gazete, olay yerinden elde edilen fotoğraflar ve Boeing çalışanları ile Ukraynalı yetkililerin açıklamaları doğrultusunda saldırının rastlantısal değil, doğrudan şirkete yönelik olabileceği sonucuna vardı. Binada ciddi yapısal hasar meydana gelirken, hiçbir çalışanın yaralanmadığı bildirildi. Boeing’in Ukrayna’daki operasyonlarından sorumlu yetkili Andriy Koryagin, ofisin çalışmaya devam ettiğini açıkladı.
- Türkiye, 1 Temmuz 2025 itibarıyla İstanbul ve Çanakkale boğazlarından geçen gemilerden alınan ücretleri yüzde 15 artırarak ton başına 5,83 dolara yükseltecek. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, bu artışın Montrö Boğazlar Sözleşmesi uyarınca belirlendiğini ve devletin sunduğu hizmetlerin sürdürülebilirliği için gerekli olduğunu belirtti. Toplanan ücretlerin altyapı çalışmaları, çevre güvenliği ve gemi trafiği izleme sistemlerinin güçlendirilmesi gibi alanlarda kullanılacağı ifade edilirken, bu adım son üç yılda yapılan artışların devamı niteliğinde.
- Soçi’de etkili olan şiddetli sağanak yağışlar, kentin birçok bölgesinde su baskınlarına ve elektrik kesintilerine yol açtı. Adler semtinde Mzımta ve Herota nehirlerinin taşması sonucu yollar sular altında kalırken, bazı binalara yıldırım isabet etti. Dalgalar nedeniyle şehir açıklarında iki hortum gözlemlenirken, Dagogmys mahallesinde devrilen bir ağaç yolda bir araca çarptı; olayda can kaybı yaşanmadı. Yerel yetkililer, 16-17 Haziran tarihlerinde fırtına, dolu ve saatte 18 metreyi bulan rüzgar uyarısı yaparken, Soçi Belediye Başkanı Andrey Proşunin tüm acil servislerin 24 saat alarm durumunda çalıştığını ve vatandaşların sahil bölgelerinden uzak durması gerektiğini açıkladı.
15 Haziran Pazar
- Türkiye ve Rusya Dışişleri Bakanları, Ortadoğu'daki gerilimin tırmanması üzerine İsrail ve İran'a derhal çatışmaları durdurma çağrısında bulundu. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, bölgede "şiddet sarmalının daha fazla tırmanmasına izin verilmemesi" gerektiğini vurguladı. Rusya Dışişleri Bakanlığı'nın Telegram kanalından yapılan açıklamaya göre, bugün Türk tarafının inisiyatifiyle gerçekleşen telefon görüşmesinde, İsrail'in İran'a yönelik operasyonu nedeniyle bölgedeki durumun "benzeri görülmemiş bir şekilde kötüleştiği" belirtildi.
Görüşmede Lavrov ve Fidan, çatışmaların derhal durdurulması çağrısı ve "tüm bölgedeki durumu öngörülemeyen ciddi sonuçlarla bir şiddet sarmalının daha fazla tırmanmasının engellenmesi" konusunda mutabık kaldı.
Ankara, Rusya'nın İran'ın nükleer programıyla ilgili tartışmalı konular da dahil olmak üzere anlaşmazlıkların çözümü için arabulucu olmaya hazır olmasını olumlu karşıladığını belirtti. Bu, bölgesel istikrarın sağlanması adına önemli bir diplomatik adım olarak değerlendiriliyor.
Türkiye ve Rusya İsrail'in İran'a karşı düzenlediği operasyonu kınamıştı. Moskova, İran'ın nükleer programı etrafındaki durumun çözülmesine ve çatışmanın gerilimsizleştirilmesine yönelik çabalara katkıda bulunmaya hazır olduğunu bir kez daha teyit etmişti.
- Tataristan’ın Yelabuga bölgesinde bir otomobil fabrikasına yönelik insansız hava aracı (İHA) saldırısı sonucu iki kişi hayatını kaybetti, 13 kişi yaralandı. Tataristan lideri Rüstem Minnihanov’un açıklamasına göre, düşürülen Ukrayna menşeli İHA’nın parçaları fabrikanın güvenlik kontrol noktasına isabet etti. Yaralılardan birinin durumunun ağır olduğu belirtildi. Saldırı sonrasında tesiste yangın çıktığı, ancak itfaiye ekiplerinin kısa sürede alevleri söndürdüğü açıklandı. Minnihanov, olayın ardından tüm hayati altyapıların ve üretim tesislerinin faaliyetlerine devam ettiğini vurguladı.
- ABD Başkanı Donald Trump, İsrail ile İran arasındaki gerilimde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in arabulucu rolüne açık olduğunu açıkladı. ABC News’e konuşan Trump, “Putin bu konuda hazır olduğunu söyledi. Bu mesele hakkında uzun bir telefon görüşmesi yaptık” ifadelerini kullandı.
Trump, şu anda ABD’nin doğrudan çatışmanın içinde olmadığını, ancak gelecekte Washington’un müdahil olabileceğini dile getirdi. Açıklama, 14 Haziran’da iki lider arasında gerçekleşen telefon görüşmesinin ardından geldi. Putin, 13 Haziran’da hem İran hem de İsrail liderleriyle telefon görüşmeleri yapmış ve tırmanan kriz karşısında arabuluculuk teklifinde bulunmuştu. Kremlin, Moskova’nın gerilimin azaltılması için tüm diplomatik imkanlarını kullanmaya hazır olduğunu vurgulamıştı.
- Trump, Putin ile yaptığı telefon görüşmesi sonrası Trump Social sosyal medya kanalında bir mesaj paylatı. Mesaj şöyle:
" Başkan Putin bu sabah beni arayarak nazik bir şekilde doğum günümü kutladı, ancak daha da önemlisi, çok iyi tanıdığı bir ülke olan İran hakkında konuşmak istedi. Uzun uzun konuştuk. Rusya/Ukrayna hakkında ise çok daha az zaman harcadık, o konu gelecek haftaya kaldı. Planlanan esir takaslarını gerçekleştiriyor – her iki taraftan da çok sayıda esir derhal değiş tokuş ediliyor. Görüşme yaklaşık bir saat sürdü. İsrail-İran savaşının sona ermesi gerektiğini düşündüğünü söyledi, ben de aynı fikirdeyim. Buna karşılık, ben de ona kendi savaşının da sona ermesi gerektiğini söyledim."
- Zelenskiy, Orta Doğu’daki gerilimin tırmanmasının İsrail’e yardımları artıracağına dikkat çekerek, bu durumun Ukrayna’ya yapılan yardımların azalmasına yol açmaması gerektiğini söyledi.
Zelenskiy, "Amerika ile İsrail arasındaki ilişkilere kimsenin itirazı yok, ancak biz bu yüzden Ukrayna’ya yardımın azalmasını istemeyiz. Geçen sefer bu durum yardım sürecini yavaşlatan bir etkendi ve bu bir gerçek. Bizim için yardımın azalmasıyla gecikmesi arasında fark yok" dedi.
İsrail’in İran’a yönelik saldırılarının bu ülkenin savunma sanayisi üzerindeki etkisinin henüz netleşmediğini belirten Zelenskiy, Rusya’ya silah tedarik eden İran’ın Şahid insansız hava araçları ve füzeler gibi sistemlerinin üretiminin zarar görmüş olabileceğini, bunun Rusya’ya yapılan sevkiyatları azaltmasını umduklarını ifade etti.
- ABD Savunma Bakanı Peter Hegset, Fox News kanalına yaptığı açıklamada, Washington’un Orta Doğu’daki askeri üslerini korumak amacıyla Ukrayna’dan hava savunma sistemlerini geri çektiğini duyurdu. Gazeta.ru’nun aktardığına göre Hegset, ABD’nin bölgedeki vatandaşları ve askeri varlığı için tüm imkânları kullanarak güvenliği sağlamaya hazır olduğunu belirtti. “Tam anlamıyla hazırlıklıyız. Bu ürkütücü olabilir ama sahada doğru insanlar var” ifadelerini kullandı.
- The New York Times'ın haberine göre, Rus ordusunun Dnipropetrovsk bölgesinde ilerlemesi, Ukrayna'nın müzakere pozisyonlarını zorlaştırıyor. Rus birliklerinin çatışmaları, daha önce savaştan uzak kalacağı düşünülen bu bölgeye taşıdığı belirtiliyor.
Gazete, Dnipropetrovsk ile Donetsk arasındaki sınır hattında kontrolün sağlanmasının, Rusya'ya Donetsk bölgesindeki operasyonlarını sürdürmek için daha güçlü bir askeri zemin sağlayacağına dikkat çekiyor. Rusya Savunma Bakanlığı, söz konusu ilerlemenin sürdüğünü, 90. tank tümeni komutanı İlhom Peter ise Donetsk Halk Cumhuriyeti’ndeki Petrovskoye köyünün ele geçirilmesinden sonra Rus birliklerinin Dnipropetrovsk sınırına yerleştiğini açıklamıştı.
- İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Ukrayna ileride ülkesinin kara birliklerini bu ülkeye göndermesinin ancak ABD'nin hava desteği sağlaması durumunda mümkün olacağını söyledi. Bloomberg'e konuşan Starmer, ABD'nin desteği olmadan bir "istekliler koalisyonu" kapsamında İngiliz askerlerinin konuşlandırılmasının gündemde olmadığını vurguladı. Daha önce İngiltere ve Fransa, Trump yönetimini Avrupa birliklerine hava gücü, sınır gözetimi ve istihbarat desteği sunmaya ikna etmeye çalışmıştı. Ancak Bloomberg’e göre, Washington şu aşamada bu yönde herhangi bir taahhütte bulunmak istemiyor.
- Mosova'da yaşanan "THY bagaj krizi" üzerine açıkllama yapıldı. Vnukovo Havalimanı yetkilileri, bazı THY seferlerinde yolcu bagajlarının gecikmeli teslim edilmesini, uçakların maksimum kalkış ağırlığı sınırlamaları nedeniyle bazı valizlerin uçuşlardan çıkarılmak zorunda kalmasıyla açıkladı. Açıklamaya göre, 14 Haziran gecesi Antalya’dan Moskova’ya gelen TK1231, TK3152, TK3024 ve TK3140 seferlerinde toplamda 360’tan fazla bagaj uçağa alınamadı. Söz konusu valizler İstanbul'a gönderildikten sonra, 14 ve 15 Haziran tarihlerinde Moskova’ya yapılacak farklı seferlerle kademeli olarak taşınıyor. Rosaviatsiya ise olayla ilgili inceleme başlattı.
- Rusya Federal Havacılık Kurumu Rosaviatsiya, Tambov Havalimanı'nın geçici olarak tüm uçuşları durdurduğunu açıkladı. Kurumun sözcüsü Artyom Korenyako, sabah 05:00’te yaptığı açıklamada, bu kararın sivil hava araçlarının uçuş güvenliğini sağlamak amacıyla alındığını belirtti. Tambov'da benzer bir uçuş kısıtlaması en son 14 Haziran gecesi uygulanmıştı.
- 12 Haziran Rusya Günü'nde, bazı Telegram kanallarının aktardığına göre, ülkedeki 22 bölgede mobil internet kesintisi yaşandı. Ayrıca Murmansk bölgesinde cep telefonu iletişiminde kısıtlamalar uygulandığı bildirildi. Yetkililer, bu tür kısıtlamaların çoğu zaman “güvenlik gerekçesiyle” önceden duyurulmadığını belirtiyor. Operatörler ise teknik destek başvurularına, “internetin operatörden bağımsız nedenlerle çalışmadığı” yanıtını veriyor. Sabit internet erişimi olmayan vatandaşlar ise mesajlaşma uygulamaları, sosyal medya, çevrim içi haritalar, bankacılık uygulamaları, eğitim platformları, görüntülü toplantılar ve uzaktan sağlık hizmetlerine erişim sağlayamadı. (BFM)
- Kazakistan’da inşa edilecek ilk nükleer santral projesinde yüklenici olarak Rusya’dan Rosatom seçildi. Kazakistan Atom Enerjisi Ajansı’nın açıklamasına göre, ülkenin nükleer sektörünü geliştirme konusunda görevli bakanlıklar arası komisyon, en uygun ve avantajlı teklifin Rosatom’dan geldiğini belirledi. Böylece Rosatom, projenin yürütülmesinden sorumlu uluslararası konsorsiyumun lideri olarak belirlendi.
- Ünlü Rus yönetmen Fyodor Bondarçuk, "Tanrı Olmak Zor" adlı dizinin çekim ekibiyle birlikte, İsrail saldırılarına hedef olan İran’dan tahliye edildikten sonra Azerbaycan üzerinden Rusya’ya döndü. İsrail saldırıları sonucu yaşanan patlamalar nedeniyle ekip acil olarak kara yoluyla İran’dan Azerbaycan’a geçirilerek kurtarıldı. Aynı adlı Strugatski kardeşlerin romanından uyarlanan dizinin bir bölümü İran’da çekiliyordu. İlk grupta 86 kişi yer aldı. Bu arada, Çaykovski adına Büyük Senfoni Orkestrası’ndan 51 sanatçının hâlâ İran’da olduğu belirtildi.
14 Haziran Cumartesi
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ABD Başkanı Donald Trump ile 50 dakika süren bir telefon görüşmesi yaptı. Rus lider görüşmede 22 Haziran sonrasında Ukrayna ile müzakerelere devam etmeye hazır olduklarını belirtti.
Kremlin danışmanı Yuriy Uşakov’un açıklamasına göre Putin, 2 Haziran’da İstanbul’da gerçekleşen son görüşmede varılan anlaşmaların uygulanması hakkında Trump’ı bilgilendirdi. Taraflar, ilk görüşmelerini 16 Mayıs’ta İstanbul’da yapmış, ardından gelen ikinci turda 1000'e 1000 esir değişimi ve ölen askerlerin naaşlarının karşılıklı olarak teslim edilmesi konusunda mutabık kalmıştı.
Putin, özellikle ağır yaralılar ve 25 yaş altı esirlerin serbest bırakılmasına öncelik verildiğini kaydederken, Ukrayna'nın son günlerde iki ayrı partide ölen askerlerin naaşlarını teslim aldığını ifade etti.
Rusya lideri, Trump'ı doğum günü ve Amerikan Bayrağı Günü nedeniyle tebrik etti.
- Kremlin’den yapılan açıklamada, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile telefonda görüştüğü belirtildi.
Açıklamada öne çıkan başlıklar şöyle:
"Rus lider, İsrail saldırıları sonucunda yaşanan can kayıpları nedeniyle İran yönetimi ve halkına başsağlığı diledi.
Rusya, BM Şartı ve uluslararası hukuku ihlal eden İsrail'in eylemlerini kınıyor.
Moskova, İran'ın nükleer programı ile ilgili durumu barışçıl yollarla çözme çabalarını her yönüyle destekledi.
Rusya, İran ve İsrail arasındaki ihtilafın çözümüne katkı sağlamaya devam edecek.
Putin, Netanyahu ile yaptığı görüşmede, müzakere sürecine geri dönülmesinin ve İran'ın nükleer programı ile ilgili tüm sorunların yalnızca siyasi ve diplomatik yollarla çözülmesinin önemini vurguladı.
Moskova, gerginliğin daha da tırmanmasını önlemek için arabuluculuk yapmaya hazır.
Rusya, hem İran hem de İsrail liderleriyle temaslarını sürdürecek." (Sputnik)
- Bloomberg’in haberine göre, G7 ülkeleri arasında Rusya’ya uygulanan petrol fiyat tavanının düşürülmesine ABD karşı çıkıyor. Avrupa Komisyonu, mevcut 60 dolarlık varil fiyatı tavanının 45 dolara indirilmesini önerdi; ancak Washington bu adıma destek vermiyor. Avrupa ülkeleri, haziran ortasında Kanada'da yapılacak G7 zirvesinde bu öneriyi gündeme getirmeyi planlıyor. ABD Başkanı Donald Trump’ın nihai kararına bağlı olarak Washington’un tutumunu değiştirme ihtimali dışlanmıyor. G7'nin 2022 sonunda uygulamaya koyduğu fiyat tavanı mekanizması, Rusya'nın petrol gelirlerini sınırlamayı hedefliyor, ancak Moskova bu sınırlamalara uyan sözleşmeler kapsamında ham petrol ve ürün ihracatını yasaklamıştı. Başkan Putin, bu yasağı 2025 sonuna kadar uzattı.
- Avrupa Komisyonu, Avrupa’daki sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) terminallerinin Rus müşterilere hizmet vermesini yasaklamayı planlıyor. Reuters’ın ulaştığı taslak belgeye göre, yasak 1 Ocak 2026’dan itibaren yürürlüğe girebilir. Ancak halihazırdaki sözleşmeler için 17 Haziran 2026’ya kadar bir geçiş süreci öngörülüyor; nihai son tarih ise 31 Aralık 2027 olarak belirlendi. Taslak ayrıca, AB üyesi ülkelerdeki gaz ithalatçılarının, ithal ettikleri gazın Rusya menşeli olmadığını belgelemelerini şart koşuyor. Bu önlemler, AB'nin 2027 sonuna kadar Rus enerji kaynaklarından tamamen bağımsız hale gelme hedefinin bir parçası olarak görülüyor.
- ABD Başkanı Donald Trump, Rusya'nın yeni Washington Büyükelçisi Aleksandr Darçiyev’i kabul ederek güven mektubunu teslim aldı. Oval Ofis'te düzenlenen törende Trump’ın kendisini Rusya Günü arifesinde bizzat kabul ettiğini belirten Darçiyev, iki ülke arasındaki ilişkilerin gidişatına dair umutlu mesajlar verdi. “Rusya ve ABD, iki büyük güç olarak barış içinde bir arada yaşamaya mahkûmdur” diyen Büyükelçi, karşılıklı saygı temelinde devletler arası iletişimin yeniden başlatılması için bir fırsat penceresinin açıldığını vurguladı. Görüşmenin kısa ama yapıcı geçtiğini belirten Darçiyev, özellikle Rus gazetecilere yönelik kısıtlamaların da gündeme geldiğini, bu konuların doğrudan ele alındığını ifade etti. Deneyimli diplomat daha önce Kanada Büyükelçiliği görevinde bulunmuş ve Washington’da da uzun yıllar görev yapmıştı.
- İsrail’in İran’a düzenlediği kapsamlı hava saldırılarının ardından artan bölgesel güvenlik endişeleri, havayolu taşımacılığını da etkiledi. BAE merkezli Flydubai, 13-14 Haziran tarihlerinde Rusya’dan Dubai’ye planlanan 22 seferini iptal ettiğini açıkladı. İptallerden Moskova, St. Petersburg, Kazan, Soçi ve Novosibirsk gibi şehirler etkilendi; toplamda 3 bin yolcu mağdur oldu. Şirket, aynı gerekçeyle Ermenistan, Azerbaycan, İran, Irak, İsrail ve Orta Asya ülkelerine yönelik uçuşları da askıya aldı. Uzmanlar, bölgedeki kriz sürdükçe uluslararası uçuşlarda yeni iptallerin yaşanabileceğini öngörüyor.
- Vietnam, BRICS grubuna ortak üye olarak katılan 10. ülke oldu. Brezilya hükümeti, dönem başkanı sıfatıyla yaptığı açıklamada Vietnam’ın katılımını memnuniyetle karşıladığını duyurdu. Tam üyelerin dışında BRICS ile yakın işbirliği içinde olan ülkelerin sayısı böylece Belarus, Bolivya, Kazakistan, Küba, Malezya, Nijerya, Tayland, Uganda ve Özbekistan’ın ardından 10’a yükseldi. Uzmanlara göre Vietnam’ın Asya-Pasifik’teki jeostratejik konumu ve gelişen ekonomisi, BRICS’in küresel etkisini artırabilir.
- Rusya Federal Uzay Ajansı (Roscosmos) Başkanı Dmitri Bakanov, Rusya Günü vesilesiyle yaptığı açıklamada, Ay'da ilk nükleer santrali kurmayı ve Venüs’e yönelik keşifleri yoğunlaştırmayı hedeflediklerini duyurdu. Bakanov, bu projelerin ülkesinin uzaydaki liderliğini pekiştireceğini belirtirken, Çin ile birlikte yürütülen Ay istasyonu projesinin 2036 sonrası için nükleer enerjiyle destekleneceğini açıkladı. Roscosmos’un öncelikleri arasında ayrıca Venüs’e yeni iniş görevleri, yörüngedeki uydu altyapısının güçlendirilmesi ve ISS’in yerini alacak bağımsız bir Rus yörünge istasyonu bulunuyor.
- Kuri̇l Adaları'nda 6,5 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Avrupa-Akdeniz Sismoloji Merkezi'nin (EMSC) verilerine göre, yerel saatle 21.35'te kaydedilen depremin merkez üssü Kurilsk kentinin yaklaşık 443 kilometre açığında, yerin dokuz kilometre derinliğinde bulunuyor. Yaklaşık 1600 kişinin yaşadığı Kurilsk’te şu ana kadar can kaybı veya hasar bildirilmedi.
- İsrail'in İran'daki nükleer tesisler de dahil çeşitli hedeflere yönelik saldırıları ve İran'ın bunlara verdiği yanıtların ardından Kremlin'den açıklama geldi. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Rusya'nın İsrail ile İran arasında ciddi şekilde tırmanan gerilimden endişe duyduğunu ve bunu kınadığını vurguladı. Basın mensuplarına açıklama yapan Peskov, "Rusya gerilimin keskin şekilde tırmanmasından endişe duyuyor ve bunu kınıyor" dedi.
Kremlin Sözcüsü, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Savunma Bakanlığı, Federal Güvenlik Servisi (FSB) ve Dışişleri Bakanlığı'ndan bölgede yaşanan gelişmeler hakkında gerçek zamanlı olarak raporlar aldığını bildirdi. Peskov, Rusya Dışişleri Bakanlığı'nın Putin'in talimatıyla kısa süre içinde İsrail-İran gerilimine dair kapsamlı bir açıklama yayınlayarak bunu BM'de de dağıtacağını belirtti.
- Ukrayna, Rusya ile İstanbul'da yürütülen müzakereler sonucunda varılan anlaşma çerçevesinde 1200 vatandaşının naaşını teslim aldığını duyurdu. Ukrayna Savaş Esirleriyle İlgili Koordinasyon Merkezi'nin Telegram kanalında yapılan açıklamada, teslim alınan bedenlerin çoğunun Ukrayna Silahlı Kuvvetleri mensuplarına ait olduğu ve kimlik tespiti için adli makamlarca inceleneceği bildirildi. Yetkililer bu süreci “vatandaşların vatanlarına dönüşü” olarak tanımladı ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi’ne sağladığı destek nedeniyle teşekkür etti. Taraflar daha önce, Rusya'nın 6 bin Ukraynalı askerin naaşını tek taraflı olarak iade edeceği konusunda uzlaşmıştı.
- Rusya, İsrail’in İran’a yönelik hava saldırılarını sert bir dille kınadı ve yaşananları büyük bir endişeyle karşıladığını duyurdu. Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, saldırıların BM Şartı’na ve uluslararası hukuka aykırı olduğu vurgulanarak, “suverin bir devletin barış içindeki şehirlerine ve nükleer enerji altyapısına yönelik provokasyonsuz saldırıların kesinlikle kabul edilemez” olduğu belirtildi. Açıklamada, İsrail’in bu adımı, Tahran ve Washington arasında yapılacak müzakereler öncesi ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın kritik toplantısı sırasında attığı hatırlatılarak, çok taraflı diplomatik çabaların da böylece zayıflatıldığı kaydedildi.
- Devlet Duması’ndan bazı milletvekilleri de İsrail’e sert tepkiler gösterdi. Savunma Komitesi Başkan Yardımcısı Aleksey Juravlyov, İsrail'in eylemlerinin hiçbir şekilde meşru olmadığını ve Batı’nın bu saldırıları "olumlu" karşılamasının küresel adalet ilkesine aykırı olduğunu söyledi. Juravlyov, İran’a Rusya tarafından hava savunma sistemleri sağlandığını ve Tahran’ın bu tür tehditlerle başa çıkabilecek kapasitede olduğunu belirtti. Dış İlişkiler Komitesi üyesi Dmitriy Belik ise uluslararası toplumun İsrail’e yaptırım uygulaması gerektiğini vurgulayarak, aksi halde jeopolitik meselelerde çifte standardın sürdüğünü ifade etti. Komite Başkan Yardımcısı Aleksey Çepa ise Rusya’nın bölgesel barış için diplomatik adımlar atacağını ve çatışmanın tırmanmasını önlemeye çalışacağını açıkladı.
- Rusya, insansız hava araçlarına (İHA) karşı kullanılmak üzere geliştirilen yeni lazer silah sistemlerinin saha testlerini başarıyla tamamladı. Hükümetin açıklamasına göre, çeşitli tipteki dronların engellenmesine yönelik senaryoların denendiği testler, sistemin teknik özelliklerini doğruladı. Yeni lazer komplekslerinin, Devlet Başkanı Vladimir Putin'in kısa süre önce sunduğu entegre hava savunma ağına entegre edilmesi planlanıyor. Putin, modern savaşlarda hava saldırıları ve İHA’ların rolünün büyük ölçüde değiştiğini, bu tehditlere karşı etkili teknolojilerin kritik önem taşıdığını vurgulamıştı.
- Rusya Federasyınu'na bağlı Çeçenistan'ın, özel askeri operasyonda aktif rol üstlenen "Ahmat" özel kuvvetleri komutanı Apti Alaudinov, İsrail’in İran’a yönelik saldırısı sonrasında yayımladığı video mesajda, Rusya'da geniş çaplı bir seferberliğe ihtiyaç olduğunu savundu. Üçüncü Dünya Savaşı'nın fiilen başladığını öne süren Alaudinov, en az 500 bin, tercihen ise bir milyon kişinin silah altına alınması gerektiğini belirtti. Komutan, bunun Rusya’nın caydırıcılığını artırmak ve diğer ülkelerin Moskova’ya karşı İran’a yapıldığı gibi davranmasını engellemek açısından gerekli olduğunu ifade etti. Alaudinov ayrıca, ancak güçlü devlet yapısı ve ekonomisi olan ülkelerin gelecekteki savaşlardan sağ çıkabileceğini iddia etti. (Lenta.ru)
- The Wall Street Journal, Rus ordusunun Mayıs 2025’te Ukrayna’daki çatışma hattında son 2,5 yılın en büyük toprak kazanımını sağladığını yazdı. Haberde, Rusya Savunma Bakanlığı’nın açıklamalarına göre geçen ay Donetsk, Harkov ve Sumı bölgelerinde onlarca yerleşim biriminin kontrolünün Moskova’ya geçtiği belirtildi. Donetsk’te Pokrovsk ve Konstantinovka çevresi, Sumı’da ise Rusya sınırına yakın yerleşimler öne çıkan sıcak noktalar arasında yer aldı. WSJ, bu gelişmelerin Kiev ile Moskova arasındaki barış görüşmelerinin tıkandığını gösterdiğini ve savaşın seyrinin sahadaki çatışmalarla belirleneceği yorumunu yaptı. Ukrayna tarafı ise cephede personel yorgunluğuna ve yetersiz rotasyona dikkat çekti. Gazeteye konuşan Ukrayna ordusundan bir teğmen, Konstantinovka çevresinde askerlerin "imkanlarının sonuna kadar zorlandığını" belirtti.
- İsrail İran’a yönelik saldırı balattı. Sabaha karşı başlayan füze sadırısı sonrası petrol fiyatlarında sert bir yükseliş yaşandı. Ham petrol fiyatları yüzde 5,23 oranında arttı. Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün varil fiyatı 71,60 dolara kadar çıktı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, saldırının İran’ın uranyum zenginleştirme programının "kalbine" ve füze tesislerine yönelik olduğunu duyurdu. ABD ise saldırıdan önce bazı müttefiklerine operasyon hakkında özel bilgi verdiğini ancak harekata dahil olmadığını belirtti.
- G7 ülkelerinin çoğunluğu, Rusya’dan alınan petrole uygulanan fiyat tavanını 60 dolardan 45 dolara düşürme konusunda hemfikir. Reuters’ın diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberine göre, ABD Başkanı Donald Trump bu adıma karşı çıksa bile Avrupa Birliği, İngiltere, Kanada ve muhtemelen Japonya indirimi desteklemeye hazır. Konu, 15-17 Haziran tarihlerinde Kanada’da düzenlenecek G7 zirvesinin başlıca gündem maddelerinden biri olacak. Fiyat sınırlaması mekanizması ilk kez 2022 sonunda yürürlüğe girmişti ve yalnızca Batılı sigorta şirketleri aracılığıyla, belirlenen tavan fiyatın altında yapılan alımlara izin veriyor. Ancak enerji fiyatlarının düşmesiyle mevcut limitin etkisiz hale geldiği, bu nedenle Moskova’nın imkanlarını sınırlamak amacıyla yeni bir eşik belirleneceği belirtiliyor.
- ABD Başkanı Donald Trump, Rusya ile Ukrayna arasında hala bir barış anlaşmasına varılamamış olmasından duyduğu hayal kırıklığını dile getirdi. Her iki tarafı da eleştiren Trump, "Anlaşmalar yapılabilirdi, bu nedenle hem Rusya’dan hem Ukrayna’dan hayal kırıklığına uğradım" dedi. Trump’a göre her hafta çoğu asker yaklaşık 5 ila 6 bin kişi çatışmalarda yaşamını yitiriyor. Trump sivillerin, yaşadıkları binalara füze isabet etme ihtimaliyle karşı karşıya kalmasının "korkunç" olduğunu belirtti.
- ABD Başkanı’nın Ukrayna özel temsilcisi Keith Kellogg, Brüksel’de düzenlenen bir Euro-Atlantik güvenlik forumunda yaptığı açıklamada, Washington’ın her iki tarafın sunduğu barış memorandolarını karşılaştırarak olası bir uzlaşma formatı gördüğünü söyledi. Kellogg, “Her iki belgeyi birleştirerek nasıl bir sonuç çıkabileceğini analiz ettik ve şu anda bu sonucun nasıl olması gerektiği konusunda yeterince net bir fikre sahibiz” dedi. Amerikalı yetkili, taraflar arasında barışın sağlanmasının mümkün olduğuna inandıklarını da sözlerine ekledi. Mayıs ayında Başkan Donald Trump da, Putin ile yaptığı görüşmenin ardından benzer şekilde, kayda değer bir ilerleme sağlanamaması halinde ABD’nin süreci Avrupa’ya bırakacağını ifade etmişti.
- ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, 2025 baharında Rusya’ya yönelik siber saldırı operasyonlarının durdurulması yönünde herhangi bir talimat vermediğini açıkladı. Temsilciler Meclisi Silahlı Kuvvetler Komitesi'nde yapılan oturumda konuşan Hegseth, bu yöndeki medya haberlerinin asılsız olduğunu belirtti. Bakan, “Söz konusu makaleyi biliyorum ve o zaman da yalan olduğunu söyledim, şimdi de söylüyorum” dedi. Komite üyelerinin, sözlerinin siber operasyonlara ara verilmediği anlamına gelip gelmediği sorusuna ise Hegseth, “Hayır, böyle bir şey yapmadık” yanıtını verdi. Daha önce bazı Amerikan medya organları, ABD’nin Moskova ile ilişkileri normalleştirme amacıyla Pentagon’un Rusya’ya karşı tüm siber faaliyetleri durdurduğunu yazmıştı.
- İstanbul Şile'deli Uzunkum plajında sahile vuran şüpheli bir nesnenin, Ukrayna’ya ait kamikaze tipi bir insansız hava aracı olabileceği bildirildi. Hürriyet gazetesine göre, tatilcilerin fark ettiği cisim paniğe yol açarken olay yerine çağrılan bomba imha ekipleri sahilin bir bölümünü güvenlik çemberine aldı. Dış görünümü itibarıyla Ukrayna yapımı kamikaze dronlara benzeyen aracın içinde patlayıcı bulunabileceği değerlendiriliyor. Uzmanlar, dronun menşei ve güzergâhına dair incelemeleri sürdürüyor.
- 12 Haziran Perşembe akşamı, dünya genelinde birçok büyük çevrimiçi hizmette kapsamlı erişim sorunları yaşandı. Downdetector verilerine göre, kullanıcılar özellikle Google servislerine — Google Cloud, Drive, Meet, Gmail, Google Maps, arama motoru ve YouTube — erişimde ciddi sıkıntılar yaşadı. Google, kesintilerle ilgili gelen raporları incelediklerini açıkladı. Şirketin resmi açıklamasında, teknik sorunların küresel ölçekte birçok bölgeyi etkilediği belirtildi. Aynı zamanda Amazon Web Services (AWS), Cloudflare, Spotify, Discord, Snapchat, Twitch ve OpenAI hizmetlerinde de kesintiler yaşandığı, ChatGPT kullanıcılarının erişim problemleri bildirdiği aktarıldı. Rusya’da ise aynı gün en az 19 bölgede mobil internet erişimi kesildi; bazı bölgelerde cep telefonu şebekelerinde de sorunlar görüldü.
- Dünyanın en yüksek binası olan Burj Khalifa, 12 Haziran’da Rusya Günü vesilesiyle Rus bayrağının renkleriyle ışıklandırıldı. 828 metre yüksekliğindeki ve 163 katlı gökdelen, Birleşik Arap Emirlikleri’nin Dubai kentinde yer alıyor ve özel günlerde sıklıkla çeşitli temalarda ışık gösterilerine sahne oluyor. Aynı gün, Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’de bulunan tarihi Qutub Minar anıtı da Rusya Günü onuruna Rus bayrağının renklerine büründü.
- Karadağ Parlamentosu, ülkenin Avrupa Birliği’nin Ukrayna’ya yönelik askeri yardım misyonuna katılımını onayladı. Radio Slobodna Evropa'nın haberine göre, dokuz ay süren değerlendirme sürecinin ardından 81 milletvekilinden 49’u teklife destek verdi. Kararda, Karadağ'ın Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin savunma kapasitesini güçlendirmeye katkıda bulunmayı amaçladığı belirtildi. Savunma Bakanı Dragan Krapoviç, Karadağ askerlerinin Ukrayna topraklarına konuşlandırılmayacağını vurgulayarak tüm faaliyetlerin Polonya ve Almanya gibi AB ülkelerinde yürütüleceğini açıkladı.
12 Haziran Perşembe
- Trump’ın Ukrayna Özel Temsilcisi Keith Kellogg, Washington’un Ukrayna’daki savaşın sona erdirilmesine yönelik hedeflerini açıkladı. Politico’ya konuşan Kellogg, nihai amacın tarafların fiili olarak kontrol ettiği bölgelerde mevcut durumu dondurarak ateşkese ulaşmak olduğunu belirtti. Ayrıca, esir değişimi gibi insani önceliklerin de gündemde olduğunu vurguladı. Kellogg’a göre, bu yaklaşım hem Ukrayna’nın hem de Avrupa’nın uzun vadeli güvenliği açısından kritik öneme sahip.
Kellogg, savaş sonrası dönemde Rusya’nın yeniden uluslararası toplumla bütünleşmesini istediklerini belirterek, “Rusya’yı yeniden ‘saygın uluslar ligine" döndürmeye çalışmalıyız. Herkesin birlikte çalıştığı ve belli bir dengenin korunduğu bir sistemden söz ediyorum” ifadelerini kullandı. ABD’li temsilci, yeni bir savaşın üç-beş yıl sonra yeniden patlak vermemesi için kalıcı bir çözüm arayışında olduklarını kaydetti.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 2027–2036 dönemi için hazırlanan yeni devlet silahlanma programı kapsamında ikinci kez üst düzey bir toplantı gerçekleştirdi. Toplantının odağında hava savunma sistemleri, uzay teknolojileri ve insansız hava araçlarının (İHA) modernizasyonu yer aldı. Putin, özel askeri operasyon tecrübesinin, hava saldırıları ve İHA'ların savaş taktiklerindeki rolünü kökten değiştirdiğini vurgulayarak, yeni programın yapay zeka, dijital teknolojiler ve yeni fiziksel ilkelere dayalı silahların geliştirilmesini merkeze alması gerektiğini belirtti. Rus lider ayrıca, İHA’ların düşman ekipmanlarının yüzde 50’sini etkisiz hale getirdiğini ve bu sistemlerin ayrı bir askeri kuvvet olarak yapılandırılacağını açıkladı. Yeni dönemde evrensel bir hava savunma şemsiyesi kurulması, uzay kuvvetlerinin güçlendirilmesi ve robotik teknolojilerin orduya entegrasyonu temel hedefler arasında yer alıyor.
- Vladimir Putin, 12 Haziran Rusya Günü dolayısıyla Kremlin’de özel askeri harekât (SVO) gazileriyle bir araya geldi. “Zamanı Gelenler” adlı devlet kadro programına katılan askerlerle konuşan Putin, ülkenin geleceğini bu kahramanlarla kuracaklarını belirtti. Başkan, cephede görev yapan askerlerin sadece savaş alanında değil, kamu yönetiminde de hizmet etmeye hazırlandığını söyledi. Etkinlikte, Putin geleneksel olarak ülkenin en yüksek devlet ödüllerini de takdim etti.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Donetsk Halk Cumhuriyeti (DNR) sınırları içindeki Petrovskoye (Ukrayna tarafından Orekhovo olarak adlandırılmıştı) ve Alekseyevka yerleşimlerinin kontrol altına alındığını duyurdu. Bakanlığa göre, bu bölgelerdeki ilerleme, “Merkez” isimli askeri birlik tarafından gerçekleştirildi. Bakanlık ayrıca DNR ve Dnipropetrovsk bölgelerinde Ukrayna ordusunun çeşitli birliklerine saldırılar düzenlendiğini, hava savunma sistemlerinin ise 260 İHA ile iki JDAM bombası ve bir HIMARS roketini düşürdüğünü bildirdi.
- Rusya ve Ukrayna, 2 Haziran’da İstanbul’da varılan mutabakat çerçevesinde yeni bir esir değişimi gerçekleştirdi. Rusya Savunma Bakanlığı, üçüncü grup Rus askerinin Ukrayna’dan geri getirildiğini ve karşılığında Ukrayna tarafına Silahlı Kuvvetler mensuplarının teslim edildiğini açıkladı. Değişimle ilgili sayısal bilgi paylaşılmazken, Rus askerlerinin şu anda Belarus’ta bulunduğu ve ardından tedavi ve rehabilitasyon için askeri sağlık kuruluşlarına nakledileceği belirtildi. 9 ve 10 Haziran tarihlerinde ilk iki aşaması yapılan değişimlerde de detay verilmemiş, 11 Haziran’da ise 1212 Ukraynalı askerin naaşı iade edilmişti.
- Öte yandan Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna’nın her gün düzenli esir takası yapma konusunda hazır olmadığını açıkladı. Bakanlık, 2 Haziran’da İstanbul’da varılan anlaşma çerçevesinde Rusya’nın günlük esir değişimine açık olduğunu ancak Kiev’in bu düzende ilerlemeye yanaşmadığını belirtti.
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, "Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşın sona ermesinin ABD Başkanı Donald Trump’ın elinde olduğunu" söyledi. Axel Springer medya grubuna verdiği röportajda Zelenskiy, “Her şey onun ellerinde… Yaptırım paketinin gücü ve karar alma hızı ona bağlı” ifadelerini kullandı. Trump'ın, barış sürecine etki edebilecek baskı araçlarına sahip olduğunu belirten Zelenskiy, Nisan ayında Vatikan’da yapılan görüşmeden sonra ABD ile “yapıcı diyaloğun” yeniden başladığını kaydetti. Kremlin ise bu tür yaklaşımları reddederek, Moskova ile “ultimatom diliyle” konuşulamayacağını vurguladı.
- Avrupa Birliği, Rusya ve Belarus’tan ithal edilen bazı tarım ürünleri ile gübreler için yeni gümrük vergileri getirdiğini duyurdu. AB Konseyi’nin açıklamasına göre, bu önlem 2023 yılında Rusya’dan yapılan tarımsal ithalatın yaklaşık %15’ini kapsıyor ve şimdiye kadar kısıtlamalara dahil edilmemiş ürünleri hedef alıyor. 1 Temmuz’da yürürlüğe girecek düzenlemeyle, özellikle azotlu gübrelerde vergi oranları kademeli olarak artırılacak; 2028’e kadar ton başına 315 ila 430 euroya kadar çıkacak. Kremlin, bu kararın “Avrupa'nın kendi ayağına sıkması” anlamına geldiğini savundu.
- 12 Hazian Rusya Günü bayramı vesilesi ile Rusya, pazartesiye kaar sürecek dört günük resmi tatile girdi.
- ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Rusya’ya yönelik yaptırımların sertleştirilmesini öngören yeni yasa tasarısını desteklemediğini açıkladı. Temsilciler Meclisi Bütçe Komitesi'nde konuşan Bessent, Başkan Donald Trump yönetiminin Moskova ve Kiev’le yürütülen müzakereleri destekleyebilmesi için Kongre’nin daha fazla esneklik tanıması gerektiğini söyledi. “Öngörülemeyen sonuçların farkında olmalıyız” diyen Bessent, sert yaptırımların barış sürecini sekteye uğratabileceği uyarısında bulundu.
Söz konusu tasarı, Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham ve Demokrat Senatör Richard Blumenthal tarafından hazırlandı ve Rusya'nın Ukrayna ile barış görüşmelerini reddetmesi durumunda, Rus enerji ürünlerini alan ülkelere yüzde 500 gümrük vergisi uygulanmasını öngörüyor. Tasarı, 82 senatörün desteğini alarak iki partili geniş bir destek kazandı. Ancak Trump yönetimi, bu tasarının ertelenmesini istedi. Kremlin ise bu tür yaptırım girişimlerinin barış sürecini baltalamayı amaçladığını ve medyada çıkan sızıntıların bu yönde bir kampanyanın parçası olduğunu savundu.
- Ayrıca Bakan Scott Bessent, Ukrayna ekonomisinin önümüzdeki yirmi yıl içinde Rusya ekonomisini geride bırakabileceğini söyledi. Kongre’de yaptığı konuşmada ekonomik güvenliğin artık ulusal güvenliğin ayrılmaz bir parçası olduğunu vurgulayan Bessent, ABD Başkanı Donald Trump’la birlikte, "istikrarlı bir Ukrayna ekonomisinin uzun vadede dış tehditlere karşı en güçlü savunma hattı olacağına" inandıklarını belirtti. Ukrayna'nın Polonya gibi stratejik ortaklıklar ve küresel yatırımlarla ilerleyebileceğini kaydeden Bakan, Ukrayna’nın gelecekteki ekonomik gücünün Rusya’yı yönetecek olanlar için caydırıcı bir unsur oluşturacağını savundu. Bessent ayrıca, yakında Roma’da Ukrayna’nın yeniden inşasına dair uluslararası bir konferans düzenleneceğini ve bu sürece katkı sağlayan ülkelerin yalnızca barıştan yana olanlar olacağını ifade etti.
- Öte yandan ABD Savunma Bakanı Pete Hegset, 11 Haziran’da Kongre’de düzenlenen oturumda, Ukrayna’daki savaşa diplomatik çözüm arayışları nedeniyle Cumhuriyetçi senatörlerin sert eleştirilerine hedef oldu. Politico’nun haberine göre, Başkan Donald Trump’ın Rusya ile temasları artırarak çatışmaları sona erdirme girişimi, Cumhuriyetçi Parti içinde dış politika konusunda derin bir görüş ayrılığı yarattı. Eski çizgiyi temsil eden Senatör Mitch McConnell, Hegset’in yaklaşımını sorgularken, “Amerika’nın itibarı tehlikede. Müttefik demokrasileri otoriter saldırganlara karşı savunmaya hazır mıyız?” diye sordu. Tartışmada, Hegset barışçıl çözüm arayışının ABD’yi güçlü gösterdiğini savunurken, Putin'in tutumunun ancak süreç içinde netleşeceğini belirtti.
- Almanya Başbakanı Merz, Rusya’ya yönelik 18. yaptırım paketinin önümüzdeki hafta kabul edilmesini beklediğini belirtti. Merz, Danimarkalı mevkidaşı Mette Frederiksen ile düzenlediği ortak basın toplantısında “Avrupa Komisyonu'nun dün 18. yaptırım paketine ilişkin önerileri başlatmış olmasından dolayı minnettarım ve her şey planlandığı gibi giderse, paket önümüzdeki hafta kabul edilecek” dedi. Daha önce Slovakya Başbakanı Robert Fico, Avrupa Komisyonu'nun enerji sorununa gerçek bir çözüm sunmaması halinde Slovakya'nın Rusya'ya yönelik 18. yaptırım paketini desteklemeyeceğini açıklamıştı. (Sputnik)
- Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, Odessa'da düzenlenen Ukrayna-Güneydoğu Avrupa Zirvesi'nde kabul edilen Rusya karşıtı bildiriyi desteklemediğini açıkladı. Zirve sırasında Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ile bir araya gelen Vucic, görüşmede jeopolitik gelişmeler, ekonomik ilişkiler ve işbirliği konularını değerlendirdiklerini belirtti. Vucic, “Zirveye dördüncü kez katılıyorum ve bildiriyi desteklemeyen tek kişi benim” diyerek tarafsızlık vurgusu yaptı. Sırbistan her ne kadar bildiriyi reddetse de, Ukrayna’ya insani yardımlarını sürdürüyor. Belgrad'tan son 3,5 yılda gönderilen yardım miktarının, Batı Balkan ülkelerinin toplamını geçtiği bildiriliyor.
- Diğer yandan Vucic yaptığı konuşmada, ülkesinin Ukrayna’da bir veya iki küçük şehir ya da bölgenin yeniden inşasına yardım etmeye hazır olduğunu açıkladı. Vucic, Zelenskiy’e hitaben, “Ukrayna halkı için somut ve görünür bir destek sağlamak istiyoruz. Bu, Azerbaycan’ın uyguladığı modele benzer olabilir” dedi. Sırbistan lideri ayrıca, ülkesinin insani yardım ve Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne siyasi destek konusunda her zaman Kiev’in yanında olacağını vurguladı.
- Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC), Ukrayna’daki çatışmaların başlamasından bu yana kayıp olarak bildirilen kişi sayısının 126 bine ulaştığını duyurdu. Bu rakam hem sivil nüfusu hem de askeri personeli kapsarken, son aylarda kayıp başvurularında ciddi bir artış yaşandığı belirtildi. Mayıs 2025 ortası itibarıyla açık kayıp dosyası sayısı 116 bine ulaşırken, bu sayı Aralık 2024’te 41 bindi. Böylece son bir yılda kayıp kişi sayısı üç kattan fazla artmış oldu. ICRC, Mart 2022'de kurduğu Merkezi Kayıp Araştırma Bürosu ile hem sahada bilgi topluyor hem de ailelere kayıpların akıbeti hakkında bilgi ulaştırmaya çalışıyor. Komite yetkilileri, bu çabanın insanî ve psikolojik boyutunun önemine dikkat çekiyor.
- Rusya'da gece boyunca dört havalimanı uçuşları İHA tehditeri nedeniyle geçici olarak durdurdu. Rosaviatsiya temsilcisi Artyom Korenyako’nun Telegram üzerinden yaptığı açıklamaya göre, son oarak sabaha karşı Yaroslavl Tunoshnoye Havalimanı uçuş alım ve gönderimini geçici olarak durdurdu. Bu kararın, uçuş güvenliğini sağlamak amacıyla alındığı belirtildi. Aynı gece içerisinde Moskova’daki Vnukovo ve Şeremetyovo havalimanları ile Kaluga’daki Grabtsevo Havalimanı da benzer şekilde uçuşları kısa süreliğine askıya almıştı. Moskova’daki kısıtlama yaklaşık bir saat sürerken, Kaluga’da iki saatten uzun sürdü.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 2027–2036 yıllarını kapsayacak yeni devlet silahlanma programını değerlendirmek üzere Kremlin'de özel bir toplantı gerçekleştirdi. Görüşmede nükleer silahların Rusya'nın güvenliğindeki belirleyici rolünü vurgulayan Putin, "Nükleer üçlü – kara, deniz ve hava bileşenleri – ülkemizin egemenliğinin garantörüdür" dedi. Rus lider, stratejik nükleer kuvvetlerde modern silah ve teçhizat oranının %95'e ulaştığını belirterek bu oranın dünya genelinde en yüksek seviyede olduğunu söyledi. Ayrıca 2024 yılında güncellenen nükleer doktrine atıfla, ciddi egemenlik ihlallerinde nükleer silah kullanımına izin veren yeni eşiklere dikkat çekti.
Putin toplantıda, yeni silah sistemlerinin etkin konuşlandırılması için altyapı yatırımlarının hızla tamamlanması gerektiğini vurguladı. “Modern silahları ‘bozkırda’ bırakmamak için üslerin, havaalanlarının ve mühimmat depolarının zamanında hazırlanması şart,” uyarısında bulunan Putin, bu tür yatırımların savunma bütçesinden öncelikli olarak finanse edilmesi gerektiğini ifade etti. Kara kuvvetlerinin yeteneklerinin geliştirilmesi, hava araçlarının modernizasyonu ve 2050 yılına kadar uzanan deniz kuvvetleri stratejisi de gündemdeydi. Putin, ayrıca savaş koşullarında test edilen silahların ihracat potansiyelinin değerlendirilmesini ve savunma sanayiinde nitelikli personel yetiştirilmesine yönelik politikaların güçlendirilmesini talep etti.
- ABD Başkanı Donald Trump, Rusya'nın Washington Büyükelçisi Aleksandr Darçiev’in güven mektuplarını kabul etti. Beyaz Saray’da düzenlenen törende gerçekleşen kabul, Mart ayında göreve başlayan Darçiev’in ABD Dışişleri Bakanlığı’na sunduğu belgelerin ardından gerçekleşti. Darçiev, Şubat ayında İstanbul'da yapılan Rusya-ABD görüşmelerinde Moskova heyetine başkanlık etmişti. Törenden önce yaptığı açıklamada, Darçiev Moskova’nın Washington ile ilişkilerde “çatışmasız bir birlikte yaşama modeli” hedeflediğini ve hem Ukrayna krizinin çözümü hem de ikili ilişkilerin iyileştirilmesi için işbirliğine açık olduklarını vurguladı.
- Ünlü Amerikalı ekonomist Jeffrey Sachs, ABD'nin Rusya’ya yönelik olumsuz yaklaşımının ideolojik değil, küresel liderlik rekabetinden kaynaklandığını savundu. Gazeteci Tucker Carlson’a verdiği röportajda, “Rusya’yı neden sevmiyoruz? Çünkü tartışmasız bir numara olma yolunda önümüzde duruyor” diyen Sachs, bu tavrın Soğuk Savaş’taki komünizm karşıtlığıyla açıklanamayacağını belirtti. Sachs’a göre ABD’nin hedefi küresel hegemonyayı sürdürmek ve Rusya bu hedefe doğrudan engel teşkil ediyor. Röportajda ayrıca, emekli Albay Douglas Macgregor’un Avrupa Birliği'nin Ukrayna’yı NATO’ya yaklaştırma girişimlerini eleştiren görüşlerine de yer verildi; Macgregor, Avrupa’nın bu süreçte gerçekçilikten uzaklaştığını ve ekonomik olarak kırılgan bir durumda olduğunu ifade etti.
11 Haziran Çarşamba
- ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı son telefon görüşmesinin iyi geçtiğini ancak herhangi bir somut sonuç doğurmadığını açıkladı. Trump ve Putin, 4 Haziran’da Ukrayna’daki çatışma ve İran’ın nükleer programı hakkında görüşmüştü.
New York Post’a verdiği röportajda Trump, “Putin’le ilişkilerim oldukça iyi. Ne istediğini ve ne istemediğini açıkça ifade etti. Konuşmamız olumlu geçti ancak şu ana kadar herhangi bir sonuç alınamadı,” dedi.
Ukrayna’daki çatışmalara ilişkin olarak ise, “İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana buna benzer bir durum yaşanmadı. Bazen ilerleme kaydediyoruz, ancak ardından gereksiz hedefler bombalanıyor ve her şey boşa gidiyor,” ifadelerini kullandı.
- Rusya Devlet Başkanı Yardımcısı ve müzakere heyeti başkanı Vladimir Medinskiy, Rusya ile Ukrayna’nın ölen askerlerin naaşlarını karşılıklı olarak teslim etmeye başladığını duyurdu. Rusya, Ukrayna’ya 1212 cenaze teslim etti; karşılığında 27 askerin naaşını aldı. “Askerler artık Hristiyan geleneklerine uygun şekilde defnedilebilecek. Çalışmalar önümüzdeki günlerde de devam edecek,” açıklamasında bulundu.
Medinskiy, 12 Haziran itibarıyla tarafların ağır yaralı esirleri kapsayan acil sağlık değişimlerine başlayacağını da belirtti. Süreç, 2 Haziran’da İstanbul’da yapılan müzakerelerin ikinci turunda kararlaştırılmıştı.
Görüşmelerde tarafların, 25 yaş altı askerler ve ağır yaralılar için “herkes karşılığında herkes” ilkesiyle takas yapması konusunda mutabakata vardığı açıklanmıştı. Medinskiy, daha sonra takasların 7–9 Haziran tarihleri arasında “1200’e 1200” oranında gerçekleşeceğini bildirdi.
- Rusya Savunma Bakanlığı, ikinci bir Rus askeri grubunun Donetsk’nin batı sınırına ulaştığını ve Dnipropetrovsk bölgesindeki taarruza katıldığını açıkladı. Daha önce 90. Tank Tümeni’nin bu bölgeye ulaştığı belirtilmişti. Şimdi bu birliklere, 55. Motorize Tüfek Tugayı ve “Vostok” grubuna bağlı güney birlikleri de katılıyor.
- Rusya, İsrail’in Ukrayna’daki Büyükelçisi Mihail Brodskiy’nin Kiev’e Patriot füze sistemlerinin gönderildiğine dair açıklaması üzerine, İsrail Dışişleri Bakanlığı’ndan resmi açıklama aldı. İsrail tarafı, bu iddianın gerçeği yansıtmadığını bildirdi.
Rusya Dışişleri Sözcüsü Mariya Zaharova, “İsrail’in Ukrayna’ya silah sağlamadığı ve böyle bir niyeti olmadığına dair resmi teminata güveniyoruz. Bu yaklaşım, iki ülkenin çıkarlarına hizmet ediyor ve iş birliğimizi güçlendiriyor,” dedi.
- Pskov Şehir Mahkemesi, Yabloko Partisi Başkan Yardımcısı Lev Şlosberg’i, Rus ordusunu itibarsızlaştırmak suçlamasıyla açılan ceza davası kapsamında 8 Ağustos’a kadar ev hapsine gönderdi. Mahkeme ayrıca Şlosberg’in internet ve telefon kullanımını, yalnızca acil durumlarla sınırlı olmak üzere yasakladı.
- Almanya Şansölyesi Friedrich Merz’in, Federal İstihbarat Servisi’ne (BND) yeni başkan olarak Martin Jäger’i atamayı planladığı öğrenildi. Jäger, halihazırda Almanya’nın Ukrayna Büyükelçisi olarak görev yapıyor. Bu bilgi, der Spiegel dergisi tarafından hükümet kaynaklarına dayandırılarak yayımlandı.
- Ukrayna, 1212 askerin naaşını geri aldı. Bu bilgi, ülkenin savaş esirleriyle ilgili koordinasyon merkezi tarafından açıklandı. Daha önce Rus heyetine başkanlık eden Vladimir Medinskiy, ilk takas aşamasında Rusya’nın bu sayıda cenazeyi iade etmeye hazır olduğunu bildirmişti.
Merkezin açıklamasına göre, geri alınan askerler, Kursk, Harkov, Zaporojye ve Herson bölgelerinde, ayrıca Donetsk ve Lugansk topraklarında meydana gelen çatışmalarda hayatını kaybetti.
- Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri tarafından hava üslerine düzenlenen son saldırının, ülkenin nükleer caydırıcılık potansiyeline “kayda değer bir zarar” vermediğini söyledi. Ryabkov, Kiev’in saldırının sonuçlarını kasıtlı olarak abarttığını belirtti.
Diplomat, saldırıda hasar gören askeri ekipmanın onarılabileceğini ve onarılacağını, ayrıca bu ekipmanın tamamının Stratejik Saldırı Silahlarının Azaltılması Anlaşması kapsamına girmediğini ifade etti. Ryabkov, Soçi’de gazetecilere yaptığı açıklamada “Nükleer caydırıcılık potansiyelimiz önemli bir zarar görmedi. Kiev, saldırının sonuçlarını bilinçli, kasıtlı ve sistemli şekilde abartıyor,” dedi.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, göçmenlere yönelik kötü muameleye ilişkin endişelerini ileten Özbekistan Büyükelçiliği’nin diplomatik notasının dikkatle incelendiğini açıkladı.
Zaharova, “Hukuk ve güvenlik birimleri arasında doğrudan iletişim kanallarımız var. Müttefikler arasında olduğu gibi görüşmeler açık şekilde yürütülüyor ve her tür sinyal titizlikle değerlendiriliyor. Özbek tarafının ilettiği mesaj yetkili kurumlara aktarılmış durumda. Elde edilen nesnel bilgiler, belirlenen prosedür doğrultusunda partnerlerimize iletilecek,” dedi. Ayrıca Rusya ile Özbekistan arasında “sağlam müttefiklik ve kapsamlı stratejik ortaklık” ilişkisi bulunduğunu, tüm ikili konulara bu çerçeveden yaklaştıklarını vurguladı.
- Moskova’nın Taganskiy Mahkemesi, yasaklı içerikleri silmediği gerekçesiyle WhatsApp ve Pinterest’e ayrı ayrı 3,5 milyon ruble idari para cezası verdi. Moskova Genel Yargı Mahkemeleri Basın Servisi, WhatsApp LLC ve Pinterest Europe Limited’in, Rusya İdari Suçlar Kanunu’nun 13.41. maddesinin 2. fıkrası uyarınca suçlu bulunduğunu duyurdu.
Pinterest, Ekim 2024’te benzer bir gerekçeyle aynı miktarda cezaya çarptırılmıştı. WhatsApp ise Rusya’da daha önce de benzer ihlaller nedeniyle para cezalarına maruz kalmıştı. En son Mayıs ayında şirkete 800 bin ruble ceza kesilmişti.
- Finlandiya Dışişleri Bakanlığı, Rus hava sahası ihlali şüphesi nedeniyle Rusya’nın büyükelçisi Pavel Kuznetsov’u bakanlığa çağırdı. Finlandiya Savunma Bakanlığı, bir Rus askeri uçağının Porvoo kenti yakınlarında ülkenin hava sahasına izinsiz giriş yaptığını öne sürmüştü.
Reuters’a göre, Finlandiya Dışişleri Bakanlığı “misyon başkan vekilinin bugün bu konuyla ilgili açıklama yapmak üzere davet edildiğini” bildirdi.
- Rusya Cimnastik Federasyonu (FGU), Rus sporcu ve hakemlerin bazı uluslararası trambolin ve artistik jimnastik turnuvalarına katılacağını duyurdu. Açıklamaya göre, Rus sporcular 5–6 Temmuz’da Portekiz, 20–21 Eylül’de Almanya, 27–28 Eylül’de Bulgaristan ve 3–5 Ekim’de Fransa’da düzenlenecek Trambolin Dünya Kupası etaplarında yer alacak.
Ayrıca Rus sporcular, 2–10 Kasım tarihleri arasında Madrid’de yapılacak Trambolin Dünya Şampiyonası’na ve 10–17 Kasım’da düzenlenecek Gençler Dünya Şampiyonası’na da katılacak.
- ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, Temsilciler Meclisi'nin tahsisatlar komitesinde yaptığı konuşmada, 2026 yılında Ukrayna için silah alımlarına ayrılan bütçede kesintiye gidileceğini açıkladı.
Hegseth, Başkan Donald Trump yönetiminin Rusya-Ukrayna savaşına “tamamen farklı” bir bakış açısıyla yaklaştığını ve önceliğin müzakereler yoluyla barışa ulaşmak olduğunu belirtti.
Daha önce ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance da önceki Biden yönetiminin Ukrayna’ya yönelik askeri harcamalarını eleştirerek, 2022’den bu yana Kiev’e 300 milyar dolardan fazla yardım yapıldığını söyledi.
- Kiev Uluslararası Sosyoloji Enstitüsü’nün (KMIS) anketine göre, Ukraynalıların yüzde 38’i çatışmaların sona ermesi için bazı topraklardan vazgeçmeye hazır olduğunu belirtirken, yüzde 52’si çatışmaların toprak bütünlüğünü korumak adına sürdürülmesi gerektiğini savunuyor. Ekim 2024’te toprak tavizine açık olanların oranı yalnızca yüzde 32 iken yeni ankette artış gösterdi. 2022 yılında yüzde 87 gibi ezici bir çoğunluk toprak tavizine karşı çıkarken, bu oran bugün 35 puan düşmüş durumda. (RBC)
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Rusya’yı saldırılarını sistematik olarak artırmakla suçlayarak Moskova’nın küresel çağrılara aldırmadığını söyledi. Akşam yaptığı konuşmada, Rusya'nın aylar boyunca saldırı kapasitesini istikrarlı biçimde artırdığını belirten Zelenskiy, “Bu, Rusya'nın kimseyi umursamadığını gösteriyor. Washington’un uyarıları bile duyulmuyor” dedi.
Zelenskiy ayrıca, Macaristan’ı Zakarpatya bölgesindeki askeri birliklerin konumları ve olası barış gücü konuşlandırmalarına karşı halkın tepkisi hakkında ajanları aracılığıyla istihbarat toplamakla suçladı. Válasz Online gazetesine verdiği röportajda konuşan Zelenskiy, Budapeşte’nin Ukrayna’nın iç işlerine onlarca farklı yolla müdahale etmeye çalıştığını savundu. Macar istihbaratının S-300 hava savunma sistemlerinin yerini araştırmasını sorgulayan Ukrayna lideri, bu bilgilerin kim adına toplandığının açıklığa kavuşturulması gerektiğini belirtti. İki ülke arasında son dönemde casusluk suçlamalarının arttığı da röportajda dikkat çekilen konular arasında yer aldı.
- Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Zelenskiy’nin ülkesine yönelik sert eleştirilerine yanıt vererek, Macar halkının Ukrayna için savaşmak istemediğini ve bu nedenle hedef alındıklarını söyledi. Orban, "Zelenskiy bize saldırıyor çünkü biz çocuklarımızın cepheden tabutla dönmesini istemiyoruz. Macar parasının Ukrayna'ya gitmesini de istemiyoruz" ifadelerini kullandı.
- Rusya'nın ABD Büyükelçisi Aleksandr Darçiyev, Moskova ile Washington arasındaki ikili ilişkilerdeki gerginlikleri azaltmaya yönelik üçüncü tur görüşmelerin önümüzdeki günlerde Moskova’da gerçekleştirileceğini açıkladı.
Daha önce 27 Şubat ve 10 Nisan’da yapılan iki görüşmenin ardından taraflar, diplomatik misyonların işleyişini kolaylaştırma ve el konulan Rus diplomatik mülklerinin statüsünü ele alacak bir yol haritası oluşturma konusunda mutabakata varmıştı. Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov da ABD’den, mülklerin iadesi dahil olmak üzere Moskova’nın önerilerine net bir yanıt beklediklerini belirtti.
- ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tammy Bruce, Rusya ile Ukrayna arasındaki İstanbul müzakerelerinde kaydedilen ilerlemeyi memnuniyetle karşıladıklarını açıkladı. Bruce, ABD Başkanı Donald Trump ve Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun uzun süredir doğrudan diyalogun tek çözüm yolu olduğunu savunduğunu hatırlatarak, İstanbul'daki son temasların bu doğrultuda geliştiğini belirtti.
Washington’un müzakerelere doğrudan katılmadığını ifade eden Bruce, her iki tarafla temas halinde olduklarını ve özellikle savaş esirlerinin takası ile barışa yönelik belge alışverişini önemli bir adım olarak gördüklerini söyledi.
- Foreign Policy dergisine göre, Donald Trump yönetimi Kiev’e olan yaklaşımını büyük ölçüde değiştirmese de, Ukrayna’ya erişimi olan Amerikan uydu istihbarat desteğinin süreceği belirtiliyor. Bu destek, Ukrayna ordusunun saldırı hedeflerini belirlemesinde kritik rol oynuyor ve ABD açısından düşük maliyetli bir katılım biçimi olarak görülüyor. Öte yandan derginin analizinde, Avrupa’nın Ukrayna’nın başlıca müttefiki ve donörü rolünü üstlenmeye başladığı vurgulanıyor; özellikle Danimarka gibi ülkeler artık doğrudan Ukrayna savunma sanayisinden silah alımı yapıyor.
- Başkan Putin, G7, Avrupa Birliği ve Avustralya’nın uyguladığı tavan fiyat politikasına karşı alınan tedbirleri 2025 sonuna kadar uzattı.
Resmî hukuk portalında yayımlanan kararnameye göre, Rusya’dan petrol ve petrol ürünlerinin, sözleşmelerde bu fiyat kısıtlaması öngörülüyorsa ihracatı yasak olmaya devam edecek. Söz konusu yasak ilk olarak 1 Şubat 2023’te yürürlüğe girmiş ve birkaç kez uzatılmıştı. G7 ve AB ülkeleri Aralık 2022’den bu yana, Rus petrolüne varil başına 60 dolar, petrol ürünlerine ise kategoriye göre 100 ve 45 dolar tavan fiyat uyguluyor.
- Rusya Demiryolları (RZD), 17 Haziran 2025 itibarıyla Moskova ile Pyongyang arasında aktarmasız tren seferlerini yeniden başlatacağını duyurdu. Bu hatta trenler ayda iki kez işleyecek ve yaklaşık 10 bin kilometrelik güzergâh sekiz gün sürecek. Pyongyang-Habarovsk hattında da doğrudan vagon seferleri 19 Haziran’da başlayacak ve haftada bir kez düzenlenecek. Pyongyang’dan her ayın 19’unda kalkacak tren, 21’inde Habarovsk’a varacak; dönüş seferi 21’inde başlayacak ve 23’ünde tamamlanacak. Bu hat üzerindeki yolculuk yaklaşık iki gün sürecek. Seferlerde kullanılacak kuşetli vagonlar Kuzey Kore Demiryolları’na ait olacak ve biletler kalkıştan 60 gün önce satışa sunulacak.
- Özbekistan Dışişleri Bakanlığı, Rusya’da bazı Özbek vatandaşlarına yönelik izinsiz aramalar ve kaba muamele vakaları nedeniyle endişesini dile getirdi. Bakanlık sözcüsü Ahror Burhanov’un açıklamasına göre, Tashkent, bu tür olayların iki ülke arasındaki dostane ilişkilere aykırı olduğunu belirterek Moskova'dan önleyici tedbirler talep etti.
Özbekistan ayrıca uluslararası hukuk ve insan haklarına saygı gösterilmesini isterken, Moskova’daki büyükelçilik aracılığıyla Rus Dışişleri’ne resmi nota ileterek güvenlik güçlerinin davranışlarına hukuki değerlendirme yapılmasını istedi. Gerekirse ek önlemler alınabileceği de duyuruldu. (M. Komsomolets)
10 Haziran Salı
- Rusya ve Ukrayna arasında İstanbul'da varılan ve 25 yaş altı esir askerlerin takasını öngören anlaşmanın ikinci aşaması tamamlandı. Bir grup Rus savaş esiri daha İstanbul'da Ukrayna tarafıyla yapılan anlaşma kapsamında ülkelerine döndü. Rusya da Ukrayna'ya esir askerleri iade etti.
Rusya Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, "2 Haziran tarihinde İstanbul'da varılan Rusya-Ukrayna anlaşmalarına uygun olarak, 10 Haziran'da Kiev rejiminin kontrolü altındaki topraklardan 2. Rus savaş esiri grubu geri alındı. Buna karşılık bir grup Ukrayna askeri teslim edildi" dendi.
Rus askerlerin şu anda Belarus'ta bulunduğunu belirten bakanlık, esaretten kurtulan askerlere psikolojik ve tıbbi yardım sağlandığının altını çizdi. 2 Haziran'da İstanbul'da gerçekleştirilen ikinci tur müzakerelerde taraflar, 25 yaş altı esir askerlerin takas edilmesi konusunda anlaşmaya varmıştı. (Sputnik)
- Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Moskova'ya yönelik 18. yaptırım paketinin içeriğini açıkladı. Von der Leyen, SWIFT sisteminin kullanımına getirilen kısıtlamaların 22 Rus bankasını daha kapsayacağını belirtti. Ayrıca, Rus petrolüne uygulanan fiyat tavanının varil başına 60 dolardan 45 dolara düşürülmesi gerektiğini ifade etti.
Von der Leyen, Brüksel'de yaptığı açıklamada, "SWIFT'ten 22 Rus bankasının daha kesilmesini öneriyoruz" dedi. Açıklamalar, X sosyal ağındaki hesabından canlı yayınlandı. Yaptırımlar ayrıca ilk kez, "gölge filo"ya ait bir tankerin kaptanını da kapsayacak. Von der Leyen, bu kişinin Hindistan vatandaşı olduğunu söyledi.
18. yaptırım paketi kapsamında, Rus petrolüne uygulanan fiyat tavanının 60 dolardan 45 dolara düşürülmesi öneriliyor. Konu 16 Haziran'daki G7 zirvesinde ele alınacak. Yaptırımlar ayrıca Kuzey Akım-1 ve Kuzey Akım-2 gaz boru hatları ile AB'nin Rusya'nın gölge filosunun parçası olarak gördüğü 77 tankeri de hedef alabilir.
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Rusya ile görüşmelerde bulunan Ukrayna heyetinin ülkenin egemenliği ve toprak bütünlüğü konularını müzakere etme yetkisinin olmadığını açıkladı. Bu konuları yalnızca kendisinin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le doğrudan görüşebileceğini belirtti.
Devlet başkanı Valasz Online'a verdiği röportajda, "Bu konudaki pozisyonumu başka hiç kimseyle tartışmayacağım" dedi. Zelenskiy, Ukrayna'ya savaşın yeniden başlamasını engelleyecek güvenlik garantileri verilirse, toprak sorunlarının zamanla diplomatik yollarla ele alınabileceğini söyledi. "Ve bu büyük bir taviz, çünkü önümüzde uzun bir yol var" diye ekledi.
Zelenskiy ayrıca, Batılı ortakların Rusya'ya yönelik yaptırımların sıkılaştırılmamasını, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'ne 18 yaşındakilerin alınmaması gibi gerekçelerle açıkladığını söyledi. Devlet başkanı Ukrayna makamlarının bu tutumu kabul etmediğini belirtti.
Ukrayna lideri, "18-24 yaş aralığındakilerin hizmet etmesine izin verdik, eğer ortaklarımız bunu istiyorsa. Mevzuatımıza uygun olarak bunu sağladık. Ancak cephede binlerce insan yeterli silah olmadan savaşıyor" dedi.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rus petrol ve petrol ürünlerine fiyat üst sınırı uygulayan ülkelere karşı alınan tedbirleri 2025 sonuna kadar uzattı. Kararname, yasal bilgi portalında yayımlandı.
Önlemler, G7, AB ve Avustralya'nın belirlediği fiyat tavanını içeren sözleşmeler kapsamındaki Rus petrol ve petrol ürünlerinin tedarikini hedefliyor. Kararname 1 Şubat 2023'te yürürlüğe girmiş ve geçerlilik süresi birkaç kere uzatılmıştı.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, "seçkin sanatçılar" tarafından kendisine verilen bir hediyeden bahsetti. Zaharova, bu hediyeyi milyarder Elon Musk'ın babası, Güney Afrikalı iş insanı Errol Musk'a iletmek istediğini söyledi.
"Bahsi geçen kişi için küçük bir hediyem var. Bana ilettiler" diyen Zaharova, "2050 Gelecek Forumu" sırasında gazetecilere gülümseyerek hediyenin kime olduğunu tahmin etmelerini önerdi.
- St. Petersburg ve Leningrad Bölgesi sakinleri, mobil iletişim ve internet kesintilerinden şikayet ediyor. Downdetector verilerine göre, şehir şu anda Rusya'da en fazla şikayetin olduğu yer konumunda.
Son bir saatte 2 binden fazla kişi, son 24 saatte ise 9 binden fazla kişi internet sorunlarından yakındı. En çok sorun bildiren operatörler MegaFon, MTS, T-Mobile, Beeline ve Yota oldu.
- "İsrail'in Ukrayna Büyükelçisi Mihail Brodski'nin, Patriot füze sistemlerinin eski stoklardan Ukrayna'ya verildiği yönündeki açıklaması doğru değil."
İsrail Dışişleri Bakanlığı, RIA Novosti'nin sorgusuna verdiği yanıtta, "Bu iddia gerçeği yansıtmıyor. İsrail, Patriot sistemlerini Ukrayna'ya transfer etmemiştir" ifadelerini kullandı.
- Rusya ve ABD arasında ilişkilerdeki "tahrik edici unsurları" gidermek için yapılan ikili istişarelerin üçüncü turunun yakında gerçekleşeceği, ancak henüz kesin bir tarihin belirlenmediği bildirildi. Rusya Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Sergey Ryabkov, Moskova'nın Washington'dan, Rus diplomatik mülklerinin iadesi de dahil olmak üzere kendi önerilerine net bir yanıt beklediğini ifade etti.
Ryabkov, Soçi'de gazetecilere yaptığı açıklamada, "Bir dizi konu var: Bazıları daha zor, bazıları daha kolay, ancak ABD ile ilişkilerde genel olarak kolay konular yoktur. Karşılaştırma yaparsak, vize sorunlarını çözmenin, doğrudan hava trafiğinin yeniden başlatılmasından daha kolay olduğunu söyleyebiliriz. Bu bizi hiçbir şekilde yıldırmıyor, zorluklar bizi motive ediyor: Amerikalılardan önerilerimize daha net bir yanıt almak için çaba göstereceğiz" dedi.
ABD yönetiminin değişmesinin ardından Rusya ve ABD, diplomatik misyonların normalleşmesi ve ikili ilişkilerin düzeltilmesi amacıyla 27 Şubat ve 10 Nisan'da iki kez bir araya gelmişti. Son görüşmelerin ardından taraflar, diplomatların hareket kurallarını kolaylaştırmayı ve el konulan Rus diplomatik mülklerine ilişkin bir "yol haritası" oluşturmayı kabul etti.
Sergey Ryabkov, ikili istişareler kapsamında Rusya'nın, ABD'den önerilerine "net bir yanıt" talep etmeye devam edeceğini belirtti. Bu öneriler arasında iki ülke arasındaki hava trafiğinin yeniden başlatılması da yer alıyor.
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, dün gece Rusya'nın Ukrayna'ya düzenlediği saldırıların ardından ABD ve Avrupa'nın Rusya'yı barışa zorlaması gerektiğini söyledi.
Zelenskiy, Telegram kanalından yaptığı açıklamada, "Bu gece Kiev'e son dönemin en güçlü saldırılarından biri yapıldı, ayrıca Odessa, Dnipropetrovsk ve Çernihiv bölgeleri de hedef alındı. İnsansız hava araçları ve füzeler kullanıldı" dedi.
Zelenskiy açıklamanın devamında şunları söyledi: "Önemli olan, bu ve benzeri Rus saldırılarına dünyanın sessiz kalması değil, somut adımlar atmasıdır. Amerika'nın, Rusya'yı barışa zorlayacak gücü var. Avrupa'nın güçlü olmaktan başka seçeneği yok. Savaşın durması ve diplomasi çağrısı yapan diğer ülkeler de harekete geçmeli. Rusya'nın görmezden geldiği bu çağrılar artık sert bir baskıyla desteklenmeli."
- Rusya Dışişleri Sözcüsü Mariya Zaharova, Rusya Devlet Başkanı Yardımcısı Vladimir Medinski'nin "tartışmalı" Dağlık Karabağ ifadesinin bağlamından koparıldığını ve Medinski'nin "silahlı çatışmanın trajedisinden" bahsettiğini söyledi.
Zaharova, "Bağlamından koparılmış ve farklı anlamlar yüklenmiş ifadeler kullanmayalım. Rusya resmi olarak bu bölgenin Azerbaycan'ın toprağı olduğunu tanımaktadır. Medinski ise tarihsel bağlamı, sosyokültürel özellikleri ve insanların acısını vurguluyordu. Konuşma tamamen silahlı çatışmanın trajedisiyle ilgiliydi" dedi.
Medinski, RT televizyonuna verdiği röportajda, "Rusya-Ukrayna çatışmasını cephe hattında durdurup barış anlaşması yapmazsak, bu durum Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki tartışmalı bölge Karabağ gibi devasa bir soruna dönüşebilir" ifadelerini kullanmıştı.
- Pskov'da, Yabloko partisi üyesi ve yabancı ajan olarak kayıtlı Lev Şlosberg'in evinde arama yapıldı. Soruşturma, Rus ordusunu itibarsızlaştırma suçlamasıyla açılan bir dava kapsamında gerçekleştirildi.
Şlosberg daha önce de ordunun itibarını zedelemekten iki kez idari ceza almıştı. Ayrıca, yabancı ajan olarak yükümlülüklerini yerine getirmemek ve medyayı kötüye kullanmak suçlamalarıyla cezai soruşturmaya maruz kalmıştı. Kendisine seyahat yasağı getirildi.
- Rusya Savunma Bakanlığı’nın açıklamasına göre, gece boyunca Ukrayna tarafından fırlatılan toplam 102 insansız hava aracı (İHA), ülkenin 11 farklı bölgesi üzerinde hava savunma sistemleri tarafından düşürüldü. En yoğun saldırının hedefi olan Bryansk bölgesinde 46 İHA etkisiz hale getirildi. Belgorod bölgesinde 20, Voronej ve Kırım’da ise dokuzar İHA düşürüldü. Moskova çevresi dahil olmak üzere Kaluga, Tataristan, Kursk, Leningrad ve Oryol bölgelerinde de çok sayıda İHA imha edildi. Saldırılarda genel olarak ciddi bir hasar meydana gelmediği bildirildi; ancak Belgorod’da düşen parçalardan biri sekiz yaşında bir çocuğun yaralanmasına neden oldu. Leningrad bölgesinde güvenlik önlemi olarak bazı bölgelerde mobil iletişim ve internet hizmetlerinde geçici kısıtlamalara gidildi.
- Gece düzenlenen İHA saldırısında Odessa kent merkezinde en az bir kişi hayatını kaybettiği, dört kişinin yaralandığı haber veriliyor. Bu arada Kiev Belediye Başkanı Vitaliy Kliçko, gece düzenlenen yoğun saldırılaı sonucu başkentte dört kişinin yaralandığını açıkladı. Kiev Şehri Askeri İdaresi Başkanı Timur Tkaçenko ise saldırılarda yedi semtin etkilendiğini bildirdi. Çeşitli apartmanlar, özel evler, araçlar ve depo binalarında hasar ve yangınlar meydana geldiğini aktaran yetkililer, beş saat süren hava alarmının sabah saatlerinde kaldırıldığını duyurdu.
- Rusya Devlet Başkanı’nın danışmanı ve müzakere heyeti başkanı Vladimir Medinskiy, 2022 Şubat'ında başlayan özel askeri operasynun hemen ardından Kiev ile Moskova arasında yapılan ilk İstanbul zirvesinde Kiev'in barış anlaşmasını çok daha esnek koşullarla imzalama şansını kaçırdığını söyledi.
RT’ye konuşan Medinskiy, o dönemki taleplerin Ukrayna’nın NATO’dan vazgeçmesi, yabancı üs bulundurmaması, Kırım’ın Rusya’ya ait olduğunun kabulü, Rusçaya yönelik yasakların kaldırılması ve Donetsk ile Lugansk’a müdahale edilmemesi gibi maddeleri içerdiğini belirtti.
Ancak Medinskiy’e göre, Kiev’in karar alma iradesi olmadı ve barış fırsatı Batılı aktörlerin baskısıyla kaçırıldı. 15 Nisan 2022 tarihli 19 sayfalık taslak anlaşmanın Vladimir Putin tarafından yalnızca birkaç düzeltmeyle onaylandığını, ancak Zelenskiy’nin iki hafta boyunca yanıt vermediğini belirten Medinskiy, bu süreçte Kiev’e gelen Batılı liderlerin anlaşmayı engellediğini öne sürdü.
Rus diplomat, 2022’deki Ukraynalı askeri temsilcilerin savaşmak istemediğinin yüzlerinden anlaşıldığını ileri sürerken, 2025’teki heyetin ise birbirini gözleyen, baskı altında ve gergin olduğunu gözlemlediğini söyledi. Medinskiy Avrupa Birliği’nin Kiev’in bağımsız karar almasını engellediğini savundu.
- İsrail, 1990’ların başında ABD’den teslim aldığı eski Patriot hava savunma sistemlerini Ukrayna’ya gönderdiğini resmen açıkladı. İsrail’in Kiev Büyükelçisi Mihail Brodski, bu sistemlerin halihazırda Ukrayna topraklarında bulunduğunu belirterek, "İsrail’in askeri yardımda bulunmadığı yönündeki iddialar gerçeği yansıtmıyor" dedi. Daha önce Tel Aviv yönetimi, askeri sevkiyatlardan kaçınarak gerekçe olarak kendi stoklarını tüketme riski ve olası güvenlik tehditlerini öne sürmüştü. Patriot sistemlerinin transferi daha önce basına yansımış ancak resmi doğrulama yapılmamıştı. Geçen yıl İsrail, kullanım ömrünü tamamlayan sekiz Patriot bataryasını envanterden çıkarmayı planladığını duyurmuş, ABD ve Ukrayna ile sevkiyat görüşmeleri başladığı belirtilmişti. Bu teslimatın, Haziran ayında düzenlenecek NATO zirvesi öncesi Ukrayna’ya yapılacak yeni Patriot sevkiyatlarının bir parçası olduğu bildiriliyor.
- NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Londra’daki Chatham House’ta yaptığı konuşmada, Rusya’nın önümüzdeki 3-5 yıl içinde NATO’ya saldırı kapasitesine ulaşabileceği uyarısında bulundu. Rutte, Rusya'nın NATO’ya kıyasla dört kat daha fazla mühimmat ürettiğini ve Çin, İran ve Kuzey Kore ile askeri işbirliğini artırarak savaş makinesini hızlandırdığını belirtti. Bu tablo karşısında NATO’nun “daha dürüst, daha güçlü ve daha ölümcül” olması gerektiğini vurgulayan Rutte, Haziran sonunda Lahey’de düzenlenecek NATO zirvesinde savunma bütçelerinin GSYİH’nın %5’ine çıkarılması yönünde mutabakat beklediklerini söyledi. Bu bütçenin %3,5’i silahlı kuvvetlere, kalan %1,5’i ise savunma sanayii altyapısına ayrılacak.
- Washington yönetimi, Ukrayna’ya Amerikan uydu istihbarat verilerinin sağlanmasını durdurmayı şu aşamada planlamıyor. Foreign Policy dergisine konuşan ve Başkan Donald Trump’a yakın kaynaklara göre, bu veriler Kiev için hayati önem taşıyor. ABD’nin gelecekte de benzer desteği sürdürmeyi hedeflediği, ancak bunun Beyaz Saray’a mali açıdan fazla yük getirmeyecek şekilde yapılandırılabileceği belirtiliyor. Daha önce yayımlanan ABD istihbarat raporlarında ise Rusya’nın cephede inisiyatifi ele geçirdiği ve çatışmaların yıpratma boyutunun Kiev’in konumunu ciddi şekilde zayıflatabileceği değerlendirilmişti.
- Bloomberg’in gemi takip verilerine göre, Japonya’nın Taiyo Oil şirketi, AB ve ABD yaptırımlarına tabi tutulan bir Rus tankerinden yaklaşık 600 bin varil Sakhalin Blend ham petrol ithal etti. Bu alım, Japonya’nın iki yılı aşkın süredir gerçekleştirdiği ilk Rus petrol ithalatı oldu. Taiyo Oil, sevkiyatın Ekonomi, Ticaret ve Sanayi Bakanlığı'nın talebi üzerine yapıldığını ve petrolün Japonya'nın da ortak olduğu Sahalin-2 projesinden temin edildiğini belirtti. ABD ve AB, Japonya’nın enerji güvenliği gerekçesiyle bu projeye yönelik özel istisnalar tanımıştı. Tokyo yönetimi, yaptırımlı tankerlerin kullanımına ilişkin olarak da Washington’dan onay aldığını doğruladı. Bu gelişme, Batı'nın kısıtlamalarına rağmen Rus enerji kaynaklarına olan yapısal bağımlılığın sürdüğüne işaret ediyor.
- Bank of America uzmanlarına göre, Suudi Arabistan, ABD’li kaya petrolü üreticilerinden ve diğer rakiplerinden geri aldığı pazar payını yeniden kazanmak amacıyla uzun vadeli ve kademeli bir "petrol fiyat savaşı" başlattı. Bloomberg’e konuşan banka analisti Francisco Blanch, Riyad’ın OPEC+ aracılığıyla petrol üretimini artırarak fiyatları düşürmeyi ve böylece daha yüksek maliyetle üretim yapan rakipleri saf dışı bırakmayı hedeflediğini belirtti. Mayıs sonunda alınan kararla Temmuz ayında üretim günlük 411 bin varil artırılacak. Blanch, Suudi Arabistan’ın üç yılı aşkın süredir fiyatları desteklediğini ve bunun diğer üreticilerin daha fazla petrol pompalamasına yol açtığını, artık bu sürece son vermeye kararlı olduklarını söyledi.
- Telegram’ın kurucusu Pavel Durov, Fransa’da hakkında açılan davaya ilişkin yaptığı açıklamada, yöneltilen suçlamaların “absürt” olduğunu söyledi. Amerikan gazeteci Tucker Carlson’a verdiği röportajda Durov, “Önce yasal taleplere yanıt vermediğimiz söylendi ama bu doğru değil. Diyelim ki öyle olsa bile, ‘suça ortaklık’ suçlaması fazlasıyla zorlama,” dedi. Fransa’daki suçlamaların, Telegram gibi denetimli ve denetlenmiş bir platformu hedef almasının şaşırtıcı olduğunu belirten Durov, “Milyarlarca kullanıcı içinde yasa dışı faaliyette bulunanlar olabilir, ama bu beni sorumlu kılmaz. Tıpkı 350 milyon Amerikalıdan birinin işlediği suç için Trump’ın tutuklanmasının saçma olması gibi,” ifadelerini kullandı.
- Rusya ve Ukrayna, 2 Haziran’da İstanbul’da yapılan müzakerelerde kararlaştırılan esir değişiminin ilk aşamasını hayata geçirdi. Ukrayna topraklarından, henüz 25 yaşını doldurmamış Rus askerleri ülkeye geri döndü. Geri dönen askerlerin sayısı açıklanmadı.
Rusya Savunma Bakanlığı’na göre, esir askerler şu anda Belarus’ta bulunuyor ve burada kendilerine tıbbi ve psikolojik destek sağlanıyor. Ardından Savunma Bakanlığı’na bağlı sağlık kurumlarında rehabilitasyon süreci başlayacak.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada takasın ilk aşamasının tamamlandığını duyurdu ve tüm sürecin birkaç gün süreceğini belirtti. Zelenskiy, takas sürecinin çok sayıda hassas detayı barındırdığını ve bu nedenle oldukça karmaşık bir süreç olduğunu vurguladı.
İstanbul’daki son görüşmelerde taraflar, ağır yaralı ve hasta esirlerin yanı sıra 25 yaş altındaki askerlerin karşılıklı olarak takas edilmesi konusunda anlaşmaya varmıştı.
Ayrıca her iki taraf, görüşme sonrasında yaptıkları açıklamalara göre, hayatını kaybeden askerlerin cenazelerinin de değiş tokuş edilmesi konusunda uzlaştı. Bu çerçevede 6 bin Ukraynalı ve 6 bin Rus askerinin cenazesinin karşılıklı olarak teslim edilmesi planlanıyor.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, St. Petersburg Uluslararası Ekonomik Forumu katılımcılarına gönderdiği mesajda, Rusya’nın BRICS ortaklarıyla birlikte ayrımcılık, dikte ve yaptırımlardan uzak yeni bir uluslararası işbirliği sistemi kurma hedefinde olduğunu belirtti. Putin mesajında, “Her türlü baskı ve dışlayıcı uygulamadan arınmış, eşitliğe ve karşılıklı çıkara dayalı etkili bir uluslararası işbirliği sistemi kurma yönündeki çabalarımız sürecek” ifadelerini kullandı.
- Politico’nun üst düzey bir diplomata dayandırdığı habere göre, Avrupa Birliği bu ay içerisinde Rusya’ya yönelik 18. yaptırım paketini onaylayabilir. ABD’nin bu yeni tedbirlerle eşgüdüm sağlaması halinde, Brüksel’in 20 Haziran’da oylama yapacağı belirtiliyor.
AB, Kanada’da 15-17 Haziran’da yapılacak G7 zirvesinden Washington’dan bu yönde sinyal gelmesini bekliyor. Bir önceki yaptırım paketi olan 17. dalga, 189 gemiden oluşan “gölge filo”yu hedef almıştı.
Alman basınına göre, yeni yaptırımlar enerji ve bankacılık sektörlerini kapsayacak, ayrıca Rus petrolüne uygulanan 60 dolarlık tavan fiyatın düşürülmesi önerilecek.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna’nın Rovno bölgesinde yer alan Dubno kenti yakınlarındaki bir hava üssüne gece saatlerinde saldırı düzenlendiğini duyurdu. Bakanlığa göre, havalanında Ukrayna Silahlı Kuvvetlerine ait taktik hava unsurları konuşluydu. Ukrayna tarafı saldırıyı doğruladı. Bakanlık Telegram kanalında, saldırının Rus askeri üslerine yönelik “terör saldırılarına” karşılık olarak gerçekleştirildiği ifade edildi.
- Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Birleşmiş Milletler Genel Merkezi’nin New York yerine Soçi’ye taşınmasının daha uygun olacağını savundu. Moskova’da düzenlenen “2050 Gelecek Forumu”nda konuşan Lavrov, bu fikri daha önce Sovyet lideri Stalin’in de önerdiğini hatırlattı.
Lavrov, “Stalin bu öneriyi ciddi şekilde yapmıştı. Ancak daha sonra Roosevelt’e taviz vererek önce Long Island, ardından New York, Manhattan seçildi” dedi.
- Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Rus ordusunun Dnipropetrovsk bölgesindeki saldırılarının hedeflerinden birinin, Ukrayna topraklarında Rusya sınırlarını korumaya yönelik bir tampon bölge oluşturmak olduğunu açıkladı. TASS ajansına konuşan Peskov, bu amacın operasyonun bir parçası olup olmadığı sorusuna, “Bunun da içinde olduğu kesin” yanıtını verdi.
Peskov ayrıca, Ukrayna ile yeni bir müzakere turu konusunda şu an için herhangi bir anlaşma bulunmadığını belirtti. Ancak Moskova ile Kiev arasındaki doğrudan temasların sürdürülmesinin gerektiğini vurguladı. “Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un da ifade ettiği gibi, mevcut koşullara rağmen teknik düzeyde temasların devam etmesi gerekiyor. Devlet başkanı da bu görüşe katılıyor,” dedi.
Öte yandan, Peskov, Kommersant gazetesinin Rusya ile Ukrayna arasında bugün esir değişimi ve hayatını kaybeden askerlerin cenazelerinin teslimi olup olmayacağı yönündeki sorusuna, “Bekleyelim, görelim” şeklinde kısa bir yanıt verdi.
- Financial Times’ın haberine göre, Batılı yetkililer, ABD Başkanı Donald Trump’ın 15-17 Haziran tarihlerinde Kanada’da düzenlenecek G7 zirvesinde Rusya-Ukrayna savaşına ilişkin daha net ve kararlı bir tutum ortaya koymasını bekliyor. Bu zirve, Trump’ın Avrupa’daki G7 liderleriyle ilk yüz yüze görüşmesi olacak.
Görüşmelere yakın kaynaklara göre, Trump zirvede Ukrayna’ya yapılacak yardımların geleceği ile Rusya’ya yönelik yaptırım planlarını açıklığa kavuşturacak. Ancak Avrupalı liderler, Trump’ın Kiev’e kalıcı destek vaat etmesini umut etse de, "Rus saldırganlığına açık kapı bırakabilecek bir barış anlaşmasında ısrar etmesinden" endişe duyuyor.
- NATO Genel Sekreteri Mark Rutte Londra’daki Chatham House düşünce kuruluşunda yapacağı konuşma için hazırlanan metinde, İttifak’ın caydırıcılık ve savunma kapasitesini artırmak için hava ve füze savunma sistemlerinin yüzde 400 oranında güçlendirilmesi gerektiğini belirtti. AFP’nin aktardığına göre, Rutte konuşmasında, “Toplu savunmamızda niteliksel bir sıçramaya ihtiyacımız var” ifadesine yer verdi. Çağrı, Rusya’yla yaşanan gerilimlerin gölgesinde NATO’nun kapasitesini gözden geçirme çabasının bir parçası olarak değerlendiriliyor.
- Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB), ülke dışına yasa dışı yollardan Mi-8 ve Mi-17 tipi helikopterlere ait toplam değeri 400 milyon rubleyi aşan yedek parça sevkiyatını engelledi. FSB’nin açıklamasına göre, aralarında Rus, Ukraynalı ve Orta Doğulu şahısların da bulunduğu altı kişilik bir suç şebekesi, bu parçaları yurt dışına, özellikle Ukrayna’ya göndermeyi planlıyordu. Parçalar, şebekeye ait ticari şirketler aracılığıyla üretici ve işletmeci firmalardan temin ediliyordu. El konulan yedek parçaların en az dört helikopterin uçuşa elverişliliğini sağlayacak kapasitede olduğu bildirildi.
- Rus elmas devi ALROSA’nın Angola’daki Katoka projesindeki hissesi artık Umman devletine ait Taadeen Inc. şirketine geçti. Projeye dair bilgiler Katoka’nın internet sitesinde yayımlandı. Buna göre projenin yüzde 59’u Angola devlet şirketi Endiama’ya, yüzde 41’i ise Ummanlı yatırımcıya ait. Katoka, dünya genelinde rezerv büyüklüğü ve üretim hacmine göre dördüncü büyük elmas sahası olarak biliniyor.
ALROSA daha önce projeye ortak olmuştu ve 2023’te CEO Sergey İvanov, Angola’dan çekilmeyi planlamadıklarını belirtmişti. Ancak şirketin hisselerinin 2024 sonunda Umman devlet fonu Maaden’e geçtiği doğrulanmıştı.
- Rus rock müziğinin ünlü ismi Zemfira, Moskova’da icra takibiyle karşı karşıya. 26 Mayıs’ta başlatılan işlem kapsamında sanatçının konut ve ortak gider borçları toplam 2 bin 900 ruble, yani 37 dolar.
TASS’ın güvenlik kaynaklarına dayandırdığı haberine göre, Zemfira’nın ayrıca Federal Vergi Servisi’ne 734 bin ruble vergi borcu bulunuyor. Rusya Adalet Bakanlığı tarafından “yabancı ajan” ilan edilen sanatçının şu anda yurtdışında yaşıyor.
- Rusya Savunma Bakanlığı'nın hafta sonunda yaptığı Dnipro açıklamasının ardından Rusya baınından "yaz taarruzunun başlatıldığı ve yeni hedefin Donetsk bölgesi ile Kiev arasında yer alan Dnipro bölgesi olduğu haberleri ön plana çıkmaya başladı. Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitri Medvedev, Dnipro bölgesinde başlayan çatışmaların ardından Ukrayna ve Batılı müttefiklerine sert bir uyarıda bulundu. Medvedev, Telegram hesabından yaptığı açıklamada, müzakere masasında savaşın "mevcut gerçeklerini" kabul etmeyenlerin sahada "yeni gerçeklerle" yüzleşeceğini belirtti. Rusya Savunma Bakanlığı da 90. tank tümenine bağlı birliklerin DNR sınırını aşarak Dnepropetrovsk bölgesine ilerlemeye başladığını duyurdu. Bakanlığa göre, Rus kuvvetleri bölgedeki birçok yerleşim yerinde Ukrayna birliklerine kayıplar verdirdi.
- Rusya Federasyon Konseyi Anayasa Komitesi Başkanı Andrey Klişas da, Dnipro bölgesinin "de-naziifikasyonun" (nazilerden arındırılma) aktif safhasına geçildiğini duyurdu. Telegram üzerinden yaptığı açıklamada Klişas, Rusya ordusunun bölgedeki ilerlemesine işaret ederek operasyonun yeni bir aşamaya girdiğini belirtti. Rus askerî yetkililer, birliklerin 20 Mayıs’ta da Dnepropetrovsk bölgesi idari sınırını geçtiğini açıklarken, Kiev yönetimi bunu reddetmiş ve Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin savunmada olduğunu bildirimişti.
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, ABC News’e verdiği röportajda, ABD’nin Ukrayna’ya tahsis etmeyi planladığı 20 bin füzenin Orta Doğu’ya yönlendirildiğini açıkladı. Zelenskiy, bu kararın Trump yönetiminin ilk günlerinde alındığını belirtti. Söz konusu lazer güdümlü füzelerin, Biden döneminde eski Savunma Bakanı Lloyd Austin ile varılan mutabakata göre Ukrayna’ya verilmesi öngörülüyordu. Ancak The Wall Street Journal’a göre, bu füzeler ABD Hava Kuvvetleri’nin Orta Doğu’daki birliklerine yönlendirildi. Karar, F-15E savaş uçaklarının Husi ve İran kaynaklı tehditlere karşı savunmasında kullanılmak üzere alındı. Zelenskiy, bu gelişmenin Ukrayna açısından ciddi bir hayal kırıklığı olduğunu ve özellikle dron savunması açısından stratejik kayıplara yol açtığını vurguladı.
- Zelenskiy aynı röportajda, Trump’ın çatışmalarda Rusya'nın galip geleceğine inandığını öne sürdü. “Trump’ın bu görüşü hem kamuoyu önünde hem de yakın çevresiyle paylaştığını biliyorum” diyen Zelenskiy, Washington’dan gelen desteğin çatımaların seyrinde belirleyici rol oynadığını vurguladı. ABD’nin askeri yardımları kesmesi halinde daha hızlı sonuçlanabileceğini, ancak bu durumda Ukrayna’nın daha ağır kayıplar vereceğini belirten Zelenskiy, özellikle Patriot hava savunma sistemlerinin gönderilmemesinin ülkenin savunma gücünü ciddi şekilde zayıflatacağını ifade etti.
- Rusya'nın Krasnoyarsk kentinin belediye başkanı Vladislav Loginov, rüşvet suçlamasıyla güvenlik güçleri tarafından gözaltına alındı. TASS ve NGS24.ru’nun kolluk kuvvetlerine dayandırdığı haberlere göre, Loginov’un "büyük meblağda rüşvet aldığı" iddia ediliyor. Belediye binasında aramalar yapıldığı, soruşturmanın ise Rusya Soruşturma Komitesi’nin merkez birimi tarafından yürütüldüğü belirtildi. 2022 yılından bu yana belediye başkanlığı görevini yürüten 57 yaşındaki Loginov’un, 2012’den beri şehir yönetiminde çeşitli görevlerde bulunduğu biliniyor.
- Kommersant'ın haberine göre Rusya, 2 Haziran'da İstanbul'da varılan mutabakat çerçevesinde Ukrayna'ya teslim edilmek üzere 6 bin askerin cenazesinden kimliği belirlenmiş 1212'sinin naaşını 8 Haziran’da Bryansk bölgesindeki takas noktasına ulaştırdı. Ancak Ukrayna tarafı teslimi reddetti. Rus heyetinden Tümgeneral Aleksandr Zorin, tüm hazırlıkların tamamlandığını ve cenazelerin kimliklerinin üniforma ve bulundukları yerler üzerinden tespit edildiğini belirterek, “Bu tamamen insani bir adımdı, ne yazık ki ilk değil ve anlaşılan son da olmayacak,” dedi. Rusya, hem kara hem demir yoluyla nakliyeye hazır olduğunu bildirdi.
Ukrayna yönetimi ise Rusya’nın tek taraflı hareket ettiğini öne sürdü. Zelensky, esir değişimi ve ölen Ukraynalı askerlerin cenazelerinin iadesi konularında Rusya’yı “bilgi savaşı yürütmekle” suçladı. Akşam yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında Zelenskiy, İstanbul’da 1000’den fazla kişiyi kapsayacak şekilde varılan mutabakata rağmen Rusya'nın hâlâ tam listeleri paylaşmadığını belirtti .Ukrayna Askeri İstihbarat Başkanı Kirill Budanov, cenazelerin kabulüne ancak gelecek hafta başlanabileceğini 3 Haziran’da resmî olarak bildirdiklerini iddia etti.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova ise yaşananları sert bir dille eleştirerek, “Bu Zelenskiy'nin şahsi kararı mı, yoksa NATO’dan biri mi yasakladı?” diye sordu.
- ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance, "Ukrayna’daki savaşın finansmanının derhal durdurulması gerektiğini" belirtti. Vance, podcaster Theo Vaughn'a yaptığı açıklamada, Biden yönetiminin Kiev’e sağladığı maddi desteği “çılgınlık” olarak nitelendirerek, bu politikayı sert biçimde eleştirdi.
Vance, "Bu çılgınlık. Dünya çapında muazzam miktarda para harcadılar ve çok az diplomasi yaptılar. Örneğin, Ukrayna'ya 300 milyar dolar gönderdik ve buna rağmen Amerika Birleşik Devletleri başkanı hiçbir zaman gerçekten diplomatik bir çözüm elde etmeye çalışmadı" dedi.
Buna karşılık mevcut yönetimin çatışmayı sona erdirmek için diplomatik yolları önceliklendirdiğini belirten Vance, “Eğer başarırsak, binlerce hayat kurtarırız. Başaramazsak bile bu çabaya değer,” dedi.
- Fransız haber kanalı Franceinfo'nun aktardığına göre, otomotiv devi Renault, Ukrayna'da insansız hava aracı (İHA) üretimi için bir tesis kurmayı planlıyor. Bu gelişme, Fransa Savunma Bakanı Sébastien Lecornu'nun 6 Haziran'da yaptığı ve "büyük bir Fransız otomotiv üreticisinin" Ukrayna’da dron üretimine başlayacağını belirttiği açıklamanın ardından gündeme geldi. Proje çerçevesinde Renault'nun, biri küçük ve diğeri büyük ölçekli olmak üzere iki Fransız savunma şirketiyle işbirliği yapacağı bildirildi. Üretim tesisinin cephe hattından oldukça uzakta bir bölgeye kurulması öngörülüyor. Fransa Savunma Bakanlığı, bu girişimin hem Ukrayna ordusuna hızlı erişim sağlayacak hem de Fransız ordusuna modern savaş senaryolarına uygun eğitim fırsatı sunacak "karşılıklı fayda" esaslı bir işbirliği olduğunu vurguladı. Renault yetkilileri ise hükümetle temasların sürdüğünü doğrularken, projenin nihai onayının henüz verilmediğini belirtti.
- Rusya'nın çeşitli bölgelerinde Ukrayna dron saldırılarının sonuçlarını sosyal medyada paylaşan gazeteciler ve vatandaşlara yönelik idari para cezaları uygulanmaya başlandı. Kommersant gazetesinin haberine göre, Kaluga ve Tula başta olmak üzere en az 12 bölgede bu tür paylaşımlar için 3 bin ila 200 bin ruble arasında değişen cezalar kesiliyor; bazı durumlarda bu rakam şirketler için 1 milyon rubleye kadar çıkabiliyor. Telegram kanalları ve VKontakte sayfaları da yaptırım kapsamında değerlendiriliyor. Yetkililer, bu tür içeriklerin düşman unsurlar için istihbarat değeri taşıdığını savunurken, bölge yönetimleri sosyal medya takibini artırmak için özel izleme ekipleri kurduklarını açıkladı.
- Rusya ile Ukrayna arasındaki istihbarat savaşının tehlikeli bir boyuta ulaştığı iddia edildi. The Sunday Times’a konuşan Rusya uzmanı Mark Galeotti’ye göre, Rus özel servisleri Ukrayna Güvenlik Servisi'nin (SSU) üst düzey isimlerini hedef alan bir operasyon hazırlığında. İddiaya göre bu plan, Ukrayna’nın Rus hava üslerine yönelik “Örümcek Ağı” adlı saldırılarına karşı bir misilleme olarak kurgulandı. SSU’nun operasyonel birim komutanları ve askeri istihbarat şeflerinden oluşan bir “hedef listesi” hazırlandığı, Kiev’in güvenlik önlemlerini artırdığı ve Batılı müttefiklerle koordinasyonu sıkılaştırdığı belirtiliyor. Galeotti, Moskova'nın bu yolla Ukrayna’nın askeri direncini kırmayı ve psikolojik baskı kurmayı amaçladığını savunurken, olası bir suikast dalgasının uluslararası tepkiyi büyütebileceği de vurgulanıyor.
- Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Fransız LCI televizyonuna verdiği röportajda, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Macaristan’ı ziyaret etmesi halinde kendisini “tüm protokol kurallarına uygun şekilde” ağırlayacaklarını söyledi. “Eğer Macaristan’a gelmek isterse, kendisine layık olduğu tüm saygıyı göstereceğiz” diyen Orban, bu yaklaşımıyla Batı Avrupa’daki genel eğilimin aksine, Moskova’yla diyaloğa açık bir duruş sergiledi. Temmuz 2024’te Moskova’ya yaptığı ziyareti “barış misyonu” olarak tanımlayan Orban, Putin ile Ukrayna’daki çatışmanın yanı sıra düşen ticaret hacmini de görüşmüştü. Putin, en son 2019 yılında Budapeşte’yi ziyaret etmişti.
- Slovakya Başbakanı Robert Fico, Avrupa Birliği'nin Rusya'ya yönelik hazırladığı yeni yaptırımların Slovakya'nın ulusal çıkarlarına zarar vermesi halinde bunlara destek vermeyeceklerini açıkladı. Bu açıklama, Slovak parlamentosunun hükümete AB’nin yeni yaptırımlarına onay vermemesi çağrısında bulunan bir kararı kabul etmesinin ardından geldi. Fico, "Eğer bize zarar verecek yaptırımlar gündeme gelirse, asla bunlara oy vermem. Avrupa Birliği içinde yapıcı bir oyuncu olmak istiyorum, ama bu Slovakya Cumhuriyeti'nin pahasına olmayacak" dedi. Bratislava, bugüne kadar AB'nin Rusya’ya karşı aldığı 17 yaptırım paketinin hiçbirini veto etmedi, ancak AB'nin şu anda hazırladığı 18’inci pakette yeni bir kriz yaşanabileceği değerlendiriliyor.
- Ukrayna’nın eski Devlet Başkanı Petro Poroşenko, Donald Trump’la geçmişteki işbirimini vurgulayarak, onunla müzakere etmek isteyenlere tavsiyelerde bulundu. The Washington Post’a konuşan Poroşenko, Trump’la ilk başkanlık döneminde üç yıl boyunca çalıştığını hatırlattı ve onun kararlarını bakanlık brifinglerinden ziyade içgüdülerine dayanarak aldığını söyledi. “Trump’la her görüşme bir fırsattır, bu fırsat değerlendirilmeli” diyen Poroşenko, müzakerecilerin bu içgüdüsel yaklaşımı dikkate alması gerektiğini belirtti. Ayrıca, çevresinin son dönemde “Trump görevde olsaydı savaş çıkmazdı” temasını kendi lehine kullanmaya başladığı da ifade edildi.
- Rus havayolu şirketi Red Wings, 2 Temmuz itibarıyla Moskova, Soçi ve St. Petersburg’dan Tel Aviv’e uçuşlarını yeniden başlatmayı planlıyor. 3 Temmuz’da ise Mineralnıye Vodi’den seferlerin başlaması öngörülüyor.
Şirket, uçak bileti satışlarının yeniden başladığını ve uçuşların tarifeye uygun şekilde gerçekleştirileceğini duyurdu. Yapılan açıklamada, “Rusya Sivil Havacılık Kurumu, İsrail havacılık otoriteleri ve uluslararası tavsiyeler doğrultusunda hareket ediyoruz” denildi.
Реклама