Zor yıl: "Güçlü ruble ve ucuz petrol bütçe açığını artıracak"
Rusya’nın bütçe dengesi 2025 yılında ciddi zorluklarla karşı karşıya kalabilir. Sayıştay tarafından yayımlanan son rapora göre, geçen yıl bütçe açığı yüzde 1,7 seviyesinde kalsa da bu istikrar, yüksek petrol fiyatları, güçlü ekonomik büyüme ve zayıf ruble sayesinde sağlanmıştı. Ancak 2025 yılına girildiğinde bu üç temel faktör ciddi şekilde zayıflamış durumda. Petrol fiyatlarının düşmesi, ekonomik büyümenin yavaşlaması ve rublenin değer kazanması, Hazine’nin petrol ve doğalgaz gelirlerini azaltarak bütçe açığını genişletebilir.
Sayıştay’ın verilerine göre, bütçe açığının kapatılmasında iç borçlanma önemli bir rol oynadı ve 2024 yılı sonunda devlet borcu 29 trilyon rubleye ulaşarak GSYH’nin yüzde 14,5’ine denk geldi.
Bütçe açığının artmasının en büyük nedenlerinden biri, kamu borcunun hızla büyümesi ve faiz ödemelerinin bütçede önemli bir yük haline gelmesi. 2024 yılında devlet borcunun faiz ödemeleri 2,3 trilyon rubleye ulaştı ve toplam bütçe harcamalarının yüzde 5,8’ini oluşturdu. Bu oran, 2019’daki seviyeye kıyasla 1,8 puan arttı.
Nezavisimaya'nın haberine göre, Duma Bütçe Komitesi üyesi Oksana Dmitriyeva’ya göre, Rusya Maliye Bakanlığı yıllardır piyasalardan borç alıp bu fonları Ulusal Refah Fonu’na (FNB) aktararak finans sektörü ve özel yatırımcılar için bir tür kazanç mekanizması oluşturdu. Son 20 yılda devletin fazladan borçlanmasının en az 20 trilyon ruble olduğu tahmin ediliyor.
Ekonomistlere göre, bütçe dengesizliğinin temel nedenlerinden biri de petrol fiyatlarının düşüşü. 2024 yılında Ural petrolünün ortalama varil fiyatı 67,9 dolar iken, 2025 yılının şubat ayında bu rakam yüzde 9 düşüş gösterdi. Bununla birlikte, petrol üretiminin ve ihracatının azalmasıyla birlikte bütçeye giren enerji gelirlerinin de gerilemesi bekleniyor. Ayrıca, 2024’te dolar kuru ortalama 92,4 ruble iken, 2025 yılı başından itibaren ruble güçlenmeye başladı. Merkez Bankası’nın enflasyonu kontrol altında tutmak amacıyla döviz kurunu baskılaması, Hazine’nin döviz bazlı gelirlerini de olumsuz etkiliyor.
Maliye Bakan Yardımcısı Vladimir Kolyçev, mevcut bütçe tahminlerinin şimdilik değişmediğini ancak petrol fiyatlarının 60 dolar civarında seyretmesi halinde bütçe açığının planlanan yüzde 0,5 seviyesini aşabileceğini belirtti. Bağımsız finans analisti Pavel Ryabov ise Maliye Bakanlığı’nın bütçe dengesini sağlamak için önümüzdeki 10 ayda harcamaları sıkılaştırmak zorunda kalacağını öngörüyor. Buna karşılık devletin yüksek harcama politikası büyümeyi desteklemeye devam ediyor. Yine de bütçenin sürdürülebilirliği açısından tehlike sınırının GSYH’nin yüzde 20-30’u olduğu ve mevcut seviyenin yüzde 13,7’de kaldığı belirtiliyor.
21.3.2025
Реклама