Yabancı şirketler frene bastı: Rusya pazarında kalıyorlar
Rusya’da faaliyet gösteren yabancı şirketlerin ülkeden çıkışına yönelik işlemler 2024 yılında büyük oranda yavaşladı. M&A (birleşme ve satın alma) piyasasına dair hazırlanan AK&M raporuna göre, 2024 yılında yabancı şirketlerin Rusya’daki varlıklarını elden çıkarma işlemleri toplam 3,38 milyar doları buldu.
Bu rakam, 2023 yılında gerçekleşen 11,14 milyar dolarlık işlem hacminin üçte biri seviyesine geriledi. Aynı zamanda, işlem sayısı da 97’den 58’e düştü.
En fazla satış işlemi inşaat ve gayrimenkul geliştirme sektörlerinde gerçekleşti; bu alanda 724,8 milyon dolar değerinde 13 satış yapıldı. Makine sanayisinde ise 478,5 milyon dolar değerinde 10 işlem kaydedildi. Ülkeden en fazla ayrılan yabancı şirketler arasında Fransa, Almanya ve ABD merkezli firmalar öne çıkarken, İngiltere, Avusturya, Japonya ve İsveç’ten de şirketlerin çıkış yaptığı görüldü.
RBC'nın haberine göre bu yavaşlamanın temel nedenleri arasında, Ukrayna’daki askeri operasyonun başlamasından sonra 2022 yılında hızlanan yabancı şirket çıkışlarının büyük ölçüde tamamlanması ve Rusya’nın yabancı şirketlerin ayrılmasını zorlaştıran yeni düzenlemeleri bulunuyor.
Ekim 2024’te getirilen yeni kurallar kapsamında, ülkeden ayrılmak isteyen şirketlerin devlete ödemesi gereken zorunlu katkı payı yüzde 15’ten yüzde 35’e yükseltildi. Ayrıca, şirketlerin satış fiyatlarında uygulanan indirim oranı yüzde 50’den yüzde 60’a çıkarıldı.
Bu düzenlemeler, yabancı yatırımcıların Rusya’dan çıkışını daha az cazip hale getirdi. Aynı zamanda, Rus yatırımcılar Rusya’daki yabancı varlıkları satın almaya ilgi duysa da yüksek faiz oranları ve artan finansman maliyetleri bu süreci zorlaştırıyor.
Bununla birlikte, 2024 yılında Rusya hükümeti bazı yabancı şirketlerin doğrudan satış yerine devlet kontrolüne geçmesine olanak tanıyan yeni düzenlemeler getirdi. Mart 2024’te yürürlüğe giren kararnameye göre, ekonomik olarak stratejik kabul edilen bazı şirketlerin yönetimi doğrudan devlete devredildi. Bu kapsamda, "Azbuka Vkusa", X5, "Rusagro" ve "Acron" gibi şirketler devlet kontrolüne geçti. Ancak bu süreç yasal olarak şirketlerin mülkiyetinin tamamen devletleştirilmesini değil, sadece yönetim haklarının devredilmesini öngörüyor. Bu durum, yabancı yatırımcıların varlıklarını satmasını daha da zorlaştırarak birleşme ve satın alma (M&A) piyasasında işlemleri sınırlayan bir faktör haline geldi.
Öte yandan, bazı yabancı şirketler Rusya'da faaliyet göstermeye devam etme konusunda kararsızlık yaşıyor. AK&M raporuna göre, birçok yabancı şirket, kendi hükümetlerinin baskısına maruz kalmadığı sürece Rusya pazarında kalmaya devam etmeyi tercih ediyor. Ancak, 2025 yılında ABD’de Donald Trump yönetiminin başlamasıyla birlikte, bu şirketler için yeni bir fırsat penceresi açılabilir. Trump yönetimi altında Batı-Rusya ilişkilerinde bir yumuşama olması halinde, bazı yabancı şirketlerin Rusya’daki faaliyetlerine devam etme ihtimali artabilir. Bu nedenle, daha önce çıkış planları yapan bazı yabancı firmalar müzakere süreçlerini askıya aldı.
2024 yılında M&A piyasasında dikkat çeken iki ana eğilim ise kapalı yatırım fonları (ZPİF) aracılığıyla yapılan işlemlerin artması ve devletleştirme süreçlerinin hızlanması oldu. ZPİF kullanılarak yapılan işlemler 7,41 milyar dolara ulaşırken, en büyük işlem 5,29 milyar dolarlık Yandex satışı oldu. ZPİF’ler, yatırımcıların anonim kalmasını sağladığı için yaptırımlardan kaçınma imkanı sunuyor ve varlıkların daha kolay devredilmesini sağlıyor. Bunun yanı sıra, 2024 yılında mahkeme kararlarıyla devlet kontrolüne geçen şirketlerin toplam değeri 3,89 milyar dolara ulaştı. Rusya’daki yatırım ortamı, hem hükümetin yaptırımlara karşı aldığı önlemler hem de küresel siyasi dinamiklere bağlı olarak değişmeye devam ediyor.
13.2.2024
Реклама