Dünya, Rusya'nın Kovid-19 aşısını tartışıyor: "Henüz 3 aşamanın ilkinde"
![]()
Rusya'nın tescil edildiğini bizzat Başkan Putin tarafından açıkladığı ve "Sputnik V" adı verilen koronavirüs aşısı tüm dünyada büyük yankı yarattı. Rus basını, ABD borsalarında bugünkü yükselişi aşı haberine bağlayarak "Putin ABD borsalarını yükseltti" derken, pek çok bilim adamı ise aşının üç aşamanın henüz ilkinde olduğunu iddia ediyor.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Rusya'daki Covid-19 aşısı çalışmalarının takip edildiğini bildirerek, yeni tip Koronavirüs'e karşı verilen mücadelede sürecin hızlandırılmasının aşı güvenliğinden ödün vermek anlamına gelmeyeceği konusunda uyarıda bulundu.
Euronews'in haberine göre, DSÖ Sözcüsü Tarık Jasarevic, BM Cenevre Ofisi'nde düzenlenen basın toplantısında, herhangi bir ülkedeki Covid-19 aşı adayının DSÖ tarafından onaylanması için klinikte elde edilen verilerin sıkı bir güvenlik incelemesinden geçirilmesi gerektiğini vurguladı.
"Ancak (aşı konusunda) ilerlemeyi hızlandırmak, güvenlikten ödün vermek değildir, böyle bir anlama da gelemez" ifadesini kullanan Jasarevic, sürecin hızlandırılması ve aşı geliştirilmesinde test, üretim ve lojistik çerçevenin elverişli olması gerektiğinin altını çizdi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in, Covid-19 aşısının tescillendiğini bildirdiği Rusya'daki aşı çalışmalarını takip ettiklerini aktaran Jasarevic, "Rus sağlık yetkilileriyle yakın temas halindeyiz ve aşının olası ön yeterliliğine ilişkin görüşmeler sürüyor" şeklinde konuştu.
ABD Sağlık Bakanı Alex Azar, Rusya'nın aşısının tescillendiği açıklamasına değinerek, "Önemli olan aşıyı bulan ilk taraf olmak değil. Önemli olan, bu aşının Amerikan ve dünya halkı için güvenilir ve etkili olması" dedi.
DSÖ verilerine göre, Rusya’nın tescil ettirdiğini açıkladığı aşı, dünyadaki 26 aşı adayı arasında "birinci aşama klinik deneme" safhasında görülüyor.
Bir aşının yaygın olarak kullanılabilmesi için 3 aşamada insanlar üzerinde test edilmesi gerekiyor. Klinik denemelerin ilk aşamasında, az sayıdaki gönüllü sağlıklı denek üzerinde aşı adayının güvenli olup olmadığı ve olası yan etkileri araştırılıyor.
İkinci aşamada, güvenilirliği doğrulanan aşı adayının etkinliği 100’den fazla denek üzerinde test ediliyor.
Üçüncü ve son aşamada ise aynı işlem birkaç bin denekle tekrarlanıyor. Tüm bu süreç yıllar alabiliyor.
Putin, video konferans yoluyla yetkililerle yaptığı toplantıda, ülkesinde Covid-19 aşı çalışmalarıyla ilgili açıklamalarda bulunmuş, "Bildiğim üzere bugün sabah dünyada ilk kez yeni tip Koronavirüs aşısı tescil edildi. Aşı, sağlam bağışıklık sistemini oluşturuyor ve gerekli tüm denetimlerinden geçti" bilgisini paylaşmıştı.
Uzmanlar, on binlerce kişinin katılımıyla aylarca süren 3'üncü faz denemeleri sonlanmadan aşıyı piyasa sürmenin tehlikeye yol açabileceğini düşünüyor. Rusya Klinik Deneyler Kurumları Birliği, "Hızlı bir onay süreci Rusya'yı aşı yarışında lider yapmayacaktır, bu aşıyı kullananları gereksiz bir tehlikeye atacaktır" açıklamasını yaptı.
Çalışmaları fonlayan Rus Doğrudan Yatırım Fonu Başkanı Kirill Dmitriev, 3'üncü faz deneylerinin Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Filipinler ve muhtemelen Brezilya'da çarşamba günü başlayacağını duyurdu.
Ancak denemelerin sonuçlanmasından önce aşı Rusya'da gönüllülere de verilecek. Başbakan Yardımcısı Tatyana Golikova, bu kapsamda doktorlar başta olmak üzere on binlerce kişinin gönüllü olarak aşılanabileceğini söyledi.
Dimitriev, "Gameleya Enstitüsü tarafından geliştirilen Rus aşısına yurt dışından büyük bir ilgi var. 1 milyardan fazla doz aşı için 20 ülkeden talep aldık" ifadelerini kullandı.
Taleplerin en çok Latin Amerika, Orta Doğu ve Asya ülkelerinden geldiğini söyleyen "Yabancı ortaklarımızla birlikte 5 ülkede yılda 500 milyon doz aşı üretmeye hazırız. Üretim kapasitemizi daha da artırmayı planlıyoruz" dedi.
Rusya'nın aşı ile ilgili yaptığı klinik çalışmaların raporları henüz yayımlanmadı. SARS ve MERS gibi başka koronavirüs çeşitlerine bugüne kadar aşı bulunamamış olması ve denemelerin genelde yıllar sürmesi gibi nedenlerle bilim insanları Kremlin'in açıklamalarını temkinle karşıladı.
Imperial College London'da immünoloji profesörü Danny Altmann, "Güvenli ve etkili olmayan bir aşının kullanılmaya başlamasıyla ortaya çıkacak zararlar, şu anki sorunlarımızı aşırı derecede artırabilir" dedi.
Nottingham Üniversitesi'nden Keith Neal ise, "Bilimsel raporlar yayımlanmadan Rus aşısının etkili olup olmadığını bilmek imkansız. Ayrıca veri kalitesinde de problemler olabilir" açıklamasında bulundu.
Dünya Sağlık Örgütü, aşı adaylarının tescillenmeden önce tüm fazlardan geçmiş olması gerektiğine değiniyor. Örgütün sitesinde Rusya'nın açıkladığı aşı hala deneme aşamasında gözüküyor.
Bu arada Birgün.net'in haberine göre, Sinir bilim ve genetik uzmanı Doç. Dr. Çağhan Kızıl, Rusya'nın geliştirildiğini açıkladığı koronavirüs aşısının Faz 3 aşamasını geçmediğini belirtti.
Sosyal medya heabından Rusya tarafından tescil edilen ilk koronavirüs aşısına ilişkin değerlendirmelerde bulunan Çağhan Kızıl, "Dünyada 30 COVID aşı çalışması klinik denemelerde. 8 tanesi faz 3 aşaması olan en geniş hasta grubunda plasebo kontrollü çalışma aşamasında. Rusya’nın açıkladığı aşı henüz Faz 3 aşamasına geçmemiş ve sınırlı sayıda kişide kullanılmış" ifadelerini kullandı.
"Rusya’nın aşı haberi umutlu bir haber olsa da henüz bu aşının etkililiğine dair net bir bilgimiz bulunmuyor" diyen Kızıl, "Aşı çalışmasının detayları yayımlanmadı. Rusya’nın kullanıma onay vermesi bürokratik ve aşı yarışının politik içeriğine dair bir hamle gibi görünüyor" yorumunda bulundu.
Kızıl, şöyle devam etti: "Sovyetler Birliği 1950’lerde çocuk felci için de bu şekilde bir aşı geliştirmeye çalışmış ve bilim insanları kendi çocuklarında denemişlerdi. Sonradan geliştirilen aşı başarılı olmuştu."
Potansiyel bir aşının yaygın kullanılabilmesi için üç aşamada insanlar üzerinde test edilmesi gerekiyor. Birinci aşama klinik denemelerde az sayıdaki sağlıklı denek üzerinde aşının güvenli olup olmadığı ve olası yan etkileri araştırılıyor.
İkinci aşamada, güvenilirliği doğrulanan aşının etkinliği 100’den fazla denek üzerinde test ediliyor.
Üçüncü ve son aşamada ise aynı işlem, birkaç bin denekle tekrarlanıyor. Tüm bu süreç, aylar ve hatta yıllar alabiliyor.
11.8.2020
Реклама