Putin'den İstanbul sürprizi: "15 Mayıs'ta masaya oturalım"
Rusya'nın Ukrayna'daki askeri operasyonu. Son gelişmeler:
11 Mayıs Pazar
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna ile doğrudan barış görüşmelerinin 15 Mayıs Perşembe günü İstanbul’da, 2022 yılında kesildiği noktadan devam etmesini önerdi. Batı'dan gelen "hemen 30 günük ateşkes teklifine" Putin karşı teklfle yanıt verdi. Böylece Trump'un yaptığı telefon görüşmesinde Erdoğan'ı barış görüşmeleri için etkin rol almaya davet etmesinin ardından, Ukrayna krizine çözüm için bir kez daha İstanbul "müzakere adresi" olarak gündeme geldi.
“Tekrar başlamayı öneriyoruz, hiç vakit kaybetmeden, önümüzdeki Perşembe, 15 Mayıs’ta İstanbul’da — daha önce yapıldığı ve sonra kesildiği yerde,” diyen Putin, görüşmelerin hiçbir ön koşul olmaksızın gerçekleştirilmesini istediklerini vurguladı.
Putin, “Yarın Cumhurbaşkanı Erdoğan’la görüşmem var, bu görüşmede bu sürecin İstanbul’da devam etmesi için destek rica edeceğim” diyen Putin, bu girişimin yeni ve “gerçek bir ateşkese” zemin hazırlayabileceğini belirtti.
Putin, Rusya’nın Ukrayna ile “ciddi müzakerelere” hazır olduğunu yineleyerek, görüşmelerin amacının “çatışmanın kök nedenlerini ortadan kaldırmak” ve “uzun vadeli, kalıcı bir barışın temellerini atmak” olduğunu ifade etti.
“Bu görüşmeler sırasında yeni bir ateşkes, yeni bir çatışmasızlık rejimi üzerinde anlaşmamız da mümkün olabilir” diyen Rus lider, kararı artık Kiev’in vermesi gerektiğini söyledi.
Putin'in İstanbul'da müzakereler yapılması önerisini içeren açıklamasından, Sputnik'in derlediği öne çıkan başlıklar:
"Kiev, Rusya'nın Zafer Günü yıldönümü sırasında ateşkes önerisine hiçbir yanıt vermedi.
Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, 1 Mayıs ateşkes teklifinin ardından Rus topraklarına geniş çaplı saldırılar başlattı.
Ateşkesin sürdüğü üç gün boyunca Kiev, Rusya sınırına saldırmak için 5 girişimde bulundu, tüm bu saldırılar püskürtüldü, Ukrayna birlikleri ağır kayıplar verdi.
Tüm bunlara rağmen Rusya, Kiev'e ön koşulsuz olarak doğrudan görüşmelere yeniden başlamayı teklif ediyor.
Moskova bu görüşmelerin 15 Mayıs'ta İstanbul'da yapılmasını öneriyor.
Bu konuyu yarın Erdoğan ile görüşmeyi planlıyorum.
Rusya, Ukrayna ile ciddi müzakereler yürütmeye kararlı ve bu müzakerelerin amacı çatışmanın temel nedenlerini ortadan kaldırmaktır.
Moskova, Ukrayna'daki çatışmanın sona erdirilmesi için gösterdikleri çabalar dolayısıyla tüm yabancı liderlere minnettar
Rusya, Ukrayna'da müzakereler yoluyla uzun vadeli barış sağlamayı hedefliyor.
Ukrayna ile yapılacak müzakerelerde ateşkes sağlanabileceği olasılığını dışlamıyoruz.
Moskova'nın müzakere önerisi masada; Karar Kiev'e ve Kiev rejiminin destekçilerine ait."
DÜNYA
Kiev’de bir araya gelen Batılı liderler ve Zelenskiy, Moskova’ya 12 Mayıs’tan itibaren geçerli olmak üzere 30 günlük ateşkes çağrısında bulunmuş, aksi hâlde yeni yaptırımlar uygulanacağını açıklamıştı. Kremlin sözcüsü Dmitriy Peskov ise “Rusya ön koşulsuz görüşmelere hazır, ama Kiev'den hâlâ yanıt gelmiş değil” dedi.
10 Mayıs Cumartesi
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Rusya'nın Ukrayna'da önerilen 30 günlük ateşkes fikrini değerlendirmeye hazır olduğunu açıkladı ancak bu süreçte Kremlin’e baskı yapılmasının sonuç vermeyeceğini vurguladı.
CNN’e konuşan Peskov, “Bu yeni bir gelişme, düşünmemiz gerekiyor. Kendi tutumumuz var. Rusya, her türlü baskıya karşı dirençlidir” dedi.
Vladimir Putin’in prensipte ateşkese sıcak baktığını belirten Peskov, buna rağmen birçok sorunun açıkta olduğunu ifade etti. Sözcü, “Kiev üç günlük ateşkesi bile kabul etmiyorsa, neden daha uzununa razı olsun?” sözleriyle Ukrayna’nın mevcut tutumunu sorguladı.
ABD Başkanı Donald Trump başta olmak üzere, Fransa, Almanya, İngiltere ve Polonya liderleri, Rusya'nın 30 günlük ateşkesi reddetmesi durumunda yeni yaptırımlar uygulanacağını daha önce duyurmuştu.
- ABD Başkanı Donald Trump’ın özel temsilcisi Keith Kellogg, Ukrayna’da kara, hava, deniz ve altyapıyı kapsayan 30 günlük tam kapsamlı bir ateşkesin, çatışmanın çözümü için sürecin başlangıcı olabileceğini belirtti. Kellogg, Dışişleri Bakanı Andriy Sibiga’nın Kiev’in ve müttefiklerinin 12 Mayıs’tan itibaren şartsız ateşkese hazır olduklarına dair açıklamasına atıfla, “Başkan Trump’ın defalarca söylediği gibi, derhal öldürmeyi bırakın” ifadelerini kullandı. Ancak Kremlin, Batı’nın Ukrayna’ya silah sevkiyatını sürdürdüğü koşullarda ateşkese yanaşmayacağını yineledi. Öte yandan, Almanya Başbakanı Friedrich Merz önümüzdeki iki gün içinde ateşkesin mümkün olabileceğini belirtmiş, ABD ve AB liderleri Moskova’yı ateşkese yanaşmazsa ek yaptırımlarla tehdit etmişti.
- Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, Kiev’de Devlet Başkanı Zelenskiy ile Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Şansölyesi Friedrich Merz, İngiltere Başbakanı Keir Starmer ve Polonya Başbakanı Donald Tusk arasında yapılan görüşmenin ardından, tarafların ABD Başkanı Donald Trump’la bir telefon görüşmesi gerçekleştirdiğini duyurdu.
Bakan Andriy Sibiga’ya göre, Ukrayna ve müttefikleri, 12 Mayıs Pazartesi gününden itibaren kara, hava ve deniz dahil olmak üzere tam kapsamlı ve koşulsuz bir ateşkese hazır. Sibiga, “Eğer Rusya kabul eder ve etkili bir denetim mekanizması kurulursa, uzun süreli bir ateşkes ve güven artırıcı adımlar barış görüşmelerinin önünü açabilir” dedi.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov ise yaptığı açıklamada, böyle bir ateşkes sürecinde Batı'nın Ukrayna’ya silah sevkiyatını sürdürecek olup olmayacağının açıklığa kavuşturulması gerektiğini söyledi.
- NBC News’in diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberine göre, ABD, Avrupa Birliği ve Ukrayna temsilcileri, Ukrayna’daki çatışmayı sona erdirmeye yönelik 22 maddelik bir barış planı hazırladı. Planın en dikkat çeken başlıkları arasında, 12 Mayıs’tan itibaren geçerli olmak üzere 30 günlük tam kapsamlı bir ateşkes ilanı ve ABD’nin, Ukrayna’nın NATO üyeliğine verdiği desteği resmen geri çekmesi bulunuyor. ABD Başkanı’nın özel temsilcisi Steve Witkoff’un bu belgeyi doğrudan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e iletmesi bekleniyor. Bir Beyaz Saray yetkilisi, “Eğer Putin gerçekten çıkış yolu arıyorsa, işte fırsat” ifadelerini kullandı. Planın diğer maddeleri kamuoyuyla paylaşılmadı; ancak belgede güven inşa edici ve uzun vadeli barış görüşmelerine zemin hazırlayıcı adımların yer aldığı tahmin ediliyor.
Barış planının kamuoyuna yansıyan unsurları, Kremlin’in daha önce dile getirdiği şartlara da kısmen yanıt veriyor. Moskova, Batı’nın Ukrayna’ya silah göndermeyi sürdürdüğü bir senaryoda ateşkesi anlamsız bulduğunu açıkça belirtmişti. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ise Rusya’nın 8 Mayıs’ta başlattığı kısa süreli ateşkes önerisini reddetmiş, bunun yerine ABD ve Avrupa’nın desteklediği 30 günlük modelin tek mantıklı çözüm olduğunu ifade etmişti. Zelenskiy, "Üç, beş ya da yedi günlük aralar hiçbir şeyi çözmez" sözleriyle daha uzun vadeli bir çatışmasızlık sürecine ihtiyaç olduğunu vurgulamıştı. Barış planının, Mart ayında Suudi Arabistan'da yapılan görüşmelerin devamı niteliğinde olduğu ve Putin’in prensipte destek verdiği ancak bazı “nüanslar” nedeniyle yeniden değerlendirme istediği aktarılıyor. Bu nüansların başında, NATO ilişkileri ve Batı’nın silah desteğinin kesilmesi geliyor.
- Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Kiev'de düzenlenen “istekli ülkeler koalisyonu” toplantısında yaptığı açıklamada, Ukrayna’daki savaşı sonlandırmaya katkı sağlayacaksa Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşmeye hazır olduğunu ifade etti. Ancak Merz, böyle bir görüşmenin ancak uzun vadeli bir ateşkesin sağlanması durumunda anlamlı olacağını vurguladı. “Eğer bu savaşın son bulmasına katkı sağlayacaksa, ben çok şeyi yapmaya hazırım” diyen Merz, öncelikli hedefin sahada ateşkesin fiilen uygulanması olduğunu belirtti.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 8–11 Mayıs tarihleri arasında ilan ettiği tek taraflı 72 saatlik ateşkes süresince Ukrayna ordusunun 9 bin 318 kez ateşkesi ihlal ettiğini duyurdu. Bakanlık, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin özellikle Kursk ve Belgorod bölgelerinde Rusya sınırını aşmaya yönelik dört girişimde bulunduğunu da kaydetti. Öte yandan, Ukrayna makamları ise Rus ordusunun Sumi bölgesi ve cephe hattında saldırılarını sürdürdüğünü, ancak Kiev, Harkiv ve Dnipro bölgelerinde nispi bir sakinlik gözlendiğini açıkladı.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Vietnam Komünist Partisi Genel Sekreteri To Lam ile Kremlin’de yaklaşık üç saat süren kapsamlı bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşmelerin ardından taraflar, iki ülke arasındaki stratejik ortaklığın yeni aşamasına dair ortak deklarasyon imzaladı ve enerji, savunma, turizm, eğitim, tıp ve bilim alanlarında çok sayıda belgeye imza attı. Anlaşmalar arasında Rosatom’un Vietnam’la 2030’a kadar barışçıl nükleer enerji iş birliği yol haritası, bir nükleer santral inşası planı, 1.000 MW kapasiteli rüzgar santrali projesi, sağlık ve biyoteknoloji alanında ortak yatırımlar ve Rus dili eğitimi merkezi kurulması da bulunuyor. Putin, To Lam’ın Vietnam’a davetini kabul ederken; taraflar ticaret hacmini artırmayı ve turizm ile bilimsel iş birliğini genişletmeyi hedeflediklerini vurguladı.
- ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna’daki savaşı sona erdirme çabalarının kendisini derinden etkilediğini belirterek, “Bu durum beni uykusuz bırakıyor” dedi. The Wall Street Journal’ın aktardığına göre Trump, Florida’da düzenlenen özel bir bağış etkinliğinde konuşurken, Ukrayna-Rusya ve Orta Doğu’daki çatışmaların çözümündeki zorluklara dikkat çekti. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le görüşmenin neden zor olduğunu açıklayan Trump, “Putin her şeyi istiyor. Onunla uğraşmak gerçekten çok zor” dedi. İsrail-Filistin meselesine de değinen Trump, “Orada çözüm bulmak daha da zor çünkü onlar bin yıldır savaşıyor” şeklinde konuştu.
Trump, Rusya ve Ukrayna’ya 30 günlük koşulsuz ateşkes çağrısında bulunmaya devam ederken, her iki liderin de doğrudan masaya oturması gerektiğini vurguladı. ABD Başkanı daha önce de yaptığı bir açıklamada, “Bence o (Putin) bana saygı duyuyor. Ve inanıyorum ki benim yüzümden Ukrayna’yı tamamen işgal etmeyecek. Yoksa onun tercihi Ukrayna’nın tamamını almaktan yana olurdu” demişti.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Rusya’nın 30 günlük bir ateşkes önerisini ilk günden itibaren desteklediğini ancak bu tür bir girişimin hayata geçebilmesi için “birçok önemli nüansın” dikkate alınması gerektiğini belirtti. Peskov, Başkan Vladimir Putin’in de bu fikre olumlu baktığını ancak çok sayıda açık sorunun çözülmeden ilerlemenin zor olduğunu söyledi. ABD Başkanı Donald Trump’ın ateşkesi uzatma ve müzakere ortamı yaratma çabalarını memnuniyetle karşıladıklarını ifade eden Peskov, Almanya Başbakanı Friedrich Merz’in sözlerinin de netleşmesi gerektiğini vurguladı.
Öte yandan, Reuters ve Bloomberg’in diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberlere göre, ABD ve Avrupa ülkeleri, Rusya’ya 30 günlük kapsamlı bir ateşkesi kabul etmesi için teklif sunmaya hazırlanıyor. Teklifin reddedilmesi durumunda ise Moskova’ya yönelik yeni yaptırımların devreye sokulabileceği belirtiliyor. Alman Şansölyesi Merz, dün yaptığı açıklamada, ateşkesin iki gün içinde 30 güne uzatılabileceği yönünde “yüksek bir olasılık” gördüğünü söylemişti. Reuters kaynakları, nihai kararın kısa süre içinde açıklanabileceğini, sürecin halen aktif müzakerelerle şekillendiğini ifade ediyor.
- 10 Mayıs Cumartesi günü (bugün) Kiev’de, Ukrayna'nın çağrısıyla düzenlenen önemli bir diplomatik buluşma gerçekleşecek. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Başbakanı Friedrich Merz, İngiltere Başbakanı Keir Starmer ve Polonya Başbakanı Donald Tusk, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile bir araya gelmek üzere başkente doğru yola çıktı. Fransız basınının aktardığına göre üç Avrupalı lider, Polonya sınırında buluşarak birlikte trene bindi ve Kiev’e hareket etti. Görüşmenin ana gündem maddesi, ABD Başkanı Donald Trump’ın önerdiği 30 günlük "tam ve koşulsuz" ateşkes teklifine ortak destek sunmak ve barış müzakerelerine zemin hazırlamak olacak.
Zirvede yayımlanması beklenen ortak bildiride, Avrupa liderlerinin şu ifadeye yer vereceği bildiriliyor: “Başkan Trump’ın barış çağrılarını destekliyoruz. ABD ile birlikte Rusya’ya, ateşkesi kabul ederek adil ve kalıcı bir barış için görüşmelere başlaması çağrısında bulunuyoruz.” Ayrıca bildiriye, Ukrayna’nın uluslararası kabul görmüş sınırları içinde güvenli, egemen ve müreffeh bir geleceğe sahip olması gerektiği yönünde açık bir vurgu da eklenecek. Bu ifade, Kırım’ın statüsüyle ilgili tartışmalara doğrudan gönderme niteliği taşıyor. Liderlerin Kiev’deki toplantısı, tarafları müzakere masasına çekmek için şimdiye kadarki en koordineli Batı girişimlerinden biri olma özelliğini taşıyor.
- Peskov, Rusya’nın, ABD Başkanı Donald Trump’ın arabuluculuğunun Ukrayna yönetimine “biraz daha esneklik, siyasi irade ve bilgelik” kazandırmasını umduğunu söyledi. ABC’ye verdiği demeçte Peskov, “Ateşkesten söz ediyorsak, ABD ve Avrupa ülkelerinden her gün gelen silah sevkiyatlarıyla ne yapacağız?” diyerek bu sürecin gerçekçi olabilmesi için Batı'nın silah desteğini durdurması gerektiğini vurguladı. Peskov, Ukrayna’nın ateşkes sürecini “yeni askerler hazırlamak ve mevcut birlikleri dinlendirmek” için kullanacağını öne sürerek, “O halde neden Ukrayna’ya böyle bir avantaj sağlayalım?” diye sordu.
- Rusya resmi makamları, 12 Mayıs saat 06:00’dan 13 Mayıs saat 04:00’a kadar (UTC) Volgograd ve Saratov bölgelerini kapsayan Kapustin Yar test sahası üzerinde hava sahasını geçici olarak kapatacağını duyurdu. Rostov FIR tarafından yayımlanan NOTAM uyarısında, yasaklamanın yer seviyesinden sınırsız yüksekliğe kadar geçerli olacağı belirtildi. Söz konusu uçuş kısıtlaması, genellikle balistik füze denemeleri sırasında uygulanan prosedürlerden biri olarak değerlendirilirken, medyaya yansıyan haberlere göre bölgede askeri veya test amaçlı füze fırlatmalarının planlanmış olabileceği belirtiliyor.
- Slovakya Başbakanı Robert Fico, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in dış politika temsilcisi Kaja Kallas’ın kendisini Moskova ziyaretinden dolayı eleştirmesine sert tepki gösterdi. Fico, X hesabında yayımladığı açıklamada, "Ben burada, Slovakya’yı Nazi işgalinden kurtarırken hayatını kaybeden 60 binden fazla Kızıl Ordu askerinin anısını onurlandırmak için bulunuyorum. Bu cesur insanların günümüz uluslararası krizleriyle ne ilgisi var, anlayamıyorum" ifadelerini kullandı. Avrupa Birliği'nin yeni bir "demir perde" politikası izlediğini savunan Fico, Slovakya’nın bu politikayı desteklemediğini belirtti. Kallas’a hitaben ise, “Bir Avrupa Komisyonu yetkilisinin, egemen bir ülkenin başbakanını eleştirme hakkı yoktur” dedi. Fico, Avrupa içinde yapıcı diyaloğun zorunlu olduğunu, ancak bu şekilde diplomatik ilişkilerin sürdürülebileceğini vurguladı.
- Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, Kuzey Koreli askerlerin Ukrayna'ya karşı yürütülen savaşta Rusya safında yer almasını "meşru ve haklı" olarak nitelendirdi. Devlet ajansı KCNA’nın aktardığı açıklamada Kim, “Bu çatışmaya katılımımız adil ve ülkemizin egemen hakları çerçevesindedir. Kursk Operasyonu'na katılan tüm cesur askerlerimizi ulusumuzun onurunu en iyi şekilde temsil eden kahramanlar olarak görüyorum” dedi. Uzun süredir Moskova ve Pyongyang, Kuzey Kore askerlerinin savaşa fiilen katıldığını resmen tanımıyordu. Ancak iki ülke arasındaki askeri işbirliği anlaşması, karşılıklı askeri yardımı mümkün kılıyor.
- ABD’nin Kiev Büyükelçiliği, Ukrayna’da büyük çaplı bir hava saldırısı riskine dair istihbarat aldıklarını belirterek Amerikan vatandaşlarını uyardı. Elçiliğin resmî internet sitesinde yayımlanan bildiride, “Her zaman olduğu gibi, ABD vatandaşlarının hava saldırısı sireni durumunda derhal sığınaklara yönelmeye hazır olmaları tavsiye edilir” denildi. ABD yönetimi, Ukrayna’daki güvenlik durumunun ciddiyeti nedeniyle ülkeye seyahati kesin olarak önermiyor ve ülkeyi en yüksek tehlike kategorisi olan "Dördüncü Seviye: Seyahat Etmeyin" sınıfında tutuyor. Bu uyarı, 8–10 Mayıs tarihleri arasında Rusya’nın tek taraflı ilan ettiği ateşkese rağmen geldi. Kiev ise bu kısa süreli ateşkesi reddetmiş, 30 günlük kapsamlı bir ateşkes talebinde ısrar etmişti.
- Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, 9 Mayıs’ta Moskova’da düzenlenen Zafer Günü törenine katılan yabancı devlet liderleri ve üst düzey yetkililerin varlığını "dostane olmayan bir adım" olarak nitelendirdi. Bakanlığın resmi sitesinde yayımlanan açıklamada, bu liderlerin temsil ettiği ülkelerin Kiev’deki büyükelçileri bakanlığa çağrıldı ve kendilerine resmi bir protesto notası iletildi.
- Reuters’ın Batılı güvenlik yetkililerine ve bölgeden bir kaynağa dayandırdığı iddiaya göre, İran, kısa menzilli Fath-360 balistik füzeleri için fırlatma sistemlerini yakında Rusya’ya göndermeye hazırlanıyor. Her iki ülke de bugüne dek İran’dan silah sevkiyatı yapıldığını resmen inkâr etmişti.
- Pakistan ile Hindistan topyekun savaşa adım adım ileriliyor. Pakistan Başbakan Yardımcısı İshak Dar, ülkesinin Hindistan’a karşı başlattığı askeri operasyonun tamamen savunma amaçlı olduğunu belirtti. Geo TV’ye konuşan Dar, Pakistan ordusunun yüksek teyakkuz halinde olduğunu ve her türlü harekete hazır bulunduğunu vurguladı. “Hindistan provokasyonlarına devam ederken biz sadece bekleyemeyiz. Zafer Pakistan’ın olacak,” diyen Dar, dünya ülkelerine Hindistan’ın tutumunun ciddiyetini kavratma çağrısında bulundu. Pakistan Dışişleri Bakanlığı da Hindistan’ın 1960 tarihli İndus Nehirleri Sözleşmesi’ni askıya alma kararını sert biçimde eleştirerek, bu adımın milyonlarca insanın geçimini tehdit eden bir saldırı olduğunu ifade etti.
- Başkan Putin, 9 Mayıs Zafer Günü dolayısıyla Kremlin’de düzenlenen resepsiyonun ardından Oscar ödüllü Hollywood yönetmeni Oliver Stone ile kısa bir görüşme gerçekleştirdi. RIA Novosti’nin aktardığına göre, tören sonrası gerçekleşen buluşmada iki ismin samimi bir şekilde selamlaştığı gözlendi; görüşmenin içeriğine dair resmi bir açıklama yapılmadı. Ünlü yönetmenin Rusya’da tarihi bir film projesi üzerinde çalıştığı ve Moskova’daki sinema endüstrisinin gelişiminden oldukça etkilendiği belirtiliyor.
9 Mayıs Cuma
- Almanya’nın yeni Başbakanı Friedrich Merz, Rusya ile Ukrayna arasında uzun vadeli bir ateşkesin önümüzdeki iki gün içinde sağlanmasını beklediğini açıkladı. Açıklamayı Brüksel’de NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile birlikte düzenlediği basın toplantısında yaptı.
Merz, Rusya’nın ilan ettiği üç günlük ateşkesi hatırlatarak bunun 30 güne uzatılma ihtimalinin “oldukça yüksek” olduğunu belirtti ve “ardından bir barış anlaşması için müzakereler başlayabilir” dedi. Bild gazetesinin aktardığına göre Merz, “Bu hafta sonu Ukrayna’da ateşkes konusunda bir anlaşmaya varılmasını gerçekten umuyorum” ifadelerini kullandı.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD Başkanı Donald Trump, 9 Mayıs Zafer Günü vesilesiyle yardımcıları aracılığıyla karşılıklı tebrik mesajları iletti. Açıklamayı Kremlin danışmanı Yuriy Uşakov yaptı.
Uşakov, Birinci Kanal’a verdiği demeçte. “Bu, ortak büyük bayram vesilesiyle yapılan samimi ve karşılıklı tebrik mesajlarıydı,” dedi
- TASS haber ajansı, Rus siyasi çevrelerine dayandırdığı haberinde, ABD’nin Moskova Büyükelçisi Lynne Tracy’nin bu yılki Zafer Günü geçidine katılmamaya karar verdiğini bildirdi. Tracy’ye diğer yabancı diplomatlarla birlikte resmi davet gönderilmişti. Buna karşın, Kızıl Meydan’daki geçitte ABD’li bazı İkinci Dünya Savaşı gazileri yer aldı. Söz konusu gaziler, Moğolistan, İsrail ve Ermenistan’dan gelen gazilerle birlikte onur konuğu olarak davet edilmişti.
- ABD Başkan Yardımcısı J. D. Vance, Fox News’a verdiği röportajda, Rusya’nın Ukrayna ile barış görüşmeleri kapsamında “çok fazla talepte bulunduğunu” ve Moskova’nın bazı tavizler vermek zorunda kalacağını belirtti.
“ABD, Ukrayna’nın dağılmasını istemiyor. Washington’un pozisyonu, bu ülkenin egemen bir devlet olarak kalması gerektiği yönünde,” diyen Vance, Rusya’nın henüz kontrol altına almadığı topraklar üzerinde hak talep etmesini de eleştirdi. Bu taleplerin, Rusya’nın sunduğu ilk barış planında yer aldığını söyledi.
Başkan yardımcısı “Rusya’nın baştan abartılı taleplerle masaya oturacağını zaten bekliyorduk. Bu normal. Asıl endişe verici olan, onların müzakerelere samimiyetsiz yaklaşması olurdu,” ifadelerini kullandı.
- Roskosmos Başkanı Dmitriy Bakanov, ABD Uzay Ajansı NASA’nın başkan adaylarından Jared Isaacman ile kısa süre içinde bir görüşme gerçekleştireceğini açıkladı. Bakanov, TASS’a verdiği demeçte, iki kurum arasındaki mevcut temasların “yapıcı” olduğunu söyledi.
- Rusya’nın önde gelen hava yolu şirketlerinden Aeroflot, çarşamba günü Moskova çıkışlı 50 uçuşu ve başkent yönlü 53 uçuşu iptal etti. Toplamda 140’tan fazla uçuşta gecikme yaşandı. Havayolu şirketi S7, Domodedovo Havalimanı’ndan yapılan bazı seferleri iptal ederken, geçici hava sahası kapanmaları nedeniyle bazı uçuşlar alternatif havaalanlarına yönlendirildi. Düşük maliyetli havayolu şirketi Pobeda da 7 Mayıstaki bazı uçuşları iptal edeceğini duyurdu; gecikmeler ve yönlendirmeler bekleniyor.
- Belgorod bölgesi vali yardımcısı ve valilik idari işleri başkanı Aleksandr Lorents, Ukrayna’ya ait bir insansız hava aracının yerel hükümet binasına düzenlediği saldırıda yaralandı. Açıklamayı bölge valisi Vyaçeslav Gladkov yaptı.
Gladkov Telegram’daki paylaşımında “Patlama sırasında binanın yakınındaydı. Ardından, Sonsuz Ateş Anıtı’na çiçek bıraktıktan sonra hastaneye götürüldü. Beyin sarsıntısı ve akustik travma teşhisi kondu. Tedavisine ayakta devam edecek,” dedi.
- "Rusya, 9 Mayısı ülke, halk ve her aile için en önemli bayram olarak kutluyor ve tarihin çarpıtılmasına asla izin vermeyecektir." Bu açıklamayı, Moskova’daki Zafer Günü geçidinde konuşan Devlet Başkanı Vladimir Putin yaptı.
Putin “Babalarımız, dedelerimiz ve büyük dedelerimiz anavatanı kurtardı ve bize vatanı savunmamızı, birlik içinde olmamızı, ulusal çıkarlarımızı, bin yıllık tarihimizi, kültürümüzü ve geleneksel değerlerimizi kararlılıkla korumamızı vasiyet etti. Biz, İkinci Dünya Savaşı’nın derslerini hatırlıyoruz ve onun olaylarının çarpıtılmasına asla razı olmayacağız,” dedi.
Devlet başkanı ayrıca, “farklı milletlerden insanların büyük kahramanlığını savunmanın” Rusya’nın görevi olduğunu belirtti ve bu kişilerin “dünya tarihinde sonsuza kadar Rus askeri” olarak kalacağını söyledi.
- Kızıl Meydan’daki Zafer Geçidi’nde bu yıl ilk kez insansız hava sistemleri birliği de yer aldı. Törene Orlan-10, Orlan-30, ZALA, Lancet-51, Lancet-52, Harpiya ve Geran tipi İHA ve dolanan mühimmatlar katıldı.
Ayrıca Giatsint top sistemleri, ağır alev makinesi sistemi TOS-2 “Tosoçka” ve yeni nesil kundağı motorlu topçu sistemi “Malva” da Kızıl Meydan’daki törene ilk kez katıldı. TASS haber ajansına göre, geçitte ayrıca Tornado-S çok namlulu roketatar sistemleri de yer aldı.
- Birleşik Krallık, beklendiği gibi Rusya’ya yönelik yaptırım listesini genişletti. İngiltere Maliye Bakanlığı’nın yayımladığı belgede, Rus sigorta şirketi “Soglasie” ile bağlantılı 101 tankerin listeye alındığı bildirildi.
Yaptırımlar ayrıca, Hong Kong merkezli batarya üreticisi BX Energy, bağımsız ticaret şirketi Nord Axis Ltd. ve gemi bakım hizmeti veren Norveçli Romarine AS’yi de kapsıyor. Açıklamada bu firmaların Rus hükümetine destek sağladıkları ve bu destekten maddi kazanç elde ettikleri vurgulandı.
Listeye Azerbaycan vatandaşı beş kişi de eklendi. Bu kişilerin, Rusya’nın “gölge filosu” ile bağlantılı Coral Energy Group (eski adıyla 2Rivers Group) şirketinin yöneticileri olduğu iddia ediliyor. AB ve ABD, bu tür tankerleri, yaptırımları ve kısıtlamaları delmek amacıyla kullanılan gizli ağın parçası olarak değerlendiriyor.
- Hindistan ile Pakistan arasındaki çatışmada, Hindistan ordusu Rus yapımı S-400 hava savunma sistemlerini kullandı. Emekli hava kuvvetleri generali Sandjiv Kapur’a göre, S-400 sistemleri sayesinde Hindistan’ın 15 şehri Pakistan’ın karşı saldırılarından korunabildi.
Kapur “Sistem aynı anda birçok hedefi izleyebiliyor, uçakları, füzeleri ve insansız hava araçlarını tespit edebiliyor; çok yönlü ve mobil bir sistem,” dedi. Emekli general, S-400’ün Hindistan’ın yaptığı “en önemli savunma alımlarından biri” olduğunu ve Pakistan’la yaşanan çatışmalarda “büyük rol oynadığını” belirtti.
- ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile yaptığı telefon görüşmenin ardından, Rusya ve Ukrayna’ya 30 günlük koşulsuz bir ateşkes çağrısında bulundu. Truth Social hesabından açıklama yapan Trump, “Görüşmeler Rusya ve Ukrayna ile devam ediyor. ABD, ideali olarak, 30 günlük koşulsuz bir ateşkesi destekliyor. Umarım taraflar kabul edilebilir bir ateşkese uyar ve bu doğrudan müzakerelerin kutsallığına iki ülke de saygı gösterir” dedi. Trump, ateşkese uyulmaması halinde ABD ve müttefiklerinin ek yaptırımlar uygulayacağını da vurguladı.
Trump'ın son mesajı şöyle:
"Rusya/Ukrayna ile görüşmeler devam ediyor. ABD, ideali olarak 30 günlük koşulsuz bir ateşkes çağrısında bulunuyor. Umuyorum ki kabul edilebilir bir ateşkes uygulanır ve her iki ülke de bu doğrudan müzakerelerin kutsallığına saygı gösterme konusunda sorumlu tutulur. Eğer ateşkese uyulmazsa, ABD ve ortakları ek yaptırımlar uygulayacaktır. Her hafta binlerce genç asker hayatını kaybediyor ve herkes bunun DURMASINI istemeli. Ben istiyorum, Amerika Birleşik Devletleri de istiyor. Başkan olarak, Avrupa ile birlikte Rusya ve Ukrayna arasında Barışı sağlama konusunda kararlı kalacağım — ve bu Kalıcı Bir Barış olacak! Bu ateşkes, nihayetinde bir Barış Anlaşmasına giden yolu inşa etmelidir. Tüm bunlar çok hızlı bir şekilde yapılabilir ve eğer hizmetlerime ihtiyaç olursa, her an hazır olacağım. Bu meseleye gösterdiğiniz ilgi için teşekkür ederim!"
- Zelenskiy, Trump ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşmeyi kamuoyuna duyuran Zelenskiy'nin sözcüsü Sergey Nikiforov’a göre, liderler 80. Zafer Yıldönümü dolayısıyla birbirlerini tebrik etti ve 30 Nisan’da imzalanan ABD-Ukrayna kaynak anlaşmasını memnuniyetle karşıladı. Zelenskiy, Telegram hesabından yaptığı açıklamada görüşmeyi "iyi bir sohbet" olarak nitelendirirken, imzalanan belgeyi “gerçek anlamda tarihî” olarak tanımladı. Taraflar arasında kurulan Yeniden Yapılanma Yatırım Fonu (RIF), kritik madenler, petrol, doğalgaz ve ilgili altyapı projelerine ortak yatırımı öngörüyor; her iki ülke de projelerde eşit söz hakkına sahip olacak.
- Rusya Federal Havacılık Kurumu (Rosaviatsiya) temsilcisi Artyom Korenyako, Saratov’daki Gagarin Havalimanı’nın geçici olarak uçuş kabulünü ve kalkışları durdurduğunu bildirdi.
Bu önlemin, “sivil hava taşımacılığının güvenliğini sağlamak amacıyla” alındığı ifade edildi.
Saratov Havalimanı’nda daha önce benzer bir kısıtlama 6 Mayıs gecesi uygulanmıştı.
- ABD Başkan Yardımcısı J. D. Vance, Rusya ve Ukrayna’nın barış planı sunmalarının başlı başına bir “ilerleme” olduğunu söyledi. Vance bu açıklamayı Fox News kanalına verdiği röportajda yaptı.
“Rusların barış planı sunması bir atılım. Aynı şekilde, Ukraynalıların somut önerilerde bulunması da bir atılım,” dedi Vance.
Vance, ABD’nin müzakerelerden çekilme ihtimalinin kendisini endişelendirdiğini belirterek, “Bu durum, temelde, Rusya ve Ukrayna’nın süreci ABD’nin rehberliği veya arabuluculuğu olmadan yürütmesi anlamına gelir ki bu ne onlara ne de bize yarar,” diye konuştu.
- Birleşik Krallık, Ukrayna ile süren çatışma bağlamında Rusya’ya baskıyı artırmak amacıyla, Rusya’nın gölge filosuna ait 100 petrol tankerine yaptırım uygulayacak. Başbakan Keir Starmer’in ofisine göre bu adım, bugüne kadarki en büyük yaptırım paketi olacak. Haberi Reuters duyurdu.
İngiliz hükümetine göre, geçen yılın başından bu yana Rus gemileri 24 milyar dolardan fazla değerde yük taşıdı. Bazı gemilerin ise Baltık Denizi’ndeki elektrik hatları, kablolar ve boru hatları gibi kritik altyapılara zarar verdiği kaydedildi.
İngiltere Başbakanı “Putin’in gölge filosunu çökertmek, savaş makinesini petrol gelirlerinden mahrum bırakmak ve günlük hayatımızda hayati öneme sahip deniz altı altyapıyı korumak için elimizden gelen her şeyi yapacağız,” dedi.
- Romanya’daki başkanlık seçimlerinin ilk turunu önde tamamlayan aşırı sağcı George Simion, Ukrayna’nın ülkeye ait Patriot hava savunma sistemini iade etmesi gerektiğini savundu. Haberi Digi24 aktardı.
Simion “Savunmamız için NATO var, Avrupa Birliği değil... Romanya artık başka ülkelere tek kuruş vermeyecek, kendi halkına odaklanacak,” dedi.
Simion, eski Cumhurbaşkanı Klaus Iohannis tarafından Ukrayna’ya devredilen Patriot hava savunma sistemi ve diğer harcamaların Romanya’ya bir kazanç getirmesi gerektiğini belirtti. Romanya’nın Ukrayna’daki savaşa ilişkin tutumunun “tarafsızlık” olduğunu ve “gerilimi artırmak” olmadığını vurguladı.
8 Mayıs Perşembe
- Donald Trump, Ukrayna ile nadir toprak metalleri konusunda yapılan anlaşmanın Rada tarafından onaylandığını ve yasama organları tarafından kabul edildiğini açıkladı.
Trump “Bunu takdir ediyoruz. Ukrayna Devlet Başkanı ile biraz sonra, ilerleyen saatlerde konuşacağım,” dedi.
30 Nisanda ABD ile Ukrayna arasında kaynak anlaşması imzalanmıştı. Anlaşma, Ukrayna’nın aralarında petrol ve gazın da bulunduğu maden kaynakları üzerinde yatırım fonu aracılığıyla kontrol öngörüyor. Fonun yönetimi taraflar arasında eşit olarak paylaştırıldı. Trump, imzalanan belgenin ABD için kârlı olduğunu söyledi.
- Rusya Silahlı Kuvvetleri'nin, 8 Mayıs sabahı saat 08.00 itibarıyla özel askeri harekât bölgesinde ateşkes rejimine tam olarak uymaya başladığı açıklandı. Rusya Savunma Bakanlığı’nın açıklamasına göre hava kuvvetleri, füze birlikleri, topçu ve insansız hava araçları tarafından saldırı düzenlenmiyor.
Bakanlık, ilan edilen ateşkese rağmen Ukrayna ordusunun çatışmaları durdurmadığını belirtti. Verilere göre, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri ateşkes rejimini toplam 488 kez ihlal etti.
Ayrıca, Ukrayna birliklerinin Kursk bölgesinde sınırı iki kez geçmeye çalıştığı ve Donetsk'teki Dzerjinsk bölgesine saldırı düzenlediği bildirildi. Savunma Bakanlığı, Rus ordusunun bu eylemlere karşılık verdiğini ve gelişen duruma uygun şekilde hareket etmeyi sürdüreceğini kaydetti.
- Reuters’ın sekiz ayrı kaynağa dayandırdığı haberine göre, Rusya ve ABD temsilcileri Washington’un Rus gazının Avrupa’ya yeniden sevkiyatına olası katkısını görüştü. Görüşmelerde, Amerikalı yatırımcıların Gazprom’a, Kuzey Akım projesine ya da Ukrayna üzerinden geçen boru hattına katılımı ele alındı.
Ajansa göre, Amerikalı şirketler Rus gazını satın alıp Almanya dahil Avrupa’ya sevk edebilir. Bu senaryo, Rusya-Ukrayna çatışmasına barışçıl bir çözüm bulunmasına katkı sağlayabilir ve bazı Avrupa ülkelerinin direncinin aşılmasına yardımcı olabilir. Kaynaklar, ABD’nin bu senaryodan fayda sağlayacağını, çünkü Avrupa’ya Rus gazı akışının kontrolünü elinde tutma imkânı doğacağını söyledi.
Avrupa Komisyonu, bugün Ukrayna’ya 1 milyar euro tutarında dördüncü makro finansal yardım kredisinin serbest bırakıldığını duyurdu.
AB Ekonomi Komiseri Valdis Dombrovskis “AB, Ukrayna’yı siyasi, mali, ekonomik ve askeri düzeyde desteklemeye devam ediyor,” dedi.
G7’nin “Extraordinary Revenue Acceleration” girişimi kapsamında, 2025 yılı içinde Ukrayna’ya daha önce 6 milyar euro verilmişti. Yıl sonuna kadar 12,1 milyar euro daha sağlanması planlanıyor.
- St. Petersburg’daki kriz merkezi, 9 Mayıs Zafer Günü’nün 80. yıldönümü kutlamaları kapsamında düzenlenecek etkinliklerin hazırlığı ve icrası sırasında mobil internet ve iletişim hizmetlerine kısıtlama getirilmesinin planlanmadığını açıkladı.
- Kremlin’de, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Çin Devlet Başkanı Şi Cinping arasında resmi görüşmeler başladı. 80. Zafer Yıldönümü kutlamaları çerçevesinde Moskova’ya gelen Şi, Kremlin Sarayı’nda kırmızı halı seremonisi ve tokalaşmanın ardından Putin’le müzakerelere geçti. Putin, iki ülke ilişkilerinin “hiçbir tarafa karşı değil, halkların yararına” geliştiğini vurgularken, İkinci Dünya Savaşı’nda kurulan "savaş kardeşliğinin" bugünkü stratejik iş birliğinin temeli olduğunu söyledi. Çinli askerî birliğin 9 Mayıs Zafer Günü geçidinde en büyük yabancı heyet olacağını belirten Putin, ayrıca Çin’in İkinci Dünya Savaşı’nda Japonya’ya karşı kazandığı zaferin yıl dönümünde Pekin’i ziyaret etmeye hazır olduğunu ifade etti.
Şi Cinping ise Çin ve Rusya’nın ağır kayıplar pahasına elde ettiği zaferin dünya barışına ve insanlık tarihine kalıcı bir katkı sunduğunu söyledi. Günümüzde tek taraflı adımlar ve güç dayatmaları karşısında iki ülkenin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin daimi üyeleri olarak tarihsel sorumluluk taşıdığını vurgulayan Çin lideri, ortak bir şekilde gerçeği savunma kararlılıklarını dile getirdi. Şi’ye göre Çin-Rusya ilişkilerinin derinleşmesi, sadece iki ülke için değil, küresel düzeyde uluslararası düzenin istikrarı açısından da bir zorunluluk. Bu ziyaret, Şi'nin son iki yıldaki ikinci Moskova ziyareti olurken, kendisi 2024'te Kazan’daki BRICS zirvesine de katılmıştı.
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, 8 Mayıs'ta kutlanan Nazizm üzerindeki zafer ve anma günü vesilesiyle yayımladığı video mesajda, Rusya’ya karşı kararlılıkla mücadele çağrısı yaptı. Zelenskiy, "Hepimiz sessizlik ve barışın zaferini istiyoruz ama bunun için ya Rusya kökten değişmeli ya da dünya değişmek zorunda kalacak" dedi.
- Hürriyet'in haberine göre, Donald Trump, Ukrayna’daki çatışmanın çözümünde arabuluculuk yapması için Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan resmi olarak destek istedi. Habere göre, Trump, Erdoğan’ın hem Putin hem de Zelenskiy ile diyalog kurma kabiliyetine güvendiğini belirtti. Görüşmelerin ardından Erdoğan da ABD'den Gazze’de ateşkesin sağlanması için destek talebinde bulundu.
- Sibirya’nın sekiz kentindeki yaklaşık 2 bin 500 yolcu, Moskova’dan gelen uçakların gecikmesi nedeniyle havalimanlarında mahsur kaldı. Barnaul, Gorno-Altaysk, Kemerovo, Krasnoyarsk, Novosibirsk, Norilsk, Omsk ve Tomsk havalimanlarında yüzlerce yolcu uçuşlarının gerçekleşmesini bekliyor. En yoğun bekleyişin yaşandığı Novosibirsk’te 700’den fazla kişi etkilendi. Gecikmelerin nedeni, önceki gece Ukrayna’nın insansız hava araçlarıyla düzenlediği saldırılar nedeniyle Moskova’daki havalimanlarının geçici olarak kapatılması oldu. 9 Mayıs törenleri kapsamında çok sayıda devlet başkanının Moskova’ya gelişinin de trafiği daha da sıkıştırdığı bildirildi.
- Ukrayna hükümeti, ABD’li yatırımcılara ülkedeki maden sahalarına ilişkin verilere öncelikli erişim hakkı tanındığını açıkladı. Ekonomi Bakanı Yuliya Sviridenko ve yardımcısı Taras Kaçka’nın verdiği bilgilere göre, kritik hammaddeler, petrol ve doğalgaz alanındaki yeni yatırım fırsatlarına dair ilk bilgi ABD tarafına iletilecek. Diğer ülkelerden gelen şirketler ise ancak Amerikalı yatırımcıların projelerle ilgilenmemesi durumunda sürece dahil olabilecek ve başlangıçta bu projelere daha avantajlı şartlarla erişemeyecek. Söz konusu düzenleme, ABD’li DFC ve Hazine temsilcilerinin de yer alacağı özel bir yatırım fonu aracılığıyla yürütülecek.
- Hollanda Askeri İstihbarat Servisi (MIVD) Direktörü Koramiral Pieter Reesinck, ülkesinin diğer NATO üyeleriyle birlikte Rusya ile olası bir askeri çatışmaya karşı hazırlık içinde olduğunu açıkladı. Politico'ya konuşan Reesinck, Ukrayna’daki savaş sona erse bile Rusya’nın mevcut savunma üretim düzeyini koruması halinde bir yıl içinde yeni bir çatışmaya hazır hale gelebileceğini belirtti. Hollandalı yetkili ayrıca Çin’i uzun vadede daha büyük bir tehdit olarak gördüğünü ifade ederken, Moskova bu tür iddiaları “saçmalık” olarak nitelendirmiş ve Batı’nın bu söylemlerle Ukrayna’daki askeri harcamaları meşrulaştırmaya çalıştığını öne sürmüştü.
- Bitcoin, 8 Mayıs sabahı 99 bin dolar seviyesini aşarak son üç ayın zirvesine ulaştı ve yeniden 100 bin dolarlık psikolojik eşiğe yaklaştı. Nisan başında 75 bin doların altına kadar gerileyen BTC, o tarihten bu yana yaklaşık yüzde 30 değer kazandı. Aynı süreçte Ethereum da yüzde 5 artarak 1.900 dolar seviyesini geçti; ilk 100’deki birçok kripto varlık çift haneli yükselişler kaydetti. Toplam kripto para piyasa değeri yeniden 3 trilyon doları aşarken, son 24 saatte yalnızca Bitcoin'de 100 milyon doların üzerinde kısa pozisyon tasfiye edildi.
.jpg)
- ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna’daki çatışmanın çözümüne yönelik müzakerelerde karar alma zamanının yaklaştığını söyledi. Beyaz Saray’daki açıklamasında, yardımcısı J.D. Vance’in Rusya’nın "çok fazla şey talep ettiğine" dair değerlendirmesine kısmen katıldığını belirten Trump, “Belki haklı. Ancak şu an bir karar verme noktasına yaklaşıyoruz ve bu beni memnun etmiyor” ifadelerini kullandı. Trump daha önce de Kiev ile Moskova arasında derin bir düşmanlık bulunduğunu belirterek, bu nedenle barış anlaşmasının zor olduğunu söylemişti.
- Moskova, 9 Mayıs Zafer Günü dolayısıyla Ukrayna ile cephede ateşkese gittiğini duyurdu. 80. yıl anmaları kapsamında ilan edilen ateşkes, 7 Mayıs gece yarısından 11 Mayıs'a kadar sürecek. Kremlin, bu adımın insani nedenlerle atıldığını açıkladı. Ancak Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, öneriyi "manipülasyon girişimi" olarak niteleyerek reddetti ve bunun yerine garantili 30 günlük bir ateşkes çağrısında bulundu.
Kremlin ise Kiev’in yanıtını gerçek bir tekliften kaçış olarak değerlendirdi. Putin’in sözcüsü Peskov, uzun süreli ateşkes önerilerinin değerlendirilmesi için “önemli nüansların” olduğunu belirtti. Rusya daha önce de benzer şekilde Paskalya döneminde kısa süreli bir ateşkes ilan etmiş, taraflar çatışma yoğunluğunu geçici olarak azaltmıştı.
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, 30 günlük ateşkes önerisinin hâlâ geçerli olduğunu ve bu sürenin diplomasiye bir şans verebileceğini vurguladı. Telegram üzerinden yaptığı açıklamada Zelenskiy, "En az 30 günlük bir ateşkes teklifimizi geri çekmiş değiliz, ancak bu çağrıya Rusya'dan hâlâ net bir yanıt gelmiş değil" dedi. 8-11 Mayıs arasında Rusya’nın ilan ettiği geçici ateşkesi reddeden Zelenskiy bu girişimi yetersiz buluyor ve kısa süreli ateşkeslerin çözüm üretmeyeceğini savunuyor.
- Donald Trump, İkinci Dünya Savaşı’ndaki zaferde Sovyetler Birliği’nin büyük bedeller ödediğini ve belirleyici bir rol oynadığını kabul etti ancak asıl "belirleyici güç" olarak Amerikan ordusunu gösterdi. Beyaz Saray’da yaptığı konuşmada Trump, “Rusya için yarın önemli bir gün. Milyonlarca insan kaybettiler ve belirleyici faktör oldular. Ama bizimki gibi bir belirleyici faktör yoktu” dedi. Aynı gün 8 Mayıs’ı ABD’de resmen Zafer Günü ilan eden bir kararname imzalayan Trump, Amerikan askerlerinin fedakârlığı olmadan savaşın kazanılamayacağını ve dünyanın bugün çok farklı bir yer olacağını vurguladı.
- Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuçiç, Moskova’ya varışının ardından Kızıl Meydan’ı ziyaret ederek gazetecilere yaptığı açıklamada, 9 Mayıs Zafer Günü törenlerine katılmasının Sırbistan’ın çıkarları doğrultusunda rasyonel bir adım olduğunu söyledi. Vuçiç, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile doğalgaz sevkiyatı ve ikili ilişkilerin geliştirilmesini görüşeceğini belirtti. Avrupa’dan gelen eleştirilere rağmen, “Bu ziyaretten dolayı bir bedel ödenecekse, bunu ben öderim. Sırbistan Avrupa yolunda kalacak” diyen Vuçiç, “Beni halk seçti, ben buraya Sırbistan için geldim” ifadelerini kullandı.
- Almanya hükümeti, Ukrayna’ya geniş kapsamlı yeni bir askeri yardım paketi sağladığını duyurdu. Yardım kapsamında IRIS-T hava savunma sistemleri için füzeler, Leopard 2 tanklarına ait mühimmat, 40 bin Gepard uçaksavar mermisi, 27 bin 155 mm’lik top mermisi, 150 silahlı HF-1 drone, zırhlı kurtarma araçları, insansız kara platformları ve çeşitli mühendislik ekipmanları yer alıyor. Ayrıca Kiev’e mayın temizleme araçları, radar sistemleri, G3 ve MK 556 tüfekler, RGW 90 tanksavarlar ve sınır hizmetleri için araçlar da teslim edildi. Mart ayında destek listesini güncelleyen Berlin, 3 milyar euroluk yardım fonunu da serbest bırakmıştı. Yeni Başbakan Friedrich Merz ise Ukrayna’ya Taurus seyir füzesi verilmesine, Avrupa’daki tüm ortakların onayı koşuluyla destek verdiğini açıkladı.
- Almanya Başbakanı Merz, olası bir ateşkes ve barış anlaşması sonrası Ukrayna’ya sağlanacak güvenlik garantilerinin, Avrupa ve ABD'nin Ukrayna ordusuna sürdüreceği askeri destekle mümkün olabileceğini söyledi. Welt gazetesine konuşan Merz, Alman askerlerinin Ukrayna'ya gönderilmesinin gündemde olmadığını vurgularken, Berlin’in Washington’la birlikte Ukrayna'yı silah ve lojistik açıdan desteklemeye devam edebileceğini belirtti. Merz, böyle bir destek mekanizmasının ateşkesi sürdürmede ve kalıcı barışı sağlamada önemli rol oynayabileceğini ifade etti.
- ABD Ulusal Nükleer Güvenlik İdaresi (NNSA), yeni nesil termonükleer bomba B61-13’ün ilk örneklerini mayıs ayı sonuna kadar teslim almayı bekliyor. Kongre oturumlarında konuşan kurumun geçici başkanı Teresa Robbins, daha önce 2026 baharında tamamlanması planlanan projenin öne çekildiğini belirtti. Pentagon, 2023’te duyurduğu B61-13 programının, değişen küresel güvenlik ortamına yanıt olarak geliştirildiğini açıklamıştı. 340 kilotona kadar etkili olabilen bu bomba, modern savaş uçakları ve B-21 bombardıman uçaklarıyla kullanılmak üzere tasarlanıyor.
- Çeçenistan lideri Ramzan Kadırov, olası görevden ayrılma ihtimaliyle ilgili olarak “Ne derse o olur” diyerek kararı Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e bıraktığını açıkladı. Moskova’da Putin ile Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro’nun görüşmesinin ardından konuşan Kadırov, “Bugün soracağım, seçimler yaklaşıyor. Her şeyi yaptık, her şeyi inşa ettik. Gerekirse döneriz. Ama tekrar söylüyorum, bu kararı ben vermem” dedi. Kadirov daha önce de görevden affını istediğini açıklamış, 2022 yılında “artık fazlasıyla kaldığını” söylemişti. 2007’den bu yana Çeçenistan’ı yöneten Kadırov, son olarak 2021’de seçilmiş, yüzde 99,7 oy aldığı duyurulmuştu.
7 Mayıs Çarşamba
- Slovakya Başbakanı Robert Fico, 9 Mayıs'taki Zafer Günü törenlerine katılmak üzere Moskova’ya gitmeyi planlarken, Estonya’nın uçağına hava sahasını kapattığını açıkladı. Fico, Facebook üzerinden yaptığı açıklamada, Estonya’nın daha önce geçerli olan uçuş iznine rağmen Moskova’ya giden rotayı engellediğini ve bunun ziyaretini “bilinçli olarak sabote etme girişimi” olduğunu savundu. Bu nedenle Fico, 8 Mayıs akşamı Moskova’da planlanan etkinliklere katılamayacak. Ancak alternatif güzergâhlar arandığını ve 9 Mayıs sabahı Meçhul Asker Anıtı'na çelenk bırakma törenine yetişmeye çalışacaklarını ifade etti.
Fico’nun Moskova ziyareti, Baltık ülkeleri ve Avrupa Birliği içinde tepkiyle karşılanıyor. Estonya’nın ardından Letonya ve Litvanya da benzer şekilde hava sahasını kapatma kararı aldı. Letonya Dışişleri Bakanlığı, Moskova’daki kutlamaların “propaganda etkinliği” olduğunu ve bu tür törenlere katılımın “AB’nin temel değerleriyle bağdaşmadığını” belirtti. AB’ye üye olan Slovakya’nın başbakanı olarak Fico’nun Moskova’ya gidişi, Brüksel’de dikkatle izleniyor. 9 Mayıs’ta düzenlenecek geçit törenine, Fico’nun Avrupa Birliği’nden katılacak tek lider olması bekleniyor. Ayrıca törene aralarında Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic’in de bulunduğu 27 yabancı liderin katılacağı bildirildi.
- Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 9 Mayıs'taki Zafer Günü kutlamalarına katılmak üzere Moskova’ya planlanan ziyaretini iptal etti. Kremlin danışmanı Yuri Uşakov, Aliyev’in ziyaretini iptal ettiğini doğrularken, Bakü’nün gerekçe olarak 10 Mayıs’ta doğum günü anılacak olan merhum lider Haydar Aliyev’e adanan iç etkinlikleri gösterdiğini açıkladı. Aynı zamanda Laos lideri Thongloun Sisoulith’in de koronavirüse yakalanması nedeniyle Moskova programına katılamayacağı bildirildi. Bu gelişmelerle birlikte, 9 Mayıs’ta Rusya’nın başkentinde düzenlenecek törene katılacak devlet lideri sayısı 29’dan 27’ye düştü.
- ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance, Rusya-Ukrayna çatışmasının çözümüne yönelik müzakerelerde Rusya'nın "çok fazla şey talep ettiğini" söyledi. Ancak Vance Rusya'nın hala barışa ulaşmaya ilgi duyduğunu vurguladı. Başkan yardımcısına göre, Moskova ve Kiev'in doğrudan görüşmeleri olmadan barış mümkün değil.
"Bu konuda o kadar kötümser değilim. Rusların çözümle ilgilenmediğini söylemem. Şu an çatışmayı durdurmak için belirli talepler ve tavizler öne sürüyorlar. Bize göre çok fazla istiyorlar, anlıyor musunuz?" diye konuşan Vance, Münih'te düzenlenen liderler toplantısında gazetecilere açıklamalarda bulundu.
Başkan Yardımcısı, bir sonraki adımın Rusya ve Ukrayna arasında bir anlaşmanın parametrelerinin belirlenmesi olduğunu vurguladı. Vance "ABD bu görüşmelere katılmaya hazır, ancak önemli olan tarafların birbirleriyle konuşmaya başlamasıdır" ifadelerini kullandı.
- Rusya’nın Ural tipi petrolünün varil fiyatı nisan ayı sonunda yeniden 50 doların altına geriledi. RBC’nin ulaştığı uluslararası fiyat ajansı Argus verilerine göre, daha önce 9 Nisanda Urals sadece bir günlüğüne 47,54 dolara kadar düşmüştü. Düşüş, ABD’nin ticaret politikaları ve OPEC+ ülkelerinin kararları nedeniyle dünya genelinde petrol ve borsa fiyatlarının gerilemesiyle bağlantılıydı.
30 Nisan verilerine göre, Primorsk limanındaki FOB bazında Urals petrolünün varil fiyatı bir önceki günkü 50,1 dolardan 48,87 dolara geriledi. Novorossiysk limanında ise fiyat 50,7 dolardan 49,82 dolara düştü. 6 Mayıs itibarıyla Primorsk’ta fiyat 48,6 dolar, Novorossiysk’te ise 49,55 dolar seviyesinde kaldı.
Ural’ın, Brent, Forties, Oseberg, Ekofisk, Troll ve Amerikan WTI Midland türlerinden oluşan Kuzey Denizi Sepeti (NSD) fiyatlarına kıyasla iskontosu, 30 Nisandan bu yana Novorossiysk’te varil başına 14,2 dolar, Primorsk’ta ise 13,25 dolar seviyesinde bulunuyor.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Rusya’nın artık G8 formatına ilgi duymadığını ve bu yapının küresel liderlik mücadelesi açısından ülkeye uygun olmadığını söyledi. Peskov, “Küresel ekonomik gelişme merkezi artık başka bir yöne kaydı. Ekonomik süreçleri yönlendiren artık başka ülkeler. Bu nedenle G20 formatı bizim için daha cazip” dedi.
6 Mayısta ABD Başkanı Donald Trump, Rusya’nın 2014’te Kırım’ı ilhak etmesinin ardından G8’den çıkarılmasını eleştirmiş ancak bu formata geri dönmenin de anlamlı olmadığını ifade etmişti. Rusya, 1997’de G8’e katılmış ve iki kez dönem başkanlığı yapmıştı. Rusya'nın üyelikten çıkarılmasının ardından G7; ABD, İngiltere, Almanya, İtalya, Kanada, Fransa ve Japonya’dan oluşuyor.
- Avrupa Birliği, Rusya’ya yönelik 17. yaptırım paketi kapsamında Surgutneftegaz, VSK sigorta şirketi ve Lukoil’in BAE’deki iştiraki Litasco Middle East’i listeye almayı değerlendiriyor. Bloomberg’in ulaştığı belgelere göre, AB, Rus enerji sektörüne yönelik baskıyı artırmayı hedefliyor.
Ajansa göre Litasco Middle East, Rusya’nın “gölge filosu”yla ilişkili. AB ve ABD, bu terimi yaptırımları ve diğer kısıtlamaları aşmak için kullanılan tankerler için kullanıyor. Yeni pakette toplam 60 gerçek ve tüzel kişi ile birlikte 150 tanker yer alacak. Böylece AB yaptırımlarına tabi olan Rus gemilerinin sayısı 300’ü aşacak. AB dışişleri bakanlarının, 20 Mayısta Brüksel’de yapılacak toplantı öncesinde bu yaptırımları onaylaması bekleniyor.
- Almanya Başbakanı Friedrich Merz, önümüzdeki haftalarda Ukrayna’yı ziyaret etmeyi planladığını açıkladı. Merz, bu açıklamayı Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile Paris’te yaptığı görüşmenin ardından düzenlenen basın toplantısında yaptı.
“Gerçekten önümüzdeki birkaç hafta içinde Ukrayna’yı ziyaret etmeyi planlıyorum,” diyen Merz, şu anda ziyaretin nasıl gerçekleşeceğine dair detayların netleştirildiğini belirtti. Toplantıda ayrıca Rusya ile Ukrayna arasında kalıcı bir ateşkes anlaşmasına varılması umudunu dile getirdi. Almanya’nın, ancak böyle bir anlaşmadan sonra Ukrayna’ya güvenlik garantileri konusunda net bilgi sunabileceğini ifade etti.
- Rusya Federal Havacılık Kurumu Rosaviatsiya, İvanovo (Yujniy) ve Yaroslavl (Tunoşna) havalimanlarında uçakların iniş ve kalkışına yönelik kısıtlamalar getirildiğini duyurdu. 6 ve 7 Mayısta Yaroslavl Havalimanı’nda iki kez kısıtlama uygulanırken, son kısıtlamalar bugün Moskova saatiyle 13:48’te kaldırıldı. İvanovo Havalimanı’nda ise kısıtlamalar 6 Mayıs gecesi uygulanmış, sabah 6:06’da normale dönülmüştü.
- Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic’i taşıyan uçak, Bakü’ye acil iniş yaptı. Tanjug ve Informer’in haberlerine göre, Vucic Moskova’ya giderek Zafer Günü kutlamalarına katılacaktı. Azerbaycan merkezli Report.az, uçağın Bakü’den güvenli bir şekilde yeniden havalandığını bildirdi.
- Yeltsin Merkezi, çalışmalarının yasa çerçevesinde yürütüldüğünü ve yetkililerle sürekli iletişim içinde olduklarını açıkladı. Açıklama, Rusya Devlet Başkanı’nın Ural Federal Bölgesi’ndeki temsilcisi Artyom Joga’nın merkezin “daha vatansever” bir platform haline getirilmesi gerektiği yönündeki önerisi üzerine yapıldı.
Basın servisinden yapılan açıklamada, “Yeltsin Merkezi, 10 yıldır bölgesel yetkililer ve cumhurbaşkanlığı temsilciliğiyle sürekli diyalog içinde çalışıyor. Bu diyaloğun gelecekte de süreceğinden eminiz. Programlarımızı, cumhurbaşkanlığı merkezlerinin faaliyetlerini düzenleyen federal yasaya uygun olarak oluşturuyoruz,” denildi.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Moskova’da yabancı yetkililer bulunduğu sürece mobil internet hizmetlerine yönelik kısıtlamaların yürürlükte kalacağını açıkladı. Peskov, bu önlemlerin “tehlikeli yakınlık” nedeniyle alındığını belirtti. “Bunlar teknik arızalar değil, anlaşılır nedenlerle getirilen sınırlamalardır. Zafer Günü’nün hak ettiği şekilde kutlanmasını istiyoruz” diyen Peskov, kısıtlamaların 10 Mayıs dahil olmak üzere sürebileceğini söyledi.
- Rusya Federal Havacılık Kurumu (Rosaviatsiya), Moskova’daki Domodedovo ve Jukovskiy havalimanlarında saat 11:44 itibarıyla uçuş kısıtlamalarının kaldırıldığını bildirdi. Domodedovo dün 6 Mayıs saat 18:19’da, Jukovskiy ise saat 21:19’da uçuşlara ara vermişti. Kısıtlamaların, uçuş güvenliğini sağlamak amacıyla alındığı kaydedildi.
Kazan ve Nijnekamsk (Begişevo) havalimanlarında da saat 10:20 itibarıyla benzer kısıtlamalar kaldırıldı.
Yine 10:59 itibarıyla Nijniy Novgorod’daki Strigino, Tambov’daki Donskoye ve Yaroslavl’daki Tunoşna havalimanlarında uçuşlara izin verildi; ancak Yaroslavl’da saat 11:35’te yeniden kısıtlamalar devreye sokuldu.
6-7 Mayıs tarihleri arasında Moskova’ya iniş yapamayan 74 uçak St. Petersburg’daki Pulkovo Havalimanı’na yönlendirildi. Pulkovo’nun işletmecisi olan “Kuzey Başkentin Hava Kapıları” şirketi, şu anda uçakların asıl varış noktalarına yönlendirilmeye başlandığını açıkladı. Başkentteki iki havalimanı da faaliyetlerine yeniden başladı.
- Rusya Tur Operatörleri Derneği (ATOR), insansız hava aracı (İHA) saldırısı tehdidi nedeniyle getirilen havalimanı kısıtlamalarının en az 350 uçuşu ve 60 bin yolcunun planlarını etkilediğini duyurdu. ATOR, bu gecikmelerin “domino etkisi” yaratarak yeni aksamalara yol açabileceği konusunda uyardı.
- Rusya'ya bağlı Mordovya Cumhuriyeti Başkanı Artyom Zdunov, Saransk kentinde İHA saldırısı tehlikesi nedeniyle yerel düzeyde olağanüstü hâl (OHAL) ilan edildiğini bildirdi. Kentin Telegram kanalında yayımlanan açıklamada, “Alınan önlemlere anlayışla yaklaşmanızı, sakin kalmanızı ve tüm tavsiyelere uymanızı rica ediyoruz” denildi. Bu nedenle Saransk’daki okul, kreş ve üniversitelerde bugün eğitim faaliyetleri iptal edildi.
- Uluslararası Eskrim Federasyonu (FIE), Ukrayna’daki çatışma nedeniyle Rus sporuna uygulanan yaptırımların ana unsurlarından birinden vazgeçen ilk büyük spor kuruluşu oldu. FIE, Rusya’dan yetişkin sporcuların takım müsabakalarına yeniden katılmasına izin verme kararı aldı. Bu karar, Cenevre’de haziran ayında yapılacak Avrupa Şampiyonası da dahil tüm turnuvaları kapsıyor. Son üç yıldır Rus sporcular yalnızca bireysel dallarda yarışabiliyordu.
- Rusya Federal Havacılık Kurumu (Rosaviatsiya) resmi temsilcisi Artyom Korenyako’nun açıklamasına göre, Moskova’daki Vnukovo ve Şeremetyevo havalimanları yeniden normal çalışma düzenine geçti. Ancak “Kover” adlı özel güvenlik planı kapsamında uçuşlara yönelik kısıtlamalar yedi havalimanında sürüyor. Bu havalimanları arasında başkentteki Domodedovo ve Jukovski ile Kazan, Kaluga, Nijniy Novgorod, Tambov ve Yaroslavl havalimanları var.
Geçici kısıtlamalar, sivil uçuşların güvenliğini sağlama gerekliliğiyle açıklanıyor. Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin’in verdiği son bilgilere göre, gece saatlerinde başkente yaklaşan dokuz insansız hava aracı (İHA) hava savunma sistemleri tarafından düşürüldü. Voronej ve Tula valileri Aleksandr Gusev ile Dmitriy Milyaev de kendi bölgelerinde insansız hava araçlarının saldırılarının püskürtüldüğünü bildirdi.
Moskova Belediye Başkanı Sobyanin, Telegram kanalından yaptığı açıklamada, başkente yönelen iki İHA’nın daha etkisiz hale getirildiğini duyurdu. Gün içinde düşürülen İHA sayısı 11’e çıktı. Olay yerlerinde acil durum ekipleri çalışmalarını sürdürüyor.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Ukrayna’nın, cephe hattı boyunca bir tampon bölge oluşturulması yönünde herhangi bir resmi talepte bulunmadığını açıkladı. Peskov bu açıklamayla ABD Başkanı’nın özel temsilcisi Keith Kellogg’un ifadelerine yanıt vermiş oldu.
Kellogg daha önce Ukrayna yönetiminin mevcut cephe hattı boyunca çatışmaları durdurmaya hazır olduğunu ve 30 kilometrelik bir askerden arındırılmış bölge kurulmasını önerdiğini söylemişti. Kremlin ise bu yönde bir resmi bildirim almadıklarını belirtti.
- Hindistan Savunma Bakanlığı 6 Mayıs akşamı yaptığı açıklamada, Sindur Operasyonu'nun başlatıldığını duyurdu. Açıklamaya göre, Hindistan Silahlı Kuvvetleri Pakistan topraklarındaki dokuz “terör altyapısı” hedefini füzelerle vurdu. Buna karşılık Pakistan ordusu Hindistan’daki bazı hedefleri bombaladı.
Pakistan merkezli Samaa televizyonu, Pakistan ordusunun Hindistan Hava Kuvvetlerine ait iki Rafale savaş uçağını düşürdüğünü ve bir Hint tugay karargâhını vurduğunu ileri sürdü. Gerilim sürerken, Pakistan Savunma Bakanı Havadja Asıf Bloomberg’e yaptığı açıklamada, “Hindistan geri adım atarsa biz de tansiyonu düşürmeye hazırız. Ancak saldırı altındayken kendimizi savunmak zorundayız” dedi.
- The Washington Post’un ulaştığı belgelere göre, ABD Başkanı Donald Trump’ın yönetimi bu yılın başında Ukrayna hükümetine, ABD’den sınır dışı edilen “belirsiz sayıda” üçüncü ülke vatandaşını kabul etmesi yönünde bir talepte bulundu.
Gazete, bu talebin sıra dışı olduğunu, çünkü Ukrayna’da halen çatışmanın sürdüğünü, sivil havaalanlarının çalışmadığını ve ülkenin ABD’nin askeri ve mali yardımına bağımlı olduğunu belirtiyor. Belgelerde Kiev’in yanıtı belirtilmese de, gazeteye konuşan bir Ukraynalı diplomat, hükümetin konuyla ilgili bir cevap hazırlamakta olduğunu ve çatışma koşulları nedeniyle bu sürecin olağanüstü koşullarda yürütüldüğünü aktardı.
- ABD Başkanı Donald Trump, gazetecilere yaptığı açıklamada Rusya’nın G8 grubundan çıkarılmasının “çok aptalca bir karar” olduğunu söyledi. TASS’ın aktardığına göre Trump, “Başkan Barack Obama’nın bu durumdan hoşlanmadığını biliyorum ve Rusya’nın çıkarılması yönünde oy kullandılar. Bence bu çok aptalca bir karardı” dedi.
Trump, G8 formatı korunmuş olsaydı “şu an yaşanan bu aptalca ve ölümcül savaşın” belki de olmayabileceğini savundu. Ancak ABD Başkanı şu anda G8’e geri dönmenin zamanı olmadığını belirtti. “Bu fırsatı kaçırdık, değil mi? Artık çok geç. Bu da karar vermemesi gereken bazı insanların aldığı bir başka harika karardı” ifadelerini kullandı.
6 Mayıs Salı
- Moskova’ya yönelen iki insansız hava aracının saldırısı hava savunma sistemleri tarafından püskürtüldü. Açıklama, Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin tarafından Telegram kanalında yapıldı.
Sobyanin “Enkazın düştüğü yerde acil servis uzmanları çalışıyor” diye yazdı.
Baza haber kaynağı, yerel sakinlere dayandırdığı haberinde, Noginsk seması üzerinde bir İHA’nın vurulduğunu aktardı.
Rosaviatsiya’nın verdiği bilgiye göre de Vnukovo ve Domodedovo havalimanlarında uçuşlara kısıtlama getirildi.
Kısıtlamalar saat 18:19 itibarıyla yürürlüğe girdi.
Ayrıca, Jukovski Havalimanı’nda saat 17:45’te uygulamaya konan kısıtlamaların da halen sürdüğü bildirildi.
- Rusya ile Ukrayna geniş çaplı bir esir değişimi gerçekleştirdi. Bu, yıl başından beri yapılan beşinci değişim oldu.
RBC’ya konuşan Devlet Duması milletvekili Şamsail Saraliyev’in verdiği bilgiye göre, Moskova 205 Rus askerini geri aldı, Kiev’e de 205 Ukraynalı asker teslim edildi. Rusya Savunma Bakanlığı da değişimi doğruladı.
Bakanlık, değişimin Birleşik Arap Emirlikleri’nin arabuluculuğunda gerçekleştiğini bildirdi.
Rus askerlerinin şu anda Belarus topraklarında olduğu ve kısa süre içinde Rusya’ya getirilecekleri açıklandı.
Son esir değişimi 19 Nisanda gerçekleşmişti. O zaman da iki taraf 246 askeri karşılıklı olarak iade etmişti.
- Rusya Devlet Başkanı’nın yardımcısı Yuriy Uşakov, ABD’nin, Ukrayna’daki çatışmanın çözümüne ilişkin Rusya’nın tutumunu bildiğini ve bu doğrultuda barışa nasıl ulaşılabileceğini anladığını söyledi. Uşakov’a göre, Moskova ile Washington, kapalı görüşmeler çerçevesinde toprak meselelerini de aktif biçimde ele alıyor.
Uşakov gazetecilere “Amerikalı muhataplarımız pozisyonumuzu gayet iyi biliyor. Bu pozisyona uygun hareket edilirse uzun vadeli bir barış çözümüne nasıl ulaşılabileceğini de öngörüyorlar. Ayrıca Amerikalılar, Zafer Günü kutlamaları nedeniyle ilan ettiğimiz üç günlük ateşkesi de biliyor. Muhtemelen çoğu kişi fark etti: Dün Başkan Trump, Rus yönetiminin bu adımını olumlu değerlendirdi” dedi.
- Vladimir Putin, yaz sonu ya da sonbahar başında Çin’i ziyaret edecek. Putin burada, İkinci Dünya Savaşı zaferinin yıl dönümüne adanan etkinliklere katılacak. Açıklama, Devlet Başkanının yardımcısı Yuriy Uşakov’dan geldi.
Uşakov ayrıca Kremlin'in, 9 Mayıstaki Zafer Günü geçit törenine 29 yabancı liderin katılmasını beklediğini söylediUşakov’a göre 34 ülke ise Moskova’ya savunma bakanlarını gönderecek. Tüm akredite diplomatik temsilciliklere davetiyeler gönderildi.
Yüksek düzeyde temsil edileceği belirtilen ülkeler şöyle: Azerbaycan, Ermenistan, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan, Abhazya, Bosna-Hersek, Brezilya, Burkina Faso, Venezuela, Vietnam, Gine-Bissau, Mısır, Zimbabve, Çin, Kongo, Küba, Laos, Moğolistan, Myanmar, Filistin, Sırbistan, Slovakya, Ekvator Ginesi, Etiyopya ve Güney Osetya. Hindistan, Nikaragua ve Güney Afrika ise “oldukça yüksek düzeyde” temsil edilecek.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, Moskova’nın Ukrayna’daki çatışmalara 72 saatlik ara verme niyetinde olduğunu doğruladı. Ancak, Zaharova’nın hatırlattığına göre, Ukrayna yönetimi üç günlük ateşkes şartlarını kabul etmedi.
Zaharova düzenlediği basın toplantısında “Hatırlatalım: 3 Mayısta Zelenskiy bu girişimi kamuoyu önünde reddetti, bu önerinin ciddi olmadığını iddia etmeye çalıştı. Oysa Rusya’nın aksine, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Paskalya’da bile ateşi kesmeyi düşünmedi; ateşkes rejimini yaklaşık 5 bin kez ihlal etti. Mart ve nisan aylarında da enerji altyapısına yönelik saldırılara dair 30 günlük moratoryumu 136 kez çiğnediler” dedi.
- Çeçenya lideri Ramzan Kadirov, “Çeçnya Segodnya” haber ajansına verdiği röportajda istifa söylentilerini değerlendirdi. Kadirov, kendisinin de görevden alınmasını talep ettiğini ve yeni bir aday olursa bunu destekleyeceğini söyledi.
Ramzan Kadirov “Bu söylentileri ben de duydum. Her kafadan bir ses çıkıyor. Aksine, ben bizzat görevden alınmamı istiyorum. Başka birinin kendi inisiyatifleri, kendi vizyonu olur. Umarım bu isteğim desteklenir” dedi.
- 7 ila 9 Mayıs tarihleri arasında Moskova’da ulaşımda ve mobil internet erişiminde kısıtlamalar olabilir. Zafer Günü geçit töreni provalarının yapılacağı bu tarihlerde başkente üst düzey yabancı konukların gelmesi bekleniyor.
Moskova Belediyesi, 9 Mayıs Zafer Günü etkinlikleri öncesinde, çok sayıda yabancı heyetin kente gelişine paralel olarak, toplu ulaşım ve mobil internet hizmetlerinde geçici sınırlamalar uygulanabileceğini açıkladı. İnterfaks ajansının aktardığına göre bu önlemler 7 ila 9 Mayıs günleri arasında geçerli olabilir. Belediye yetkilileri, Moskova sakinlerinden ve şehri ziyaret edenlerden anlayış beklediklerini belirtti.
- Kazan ve Nijnekamsk havalimanları, saat 11.00 itibarıyla uçak seferlerini yeniden kabul etmeye başladı. Rosaviatsiya’nın verdiği bilgiye göre, kısıtlamalar beş saatten fazla sürdü. Bu süre içinde Kazan’a yönelmekte olan bir uçak yedek havalimanına iniş yaptı. Sabah saatlerinde Rusya'nın çeşitli şehirlerine dron saldırısı düzenlenmişti.
- Rusya Savunma Bakanlığı’nın açıklamasına göre, “Merkez” askeri grubuna bağlı birlikler, Donetsk'te Lysovka yerleşim birimini kontrol altına aldı. Lysovka, Pokrovsk’un güneyinde yer alıyor.
Mart ayı sonunda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Donetsk topraklarının yüzde 70’inin Rus ordusunun kontrolünde olduğunu açıklamıştı.
- Rus general İvan Popov’un avukatları verilen mahkeme kararına itiraz etti. 58. Ordu’nun eski komutanı Tümgeneral Popov’un avukatı Sergey Buynovskiy, TASS’a yaptığı açıklamada, mahkumiyet kararının temyize götürüldüğünü bildirdi. Popov, dolandırıcılık ve resmi belgede sahtecilik suçlarından beş yıl genel rejim hapis cezasına çarptırılmıştı.
Buynovskiy “Bu kararın adil olmadığını düşünüyoruz. Kararın bozulmasını ve İvan Popov için beraat hükmü verilmesini talep ediyoruz,” dedi.
- Blagoveşçensk-Yujno-Sahalin seferini yapan Rossiya Havayolları’na ait Suhoy Superjet 100 tipi uçak, teknik bir arıza nedeniyle varış noktasındaki havaalanına acil iniş yaptı. Olay 6 Mayıs Salı günü gerçekleşti. Uçakta bulunan 72 yolcu zarar görmeden tahliye edildi. Doğu Ulaştırma Savcılığı, inişin başarılı geçtiğini, havalimanı ekiplerinin standart prosedürlere uygun şekilde hareket ettiğini açıkladı.
- Yaklaşan 9 Mayıs Zafer Günü öncesinde Moskova Ukrayna'nın dron saldırılarına hedef olmaya devam ediyor. Dün gece toplam 19 İHA etkisiz hale getiridi. Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, gece yarısından hemen snra yaptığı açıklamada, başkente doğru ilerleyen önce 9, sonra 10 insansız hava aracının etkisiz hale getirildiğini açıkladı. Sobyanin’e göre, bu İHA’lar farklı yönlerden başkente doğru gönderildi. 6 Mayıs gecesi Moskova çevresinde düşürülen toplam İHA sayısı 19’a ulaştı.
Sobyanin, “Enkazların düştüğü yerlerde, ilk verilere göre herhangi bir yıkım ya da can kaybı yaşanmadı. Acil durum ekipleri olay yerlerinde çalışmalarını sürdürüyor,” dedi.
Moskova’nın havalimanları Şeremetyevo, Domodedovo, Vnukovo ve Jukovski’de ise uçuş kısıtlamaları uygulamaya kondu. 00:57 itibarıyla havalimanlarında iniş ve kalkışlar geçici olarak durduruldu.
- ABD Başkanı Donald Trump, Kuzey Akım boru hatlarının sabotajından kimin sorumlu olduğunu bildiğini öne sürdü ve bu konuda kapsamlı bir soruşturmaya gerek olmadığını savundu. “Eğer bazı kişilere sorarsam, size bunun yanıtını çok fazla para harcamadan verebilirim. Bence birçok kişi kimin bunu patlattığını biliyor,” diyen Trump, Rusya’nın bu olayla ilgisi olmadığını da ekledi.
Trump ayrıca, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 9 Mayıs Zafer Günü dolayısıyla ilan ettiği ateşkes için, “Bu çok önemli bir şey gibi gelmiyor ama başladığımız noktaya kıyasla oldukça fazla” dedi. Daha önce Trump, Kuzey Akım 2 boru hattını “kendisinin durdurduğunu” iddia etmişti ve Biden’ı bu projeye izin vererek “Amerikan ekonomisini çökertmekle” suçlamıştı.
- RBC'nın aktardığına göre, Kursk bölgesindeki Gluşkovo kasabasında artan güvenlik tehdidi nedeniyle geçici tahliye kararı alındı. Kasaba başkanı Vasiliy Hudyakov, sınır hattında yaşanan son gelişmelerin ardından vatandaşların bölgeden ayrılması gerektiğini duyurdu. Gluşkovo, Ukrayna’nın Sumi bölgesi sınırına yalnızca 5 kilometre uzaklıkta bulunuyor. Bölge yetkilileri, son günlerde insansız hava aracı saldırılarının arttığını, can kayıpları yaşandığını ve sivil altyapının zarar gördüğünü belirtti.
- ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Başkan Donald Trump’ın Ukrayna ile yapılması planlanan kaynak anlaşmasını, Rusya üzerindeki müzakerelerde baskı aracı olarak kullanmak istediğini açıkladı. Bessent’e göre, bu ekonomik ortaklık fikri Trump’a aitti ve amaç, ileride Rusya ile yapılacak görüşmelerde elini güçlendirmekti. Ayrıca anlaşma, Amerikan halkıyla Ukrayna halkı arasında güçlü bir bağın sürdüğünü gösterecek sembolik bir mesaj niteliği taşıyacaktı.
- Vladimir Putin, yayımladığı kararnameyle aralarında kara kuvvetleri, polis ve adalet yetkililerinin de bulunduğu 19 üst düzey yetkiliye yeni general rütbeleri verdi. Merkez Askeri Bölge’de siyasi işler sorumlusu olarak görev yapan Kirill Kulakov ve Donetsk'teki Avdeyevka çatışmalarına katılan 74. motorize tugayın eski komutanı Aleksey Avdeyev, korgeneral (генерал-лейтенант) unvanına yükseldi. İçişleri Kuvvetleri’nin üst düzey yetkilileri Vasili Sonin ve Sergey Burakov ise general-polkovnik (генерал-полковник) rütbesine layık görüldü. Adalet alanında ise, yeni Moskova bölgesi Soruşturma Komitesi başkanı Yaroslav Yakovlev, adalet general-mayoru unvanını aldı.
- Avrupa Komisyonu'nun Rus gazından aşamalı çıkış planının yayımlanmasını, Macaristan’dan gelen bir itiraz geciktirdi. Politico’nun Avrupa Komisyonu yetkililerine dayandırdığı haberine göre, Macaristanlı sağlık komiseri Оliver Várhelyi, belgenin yayımlanmasına saatler kala prosedürel itirazda bulundu. Bu itiraz süreci tamamen durdurmasa da, planın açıklanmasını geciktirebilir. 2023’te Macaristan’ın gaz tüketiminin yüzde 85’i Rusya’dan gelmişti. Komisyonun, Rus gazına ithalat yasağı yerine uzun vadeli bir "yol haritası" hazırladığı, yasağın ise 2027 sonuna kadar tamamen devreye girmesinin planlandığı bildiriliyor.
- Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Sergey Şoygu, Rossisyskaya Gazeta'da yayımlanan makalesinde, NATO ve Avrupa Birliği'nin Rusya’ya karşı askeri çatışmaya hazırlık kapsamında çeşitli programlar yürüttüğünü söyledi. Şoygu, Batı’nın stratejik hedefinin Rusya’ya "yenilgi tattırmak" olduğunu ve bu doğrultuda istihbarat servisleri eliyle kapsamlı bir yıkım faaliyeti yürüttüğünü belirtti. Ayrıca, Batı'nın uyguladığı “benzeri görülmemiş” ekonomik yaptırımların, Rus toplumunda huzursuzluk yaratmayı hedeflediğini savunan Şoygu, Ukrayna’daki özel askeri operasyonun amaçlarından birinin Batı'da yeniden canlanan Nazizm’e karşı mücadele olduğunu vurguladı.
- Moskova Mesçanskiy Bölge Mahkemesi, polis memurunun yasal talimatına uymadığı gerekçesiyle ünlü tarihçi ve yazar Pavel Gnilorybov’u tutukladı. Davanın detaylarına ilişkin resmi bir açıklama yapılmadı. Gnilorybov, Moskova Müzesi’nde araştırmacı olarak görev yapıyor, 116 binden fazla abonesi bulunan “Mimari Aşırılıklar” adlı Telegram kanalının kurucusu ve çeşitli yayınlar için yazılar kaleme alıyor.
5 Mayıs Pazartesi
- ABD Başkanı Donald Trump ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında bir telefon görüşmesi gerçekleşti. İletişim Başkanlığı Erdoğan’la Trump’ın telefonda görüştüğünü, cumhurbaşkanının Trump’ı Türkiye’ye davet ettiğini bildirmişti.
Görüşmeyi Truth Social hesabından değerlendiren Trump, Erdoğan’ın davetinden de bahsederek şunları yazdı:
“Az önce Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Erdoğan’la Rusya-Ukrayna savaşı, Suriye, Gazze ve daha birçok konu üzerine çok iyi ve verimli bir telefon görüşmesi yaptım.
Cumhurbaşkanı beni ileri bir tarihte Türkiye’ye davet etti ve aynı şekilde kendisi de Washington D.C.’ye gelecek.
Başkan olarak görev yaptığım dört yıl boyunca Cumhurbaşkanı Erdoğan’la ilişkilerim mükemmeldi. Tutuklu Pastör Andrew Brunson’ın talebim üzerine derhal ABD’ye dönmesine yardımcı olması dahil, pek çok konuda beraber çalıştık. Her halükarda, Rusya’yla Ukrayna arasındaki saçma ama ölümcül savaşın sona erdirilmesi için Cumhurbaşkanı Erdoğan’la hemen çalışmayı dört gözle bekliyorum.” (Diken)
- Kremlin, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD Başkanı Donald Trump arasında bir zirvenin gerekli olduğunu düşünüyor. Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Putin’in Mayıs ayında Suudi Arabistan’a bir ziyaret planının olmadığını belirtti.
Peskov, Trump’ın Suudi Arabistan’a yapacağı ziyaret sırasında olası temaslara dair soruyu yanıtlarken “Putin’in takviminde böyle bir ziyaret yok. Ancak böyle bir görüşme gündemde ve biz bunu gerekli görüyoruz,” dedi.
Peskov, Putin ve Trump arasında gerçekleşecek bir zirvenin önceden hazırlanması gerektiğini vurguladı ve “Bu, farklı düzeylerde çaba gerektiriyor ve Moskova ile Washington arasında temasların sürmesini şart koşuyor,” diye konuştu.
- Bloomberg’in kaynaklara dayandırdığı haberine göre Avrupa Birliği, Rusya’dan sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) dahil olmak üzere gaz ithalatını 2027 sonuna kadar tamamen yasaklamayı planlıyor. Rusya’nın AB gaz ithalatındaki payı, Ukrayna’daki savaş öncesi yüzde 40 iken, 2023’te yüzde 19’a düşmüştü.
AB açısından en büyük sorun, boru hattı sevkiyatlarındaki azalmayı telafi eden Rus LNG ithalatının artması oldu. Komisyon, Haziran ayında yeni sözleşmeler ve spot anlaşmaların yasaklanmasını önermeyi planlıyor. Bu sözleşmelerin 2025’e kadar sonlandırılması hedeflenmekte. Ancak uzun vadeli “al ya da öde” anlaşmaları hâlâ karmaşık bir konu. AB, bu sözleşmeleri 2027’ye kadar iptal etmeyi planlıyor: Bu hedefin gerçekleşmesi için ABD, Katar ve Afrika’dan yeterli alternatif tedarik sağlanması şart.
Kaynaklara göre, küresel LNG üretim kapasitesinin artması sayesinde Rus gazından vazgeçilmesinin fiyatlar üzerinde ani bir etki yaratması beklenmiyor. Nihai kararın salı günü yapılacak resmi açıklama öncesinde revize edilebileceği bildirildi.
- Reuters’ın aktardığına göre Ukrayna, müttefiklerinden ek Patriot hava savunma sistemleri alacak. Bu sistemlerin potansiyel tedarikçileri arasında ABD ve Yunanistan yer alıyor. Tarafların, Haziran ayındaki NATO Zirvesi öncesinde anlaşmaya varmaya çalıştıkları bildirildi.
New York Times, ABD’li yetkililere dayandırdığı haberinde, Kiev’in biri İsrail’den olmak üzere bir ya da iki Patriot sistemi alacağını duyurdu. Ayrıca Almanya ya da Yunanistan’dan ek hava savunma sistemlerinin devri de görüşülüyor.
- Dağıstan’ın başkenti Mahaçkale’de Kerimov ve Magomedtagirov caddelerinin kesişiminde en az iki kişi polis aracına ateş açtı. Olayda üç polis hayatını kaybetti, saldırganlar polis aracını alarak kaçtı.
Daha sonra, polislere saldıran iki failin etkisiz hale getirildiği açıklandı. Açıklama, Mahaçkale’nin Sovetskiy bölgesi basın dairesi başkanı Abdulla Kamilov tarafından yapıldı. Ancak Dağıstan İçişleri Bakanlığı, yalnızca bir saldırganın öldüğünü doğruladı.
- Litvanya Savunma Bakanlığı’nın açıklamasına göre, ülke önümüzdeki on yıl içinde Rusya ve Belarus sınırlarında savunma tahkimatlarını güçlendirmek üzere 1,1 milyar euro yatırım yapmayı planlıyor. Proje, askeri altyapının güçlendirilmesi kapsamında hayata geçirilecek.
- ABD Başkanı Donald Trump, NBC News’e verdiği röportajda, “Rusya tüm Ukrayna’yı istiyor” dedi. Ukrayna’dan ne gibi tavizler beklendiği sorulduğunda Trump, “Rusya’nın tüm Ukrayna’dan vazgeçmesi gerekecek” yanıtını verdi.
Gazetecinin “Bütün Ukrayna mı?” şeklindeki sorusuna ise, “Rusya şu an elinde olan parçayı istemiyor; Rusya tüm Ukrayna’yı istiyor. Ve eğer ben olmasaydım, bunu sürdürüyor olacaklardı” ifadelerini kullandı.
Trump daha önce de benzer açıklamalarda bulunmuş ve Moskova’nın “oldukça büyük tavizlere” razı olduğunu öne sürmüştü. Nisan ayında, “Savaşı durdurmak. Tüm ülkenin işgalini durdurmak” diyerek Rusya’nın niyetine dikkat çekmişti. Trump, “Putin beni saygıyla karşılıyor. Bence bu saygı nedeniyle Rusya tüm Ukrayna’yı işgal etmeyecek. Ama onun tercihi olsaydı, tüm ülkeyi alırdı” demişti. Öte yandan, Vladimir Putin mart ayında yaptığı açıklamada, “Rusya’nın başkasının toprağında gözü yok ama kendi toprağını da vermeyecek” ifadesini kullanmıştı. (RBC)
- Başkan Zelenskiy, bazı Avrupalı siyasetçilerin Ukrayna’nın Avrupa Birliği üyeliğini engellediğini belirterek, bunu “Kızıl Meydan’daki tribünde daha iyi bir yer kapmak için” yaptıklarını savundu. Çekya Cumhurbaşkanı Petr Pavel ile Prag’da düzenlediği ortak basın toplantısında konuşan Zelenskiy, ülkesinin bu yıl müzakere sürecinde “ilk kümeyi açmaya hazır olduğunu” belirtti ve “Ancak bazı Avrupalı aktörler bu süreci kendi ülkelerinin çıkarı için değil, Moskova’daki kutlamalarda protokol sırası için tıkıyor” dedi. 9 Mayıs’taki Zafer Günü törenine Avrupa’dan yalnızca Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuçiç ile Slovakya Başbakanı Robert Fico’nun katılması bekleniyor.
- Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB), Sverdolvsk bölgesinde demiryolu hattına yönelik bombalı sabotaj hazırlığında olduğu iddia edilen bir kişiyi gözaltına aldı. Açıklamaya göre, yakalanan kişi, Rusya’da yasaklı olan bir Ukrayna silahlı grubunun talimatları doğrultusunda hareket ediyordu ve patlamayı el yapımı bir düzenekle gerçekleştirmeyi planlıyordu. Talimatların Telegram üzerinden iletildiği belirtilirken, hakkında "terör eylemi hazırlığı" suçundan ceza davası açıldı.
- Rusya’da T2, MTS, Megafon, Yota ve Beeline gibi önde gelen mobil operatörlerin yanı sıra Telegram ve WhatsApp gibi mesajlaşma uygulamalarında yaygın erişim sorunları yaşandı. Downdetector verilerine göre, kullanıcılar mobil internet, uygulama bildirimleri ve bağlantı hatalarıyla ilgili çok sayıda şikayette bulundu. En fazla sorun Moskova’dan bildirilirken, arızalar Moskova çevresi, Kaluga, İvanovo, Nijniy Novgorod, Kuzey Osetya ve St. Petersburg gibi bölgelerde de hissedildi.
- Moskova Borsası Endeksi (IMOEX), 5 Mayıs sabahı yüzde 1,32 düşerek 2799,34 puana geriledi ve 16 Nisan’dan bu yana ilk kez 2800 puanın altına indi. Uzmanlara göre bu gerilemenin arkasında ABD'den gelen sert açıklamalarla artan jeopolitik belirsizlik, Avrupa'nın hazırladığı yeni yaptırım paketi, Rusya’ya mal satan ülkelere yönelik olası ikincil yaptırımlar ve OPEC+ kararının ardından petrol fiyatlarının 59 doların altına düşmesi gibi faktörler yer alıyor.
- Reuters’ın haberine göre, Avrupa Birliği'nin Rus gazından vazgeçmesini hukuken en zorlaştıran nedenlerden biri "force majeure" yani mücbir sebep olarak kabul edilen durumların yeterince uygulanabilir olmaması. AB Komisyonu, üye şirketlerin Rusya ile yaptıkları uzun vadeli gaz tedarik sözleşmelerini ceza ödemeden feshetmesi için hukuki yollar arıyor. Ancak uzmanlar, savaşın başlamasından bu yana üç yıl geçmesine rağmen Rus gazı tedarikinde kesinti yaşanmamış olmasının, mücbir sebep iddiasını zayıflattığını belirtiyor. Şu anda Avrupa’ya gelen Rus gazının yaklaşık yüzde 19’u hâlâ TürkAkım boru hattı ve LNG sevkiyatları üzerinden sağlanıyor.
- Moskova'da 9 Mayıs hazırlıkları sürüyor. Bakent semalarında Zafer Günü’ne hazırlık kapsamında hava geçiş töreninin provası yapıldı. Görgü tanıkları tarafından çekilen görüntülerde, şehir üzerinde uçan savaş uçaklarının gökyüzüne Rus bayrağının renklerinden oluşan bir iz bıraktığı görüldü.
- Moskova yeni haftaya Ukrayna'nın dron saldırısı ile başladı. Başkentin güneyinde yer alan Podolsk bölgesine yönelen dört insansız hava aracı (İHA) bu sabah etkisiz hale getirildi. Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, Telegram kanalından yaptığı açıklamada, düşen dron parçalarının bulunduğu alanda herhangi bir yıkım ya da can kaybı tespit edilmediğini belirtti. İHA saldırısının ardından Domodedovo Havalimanı saat 02:38 itibarıyla geçici olarak uçuşları durdurdu.
- Rusya’nın kuzeyindeki Arhangelsk ve Murmansk bölgelerinde yer alan Arhangelsk ve Apatity şehirlerinin havaalanları, Pazar gecesi geç saatlerde geçici olarak kapatıldı. Rus sivil havacılık kurumu tarafından yapılan açıklamaya göre, yerel saatle gece yarısına doğru bu havaalanlarının tekrar faaliyete geçtiği bildirildi. Kapatma kararından önce, ülkenin çeşitli izleme kanalları Arhangelsk, Murmansk ve Karelya bölgelerinde insansız hava aracı saldırısı tehdidine dair uyarılarda bulunmuştu. Aynı gün daha erken saatlerde de Moskova’daki Vnukovo Havalimanı ile Karelya’nın başkenti Petrozavodsk’taki havaalanının geçici olarak kapatıldığı duyurulmuştu.
- ABD Başkanı Donald Trump, NBC’ye verdiği röportajda Ukrayna'daki savaşın sona erdirilmesi konusunda arabuluculuk çabalarında ilerleme kaydedilmemesi halinde süreci sonlandırabileceğini yineledi. “Bir noktada onlara ‘devam edin, aptalca davranmaya devam edin’ diyeceğim. Bazen bu karara çok yaklaşıyorum, sonra olumlu bir şey oluyor,” diyen Trump, Rusya ve Ukrayna arasındaki “muazzam nefrete” dikkat çekti. Ancak Trump, umut verici gelişmeler de olduğunu belirterek, “Taraflardan biriyle anlaşmaya daha yakınız, diğer tarafla işler biraz daha karmaşık olabilir. Şimdilik kiminle daha yakın olduğumuzu söylemeyeceğim” ifadelerini kullandı ve Amerikalılar için faydalı bir yeraltı kaynakları anlaşması yaptıklarını sözlerine ekledi.
- Trump, aynı röportajda, Avrupa Birliği liderlerinin kendisinden Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i aramasını istediğini söyledi. “Liderler, ‘Putin bizim aramalarımıza cevap vermiyor, lütfen sen ara’ dediler” diyen Trump, Putin’in kendilerine hiç geri dönmediğini belirtti. Trump ayrıca, “Putin’e sordum: ‘Biden sana son üç yılda hiç telefon etti mi?’ O da ‘Bir kez bile aramadı’ dedi” ifadelerini kullandı.
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, ülkesinin savaşı sona erdirmek amacıyla "herhangi bir günden itibaren ve en az bir ay süreyle" ateşkese hazır olduğunu açıkladı. Çekya Cumhurbaşkanı Petr Pavel ile Prag’da düzenlediği ortak basın toplantısında konuşan Zelenskiy, geçici değil, gerçek bir sessizlik istediklerini belirterek, "Eğer ateşkes olacaksa, bu sadece onların bayramları için değil, her gün için olmalı" dedi.
- Çekya Cumhurbaşkanı Petr Pavel, ülkesinin Ukrayna’ya ağır mühimmat sevkiyatını 2026 yılında da sürdürmeyi müttefikleriyle birlikte görüştüğünü açıkladı. Prag’daki basın toplantısında konuşan Pavel, 2024 yılı içinde bu çerçevede Kiev’e 1,8 milyon mühimmat teslim edilmesinin planlandığını, ancak barışın bu yıl sağlanamayacağını belirtti. Çekya’nın Şubat 2024’te başlattığı ve şu anda 11 ülkenin finansal destek verdiği bu girişim, daha önce 520 bin 155 mm top mermisi teslimatıyla sonuçlanmıştı.
- New York Times’ın dört Amerikalı yetkiliye dayandırdığı haberine göre, Ukrayna’ya yaz aylarına kadar iki yeni Patriot hava savunma sistemi gönderilecek: bunlardan biri İsrail’de konuşlu, onarımdan geçirilmiş eski bir model; diğeri ise Almanya ya da Yunanistan kaynaklı olacak. Yetkililer, halihazırda Ukrayna’nın sekiz Patriot sistemine sahip olduğunu, ancak bunlardan ikisinin tamirde olduğunu belirtti. Yeni teslimatlarla birlikte Kiev’in toplamda 10 Patriot sistemine sahip olacağı tahmin ediliyor. ABD Savunma Bakanlığı, bu yardımların daha önce onaylanmış yardım paketlerinden sağlandığını duyururken, kaynaklar, mevcut Başkan Trump’ın bu yeni sevkiyatlara nasıl baktığına dair yorum yapmaktan kaçındı.
- Moskova’daki General Tyulenev Caddesi’nde bulunan bir apartmanda meydana gelen patlama ve yangın sonucunda iki kişi hayatını kaybetti. MCHS, hayatını kaybedenlerin cesetlerinin binanın dokuzuncu katındaki balkonda bulunduğunu açıkladı. Yangında ayrıca altı kişi yaralandı. Moskova Sağlık Dairesi’ne göre bu kişilerden beşi hastaneye kaldırıldı ve yaralılardan ikisinin çocuk olduğu, bir yetişkinin durumunun ağır, diğerlerinin ise orta derecede yaralı olduğu bildirildi. Patlamanın ardından iki dairede yangın çıktı ve katlar arasında çökme yaşandı; çevredeki daire sakinleri tahliye edilirken, yetkililer geçici barınma merkezleri oluşturdu ve olayla ilgili soruşturma başlatıldı.
- Kiev'den yapılan açıklamaya göre, insansız hava araçlarının pazar gecesi düzenlediği saldırıda Kiev’de en az 11 kişi yaralandı. Saldırı sonucu başkentteki Dream Town-2 alışveriş merkezi ağır hasar gördü. İtfaiye ekipleri gece boyunca kentin dört farklı semtinde çıkan yangınlara müdahale etti. Obolon semtinde 12 katlı bir binanın en üst katındaki dairede çıkan yangın çatıya sıçradı, yedi araç yandı.
- Slovakya Başbakanı Robert Fico, 9 Mayıs Zafer Günü'nde Moskova'da düzenlenecek askeri geçit törenine katılacağını açıkladı ve Zelenskiy'i Rusya’ya karşı “saygısızlık” yapmakla suçladı. Fico, Zelenskiy’in yabancı heyetlere yönelik sözlerinin ülkelerin Moskova'ya gitme kararını etkilemeyeceğini belirtti ve “Eğer Sayın Zelenskiy bu tür çıkışlarıyla diğer ülkelerin katılımını engelleyebileceğini sanıyorsa, yanılıyor” dedi. Daha önce Fico’nun sağlık sorunları nedeniyle kamuya çıkmadığı ve ziyaretinin iptal olabileceği yönünde spekülasyonlar oluşmuştu.
- Ukrayna’daki askeri operasyon sırasında birliğinde görev yapan komutanını öldüren sözleşmeli asker ve aşçı Maksim Parilov, 17 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Olay, Mart 2024’te zeminde kurulu geçici barınakta alkol ve uyuşturucu kullanımı sırasında yaşandı. Parilov, komutanın uyarısının ardından bir başka askerin silahıyla ona 11 el ateş etti, üç kurşun başına isabet etti. Cinayeti itiraf eden sanık, "görev başındaki kişiyi öldürme" suçundan mahkûm edildi, temyiz başvurusu ise Nisan 2025’te reddedildi ve karar kesinleşti.
4 Mayıs Pazar
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, devlet televizyonuna verdiği röportajda, Ukrayna’daki askeri operasyonun hedeflerine ulaşmak için nükleer silah kullanımına ihtiyaç duyulmadığını belirtti. Putin, “Bizi provoke etmeye çalıştılar, hata yapmamızı istediler. Ancak (nükleer) silah kullanmamız gerekmedi ve umarım gerek de kalmaz. 2022’de başlanan süreci Rusya için istenen sonuca ulaştıracak yeterli güce ve kaynağa sahibiz” dedi. Aynı röportajda, Ukrayna ile barışın kaçınılmaz olduğunu vurgulayan Putin, yaşanan trajediye rağmen “bu sadece bir zaman meselesi” ifadelerini kullandı.
- Çeçenistan lideri Ramazan Kadırov, Telegram kanalından yaptığı açıklamada, "Ahmat" özel kuvvetler birliğinin, 2. özel kuvvetler tugayı ve 15. tank alayının saldırı gruplarıyla işbirliği içinde, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin (VSU) Kursk bölgesine sızma girişimini engellediğini duyurdu. Kadırov, Rus birliklerinin Ukraynalı askerlerin konumunu dronlar aracılığıyla tespit ettiğini ve koordinatların tankçılara iletilerek ateş açıldığını belirtti. Ancak Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna ordusunun bölgeye sızma girişiminde bulunduğuna dair herhangi bir açıklama yapmadı.
- Washington Post'un (WP) sektör uzmanlarına dayandırdığı haberine göre, ABD ile Ukrayna arasındaki maden kaynakları anlaşması, Washington'ın kaynaklar alanındaki birçok sorununa çözüm getirmiyor. Uzmanlar, anlaşmanın Çin'in tedarik zincirlerindeki hakimiyetinden kaynaklanan kısa vadeli kırılganlıkları gidermediğini belirtiyor.
Ukrayna'nın, ABD'nin Çin'in kısıtlamaları nedeniyle sorun yaşadığı 17 "nadir toprak" metalinin kaynağı olmadığına dikkat çekilirken, başlangıçta Başkan Donald Trump'ın Kiev ile yapılan anlaşmada nadir toprak metallerini özellikle vurguladığı hatırlatılıyor. Ayrıca, Ukrayna'da petrol ve gaz çıkarımı için geniş fırsatlar olmadığı, zira altyapısı gelişmiş başka üretim yerlerinin bulunduğu ifade ediliyor. Yatırımcılar için en çekici Ukrayna kaynaklarının titanyum, grafit ve lityum yatakları olduğu belirtilirken, bunların geliştirilmesinin en iyi ihtimalle on yıl sürebileceği öngörülüyor.
Sektör temsilcileri, Ukrayna'daki gerekli kaynak rezervlerine ilişkin verilerin Sovyet dönemi araştırmalarıyla sınırlı olduğunu ve güvenilir bilgi için potansiyel sahalarda sondaj yapılması gerektiğini, bunun da madencilik şirketleri için "dünyanın en kötü kumarhanesi" olarak görüldüğünü dile getiriyor. Kritik mineraller uzmanı Abigail Hunter, en umut verici Ukrayna lityum yatağının Rus kontrolündeki bölgede bulunduğunu ve güvenlik sorunları ile altyapı hasarının potansiyel yatırımcıların maliyetlerini artıracağını belirtiyor. ABD Deniz Harp Koleji'nden Emily Holland ise, ABD için çıkarımdan daha önemli olan hammadde işleme sorununa dikkat çekerek, anlaşmada bu konuya değinilmediğini ve Ukrayna'da maden işlemenin, özellikle yönetimin nihai ürün üretimini ülkeye taşıma hedefi göz önüne alındığında, ABD pazarları için pek uygun olmadığını ifade ediyor.
- Novorossiysk Belediye Başkanı Andrey Kravçenko, gece saatlerinde gerçekleştirilen insansız hava aracı (İHA) saldırısı sonucunda en az 95 dairenin hasar gördüğünü bildirdi. Kravçenko, Telegram kanalından yaptığı açıklamada, Suvorovskaya Caddesi'ndeki bir apartmanda iki dairenin tamamen yıkıldığını, iki dairenin duvarlarında ve eşyalarında hasar meydana geldiğini ve yapılan incelemelerde 63 daireden 42'sinin hasarlı olduğunun tespit edildiğini aktardı. Ayrıca, Novorossiysk'in Merkez bölgesindeki "Aurora" konut kompleksinde 31 dairenin camlarının kırıldığını, bina cephesinin ve bir dairenin eşyalarının kısmen zarar gördüğünü, Doğu bölgesinde ise 22 dairenin camlarının kırıldığını ve bölgenin geçici olarak elektrik ve internet erişiminin kesildiğini ifade etti.
Rusya Savunma Bakanlığı'na göre, 3 Mayıs gecesi Krasnodar Bölgesi üzerinde 47 İHA düşürülmüştü ve Novorossiysk Belediye Başkanı, şehre İHA'lar, insansız deniz araçları ve güdümlü füzelerle saldırı girişiminde bulunulduğunu, olayda beş kişinin yaralandığını ve şehirde olağanüstü hal ilan edildiğini belirtmişti.
- Rusya Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Karadeniz sularında Ukrayna’ya ait 2 insansız botun Rus Karadeniz Filosu güçleri tarafından imha edildiği belirtildi. Açıklamada, “Karadeniz Filosu güçleri 16.40 - 18.15 saatleri arasında Karadeniz'de tespit ettikleri Ukrayna’ya ait 2 insansız botu imha etti” denildi. Bakanlığın daha önceki açıklamasında, Rus Karadeniz Filosunun son 24 saatte düşmana ait 23 insansız botu imha ettiği duyurulmuştu. İnsansız botların, Kırım Yarımadası’ndaki kıyı altyapı tesislerine saldırmaya çalıştığı belirtilmişti. (Sputnik)
- Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova yaptığı açıklamada Vladimir Zelenskiy'in '9 Mayıs'ta Rusya topraklarında güvenliği garanti etmediği' yönündeki sözlerinin doğrudan bir tehdit olduğunu söyledi. Zaharova açıklamasında, “Zelenskiy'in şimdi yaptığı açıklamalar tesadüfi değildir. Bu, uluslararası ölçekte bir teröristin klasik tehdididir” cümlesini altını çizdi. (Sputnik)
- Bloomberg haber ajansı, Beyaz Saray'dan Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz'ın görevden alınmasının ardından ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio'nun Beyaz Saray'daki bir müttefikini kaybettiğini bildirdi. Haberde, Rubio ve Waltz'ın kamuoyuna açıkladıkları birçok siyasi pozisyonda hemfikir oldukları ve bu pozisyonların Cumhuriyetçi siyasi geleneklerinde onlarca yıldır görülen geleneksel muhafazakar bir eğilim taşıdığı belirtildi. Ancak, bu görüşlerin Başkan Yardımcısı J.D. Vance gibi diğer müttefiklerinden farklı olduğu vurgulandı. Waltz, Ocak ayından bu yana sürdürdüğü görevinden 1 Mayıs'ta ayrıldı. Bu ayrılığın öncesinde, eski danışmanın yanlışlıkla The Atlantic dergisinin genel yayın yönetmeni Jeffrey Goldberg'i Husilere karşı askeri operasyonun tartışıldığı bir Signal mesajlaşma grubuna eklediği Mart ayındaki bir skandal yaşanmıştı. Gazeteci, sadece ekleme olayını değil, aynı zamanda sohbetten bazı mesajları da ifşa etmiş ve "askeri planlar" içeren mesajlar olduğunu iddia etmişti. Waltz, Goldberg'i tanımadığını ve numarasının kendisinde olmadığını iddia ederken, genel yayın yönetmeninin bir şekilde başka birinin iletişim bilgilerini elde ederek kapalı bir sohbete girdiğini ve sohbette başka biri gibi göründüğünü söyledi. Yine de Waltz, olaydan sorumluluğu kabul etti.
- Financial Times'ın haberine göre, ABD ya da başka bir ülke, Rusya ile yapılacak olası bir barış anlaşması çerçevesinde Ukrayna topraklarının herhangi bir kısmını Moskova'nın kontrolünde tanırsa, bu durum Kiev’in mücadeleyi yeniden başlatmasına neden olabilir. Özellikle ABD’nin Kırım’ı Rusya’nın bir parçası olarak resmen tanıma ihtimali bu tartışmanın merkezinde yer alıyor. Gazete, böyle bir tanımanın önüne geçilmesi halinde Ukrayna’nın ileride savaşı sürdürme ya da kaybettiği toprakları başka yollarla geri alma şansı olabileceğini yazıyor.
FT’ye göre, ideal bir barış planı, NATO ülkelerinden oluşan bir koalisyonun askerlerinin cephe hattına konuşlandırılmasını ve Ukrayna’nın Avrupa Birliği’ne hızlandırılmış üyelik sürecini de kapsamalı. Washington’un Kırım konusunda taviz vermeye hazır olduğu izlenimi oluşurken, 2014’teki referandumla Rusya’ya katılan yarımadanın statüsü konusunda Başkan Vladimir Putin “bu konu kapanmıştır” demişti. ABD Başkanı Donald Trump’ın, Vatikan’daki görüşmesinde Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy’ye Kırım’ın Rusya’da kalacağını söylediği ve "Zelenskiy’nin de bu durumu kabullendiği" iddia edildi. (RBC)
- Başkanlık kardiyologu Dragan Dinciç, Sırbistan Cumhurbaşkanı Vuciç'in sağlık durumu hakkında bilgi verdi. Vuciç'in ABD ziyaretini yarıda keserek ülkesine döndüğünü ve hemen Belgrad'daki Askeri Tıp Akademisi Hastanesi'ne kaldırıldığını belirtti. Dinčić, Vuciç'in ABD ziyareti sırasında "şiddetli göğüs ağrısı" hissettiğini ve Amerikan doktorların tüm gerekli testleri yaptığını, ancak Vuciç'in onların tavsiyelerine rağmen eve dönmeye karar verdiğini söyledi. ABD'de Vuciç'in yüksek tansiyonu tespit edilmişti.
Dinciç, cumhurbaşkanının durumunun şu anda "istikrarlı ve tatmin edici" olduğunu ve gün içinde hastaneden taburcu edilebileceğini, ancak Vuciç'in önümüzdeki günlerde normal faaliyetlerine devam etmesinin gerçekçi olmadığını ekledi. Sırbistan cumhurbaşkanı, İkinci Dünya Savaşı'ndaki Sovyet zaferinin yıldönümü nedeniyle 9 Mayıs'ta Moskova'daki geçit törenine davet edilmiş ve bu daveti kabul etmişti. Avrupa Birliği, Vuciç'i gitmemeye çağırmıştı.
- Slovakya Başbakanı Robert Fico'nun partisi Smer, Fico'nun sağlık sorunları nedeniyle 9 Mayıs'ta Moskova'ya yapacağı ziyareti iptal edeceği yönündeki iddiaları reddetti. Parti lideri Jan Richter, Fico'nun sağlık durumunun iyi olduğunu ve 80. Zafer Yıldönümü kutlamaları için Moskova ziyaretini iptal etme planı olmadığını belirtti. Richter, Moskova ziyaretinin Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşla ilgili olmadığını, aksine Büyük Vatanseverlik Savaşı'nın anısına bir saygı duruşu olduğunu vurguladı. Ayrıca, Fico'nun geçen yıl 15 Mayıs'ta gerçekleşen suikast girişiminin yıl dönümünün yaklaşması nedeniyle psikolojik sorunlar yaşayabileceğini de sözlerine ekledi.
- İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, gelecek hafta için planlanan Azerbaycan ziyaretini Gazze Şeridi ve Suriye'deki gelişmeler nedeniyle erteledi. Başbakanlık Ofisi tarafından yapılan açıklamada, "Gazze ve Suriye cephelerindeki gelişmeler ve yoğun askeri-siyasi gündem nedeniyle Başbakan Netanyahu, Azerbaycan ziyaretini daha sonraki bir tarihe erteleme kararı aldı" denildi. Açıklamada ayrıca Netanyahu’nun Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’e daveti için teşekkür ettiği ve iki ülke arasındaki sıcak ilişkileri yüksek takdirle karşıladığı belirtildi. (Sputnik)
- Özbekistan Dışişleri Bakanlığı, Rusya'nın Taşkent Büyükelçisi Oleg Malginov'u bakanlığa çağırarak, Rusya'da çalışan Özbekistan vatandaşlarının haklarının ihlali ve kötü muamele vakalarını gündeme getirdi. Bakanlık, görüşmede Özbek tarafının, Rusya Federasyonu'ndaki Özbekistanlı işçilerin haklarının ihlali ve onlara yönelik sert muamele vakalarının artan haberlerine dikkat çektiğini belirtti. Bu tür eylemlerin, bulundukları ülkenin yasalarınca güvence altına alınması gereken Özbek vatandaşlarının hak ve özgürlüklerini ihlal ettiği vurgulanarak, Büyükelçi Malginov'dan Özbekistan'ın endişelerini Rusya'nın ilgili yetkili makamlarına iletmesi istendi.
- Rusya'nın Ermenistan Büyükelçisi Sergey Kopırkin, Batılı ülkelerin Moskova ile Erivan'ı arasını açmaya çalıştığını iddia etti. Kopırkin, "ABD ve Avrupa Birliği yetkililerinin maskelerini düşürdüğünü ve Rusya'nın Güney Kafkasya üzerindeki etkisini azaltma çabalarını açıkça dile getirdiklerini" belirtti. Kopırkin ayrıca, ABD ve AB'nin Ermeni ortaklarına ilişkilerini çeşitlendirme konusunda yardım etme bahanesiyle Moskova ve Erivan arasındaki müttefiklik bağını zayıflatmayı amaçladığını savunarak, Ermeni müttefiklerinin Batı'daki Rus düşmanı güçlerin ülkelerini Rusya ile bir çatışma cephesi haline getirmesine izin vermeyeceklerine inandıklarını dile getirdi. Bu açıklamalar, Ermenistan'ın Ocak 2025'te ABD ile stratejik ortaklık anlaşması imzalaması ve AB'ye üyelik niyetini açıklamasının ardından geldi.
- Telegram'ın kurucusu Pavel Durov, Telegram kanalından yaptığı duyuruda, 200 katılımcıya kadar destek sunan yeni bir grup görüşme özelliğinin kullanıma sunulduğunu açıkladı. Kullanıcıların bağlantılar, QR kodları veya doğrudan davetler aracılığıyla katılımcıları görüşmelere davet edebileceği belirtilirken, 200 kişilik sınırın bireysel görüşmelere eklenen katılımcılar dahil olmak üzere tüm görüşme türleri için geçerli olduğu ifade edildi. Daha fazla katılımcının gerektiği durumlarda ise Telegram'ın on binlerce kişiyi aynı anda barındırabilen sesli ve görüntülü grup sohbetlerini desteklemeye devam ettiği vurgulandı. Durov, yeni görüşme formatının uçtan uca şifrelemenin yanı sıra blockchain benzeri bir teknolojiyle de korunduğunu, bu sayede görüşmelere gizli katılımın imkansız hale geldiğini ve güvenliğin artırıldığını belirtti.
3 Mayıs Cumartesi
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Rusya’nın 9 Mayıs vesilesiyle ilan ettiği ateşkesi kesin bir dille reddetti. Zelenskiy, ABD'nin önerdiği 30 günlük koşulsuz ateşkes modelini desteklediklerini belirterek, üç-dört günlük bir aranın hiçbir somut sonuç getirmeyeceğini vurguladı. Rusya’nın 8-11 Mayıs tarihleri arasındaki ateşkes teklifini “teatral bir gösteri” olarak nitelendiren Zelenskiy, Moskova’daki Zafer Günü törenine gelecek yabancı heyetlerin güvenliğinden Ukrayna’nın sorumlu tutulamayacağını da ekledi.
- Zelenskiy ayrıca, bazı ülkelerin olası bir ateşkes sonrasında Ukrayna’yı Rusya’yla baş başa bırakmak isteyebileceğine dair sinyaller aldıklarını söyledi. Ateşkesin bile zor bir adım olduğunu belirten Zelenskiy, topraklar ve yaptırımlar gibi konuların çok daha karmaşık olacağını vurguladı. Hangi ülkelerin böyle bir tutum içinde olabileceğini belirtmeyen Zelenskiy, buna rağmen Avrupa’nın Ukrayna’nın yanında kalacağına inandığını ifade etti.
- Kremlin Sözcüsü Peskov, 9 Mayıs’ta ilan edilen ateşkesin amacının, Ukrayna’nın uzun vadeli barış arayışına ne derece hazır olduğunu test etmek olduğunu belirtti. Peskov, Rusya’nın bu ateşkes girişimine Ukrayna’dan belirsiz değil, net ve kesin açıklamalar ile esaslı barışa yönelik adımlar beklediğini ifade etti. Kremlin, Kiev’in Moskova’nın teklifine doğrudan yanıt vermemesini, Ukrayna yönetiminin ideolojik temelinin “neonazizm” olduğu şeklinde değerlendirdi.
- Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitri Medvedev, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin 9 Mayıs’ta Moskova’daki zafer geçidi için güvenlik garantisi veremeyeceklerini söylemesini “sözlü provokasyon” olarak nitelendirdi. Medvedev, gerçek bir provokasyon durumunda Kiev’de “10 Mayıs sabahı olup olmayacağının” garantisi verilemeyeceğini belirterek, bu tür açıklamaların ciddi sonuçları olabileceği uyarısında bulundu. Daha önce Zelenskiy, Rusya’nın ilan ettiği kısa süreli ateşkesi reddetmiş ve ABD’nin önerdiği 30 günlük koşulsuz ateşkeste ısrar ettiklerini açıklamıştı.
- Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuçiç, ABD ziyareti sırasında rahatsızlanarak programını yarıda kesip Belgrad’a döndü ve ardından Belgrad’daki Askeri Tıp Akademisi’ne kaldırıldı. Cumhurbaşkanlığı ofisi, Vuçiç’in sağlık durumu hakkında kamuoyuna daha sonra bilgi verileceğini açıkladı. Vuçiç’in ABD’de Başkan Donald Trump ve bazı Cumhuriyetçi siyasetçilerle görüşmesi planlanmıştı ancak bu ziyaret hastalığı nedeniyle iptal edildi.
- Hindistan Savunma Bakanı Rajnath Singh, Moskova’da düzenlenecek 9 Mayıs Zafer Günü geçidine katılmayacak. Başlangıçta Hindistan’ı Başbakan Narendra Modi’nin temsil etmesi bekleniyordu, ancak Pakistan’la artan gerilim nedeniyle Modi’nin ziyareti iptal edildi. India Today’in Rus yetkililere dayandırdığı haberine göre, Singh’in yerine büyük olasılıkla yardımcısı Sanjay Seth geçide katılacak.
- Reuters'in haberine göre ABD yönetimi, Rusya üzerindeki baskıyı artırmak amacıyla yeni yaptırımlar hazırladı. Ajansa konuşan kaynaklara göre, yaptırımlar özellikle enerji ve bankacılık sektörlerini hedef alacak. Gazprom gibi büyük şirketler de bu kapsamda değerlendiriliyor. Ancak kararın uygulanabilmesi için son söz Başkan Donald Trump’a ait. Şu ana kadar Trump’ın bu konuda net bir tutum sergilemediği belirtiliyor.
Reuters’a konuşan ABD’li yetkililer, yeni yaptırımların Ukrayna krizinde çözüm sürecine ivme kazandırmayı amaçladığını söylüyor. Aynı zamanda, yaptırım paketinde, Rusya’yla doğrudan ticaret yapan ülkelere yönelik %500 oranında ek gümrük vergisi uygulanmasını öngören maddeler de yer alıyor. Senatör Lindsey Graham’ın (fotoğrafta) açıklamasına göre, bu öneri şimdiden 72 senatörün desteğini aldı. Öte yandan, Dışişleri Bakanlığı ve Hazine Bakanlığı konuyla ilgili yorum yapmazken, Kremlin, Batı’nın uyguladığı tüm yaptırımları hukuksuz ilan ederek bunların kaldırılmasını talep etmeye devam ediyor.
- Benzer bir haberi Bloomberg de geçti. Habere göre Amerikan yetkililer, Başkan Donald Trump’a Rusya’ya yönelik ekonomik baskıyı artırmaya dönük yeni seçenekler sundu. Bloomberg’in aktardığına göre, tekliflerin içeriği gizli tutulsa da, bu girişim, Washington’un Moskova üzerindeki baskıyı artırma arayışının sürdüğünü gösteriyor. Haberde ayrıca özellike Trump’ın müttefiki olarak anılan Senatör Lindsey Graham’ın, Rus enerji ürünlerini satın alan ülkelere karşı %500 oranında gümrük vergisi öngören bir yasa tasarısı hazırlaması "gerçekleşme oaslığı yüksek bir adım" olarak niteleniyor.
- ABD Dışişleri Bakanlığı, Ukrayna’ya F-16 savaş uçaklarının teknik desteği ve Ukraynalı pilotların eğitimi için 310,5 milyon dolarlık ekipman ve hizmet satışını onayladı. Pentagon’a bağlı Savunma Güvenliği İşbirliği Ajansı’nın açıklamasına göre, satış kapsamında yedek parçalar, bakım ekipmanları, yazılım desteği, gizli ve açık teknik belgeler ile ABD’li uzmanlardan sağlanacak mühendislik ve lojistik hizmetler yer alıyor.
- Birleşmiş Milletler İşkenceyi Önleme Komitesi, Ukrayna’da esir alınan Rus askerlerine yönelik işkence ve kötü muamele iddiaları nedeniyle ciddi endişe duyduğunu açıkladı. Komite, yayımladığı basın bildirisinde işkencenin hiçbir koşulda meşru gösterilemeyeceğini ve yasaklanmasının mutlak olduğunu vurguladı. Ukrayna makamlarına, gözaltı anından itibaren tüm tutukluların temel insan haklarını güvence altına almaları ve esirlere kendi seçecekleri bir doktor tarafından ücretsiz sağlık muayenesi imkânı tanımaları yönünde çağrıda bulunuldu.
- NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, üye ülkelerin savunma harcamalarını toplamda gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYİH) %5’ine çıkaracak yeni bir plan önerdi. Reuters’a konuşan kaynaklara göre plan, mevcut %2 hedefinin %3,5’e yükseltilmesini ve ayrıca %1,5 oranında güvenlik bağlantılı harcamaların (örneğin askeri teçhizat taşımak için yol ve köprülerin onarımı gibi) eklenmesini içeriyor. Rutte’nin planı, haziran ayında Lahey'de yapılacak NATO zirvesine yönelik hazırlık kapsamında gündeme geldi. NATO temsilcisi Allison Hart, Genel Sekreter’in bu konuda müttefiklerle yoğun temas halinde olduğunu ve sadece savunma değil, altyapı ve direnç gibi alanlarda da yatırım yapılması gerektiğini vurguladı.
- Eski Rosnano başkanı Anatoliy Çubays, devlet şirketi tarafından açılan 5,6 milyar rublelik tazminat davası kapsamında mal varlığına getirilen tedbirin kaldırılması için Moskova Tahkim Mahkemesi’ne başvurdu. Rosnano’nun, Çubays döneminde başlatılan ancak başarısız olan esnek ekranlı tablet projesi nedeniyle uğradığı zararın karşılanması talebiyle açtığı dava sonucu, Çubays ve diğer eski yöneticilerin mülklerine el konmuştu. Çubays ise, davanın temelsiz olduğunu ve mal kaçırma şüphesine dair bir delil bulunmadığını savunarak tedbirin iptalini talep ediyor.
2 Mayıs Cuma
- ABD’li yetkililer, Başkan Donald Trump için Rusya üzerindeki ekonomik baskının artırılmasına yönelik çeşitli seçenekler hazırladı. Bloomberg’in kaynaklara dayandırdığı haberde bu planların ayrıntıları açıklanmadı. Yetkililer, Trump’ın henüz karar vermediğini çünkü Ukrayna’daki çatışmanın sona erdirilmesine yönelik diplomatik çabaların sürdüğünü belirtti.
ABD’nin Rusya’ya doğrudan baskı uygulama olasılığına dair bir haber de Politico tarafından yayınlandı. Gazeteye konuşan bir kaynak, “Bir sonraki adım yeni yaptırımlar olabilir. Eğer başkan bu yola gitmeye karar verirse,” ifadelerini kullandı.
- Avrupa Birliği, ABD bu rolden vazgeçse dahi, Ukrayna’daki çatışmanın çözümünde arabulucu olmayı planlamıyor. Bu açıklamayı AB Dış Politika Servisi temsilcisi Anvar el-Anuni yaptı.
El-Anuni “El önceliğimiz Ukrayna’nın güçlü konumunu güvence altına almak. Askeri yardımı artırmaya devam ediyoruz. AB ülkeleri bu yıl için 23 milyar avroluk yardım sözü verdi. Ayrıca mühimmat sevkiyat planının üçte ikisini yerine getirmiş durumdayız,” dedi.
- Belçikalı saklama kuruluşu Euroclear, Rusya’ya ait dondurulmuş varlıklardan 3 milyar avronun çözülerek yeniden dağıtılmasını planlıyor. Reuters’ın ulaştığı kaynaklar ve bir belgeye göre, bu para, Rusya tarafından el konulan Batılı yatırımcılara tazminat olarak aktarılacak.
Ajansa konuşan kaynaklar, Euroclear’ın Belçika makamlarından Mart ayında bu paranın aktarımı için izin aldığını söyledi. Şirket, 1 Nisanda müşterilerine yapılacak ödemeler hakkında bilgi verdi. Hangi Rus mal sahiplerine ait fonların kullanılacağı ise açıklanmadı.
- CNN’in ABD ve diğer Batılı ülkelerin istihbaratına dayandırdığı haberine göre, Rusya'nın Ukrayna’daki askeri hedeflerinde değişiklik yaşanmış olduğu sanılıyor. Batılı istihbarat servisleri, Moskova’nın artık daha kısa vadeli hedeflere yöneldiğini, önceliğini kontrol altına aldığı bölgelerdeki mevzilerini güçlendirmeye ve savaş koşullarında ekonomisini canlandırmaya verdiğini değerlendiriyor. Haberde, ABD ve Ukrayna’dan üst düzey isimlerin, bu değişikliğin Moskova’nın Washington’la ilişkileri iyileştirme arzusuyla bağlantılı olabileceği görüşüne yer verildi. Ancak kaynaklar, Kremlin’in nihai hedeflerinden vazgeçmediğini, yeni Ukrayna topraklarının kontrol altına alınmasının hâlâ stratejik planda yer aldığını da vurguladı. Öte yandan Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, kısa süre önce yaptığı açıklamada, Başkan Putin’in savaşın başındaki hedeflerinden sapmadığını ve “Rusya'nın ulusal güvenliğini sağlama” amacının hâlâ geçerli olduğunu belirtmişti.
- Ukrayna, geçtiğimiz perşembe günü ABD ile imzaladığı doğal kaynaklara ilişkin anlaşmada güvenlik garantisi elde etmeyi başaramadı. The New York Times’ın aktardığına göre, Kiev'in en önemli taleplerinden biri olan bu güvence, ABD Hazine Bakanı Scott Bessent ile Ukrayna Ekonomi Bakanı Yuliya Sviridenko tarafından imzalanan nihai metne dahil edilmedi. Yine de anlaşma, Rusya ile barış sağlanamaması durumunda Washington’un Ukrayna’ya askeri yardımı artırmasına olanak tanıyor.
- Ukrayna ile ABD arasında imzalanan yeraltı kaynakları anlaşmasına dair tartışmalar büyüyor. Ukrayna parlamentosundaki “Avrupa Dayanışması” fraksiyonunun başkanı İrina Geraşçenko, yalnızca kamuoyuna açıklanan çerçeve anlaşmanın değil, bunun yanı sıra iki teknik belgenin daha imzalandığını ileri sürdü. Geraşçenko bu iki belgeyi “gizli” olarak niteledi ve “süresiz taahhütlerin tüm detaylarının” bu belgelerde gizlendiğini söyledi. Ancak Başbakan Denis Şmıgal, bu iddiaları doğrudan doğrulamadı. Parlamentoda yaptığı konuşmada yalnızca çerçeve anlaşmanın onaylanması gerekeceğini, diğer belgelerin teknik nitelikte olduğunu ve yasama oylamasına ihtiyaç duymadığını belirtti.
Şmıgal’in açıklamasına göre çerçeve belge 8 Mayıs’ta parlamentoda oylanacak. Diğer belgeler ise Amerikan tarafıyla yapılan teknik müzakerelerin ardından imzalanacak “uygulama metinleri” olarak tanımlanıyor. Buna karşın, CNN ve Politico gibi Amerikan medya kuruluşları, ABD yönetiminin üç belgenin aynı anda imzalanması konusunda ısrar ettiğini ve bu yönde baskı yaptığını yazdı.
Financial Times ise, Hazine Bakanı Scott Bessent’in Ukrayna Ekonomi Bakanı Yuliya Sviridenko’ya, “ya tüm belgeleri imzala ya da eve dön” şeklinde mesaj verdiğini aktardı. Anlaşma kapsamında kurulacak Yatırım Fonu’nun ABD’de tescil edileceği, ancak fonun hesabının Ukrayna’da tutulacağı açıklandı. Fonun ilk on yıl boyunca yalnızca Ukrayna’daki projelere yatırım yapması öngörülüyor. (RBC)
- ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Fox News’a verdiği demeçte, Ukrayna’nın Rusya’yı 2014 sınırlarına kadar geri püskürtmesinin mümkün olmadığını söyledi. Rubio’ya göre, çatışmanın askeri bir çözümü bulunmuyor; ne Rusya tüm Ukrayna’yı kontrol edebilir, ne de Ukrayna, kaybettiği bölgeleri tamamen geri alabilir. Rubio, Başkan Donald Trump’ın göreve dönüşünden bu yana barış için yoğun çaba harcadığını ve tarafların anlaşmaya hiç olmadığı kadar yaklaştığını belirtti. Ancak iki tarafın pozisyonlarının hâlâ birbirine uzak olduğunu vurguladı. Rusya Dışişleri Bakanlığı da kısa süre önce, Ukrayna’nın 1991 sınırlarına dönmesine asla izin vermeyeceklerini açıklamıştı.
- Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB), Dağıstan’ın Hasavyurt kentinde 9 Mayıs’ta emniyet birimlerine ait bir binanın önünde bombalı saldırı düzenlemeyi planladığı öne sürülen bir kadının gözaltına alındığını duyurdu. 1996 doğumlu Rusya vatandaşı olan zanlının, ülkede yasaklı bir uluslararası terör örgütüne bağlılık gösterdiği belirtildi. FSB, kadının evinde patlayıcı yapımında kullanılan maddelerin ele geçirildiğini, telefonunda ise Telegram üzerinden bir “İslami grup” aracılığıyla temas kurduğu şahıstan aldığı talimatlar ve örgüte bağlılık yemini içeren yazışmalar bulunduğunu açıkladı. Zanlının ifadesine göre, kendisini “Abdullah” olarak tanıtan kişi patlayıcıları ya bir yere yerleştirmesini ya da kendini patlatmasını istemiş.
Реклама