Rusya bölgelerinde bütçe krizi derinleşiyor: Kimler zorda?
Rusya’nın birçok bölgesinde bütçe açığı hızla büyüyor. En ağır tablo Kemerovo bölgesinde ortaya çıktı. Bölge yönetiminin açıkladığı verilere göre, 2025 yılının ilk yarısında gelir ve giderler arasındaki fark 36 milyar rubleye ulaştı. Bu rakam, yıl sonunda öngörülen açığın 2,2 katı oldu. Bölgenin Moskova’ya olan toplam borcu 100 milyar rubleyi aştı.
N. İzvestiya'ya konuşan uzmanlara göre, krizin temelinde kömür sektöründeki çöküş yer alıyor. Avrupa Birliği’nin 2022’de Rus kömürüne uyguladığı ambargo, dünya fiyatlarındaki düşüş ve Çin’in ek gümrük vergileri Kemerovo’nun ana gelir kaynağını vurdu. Peşinden de bölgedeki metalürji sanayi sarsıldı ve adeta “mükemmel fırtına” yaşandı.
Benzer bir tablo diğer bölgelerde de görülüyor. Rostov bölgesinde 2025 için planlanan bütçe fazlası yerine yılın ilk yarısında 12,4 milyar ruble açık kaydedildi. Yıl sonunda bu açığın 23 milyara çıkması bekleniyor.
Başkurdistan’da planlanan 4 milyarlık bütçe açığı, ilkbaharda ikiye katlandı. Yakutistan’da ise harcamalar, öngörülen planın yüzde 300 üzerine çıktı.
Moskova Devlet Üniversitesi profesörü Natalya Zubareviç, “Hiçbir zaman bu ölçüde açıklar görülmedi. Normalde sözleşmeler yılın sonunda ödenir, şimdi ise ilk çeyrekten tablo alarm veriyor” değerlendirmesinde bulundu.
Uzmanlara göre bütçe gelirlerindeki düşüş, hem sanayi sektörünün hem de tarımın zayıflamasından kaynaklanıyor.
Rostov’da kuraklık ve yüksek faiz oranları nedeniyle çiftçiler mahsulün üçte birini kaybedebilir. Kemerovo’da en modern işletmeler bile zarar açıklıyor.
Petrol üreten bölgelerde ise yaptırımlar ve ihracat düşüşü vergi gelirlerini azalttı. Öte yandan federal bütçeden bölgelere aktarılan transferler son iki buçuk yıldır reel olarak azalıyor. Eski Merkez Bankası başkan yardımcısı Oleg Viyugin, petrol ve gaz gelirlerinin bu yıl 11 trilyondan 5–6 trilyona düşeceğini öngörüyor.
Bölgesel bütçelerin büyük kısmı sosyal harcamalara gidiyor. Eğitim, sağlık, sosyal yardım ve konut-hizmet altyapısı toplam giderlerin yaklaşık üçte ikisini oluşturuyor. Artan enflasyon ve yükselen tarifelerle birlikte bu kalemlerde kesinti yapmak imkânsız hale geliyor. Bu nedenle bölgeler altyapı yatırımlarını ertelemek zorunda kalıyor.
Yılın ilk çeyreğinde hiçbir bölge konut ve altyapı modernizasyonuna para ayırmadı. Bu da vatandaşların daha uzun süre eskiyen boru hatları ve hizmet sorunlarıyla yaşamak zorunda kalacağı anlamına geliyor. Uzmanlar, mevcut tabloyu özetlerken “bölgelerde bir şeyler yolunda gitmiyor” ifadesini kullanıyor.
18.8.2025
Реклама