Rusya gümrüklerinde yeni dönem: Vergi riskleri tartışması
RBC'nın derlemesine göre gümrüklerde ithalatçıların daha dikkatli olmaları gereken bir dönemden geçiliyor. Rusya Yüksek Mahkemesi (Verhovnıy Sud), son dönemde ithalatla ilgili gümrük ihtilaflarında önemli kararlar vererek uygulamada yeni bir çerçeve çizdi. Kararlar özellikle gümrük kıymetinin belirlenmesinde kullanılan lisans bedelleri (royalty — «роялти»), ödeme aracılarının (payment agents — «платёжные агенты») rolü ve değer tespit yöntemleri konusunda ithalatçılara doğrudan yansıyabilecek. Gümrük idaresi ile yaşanabilecek olası ihtilaflar karşısında ithalatçıların belge ve hesaplama yöntemlerini dikkatle yapılandırması artık daha kritik hale geldi.
Tartışmalı konulardan biri, lisans veya marka kullanım bedellerinin gümrük kıymetine dahil edilip edilmeyeceği. Yüksek Mahkeme, ithalatçı şirketlerin bu ödemelerin hangi ürünlerle ilgili olduğunu açık şekilde ortaya koyamaması halinde, gümrük makamlarının tüm rüsumu tahsil edebileceğini kabul etti. Örneğin, Rusya’ya bileşen olarak ihraç edilen ürünlerde, bu ürünler üzerinden alınan lisans bedellerinin oranı belirlenemediği takdirde, gümrük kıymeti toplam royalty tutarına göre artırılabiliyor.
Bir diğer önemli mesele ise ödeme aracısı (payment agent) kullanımı. Son dönemde bazı Türk ihracatçılar, Batı yaptırımları nedeniyle Rusya’daki alıcılardan doğrudan ödeme almakta zorlandıkları için üçüncü ülke aracılığıyla tahsilat yapmayı tercih ediyor. Ancak Rus gümrükleri, bu aracılara ödenen komisyonları da bazen mal bedeline dahil ederek ek vergi talebinde bulunabiliyor. Ancak Yüksek Mahkeme’nin haziran ayında verdiği karara göre, eğer bu aracı alıcının inisiyatifiyle devreye giriyorsa ve satıcının sözleşmesel şartlarının bir parçası değilse, bu bedel gümrük kıymetine dahil edilemeyecek.
RBC raporuna göre Rusya’daki bazı davalarda ise gümrük idarelerinin, ithalatçılardan yeterli belge temin edilememesi durumunda kıymeti kendi hesaplamalarıyla belirlediği görüldü. Bu durumda kullanılan yöntem genellikle «computed value method» — «расчётный метод» olarak tanımlanıyor. Mahkeme kararlarına göre bu yöntem ancak belirli koşullar altında ve şeffaf hesaplamalara dayalı olarak uygulanabilir. Aksi halde keyfi değerlendirmenin önü açılıyor. Firmaların bu nedenle sevkiyat öncesi tüm lisans sözleşmeleri, fiyatlandırma yapıları ve mali belgeleri eksiksiz sunması gerekiyor.
Uzmanlara göre Rusya’ya ihracat yapan firmalar açısından bu kararlar özellikle dikkatle takip edilmeli. Rusya gümrüğünün rüsum hesaplamalarında daha sert ve ayrıntıcı bir yaklaşıma geçtiği gözlemleniyor. Ödeme aracıları ve marka lisansları gibi unsurlar, görünürde tali detaylar olsa da artık doğrudan vergi riskine dönüşebilir. İlgili şirketlerin bu tür riskleri en aza indirmek için sözleşme tasarımlarında açık hükümlere yer vermesi, ithalat işlemlerine aracılık eden tarafların fonksiyonlarını net biçimde tanımlaması tavsiye ediliyor.
21.7.2025
Реклама