AB'den Trump'a imzalı garanti: Rus gaz ve petrolüne veda
Rusya'nın Ukrayna'daki askeri operasyonu. Son gelişmeler:
28 Temmuz Pazartesi
- Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD Başkanı Donald Trump ile İskoçya'da yaptığı görüşmelerin ardından, Avrupa Birliği'nin Rusya'dan alınan petrol ve gazı üç yıl içinde ABD’den tedarik edilecek enerjiyle değiştirmeyi kabul ettiğini açıkladı. Von der Leyen, Avrupa’nın halen “çok fazla” Rus hidrokarbonu ithal ettiğini belirterek, bu duruma son verilmesinin hedeflendiğini vurguladı. Anlaşma kapsamında AB, 2027 yılına kadar Rus enerjisinden tamamen vazgeçmeyi ve üç yıl içinde ABD’den 750 milyar dolarlık sıvılaştırılmış doğalgaz ve nükleer yakıt satın almayı taahhüt etti.
Anlaşmanın sadece enerjiyle sınırlı kalmadığı, otomotiv, yarı iletken ve ilaç sektörlerini de kapsadığı belirtildi. Bu sektörlerde ABD’ye uygulanan gümrük vergileri yüzde 30'dan yüzde 15'e indirilecek. Bazı ürünler için (örneğin uçak ve yedek parçaları) tarifeler sıfırlanırken, alkol gibi bazı mallar için henüz mutabakat sağlanamadı. Trump ise Avrupa’nın ABD’ye 600 milyar dolarlık yatırım yapmayı ve “devasa miktarda” askeri teçhizat satın almayı kabul ettiğini duyurdu. Kremlin sözcüsü Peskov ise, Avrupa’nın Rus enerjisinden vazgeçmesinin en büyük faydasını ABD’nin sağladığını, çünkü bu ülkenin Avrupa’ya daha pahalı enerji satma fırsatı bulduğunu söylemişti.
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile yaptığı telefon görüşmesinde, Kiev'in Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile en geç ağustos ayı sonuna kadar zirve düzenleme teklifini ele aldıklarını açıkladı. Zelenskiy, bu görüşmede Avrupa temsilcilerinin de mutlaka yer alması gerektiğini vurguladı. Kiev, İstanbul’daki son doğrudan temasların ardından bu zirveye Zelenski ve Putin’in yanı sıra, ABD Başkanı Donald Trump ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katılmasını önerdi. Macron ise görüşme sonrası yaptığı açıklamada, Fransa’nın Ukrayna’ya desteğini sürdüreceğini ve Rusya’ya baskının artırılacağını söyledi.
- ABD Başkanı Donald Trump’ın özel temsilcisi Steven Witkoff, Fox News’e verdiği röportajda, Rusya-Ukrayna savaşının sona erdirilmesinin ve Orta Doğu’da kalıcı barışın sağlanmasının Trump’ın görev süresi sona ermeden önce gerçekleşmesini umduğunu söyledi. Witkoff, “Bu savaş hiç başlamamalıydı. Başkan haklı. Barış anlaşmasının imzalanması ve çatışmanın bitirilmesi, görevimin en anlamlı sonucu olur,” ifadelerini kullandı. Ayrıca Avraam Anlaşmaları’nın genişletilmesi, Gazze’de istikrar sağlanması ve Orta Doğu’da uzun vadeli barışın tesis edilmesinin, bu dönemin en büyük başarıları arasında olabileceğini belirtti.
- Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić, ülkesinin Rusya'ya yönelik yaptırımları destekleme niyetinde olmadığını vurgulayarak, Sırbistan’ın bağımsız bir dış politika izlediğini söyledi. Vučić, Avrupa İşleri Bakanı Nemanja Starović’in AB’nin Rusya’ya karşı yaptırımlarına destek verebileceklerine dair açıklamasını “dikkatsizce” yapılmış bir ifade olarak nitelendirdi ve Rus medyasındaki bazı çevrelerin bu tür fırsatları beklediğini belirterek, “Hepsini hayal kırıklığına uğratacağım. Sırbistan, Rusya Federasyonu’na yaptırım uygulamayacak,” dedi. Vučić ayrıca, temmuz ayı başından bu yana Sırbistan’ın tek bir mermi dahi ihraç etmediğini ve ülkesinin herhangi bir savaşın tarafı gibi görünmemesi için titizlikle hareket ettiğini kaydetti. Başbakan Djuro Maçut da benzer şekilde, mevcut hükümet döneminde Rusya’ya yaptırım uygulanmayacağını taahhüt etmişti.
- Tayvan’ın 2025 yılının ilk yarısında gerçekleştirdiği insansız hava aracı (İHA) ihracatı geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 750’ye yakın artışla 11,89 milyon dolara ulaştı. En büyük alıcı, toplam ihracatın yüzde 54’ünden fazlasını tek başına gerçekleştiren Polonya oldu. Avrupa Birliği ülkelerinden Almanya 1,46 milyon dolarlık alımla üçüncü, Çekya ise 1,04 milyon dolarla dördüncü sırada yer aldı. ABD 1,55 milyon dolarlık ithalatla ikinci sırayı alırken, ilk beşi 1 milyon dolarlık alımla Hong Kong tamamladı. Bu beş ülke, Tayvan’ın toplam İHA ihracatının yüzde 97’sini oluşturdu.
- Avusturya Dışişleri Bakanı Beate Meinl-Reisinger, ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna’ya yönelik tutumunu sert sözlerle eleştirerek, Trump’ın Kırım ve doğu Ukrayna’nın bazı bölgelerini “mavi çerçeveli bir tabakta” Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e sunduğunu söyledi. Welt gazetesine verdiği demeçte, Trump’ın Ukrayna’nın NATO üyeliğini de gözden çıkardığını belirten Meinl-Reisinger, Rusya’nın barış isteseydi çoktan ateşkes görüşmelerine başlamış olması gerektiğini svaundu. Bakan ayrıca, Avusturya’nın tarafsızlık ilkesini yeniden değerlendirmeye açık olduğunu ve NATO’ya katılım konusunun gündeme gelebileceğini söyledi.
27 Temmuz Pazar
- Leningrad Bölgesi Valisi Aleksandr Drozdenko, pazar sabahı bölgenin şimdiye kadarki en büyük insansız hava aracı (İHA) saldırısına uğradığını duyurdu. Vali, Telegram üzerinden yaptığı açıklamada, sanayi ve askeri hedefleri vurmayı amaçlayan saldırının tamamen püskürtüldüğünü ve toplam 51 İHA’nın düşürüldüğünü belirtti. Hava savunma sistemlerinin yanı sıra Leningrad Askeri Bölgesi ve Leningrad Deniz Üssü'ne bağlı birliklerin saldırıya karşı koyduğunu söyleyen Drozdenko, tüm askeri personele gösterdikleri çaba ve bölge havasahasını koruma konusundaki kararlılıkları için teşekkür etti. Daha önceki resmi açıklamalarda, saldırı sonucu bir sivilin hayatını kaybettiği bildirilmişti.
- Başkan Vladimir Putin, Donanma Günü dolayısıyla St. Petersburg’a geldi; ancak güvenlik gerekçeleriyle geleneksel deniz geçit töreni iptal edildi. Putin, Rus donanmasının dört deniz bölgesinde eş zamanlı yürüttüğü "Temmuz Fırtınası" tatbikatlarını video bağlantısıyla izledi ve donanma mensuplarını tebrik etti. 150'den fazla gemi, 120 hava aracı ve 15 bin askerin katıldığı tatbikatlarda, deniz saldırılarını püskürtme ve özel askeri operasyonlarda edinilen tecrübelerin uygulanması gibi karmaşık senaryolar çalışıldı. Putin ayrıca, bu yıl içinde beş deniz piyade tugayının tümen düzeyine çıkarılacağını, bu sayede donanmanın saldırı ve savunma kapasitesinin ciddi biçimde artacağını açıkladı.
BFM'nin aktardığına göre Putin’in ziyareti, aynı gece gerçekleşen büyük bir İHA saldırısının hemen ardından geldi. Özellikle Leningrad bölgesi yoğun hedef haline gelirken, ondan fazla İHA düşürüldü. Gatchina, Voiskovitskoye, Kingisepp ve Primorsk sanayi bölgelerine İHA parçaları düştü; Lomonosovsky ilçesinde özel konut alanında yangın çıktı ve bir kadın yaralandı. Saldırı nedeniyle Pulkovo Havalimanı birkaç saat kapalı kaldı, 100'e yakın sefer aksadı, bölgede mobil iletişimde aksamalar yaşandı. Hava savunma sistemlerinin sesleri St. Petersburg'un çeşitli bölgelerinde duyuldu, birçok sakin gece boyunca gökyüzünde patlamalar olduğunu bildirdi.
- ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Başkan Donald Trump’ın Ukrayna’daki çatışmanın çözümüne yönelik temaslarının sonuçsuz kalmasından ötürü sabrını yitirmeye başladığını söyledi.
Fox News’e verdiği demeçte Rubio, Trump’ın halen barıştan yana olduğunu ancak artık somut adımlar görmek istediğini belirtti. “Başkan, temasların hiçbir sonuca ulaşmamasından dolayı hayal kırıklığı içinde. Rus tarafının savaşı sona erdirmek için bir adım atmasını beklemek konusunda sabrı tükeniyor" dedi.
Temmuz ortasında yaptığı açıklamada Trump, Rusya’nın pozisyonundan dolayı "son derece memnuniyetsiz" olduğunu belirtmiş ve ateşkes sağlanmaması durumunda yaklaşık yüzde 100 oranında ikincil gümrük tarifeleri uygulama tehdidinde bulunmuştu. Bu tehdit için 50 günlük bir süre tanıyan Trump, yine de tarafsız kaldığını savunmuştu. Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov ise Trump’ın sert üslubunun alışıldık olduğunu ifade ederek, Rusya’nın Washington’la diyalog kurmayı ve ciddi biçimde zarar görmüş ikili ilişkileri onarmayı sürdüreceğini kaydetti.,
- Rusya Savunma Bakanlığı’nın açıklamasına göre, 21:50 ile 05:20 (Moskova saatiyle) arasındaki gece saatlerinde ülkenin çeşitli bölgelerine yönelik gerçekleştirilen geniş çaplı insansız hava aracı saldırılarında, hava savunma sistemleri toplam 99 Ukrayna menşeli sabit kanatlı İHA’yı düşürdü.
En yoğun saldırı Bryansk bölgesinde gerçekleşti ve burada 36 İHA etkisiz hale getirildi. Smolensk bölgesinde 21, Kaluga’da 10, Volgograd ve Rostov bölgelerinde ise dokuzar İHA vuruldu. Ayrıca Kırım’da dört, Voronej ve Kursk’ta ikişer, Karadeniz üzerinde de ikişer İHA düşürüldü. Moskova bölgesi ile Nijniy Novgorod, Oryol ve Tambov bölgelerinde ise birer İHA imha edildi. Rostov’da can kaybı yaşanmazken, Smolensk Valisi Vasiliy Anohin saldırılarda herhangi bir hasar bildirilmediğini belirtti.
- Öte yandan, Volgograd bölgesinde düşen bir İHA parçası nedeniyle demiryolu enerji hattında kısa süreli aksama meydana geldi. Vologograd Bölge Valisi Andrey Boçarov, gece saatlerinde Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin bölgeye insansız hava araçlarıyla (İHA) saldırı girişiminde bulunduğunu, Oktiyabrskiy ilçesinde düşen İHA parçalarının demiryolu hattındaki elektrik iletim sistemine zarar vererek enerji kesintisine yol açtığını söyledi. Boçarov, Rus Demiryolları (RJD) ve acil müdahale ekiplerinin bölgede onarım ve hasar tespit çalışmalarına başladığını duyurdu. Volgograd Havalimanı'nın da geçici süreyle uçuşlara kapatıldığı bildirildi. Haziran ayında da benzer bir saldırı nedeniyle Don Nehri üzerindeki bir köprü geçici olarak ulaşıma kapatılmıştı.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Donanma Günü vesilesiyle yaptığı açıklamada, ülkenin nükleer üçlüsünün deniz unsurlarının gücünü artırmaya devam ettiğini belirtti. Bu stratejik kapasitenin temelini nükleer denizaltı filosunun oluşturduğunu vurgulayan Putin, atom denizaltısı "Knyaz Pojarskiy"nin inşasının tamamlandığını, iki "Borey-A" sınıfı denizaltı ile altı "Yasen-M" sınıfı çok amaçlı denizaltının ise farklı inşa aşamalarında olduğunu ifade etti. 2024’te onaylanan ve 2050’ye kadar uzanan yeni deniz stratejisine de değinen Putin, modern Rus donanmasının hızla değişen jeostratejik koşullara uyum sağlayabilme yeteneğine sahip olacağını vurguladı. Putin ayrıca uluslararası iş birliğinin ancak eşitlik ve karşılıklı saygı temelinde gelişebileceğini belirtti. Donanma personelinin askeri operasyonlara aktif katılımını takdir eden Putin, bugüne dek 50 binden fazla denizcinin ödüllendirildiğini, 35’inin ise Rusya Kahramanı unvanına layık görüldüğünü söyledi. Öte yandan, 27 Temmuz’da St. Petersburg’da yapılması planlanan Donanma Günü geçit töreni ve havai fişek gösterisinin iptal edildiği bildirildi.
- Business Insider’ın aktardığına göre NATO, Rusya’nın Kaliningrad bölgesindeki askeri faaliyetlerini "gökyüzündeki gözler" olarak adlandırılan AWACS (havadan erken uyarı ve kontrol) sistemleri aracılığıyla takip ediyor. Yayın, bir muhabirinin bu uçuşlardan birine katılarak edindiği izlenimleri paylaştı. Boeing E-3 tipi bir AWACS uçağının sekiz saat boyunca Baltık Denizi ve Kaliningrad çevresinde devriye uçuşu gerçekleştirdiği, uçaktaki kontrol panelinde üçgen ve U biçiminde sembollerle bölgede bulunan savaş gemileri, savaş uçakları ve diğer askeri unsurların konumlarının işaretlendiği belirtildi. Bu sistemler, hava, kara ve deniz hedeflerini uzun menzilden tespit etmenin yanı sıra, müttefik kuvvetler arasında koordinasyon ve yönlendirme işlevi de görüyor.
- Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı Dış Politika Danışmanı Hikmet Hacıyev, Aralık 2024’te Kazakistan’ın Aktau kenti yakınlarında düşen AZAL havayollarına ait Embraer 190 tipi uçağın sorumluluğunu Rusya’nın üstlenmesini beklediklerini açıkladı. Berliner Zeitung’a konuşan Hacıyev, kazanın Azerbaycan ile Rusya arasındaki ilişkilerde soğukluk yarattığını belirterek, "olayın Rus hava sahasında meydana geldiğini ve nasıl gerçekleştiğinin artık sır olmadığını" söyledi. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 19 Temmuz’da yaptığı açıklamada, Moskova’nın yedi ay boyunca kazayla ilgili herhangi bir resmi yanıt vermemesi gerekçesiyle Rus yetkililere karşı dava hazırlığında olduklarını duyurmuştu. 25 Aralık’ta Grozni’ye inemeyen uçak, yönlendirildiği Mahaçkala’ya da ulaşamadan Aktau yakınlarında düşmüş, 67 yolcudan 39’u hayatını kaybetmişti. Rosaviatsiya, o gün Grozni üzerinde Ukrayna İHA’ları nedeniyle özel hava sahası önleminin yürürlükte olduğunu açıklamış, olay sonrası Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Azerbaycan lideri Aliyev’i arayarak trajik olay için özür dilemişti.
- The Economist dergisi, lazer silahlarının ucuz kullanım maliyeti nedeniyle insansız hava araçlarına (İHA) karşı “ideal katil” olarak öne çıktığını yazdı. Roketlerle kıyaslandığında yalnızca birkaç dolara mal olan lazer atışları, başta ABD, Rusya, Ukrayna ve İsrail olmak üzere birçok ülkenin bu teknolojiyi İHA tehdidine karşı denemeye başlamasına yol açtı. ABD'nin yüksek enerjili lazerleri 1960’lardan beri geliştirmeye çalıştığı ancak teknolojinin yeterli güç sağlayamaması nedeniyle uzun süre sınırlı kaldığı belirtildi. Ancak İHA’ların yaygınlaşmasıyla birlikte düşük güçlü lazerlerin bu küçük hedeflere karşı etkili hale geldiği vurgulandı. Rusya bu yıl sekiz farklı lazer kompleksini test ettiğini açıklarken, Ukrayna da “Trizub” adlı kendi lazer sistemini kullanıma aldığını duyurdu. İsrail ise “Demir Kiriş” adlı sistemi geliştiriyor. İngiltere’nin 135 milyon dolarlık Dragonfire sistemi örneğinde olduğu gibi, bu silahların üretimi pahalı olsa da, kullanım başına maliyetlerinin düşüklüğü onları modern savaşta giderek cazip hale getiriyor.
- Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Ukrayna’nın Avrupa Birliği’ne üye olmaması gerektiğini, bunun yerine Rusya ile AB arasında bir tampon devlet rolü üstlenmesinin daha uygun olacağını savundu. Telex’in aktardığı demecinde Orban, Ukrayna’nın üyeliğinin kabul edilmesi halinde savaşın Avrupa topraklarına daha doğrudan sirayet edeceğini ve bunun Macaristan için varoluşsal bir tehdit oluşturacağını belirtti. Orban, Ukrayna’nın düşman olarak görülmediğini ancak tam üyelik yerine AB ile sözleşmeye dayalı bir iş birliği modelinin daha güvenli olduğunu ifade etti. Kendi ülkesinin de zamanında Sovyetler Birliği’nin batı sınırında bir tampon bölge olarak konumlandığını hatırlatan Orban, bu kaderin ne anlama geldiğini çok iyi bildiklerini ve Ukrayna’nın da bu gerçeği kabul etmesi gerektiğini söyledi. Ayrıca Orban geçen yıl Ukrayna’ya, Rusya ile daha avantajlı şartlarda bir ateşkes arayışına girmesi tavsiyesinde bulunduğunu ancak bu önerinin dikkate alınmadığını ve Kiev’in şimdi bunun bedelini ağır ödediğini dile getirdi.
- Eski Avustralya Başbakanı Malcolm Turnbull, ABD Başkanı Donald Trump’ın, Vladimir Putin, Benyamin Netanyahu ve Viktor Orban gibi liderleri saygı duyulacak kişiler olarak gördüğünü çünkü bu liderlerin ülkelerinin çıkarlarını sert biçimde savunduklarını söyledi. Bloomberg’e konuşan Turnbull, Trump’ın saygısını kazanmanın yolunun, onun gibi kendi ulusal çıkarları için mücadele eden kararlı bir tutum sergilemekten geçtiğini vurguladı. Washington’a gidip Trump’a yağcılık yapmanın bir anlamı olmadığını belirten Turnbull, “İmparatorluğun başkentinde hürmet zaten varsayılır” dedi.
- The Sunday Times’ın aktardığına göre, More in Common düşünce kuruluşunun yaptığı bir ankette, halkın büyük çoğunluğu Rusya’yı hem İngiltere’nin en büyük düşmanı hem de dünyanın en güçlü ülkelerinden biri olarak görüyor. 2000'den fazla kişiyle yapılan araştırmaya göre, katılımcıların %65’i Rusya’yı İngiltere için başlıca tehdit olarak tanımlarken, bu oran İran için %51, Çin için ise %33 olarak kaydedildi. Aynı zamanda, Rusya, yalnızca ABD (%72) ve Çin’in (%54) ardından dünyanın en güçlü üçüncü ülkesi olarak sıralandı. Ukrayna’daki çatışmaya ilişkin olarak ise, ankete katılanların %54’ü ateşkes sağlanması halinde İngiliz askerlerinin barış gücü kapsamında görev yapmasını destekledi. Yardım biçimleri arasında öncelik askeri destek (%24) olurken, bunu insani yardım (%17), Rusya’ya yönelik yaptırımlar (%14) ve Ukraynalı mültecilere kabul (%6) izledi.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, ‘Rusya Fırsatlar Ülkesi’ adlı Devlet Başkanlığı Platformu çerçevesinde düzenlenen bir etkinlikte Uluslararası Rusofobi ile Mücadele Günü kabul edilmesi gerektiğini belirtti. Zaharova, “Son birkaç yıldır Uluslararası Rusofobi ile Mücadele Günü olması gerektiğine daha çok ikna olduğumu düşünüyorum” ifadelerini kullandı. Batı'nın ortaya çıkardığı Rusofobi ve propagandasının birçok trajediye yol açtığına dikkat çeken Zaharova, “Rusofobinin cehennem bayrakları altında terörist Kiev rejimine silah teslimatları yapılıyor. Rusofobi bayrakları altında farklı milletlerden çocuklar öldürülüyor” vurgusunu yaptı. (Sputnik)
26 Temmuz Cumartesi
- Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 25 Temmuz’daki oturumunda ABD ve Çin’in daimi temsilcileri Ukrayna savaşı üzerinden sert bir tartışmaya girdi. ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Dorthy Shea, Çin’i Rusya’ya dolaylı destek vermekle suçlayarak, özellikle çift kullanımlı (hem sivil hem askeri amaçlı) malların ihracatının durdurulması gerektiğini savundu. Shea, Çin’in Rusya'nın saldırganlığını beslediğini öne sürdü ve Pekin'i bu tutumdan vazgeçmeye çağırdı. Bu suçlamalara Çin’in BM Daimi Temsilci Yardımcısı Geng Shuang yanıt verdi. Çin'in savaşın tarafı olmadığını, ölümcül silah göndermediğini ve özellikle insansız hava araçları dahil olmak üzere çift kullanımlı ürünlerin ihracatını sıkı denetim altında tuttuğunu belirten Geng, ABD'yi suçlamaları Pekin'e yönelterek çatışmayı kışkırtmakla itham etti. Çinli temsilci, Washington'u daha yapıcı bir rol üstlenmeye ve barış görüşmelerine katkı sunmaya davet etti.
Pekin yönetimi daha önce de birçok kez Rusya’ya askeri ya da mali destek sağlamadığını ve 2023’te sunduğu barış planıyla çözümden yana olduğunu vurgulamıştı. Moskova da bugüne dek başka ülkelerden askeri destek talebinde bulunmadığını savunmuştu.
Öte yandan South China Morning Post’un temmuz ayı başında aktardığına göre, Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas’a, Rusya’nın Ukrayna’da yenilmesi halinde ABD’nin tüm dikkatini Çin’e çevireceğini, bu nedenle Pekin’in böyle bir sonucu kabul edemeyeceğini söyledi. Gazeteye konuşan kaynaklara göre Çin, ABD’nin Asya’ya yönelmesini kaçınılmaz görüyor ve bu bağlamda Rusya-Ukrayna savaşının uzamasını stratejik açıdan kendisi için avantajlı sayıyor.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Rus birliklerinin Donetsk Halk Cumhuriyeti’nde (DHC) Zelyonıy Gay, Dnepropetrovsk Bölgesi’nde ise Maliyevka yerleşimlerinin kontrolünü ele geçirdiğini bildirdi.
- Rusya Devlet Başkan Yardımcısı, Denizcilik Kurulu Başkanı Nikolay Patruşev, Sputnik’e demecinde NATO Kara Kuvvetleri Komutanı Christopher Donahue’nun, Kaliningrad Bölgesi’ndeki Rus güçlerinin savunma potansiyelini operasyonel olarak bastırmayı planladığı yönündeki açıklamasını yorumladı.
Patruşev, “Batılıların Kaliningrad'a ilişkin planlarını uzun zamandır biliyoruz. Bu planlar ile ilgili tek mümkün yorumda bulunabilirim. Kaliningrad Bölgesi Rusya'nın ayrılmaz bir parçasıdır ve bu bölgeye yönelik herhangi bir askeri müdahale, askeri doktrin ve nükleer caydırıcılık alanındaki devlet politikası ilkeleri uyarınca, elimizdeki tüm güçler ve araçlar kullanılarak derhal ve ezici bir yanıtla karşılanacaktır. Rusya, Kaliningrad bölgesinin güvenliğini sağlamak için gerekli tüm askeri araçlara sahiptir” ifadelerini kullandı.
Batılı strateji uzmanlarının, nihayet kendilerini haklı olarak ‘tarihin çöplüğünde bulan Töton Şövalyeleri, Prusyalı Junkerler ve Nazi torunları’ gibi seleflerinin tam onayını alacak saldırgan planları bir kez daha dile getirdiklerine dikkat çeken Patruşev, “Günümüzün Batılı savaş kışkırtıcılarını da aynı tatsız kaderin beklediğinden hiç şüphem yok” vurgusunu yaptı. (Sputnik)
- Donald Trump, Putin ile Zelenskiy’nin "mutlaka bir araya geleceğini" söyledi. Beyaz Saray’da gazetecilere açıklama yapan Trump, “Bu görüşme gerçekleşecek. Aslında üç ay önce yapılmalıydı” ifadelerini kullandı. Trump, bu sözleriyle Kremlin ve Kiev arasında doğrudan müzakerelere olan inancını yinelemiş oldu.
Trump ayrıca, ABD’nin Rusya’ya yönelik ikincil yaptırımlar uygulayabileceğini belirtti. “Muhtemelen, bunu 50 günlük süre dolmadan önce yapabilir, bu mümkün” diyen Trump, Washington’ın çatışmanın çözümüne yönelik ilerleme sağlanmaması halinde daha sert adımlar atabileceğini ima etti.
Kremlin ise daha önce yaptığı açıklamada, Putin-Zelenski görüşmesinin ancak kapsamlı bir uzlaşıyı taçlandıracak nitelikte olması gerektiğini, kısa sürede taraflar arasında pozisyonların yakınlaşmasının ise pek mümkün görünmediğini vurgulamıştı.
- Reuters’ın haberine göre, ABD Başkanı Donald Trump’ın Rusya’dan petrol ithal eden ülkelere yüzde 100 oranında gümrük vergisi uygulama vaadini hayata geçirmesi düşük bir olasılık olarak değerlendiriliyor. Uzmanlar, bu tür sert ekonomik önlemlerin yalnızca Rusya’ya değil, küresel pazarlara da zarar vereceğini ve özellikle enerji arzında ani daralmaya neden olarak petrol fiyatlarını fırlatabileceğini belirtiyor. Rapidan Energy Group’un jeopolitik riskler direktörü Fernando Ferreyra, böyle bir adımın piyasadan günlük 4,5 milyon varil petrolün çekilmesi anlamına geleceğini ve bunun küresel ekonomiyi istikrarsızlaştırabilecek kadar ciddi sonuçlar doğurabileceğini vurguladı.
Benzer bir senaryonun daha önce Venezuela örneğinde yaşandığını hatırlatan uzmanlar, o dönemde de sert yaptırım tehditlerinin beklenen etkiyi yaratmadığını ve uygulamada sınırlı kaldığını hatırlatıyor. Washington’daki Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi’nde enerji ve jeopolitik programını yöneten Clay Seigle ise, böylesi bir gümrük vergisi kararının yalnızca Rusya’ya değil, aynı zamanda bu ülkeden petrol alan diğer ticaret ortaklarına da zarar vereceğini, dolayısıyla küresel arzı kısıp fiyatları yükselteceğini ifade etti.
- Reuters, Elon Musk’ın Ukrayna ordusunun karşı taarruzunu engelleyen emrini ortaya çıkardı. Habere göre Elon Musk, 2022 sonbaharında, güney Ukrayna’daki Herson bölgesi ve bazı diğer çatışma alanlarında Starlink uydu iletişimini devre dışı bırakma talimatı verdi. Ajansa konuşan üç kaynağa göre, bu karar Ukrayna ordusunun Berislav yakınlarındaki Rus mevzilerini kuşatma planlarını bozdu. SpaceX mühendisleri, Musk’ın talimatıyla bölgedeki ağı kısıtladı; bağlantının aniden kesilmesi Ukrayna askerleri arasında paniğe yol açtı ve operasyonun başarısız olmasına neden oldu.
- Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Rusya ve Ukrayna'nın, Cumhurbaşkanları Vladimir Putin ve Volodimir Zelenskiy’nin Türkiye’de bir araya geleceği zirve konusunda “ilkesel anlaşmaya” vardığını açıkladı. NTV'ye konuşan Fidan, 23 Temmuz’da İstanbul’da gerçekleşen müzakerelerde liderlerin nasıl ve hangi koşullarda buluşması gerektiğinin ele alındığını belirtti. Kiev zirvenin ağustos sonuna kadar yapılmasını önerirken, Moskova bu görüşmenin yalnızca “son noktayı koymak” amacıyla gerçekleşebileceğini vurguladı. Başkan Erdoğan, ABD Başkanı Donald Trump’ın da katılımıyla üçlü bir buluşma için girişim başlatmaya hazır olduğunu duyurdu.
- ABD’nin eski Moskova Büyükelçisi Michael McFaul, Rusya’dan göç edenlere yaptığı “vatandaşlıktan vazgeçin” çağrısının bir hata olduğunu kabul etti. Sosyal medya platformu X’te yaptığı açıklamada, “Demokrasiye bağlı Rusların, ABD'de sürgünde yaşamak için vatandaşlıktan çıkması gerekmez. Aksine, bir gün ülkelerine dönüp orada demokrasiyi inşa etmelerini umuyorum” dedi. Makfoll, ayrıca yurt dışındaki Rusların “hayatın zorluklarından fazla şikayet ettiğini” de belirtti.
Geçmişte verdiği bir röportajda “ABD’ye yerleşenler ya Amerika’ya ya da Putin’e sadık olmalı” diyen eski diplomat, o dönem Rus vatandaşlığından feragat çağrısı yapmıştı. Ancak bu tutumunu şimdi değiştirdiğini vurgulayan Makfoll, Rusya'nın demokratik geleceğinde yurtdışındaki göçmenlerin de önemli bir rol oynayabileceğini ifade etti. 2012-2014 yılları arasında Moskova büyükelçiliği yapan Makfoll, halihazırda Rusya’nın yaptırım listesinde bulunuyor.
- Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski, Zelenskiy'i yolsuzlukla mücadeleden vazgeçmemesi konusunda uyardı. Polsat televizyonuna verdiği demeçte Sikorski, Ukraynalıların "dürüst ve Avrupai bir devlet" için mücadele ettiğini vurgulayarak, bu mücadeleden geri adım atılmasının Zelenskiy'nin "yapabileceği en kötü şey" olacağını söyledi. Tartışmalı yasa nedeniyle Kiev, Dnipro ve Lviv’de günlerdir süren protestoların ardından Zelenskiy, NABU ve SAP’ın bağımsızlığını korumayı öngören yeni bir tasarıyı meclise sunduğunu ve Ukrayna’nın Avrupa yolundan sapmayacağını açıkladı.
- Rusya’nın en büyük devlet savunma sanayi şirketi Rostec, İskender taktik füze sisteminin düşman hedeflerini yüksek isabet oranı ve geniş tahribat gücüyle vurduğunu, bu nedenle hedeflerin çoğunun onarılamaz hale geldiğini bildirdi. Sputnik’e yapılan açıklamada, tek bir mühimmatın geniş bir alanda onlarca hedefi aynı anda imha edebildiği, bunun da hava patlaması, yoğun şarapnel etkisi ve güçlü şok dalgasıyla mümkün olduğu vurgulandı. Ayrıca, İskender balistik füzelerinin yüksek hızla öngörülemez bir yörüngede ilerlemesi sayesinde savunma sistemlerini aşmakta etkili olduğu belirtildi.
- Rusya’nın en büyük ağır vasıta üreticisi KamAZ, 1 Ağustos’tan itibaren düşük iş yüküne sahip bölümlerinde dört günlük çalışma haftasına geçeceğini duyurdu. Şirketin Telegram kanalında yapılan açıklamada, bu kararın, 2025’in ilk yarısında kamyon pazarının yaklaşık yüzde 60 daralmasıyla bağlantılı olduğu belirtildi. KamAZ, daralmayı Merkez Bankası’nın sıkı para politikaları ile yurtdışından aşırı kamyon ithalatına bağladı; geçen yıl yaşanan yoğun ithalatın, iç pazarda arz fazlası yarattığı ifade edildi.
- Kazakistan’da 12 Temmuz’dan itibaren kamuya açık alanlarda yüzü tamamen örten kıyafetlerin giyilmesinin yasaklanması kararına ilişkin açıklama yapıldı. Polis bu yasağın amacının kamu güvenliğini sağlamak ve kimlik tespitini kolaylaştırmak olduğunu açıkladı. Peçe gibi yüzü kapatan kıyafetler yasak kapsamına girerken, yüzü açıkta bırakan başörtüsü türleri bu kapsama dahil değil. Yasada hava koşulları, sağlık gerekçeleri ve yasal görevler gibi durumlar için istisnalar öngörülüyor. İçişleri Bakanı Erjan Sadenov yasağın güvenlik kaygılarıyla alındığını belirtirken, Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev halkı yüzü kapatmayan, geleneksel tarzdaki milli kıyafetleri tercih etmeye çağırmıştı.
25 Temmuz Cuma
- Çeçenistan lideri Ramzan Kadırov, Bodrum’daki tatilinde boğulma tehlikesi geçirdiği yönündeki haberlerin ardından Telegram kanalında ilk paylaşımını yaptı. İddialara yer verilmeyen gönderi, Rus güçlerinin, Popovka köyü yakınlarında ağır yaralı bir Ukrayna askerini esir aldığı ve tıbbi yardım sağladığı hakkında. Paylaşımda Kadirov'un kendisi yer almadı. Gazeta.ru'ya göre gönderinin ne zaman hazırlandığı belli değil; zira Telegram’da zaman ayarlı yayın özelliği bulunuyor. Türk medyasında, Kadırov’un denize girdikten sonra baygınlık geçirip suya battığını ve sahil güvenlik ekiplerince kurtarılarak özel bir kliniğe götürüldüğünü yazmıştı. Kadirov’un durumu “stabil” olarak değerlendirilirken, ne kendisi ne de ailesi olay hakkında resmi bir açıklama yaptı.
- Cumhurbaşkanı Erdoğan, cuma namazı çıkışı sonrası basın mensuplarının sorularını yanıtladı. İstanbul'da üçüncü kez gerçekleşen Rusya-Ukrayna müzakerelerinin sorulması üzerine Erdoğan, şunları kaydetti:
"Son buluşma Çırağan'da oldu. Çırağan'daki buluşmayı benim adıma Dışişleri Bakanım yürüttü ve Dışişleri Bakanım oradaki görüşmeleri yürütürken, bu arada da Rusya ve Ukrayna heyetleri bir araya gelerek onlar da görüşmelerini yaptılar. Bu arada Ukrayna heyeti Çırağan'a geçmeden önce bizlerle Ankara'da bir araya geldi. Ben de kendilerini kabul ettim, onlarla görüşmelerim oldu. Tabii bu arada Sayın Vladimir Putin'le görüşmem oldu ve bu görüşmelerde de kendilerinin desteğini istedik. Bundan sonraki süreçte de özellikle belki bu hafta içerisinde tekrar Sayın Putin'le ve bunun yanında Sayın Trump'la da görüşmeler yapmak suretiyle, acaba bu liderleri bir araya İstanbul'da getirebilir miyiz bunun gayreti içerisinde olacağız." (TRT Haber)
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, asker maaşlarını artırmak amacıyla Batılı müttefiklerden mali destek talep edeceklerini açıkladı. Zelenskiy, daha önce Avrupa ülkelerinin silah yardımı konusunda istekli olduklarını, ancak asker maaşlarına yönelik doğrudan finansmanı reddettiklerini belirtmişti. Ukraynalı yayın organı Strana’ya konuşan Zelenskiy, “Askerlerimiz aslında Avrupa’yı koruyan gerçek birer silah olabilir” ifadelerini kullandı.
Kiev yönetimi, Rusya’nın uyguladığı modele benzer şekilde, gönüllüleri orduya çekmek için yüksek sözleşme ödemeleri teklif etmeyi planlıyor. Ancak Zelenskiy, bu hedef için ne kadar bütçe gerektiğini açıklamadı. Öte yandan, Ukrayna’nın yıllık 25 milyar dolarlık insansız hava aracı, füze ve elektronik harp sistemi üretimi için ek kaynağa ihtiyacı olduğu belirtildi. Bu tutarın 6 milyar doları, önleyici drone’ların hızlı üretimi için acil olarak talep ediliyor. Zelenskiy, tüm ihtiyaçlar hesaba katıldığında, 2026 yılı bütçesindeki açık miktarının 65 milyar dolara ulaşacağını söyledi.
- ABD Başkanı Donald Trump, Washington’un Moskova ile stratejik silahların sınırlandırılmasına ilişkin yeni bir anlaşma için müzakerelere hazır olduğunu açıkladı. TASS haber ajansına konuşan Trump, mevcut sınırlamaların kaldırılmasının küresel güvenlik açısından büyük bir tehdit oluşturacağını belirterek, “Bu konuda çalışmaya başladık” dedi.
Trump’ın açıklaması, süresi dolmak üzere olan Yeni START anlaşmasının yerine geçecek bir düzenlemeye işaret etti. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Şubat 2023’te, ABD’nin yükümlülüklerini yerine getirmediği gerekçesiyle Rusya’nın anlaşmadan çekildiğini duyurmuştu.
- Saratov’da bir apartmanda meydana gelen doğalgaz patlamasında ölü sayısı beşe çıktı. Rusya Acil Durumlar Bakanlığı (MÇS), enkazdan bir kişinin daha cansız bedeninin çıkarıldığını bildirdi. Daha önce hayatını kaybedenler arasında bir çocuğun da bulunduğu açıklanmıştı. Yedi kişi ise tıbbi yardım görüyor.
- Rusya 58. Ordu’nun eski komutanı Tümgeneral Ivan Popov’un beş yıl hapis cezası, Batı Askeri Bölge 2. Mahkemesi tarafından onandı. Popov, büyük çaplı yolsuzluk suçlamasıyla yargılanmıştı. Temyiz duruşması kapalı oturumda yapıldı. Mahkeme, dosyada savunma sanayisine ilişkin gizli bilgilerin yer aldığını ve kamuya açık duruşmalarda bu bilgilerin sızdırılabileceğini belirtti. Popov’un avukatları ise dosyada gizlilik unsuru bulunmadığını savundu.
- 1985 yılında denize indirilen Rusya’nın ağır uçak gemisi Amiral Kuznetsov'un geleceğiyle ilgili belirsizlik sürüyor. VTB Başkanı ve Birleşik Gemi İnşa Şirketi Yönetim Kurulu Başkanı Andrey Kostin, geminin onarımının artık anlamlı olmadığını belirterek, “ya satılması ya da hurdaya ayrılması daha muhtemel” dedi.
- Rusya Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina, sistemik öneme sahip bazı büyük bankaların sermaye artırımı gerektireceği yönündeki haberleri yalanladı. “Bunlar tamamen asılsız söylentiler. Bankalar güçlü, sermaye tamponları yeterli ve kâr ediyorlar” diyen Nabiullina, sektörde kriz işareti olmadığını söyledi. Bloomberg geçtiğimiz günlerde, en az üç büyük bankanın önümüzdeki 12 ay içinde Merkez Bankası’ndan mali destek talep edebileceğini iddia etmişti.
- Microsoft’un Rusya’daki iştiraki OOO Maykrosoft Rus, Moskova Tahkim Mahkemesi’ne iflas başvurusunda bulundu. Şirket, bu adımı atacağını daha önce duyurmuştu. Fedresurs verilerine göre, şirketin alacaklıları arasında Gazprombank da yer alıyor. Microsoft’un Rusya’daki partneri Softline, iflasın şirketin bulut hizmetlerini etkilemeyeceğini bildirdi. Amerikan yazılım devinin ülkede üç ayrı tüzel kişiliği daha bulunuyor.
- Rusya'nın Saratov kentinde Blinova Caddesi üzerindeki çok katlı bir apartmanda meydana gelen doğalgaz patlamasında can kaybı dört kişiye yükseldi. Patlama sonucu binanın bir kısmı çöktü, patlamanın şiddetiyle çevredeki binaların camları da kırıldı. Yarı yıkılmış bina ile bitişiğindeki yapı tamamen tahliye edilirken, enkaz kaldırma çalışmaları sürüyor.
Rusya Acil Durumlar Bakanlığı’nın Telegram kanalında yer alan açıklamada, “Enkaz altında bir kişinin daha cesedine ulaşıldı” denildi. Daha önce üç kişinin yaşamını yitirdiği bildirilmişti. Hayatını kaybedenler arasında bir çocuk ve iki yetişkin bulunuyor. Kurtarma ekipleri ayrıca enkazdan bir kişiyi sağ olarak çıkardı.
- Rusya ile Ukrayna arasındaki çatışmanın çözümünde nihai adımın atılması için liderler düzeyinde bir görüşme gerekebileceğini belirten Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, bu kadar karmaşık bir sürecin kısa sürede tamamlanamayacağını söyledi.
Peskov, İstanbul’da yapılan üçüncü müzakere turunun ardından Putin ile Zelenskiy arasında bir görüşmenin artık daha muhtemel hale gelip gelmediği yönündeki soruya şu yanıtı verdi: “Tersinden gitmek mümkün değil. Bu kadar karmaşık bir sürecin 30 günde tamamlanabileceğini söylemek gerçekçi olmaz.”
Kremlin Sözcüsü, Rusya’nın barışa ilişkin tutumunun iyi bilindiğini ve Ukrayna tarafına sunulan bir mutabakat taslağında yer aldığını belirtti. “İkinci turda taraflar arasında paylaşılan mutabakat taslakları şu anda birbirine tamamen zıt. Bu farklar bir anda giderilemez. Çok karmaşık bir diplomatik çaba gerekecek” ifadelerini kullandı.
- Rusya'ya bağlı Krasnodar Krayı'nın Valisi Veniamin Kondratyev’in açıklamasına göre, bölge yoğun bir insansız hava aracı saldırısına maruz kaldı. Düşen İHA parçaları Timaşevsk kentindeki tren garına isabet etti. Kısa süreli elektrik kesintisine yol açan olayda bir yolcu treninin vagonu da zarar gördü. Saldırıda iki kişi yaralandı. Yaralılardan biri hastaneye kaldırılırken, diğerine olay yerinde müdahale edilerek istasyona geri döndü.
Vali Kondratyev, demiryolu altyapısında hasar bulunmadığını ve herhangi bir yangın çıkmadığını vurguladı. Hasar gören trenin seyrine devam ettiği bildirildi.
Stavropol Krayı'na bağlı Nevinnomıssk kentinde ise gece saat 02.30 ile 06.00 arasında bugüne kadarki en büyük İHA saldırısı gerçekleşti. Bölge Valisi Vladimir Vladimirov’un aktardığına göre, hava savunma sistemleri 37 İHA'yı düşürdü. Olayda can kaybı veya yaralanma yaşanmadı. Vladimirov, vatandaşlara dikkatli olmaları ve sadece resmi kaynaklardan bilgi edinmeleri çağrısında bulundu.
Bu esnada Rosaviatsiya, aralarında Vladikavkaz, Grozni, Magas, Mineralnıye Vodı, Nalçik, Stavropol, Soçi ve Tambov’un bulunduğu sekiz kentteki havalimanlarında uçuşların geçici olarak durdurulduğunu açıkladı.
Yaklaşık iki saat süren kısıtlamaların ardından tüm havalimanlarında uçuş trafiği normale döndü.
Rusya Savunma Bakanlığı gece boyunca ülke genelinde 105 insansız hava aracının etkisiz hale getirildiğini açıkladı.
- Ukrayna’nın cephede kullandığı Starlink terminallerinde hizmet kesintisi yaşandı. Bilgi, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri İnsansız Sistemler Komutanı Robert Brovdi tarafından doğrulandı. Brovdi, Telegram kanalında “Starlink cephe boyunca çöktü” açıklamasında bulundu.
Starlink’in internet sitesinde de sistemde kesinti yaşandığı belirtilerek, “Ekiplerimiz durumu inceliyor” ifadesine yer verildi. SpaceX tarafından işletilen sistemle ilgili olarak Elon Musk, X platformundaki açıklamasında hizmetin kısa süre içinde yeniden sağlanacağını duyurdu. Musk, “Yaşanan aksaklıktan ötürü özür dileriz. SpaceX, benzer bir durumun tekrar yaşanmaması için kök sebebi ortadan kaldıracak” dedi.
- Ukrayna’nın Londra Büyükelçisi ve eski Genelkurmay Başkanı Valeriy Zalujniy, mevcut koşullarda Rusya-Ukrayna çatışmasının 2034 yılına kadar uzayabileceği uyarısında bulundu. LB.ua’ya verdiği röportajda Zalujniy, “Sadece ateşkese odaklanır ve savunma kapasitemizi inşa etmezsek bu savaş daha da uzayabilir” ifadelerini kullandı.
Zalujniy, Kiev yönetiminin çatışmayı 2025 yılında bitirme hedefini gerçekçi bulmadığını belirtti.
- Financial Times’ın hükümet kaynaklarına dayandırdığı haberine göre, Almanya hükümeti ağustos sonunda yılda 40 bin gönüllü genci orduya kazandırmayı hedefleyen bir yasa tasarısını gündeme getirecek. Savunma Bakanlığı, bu yıl 15 bin genç gönüllü toplamayı, sonraki yıllarda ise bu sayıyı her yıl 3 ila 5 bin artırmayı planlıyor.
Program kapsamında gönüllüler otomatik olarak yedek statüsüne alınacak. Bakanlık yetkilileri, sunulacak yeni teşviklerin gençleri uzun vadede profesyonel askerliğe yönlendireceğini umuyor. Planı bilen kaynaklara göre, gönüllülere vergi sonrası yaklaşık 2 bin euro maaş ödenecek. Ayrıca dil eğitimi, mesleki yeterlilik kursları ve sürücü belgesi için mali destek sağlanması öngörülüyor.
- 75 yaşındaki Rus gazeteci Mikhail Gusman, Rusya Başbakanı Mihail Mişustin’in imzasıyla TASS haber ajansındaki kıdemli genel müdür yardımcılığı görevinden alındı. Karara ilişkin resmi bir gerekçe açıklanmazken, Gusman da henüz bir değerlendirmede bulunmadı.
Yaklaşık 30 yıldır devlet ajansında görev yapan Gusman, son olarak Azerbaycan’daki medya forumunda Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’e yönelttiği övgü dolu sorular nedeniyle eleştirilmişti. Aliyev’in dış politikasını “herkes tarafından takdir edilmeyen bir fenomen” olarak nitelendiren Gusman, aynı etkinlikte Azerbaycan’da tutuklanan Rus vatandaşlarına dair soru yöneltmediği için Rus basınında eleştiri almıştı. Gusman, Bakü doğumlu.
24 Temmuz Perşembe
- Rus ordusunun ilerleyişi devam ediyor. Savunma Bakanlığı, Donetsk Halk Cumhuriyeti topraklarında yer alan Novoekonomiçeskoe ve Zverovo yerleşimlerinin Rus ordusunun “Merkez” grubu tarafından düzenlenen saldırı operasyonları sonucunda kontrol altına alındığını duyurdu.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, İstanbul’da yapılan son müzakere turu, ABD ile olası temaslar ve Ermenistan-Azerbaycan arasındaki gerilim hakkında açıklamalarda bulundu. Basın toplantısında konuşan Peskov’un öne çıkan değerlendirmeleri şöyle:
Peskov, Rusya’nın İstanbul’da Ukrayna ile yapılan üçüncü müzakere turundan bir atılım beklemediğini belirtti. Rus heyetinin ortaya koyduğu önerilerin “yapıcı ve somut” olduğunu söyleyen sözcü, müzakerelerde insani meselelerin gündeme alınmasını olumlu bir gelişme olarak değerlendirdi.
Kremlin sözcüsüne göre, Ukrayna’da siviller adeta rehin tutuluyor ve Kiev yönetimi Batı’dan sürekli silah talebinde bulunmak zorunda kalıyor. Peskov, Ukrayna ordusunun Soçi ve Sirius Eğitim Merkezi'ne düzenlediği İHA saldırılarının, sivil altyapıya yönelik saldırıların sürdüğünü gösterdiğini ifade etti. Peskov Rus ordusunun ise Ukrayna sınırında güvenli tampon bölgeler oluşturmak için çalışmalar yürüttüğünü söyledi.
Putin ile ABD Başkanı arasında Çin’de görüşme ihtimaliyle ilgili şu anda somut bir gündem olmadığını dile getiren Peskov, Moskova ile Washington arasında gerekirse hızlı şekilde temas kurulabileceğini belirtti. Rusya ile Ukrayna liderlerinin doğrudan görüşmesine dair ise “önce ciddi bir hazırlık sürecinin tamamlanması gerekir” dedi.
Peskov, Rusya’nın Azerbaycan ve Ermenistan arasında yürütülen barış görüşmelerini tüm gücüyle desteklediğini vurguladı. Zengezur Koridoru konusunun Ermenistan ve Azerbaycan’ın egemenlik meselesi olduğunu belirten sözcü, Moskova’nın gerekirse barış anlaşmasına ulaşılması için kolaylaştırıcı rol üstlenmeye hazır olduğunu bildirdi.
Sözcü son olarak Amur bölgesinde düşen An-24 yolcu uçağına ilişkin bilginin Devlet Başkanı Vladimir Putin’e iletildiği bildirildi.
- Rus hükümeti, yurt içi üreticiler için benzin ihracatına geçici yasak getirmeye hazırlanıyor. Konuya yakın kaynaklara göre, kararın önümüzdeki günlerde alınması beklenmekte. TASS’ın aktardığına göre yasak, ağustos ve eylül aylarını kapsayacak şekilde uygulanabilir.
Bu gelişme öncesinde, St. Petersburg Borsası’nda AI-95 tipi benzinin fiyatı yüzde 0,41 artarak ton başına 76 bin 330 rubleye ulaştı. Bu rakam, Eylül 2023’te kaydedilen 76 bin 876 rublelik rekor seviyeye oldukça yakın. 24 Temmuz’daki işlemlerde fiyatlar 77 bin rubleyi de aştı.
- Reuters’ın iki sektör kaynağına dayandırdığı habere göre, yabancı şirketlere ait tankerlerin Rusya’nın Karadeniz’deki başlıca limanlarında yükleme yapması geçici olarak yasaklandı. Habere göre bu adım, özellikle Kazakistan’a ait petrol sevkiyatlarını doğrudan etkileyebilir.
Yasak, Devlet Başkanı Vladimir Putin’in bu hafta başında imzaladığı kararnameye dayanıyor. Buna göre, yabancı gemilerin Rus limanlarına erişim için artık FSB’den özel izin alması gerekmekte.
Reuters, uygulamanın Avrupa Birliği’nin kısa süre önce yürürlüğe koyduğu 18. yaptırım paketiyle bağlantılı olduğunu belirtti. Yeni yaptırımlar, Chevron ve ExxonMobil gibi büyük enerji şirketlerinin hissedarı olduğu Hazar Boru Hattı Konsorsiyumu’nun faaliyetlerini de kapsıyor.
- Rusya’nın Karadeniz kıyısında, Soçi yakınındaki “Sirius” federal bölgesinde bulunan bir petrol terminali, gece saatlerinde saldırıya uğradı. Bölgenin yöneticisi Dmitri Plişkin, petrol tesisine isabet kaydedildiğini belirterek, halkı bölgede araçla seyahat etmekten ve dışarı çıkmaktan kaçınmaya çağırdı. Olay öncesinde hava savunma sistemlerinin devrede olduğu açıklanmıştı. Sirius’ta insansız hava aracı (İHA) saldırısı riski nedeniyle alarm verildi.
Aynı gece Soçi’de en az beş patlama sesi duyuldu. Rusya Savunma Bakanlığı, 23 Temmuz 20:40 ile 23:50 saatleri arasında Krasnodar bölgesinde iki İHA’nın, Karadeniz üzerinde ise on İHA’nın imha edildiğini bildirdi. Soçi Havalimanı, gece 23:08 itibarıyla uçuşlara kısıtlama getirdi; bu tedbirin hâlâ yürürlükte olduğu açıklandı. Öte yandan Stavropol Krayı, Kabardey-Balkarya, Kuzey Osetya ve Dağıstan'da da İHA saldırısı riski nedeniyle güvenlik önlemleri artırıldı. Kuzey Osetya'da halk internet kesintilerine karşı uyarıldı.
- Yine Ukrayna'nın Soçi'ye saldırılarında, Adler semtinde İHA parçalarının düşmesi sonucu iki kadın sokakta yaralandı, bunlardan biri olay yerinde hayatını kaybetti, diğeri ise ağır yaralı olarak hastaneye kaldırıldı. Daha sonra yaralının da hayatını kaybettiği açıklandı.
- Rusya’nın baş müzakerecisi Vladimir Medinskiy, olası bir Putin-Zelenskiy zirvesinin amacının müzakere değil, varılan anlaşmayı imzalamak ve savaşa son noktayı koymak olduğunu söyledi. Medinskiy, bu tür bir görüşmenin ancak detaylı şekilde hazırlanarak anlamlı olabileceğini belirtti. Rus tarafı, Ukrayna lideriyle sadece sonuç alıcı koşullarda görüşme yapılabileceğini vurgularken, Kremlin daha önce Zelenskiy’in görev süresinin dolmuş olması nedeniyle meşruiyetini yitirdiğini savunmuştu. Buna karşılık Ukrayna tarafı, görüşmenin barış için gerekli olduğunu ve tek yetkili muhatabın Putin olduğunu öne sürüyor.
- Medinskiy, İstanbul’daki üçüncü görüşme turunun ardından yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın üzerinde uzlaşmaya varılan insani maddelerden birini tam olarak yerine getirmediğini söyledi. Medinskiy’e göre, Ukrayna ordusu tarafından daha önce tahliye edilen yaklaşık 30 Kursk bölgesi sakini hâlâ evlerine dönmedi. “Eğer sivilleri ateş hattından kurtardıysanız, onları geri götürün. Ama onları rehin aldıysanız, o zaman işin adı değişir,” diyen Medinskiy, Rus tarafının bu kişileri asker ya da diğer sivil gruplarla takas etmeye hazır olduğunu da belirtti.
- ABD Başkanı Donald Trump’ın Rusya’ya karşı tutumunda son dönemde gözlenen sertleşmenin arkasında, Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun etkisi olduğu bildirildi. Financial Times’ın haberine göre, Rubio’nun günlük bazda verdiği yüksek düzeyli tavsiyeler, Trump’ın Moskova’ya karşı daha konfrontatif bir çizgiye yönelmesinde belirleyici rol oynadı. Konuya yakın kaynaklar, özellikle Rusya konusunda Rubio’nun Cumhuriyetçi Parti içindeki “şahin” kanadın sesi olarak Trump’ı etkilemeyi başardığını ve bu etkinin ABD’nin genel dış politikasına da yansıdığını aktardı. The Telegraph da daha önce Trump’ın Moskova’ya karşı tutum değişikliğinde Rubio’nun ve ABD Başkanı’nın Ukrayna Özel Temsilcisi Keith Kellogg’un belirleyici rol oynadığını yazmıştı.
* ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna'ya gönderilen Amerikan yardımlarıyla ilgili olarak, Biden yönetiminin Ukrayna'ya 350 milyar dolarlık ekipman ve nakit para aktardığını, bu paranın önemli bir bölümünün ise "yanlış yönetilmiş ya da çalınmış olabileceğini" öne sürdü. Trump, bu devasa yardımın yalnızca askeri teçhizatla sınırlı kalmadığını, doğrudan nakit transferlerini de içerdiğini belirterek, "Bir gün bu paranın nereye gittiğini sormamız gerekecek" ifadelerini kullandı.
- Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, Ukrayna'nın Rusya topraklarını hedef alma kapasitesine sahip olacağını söyledi. Zeit gazetesine verdiği demeçte, Ukrayna’nın kendini savunmak için Rusya topraklarına karşı “etki yaratabilecek” araçlara sahip olması gerektiğini belirten Wadephul, bu kapsamda uzun menzilli Taurus füzelerinin teslimatına yeşil ışık yaktı. Kremlin ise bu açıklamaları, savaşı tırmandırma ve barış sürecine engel olma girişimi olarak nitelendirdi.
- Fransız gazetesi Le Monde, Ukrayna'daki savaşın gerçek boyutlarına ışık tutan çarpıcı bir haber yayımlayarak, ülke genelindeki mezarlıklarda yeni mezar yeri kalmadığını yazdı. Haberde, özellikle cephe hattına yakın bölgelerde ve büyük şehirlerde mezarlıkların tamamen dolduğu, yerel yetkililerin yeni defin alanları açmak zorunda kaldığı belirtiliyor. Bu durumun, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin resmi olarak açıkladığı kayıplardan çok daha ağır can kaybı yaşandığını gösterdiği vurgulanıyor. Le Monde, mezarlıklardaki yoğunluğun “resmi verilerin ötesinde bir trajediye” işaret ettiğini kaydederken, Zelenskiy'nin açıkladığı 46 bin ölü sayısının gerçeği yansıtmadığına dikkat çekti.
- Azerbaycan’dan gelen petrol sevkiyatlarında organik kloridler tespit edilmesi üzerine iki büyük enerji şirketi, British Petroleum (BP) ve İtalyan Eni, kalite sorunlarını gündeme taşıdı. BP, Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) boru hattıyla taşınan bazı petrol partilerinde, petrol üretimini artırmak için kullanılan ancak rafineri ekipmanlarına zarar verebilecek organik kloridlerin bulunduğunu açıkladı. Aynı hatta taşınan ham petrolü rafinerilerinde işleyen Eni de iç testler sırasında kirlenmiş petrol saptadıklarını duyurdu. Günde yaklaşık 575 bin varil petrol taşıyan BTC hattı, Azerbaycan’dan Türkiye’nin Ceyhan limanına petrol ihracatında kritik bir rol oynuyor.
- Antalya’nın Alanya ilçesine bağlı Mahmutlar Mahallesi’nde sabah saatlerinde meydana gelen olayda, Rus uyruklu üç kişi arasında çıkan tartışma bıçaklı kavgaya dönüştü. Henüz nedeni belirlenemeyen tartışma sırasında 35 yaşındaki Andrey Makarov, sırtından aldığı bıçak darbesiyle ağır yaralandı. Olay yerine çağrılan sağlık ekipleri tarafından hastaneye kaldırılan Makarov, tüm müdahalelere rağmen kurtarılamadı. Olayla ilgili N.K. (21) ve K.C. (27) gözaltına alındı.
23 Temmuz Çarşamba
- Rusya ile Ukrayna arasında İstanbul'da gerçekleştirilen üçüncü doğrudan müzakere turunun ardından iki tarafın heyet başkanları Vladimir Medinskiy ve Rustem Umerov basına açıklamalarda bulundu. Görüşmeler yaklaşık 40 dakika sürdü. Medinskiy, tarafların hazırladığı memorandumlar üzerinde uzun süre çalışıldığını, bazı insani konularda mutabakata varıldığını ve temasların süreceğini söyledi. Umerov ise, iki ülke liderlerinin, Donald Trump ve Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımıyla ağustos sonuna kadar buluşması yönünde teklif sunduklarını belirtti.
Medinskiy’e göre, ikinci turda varılan tüm insani anlaşmalar yerine getirildi. Ukrayna-Belarus sınırında 250'şer askerin takası tamamlanmak üzere, daha önce 1200 kişilik esir takası tamamlandı. Rusya, Ukrayna’ya 7 binden fazla askerin naaşını teslim etti, buna karşılık az sayıda kendi kayıplarını geri aldı. Ayrıca Moskova, 24 ila 48 saatlik insani ateşkes aralıklarının yeniden başlatılmasını önerdi. Üç ayrı çevrim içi çalışma grubu kurulması gündemde: siyasi, askeri ve insani.
Önümüzdeki dönemde en az 1200 askerin daha karşılıklı takası yapılacak. Rusya, Ukrayna tarafına 3 bin askerinin naaşını teslim etmeye hazır olduğunu bildirdi. Medinskiy ayrıca, ağır yaralı ve hasta askerlerin sınır hattında süresiz biçimde takas edileceğini, ayrıca çatışmalar nedeniyle yerinden edilen sivillerin iadesinin de müzakere edildiğini belirtti. Ukraynalı çocuklarla ilgili listede geçen 339 isimden bir kısmının zaten iade edildiğini, 50 ismin ise aslında çocuk değil yetişkin olduğunu söyledi. Moskova ayrıca, Ukrayna’da ya da Avrupa’da bulunan Rus çocuklarının iadesini gündeme taşıdı.
Ukrayna heyetinin başkanı Umerov ise, yalnızca esirlerin değil, sivillerin ve çocukların da serbest bırakılmasını beklediklerini ifade etti. Ancak Ukrayna’nın, elinde tuttuğu çocukları ve sivilleri takas etmeyeceğini, sadece geri almak istediğini vurguladı. Barışın sağlanması için mutlak ateşkes gerektiğini ve bunun sivil hedeflere yönelik saldırıların durmasını da kapsaması gerektiğini söyleyen Umerov, liderler zirvesinin siyasi ilerleme açısından belirleyici olacağını savundu. Umerov’a göre, Rusya’nın bu tür önerilere açık olduğunu göstermesi gerekiyor.
- Ukrayna, Rusya ile İstanbul’da yapılan müzakerelerin ardından, Zelenskiy ve Putin’in ağustos ayı sonuna kadar bir araya gelmesini önerdi. Ukrayna heyetinin başkanı Rüstem Umerov, böyle bir zirvenin gerçek siyasi ilerlemenin önünü açabileceğini belirterek, “Rusya, bu konuda samimi olduğunu göstermeli” dedi. Umerov ayrıca, Kiev’in ateşkese hazır olduğunu vurguladı. Ağustos ayı sonunda, Trump'ın Rusya'ya verdiği 50 günlük süre sona erfecek.
- Rusya Devlet Başkanı Yardımcısı ve müzakere heyeti başkanı Vladimir Medinskiy, İstanbul’daki üçüncü tur görüşmelerde Rus tarafının Ukrayna’ya üç çevrimiçi çalışma grubu oluşturmayı teklif ettiğini açıkladı. Medinskiy ayrıca, yaralı ve hayatını kaybeden askerlerin tahliyesi için kısa süreli ateşkes imkanlarının değerlendirilmesini önerdiklerini belirtti. Rus temsilciye göre, insansız hava araçlarının yoğun kullanımı nedeniyle sağlık ekipleri büyük tehlike altında kalıyor.
- TASS ajansı müzakerelerin sona erdiğini bildirdi. RIA Novosti'ye konuşan bir kaynak, Rusya ile Ukrayna arasında İstanbul'da devam eden müzakerelerin büyük ihtimalle yarın devam etmeyeceğini söyledi. Toplantının yaklaşık 1 saat kadar sürdüğü açıklandı.
- Rusya ve Ukrayna delegasyonlarının başkanları Vladimir Medinskiy ve Rustem Umerov, İstanbul’daki Çırağan Sarayı’nda ikili formatta görüşmelere başladı. TASS ve RIA Novosti’ye konuşan kaynaklara göre, görüşme baş başa (tet-a-tet) formatında gerçekleşiyor. Kısa süre içinde heyetlerin genişletilmiş formatta üçüncü müzakere turuna başlaması bekleniyor.
- Rusya'da askerlik çağına gelen gençler için elektronik askeri kayıt sistemine geçiş süreci hızlanırken, bu veritabanına artık sınır muhafızlarının da erişimi sağlandı. Moskova'da çok sayıda genç, “Gosuslugi” adlı resmi hizmet platformu üzerinden askeri kayıt sistemine dahil edildiklerine dair bildirimler almaya başladı. Telegram kanalı Mash'in aktardığına göre, askeri kayıt sisteminde hakkında celp bilgisi bulunan kişiler sınırdan yurtdışına çıkamayacak.
- Moskova'nın Zamoskvoreçye Mahkemesi, popüler Telegram haber kanalı Baza'nın genel yayın yönetmeni Gleb Trifonov’u, "büyük miktarda rüşvet vermekle" suçlayarak tutuklu yargılanmak üzere cezaevine gönderdi. Trifonov’un avukatları, aralarında Kseniya Sobçak ve Aram Gabrelyanov’un da bulunduğu tanınmış medya isimlerinden gelen kefalet mektuplarını sunarak tutuksuz yargılanma talebinde bulundu ancak mahkeme, sanığın kaçma, delilleri yok etme veya soruşturmaya müdahale etme ihtimalini gerekçe göstererek bu talebi reddetti. Trifonov, polisten kapalı ve gizli bilgiler satın almakla suçlanıyor; kendisi ise suçlamaları reddediyor ve saklanmaya niyeti olmadığını belirtiyor. Olayın ardından, gizli bilgileri sızdırdıkları şüphesiyle birkaç polis memuru da gözaltına alındı.
- Rusya’da 2025 yılı içinde ilk kez haftalık deflasyon kaydedildi. Rosstat’ın verilerine göre, 15–21 Temmuz haftasında tüketici fiyatları yüzde 0,05 oranında geriledi. Bu düşüş, özellikle sebze ve meyve fiyatlarındaki ortalama yüzde 3,5'lik azalmadan kaynaklandı. En çok ucuzlayan ürünler arasında yüzde 9,2 ile pancar, yüzde 8,3 ile lahana ve yüzde 7,3 ile patates yer aldı. Aynı dönemde yumurta, süt ürünleri ve bazı gıda maddelerinde de hafif düşüşler gözlenirken, elma fiyatları yüzde 0,4 oranında arttı. Gıda dışı ürünlerde ise bazı ilaç ve hijyen ürünlerinin fiyatlarında hafif artışlar olurken, çocuk bezleri ve tuvalet kağıdı gibi kalemlerde cüzi düşüşler kaydedildi. Ekonomi Bakanlığı'na göre yıllık enflasyon oranı da yüzde 9,34’ten yüzde 9,17’ye geriledi.
- İstanbul’da Rusya-Ukrayna heyetleri arasındaki görüşmeler başladı. Türkiye’nin ev sahipliğinde gerçekleşecek Rusya-Ukrayna arasındaki barış müzakerelerine katılmak üzere Rusya ve Ukrayna heyetleri, İstanbul Çırağan Sarayı’na geldi. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Metin Gürak da barış müzakerelerine katılmak üzere Çırağan Sarayı’na geldi. Görüşme sonrası bir açıklama yapılması bekleniyor.
- Rusya ve Ukrayna heyetleri, barış müzakerelerinin üçüncü turu için bugün İstanbul’da bir araya geldiyor. Görüşmelere Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan başkanlık ediyor. Türk Dışişleri kaynaklarının Kommersant gazetesine verdiği bilgilere göre, toplantı saat 19.00’da Çırağan Sarayı’nda yapılacak.
Rus heyetine Kremlin danışmanı Vladimir Medinskiy, Ukrayna heyetine ise Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Sekreteri Rüstem Umerov başkanlık ediyor.
Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, sabah saatlerinde yaptığı açıklamada, Rus heyetinin İstanbul’a hareket ettiğini doğrulamıştı. Heyeti taşıyan uçak Moskova’dan 11.20’de havalandı. Ukrayna milletvekili Aleksey Gonçarenko ise Ukrayna heyetinin görüşme öncesinde Türkiye’ye ulaştığını duyurdu. Görüşmelerin ana gündem maddesi, tarafların bir önceki turda karşılıklı sunduğu mutabakat taslakları olacak.
- Kremlin sözcüsü Peskov’a göre, üçüncü turda ağırlıklı olarak belge taslakları görüşülecek olmakla birlikte, esir değişimi ve çocukların iadesi gibi başlıklar da ele alınacak. Heyet başkanlarının uygun görmesi hâlinde, ek konular da masaya gelebilir. Peskov, “Ukrayna ve Rusya’nın pozisyonları hâlâ birbirine tamamen zıt. Kolay bir görüşme olmayacak,” ifadelerini kullandı.
Öte yandan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, ülkesinin görüşmede ateşkesin derhal sağlanması konusunda ısrarcı olacağını açıkladı.
Zelenskiy, Telegram kanalında yaptığı açıklamada, “Geçtiğimiz hafta Sumi bölgesinde yaşanan elektrik kesintileri gibi saldırıların durdurulması için Ukrayna heyeti masada olacak,” dedi. Zelenskiy, ateşkes çağrısını müzakerelerden önce de dile getirmişti. Vladimir Putin ise daha önce yaptığı açıklamada, barışa ulaşmanın ancak kapsamlı ve dikkatli bir süreçle mümkün olacağını söylemişti.
- Kremlin, İstanbul’daki temasları, olası bir liderler zirvesinin ön hazırlığı olarak değerlendiriyor. Peskov, “Bu kadar karmaşık ve hacimli bir diplomatik çalışmayı tamamlamadan, devlet başkanlarının doğrudan görüşmesini planlamak mantıklı olmaz,” dedi. Görüşmelerin devamı için heyetler arasında güven inşa edilmesi ve teknik düzeyde ilerleme sağlanması gerektiği vurgulanıyor.
- Rusya’da daimi olarak ikamet eden Belarus vatandaşlarına, yerel yönetim organlarına seçilme hakkı tanındı. Yasa, Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından imzalanarak yürürlüğe girdi. Düzenleme, Rusya’nın resmi hukuk bilgi portalında yayımlandı.
Yeni yasa, Rusya ile Belarus arasında vatandaşlara eşit siyasi haklar verilmesini öngören anlaşmaya eklenen protokolü onaylıyor. Protokol, Mart 2025’te Moskova’da imzalanmıştı ve iki ülke arasındaki müttefiklik ilişkilerinin daha da pekiştirilmesini hedefliyor.
Yasaya göre, yalnızca Rusya’da yaşayan Belaruslular değil, Belarus topraklarında sürekli ikamet eden Rus vatandaşları da Belarus’ta yerel seçimlerde aday olabilecek. Böylece her iki ülke de karşılıklı olarak yerel düzeyde siyasal katılım hakkı tanımış oldu.
- İspanyol gazetesi Periodista Digital’in iddiasına göre, Ermenistan, Azerbaycan ve ABD, Zengezur Koridoru’nun açılmasına yönelik bir mutabakat üzerinde anlaştı. 42 kilometrelik güzergâh, Azerbaycan’ın batı illeri ile Nahçıvan’ı, Ermenistan’ın Sünik bölgesi üzerinden birbirine bağlayacak. Belgelerde koridorun idaresinin özel bir Amerikan şirketine bırakılacağı belirtiliyor. Başlangıçta bu hattın denetiminin Rusya tarafından sağlanması öngörülüyordu.
Koridorun yer aldığı belgelerin, Fransız Ermeni diasporası aracılığıyla sızdırıldığı öne sürülüyor. Söz konusu belgelere göre proje, diplomatik çevrelerde “Trump Köprüsü” olarak anılıyor.
- Rusya Yüksek Mahkemesi, “Uluslararası Satanizm Hareketi"ni aşırılıkçı örgüt ilan ederek faaliyetlerini yasakladı. RBC muhabirinin mahkeme salonundan aktardığına göre karar derhal yürürlüğe girecek.
Davaya, daha önce LGBT hareketinin kapatılması ve Taliban’ın yasaklanması kararlarını veren Yargıç Oleg Nefedov başkanlık etti. Nefedov, davayı iki gün boyunca inceledi. Başsavcılığın talebini Adalet Bakanlığı da destekledi.
- Rusya ile Ukrayna arasındaki barış müzakerelerinde üçüncü tur için Rus heyeti İstanbul’a hareket etti. Bilgi, Interfax’a konuşan havacılık kaynakları tarafından doğrulandı.
TRT Haber’in aktardığına göre, görüşmenin bugün saat 19.00’da başlaması bekleniyor. Ancak bu bilgi henüz resmi kaynaklarca teyit edilmedi. Aynı tarihi daha önce Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski de dile getirmişti. Kremlin ise görüşmenin tam tarihiyle ilgili açıklamanın daha sonra yapılacağını bildirdi.
Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov’un açıklamasına göre, Rus müzakere heyetinde herhangi bir değişiklik yapılmadı. Buna karşılık Ukrayna tarafı heyetini genişletti, temsilci sayısı 12’den 14’e çıkarıldı.
Ukrayna heyetine yine Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Başkanı Rüstem Umerov başkanlık ediyor. Görüşmelerin odak noktasında ateşkes koşulları ve gelecekteki barış anlaşmasının çerçevesi yer alıyor.
- Rusya ve Ukrayna arasında İstanbul'daki üçüncü doğrudan müzakere turu muhtemel bu akşam başlıyor. Gelişmelere göre müzakerelerin yarına da da sarkabileceği, belirtiliyor. Görüşmeler, 2 Haziran’daki ikinci turla aynı şekilde, Çırağan Sarayı’nda gerçekleştirilecek. Taraflar, haziran başında karşılıklı olarak sundukları barışa dair memorandumları değerlendirecek. Rusya tarafının metni, Ukrayna’nın tarafsızlık ilanı, NATO üyeliğinden vazgeçmesi ve 2014 sonrası Rusya’ya geçen tüm bölgelerin tanınması gibi şartlar içeriyor. Ukrayna ise tam ateşkes, Rusya’nın topraklarından çekilmesi ve Batı’nın desteğiyle güvenlik garantileri istiyor. Kremlin sözcüsü Dmitri Peskov, “mucizevi bir ilerleme beklenmemesi gerektiğini” söylerken, Vladimir Putin de iki metnin tamamen zıt olduğunu, ancak bu farklılıkların müzakerelere engel olmadığını söyledi.
- Bu arada görüşmelerin hemen öncesinde Batılı müttefiklerin, Ukrayna’ya yeni bir silah tedarik planını devrede. ABD Başkanı Donald Trump’ın inisiyatifiyle NATO ülkeleri, 50 gün içinde Ukrayna’ya kendi stoklarından büyük çaplı silah yardımı yapıyor. Bu süreçte Ukrayna’ya 17 Patriot hava savunma sistemi dahil olmak üzere kapsamlı yardım paketleri açıklandı. Almanya, Norveç, Hollanda ve Kanada gibi ülkeler aktif katkı sunarken, Fransa, İtalya ve Çekya gibi bazı ülkeler projeye dahil olmadı. Uzmanlar, bugünkü görüşmelerde ciddi bir diplomatik ilerleme beklemiyor; ancak insani konularda, örneğin esir takası veya ölü askerlerin iadesi gibi alanlarda sonuç alınabileceğini belirtiyor.
- Kommersant'ın yorumuna göre, İstanbul'daki üçüncü tur Rusya-Ukrayna müzakereleri yalnızca taraflar için değil, Başkan Trump için de kritik bir dönüm noktası niteliği taşıyor. Zira Moskova ile Kiev, diplomatik temas kapısını açık tutarak kendi amaçlarını gerçekleştirmeye çalışırken, Trump da kamuoyuna çatışmayı siyasi yollarla çözme niyetini göstermek istiyor. Ancak analize göre tarafların sunduğu memorandum taslakları “birbirine tamamen zıt”, bu nedenle gerçek bir ilerleme beklemek yerine, cenaze teslimi ya da esir değişimi gibi sınırlı başlıklarda uzlaşma sağlanması dahi “başarı” olarak görülüyor. Gazete "Kremlin açısından İstanbul görüşmesi, Trump’ın 50 günlük süre dolmadan önce “diplomatik sürecin sürdüğünü” göstermek adına kaçırılmaması gereken bir fırsat" diye yazıyor.
- ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Tammy Bruce, Başkan Donald Trump’ın Rusya’ya Ukrayna’daki çatışmayı sona erdirmesi için verdiği 50 günlük sürenin katı bir takvim olmadığını açıkladı. Bruce, bu sürenin gelişen müzakerelere bağlı olarak değerlendirileceğini belirtti. “Başkan bir zaman diliminden söz ettiğinde, bu farklı şekillerde yorumlanabilir… Eğer gerçek müzakereler başlarsa ve süreç ilerlerse, her şey hızla değişebilir,” dedi. Trump, geçen hafta Rusya’dan duyduğu memnuniyetsizliği dile getirmiş ve 50 gün içinde uzlaşma sağlanmazsa, Rus petrolü ithal eden ülkelere %100’e varan gümrük vergileri getirebileceğini söylemişti. Eylül ayında tatilden dönecek olan ABD Kongresi, Başkan’ın yeni yaptırımlar uygulama yetkisini içeren bir tasarıyı gündeme alacak.
- Donald Trump, Vladimir Putin ile Çin'de olası bir görüşme ihtimaliyle ilgili net bir yanıt vermekten kaçınarak, “Birçok görüşme mümkün” ifadelerini kullandı. Trump bu açıklamayı, Beyaz Saray’da Filipinler Cumhurbaşkanı ile yaptığı görüşme sırasında dile getirdi. Çin Devlet Başkanı Şi Jinping tarafından davet edildiğini ve yakın gelecekte Çin’e gitmeyi planladığını belirten Trump, seyahatle ilgili kararını yakında vereceğini söyledi. Eylül ayında Çin'de Putin, Trump ve Şi’nin bir araya gelebileceğine dair The Times gazetesinde çıkan haberleri ise yalanlamadı.
- Rostov bölgesinde gece saatlerinde düzenlenen insansız hava aracı (İHA) saldırıları sonucunda üç kişi yaralandı. Bölge valisi vekili Yuriy Slyusar’ın açıklamasına göre, saldırılar Novoçerskassk, Şahtı, Myasnikovskiy, Rodionovo-Nesvetayskiy ve Aksayskiy bölgelerini hedef aldı. Novocherskassk’ta bir evin yakınına düşen parçalar nedeniyle iki kadın hafif ve orta derecede yaralanarak hastaneye kaldırıldı. Düşen enkazlar nedeniyle kentte çeşitli noktalarda yangınlar çıktı. (RBC)
- Rusya Savunma Bakanlığı, dün gece 21.00–23.40 (Moskova saatiyle) arasında hava savunma sistemlerinin toplam 51 Ukrayna yapımı insansız hava aracını düşürdüğünü duyurdu. Bakanlığın açıklamasına göre, bu İHA’ların 28’i Bryansk, 10’u Kursk, altısı Rostov, dördü Oryol, biri ise Kaluga, Tula ve Lipetsk bölgelerinde etkisiz hale getirildi.
- Ukrayna Hava Kuvvetleri, Fransız yapımı Mirage 2000 savaş uçağının teknik arıza nedeniyle düştüğünü açıkladı. Olay, Volın bölgesinde, Lutsk kenti yakınlarında meydana geldi. Pilotun arıza hakkında kuleyi bilgilendirdiği, prosedüre uygun şekilde hareket ederek başarıyla fırlatma koltuğu ile kurtulduğu belirtildi. Uçağın düşüş nedenlerini araştırmak üzere özel bir komisyon kuruldu. Ukrayna, Fransa’dan ilk Mirage 2000-5 model savaş uçaklarını Şubat ayında almıştı; toplam kaç adet teslim edileceği ise resmen açıklanmadı. Bu, Ukrayna’nın kaybettiği ilk Mirage olurken, daha önce en az dört F-16 uçağının da kaybedildiği bildirilmişti.
- The Wall Street Journal ve The Spectator'a göre, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy'nin imzaladığı ve Ulusal Yolsuzlukla Mücadele Bürosu (NABU) ile Uzmanlaşmış Yolsuzluk Savcılığı’nın (SAP) yetkilerini kısıtlayan yeni yasa, Batı ile ilişkileri tehlikeye atabilir. Yasanın, söz konusu kurumların bağımsızlığını zayıflattığı ve bu durumun hem Avrupa Birliği üyelik sürecini, hem de vizesiz seyahat rejimini riske atabileceği belirtiliyor. Avrupa Komisyonu temsilcileri, güçlü ve bağımsız yolsuzlukla mücadele kurumlarının AB üyeliği için temel şart olduğunu vurgularken, yasanın ardından Kiev ve Lviv’de protestolar düzenlendi; başkentteki gösterilere Kiev Belediye Başkanı Vitaliy Kliçko da katıldı.
- Zelenskiy, çarşamba gecesi yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında ülkenin yolsuzlukla mücadele altyapısının çalışmaya devam edeceğini söylese de, imzaladığı ve Ulusal Yolsuzlukla Mücadele Bürosu (NABU) ile Uzmanlaşmış Yolsuzlukla Mücadele Savcılığı’nın (SAP) bağımsızlığını sınırlayan yasa tasarısından ve bu yasaya karşı ülke genelinde düzenlenen protestolardan hiç söz etmedi. NABU ve SAP’nin yöneticileri Zelenskiy’ye yasayı imzalamaması çağrısında bulunmuştu. Başkent Kiev dahil birçok şehirde spontane protesto gösterileri düzenlenmiş, NABU yetkilileri bu destek karşısında “gerçekten çok etkilendik, bu bizim için büyük bir güven işareti” açıklamasında bulunmuştu.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna'nın kontrolündeki bölgeden acil tıbbi yardıma ihtiyaç duyan iki Rus askerinin geri alındığını açıkladı. Askerlerin şu anda Belarus topraklarında bulunduğu ve gerekli tıbbi müdahalelerin yapıldığı belirtildi. Tedavi sürecinin ardından askerlerin Rusya’ya nakledileceği ifade edildi. Söz konusu askerler, 22 Temmuz’da Ukrayna tarafından teslim edildi; bu adım, 2 Haziran’da İstanbul’da yapılan görüşmelerde varılan süresiz insani takas anlaşması çerçevesinde atıldı.
- ABD Başkanı Donald Trump’ın agresif gümrük politikalarının, Amerikan tarım sektörünü gübrede giderek daha fazla Rusya’ya bağımlı hale getirdiği iddia edildi. The Washington Post’un haberine göre, Mayıs ayında ABD’nin ithal ettiği ürenin yüzde 64’ü Rusya’dan geldi; bu oran, Trump’ın gümrük vergilerini artırmasından önceki seviyenin neredeyse iki katı. Geleneksel tedarikçiler Katar ve Cezayir yüksek vergiler nedeniyle pazardan çekilirken, ortalama gümrük vergisi oranı 1940’lardan bu yana görülmemiş bir seviye olan yüzde 15’e yükseldi. Uzmanlar, bu dengesizliğin gıda fiyatlarını artırabileceği, buğday ve mısır gibi temel ürünlerin üretimini tehlikeye atabileceği ve Rusya’ya tarım üzerinden jeopolitik avantaj sağlayabileceği uyarısında bulunuyor.
- Çin, Avrupa Birliği'nin Rusya'ya yönelik 18. yaptırım paketine iki Çinli finans kuruluşunu dahil etmesine sert tepki gösterdi. Çin Ticaret Bakanı Wang Wentao, AB Ticaret Komiseri Maroš Šefčovič ile yaptığı video konferans görüşmesinde, bu karara karşı resmî bir protesto iletti. Çin Ticaret Bakanlığı’nın açıklamasında, bu yaptırımların kabul edilemez olduğu vurgulandı. Geçen hafta onaylanan yaptırım paketi kapsamında çeşitli ülkelerden 55 kişi ve kurum yaptırım listesine alınmıştı.
22 Temmuz Salı
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le olası bir görüşmeye dair açıklamalarını değerlendirdi. İstanbul’da yapılması planlanan üçüncü müzakere turuna atıf yapan Peskov, bu görüşmelerden “mucizevi bir atılım” beklenmemesi gerektiğini vurguladı.
Peskov’a göre, Moskova, Rusya-Ukrayna görüşmelerinin bu hafta İstanbul’da gerçekleşmesini umuyor. Görüşmelerin odağında, taraflarca hazırlanan mutabakat taslaklarının karşılıklı değerlendirilmesi olacak. Ancak Kremlin, bu turun çarpıcı sonuçlar doğuracağına inanmıyor. Peskov, Putin ile Zelenskiy arasında olası bir zirvenin gerçekleşebilmesi için tarafların hâlâ uzun bir diplomatik mesaiye ihtiyaç duyduğunu belirtti. Üstelik Kiev, hâlâ Putin’le doğrudan görüşme yasağını resmi olarak kaldırmış değil. Peskov, “Ukrayna’daki çözüm süreci o kadar karmaşık ki, esir değişimi ya da cenazelerin iadesi bile anlamlı ilerlemeler sayılır” dedi. Barış ihtimaline dair yapılan her tahminin şu aşamada “yanıltıcı” olacağını vurgulayan Kremlin, Rusya’nın en başta belirlediği hedeflere ulaşmakta kararlı olduğunu yineledi.
Aynı brifingde Azerbaycan’a da değinen Peskov, Bakü yönetiminin Ukrayna konusundaki tutumunun Moskova’yla örtüşmediğini kabul etti. Ancak bu görüş ayrılığının, iki ülke ilişkilerindeki soğukluğu aşma çabalarına engel olmaması gerektiğini belirtti.
- Polonya Dışişleri Bakanlığı, Rusya’da bulunan vatandaşlarına ülkeyi terk etmeleri çağrısında bulundu. Bakanlığın internet sitesinde yayımlanan açıklamada, “Hayati, ailevi ya da mesleki nedenlerle kalmaları gerekmiyorsa, Polonya vatandaşlarının Rusya’dan, ulaşılabilir tüm ticari ya da özel yollarla ayrılmalarını öneriyoruz” denildi. Hafta sonunda Kaliningrad sınır kapılarında uzun kuyruklar oluştuğu bildirildi.
- Rusya Soruşturma Komitesi’ne bağlı ekipler St. Petersburg’daki Mihaylovski Tiyatrosu’nda arama yaptı. Kommersant-SPb'ye konuşan kaynaklara göre operasyon, tiyatronun sanat yönetmeni ve aynı zamanda MHAT'ın genel müdürü olan Vladimir Kehman’la bağlantılı. Kehman’a, zimmete para geçirme suçlaması yöneltildiği bildirildi.
Mihaylovski, St. Petersburg'un en önemli opera ve balelerinden bir tanesi.
- Rusya Devlet Duması, internette aşırılık yanlısı içerik arayanlara para cezası öngören yasa tasarısını üçüncü okumada kabul etti. Tasarıya 306 milletvekili destek verirken, 67’si karşı çıktı, 22 milletvekili ise çekimser kaldı.
Dijital Kalkınma Bakanı Maksut Şadayev, bu yasa sayesinde yabancı platformların tamamen engellenmesine şimdilik gerek kalmadığını söyledi. Sosyal ağlara girişin, bu platformlar “aşırılıkçı örgüt” olarak tanımlansa dahi cezalandırılmayacağını belirtti.
Öte yandan, Kremlin Ekonomi Danışmanı Maksim Oreşkin, Rusya’nın yabancı mesajlaşma uygulamalarını yasaklama niyetinde olmadığını açıkladı. Oreşkin “Yetkililerin her şeyi yasaklama gibi bir arzusu yok. Bu, olumsuz sonuçlar doğurur” dedi, ancak uygulamaların, Rusya’nın kayıt ve dolandırıcılığı önleme yükümlülüklerine uyması gerektiğinin de altını çizdi.
- ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Rusya’dan petrol satın alan ülkelere yönelik yeni yaptırım planlarını duyurarak, “Herhangi bir ülke Rus petrolü alırsa, %100’e kadar ikincil gümrük tarifelerine tabi olacak” ifadelerini kullandı. Avrupa ülkelerini de bu yaptırımlara katılmaya davet eden Bessent, “Avrupalı ortaklarımızın bu sürece destek vermesini bekliyoruz” dedi. WSJ'ye konuşan uzmanlar ise bu girişimin ekonomik olmaktan çok siyasi amaç taşıdığını ve öncelikle Çin'i hedef aldığını belirterek, “Bu tür tedbirler enerji piyasalarını sarsabilir ve ticari tansiyonu daha da yükseltebilir” yorumunu yaptı. ABD Başkanı Donald Trump da daha önce, “Eğer 50 gün içinde Ukrayna’da barış sağlanmazsa, Rusya’ya ve onunla iş birliği yapan ülkelere %100 vergi koyacağız” açıklamasında bulunmuştu.
- Yaptırım tasarılarının hazırlayıcısı ABD Senatörü Lindsey Graham, Avrupa Birliği'nin geçtiğimiz hafta Rusya’ya karşı kabul ettiği yeni yaptırım paketini memnuniyetle karşıladığını belirterek, Başkan Donald Trump’ın Rus petrolü satın alan ülkelere %100’e varan gümrük tarifeleri getirme planını desteklediğini söyledi. Graham, “Bu doğru yönde atılmış güçlü bir adım ama asıl hedef, Putin barış masasına oturana kadar Rusya’dan petrol ve gaz alımını durdurmak” ifadelerini kullandı. Graham “Başkan Trump’ın geçen hafta açıkladığı gibi, Rusya’dan ucuz petrol almaya devam eden ülkelere — Çin, Hindistan ve Brezilya başta olmak üzere — %100’e kadar gümrük tarifesi uygulama kararlılığı çok yerinde. Zaman işliyor” diyerek uyarıda bulundu. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte de Trump ile Beyaz Saray’daki görüşmesinin ardından benzer şekilde Çin, Hindistan ve Brezilya’ya Rusya ile ticaretlerini sürdürmeleri halinde ABD’nin ikincil yaptırımlarıyla karşılaşabileceklerini bildirdi.
- Öte yandan Avrupa Birliği, Rus petrolünden elde edilen rafine ürünlerin üçüncü ülkeler aracılığıyla ithalatına yönelik yasağın yürürlüğe girişini altı ay erteledi. Bloomberg’in aktardığına göre, 18. yaptırım paketi kapsamında getirilen bu yeni düzenleme, 21 Ocak 2026’ya kadar ertelendi. AB, özellikle dizel gibi ürünlerin Rus ham petrolü kullanılarak Hindistan ve Türkiye gibi ülkelerde üretilip Avrupa’ya satılmasını engellemeyi hedefliyor. Rabobank analisti Florence Schmit’e göre, bu erteleme "Avrupa dizel piyasasına kısa vadeli bir nefes alma alanı" sağlayacak. Yeni kurallar gereği, ithalatçılar rafine ürünlerin hangi ülkenin petrolünden üretildiğini belgelemek zorunda olacak.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkesinin yalnızca petrol ve doğalgaz gelirleriyle her şeyi ithal etmeye yönelmesi durumunda rekabet gücünü ve ardından egemenliğini kaybedebileceği uyarısında bulundu. Gazeteci Pavel Zarubin’e verdiği röportajda Putin, 1990’lı yıllardan bu yana bazı çevrelerin Rusya’nın otomobil üretiminden vazgeçerek yabancı araçları ithal etmesini önerdiğini hatırlatarak, bu yaklaşımın teknolojik bağımsızlığa ve yerli üretime zarar vereceğini söyledi. Kendi başbakanlığı dönemlerinde (1999–2000 ve 2008–2012) de benzer görüşlerle karşılaştığını belirten Putin, “Petrol ve gazı kesmeye çalışanlar varken, her şeyi dışarıdan almak, sadece sanayimizi değil, egemenliğimizi de yok eder” dedi.
- Rostov bölgesinin Azov ilçesine bağlı Krasniy Sad yerleşiminde, Ukrayna ordusuna ait insansız hava araçlarının (İHA) düşen parçaları nedeniyle birkaç özel müstakil evin avlusunda yangın çıktı. Bölge valisi vekili Yuriy Slyusar, yangınların kontrol altına alındığını ve itfaiye ekiplerinin alevleri tamamen söndürdüğünü açıkladı. Slyusar, Rostov-na-Donu, Millerovo, Donetsk ve Azov çevresinde Rus hava savunma sistemlerinin çok sayıda Ukrayna İHA’sını havada imha ettiğini bildirdi. Ayrıca Samara ve Tula bölgelerinde de dron saldırısı tehdidine karşı geçici internet kısıtlamaları uygulanırken, Samara Valisi bir İHA’nın sanayi tesisine saldırı girişimi sırasında imha edildiğini duyurdu.
- Rusya’da iki havalimanında uçuşlar bu sabaha karşı geçici olarak kısıtlandı. Rosaviatsiya açıklamasına göre, Samara’daki Kurumoç Havalimanı ile Kaluga’daki Grabtsevo Havalimanı’nda uçakların iniş ve kalkışları durduruldu. Her iki kararın da hava sahasındaki uçuş güvenliği gerekçesiyle alındığı bildirildi. Yetkililer, uygulamanın geçici olduğunu ve güvenlik koşullarına bağlı olarak yeniden değerlendirme yapılacağını belirtti.
- "ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna’ya yeni silah yardımı sözü vermesine rağmen, çatışmadan diplomatik ve askeri olarak çekilmeye hazır olduğunu gösteriyor". Eski Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, The Wall Street Journal’da yayımlanan yazısında Trump’ın 50 gün içinde ateşkes sağlanmaması halinde Ukrayna konusundaki sorumluluktan sıyrılmak istediğini savundu. Trump’ın kısa vadeli talepleri karşılayarak uzun vadeli yükümlülüklerden kaçındığını vurgulayan Bolton, Cumhuriyetçi liderin “ellerini yıkmaya hazır” olduğunu belirtti.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in imzaladığı kararnameyle, yabancı limanlardan gelen tüm gemilerin Rus limanlarına giriş izni artık Federal Güvenlik Servisi'nden (FSB) alınacak şekilde değiştirildi. Karar, ulaşım bakanlığı sistemindeki yetkilerin FSB'ye devrini içeriyor ve daha önce yalnızca bazı özel limanlarda geçerli olan prosedür, artık ülke genelindeki tüm deniz limanlarına yayılacak. Kararname, 21 Temmuz 2025 tarihiyle resmen yürürlüğe girdi ve liman kaptanlarının, geminin giriş iznini FSB tarafından atanmış yetkiliyle koordine etmesini zorunlu kılıyor. Analistler, kararın özellikle askeri ve enerji taşımacılığına yönelik güvenlik kaygılarıyla şekillendiğini, ancak bu adımın şirketler ve yabancı deniz taşımacılığında idari süreçlerin gecikmesine yol açabileceğini belirtiyor.
- Rusya Savunma Bakanlığı, askerî personelin maaşlarına yapılması planlanan artış oranını yükseltmeyi teklif etti. Bakanlık, 1 Ekim 2025 itibarıyla yürürlüğe girmesi öngörülen zam oranının hükümetin daha önce belirlediği %4,5 yerine %7,6 olmasını önerdi. 21 Temmuz’da resmi yasal düzenlemeler portalında yayımlanan tasarıya göre, mevcut yönetmelikte yer alan katsayının 1,045’ten 1,076’ya çıkarılması isteniyor. Artış, hem rütbe hem görev bazında maaşları kapsıyor ve hem sözleşmeli hem de zorunlu askerlik hizmeti yapan personelin yanı sıra polis rütbesi taşıyan Rosgvardiya ve İçişleri Bakanlığı personelini de içine alıyor.
- İngiltere, Rusya’ya yönelik yaptırımlar listesini güncelleyerek, petrol ve ulaşım sektörlerinden iki şirketi ve Moskova’nın yaptırımları aşmak için kullandığı "gölge filosuna" ait 135 petrol tankerini daha kapsama aldı. Yaptırımlar kapsamında, Dubai merkezli Lukoil iştiraki Litasco Middle East’in varlıkları dondurulurken, şirketin güven hizmetleri sunması da yasaklandı. Ayrıca, Rus petrolünü Gabon ve Komor adaları bayraklı gemilerle taşıyan Intershipping Services şirketi de listeye alındı. Toplamda 135 tankerin dahil edildiği yaptırımlar, 2024’ten bu yana Rusya’nın 24 milyar dolarlık enerji taşımacılığına aracılık eden yapıya ciddi bir darbe olarak görülüyor.
- Dünyaca ünlü Rus orkestra şefi Valeri Gergiev’in 27 Temmuz’da Napoli yakınlarındaki Caserta Kraliyet Sarayı’nda düzenlenecek kültür festivalinde vermesi planlanan konserin iptal edildiği bildirildi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e yakınlığı nedeniyle Batı'da tartışmalara neden olan Gergiev’in konserinin, ev sahibi kurum tarafından gelen tepkiler üzerine iptal edildiği açıklandı. Rusya’nın Roma Büyükelçiliği konser iptalinin “asıl zararı İtalya’nın otoritesine verdiğini” savundu. İtalyan basını, bu konserin Gergiev’e Avrupa’da sahne yasağının fiilen kalktığına işaret edebileceğini yazmıştı.
- Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU), pazartesi günü ülkenin yolsuzlukla mücadele kurumu NABU'nun üst düzey yetkililerinden bazılarını gözaltına alarak onlarca adrese baskın düzenledi. SBU, yetkililerden birinin Rusya adına casusluk şüphesiyle, diğerlerinin ise yasaklı bir partiyle bağlantıları gerekçesiyle tutuklandığını açıkladı. Ancak, üst düzey yetkililere yönelik yolsuzluk soruşturmalarıyla tanınan NABU yaptığı açıklamada, “vakaların büyük çoğunluğunun eski tarihli trafik kazaları gibi alakasız suçlamalar” olduğunu belirterek operasyonun kurumun tüm faaliyetlerini fiilen durdurduğunu ve ölçüsüz olduğunu savundu.
- Yolsuzlukla mücadele kuruluşu Transparency International, mahkeme kararı olmadan yapılan baskınların, Ukrayna’daki yolsuzlukla mücadele eden kurumlara yönelik “büyük bir baskının” göstergesi olduğunu belirtti. Kiev’deki G7 ülkeleri büyükelçileri de ortak bir açıklama yayımlayarak “ciddi endişeler” taşıdıklarını ve bu gelişmeleri Ukrayna hükümet yetkilileriyle görüşmeyi planladıklarını duyurdu. Bu arada önde gelen yolsuzlukla mücadele aktivistlerinden Vitaliy Şabunin’in bu ay başında dolandırıcılık ve askerlikten kaçma suçlamasıyla yargılanmaya başlanması, sivil toplumda alarma yol açtı. Başkan Volodimir Zelenskiy'nin ofisi ise açılan davaların siyasi gerekçelere dayanmadığını savunuyor.
- Rusya’nın tüketici sağlığından sorumlu kurumu Rospotrebnadzor, Marmara, Ege ve Akdeniz kıyılarında Vibrio bakterilerinin tespit edildiğine dair iddiaların ardından Türkiye Sağlık Bakanlığı ile temasa geçtiğini açıkladı. Kurumun basın servisinden yapılan açıklamada, enfeksiyonlara karşı iş birliği anlaşması çerçevesinde Türk makamlarından yürütülen soruşturmaya dair resmi veriler ve olası salgın riskine ilişkin değerlendirmelerin paylaşılmasının talep edildiği belirtildi. Rospotrebnadzor ayrıca Dünya Sağlık Örgütü aracılığıyla da bilgi talebinde bulunduğunu bildirdi. Açıklamada, “Rospotrebnadzor, tehlikeli enfeksiyonların Rusya’ya taşınmasını önlemek amacıyla küresel epidemiyolojik durumu izlemeye devam etmektedir” denildi. Vibrio bakterilerinin akut bağırsak enfeksiyonlarına yol açabildiği, özellikle çiğ veya az pişmiş deniz ürünleriyle bulaşabildiği kaydedildi.
- Polonya’nın Baltık Denizi kıyısında, ülke tarihindeki en büyük petrol yatağı keşfedildi. Keşfi yapan Central European Petroleum (CEP) şirketi, ülkenin kuzeybatısındaki “Wolin” ruhsat sahasında, Świnoujście kenti yakınlarında bulunan “Wolin-East 1” kuyusunda 22 milyon ton çıkarılabilir ham petrol ve kondensat ile 5 milyar metreküp doğalgaz tespit edildiğini duyurdu. Şirketin verilerine göre, ruhsat sahasının tamamında 33 milyon ton petrol ve kondensat ile 27 milyar metreküp doğalgaz bulunuyor. Polonya’nın devlet televizyonu TVP’ye göre bu keşif, ülkenin 2023’te yaklaşık 20,2 milyon ton olarak hesaplanan mevcut petrol rezervlerini iki katından fazla artıracak.
- Kamçatka’da 6,5 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Rusya Bilimler Akademisi’ne bağlı Jeofizik Servisi’nin yerel şubesi tarafından yapılan açıklamaya göre, depremin merkez üssü Petropavlovsk-Kamçatski yakınlarında ve 40 km derinlikte kaydedildi. Sarsıntıların şiddeti yer yer dört şiddetinde hissedildi. Acil Durumlar Bakanlığı (MÇS), hem Petropavlovsk-Kamçatski hem de Vilyuçinsk kentlerinde halkın depremi açık şekilde hissettiğini ancak tsunami tehlikesi olmadığını bildirdi. Aynı bölgede 21 Temmuz gecesi 5,8 büyüklüğünde başka bir sarsıntı daha yaşanmıştı; bu depremin ardından Avachinsky yanardağında 200 metre yüksekliğe ulaşan bir buhar ve gaz püskürmesi gözlemlendi.
21 Temmuz Pazartesi
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Rusya ile yeni müzakere turunun 23 Temmuz Çarşamba günü Türkiye'de yapılacağını açıkladı. Görüşmenin İstanbul’da gerçekleşmesi planlanıyor. Daha önce Independent gazetesi, görüşmenin 23 ya da 24 Temmuz tarihlerinde yapılabileceğini yazmıştı. Taraflar daha önce de 16 Mayıs ve 2 Haziran tarihlerinde İstanbul’da bir araya gelmiş, esir değişimi konusunda uzlaşmış ve barışa dair mutabakat metinlerini birbirlerine iletmişti. Rus heyetinin başında yine Kremlin danışmanı Vladimir Medinskiy bulunacak.,
- Rusya ve Ukrayna’yı, barışçıl çözüm konusundaki tutumlarını uzlaştırmak için yoğun bir diplomatik çalışma bekliyor. Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Kommersant’ın sorusu üzerine yaptığı açıklamada, her iki ülkenin mevcut mutabakat taslaklarında “birbirine tamamen zıt” bakış açıları ortaya koyduğunu söyledi.
Pazartesi sabahı TASS ajansı, isimsiz bir kaynağa dayandırdığı haberinde, Rusya-Ukrayna barış görüşmelerinin üçüncü turunun bu haftanın sonunda yapılacağını duyurdu. Öncesinde, Independent’ın Türkçe edisyonunda, iki ülkenin heyetlerinin 23 veya 24 Temmuz’da İstanbul’da bir araya gelmeyi planladığı bilgisi yer almıştı.
- Peskov "Azerbaycan’ın, Kazakistan’da düşen AZAL havayollarına ait uçak kazası nedeniyle Rusya aleyhine dava açma kararı alması kendi hakkıdır" dedi. RBC muhabirinin sorusunu yanıtlayan Peskov, "Bildiğiniz gibi şu anda soruşturma ve inceleme süreci devam ediyor. Azerbaycan böyle bir karar alırsa, bu onların hakkıdır. Biz resmi kararları bekleyeceğiz," ifadelerini kullandı.
Peskov, Rusya ile Azerbaycan arasındaki ilişkilerde şu anda zor bir dönemden geçildiğini, ancak Moskova’nın durumun yakında çözüleceğini umduğunu söyledi. “İki ülke arasında zaman zaman zor dönemler yaşanabilir. Şu anda da böyle bir dönemden geçiyoruz. Bu dönemin geçeceğini, iki ülke arasındaki iş birliğinin karşılıklı fayda sağladığını düşünüyoruz,” dedi.
- Financial Times’ın haberine göre, Rusya yoğun İHA saldırıları sayesinde, Ukrayna’nın zaten yorgun durumdaki hava savunma sistemlerini delebiliyor. Gazetenin görüştüğü uzmanlara göre, Rus ordusu son dönemde "sürü taktiği" olarak bilinen yöntemi daha sık kullanıyor ve insansız hava araçları artık daha yüksek irtifalardan uçuyor.
FT, 2025 yılı başından bu yana Rus İHA saldırılarının sayısında sert bir artış yaşandığına dikkat çekti. Ukrayna hava kuvvetlerinin verilerine göre, nisan-haziran döneminde Rus İHA’larının yaklaşık yüzde 15’i hava savunmasını aşmayı başardı. Bu oran, önceki üç ayda yalnızca yüzde 5’ti.
Rusya’nın İHA’ları etkin biçimde kullanması, Moskova’nın Kiev’in kaynaklarını zorlayacak şekilde taktikleri hızlı biçimde uyarlayabildiğini gösteriyor. Buna karşılık Ukrayna, hava savunma sistemlerini güncelleme peşinde. Bu durumu yorumlayan İngiltere Hava Kuvvetleri eski komutan yardımcısı Andrew Turner, “Bu bitmeyen bir düello: önlem, karşı önlem ve karşı-karşı önlem arasında,” dedi.
- Rusya Savunma Bakanlığı’nın açıklamasına göre, 12:20 ile 15:00 arasında Ukrayna ordusuna ait 19 insansız hava aracı hava savunma sistemleri tarafından düşürüldü. Altı İHA Bryansk bölgesi üzerinde, beşi Moskova bölgesinde, dördü Oryol bölgesinde ve ikişer tanesi Kaluga ile Smolensk bölgelerinde etkisiz hale getirildi.
Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, olayda can kaybı veya hasar meydana gelmediğini açıkladı. Düşen İHA parçalarının bulunduğu bölgelerde acil servis ekiplerinin görev yaptığını belirtti. Bryansk Valisi Aleksandr Bogomaz da bölgedeki müdahalelerin can ve mal kaybı olmadan sonuçlandığını bildirdi.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, yabancı gemilerin Rus limanlarına yalnızca liman kaptanının izniyle giriş yapabileceğini öngören bir kararname imzaladı. Bu izin, Federal Güvenlik Servisi (FSB) ile eşgüdüm içinde verilecek.
Yayımlanan belge, ayrıca FSB’nin liman kaptanlarının taleplerini değerlendirmek üzere kendi içinden sorumlu kişiler belirlemesini de zorunlu kılıyor. Kararname bugünden itibaren yürürlüğe girdi.
- Macaristan Dışişleri Bakanı Péter Szijjártó, ülkesinin Moskova ve Belgrad ile birlikte, Macaristan ile Sırbistan arasında yeni bir petrol boru hattı inşası için görüşmeleri ilerlettiğini açıkladı. Macaristan Hükümeti temsilcisi Zoltán Kovács’a göre, bu boru hattı 2027 yılına kadar inşa edilip faaliyete geçirilecek.
Szijjártó sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada “Brüksel, Rus enerji sevkiyatlarını engellerken, bağlantıları kesip güzergâhları kapatırken bizim yeni kaynaklara ve yeni rotalara ihtiyacımız var. Macaristan bu felaket niteliğindeki kararlara kurban gitmeyecek,” dedi. Kovács da yıllık 5 milyon ton kapasiteli ve 180 km uzunluğunda bir boru hattı planlandığını sözlerine ekledi.
- Avrupa Konseyi’nin internet sitesinde yayımlanan açıklamaya göre, AB–Çin zirvesinde Avrupa Birliği yönetimi odağını ikili ilişkiler ve Ukrayna’daki savaş konularına çevirecek. Çin ile AB arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasının 50. yılına denk gelen zirve, bu hafta Pekin’de yapılacak.
Açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Zirvenin temel gündem maddeleri, AB ile Çin arasındaki ikili ilişkilerin durumu ve Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik askeri saldırısı dâhil olmak üzere küresel meydan okumalar olacak.”
- Gece boyunca Moskova’yı hedef alan insansız hava araçlarının sayısı 13’e yükseldi. Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin’in açıklamasına göre, hava savunma sistemleri tarafından düşürülen son iki dronun enkazı, başkentin güneybatısında yer alan Kievskiy yerleşimi yakınlarına düştü. Olay yerine acil servis ekipleri yönlendirilirken, ilk belirlemelere göre can kaybı ya da ciddi hasar yaşanmadı. Daha önceki saatlerde de başkente yaklaşan birçok dron etkisiz hale getirilmiş, bu nedenle şehirdeki havaalanlarında uçuş kısıtlamaları uygulanmıştı; bu kısıtlamalar sabah saatlerinde kaldırıldı.
- Son dönemde İHA saldırıları artarken, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Rusya'nın iç bölgelerine yönelik saldırıların sürebileceği tehdidinde bulundu. "Rus lojistiğinin bu savaşın uzaması nedeniyle ciddi şekilde zarar görmesi gerektiğini" savunan Zelenskiy, Silahlı Kuvvetler Başkomutanı Sırskiy’den saldırıların sıklığı ve etkinliği hakkında rapor aldı. Zelenskiy, insansız hava araçları üretimi için yeni sözleşmelerin imzalanacağını duyurdu. Kremlin ise bu saldırıların Kiev’in barışa hazır olmadığını gösterdiğini savunuyor.
- The New York Times, Ukrayna’daki çatışmanın diplomatik çözüm sürecinde "zayıf da olsa yaşam belirtileri" görüldüğünü yazdı. Gazeteye göre hem Moskova hem Kiev, kendi yöntemleriyle Beyaz Saray’a ulaşmaya çalışıyor. Ukrayna lideri Zelenskiy, 19 Temmuz’da yaptığı açıklamada, Güvenlik Konseyi Sekreteri Rüstem Umerov’un Rusya’ya yeni bir müzakere turu önerdiğini belirtmişti. Kaynaklar, üçüncü turun İstanbul’da yapılacağını doğruladı ancak kesin tarih henüz netleşmedi. Rus basınına göre bu hafta içi görüşme ihtimali yüksek.
- Almanya'nın önde gelen gazetelerinden *Bild*, Rusya'nın Ukrayna'daki askeri ilerleyişine dair bir analiz yayınladı. Habere göre, Rus ordusu 2025’in ilk yedi buçuk ayında 2 bin 395 kilometrekarelik bir alanı kontrol altına alarak kayda değer bir operasyonel başarı sağladı. Bu miktar, yaklaşık 2 bin 586 kilometrekare yüzölçümüne sahip Lüksemburg'un büyüklüğüne yakın bir alana karşılık geliyor. Bild, bu ilerleme hızının 2024’e kıyasla belirgin şekilde arttığını, geçen yılın tamamında toplam 3 bin 388 kilometrekarelik bir alanın ele geçirildiğini aktardı. Özellikle Donetsk ve Harkov bölgelerindeki çatışmaların yoğunluğu bu artışta etkili olurken, Alman istihbarat kaynakları Rusya’nın yıl sonuna kadar 5 bin kilometrekareye kadar ek alanı kontrol altına alabileceğini öngörüyor. Habere göre bu durum, Batılı ülkelerin Ukrayna’ya yönelik askeri yardım stratejilerini yeniden gözden geçirmelerine neden olabilir.
- Polonya Silahlı Kuvvetleri Operasyon Komutanlığı, Ukrayna’daki çatışma bölgesinde Rusya’nın muhtemel faaliyetleri nedeniyle Polonya ve müttefik hava kuvvetlerine ait savaş uçaklarının havalandırıldığını duyurdu. Açıklamada, aynı zamanda kara konuşlu hava savunma sistemleri ile radar keşif altyapısının da yüksek alarma geçirildiği belirtildi. Polonyalı yetkililer, alınan tedbirlerin sınır bölgelerini, özellikle de istikrarsızlık riski taşıyan alanlara yakın yerleşimleri korumayı amaçladığını ifade etti. Öncesinde, Polonya Dışişleri Bakanı Radosław Sikorski, Rusya’nın askeri kapasitesini hızla artırdığını ve Avrupa’nın bu yarışta Moskova ile başa çıkmakta zorlandığını söylemişti.
- İngiltere Savunma Bakanı John Healey, 21 Temmuz'da yapılacak Ukrayna Savunma Temas Grubu (Ramstein formatı) toplantısında Batılı ülkeleri Ukrayna’ya yönelik silah desteğini artırmaya çağıracak. The Telegraph ve Bloomberg’e göre, Healey konuşmasında ABD Başkanı Donald Trump’ın, Rusya ile 50 gün içinde ateşkes veya barış anlaşmasına varılmaması halinde yeni yaptırımlar uygulayacağı yönündeki 14 Temmuz tarihli uyarısına atıfla, Batı’yı "50 günlük bir silahlandırma kampanyası" başlatmaya davet edecek. Healey’in çağrısıyla aynı gün İngiltere ve Almanya'nın, Berlin’in 170 milyon euro tutarındaki katkısıyla hava savunma sistemleri için yeni füze alımı konusunda anlaşması bekleniyor. Ayrıca İngiltere'nin, Trump’ın önerdiği ve Avrupa ülkelerinin Amerikan silahlarını tedarik ederek Ukrayna’ya göndereceği yeni teslimat modeline katılması da gündemde.
- Almanya Şansölyesi Friedrich Merz, Brüksel'deki AB Liderler Zirvesi'nde yaptığı açıklamada, Ukrayna’nın Avrupa Birliği üyeliğine dair beklentilere gerçekçi bir çerçeve çizdi. Merz, savaş halindeki bir ülkenin üyelik sürecinin hızlandırılamayacağını belirterek, “Ukrayna’nın AB üyeliği çok yıllık bir süreç olacak. Öncelikle ülkedeki savaşın sona ermesi gerekiyor” dedi.
- The Washington Post’un haberine göre, ABD Başkanı Donald Trump’ın nisan ayında karbamid (üre-azotlu gübre) ithalatına uygulamaya başladığı yüzde 10’luk gümrük vergileri, Rusya’dan ABD’ye yapılan sevkiyatları ikiye katladı. Mayıs ayında Rusya’nın ABD’ye gönderdiği karbamid, toplam ithalatın yüzde 64’ünü oluşturdu. Bu oran, gümrük tarifeleri öncesine göre yaklaşık iki kat artış anlamına geliyor. Karbamid, buğday, mısır ve pirinç üretiminde kullanılan başlıca gübre türlerinden biri. Trump’ın tarife kararı Katar ve Cezayir gibi üretici ülkeleri kapsarken, halihazırda yaptırımlarla karşı karşıya olan Rusya bu listede yer almadı. 2024’te ABD, Rusya’dan ağırlıklı olarak karbamid ve amonyum nitrat olmak üzere 1,3 milyar dolarlık gübre ithalatı gerçekleştirmişti.
- Eski Pentagon danışmanı ve nüfus araştırmacısı Jennifer Sciubba, Bloomberg’e verdiği demeçte, 1990’larda Rusya’daki olumsuz demografik eğilimlerin ülkenin bugünkü konumuna ulaşmasını engelleyeceği yönünde ABD Savunma Bakanlığı’nda yaygın bir kanaat olduğunu söyledi. Sciubba, Rusya’da nüfusun yıllık yarım milyon azaldığı, erkek yaşam süresinin 60 yılın altına düştüğü ve doğurganlık oranlarının düşük seyrettiği dönemin "karşı tarafın zayıflığı" olarak yorumlandığını, ancak bu değerlendirmede sosyo-politik bağlamın yeterince dikkate alınmadığını belirtti.
- Rusya'nın en büyük petrol üreticisi Rosneft, Avrupa Birliği’nin Hindistan’daki Nayara Energy rafinerisine yönelik yaptırımlarını “asılsız ve yasa dışı” olarak nitelendirdi ve bu adımın Hindistan’ın enerji güvenliğini doğrudan tehdit ettiğini açıkladı. AB’nin Ukrayna savaşı nedeniyle Rusya’ya karşı kabul ettiği 18. yaptırım paketi, Cuma günü onaylanmış ve Rus enerji sektörünü hedef almıştı. Rosneft, Pazar günü yaptığı açıklamada Nayara Energy’deki payının yüzde 50’nin altında olduğunu belirterek, AB’nin yaptırımlar için sunduğu gerekçelerin “uydurma ve bağlam dışı” olduğunu savundu. AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ise paketin şimdiye kadarki en güçlü yaptırımlardan biri olduğunu ve “Moskova’yı saldırıyı durdurmaya zorlamak için bedeli artırmaya devam edeceklerini” söyledi.
- Rus analist Georgiy Bovt’a göre Ukrayna'nın Moskova'ya St. Petersburg'da üçüncü bir müzakere turu önerisinde bulunmasının arkasında esasen ABD Başkanı Donald Trump’ın son açıklamaları ve baskısı yatıyor. Kiev yönetimi, Tump’ın 50 gün içinde ateşkes sağlanmazsa Rusya’ya yönelik yeni yaptırımlar uygulayacağı yönündeki uyarılarına kayıtsız kalmak istemiyor. Bu nedenle, Kiev müzakere sürecinden kaçınmadığını göstermek istiyor. BFM'deki makalesinde Bovt, bu önerinin aslında somut bir barış umudundan ziyade, Kiev’in Batı’ya – özellikle Trump’a – mesaj vermeye yönelik bir adım olduğunu vurguluyor. Zira Ukrayna’daki yeni hükümet değişikliği, delegasyon yapısında belirsizlik yaratmış, ancak Washington’un beklentileri doğrultusunda müzakere kanalı yeniden canlandırılmış durumda. Yine de tarafların pozisyonlarında yumuşama gözlenmediğinden, İstanbul'daki yeni bir turdan büyük sonuçlar beklenmiyor.
20 Temmuz Pazar
- Rusya ile Ukrayna arasındaki üçüncü doğrudan müzakere turunun İstanbul'da gerçekleşeceği kesinleşti. Bilgi, hem Rus hem de Ukrayna tarafındaki kaynaklarca doğrulandı. Tarih ise henüz belli değil. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, 18 Temmuz’da Güvenlik Konseyi Sekreteri Rüstem Umerov’la yaptığı görüşmede müzakere sürecinin hızlandırılması talimatını vermişti. Kremlin, bu çağrıyı "olumlu bir sinyal" olarak değerlendirdi.
2025 yılı başından bu yana Moskova ile Kiev arasında üç yıl aradan sonra iki doğrudan müzakere turu düzenlendi. 16 Mayıs ve 2 Haziran tarihlerinde yine İstanbul'da yapılan görüşmelerde taraflar, özellikle esir ve yaralı takası konusunda uzlaşma sağlamıştı. Üçüncü turun tarihi henüz açıklanmadı, ancak görüşmelere ev sahipliği yapacak olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İstanbul’un yeniden arabuluculuk rolü üstlenmeye hazır olduğunu belirtmişti.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Donetsk Halk Cumhuriyeti’nde (DNR) yer alan Belaya Gora köyünün Rus ordusunun kontrolüne geçtiğini açıkladı. Operasyon, “Güney” askeri grubu tarafından yürütüldü. Belaya Gora, Kramatorsk bölgesinde, Konstantinovka’nın yaklaşık 9 km doğusunda bulunuyor. 2001 nüfus sayımına göre köyde 78 kişi yaşıyordu. Bakanlık ayrıca Harkov, Dnipro ve Herson bölgeleri dahil olmak üzere çeşitli cephelerde Ukrayna mevzilerine yönelik saldırılar düzenlendiğini bildirdi.
- Moskova’ya bağlı Zelenograd bölgesinde gece düzenlenen insansız hava aracı (İHA) saldırısında, düşürülen bir dronun parçaları bir apartman binanın camlarını kırdı, 20. mikrorayonda ise bir araç alev aldı. Zelenograd.ru portalı, 15. ve 22. mikrorayonlarda da binalarda hasar meydana geldiğini bildirdi. Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin saldırıyı doğrularken, ciddi bir yaralanma yaşanmadığını belirtti. THY'nin uçuşlarını yaptığı Vnukovo ve ayrıca Kaluga havalimanlarındaki uçuş kısıtlamaları halen sürüyor.
- İnsansız hava araçlarıyla Moskova'ya düzenlenen saldırılar nedeniyle, Rus havayolu şirketi Pobeda, Vnukovo ve Şeremetyyevo havalimanlarındaki kısıtlamalar doğrultusunda uçuş takviminde zorunlu değişikliklere gittiğini duyurdu. Şirketin açıklamasına göre bazı seferler gecikirken bazıları iptal edildi. Gece saatlerinde gerçekleşen İHA saldırıları nedeniyle tüm Moskova havalimanlarında uçuş kısıtlamaları uygulanırken, daha önce Aeroflot da benzer sebeplerle uçuş iptalleri ve yönlendirmeler olabileceği konusunda yolcularını uyarmıştı
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, ABD Başkanı Donald Trump’ın son açıklamalarına rağmen Ukrayna’daki çatışmanın barışçıl yollarla çözümüne yönelik isteğini koruduğunu söyledi. Peskov, Trump’ın retoriğinde zaman zaman sertlik olsa da, asıl niyetinin barışı sağlamak olduğunu belirtti. Rusya’nın da bu yöndeki hedeflerinden vazgeçmediğini vurgulayan Peskov, çözüm sürecinin uzun ve zahmetli olduğunu, ancak Washington’da da bu gerçeğin giderek daha fazla kabul gördüğünü dile getirdi.
Trump ile Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında bir görüşmenin kaçınılmaz olduğunu kabul eden Peskov, “Belki de bu görüşme, gelecekte varılacak büyük anlaşmaları kayda geçirmek için gerekecek. Ama o zaman henüz gelmedi,” dedi. Görüşmenin gerçekleşmesi için hazırlık yapılması gerektiğini belirten Kremlin Sözcüsü, Moskova’nın süreci hızlandırmaya hazır olduğunu ancak bunun tek taraflı yürütülemeyeceğini ifade etti.
- Eski İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Ukrayna’daki savaşa yönelik kamu ilgisinin Britanya’da giderek azalmasından üzüntü duyduğunu açıkladı. The Telegraph’a konuşan Johnson, "Bugünlerde Ukrayna’ya olan ilgi ve ona duyulan iştah çok düşük. Bunu oldukça üzücü buluyorum. Bu benim için bir numaralı konu" dedi. Johnson, ayrıca mevcut hükümetin Ukrayna’ya verdiği desteği yetersiz bulduğunu ve Londra’nın artık eskisi kadar “lider ve fikir belirleyici” bir rol oynamadığını söyledi. Kamuoyu yoklamalarına göre, Ukrayna’ya askeri ve ekonomik destek sağlanmasına yönelik halk desteği son iki yılda belirgin şekilde geriledi.
-Eski ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, Başkan Donald Trump’ın Rusya’ya yönelik 50 günlük ateşkes ültimatomunun Ukrayna’daki savaşta "dönüm noktası" olduğunu söyledi. The Hill’e konuşan Rice, bu sert çıkışın Avrupa ve ABD'nin nihayet ortak bir tutum benimsediğini ve Moskova'nın yalnızca kararlılıkla durdurulabileceğini gösterdiğini belirtti. Trump, 14 Temmuz’da yaptığı açıklamada, eğer müzakerelerde ilerleme sağlanmazsa, 50 gün içinde Rusya ve onun ticaret ortaklarına karşı yüzde 100 oranında ikincil gümrük vergileri uygulanacağını duyurmuştu. Kremlin ise bu açıklamaların ciddiyetle inceleneceğini belirterek, Ukrayna’nın bu tür adımları barışa değil, savaşa devam sinyali olarak algıladığını vurguladı.
- Rusya Savunma Bakanlığı'nın açıklamasına göre, gece boyunca ülke genelinde toplam 93 insansız hava aracı (İHA) hava savunma sistemleri tarafından imha edildi. Moskova bölgesi üzerinde 19 drone etkisiz hale getirilirken, bunlardan 16'sının doğrudan başkente yöneldiği belirtildi. Saldırılarda can kaybı olmadı, havaalanları bir süre uçuşlara kapalı kaldı.
En yoğun saldırının yaşandığı Bryansk bölgesinde 38 drone düşürüldü. Kaluga'da 11, Tula'da sekiz, Oryol ve Nijniy Novgorod bölgelerinde beşer drone imha edildi.
Ayrıca Karadeniz üzerinde üç, Kursk’ta iki, Belgorod ve Ryazan bölgelerinde ise birer drone düşürüldü. Tüm İHA'lar 19 Temmuz saat 23.30 ile 20 Temmuz 07.00 arasında vuruldu. Önceki gece de Rusya üzerinde 71 İHA imha edilmişti.
- Rus devlet ajansı TASS, ismini vermediği bir kaynağa dayandırdığı haberinde, Ukrayna’dan gelecek hafta yapılması teklif edilen yeni müzakere turu için resmi bir davetin Moskova’ya ulaştığını doğruladı. Kaynağın, Rus müzakere heyetine yakın biri olduğu belirtildi. Ancak Kremlin'den bu davete henüz kamuoyuna açık bir yanıt gelmiş değil.
- Avustralya Savunma Bakanı Richard Marles, ülkesinin Ukrayna’ya 160 milyon dolarlık askeri yardım paketi kapsamında M1A1 Abrams tipi tanklar teslim ettiğini açıkladı. Kiev'e 49 tankın büyük bir kısmı ulaştırılırken, kalanlarının önümüzdeki aylarda gönderileceği belirtildi. Avustralya, 2022 yılından bu yana Ukrayna’ya toplamda 980 milyon dolarlık askeri destek sağladı.
- Ukrayna’nın devlet dili koruma ombudsmankası Elena İvanovskaya, ülkenin anayasasında Rusçaya tanınan özel statünün kaldırılması gerektiğini söyledi. Ukrinform’a verdiği ilk röportajda konuşan İvanovskaya, ulusal azınlık dillerine saygının önemli olduğunu ancak mevcut koşullarda tekdil Ukraynaca kamusal alanın oluşturulmasının öncelik haline geldiğini belirtti. Rusçanın yalnızca bir iletişim aracı değil, aynı zamanda “istikrarsızlaştırıcı bir unsur” olduğunu savunan ombudsman, anayasadaki dil politikasının gerçeklikle uyumlu hale getirilmesi gerektiğini ifade etti.
- Ukraynalı boksör Aleksandr Usik, İngiliz rakibi Daniel Dubois’yi beşinci rauntta nakavtla mağlup ederek ikinci kez süper ağır sıklette “mutlak dünya şampiyonu” unvanını kazandı. Londra’da gerçekleşen karşılaşmada Usik, Dubois’ten Uluslararası Boks Federasyonu (IBF) kemerini alırken, hali hazırda WBC, WBA ve WBO şampiyonluk unvanlarını da elinde bulunduruyor.
19 Temmuz Cumartesi
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, ulusa sesleniş konuşmasında, Milli Güvenlik ve Savunma Konseyi Sekreteri Rüstem Umerov’un, Rusya’ya gelecek hafta yeni bir müzakere turu düzenlenmesini teklif ettiğini açıkladı. Zelenskiy, “Müzakere dinamiğini artırmak gerekiyor. Ateşkese ulaşmak için her şey yapılmalı” dedi. Ukrayna lideri, İstanbul’da yapılan son iki görüşmede varılan mutabakatların uygulanmaya devam ettiğini belirterek yeni bir esir değişiminin hazırlandığını, kalıcı barış için liderler düzeyinde bir görüşmenin gerekli olduğunu vurguladı.
Rus haber ajansı TASS’a konuşan bir kaynak, şu aşamada yeni müzakere turu için tarihin belirlenmediğini, ilerleyen günlerde netleşeceğini söyledi. 16 Mayıs ve 2 Haziran’da İstanbul’da bir araya gelen iki ülke temsilcileri, ateşkes önerileri içeren mutabakat taslaklarını paylaşmış ve esir takası konusunda uzlaşmıştı. Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Zelenskiy’nin açıklamalarını “olumlu sinyal” olarak nitelendirerek, Rusya’nın da görüşmelerin hızlandırılmasından yana olduğunu dile getirdi.
- Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Aralık 2024’te Kazakistan’da düşen AZAL’a ait yolcu uçağı nedeniyle ülkesinin Rusya’ya karşı uluslararası dava açmaya hazırlandığını açıkladı. Aliyev, aradan geçen yedi aya rağmen Rusya'dan hâlâ “tek bir tatmin edici yanıt” alınmadığını belirtti. Rus makamlarının sürekli olarak sadece “soruşturma sürüyor” yanıtını verdiğini söyleyen Aliyev, bu tutumu “verimsiz” olarak niteledi. Azerbaycan’ın olayın nedenini bildiğini ve bunu kanıtlayabileceğini ifade eden Aliyev, Rusya’dan özür dilemesini, ölenlerin yakınlarına tazminat ödenmesini ve uçak kaybı nedeniyle AZAL’ın zararlarının karşılanmasını talep etti. 25 Aralık 2024’te Aktau yakınlarında düşen uçakta yedi Rus vatandaşı dahil 38 kişi hayatını kaybetmişti. Kremlin, olay sırasında bölgenin Ukrayna İHA’larının saldırısına uğradığını, Rusya Devlet Başkanı Putin’in ise Aliyev’i arayarak özür dilediğini duyurmuştu. (RBC)
- Moskova’daki Domodedovo, Jukovskiy ve Vnukovo havaalanlarında, insansız hava araçları nedeniyle uygulanan uçuş kısıtlamaları kaldırıldı. Rosaviatsiya yetkilisi Artyom Korenyako, önlemlerin uçuş güvenliği amacıyla alındığını belirtti. Öncesinde Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, başkente yaklaşan beşinci dronun da hava savunma sistemleri tarafından imha edildiğini açıklamıştı. Rusya Savunma Bakanlığı’na göre sadece öğleden sonra saatlerinde, dördü Moskova bölgesinde olmak üzere toplam 27 İHA düşürüldü.
- ABD Tarım Bakanlığı (USDA), gıda güvenliğini sağlama gerekçesiyle Rusya, Çin, İran ve Kuzey Kore'den yaklaşık 70 sözleşmeli yabancı personelin görevine son verdi. Fox News'in aktardığına göre, karar, bu ülkelerin “güvenlik açısından endişe verici” bulunması nedeniyle alındı. USDA sözcüsü, söz konusu kişilerin artık bakanlık projelerinde çalışamayacağını belirtti. Temmuz başında açıklama yapan Tarım Bakanı Brooke Rollins, yabancı uzmanların araştırma programlarından dışlanacağını ve “düşman ülkelerin” ABD'de tarım arazisi edinmelerine sınırlama getirileceğini duyurmuştu.
- Avrupa Birliği, Rusya’ya yönelik 18. yaptırım paketi kapsamında 22 bankayı yaptırım listesine dahil etti. Bu bankalar arasında T-Bank, Surgutneftegazbank, Yandex Bank ve Ozon Bank da bulunuyor.
Yaptırımlara tabi tutulan kredi kuruluşlarının listesi AB’nin Resmî Gazetesi’nde yayımlandı. Listede ayrıca şu bankalar yer aldı: Bank Sankt-Peterburg, CentroCredit Bank, Metkombank, Severgazbank, Genbank, Bystrobank, Energotransbank, Tatsotsbank, Finam, Zenit, Expobank, Loko-Bank, Bank DOM.RF, Transstroybank, MSP Bank, Lanta-Bank, Bank 131 ve RostFinans Bank.
Ayrıca, 18 gerçek kişi ve 41 tüzel kişiye yönelik de kısıtlamalar getirildi. Bunlar arasında Mosfilm Genel Müdürü Karen Şahnazarov, AO Polymer ve NPO Rubin de bulunuyor. Avrupa Birliği, deniz yoluyla taşınan Rus petrolü için uygulanan fiyat tavanını da 60 dolardan 47,6 dolara indirdi.
- Avrupa Birliği, Çin’in Suifenhe ve Heihe kırsal ticaret bankalarını 18. yaptırım paketine dahil ederek, ilk kez Çinli finans kuruluşlarına Rusya’yla iş birliği nedeniyle yaptırım uyguladı. Karar, Moskova’nın Ukrayna’daki askeri faaliyetlerine destek sağlayan kurumlara karşı alınırken, Çin tarafı bu adımı engellemek için aylardır yoğun diplomatik çaba gösteriyordu. South China Morning Post’a konuşan kaynaklara göre, Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Temmuz ayında AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas’a bankaların listeye alınması durumunda Pekin’in karşılık vereceği uyarısını üç-dört kez yineledi. AB diplomatları, Çin’in itirazlarına rağmen yaptırımları onayladı; ancak, altı ay içinde gözden geçirilebileceğini ve bankaların Rus savunma sektörüne yardımı kestiklerini kanıtlamaları hâlinde listeden çıkarılabileceklerini bildirdi. Daha önce Financial Times, bu bankaların kripto işlemleri üzerinden AB yaptırımlarını delerek Rusya’ya yasaklı ürünlerin ithalatına aracılık ettiğini yazmıştı.
- Reuters’a göre, Avrupa Birliği'nin 18. yaptırım paketine rağmen Yunanistan, Rusya'dan petrol taşımaya devam edecek. AB’nin yeni kısıtlamaları, Kuzey Akım gaz boru hatları ve Rus petrolünü taşıdığı iddia edilen 105 “gölge filo” tankerini kapsarken, Yunan gemileri yaptırımların dışında kalarak ticareti sürdürecek. 2023’te Rusya’dan en fazla petrol taşıyan ülke filosu olan Yunan gemileri, hâlâ toplam taşımacılığın yüzde 20’sini üstleniyor. Reuters’a konuşan bir sektör kaynağı, işlemlerin daha zor hale gelse de hâlâ “yapılabilir” olduğunu ve yeni tavan fiyat olan varil başına 47,6 dolara uyum sağlanacağını belirtti.
- Rusya Savunma Bakanlığı'nın açıklamasına göre, gece boyunca ülkenin dokuz farklı bölgesi üzerinde toplam 71 insansız hava aracı (İHA) düşürüldü veya etkisiz hale getirildi. Moskova bölgesi üzerinde 16 İHA imha edilirken, bunlardan 13’ünün doğrudan başkente yöneldiği belirtildi. En yoğun saldırı Rostov bölgesinde kaydedildi; burada 24 İHA düşürüldü. Ayrıca Bryansk bölgesinde 11, Kaluga’da 10, Kursk’ta 3, Orlov, Tula ve Lipetsk bölgelerinde ikişer, Krasnodar’da ise bir İHA etkisiz hale getirildi.
- ABD Başkanı Donald Trump, Avrupa ülkelerinin Ukrayna’ya hava savunma sistemlerini kendi askeri stoklarından göndermesini talep etti. Bild gazetesinin Alman hükümet kaynaklarına dayandırdığı haberine göre Trump, Almanya’nın sadece ödeme yapmasını değil, aynı zamanda Bundeswehr’e ait bir hava savunma sistemini de Ukrayna’ya göndermesini istedi. Trump'ın bu tutumu, sadece finansal destekle yetinmeyeceğini, Avrupalı müttefiklerin hem kendi envanterlerinden silah göndermesi hem de yeni silahları yalnızca ABD’den satın alması gerektiği yönünde bir mesaj olarak yorumlandı. Haberde Almanya’nın şimdiden hava savunma sistemi eksikliği çekmeye başladığı vurgulandı.
- WSJ'ye konuşan ABD ve Avrupa yetkililerine göre, Ukrayna’ya Patriot hava savunma sistemlerinin sevkiyatında zamanlama en kritik unsur olarak öne çıkıyor. Bu değerlendirme, Başkan Donald Trump’ın, Rusya ile 50 gün içinde bir çözüm sağlanamaması halinde ikincil yaptırımlar uygulayacağı yönündeki uyarısının ardından yapıldı. ABD yönetimi, gelecekteki silah teslimatlarını yeniden planlayarak, kendi stoklarından silah gönderen müttefiklere öncelik verecek. Bu çerçevede İsviçre’ye yapılacak Patriot teslimatları ertelendi, Almanya ise Ukrayna’ya iki sistem gönderecek. Gelecek hafta NATO savunma bakanlarıyla yeni anlaşmalar yapılması ve Patriot sistemlerinin tedarik sürecinin hızlandırılması bekleniyor.
- Pulitzer ödüllü Amerikalı gazeteci Seymour Hersh, Substack'te yayımladığı yeni analizinde, Washington’daki kaynaklarına dayanarak Ukrayna’da liderlik değişiminin yakın olduğunu iddia etti. Hersh’e göre, 2024’te görevden alınarak Londra büyükelçisi yapılan eski Genelkurmay Başkanı Valeriy Zalujni, Devlet Başkanı Vladimir Zelenski’nin yerine geçebilir; bu süreçte ise ABD Başkanı Donald Trump’ın tavrının belirleyici rol oynayacağı vurgulandı. Hersh, Zelenski’nin “güç kullanılarak” uzaklaştırılabileceğini ima eden kaynaklara dikkat çekerken, Batı’nın Ukrayna liderine desteğinde azalma olduğunu yazdı.
- The Times gazetesi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ABD Başkanı Donald Trump ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in Eylül ayında Çin’de yapılacak olan İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinin 80. yıl kutlamalarında bir araya gelebileceğini yazdı. Çin yönetimi bu yıl dönümünü başkent Pekin’deki Tiananmen Meydanı’nda düzenlenecek büyük bir geçit töreniyle anmayı planlıyor. Gazeteye konuşan Çinli uzmanlar, bu buluşmanın küresel barış ve istikrar adına “güçlü bir sembol” olabileceğini belirtirken, bazı analistler ise Trump’ın Pekin’e gitmek yerine böylesi bir zirvenin ABD topraklarında yapılmasını tercih edebileceğini öne sürüyor. Kremlin, Putin’in 31 Ağustos–3 Eylül tarihlerinde Çin’i ziyaret edeceğini ve bu kapsamda Şanghay İşbirliği Örgütü Zirvesi ile anma etkinliklerine katılacağını doğruladı.
- Donald Trump, BRICS ülkelerinin "hızla önemini yitirdiğini" savunarak, bu bloğun doların hakimiyetine meydan okuma girişimlerine karşı 10 ila 100 arasında değişen yüzde tarifelerle tehdit ettiğini hatırlattı. CBS yayınında konuşan Trump, “BRICS doların yerini almak istedi ama onlara dedim ki, bu konsorsiyuma giren herkese yüzde 10 gümrük vergisi uygularız” ifadelerini kullandı. Daha önce de BRICS’in doların yerine yeni bir para birimi geliştirme planlarına karşı 100 yüzde tarife tehdidinde bulunan Trump, grubun bu hedefe ulaşma şansı olmadığını söylemişti. BRICS bloğu, 2024 ve 2025’te yeni üyelerle genişleyerek BRICS+ adını alsa da, Trump’a göre bu genişleme etkisiz kaldı.
- The New York Times’ın haberine göre, ABD Başkanı Donald Trump’ın Rusya’dan ithal edilen mallara yüzde 100 oranında gümrük vergisi koyma planı, başta mısır ve soya üretiminde kullanılan anahtar gübrelerden biri olan üre fiyatlarında keskin bir artışa yol açabilir. 2024 yılında ABD, Rusya’dan ağırlıklı olarak üre ve amonyum nitrat olmak üzere 1,3 milyar dolar değerinde gübre ithal etti. Amonyum nitratta ise ithalatın yüzde 46’sı yalnızca Rusya’ya ait. S\&P Capital analisti Allan Pickett’e göre bu gübreyi üreten ülke sayısı sınırlı ve Rusya’dan yapılan ithalatın ikamesi hem zaman alacak hem de çiftçilerin maliyetlerini yüzde 30–40 oranında artıracak. Zaten ürün fiyatlarının düşüklüğü nedeniyle zor durumda olan mısır ve soya üreticilerinin bu ek yükü kaldırması zor; nihayetinde bu baskı tüketiciye yansıyacak. ABD Gübre Enstitüsü’ne göre, ortalama bir çiftlikte maliyetlerin yaklaşık yüzde 15’i gübre giderlerinden oluşuyor.
- ABD Ulusal İstihbarat Direktörü Tulsi Gabbard tarafından yayımlanan yeni bir rapora göre, 2016 başkanlık seçimlerine Rusya’nın müdahale ettiği yönündeki suçlamaların istihbarat kurumları tarafından "bilinçli şekilde uydurulduğu" belirtildi. Raporda, Amerikan istihbarat camiasının, Rusya’nın seçim altyapısına siber saldırılarla müdahale ettiğine dair bir kanıtı olmadığını bildiği halde, bu bilgiyi kamuoyundan sakladığı ve manipülasyon yaptığı vurgulandı. Ayrıca, seçim öncesinde FBI ve diğer kurumların, Rusya tehdidine dair değerlendirmeleri özellikle yumuşattığı ve dış müdahalelerin oy sonuçlarını değiştirmeye yönelik olmadığı yönündeki bulguların üstünün örtüldüğü belirtildi.
- Rusya federal havacılık kurumu Rosaviatsiya, Turki Hava Yolları’na yönelik olarak, yolcu haklarının ihlali nedeniyle resmi bir uyarı hazırlığında olduğunu ve iki ülke arasındaki anlaşmaları aşan uçuş sayısının azaltılmasının gündeme geldiğini duyurdu. Moskova-Bodrum seferindeki 20 saatlik gecikmede yolculara su, yemek, otel konaklaması ve bagaj teslimi sağlanmadığı, şirket temsilcisinin uzun süre yolcularla iletişim kurmadığı belirtildi. Rus yasalarına göre dört saatten uzun gecikmelerde sıcak yemek, sekiz saati aşan gecikmelerde ise otel sağlama yükümlülüğü bulunuyor. Daha önce de THY'nin bazı seferlerinde yolcuların bagajsız geldiği ve şirketin bunu uçuş güvenliği için yakıt önceliğiyle açıklamaya çalıştığı bildirildi.
18 Temmuz Cuma
- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Vladimir Putin bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşmede Ukrayna’daki çatışma, Suriye’deki durum ve ikili ilişkiler ele alındı.
İletişim Başkanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, Erdoğan görüşmede Putin’e Ukrayna ile üçüncü müzakere turunun başlatılmasının önemini vurguladı. Erdoğan, İstanbul’un bu süreç için yeniden bir müzakere platformu olabileceğini ifade etti.
Kremlin’in açıklamasına göre, Putin, Erdoğan ile yaptığı telefon görüşmesinde, Ukrayna’daki çatışmanın siyasi ve diplomatik yollarla çözülmesine yönelik ilkesel bir tutum benimsediğini ifade etti. Putin, Türkiye’nin doğrudan Rusya-Ukrayna müzakerelerine ev sahipliği yapma teklifini memnuniyetle karşıladığını belirtti. Erdoğan ise İstanbul’un bu görüşmeler için uygun bir platform olabileceğini dile getirdi. Kremlin açıklamasında, liderlerin ayrıca Suriye’de artan gerginlik dahil olmak üzere Orta Doğu’daki gelişmeleri değerlendirdiği ve ülkedeki istikrarın tüm kesimlerin haklarına saygı temelinde sağlanmasının önemini vurguladıkları bildirildi.
Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov ise tarafların üçüncü tur görüşmelerin yapılacağı konusunda mutabık olduğunu, ancak tarih belirlenmesi gerektiğini söyledi. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy de daha önce Rusya ile diyaloğu yeniden başlatma niyetinde olduğunu açıklamıştı.
- ABD Başkanı Donald Trump, 4 Temmuz’da Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy ile yaptığı telefon görüşmesinde, Kiev’in sadece savunma yaparak kazanamayacağını belirterek Ukrayna'nın saldırıya geçmesi gerektiğini söyledi. Washington Post’un Ukraynalı bir yetkiliye dayandırdığı haberine göre Trump, mevcut koşullarda cephe hattında dengeyi değiştirecek tek yolun taarruz olduğunu savundu.
Temmuz ayı boyunca Trump, Ukrayna’ya silah desteği sözü de verdi. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte'nin açıklamasına göre, ABD ve Almanya özellikle Patriot hava savunma sistemlerinin tedariki konusunda anlaşma sağladı. Ancak bu silahlar doğrudan Ukrayna’ya değil, Avrupa üzerinden gönderilecek, çünkü ödemeleri Avrupa ülkeleri üstlenecek.
Trump, 16 Temmuz’da yaptığı açıklamada, yeni anlaşma kapsamında Patriot sistemlerine ait füzelerin Ukrayna’ya gönderilmeye başlandığını duyurmuştu. Ancak kısa süre önce uzun menzilli füzelerin sevkiyatına dair bir plan olmadığını da ifade etmişti.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, NATO’nun Rusya’nın Kaliningrad bölgesindeki savunma potansiyelini bastırmaya yönelik planlarına ilişkin yaptığı açıklamada, bu tür adımların ittifakın “bir çatışma aracı” haline geldiğini bir kez daha ortaya koyduğunu söyledi. Peskov, Avrupalı savunma yetkililerinden giderek daha sık şekilde düşmanca ve saldırgan açıklamalar duyduklarını vurgulayarak, “Bu tür söylemler bizi kendi güvenliğimizi sağlamak için gerekli tedbirleri almaya zorluyor” dedi.
ABD Avrupa ve Afrika Kara Kuvvetleri Komutanı ve aynı zamanda NATO kara kuvvetleri komutanı General Christopher Donahue, Kaliningrad’daki Rus güçlerinin potansiyelini bastırmaya yönelik planı Almanya’daki bir konferansta açıklamıştı. General, “doğu kanadında caydırıcılık” başlığı altında hazırlanan bu stratejinin, NATO içindeki kara kuvvetlerinin güçlendirilmesini ve savunma sanayisiyle askeri yapıların daha sıkı entegre edilmesini hedeflediğini belirtti.
- İngiltere hükümeti, Rusya’ya yönelik yaptırım listesine 23 yeni isim ve kuruluş eklediğini duyurdu. Londra’nın aldığı yeni karar doğrultusunda, 22 kişi ve bir kuruluşa yaptırım uygulanacak. Hedef alınan isimler arasında, Kırım’daki enerji projelerinden sorumlu Enerji Bakan Yardımcısı Yevgeniy Grabçak ve Kırım Başbakanı Yuriy Gotsanyuk da bulunuyor. Grabçak için “Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne zarar vermek”, Gotsanyuk için ise “Kırım’ın Rusya’ya entegrasyonunu destekleyen federal programların uygulanması” gerekçe gösterildi.
Yaptırım listesine ayrıca, Ukrayna’daki istikrarı bozduğu iddiasıyla Afrika İnisiyatifi haber ajansı ve onun baş editörü Artyom Kureyev, yardımcısı Anna Zamaraeva ve Burkina Faso temsilcisi Viktor Lukovenko da alındı. Listede ayrıca Tuva eski başkanı ve Duma Başkan Yardımcısı Şolban Kara-Ool, gazeteci Anton Krasovskiy, Duma milletvekili Aleksey Kurinny ve DNR Halk Konseyi milletvekili Aleksandr Malkov da yer aldı. Tüm bu isimler Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü baltalamakla suçlanıyor.
- Rusya Soruşturma Komitesi, Dojd televizyon kanalının genel yayın yönetmeni Tihon Dzyadko ve sunucuları Yekaterina Kotrikadze ile Valeriya Ratnikova hakkında ceza davası açtı. Rusya’da “yabancı ajan” olarak tanınan bu 3 isim şimdi, ordu hakkında sahte bilgi yaymak ve yabancı ajan yükümlülüklerini yerine getirmemek suçlamalarıyla karşı karşıya.
Soruşturma Komitesi, Kotrikadze ve Ratnikova hakkında yakalama kararı çıkarılmasını değerlendiriyor. Tihon Dzyadko ise daha önce zaten resmi olarak arananlar listesine dahil edilmişti.
- 2022 yılından bu yana kapalı olan Krasnodar bölgesindeki Gelencik Havalimanı, üç yıl aradan sonra ilk sivil uçuşunu kabul etti. Aeroflot’a ait uçak, Moskova Şeremetyevo Havalimanı’ndan kalkarak saat 15:30’da Gelencik’e indi. Havalimanı, Ukrayna’da başlayan askeri operasyon nedeniyle 2022’de güvenlik gerekçesiyle kapatılmıştı.
- Ukrayna’nın Çernivtsi kentindeki Şevçenko Bölge Mahkemesi, ünlü Rus satranç oyuncusu Sergey Karjakin’i gıyaben 9 yıl hapis cezasına çarptırdı ve tüm mal varlığının müsaderesine karar verdi. Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU), Karjakin’i ülkenin sınırlarını zorla değiştirmeye yönelik faaliyetleri finanse etmekle suçluyor.
SBU’nun açıklamasına göre Karjakin, Rus ordusu için Telegram üzerinden bağış toplayan bir kanal kurdu ve buradan elde edilen gelirle insansız hava araçları, termal dürbünler, özel ekipmanlar ve çeşitli askeri malzemeler satın aldı.
Eski bir Ukrayna vatandaşı olan Karjakin daha sonra Rus vatandaşlığına geçmişti.
- Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, öğle saatlerinde başkente yaklaşan dört insansız hava aracının hava savunma sistemleri tarafından imha edildiğini duyurdu. İlk İHA’nın 13:21’de düşürüldüğünü açıklayan Sobyanin, yaklaşık 40 dakika sonra iki İHA’nın daha vurulduğunu, 15:19’da ise dördüncü İHA’nın etkisiz hale getirildiğini bildirdi.
Gece saatlerinde de başkente yaklaşan dört İHA’nın daha düşürüldüğü bildirilmişti. Saldırılar nedeniyle Vnukovo Havalimanı birkaç saatliğine uçuşlara ara vermek zorunda kaldı. Enkaz bölgelerinde acil servis ekipleri çalışmalarını sürdürüyor.
- Avrupa Birliği, Rusya’ya yönelik 18. yaptırım paketi kapsamında 22 Rus bankasını daha kısıtlama listesine aldı. Litvanya Dışişleri Bakan Yardımcısı Kęstutis Budrys, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, “18. yaptırım paketi onaylandı. Avrupa, Rusya’nın askeri ekonomisinin kalbine yeni bir darbe indiriyor” ifadelerini kullandı. Ancak hangi bankaların yaptırım listesine alındığına dair ayrıntılar ise henüz kamuoyuna açıklanmadı.
Estonya Dışişleri Bakanı Margus Tsahkna da yaptırımların detaylarını paylaştı. Buna göre, yeni paketteki bankacılık kısıtlamaları, kurumların SWIFT sisteminden çıkarılması yerine doğrudan işlem yasağı şeklinde uygulanacak. Ayrıca, Rus petrolüne uygulanan tavan fiyat 2022’den bu yana sabit olan 60 dolardan 47,6 dolara indirildi. Bu adımın, Rusya’nın enerji gelirlerini daha da sınırlandırmayı hedeflediği belirtiliyor.
18. yaptırım paketi yalnızca bankacılık ve enerji sektörleriyle sınırlı değil. Tsahkna’nın açıklamasına göre, Rusya menşeli ham petrolden elde edilen rafine ürünlerin üçüncü ülkelere ihracatı da yasaklandı. Aynı zamanda, Kuzey Akım 1 ve Kuzey Akım 2 doğalgaz boru hatlarıyla ilgili tüm inşaat, bakım, işletme ve yönetim faaliyetlerine ilişkin mal ve hizmetlerin AB vatandaşları tarafından sağlanması artık tamamen yasak. Bu önlem, Rusya’nın Avrupa’ya yeniden gaz tedarik etmesini kalıcı biçimde engellemeyi amaçlıyor.
Yeni pakette savunma sanayi sektörü de hedef alındı. Estonya Dışişleri Bakanı, Rus askeri-sanayi kompleksine bağlı çok sayıda şirketin ve şahsın da yaptırım listesine alındığını belirtti. Euractiv portalının diplomatik kaynaklarına dayandırdığı haberine göre, yaptırımlar yalnızca Rusya ile sınırlı kalmadı. Çin, Hong Kong ve Türkiye’de kayıtlı 11 yabancı şirket de kara listeye dahil edildi. Şirketlerden 4'ünün Türkiye'de kayıtlı olduğu bildiriliyor. Bu firmaların, Rusya’ya yönelik yaptırımları dolaylı yollarla deldiği öne sürüldü.
- Avrupa Birliği Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Birlik ülkelerinin Rusya’ya yönelik 18. yaptırım paketini onayladığını duyurdu. Yeni yaptırımlar kapsamında Kuzey Akım doğalgaz boru hatları ile Rosneft’in Hindistan’daki rafinerisi de kısıtlamalara tabi olacak. Kallas’a göre, AB ayrıca Rusya’nın savunma sanayi kompleksine yönelik baskıyı da artırmayı hedefliyor.
Kallas, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda, bu yaptırım paketini “Rusya’ya karşı şimdiye dek kabul edilen en güçlü yaptırımlar” olarak nitelendirdi.
Yeni kara listeye, Brüksel’in Rusya’nın sözde gölge filosunun parçası olarak gördüğü 105 tanker daha eklenecek. Ayrıca, Rus petrolüne uygulanan tavan fiyatın da düşürülmesi planlanıyor. Kallas bu konuda ayrıntı vermezken, Reuters’ın diplomatik kaynaklarına göre yeni tavan fiyat varil başına yaklaşık 47,6 dolar olacak. Bunun yanı sıra, Avrupa Birliği, Rusya ile bağlantılı oldukları ve yaptırımları delmeye yardımcı oldukları gerekçesiyle bazı Çin bankalarına da kısıtlamalar getirmeye hazırlanıyor.
Avrupa Birliği’nin 17. yaptırım paketi 20 Mayıs’ta yürürlüğe girmiş ve Rusya’nın gölge filosuna ait olduğu belirtilen 189 tankeri hedef almıştı. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen daha önce yaptığı açıklamada, Rusya üzerindeki baskının, Devlet Başkanı Vladimir Putin Ukrayna ile bir barış anlaşmasını kabul edene kadar süreceğini vurgulamıştı.
- Geçtiğimiz gece Rusya hava savunma sistemleri, ülke semalarında tespit edilen toplam 73 Ukrayna insansız hava aracını (İHA) etkisiz hale getirdi. Savunma Bakanlığı'nın açıklamasına göre, bu İHA’lardan 10’u Moskova bölgesi üzerinde düşürüldü; bunlardan üçü doğrudan başkente yönelmişti.
Bakanlık, 17 Temmuz saat 23.00 ile 18 Temmuz saat 07.00 (Moskova saatiyle) arasında en yoğun saldırının Bryansk bölgesinde yaşandığını belirtti. Bu bölgede 31 İHA imha edildi. Oryol bölgesinde 17, Kırım üzerinde 4 ve Azak Denizi üzerinde 3 İHA’nın daha düşürüldüğü bildirildi.
Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin de başkente yaklaşmakta olan bir İHA’nın düşürüldüğünü açıklamıştı. Bu tehdide karşılık olarak başkentteki Domodedovo ve Jukovskiy havalimanlarında kısa süreli kısıtlamalar getirildi, ancak bu önlemler 10 dakika içinde kaldırıldı.
Öte yandan Vnukovo ve Kaluga havalimanlarında da uçuş kısıtlamalarının kaldırıldığı bildiriliyor. Rosaviatsiya, bu havalimanlarında saldırı riski nedeniyle geçici sınırlamalar uygulandığını duyurdu. Kaluga Havalimanı 17 Temmuz saat 13:53’te, Vnukovo ise 18 Temmuz saat 01:11’de faaliyetlerini durdurmuştu. 18 Temmuz 04:40 itibarıyla Moskova’ya yönelik 4 İHA’nın daha düşürüldüğü açıklandı.
Ayrıca Nijniy Novgorod Havalimanı’ndaki uçuş sınırlamaları da kaldırıldı.
- Ukrayna hükümeti tarafından kurulan silah yatırım ve tedarik platformu Brave1'in Reuters’a yaptığı açıklamaya göre, yabancı savunma sanayi şirketleri, Rusya-Ukrayna çatışma bölgesinde yeni silah sistemlerini test etme izni alacak. Bu yeni girişim kapsamında şirketler, ürünlerini Ukrayna’ya gönderip uzaktan çevrimiçi eğitim sağlayacak, ardından bu silahların cephedeki kullanımına dair Ukraynalı askerlerden rapor bekleyecek.
Brave1’in yatırımcı ilişkileri sorumlusu Artyom Moroz, Almanya'nın Wiesbaden kentinde düzenlenen savunma konferansında Reuters’a yaptığı açıklamada, bu programa “büyük ilgi” olduğunu söyledi. Ancak hangi şirketlerin projeye katıldığını açıklamadı ve sistemin nasıl işleyeceği ya da maliyetlerin ne olacağı konusunda da bilgi vermekten kaçındı.
- Slovakya Başbakanı Robert Fico, ülkesinin artık Avrupa Birliği’nin Rusya’ya yönelik 18. yaptırım paketini engellemeyeceğini açıkladı. Fico’ya göre, Slovakya Avrupa’nın Rus gaz ithalatını durdurma kararının yaratabileceği zararlara karşı alabileceği tüm güvenceleri sağladı.
Facebook’ta (Rusya’da yasaklı Meta’ya ait) yayınladığı bir video mesajda konuşan Fico, AB’nin yeni yaptırım paketi kapsamında Kuzey Akım-1 ve Kuzey Akım-2 boru hattı altyapısının kullanımının yasaklanmasının öngörüldüğünü söyledi. Avrupa Komisyonu, Rus gazından 2027 itibarıyla tamamen vazgeçmeyi planlıyor. Slovakya ise bu sürecin 2034’e kadar uzatılmasını talep etmişti.
Slovakya, daha önce de Malta ile birlikte bu yaptırım paketini bloke etmişti. Malta yönetimi, Rus petrol taşıyıcılarına yönelik tedbirlerin ülkenin deniz taşımacılığı çıkarlarını olumsuz etkileyebileceğini savunuyor.
- Rusya Ulaştırma Bakanlığı'nın açıklamasına göre, Gelencik Havalimanı bugün yeniden açılıyor. İlk seferi Aeroflot havayolları düzenleyecek. Havalimanı, Rusya’nın Ukrayna’daki askeri harekâtı nedeniyle güvenlik gerekçesiyle 2022'de kapatılmıştı.
- Macaristan Başbakanı Viktor Orban, ülkesinin Avrupa Birliği'nden çıkabileceğini söyledi. Orban’ın açıklaması Nészava gazetesi tarafından aktarıldı.
“Macar seçmenlere bir söz verebilirim: Eğer AB üyeliğinin artık değmediğini görürsem, bu konuda açık konuşacağım,” diyen Orban, şu an için böyle bir durumun oluşmadığını da belirtti.
Orban’a göre, AB artık ekonomik değil, siyasi bir birlik haline geldi. AB’nin Macaristan’a Ukrayna’daki çatışmaya katılma baskısı yaptığı ve “cinsiyet ideolojisini” kabul ettirmeye çalıştığı iddiasında bulundu. Orban, bu dönüşümün İngiltere'nin AB'den çıkmasının da nedeni olduğunu ifade etti.
- Telegram’ın kurucusu Pavel Durov, Rusya’da temsilcilik açılacağına dair çıkan haberlerin ardından kısa bir mesaj yayınladı. Durov önceki paylaşımına “Yüzde 100” cevabını yazarak bu iddiaları yalanladı.
Rus girişimci “Belki de burada masum gazetecilik hataları değil, Telegram’ı itibarsızlaştırmaya yönelik kasıtlı bir kampanya ile karşı karşıyayız,” dediği mesajında iddialara tepki gösterdi.
ARŞİV:
Son gelişmeler: 9 Haziran-20 Temmız 2025
TIKLAYIN
2022'den bugüne: ÖNCEKİ GELİŞMELER.
TIKLAYIN
Реклама