Son yorumlar: "Heyet profili düşük, derin mesaj var"
Rus analistler, İstanbu'da bugün başlayacak müzakereler öncesi birbirinden farklı yorumlar yapıyor. Özellike Putin’in onayladığı müzakere heyeti, politik gözlemciler ve analistler arasında dikkat çekici tartışmalara neden oldu.
Önde gelen siyasi analistlerden Georgiy Bovt, tıpkı 2022’de olduğu gibi heyetin başında yine Vladimir Medinskiy’in yer aldığını, yanında ise o dönemden tanıdık bir başka isim olan Savunma Bakan Yardımcısı Aleksandr Fomin’in bulunduğunu vurguladı. Ancak Bovt’a göre, “Rus heyeti genel olarak düşük profilli kalıyor; bu da Kiev için bir bahane olabilir. Onlar Moskova’yı ciddiyetsizlikle suçlayabilir ya da hatta görüşmeleri tamamen reddedebilir.”
Business FM'deki yorumunda, Ukrayna’nın ateşkes talebine Rusya’nın olumsuz yanıt vermesi halinde, Kiev’in bu pozisyonu müzakere masasını terk etmek için gerekçe olarak kullanabileceğini savunan Bovt, bu ilk turun belki de yalnızca teknik temaslara sahne olabileceğini belirtti.
Avrupalı liderlerin sürece etkisine de değinen Bovt, Avrupa'nın temel hedefinin “en fazla geçici bir ateşkes sağlamak” olduğunu söyledi. “Esir değişimi gibi ikincil adımlara sıcak bakılabilir, ama Avrupa'nın savaşın sona ermesine gerçek anlamda öncelik verdiğini düşünmek saflık olur” diyen Bovt, birçok Avrupalı liderin hâlâ “Rusya'nın Ukrayna'yla işi bittiğinde Avrupa’ya saldırabileceğine inandığını” belirtti. Bovt'a göre, bu algı Avrupa’da ciddi bir siyasi söyleme dönüşmüş durumda ve bu nedenle savaşın bitmesini değil, yönetilebilir hale gelmesini istiyorlar.
Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva’nın Moskova’daki teknik ziyareti de Bovt’un yorumunda yer aldı. Kremlin’de bire bir görüşme yapılmamasını önemsiz bulan Bovt, “Bu tür temaslar çoğu zaman bir mesaj taşımak içindir. CIA Başkanı Burns de savaş öncesi Moskova’ya gelmişti ama Putin’le yüz yüze görüşmemişti” diyerek benzer diplomatik örnekleri hatırlattı. Lula’nın Erdoğan ve Xi Jinping adına özel bir mesaj getirmiş olabileceğini söyleyen Bovt, doğrudan temas olmadan da iletilerin üst düzeyde ulaştırılabileceğini ifade etti.
Tüm bu gelişmeler yaşanırken, Moskova Borsası da Putin’in açıkladığı heyet sonrası %1’i aşan bir düşüşle, piyasanın gelişmelere temkinli yaklaştığını ortaya koydu.
Kommersant'a konuşan uluslararası ilişkiler yorumcusu Sergey Strokany'e göre, Rusya'nın İstanbul görüşmeleri için 2022’dekiyle neredeyse aynı delegasyonu göndermesi, Kremlin’in bu süreci esasen teknik bir devam gibi gördüğünü ve diplomatik olarak düşük profilli tuttuğunu gösteriyor.
Strokany, “Bu kompozisyon, Rusya’nın görüşmelere stratejik değil, taktik düzeyde yaklaştığını düşündürüyor” diyerek, Moskova’nın halen müzakerelere öncelikle bir ateşkes masası değil, uzun vadeli jeopolitik pozisyonlarını koruma ve Batı’nın baskılarına karşı zaman kazanma aracı olarak baktığını vurguluyor.
Rus uzmana göre, görüşmelerin gerçek anlamda sonuç vermesi için siyasi düzeyin yükseltilmesi ve uluslararası güven mekanizmalarının somut biçimde devreye girmesi gerekiyor.
Komsomolskaya Pravda gazetesinin analizine göre, Vladimir Putin’in İstanbul görüşmeleri için 2022’dekiyle aynı heyeti seçmesi, Rusya’nın mesajının son derece açık olduğu anlamına geliyor: Moskova’nın koşulları değişmedi, ama bunlara yenileri eklenebilir.
Delegasyonun başında yine Vladimir Medinskiy’in yer alması, Kremlin’in bu süreci "tekrar ders vermek" olarak gördüğünü gösteriyor. Gazeteye göre, ilk görüşmelerde iki bölge (Donetsk ve Lugansk) konuşuluyordu, şimdi bu sayıya Herson ve Zaporojye de eklendi. Analize göre bu bir uyarı: Eğer bu görüşmeler de baltalanırsa, gelecekteki müzakerelerde Rusya’nın talepleri daha da genişleyebilir. Yani Moskova’nın pozisyonu sabit değil, artan bir stratejik baskı içeriyor.
Gazetenn yorumunda Ukrayna’nın ve özellikle Zelenskiy yönetiminin İstanbul’a esasen "barış için değil, şov için" geldiği savunuluyor. KP, Ukrayna’nın ABD’nin desteğini sürdürmek için görüşmeleri bir propaganda aracına çevirmeye çalıştığını, bu nedenle de asıl amacın ateşkes değil, Washington’un yeniden aktif şekilde savaşa çekilmesi olduğunu savunuyor. Zelenskiy’nin "Trump’ın baskısıyla masaya oturduğu" görüşü dile getirilirken, görüşmelerin sonucunu belirleyecek olanın aslında ABD’nin tutumu olacağı vurgulanıyor. Eğer Washington, Kiev’e yeni bir silah paketi vermemeye karar verirse, Ukrayna’nın Moskova’nın şartlarını ciddiyetle tartışmaya başlayabileceği belirtiliyor. Gazeteye göre aksi durumda, yani "savaş lobisi" Trump’ı ikna ederse, sürecin bir sonraki durağı çok daha sert bir "İstanbul-3" olabilir.
M.Komsomolets'e göre, Kremlin’in 14 Mayıs’ta geç saatlerde açıkladığı müzakere heyeti, uzmanlar ve gözlemciler tarafından "teknik düzeyde güçlü, ancak siyasi temsiliyeti düşük" olarak değerlendiriliyor. Haber analize göre, heyetin başında 2022 İstanbul görüşmelerini de yürüten Başkanlık Danışmanı Vladimir Medinskiy’in yer alması, Moskova’nın müzakere sürecine sembolik bir devamlılık mesajı verdiğini gösteriyor. Ancak heyette ne dışişleri ne de savunma bakanları düzeyinde temsilci bulunmaması, Rusya'nın bu tur görüşmelere öncelikle hazırlık veya teknik aşama olarak baktığını düşündürüyor. Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Galuzin, Genelkurmay İstihbarat Başkanı Igor Kostyukov ve Savunma Bakan Yardımcısı Aleksandr Fomin gibi isimlerin yer aldığı heyet, askeri ve diplomatik donanımıyla dikkat çekse de, doğrudan siyasi karar alma yetkisi sınırlı bir kadro izlenimi veriyor.
Gazeteye konuşan askerî uzman ve Rusya'nın emekli generallerinden Vladimir Popov'a göre, İstanbul’da yapılacak görüşmelerin sahadaki çatışmalar üzerinde kısa vadede doğrudan bir etkisi olmayacak. Popov, “Görüşmeler kendi yolunda ilerlerken, savaş da kendi seyriyle devam ediyor” diyerek, askeri operasyonların iklim koşulları, silah ve mühimmat tedariki ile birlik rotasyonlarına bağlı olduğunu vurguluyor. Rus uzmana göre, cephe hattındaki birliklerin psikolojik dayanma sınırı bir buçuk aya ulaştığında, geri çekilip yeniden donatılmaları ve dinlenmeleri gerekiyor, bu da doğrudan müzakere süreçlerinden bağımsız gerçekleşen bir askeri zorunluluk.
Popov ayrıca Ukrayna’nın hâlâ Batı’dan aktif silah ve mühimmat desteği aldığını, dolayısıyla çatışmalarda yıprandığı yönündeki söylemlerin abartılı olabileceğini savunuyor. Popov’a göre, diplomatik görüşmeler başarısız olursa, savaşın süresi 10 yıla kadar uzayabilir ve Rusya'nın buna sanayi, askeri kapasite ve toplumsal seferberlik bakımından uzun soluklu bir hazırlıkla karşılık vermesi gerekebilir.
Kremlin muhabiri Dmitriy Smirnov ise soyayl mesyada, Rusya’nın İstanbul’a göndereceği heyetin isminin neden geç saatlere kadar açıklanmadığına dair yaptığı yorumda, “Herkes soruyor: Neden Rus heyetinin kimlerden oluştuğu akşama kadar açıklanmadı? Çünkü bu iş ciddi ve sadece bilgi savaşıyla oynayan karşı tarafa fazladan koz verilmek istenmiyor,” dedi. Smirnov’a göre, heyet çok önceden belirlenmişti ancak Putin’in bizzat gelip gelmeyeceği gibi detaylar Ukrayna tarafına ancak sabah saatlerinde bildirilecek. Böylece, karşı taraf ne manevra alanı ne de gereksiz gürültü çıkaracak bir gerekçe elde etmiş olacak. Smirnov, Kremlin’in “alışılmadık hamlelerin büyük ustası” olduğu yorumunu yaptı.
Tsargrad TV’ye konuşan Rus güvenlik uzmanı Andrey Pinçuk, Rusya’nın İstanbul’a gönderdiği heyetin yapısının, 2022’deki “İstabul-1” görüşmelerine doğrudan bir devam niteliği taşıdığını belirtti. Pinçuk’a göre, “Görüşmeler sıfırdan başlamayacak; sahadaki değişen gerçekliklere uyarlanarak, daha önce üzerinde çalışılmış ve parafe edilmiş çerçeveden devam edilecek.” Heyette yine Vladimir Medinskiy ve Aleksandr Fomin gibi önceki görüşmelerde yer alan isimlerin bulunması bu sürekliliği teyit ederken, Savunma Bakanlığı ve askeri istihbarat yöneticilerinin dahil edilmesi, görüşmelerin esasen cephe hattı ve mevcut askeri duruma odaklanacağını gösteriyor.
Pinçuk ayrıca, Putin’in müzakere çağrısının Avrupa’daki “küreselci ittifakın” girişimini boşa çıkardığını savunarak, Rusya’nın Batı’nın 30 günlük ateşkesle Ukrayna’ya “barış gücü” adı altında müdahalesini önlediğini ve kendi gündemini masaya dayattığını ileri sürdü.
15.5.2025
Реклама