Rus şirketlerinde borç baskısı büyüyor: kârın %40'ı faize
Rusya’da şirketlerin borç yükü bu yıl kritik seviyelere ulaştı. Rusya Makroekonomik Analiz ve Kısa Vadeli Tahminler Merkezi TsMAKP’nin hesaplamalarına göre şirketler, eylül ayında vergi ve faiz öncesi oluşan kârlarının yüzde 39’unu kredi faizlerine ayırdı. Bu oran dokuz ayda bir buçuk kat, son iki yılda ise üç kattan fazla arttı. Merkezin değerlendirmesine göre faiz yükü şirket gelirleri üzerinde olağanüstü bir baskı oluşturuyor.
Şirket kârlarının düşmesi tabloyu daha da ağırlaştırıyor. Rosstat’a göre ocak–ağustos döneminde şirketlerin toplam finansal sonucu geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8,3 geriledi. Kârlı şirketlerin payı yüzde 70’e inerken zarar edenlerin toplam kaybı yüzde 30 yükseldi. Buna karşın borçluluk artmayı sürdürüyor. Banka kredileri ve tahvil yükümlülükleri bir yılda yüzde 10’dan fazla büyüyerek 99,3 trilyon rubleye (1,226 trilyon dolar) ulaştı. Bankalara borcunu geciktiren şirket ve bireysel girişimci oranı ekim başında yüzde 24,1’e çıktı.
TsMAKP, borç baskısının sektörlere göre büyük farklılıklar gösterdiğini belirtiyor. İnşaat sektöründe yük “çok yüksek”, ağaç işleme, otomotiv ve ticari hizmetlerde ise şirket borçlarının EBITDA’ya oranı 4 ila 6 kat arasında değişiyor. Ekonomideki yavaşlama bu baskıyı artırıyor. GSYH artışı üçüncü çeyrekte yüzde 0,6’ya gerilerken sanayi üretimi durgunluk sınırında seyrediyor. Merkezin öncü göstergesi, ekonominin bir yıl içinde resesyona girme olasılığının yükseldiğini ortaya koyuyor.
Ekonomistler, sorunun yalnızca yüksek faiz seviyesinden değil, bu seviyelerin uzun süre korunmasından kaynaklandığını belirtiyor.
TsMAKP’nin değerlendirmelerine göre bugünkü yüksek faiz şoku, 2020 pandemisi ve 2022 sonrası dönemdeki sarsıntılarla aynı güçte, bazı göstergelerde ise daha derin. Bu yıl toplam cironun yaklaşık 23,7’sini oluşturan şirketler “finansal kırılganlık” bölgesinde görülüyor. Gelecek yıl riskteki payın 32,5’e çıkabileceği tahmin ediliyor. Maden, tekstil, giyim, mobilya, makine ve araç üretimi gibi sektörlerde rasyolarda belirgin bozulmalar yaşanıyor. Yüksek faizlerin şirket kârlarını bankalara, bankaların da bu gelirlerin büyük bölümünü yüksek faizli mevduatlarla tasarruf sahiplerine aktardığı belirtiliyor. Merkez Bankası’na göre bankaların yıllık kârı bu yıl 3–3,5 trilyon rubleye (37–43 milyar dolar) düşecek ve geçen yılki 3,8 trilyon rublelik (46,9 milyar dolar) seviyenin altında kalacak.
19.11.2025
Реклама