Rusya-Çin ticaretinde 'alacak tahsilatı' alarmı
Rusya’nın Çin’e yönelen ticaretinde borç tahsilatı ciddi bir sorun alanına dönüştü. RBC’nin görüştüğü hukuk ve tahsilat temsilcilerine göre 2025’e gelinirken şirketlerden gelen başvurular 2022 öncesine kıyasla sert biçimde arttı; Çin, Asya ve BDT’de tahsilata dönük müracaatlar 2021’e göre yüzde 40–60 yükseldi. Uzmanlar, Çin’le çalışan Rus ihracatçılarının yüzde 32’sinin 90 günü aşan gecikmelerle karşılaştığını belirtiyor.
RBC'nın haberine göre sorunun ölçeği birkaç göstergede görülüyor. 2025’te Çin kaynaklı ihtilafların toplam uluslararası vakalar içindeki payı yüzde 40’a çıktı; bu oran 2021’de yüzde 15’ti. 2024’te CIETAC 758 yabancı taraflı uyuşmazlık inceledi ve bu sayı yıllık bazda yüzde 17,5 arttı; Rusya katılımcı ülkeler arasında ilk 10’da yer aldı. Gecikmelerin başlıca nedenleri; tedarik sözleşmelerinin ihlali, kalitesiz/eksik teslimatlar ve nihai ödemenin yapılmaması. Mart 2024’ten itibaren bazı Çin bankalarının ikincil yaptırım riskleri nedeniyle Rusya’dan gelen transferlerin yüzde 80–90’ını reddetmesi de ödemeleri üçüncü ülkeler üzerinden, aracılarla yürütmeye zorlayarak nakit akışında ilave kırılmalar yaratıyor.
Uzmanlar, 2022 sonrası Çin pazarına aceleyle giren çok sayıda şirketin yeterli inceleme yapmadan sözleşme imzaladığını; zayıf kurgulanmış metinlerin ve kültürel/süreçsel yanlış anlamaların ihtilafları büyüttüğünü vurguluyor. En çok etkilenen kesim KOBİ’ler olsa da büyük hammadde ve ekipman ihracatçıları da sorun yaşıyor. Ortalama alacak büyüklüğü KOBİ dosyalarında 100–300 bin dolar, büyük kontratlarda 1–2 milyon dolar (bazı tahminlerde 1–5 milyon dolar). Vaka dosyaları genellikle gecikmenin 6–12’nci ayında profesyonellere geliyor; başvuru anındaki ortalama gecikme süresi yaklaşık 1,5 yıl.
Tahsilatta Çin’de en etkili yol çoğunlukla dava öncesi uzlaşma: yerel ortaklarla resmi ihtar, müzakere ve itibar baskısı. Sözleşmede CIETAC veya SHIAC gibi kurumlara açık bir tahkim hükmü varsa yargı yoluna başvuruluyor; Rus mahkemesi kararlarının Çin’de icrası ise pratikte çok zor. Başarı için iki dilli ve hatasız sözleşme, borçluya dair eksiksiz veriler, teslimat/ödeme belgeleri ve üç yıllık zamanaşımının titizlikle takibi şart. Uzman tahminlerine göre Çin’de borcu ödeme taahhüdü alınan dosyaların oranı yaklaşık yüzde 55; taahhüdün tutulma oranı ise diğer dost ülkelere kıyasla daha düşük (yaklaşık yüzde 60’a karşı yüzde 70). Genel tahsilat etkinliği Çin’de ortalama yüzde 40 düzeyinde kalırken, diğer dost ülkelerde yüzde 80’e çıkabiliyor; süreçler kimi dosyalarda 3–4 yıla kadar uzayabiliyor.
20.8.2025
Реклама