Trump'ın yaptırımları Rus ekonomisini nasıl etkileyecek?
Trump’ın ikinci döneminde açıkladığı ilk Rusya yaptırımları, ülkenin iki enerji devi Rosneft ve Lukoil’i hedef aldı. RBC’nin haberine göre bu iki şirket, Rusya’daki toplam petrol üretiminin yaklaşık yarısını oluşturuyor. Dolayısıyla, uzmanlara göre bu yaptırımlar yalnızca enerji sektörünü değil, bütçeden ihracata ve rubleye kadar tüm ekonomik göstergeleri etkileyebilir. Putin ise “Yaptırımlar Rusya’ya baskı yapma girişimidir, ancak ekonomimiz kendini güvenli hissediyor” diyerek Washington’un hamlesini ciddiye almadı.
Yeni yaptırımlar, ABD Hazine Bakanlığı’nın 14024 sayılı başkanlık kararnamesi çerçevesinde uygulamaya kondu. Bu kararname, yaptırıma tabi şirketlerle işlem yapan üçüncü ülke bankalarına da ikincil yaptırım riskini getiriyor. Uzman George Voloshin, “Trump yönetimi, küresel petrol fiyatlarının 60-70 dolar bandında seyrettiği ve arz fazlasının oluştuğu bir dönemi seçti. Bu yüzden fiyatların ani artışı beklenmiyor” değerlendirmesinde bulundu. Washington, ABD’deki rekor üretim ve artan OPEC dışı arz sayesinde “ters etki riskinin” düşük olduğu bir anda bu adımı attı.
Avrupa Birliği de aynı gün Rus enerji sektörünü hedef alan 19. yaptırım paketini yürürlüğe soktu. Bu paket, Avrupa vatandaşlarının Rosneft ve Gazpromneft ile her türlü finansal işlem yapmasını yasaklıyor. Ayrıca Avrupa limanlarına giriş yapan 117 gemi “gölge filo” kapsamında kara listeye alındı. Brüksel, iki Çinli rafineri ve bir Birleşik Arap Emirlikleri merkezli ticaret şirketini de listeye ekleyerek yaptırımların küresel etkisini genişletti. Ancak uzmanlara göre Rusya, yeni pazar arayışlarını hızlandırarak bu kayıpları sınırlamaya çalışacak.
Enerji analistleri, kısa vadede ihracat hacminde azalma beklese de, fiyat artışı nedeniyle gelir kaybının sınırlı kalacağı görüşünde. Enerji ve Finans Enstitüsü uzmanı Aleksey Belogoryev, “Gazpromneft ve Surgutneftegaz yaptırımlarından alınan ders şu: ihracatta dalgalanma olsa da üretim hızla dengeleniyor” dedi.
Ancak RBC’ye konuşan uzmanlar, “Rosneft ve Lukoil’in toplam vergi katkısı bütçe gelirlerinin yaklaşık yüzde 10’una denk geliyor” diyerek riskin büyüklüğüne dikkat çekti. Eğer petrol fiyatı varil başına 59 doların altına inerse, eksik gelirlerin Ulusal Refah Fonu’ndan karşılanması gündeme gelecek.
Bazı analistler, yaptırımların rublenin davranışını da etkileyebileceğini belirtiyor. Sovcombank başanalisti Yegor Obyedkov’a göre “kısa vadede ruble geçici olarak güçlenebilir, çünkü şirketler riskten kaçınmak için döviz gelirlerini içeri taşıyacaktır.” VTB stratejisti Stanislav Kleşçev de bu görüşü destekliyor: “Rosneft ve Lukoil birikmiş döviz kaynaklarını ülkeye getirirse, rubleye destek sağlar.” Buna karşın Alfa-Bank’tan Natalya Orlova, “uzun vadede zayıf ruble bütçe gelirlerini artırır, bu yüzden hükümet ciddi bir değişiklik beklemiyor” dedi. Uzmanlar, yaptırımların Rus ekonomisini zorlasa da sistemin ciddi bir sarsıntı yaşamayacağı konusunda hemfikir.
24.10.2025
Реклама