2020-2024: "Yatırımlar %36,5, GSYH yalnızca %10,1 arttı"
Kremlin politikalarına yakın TsMAKP (Merkezi Makroekonomik Analiz ve Kısa Vadeli Tahmin Merkezi), Rusya’da yatırım faaliyetlerinin hızla zayıfladığını açıkladı. Merkezin raporuna göre makine, ekipman ve temel inşaat malzemeleri gibi yatırım amaçlı ürünlerin arzı, 2025’in ilk yedi ayında geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 5,7 geriledi. Bu düşüş, geçen yılın üçüncü çeyreğinde kaydedilen yerel zirveye göre yüzde 8,4’lük daha belirgin bir kayba işaret ediyor. Arz hâlâ 2019 seviyelerinin sadece yüzde 6 üzerinde kalıyor.
Rosstat verileri de bu tabloyu doğruluyor. Yılın ilk yarısında yatırımlar yüzde 4,3 artış kaydetse de, büyüme temposu hızlı şekilde yavaşladı. İlk çeyrekte yıllık bazda yüzde 8,7 olan artış, ikinci çeyrekte yüzde 1,5’e kadar geriledi. TsMAKP’nin hesaplamalarına göre ocak ayında yatırım mallarının arzı yüzde 1,5 düştü, yaz aylarında durağan kaldı ve temmuzda tekrar yüzde 1,2 azaldı. Uzmanlara göre ikinci yarıda yeni bir düşüş döngüsü başladı. Özellikle yılın başında makine ve teçhizatın azalması öne çıkarken, son aylarda temel inşaat malzemelerindeki daralma yatırım faaliyetlerini aşağı çeken ana unsur oldu.
Merkez, son beş yıldaki yatırım artışının kalitesizliğine de dikkat çekti. 2020–2024 döneminde yatırımlar yüzde 36,5 artarken, GSYH yalnızca yüzde 10,1 büyüdü ve bu fark son 15 yılın rekoru oldu. Raporda, yatırımların teknolojik düzeyinin düşük kaldığı, daha çok başkent ve çevresinde yoğunlaştığı ve büyük ölçüde “zorunlu” karakter taşıdığı vurgulandı. Uzmanlar, askeri harcamaların istatistiklerden ayrıştırılamadığını, bu nedenle yatırımların gerçek ekonomik etkisinin ölçülmesinin de oldukça güç olduğunu ifade etti.
TsMAKP ayrıca, firmaların yüksek faiz oranları nedeniyle mevcut stoklarını eritmek zorunda kaldığını ve bunun da ekonomik büyümeye negatif yansıdığını belirtti. Bunun yanı sıra, yabancı yazılımların yerli alternatiflerle değiştirilmesine yönelik zorunlu yatırımların 2024’te ekonomiye 1,6 trilyon rubleye mal olduğu kaydedildi. Uzmanlara göre bu tür yatırımlar yeni değer yaratmaktan çok kayıpları telafi etmeye yaradı.
10.9.2025
Реклама