Londra-Moskova 'casus zehirleme' krizi: Bugün köprüler tümüyle atılabilir...
![]()
Moskova-Londra ilişkileri bir kez daha kopma noktasına geldi... Gözler bugün Londra'da, Rusya'yı suçlayan İngiltere Başbakanı May'in yapacağı kritik açıklamada...Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, eski çifte ajan Sergey Skripal ve kızı Yulia'ya yönelik suikast girişiminin ardından İngiltere'nin yaptığı suçlamaları "saçma iddialar" olarak niteleyerek, reddetti. İngiliz hükümetinin bugün Rusya ile ilgili yeni yaptırım kararı açıklaması bekleniyor. Bu arada Rusya'dan kaçan bir başka işadamı da İngitere'de ölü bulundu.
Lavrov gazetecilere yaptığı açıklamada, İngiltere'nin Salisbury kentinde sinir gazı kullanılarak düzenlenen saldırıyla Rusya'nın hiçbir ilgisi olmadığını söyledi. Rusya, Moskova'daki İngiltere Büyükelçisi'ni de Dışişleri Bakanlığına çağırdı.
İngiltere'nin bu saldırıda Rus üretimi olduğu tespit edilen sinir gazının nasıl kullanılmış olabileceğiyle ilgili olarak açıklama yapması için Rusya'ya verdiği süre gece yarısı
doldu.
BBC'nin haberine göre Lavrov, İngiltere'ye herhangi bir açıklama yapılmayacağını söyledi. Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü ise İngiltere'deki saldırıyı "çok kaygı verici" olarak nitelendirdi.
Avrupa Birliği (AB) Rusya'ya karşı alacağı kararlarda İngiltere'ye destek vereceğini ve dayanışma içinde olacağını bildirdi.
Bu arada Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, Londra’nın Russia Today (RT) televizyonunu kapatması durumunda tek bir İngiliz medya kuruluşunun Rusya’ya çalışmayacağını belirtti.
Sputnik'e göre Zaharova, Rossiya 1 televizyonundaki 60 Dakika programına yaptığı açıklamada, “Hemen şunu size söyleyebilirim ki, eğer onlar RT’yi kapatırlarsa tek bir İngiliz medya kuruluşu ülkemizde çalışmayacak” ifadelerine yer verdi.
İngiltere Parlamentosu’nda birkaç vekil, RT televizyonuna yönelik, İngiltere’de yayın lisansının iptali dahil kısıtlamaların getirilmesi talebinde bulunmuştu. İngiliz Başbakan Terasa May bu talebe doğrudan yanıt vermese de Rusya’ya yönelik yaptırımları Çarşamba günü parlamenterlerle görüşeceğini hatırlattı.
İngiltere Başbakanı Theresa May dün Avam Kamarası'nda yaptığı konuşmada, Skripallara yönelik saldırıda "askeri seviyede bir sinir gazı" olan Noviçok'un kullanıldığını söylemişti.
May, Salisbury kentinde saldırıya uğrayan yoğun bakımdaki eski Rus casus Sergey Skripal ve kızı Yulia Skripal'a yönelik saldırıdan "büyük ihitmalle" Rusya'nın sorumlu olduğunu söyledi. Theresa May, Moskova'ya 'güvenilir bir açıklama yapması' için Salı gece yarısına kadar süre verdi.
Avam Kamarası'nda konuşan May, Skripalların "askeri seviyede bir sinir gazı" olan Noviçok ile öldürüldüğünü belirtti. May, bu silahın Rusya tarafından üretildiğini ve bu şekilde kullanılmasının iki nedeni olabileceğini vurgulayarak ekledi:
"Ya Rusya Skripalları öldürdü, ya da sinir gazını başkaları ele geçirdi ve onlar öldürdü."
BBC'nin haberine göre İngiltere Başbakanı ayrıca olayın yalnızca eski bir Rus casusa yönelik bir saldırı olmadığını, aynı zamanda İngiltere'deki sivillerin de hayatlarını tehlikeye atan bir saldırı olduğunu belirtti.
Theresa May, İngiltere'nin Rusya'yla ilişkisinin eskisi gibi devam edemeyeceğini, Rusya'dan bu olayla ilgili bilgi talep ettiklerini de ekledi.
Sergey ve kızı Yulia Skripal, Pazar günü bir alışveriş merkezinde bir anda hastalanmış, ardından sokaktaki bir bankta bilinçsizce yatarken bulunmuştu.
Bu arada Guardian gazetesi, Rus muhalif iş adamı Nikolay Gluşkov'un Pazartesi günü Londra'daki evine yakın bir adreste ölü bulunduğunu yazdı. Gluşkov, 1990larda Rusya devletine ait hava yolları Aeroflot'un ve yakın arkadaşı muhalif oligark Boris Berezovski'ye ait otomobil şirketi LogoVAZ'ın genel müdürlüğünü yapmıştı.
BBC'nin haberine göre, Metropolitan Polisi (Londra Emniyet Teşkilatı) yazılı açıklamasında 60lı yaşlarında bir erkeğin New Malden'daki konutunda ölü bulunduğunu, kimliğinin bilindiğini ama resmi olarak teyit etmediklerini ve ailesine haber verildiğini duyurdu. Polis, ölüm nedeninin ise 'açıklanamadığını' söyledi.
Guardian'ın haberine göre arkadaşları ölen kişinin Rus iş adamı Gluşkov olduğunu teyit etti.
Olayın, Salisbury'de eski casus Sergey Skripal ve kızı Yulia'ya Rus yapımı sinir gazıyla düzenlenen saldırının bağlantılı olduğuna dair bir kanıt olmadığı belirtildi.
Ölüm haberini Rus gazeteci Damian Kudrayavtsev kendi Facebook sayfasından da duyurdu.
Gluşkov, 1999'da Rusya'da kara para aklamak ve usulsüzlük yapmak suçlarından 5 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. Gluşkov, hakkında 2006'da farklı bir usulsüzlük suçlamasıyla verilen cezanın tecil edilmesiyle İngiltere'ye iltica edip sığınma talebinde bulundu.Rus iş adamı, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e muhalif isimlerdendi.
Gluşkov, 1999'da Putin ile ters düşüp İngiltere'ye kaçan ve 2013'te ölen Rus oligark Berezovski ile yakın arkadaştı.
Berezovksi, Berkshire'deki evinin banyosunda asılı halde bulunmuştu. Polis Berezovski'nin intihar etmiş olabileceğini duyursa da 2013'te Guardian gazetesine konuşan Gluşkov, yakın arkadaşının intihar ettiğine inanmadığını şu sözlerle ifade etmişti: "Boris'in öldürüldüğünden eminim. Medyada yayınlananlardan çok farklı bilgilere sahibim."
Gluşkov, 2017'de Rusya'da gıyabında yargılandığı davada Aeroflot'tan 123 milyon dolar çalmakla suçlandı ve 8 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Havayolu şirketi davayı Londra'ya taşımıştı ve Pazartesi günü Gluşkov'un duruşmaya katılması bekleniyordu.
NE YAPABİLİR?
Eski Rus casus Sergey Skripal ve kızı Yulia Skripal'a Rus sinir gazı Noviçok ile saldırıldığını ve saldırının arkasında 'büyük ihtimalle' Rusya'nın olduğunu söyleyen İngiltere Başbakanı Theresa May, Moskova'ya 'güvenilir bir açıklama yapması' için Salı gece yarısına kadar süre verdi.
May, Rusya'dan bir açıklama gelmemesi durumunda ise İngiltere'nin Rusya'ya karşı 'geniş çaplı önlemler' alacağını söyledi.
İngiliz basını May'in açıklamalarına yer verirken İngiliz hükümetinin Moskova'dan yanıt gelmemesi durumunda ne gibi önlemler alabileceğini yazdı.
Financial Times gazetesinin haberine göre bu önlemler arasında Rus diplomatların sınır dışı edilmesi, insan hakları ihlalleriyle suçlanan Rus vatandaşlarının İngiltere'deki mal varlıklarının dondurulması, Rus bankalarına kısıtlamalar, bu yaz Rusya'da düzenlenecek Dünya Kupası'nın boykot edilmesi kararları olabilir.
Financial Times, İngiltere açısından asıl önemli meselenin ise ABD ile Avrupalı müttefiklerinin Londra'nın arkasında durup durmayacağı olduğunu yazıyor.
Chatham House'ın Rusya ve Avrasya uzmanı Mathieu Boulegue'e göre Rusya, May'in verdiği süre içinde bir açıklama yapmayacak, ama bu süre müttefiklerinin desteğini toplamak için İngiltere'ye zaman kazandıracak.
The Times gazetesi de Theresa May'in atabileceği adımları şöyle sıraladı:
Rus diplomatların ve İngiltere'de casus olduğundan şüphelenilen kişiler sınır dışı edilebilir. Ama İngiltere, Moskova'ya mesajını iletmeye devam etmek isteyecektir dolayısıyla bu karar büyükelçiyi kapsamayacaktır.
İngiliz siyasetçilerin ve diğer yetkililerin Moskova'da düzenlenecek Dünya Kupası'na katılmayacakları duyurulabilir. Avrupalı müttefiklerinin yanı sıra Avustralya ile Japonya gibi diğer uluslararası ortakların da desteğini almak için çaba gösterilebilir. İngiltere futbol takımının boykot ihtimali düşük olur.
Avrupa Birliği'nden Rusya'ya daha sert yaptırımlar uygulanması için çağrıda bulunulabilir, bu da AB'den ayrılma kararı alan İngiltere'nin birlikteki nüfuzu için bir sınav olur. Polonya ve Baltık ülkelerine kıyasla Almanya ve İtalya'yı ikna etmek zor olabilir.
NATO'nun harekete geçmesi istenebilir. İngiltere, Temmuz'da Donald Trump ve Theresa May'in de katılacağı Brüksel zirvesinde, Rusya'ya karşı caydırıcı önlemler içerecek Nato gündemini yeniden gözden geçirebilir.
Rusya'yı kınayacak uluslararası bir açıklama için girişimde bulunulabilir. Temmuz ayında Rusya'nın siber saldırılarını kınayan İngiltere öncülüğünde uluslararası bir çağrı yapılmıştı.
Oligarkların mal varlıkları dondurulabilir ve yasa dışı mali işlemler olduğu düşünülen diğer Avrupa ülkelerinde de benzer adımlar atılması için girişimlerde bulunulabilir.
RT ve Sputnik gibi Rus devletine ait medya kuruluşlarının lisansları askıya alınabilir.
ABD'de 2012'de yürürlüğe giren Magnitsky Yasası'nın benzeri bir yasayı İngiltere de çıkarılabilir. Yasa, yolsuzluk iddiasıyla soruşturulan avukat Sergei Magnistky'nin Moskova'da gözaltında ölümüne adı karışan Rus yetkililerin cezalandırılması için çıkarılmıştı.
Kremlin'e ait bilgisayar sistemlerine ve yalan haber yayan internet sitelerine siber saldırılar düzenlenebilir.
Bir diğer taktik de istihbarat servislerinin, müttefiklerine kara para aklama iddiaları dahil Devlet Başkanı Putin'i zor durumda bırakacak gizli bilgiler ifşa etmesi olabilir.
BBC diplomasi muhabiri James Landale, Rusya'nın Salı gece yarısına kadar bir yanıt vermesi veya sessiz kalması durumunda Theresa May'in atacağı adımların uluslararası işbirliğinin boyutlarına bağlı olduğu yorumunu yapıyor:
"Londra'daki varlıklı Ruslara kısıtlamalar getirmek bir yanı, ama diğer yanı Moskova'ya karşı uluslararası eyleme geçilmesini garanti etmek."
"ABD Başkanı Trump'ın henüz Salisbury saldırısıyla ilgili yorum yapmadığı ve Avrupalı ortakların Rusya'ya karşı yaptırımları yumuşatma arayışında olduğu bu dönemde zor."
"May, 'geniş çaplı' önemler sözü vermiş olabilir ama asıl mesele, bu önlemlerin Kremlin'i bir daha düşünmeye itmeye yeterli olup olmayacağı."
PUTİN'DEN AÇIKLAMA
Bu arada Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İngiltere'ye, ismi açıklanmayan bir sinir gazıyla zehirlenen eski Rus ajan Sergey Skripal'le ilgili olayı bizzat çözme tavsiyesinde bulundu.
Sputnik'e göre Putin'e, Rusya Ulusal Tahıl Merkezi için seçilen seraları incelediği sırada BBC muhabiri tarafından Skripal olayından Rusya'nın sorumlu olup olmadığı soruldu.
Rus lider, "Bu konuyu öncelikle kendiniz çözmelisiniz, daha sonra da biz bunu sizinle istişare edeceğiz" yanıtını verdi.
Putin, daha sonra bu ziyaretin amacının tarımla ilgili konuları ele almak olduğunu vurgulayarak siyasi konuları konuşmak istediğini ima etti.
Diğer taraftan Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, İngiliz hükümetinden Rusya'nın Skripal olayında dahli olduğuna ilişkin bir açıklama duymadıklarını söyledi.
Basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Peskov, "İngiliz siyasetçilerin ve yetkililerin Rusya'nın Skripal olayına müdahil olduğuna dair bir açıklama duymadık" dedi.
Söz konusu haberlerin objektifliği konusunda soru işaretleri bulunan İngiliz basın kuruluşlarında yer aldığının altını çizen Peskov, bunun Rusya'nın meselesi olmadığını vurguladı.
Skripal, İngiltere'de bilinmeyen bir maddeye maruz kalarak hastalanmış ve yoğun bakıma alınmıştı.
Skripal, 2010 yılında ABD ile Rusya arasında yapılan ajan takasında yer alan isimlerden biriydi.
Wiltshire'da yaşayan 66 yaşındaki Skripal, İngiltere için casusluk yaptığı suçlamasıyla 2006'da 13 yıl hapse mahkum edilmişti. ABD ile Moskova arasındaki casus takası sonrası serbest bırakılan emekli Rus albay, daha sonra İngiltere'ye sığınmıştı.
12.3.2018
Реклама