Kritik Soçi zirvesinden barış adımı çıktı: Üç liderden ortak Suriye bildirisi
![]()
Rusya Devlet Başkanı Putin'in son iki gündür estirdiği "diplomatik fırtına"nın ardından dünyanın gözü Soçi'deydi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Suriye krizinin çözümü için masaya oturdu. Putin, görüşmelerin ardından yaptığı açıklamada "Ciddi ilerleme kaydettik" dedi. Üç lider Suriye ile ilgili ortak bildiriye imza attı. Bildiride, Suriye'deki gerilimi azaltma bölgelerinin ülkenin egemenliğini, birliğini ve bütünlüğünü bozmaması gerektiğinin altı çizildi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Soçi'deki görüşmenin sonucunda bir ortak bildiri kabul etti.
Bildiride, Suriye'deki gerilimi azaltma bölgelerinin ülkenin egemenliğini, birliğini ve bütünlüğünü bozmaması gerektiğini belirtildi.
Suriye'nin egemenliğine, birliğine ve bütünlüğüne bağlılıklarını teyit eden liderler, "Gerilimi azaltma bölgeleri ve Suriye krizinin çözümüne yönelik hiçbir siyasi inisiyatif, ülkenin egemenliğini, birliğini ve bütünlüğünü hiçbir halükarda bozmamalı" ifadelerini kullandı.
Suriye'deki IŞİD varlığının sona erdirilmesi için işbirliğini sürdürme kararı alan liderler, Sputnik'in aktardığına göre şu ifadeleri kullandı:
"BM Güvenlik Konseyi'nin Suriye'deki terör örgütleri listesinde yer alan örgütlerin yok edilmesine yönelik birkaç yıl süren uluslararası çabaların ardından 29 Aralık 2016'da ateşkes sağlanmasını izleyen 11 aylık süreçte IŞİD ve diğer terör örgütlerinin varlığını sonlandırmaya kararlı bir şekilde yaklaşmayı başardık. Bu çerçevede Rusya, Türkiye ve İran'ın terör örgütlerinin nihai olarak yok edilmesi için işbirliği yapması konusunda mutabakat sağladık."
Bildiride üç ülkenin liderlerinin gerekli görülmesi halinde Suriye'de çözüme ilişkin yeni bir görüşme yapma konusunda mutabakat sağladığı ifade edildi.
Bildiriye göre Putin, Erdoğan ve Ruhani, Suriyeli hükümet ve muhalefet temsilcilerini kısa süre içinde Soçi'de yapılacak Ulusal Diyalog Kongresi'ne yapıcı katılım sağlama çağrısı yaptı.
Belgede üç liderin kongrenin başarılı olmasını istediği ve bu amaç doğrultusunda görüşmeler yaparak kongrenin katılımcılarını belirleyeceği kaydedildi.
Öte yandan liderler, uluslararası topluma Suriye'deki gerilimi azaltma sürecine destek verme çağrısı yaptı.
Bildiride, "Liderler, uluslararası toplumu Suriye'deki gerilimi azaltma ve istikrar tesis etme sürecine destek vermeye davet etti. Liderler, uluslararası toplumdan Suriye halkına ek insani yardımlar göndermesini, patlayıcı maddelerin temizlenmesine, tarihi mirasın korunmasına, altyapıların yenilenmesine yardımcı olmasını istedi" dendi.
Liderler, siyasi sürecin başlaması amacıyla esirlerin serbest bırakılması, hayatını kaybedenlerin cesetlerinin teslim edilmesi ve kayıpların aranmasıyla ilgili gerekli önlemlerin alınması çağrısı da yaptı.
Metinde, "Liderler, Astana süreci çerçevesinde Suriye'de gerilimi azaltma bölgelerinin oluşturulmasının oldukça etkili olduğunu ve ülkedeki gerilim seviyesinin önemli ölçüde azalmasına, çekilen insan acılarının hafiflemesine, sığınmacı akımının durdurulmasına, sığınmacıların güvenli bir şekilde geri dönmeleri için uygun şartların oluşturulması için çalışmaların başlamasına yardım ettiğini vurguladı" dendi.
Bildiride ayrıca liderlerin, Astana formatının ve erişimlerinin Suriye'de barış ve istikrarın sağlanması için etkili bir araç olduğunun altını çizdiği ifade edildi.
Liderlerin görüşmesi sonrasında oluşturulan ortak bildiride, Rusya, Türkiye ve İran'ın Suriye'deki şiddetin azalması için koordineli bir şekilde çabalarını sürdürecekleri belirtildi.
Metinde, "Liderler, şiddetin azalma eğiliminde dönüş olmamasını sağlamak amacıyla İran, Rusya ve Türkiye'nin koordineli bir şekilde çabalarını sürdürmelerini kararlaştırdı. Liderler, ülke bütünlüğünün geri getirilmesinde ve kapsayıcı, özgür, adil ve şeffaf, Suriyelilerin bilgisi dâhilinde ve kendileri tarafından gerçekleştirilen, anayasanın kabulüne yönelik ve Suriye halkının desteğini alan süreç üzerinden krizin siyasi çözüme kavuşmasının ve BM'nin gözetimi altında buna hakkı olan tüm Suriyelilerin katılımıyla özgür ve adil seçimlerin yapılmasının sağlanması için Suriyelilere yardım etme konusunda anlaştı" ifadelerine yer verildi.
Putin şöyle konuştu:
"Üç ülke Astane sürecinde iyi aşamalar kaydetti. Öncelikli adımlarımızı belirledik. Öncelikle Suriye içindeki grupların bu konuda görüşebilmeleri için bir platform oluşturulmasına karar verildi. Suriye toplumunun bütün kesimlerinin katılabileceği bir toplantının yapılması konusunda mutabık kaldık. Etnik ve dini grupların katılımının sağlanması, bu toplantıda Suriye'nin ortak konularının görüşülmesini sağlayacak. Cenevre süreci de görüşülecek. Suriyeliler, Suriye'nin kaderine kendileri karar vermeliler. Gerek muhalefetin gerek rejimin öncelikleri önemlidir. Sayın Esad'la görüşmelerde politik krizin barışçıl yöntemlerle çözülmesini görüştük. Yaptığımız bu olumlu görüşmeler için teşekkür ediyorum."
Daha sonra söz alan Ruhani ise, Sputnik'in aktardığına göre şöyle konuştu:
"Her şeyden önce teşekkür etmek istiyorum. Bu toplantı öyle bir zamanda yapılıyor ki bu üç ülkenin çalışmaları, Suriye'deki barış ve istikrarın oluşması için zemin hazırladı. Bütün dünya bu konuyu bilmesi gerekiyor ki terörizm hiçbir zaman hiçbir ülke için bir araç olamaz. Terörizm bütün ülkeler için tehlike yaratıyor. Bütün ülkeler olarak bunu gördük. IŞİD, bütün ülkeler için tehlike oluşturdu ve günahsız insanları şehadet mertebesine getirdi. Bugünkü toplantı çok açıktı. Üç ülke kendi fikirlerini çok açık bir şekilde beyan ettiler. Yapılacak kongrede bütün partiler, bu kongrede birleşecekler ve Suriye'nin geleceği için müzakere yapacaklar. Üç ülkenin dışişleri bakanları ve genelkurmay başkanları bu kongrenin daha kolay yapılması için anlaştılar. Bugün yeni bir adım atıldı barış ve istikrar için. Umuyorum ki gelecekte güvenlik ve yeni özgür bir seçimin yapılmasına şahit olalım"
Son olarak söz alan Erdoğan ise, Suriye müzakerelerinde Türkiye'nin güvenliğine kast eden terörist grupların bulunmasına kesinlikle karşı olduğunu sert bir üslupla tekrarladı.
Erdoğan ayrıca, "Rusya ile işbirliğinin meyvelerin, her konuda topluyoruz" diye Putin'e teşekkür etti.
Putin ve Ruhani ile kritik görüşmeler yaptıklarını söyleyen Erdoğan sorunların samimiyetle ele alındığını vurguladı.
Erdoğan özetle şöyle konuştu:
"Değerli dostum Putin'in şahsında tüm Rus dostlarımıza teşekkür ediyorum. Rusya ile yoğun diyalogumuz gerek ikili konularda gerekse bölgesel konularda devam ediyor. Bunun meyvelerini her alanda topluoyruz. Özellikle bu ivmenin artarak sürdürülmesi konusunda Putin ile hemfikiriz. Ruhani ile gerçekleştirdiğimiz ikili görüşmede ülkelerimizin ilişkilerini daha da geliştirme hususunda mutabık kaldık.
Bugün değerli dostlarım Putin ve Ruhani ile kritik görüşmeler yaptık. Suriye'de ateşkes tesis edilmesi amacıyla atılan adımları tekrar gözden geçirdik. BMGK kararında tanımlandığı üzere Suriye halkının öncülüğünde kapsayıcı, özgür ve adil bir siyasi sürecin hayata geçirilmesi konusunda görüş birliğine vardık. Suriye Ulusal Diyalog kongresinin bu ilkeler temelinde çalışmaya karar verdik. Bugünkü ortak açıklamamız iş birliğimizi yansıtan ilk adımdır. Başta rejim ve muhaliflerin tutumuna bağlıdır çalışmamız. Terörist unsurların süreçten dışlanması önceliğimiz olmaya devam edecektir. "
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, görüşmenin başında yaptığı açıklamada Rusya, İran ve Türkiye'nin gösterdiği çabaların Suriye'nin parçalanmasını önlediğini vurguladı. Putin, "Suriye'de siyasi uzlaşı için yeni bir aşamaya geldik. Siyasi sürecin devam etmesi noktasında görüş alışverişi yapacağız. Suriyeliler arasında etnik ve mezhebi görüşmesi öngörülüyor" ifadelerini kullandı.
ZİREVENİN VİDEO GÖRÜNTÜLERİ İÇİN TIKLAYINSuriye'de teröristlere yönelik operasyonların tamamlanmak üzerine olduğunu kaydeden Putin, Rusya, İran ve Türkiye'nin çabaları sayesinde Suriye'nin parçalanmasının önüne geçildiğini ve yıllardır devam eden krizi sonlandırma konusunda gerçek bir şans doğduğunu belirtti.
Sputnik'in aktardığına göre, Soçi'deki görüşmeden sonuç alacaklarından emin olduğunun altını çizen Putin, "Suriye'nin yeniden inşası için kapsamlı bir ortak program hazırlamayı öneriyorum. Varacağımız anlaşmalar, Suriye'nin toprak bütünlüğünü pekiştirecek" dedi.
Putin, Rusya, İran ve Türkiye'nin Suriye'de siyasi çözüm sürecine girilmesi için elinden gelen tüm çabayı göstereceğini umduğunu belirterek, Suriye'de çözüm bakımından insani boyutun, halka yardımın, bölgelerin patlayıcı maddelerden temizlenmesinin ve sığınmacılara geri dönmeleri için yardım sunulmasının önemli olduğunun altını çizdi.
Putin, Suriye'nin geleceğine Suriye halkının karar vermesi gerektiğini söyledi.
Rus lider, "Suriye halkı, ülkenin geleceğini kendileri belirlemeli. Elbette zor bir süreç olacak ve hükümetin de taviz vermesinin gerekeceği durumlar olacak" diye konuştu.
Putin, mevkidaşlarına Suriye Ulusal Diyalog Kongresi'nin parametrelerini konuşmayı da önerdi.
Bu arada Putin, milyonlarca sığınmacıya kapısını açan Türkiye'nin rolüne şu sözlerle değindi: "Hepimiz çok iyi biliyoruz ki, sığınmacılarla ilgili esas yük Türkiye'nin omuzlarında. Milyonlarca Suriyeli Türkiye'de bulunuyor ve bu eşi benzeri olmayan bir durum."
Putin, ülkelerini terk eden Suriyelilerin ateşkesle birlikte evlerine dönmeye başladığına da dikkat çekti.
Putin, Rusya, Türkiye ve İran'ın BM Güvenlik Konseyi'nin 2254 sayılı kararı dahilinde siyasi sürece ivme kazandırmak için görüş alışverişi yaptığını da belirtti. Rus lider, söz konusu kararda tüm etnik, Suriyeli taraflar arasında dini ve siyasi grupların yer alacağı kapsamlı bir diyalog kurulmasının öngörüldüğünün altını çizdi.
Ruhani de Suriye krizinin ilk günlerden itibaren tüm ülkeler tarafından yakından izlendiğini belirtti. Ruhani ayrıca IŞİD'in temel zemininin dökülmeye başladığının altını çizerken Suriye halkının zafere doğru ilerlediğini belirtti. Ruhani, "Barış süreci konusunda iş birliğinden memnunum" ifadesini kullandı.
Ruhani, Şam'ın meşru izni olmadan uluslararası güçlerin Suriye'de bulunmasının hiçbir nedeni yok. Yabancı askerlerin varlığı, yalnızca Suriye hükümeti onları davet ettiyse kabul edilebilir bir durumdur" diye konuştu.
Erdoğan da konuşmasında şunları söyledi:
"Değerli dostum Putin'e bu zirveye ev sahipliği yaptığı için teşekkür ediyorum. Geçen hafta yine Soçi'de buluşmuş ve Suriye meselesini etraflıca ele almıştık. Tüm konuları üçlü formatta değerlendirme fırsatımız oluyor. Bu üçlü zirve Suriye'de akan kanın durması bakımından son derece önemli. Türkiye Rusya ve İran'ın Suriye meselesinde yakın bir çalışma ortamı tesis etmelerine dünya şahit oldu. Astana bunun en güzel örneğidir. Suriye halkının kabul edebileceği kalıcı bir siyasi çözümün tesis edilmesi için katkıyı sağlamak elzemdir. Tabii biz bugün zirveye hazırlık yaptık. Temennim odur ki bugün çok farklı bir şekilde ayrılırız buradan. Bugün kritik kararlar alacağımızı düşünüyorum."
Реклама