“Ayıyla dans” üzerine Türkiye'de yayılan sözde "Rus deyişi"nin perde arkası
![]()
MERAKLISINA NOT// Bazı yanlışlıklar bir kere “doğru” diye etiketlenip vitrine çıkınca, tarihe öylece geçiyor; düzeltmek mümkün olmuyor. Geçen hafta Radikal’de Cengiz Çandar’ın ‘Ayı ile dans’ başlıklı yazısındaki bir cümlesi gibi: “Şöyle bir Rus özdeyişi varmış: Ayıyı dansa kaldırırsan, dans, sen vazgeçtiğin vakit değil, ayı vazgeçtiğinde sona erer!”
Bu söz Türk kalem erbabının çok hoşuna gitti ve hafta içinde pek şok köşe yazarı, TV yorumcusu hiç yorulmadan tekrarlayıp durdu. Bundan sonra “toplumsal hayatımızın üst ve alt düzey politik analizleri yapılırken tedavülde sık sık görülecek bir malzeme” olacağı anlaşılıyor.
Ama biz Rusya’da yaşayanlar böyle bir deyiş, atasözü hiç duymamıştık. Elbette bizim bilgimiz, görgümüz muhtemelen yetmeyeceği için hemen Rus dostlarımıza, dil uzmanı sayabileceğimiz kaynaklarımıza sorduk. Birkaç koldan.
Hepsinden aynı cevap geldi: “Böyle bir Rus atasözünü hiç duymadık. Kayıtlarda yok.”
Sonunda merak edip, piyasaya “Rus deyişi” diye sunulan sözün İngilizcede kullanılıp kullanılmadığını bulmak istedik. "When you dance with the bear you can't stop until the bear wants to stop" diye epeyce yerde kullanılıyordu. Özellikle ABD’de. “Ayıyla dans edersen, ayı durmak isteyene kadar duramazsın” deniyordu. Yani Rusya’da değil, okyanusun öbür tarafında revaçta olan bir deyişti.
Muhtemelen sözün kahramanı ayı, Rusya’nın da simgesi ayı olduğu için bir “eşleştirme” yapılmıştı. Ama hala dalga dalga yayınlan bu lafla ilgili böyle bir durum olduğunu bilmekte yarar var. Çünkü Ruslar “Bizde böyle bir söz yok” diyor.
Resim: William H. Beard
5.12.2015
Реклама