Kırgızlar Rus markasını 'kültür yağmacılığıya' suçladı
Rusya’da 2023 yılında kurulan YAKA markası, kıyafet, aksesuar ve halılarda Kırgız süslemelerini kullanıyor. Ancak markanın internet sitesinde yer alan ve kullanılan desenlerin kopyalanmasının yasak olduğuna dair açıklama, Kırgızistan’da büyük tepki çekti. Şirketin kurucusu Anna Obydenova, desenlerin Kırgız sanatçılar tarafından YAKA için özel olarak tasarlandığını ve telif haklarının sadece bu özel tasarımlar için geçerli olduğunu savundu.
Business FM'in haberine göre sosyal medyada hızla yayılan tepkiler, markayı kültür yağmacılığıyla (cultural appropriation) suçlayan sert eleştirileri beraberinde getirdi. Kırgızistan’da birçok kişi YAKA’nın ülkenin geleneksel desenlerini tescillemeye çalıştığını iddia etti. Eleştiriler, başlangıçta marka ve tasarım hakları üzerinden yürütülse de, kısa sürede "postkolonyal tartışmalara" ve "kültürel kimlik" konularına evrildi.
Kırgız girişimci ve kültürel miras uzmanı Erik Abdıkalıkov, markanın Kırgız kültürüne olan yaklaşımının yüzeysel olduğunu belirterek, özellikle markanın kuruluşunun Kırgızistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin 100. yılına adanmasının bağımsızlık sonrası Kırgız kimliğine ters düştüğünü ifade etti.
Tartışmaların alevlenmesine neden olan bir diğer unsur ise, markanın sosyal medya hesaplarından yapılan bir açıklamada, eleştirileri Rusça yapan Kırgız vatandaşlarına yönelik kullanılan ifadeler oldu. Bu açıklama, özellikle Orta Asya’daki kullanıcılar arasında büyük tepki çekti ve tartışmayı daha geniş bir kültürel çatışmaya dönüştürdü. Uzmanlar, markanın bu noktada kamuoyuyla daha hassas bir iletişim kurması gerektiğini vurguluyor.
YAKA’nın kurucusu Anna Obydenova ise, markanın hiçbir zaman Kırgız halkına ait geleneksel motifleri patentlemeye çalışmadığını ve yalnızca markaya özel üretilmiş tasarımlar için telif hakkı talep ettiğini söyledi. Moda sektöründeki bazı uzmanlar, kültürel kodların kullanılmasının etik sınırlarının belirsiz olduğunu belirterek, bu tür tartışmaların kültürel mirasın nasıl korunacağı konusunda daha geniş çaplı bir tartışmaya zemin hazırlayabileceğini ifade ediyor.
22.2.2025
Реклама