Rusya... Yine, yeni, yeniden!
![]()
Kriz dünyayı sarstı, sarsıyor: Doğru... Her şeyiyle petrol, gaz ve başka üç-beş kalem hammaddeye bel bağladığı için, daralan ekonomilerde onların fiyatları tepetaklak gidince Rusya bu sancıları en fazla hissedenler arasında geliyor: Doğru... Paranın oluk oluk aktığı zamanlarda, bürokratik devletin belini kırmaktan, “insan odaklı” daha yaşanılır bir düzen kurmaya; bankacılık sistemini adam etmekten tutun da ekonominin bel bağladığı sektörlerin çeşitlendirilmesine kadar pek çok alanda radikal değişimi Rusya tam yapamadı: O da doğru...
Ama tüm bu doğrular şu gerçekleri ortadan kaldırmıyor: Eğer dünya bu krizi belli bir vadeden sonra atlatacaksa, şimdilik nadasa bırakılan toprağın en gür ekinleri vereceği toprak yine Rusya... şu an soluklanan atın yine şaha kalkacağı yer yine Rusya...
Çünkü Rusya bu krize, Sovyet devri sonrası olağanüstü talep patlamasının daha en başlarında yakalandı. Batı, tüketim toplumu dağının zirvesine çoktan varmış olmanın rehavetiyle yokuş aşağı yuvarlanırken krizle yüzleşti; belki de kendi sonunun başlangıcına adım attı. Oysa Rusya, tıpkı Çin, Hindistan ve hatta Türkiye gibi, henüz kedilerin çoğunun ciğerci dükkanının vitrinini tırmaladığı bir tarih dönemecinde, sonu kolay gelmeyecek “hazım krizleri”nden birini daha yaşıyor... Düşülecek, kalkılacak, ama hem talep hem de büyüme devam edecek; başka yolu yok.
Rusya’da tüketimin tadına varmaya başlayan toplum, biti hafiften kanlanmaya başladığında kaldığı yerden dansa devam etmek isteyecek. Belki Batı’da lügata “tasarruf” diye bir kavram mecburen girmeye başladı ama Rusya’da hiç şansı yok! Zaten piyasadaki küçülme, perakende sektöründeki kan kaybı, reel gelirlerdeki azalma, harcama alışkanlıklarındaki gerileme, şu an bile petrolün fiyatıyla, devlet gelirlerindeki düşüşle, sanayi üretimindeki gerileme ile kıyaslanamayacak kadar düşük düzeyde. Yani şu anki görüntü bile Rusların kriz öncesi yaşam şekillerini korumak için direndiklerinin kanıtı.
ış dünyasında tabii ki herkes krizden payına düşeni alıyor. Ama en çok ağlayıp sızlayanlar, kriz öncesinin “sanal ekonomisi” sayesinde bir anda büyüyen, köksüz bir şekilde boy atan, ucuz kredilerle çarkı çeviren, her malın her fiyata satıldığı ‘mucize’ yıllarında kerameti kendinden bilip masalımsı hayatlar yaşayanlarda. ıster Rus olsun, ister yabancı. Bu tanıma girenler pek çok. Oysa bu pazara yatırım yapanlar, yıllar içinde piyasaya tırnaklarını geçirenler, kontrolsüz borçlanmak yerine kendi kaynaklarına güvenerek, Rusya’da kazandığının çoğunu işine gücüne yatırarak, ağaca değil ormana bakarak ilerleyenler bugün minimum kayıpla, dayanma güçleri bir hayli yüksek bir halde devam ediyor işine gücüne... Hatta, kolay yoldan piyasadan pay kapan köksüz otların ilk kriz rüzgarında savrulmasıyla pazar payları artan şirket sayısı azımsanamayacak kadar çok.
Doğu’da Çin, Hindistan büyüyecek... Büyürken ihtiyaç duydukları hammaddeyi Rusya’dan alacaklar... Rusya eğer bu krizden biraz dersini almış olarak çıkarsa, fiyatları yeniden artacak hammadde gelirlerinin yanına başka kalemleri de ekleyerek zenginliğini dengeye kavuşturacak. Bu ülkede hala yüz binlerce konut yıkılıp yerine yenisi yapılacak... Hala milhyonlarca insan gardrobunu baştan aşağı yenileyecek... Milyonlar, düşünü kurdukları tatiller için aportta bekleyecek... Bu ülkede sağlam iş yapanlar, krize karşı dayanma gücü olanlar, bir süre sonra krizi fırsat yapıp yine topuklayıp gidecekleri Tıpkı 1998 krizinde olduğu gibi... Başka Rusya yok... Bu ülkenin sunduğu fırsatları yakın gelecekte sunacak bir başka pazar da yok...
5.7.2009
Реклама