"İz restorana", obratno domoy!.. Yemeksepeti.Com’un Rusya macerası
HABER-ANALİZ// “İz restorana”, obratno domoy!.. Türkçesiyle “Restorandan, eve geri dönüş…” Yemeksepeti.Com sitesinin Rusya projesinin adı, “İzrestorana”, yani “Restorandan” idi… Ancak iki yılın sonunda proje yürümedi, kapısına kilit vuruldu ve Türkiye’ye, yani “eve” geri dönüldü… TürkRus.Com bu konuyu bugün manşetine taşıyor.
RUSYA PAZARI GERÇEKLERİ
90’ların başında Rusya, özellikle de Moskova, “Cebinde birkaç bin dolarla gelenin milyonları vurduğu, taşı toprağı altın memleket” görüntüsü veriyordu...
Gerçekten de, her mal ve hizmete aç, bomboş pazarda ilk olmaları sayesinde “kolay başarı öyküleri” yazan, bu başarıları genelde “pazarın şartları”ndan çok, “kendi kerametlerinden” bilenlerin sayısı az değildi.
Önce 1998’de Rusya’yı yerle bir eden ilk ekonomik kriz, sonra 2008’de gelen “ikinci dalga” hem çürük domatesleri ayıkladı, hem de işini bilenler için yeni fırsatlar yarattı.
Kriz dönemleri, çarşaf gibi denizde yıllarca gemisini götürenlerle, fırtına çıktığında dümeni sağlam tutabilenleri ayrıştırdı. Yani kerametin kimde, nede olduğunun turnusol kağıdı kriz dönemleri oldu…
BİR ZAMANLAR “BOYNER” VARDI…
Rusya deyince hep “başarı öyküleri”ne bakıyoruz...
“Tutunamayanlar”, “tutturamayanlar” ortalıkta gözükmedikleri için “batık öyküleri” sahne ışıklarının dışında kalıyor.
Mesela 90’ların sonunda Cem Boyner’in “Çarşı” mağazasının büyük PR gürültüsüyle, “Sibirya’dan Kaliningrad’a fethetmek üzere” girdiği Moskova’dan kısa sürede düş kırıklığı ile çıkıp gittiğine, ama bu başarısızlığın özeleştirisini bile yeterince yapmadıklarına hepimiz şahit olduk.
Oysa başarılar kadar başarısızlıklardan da alınacak önemli dersler var. Yeter ki bunları olgunlukla kabul edip konuşabilelim…
YEMEKSEPETİ BAŞARISIZLIĞINI GİZLEMEDİ
İşte bu açıdan nadir olumlu örneklerden biri Yemeksepeti.Com…
“Olumlu” derken sonuç anlamında değil ama, “başarısızlıktan da ders çıkarma” anlamında…
2 yıl kadar önce Rusya pazarına büyük hevesle, umutla girdiler. Türkiye’deki büyük başarılarını Moskova’da da tekrarlamak niyetiyle… Ama olmadı. Kepenk indirmek zorunda kaldılar.
“Ne olup bittiğini” öğrenmek için aradığımızda hiç kompleks yapmadan, şeffaflıklarını koruyarak sorularımızı yanıtladılar, deneyimlerini paylaştılar.
“Rusya’da ne iş yaparsan yap başarılı olunur, para kazanılır, istersen limon sat” basitliğinin yeri olmadığını, onların deneyimi bir kez daha gösterdi.
“Yemeksepeti Rusya’da neden başarılı olamadı?” sorusuna cevap vermeden önce, isterseniz Moskova’ya girdikleri günlere, haziran 2010’a dönelim. Haber medyaya şöyle yansımıştı:
Yemeksepeti Rusya'ya açıldı
10 Haziran 2010
Türkiye’nin ilk ve en büyük online yemek siparişi sitesi yemeksepeti.com, Rusça’da “restorandan” anlamına gelen “izrestorana.ru” adıyla ilk olarak Moskova’da faaliyete geçti.
Bugünden itibaren 191 üye restoranla tüm Moskova ve çevresinden yemek siparişi alan izrestorana.ru, Rusya’nın ilk ve tek online yemek siparişi sitesi konumunda bulunuyor. Site, Rusça ve İngilizce olarak hizmet veriyor.
Şirket, 2011 sonuna dek 2,5 milyon dolar seviyesinde yatırım yaparak Rusya’da 10 farklı şehirde olmayı, iki sene içinde ise eski Rus cumhuriyetlerinin tamamında yer almayı hedefliyor. Bu yıl Türkiye ve yurtdışında toplam 110 milyon dolar işlem hacmi gerçekleştirmeyi hedefleyen şirket Türkiye'de 13 ildeki varlığını 2011 sonunda kadar 50 ile yayacak.
Izrestorana.ru, Rusya’da 10 farklı şehirde olacak
Yurtdışına yönelik yapılanma çalışmalarını birkaç yıldır sürdürdüklerini belirten Yemeksepeti.com CEO’su Nevzat Aydın, “Rusya, bulunduğu konum, ticari ilişkiler ve pazar potansiyeli nedeniyle önem verdiğimiz ve hemen harekete geçmek istediğimiz bir ülkeydi. Detaylı bir hazırlık sürecinin ardından izrestorana.ru adıyla ilk etapta Moskova’da hizmet vermeye başladık" dedi. Rusya yatırımlarına kısa süre sonra St. Petersburg ile devam edeceklerini de ifade eden Aydın, 2011 yılının sonuna kadar 2,5 milyon dolar seviyesinde yatırım gerçekleştirerek Rusya’da 1 milyonun üzerinde nüfusu olan 10 farklı şehirde olacaklarını söyledi.
Rusya girşimlerinin Türkiye'deki internet sektöründeki büyük etki yaratacağını açıklayan Izrestorana.ru Genel Müdürü Saba Bener, çok yakın gelecekte Rusya ve tüm dünya genelinde Türk internet sektöründen , 'böcekçiden, sepetçiden' şeklinde konseptler geleceğini söyledi. Rusya pazarını ve tüketici davranışlarını çok iyi incelediklerini kaydedeb Bener, "“Rusya’da paket sipariş pazarına baktığımızda, Türkiye’de ve dünyada olduğu gibi pizza ilk sırada bulunuyor. Ancak ülkemizden farklı olarak Rusya’da ikinci sırada sushi yer alıyor" dedi.
Rusya’da 1,5 yıla yakın süren kapsamlı bir hazırlık aşamasından geçtiklerini belirten Bener şöyle devam etti; “Izrestorana.ru ismi bile özenli bir çalışma neticesinde belirlendi ve Rus uzmanlar tarafından yürütülen bir araştırma ile halk oylamasından sonra kararlaştırıldı. Izrestorana, Rusça’da ‘restorandan’ anlamını taşıyor. Ruslar kendi dillerindeki internete runet diyorlar. Bu nedenle biz de ‘runet’in en lezzetli sitesi’ sloganıyla yola çıktık. Ekibimiz hem Rusya’da hem İstanbul’da çalışıyor. Moskova’daki ekip genel yönetim, pazarlama, muhasebe ve restoran ilişkilerini, İstanbul’daki ekip ise sitenin yapımını, güncellenmesini, menülerin hazırlanmasını ve müşteri ilişkilerini yürütüyor. Çağrı merkezimiz izrestorana.ru’nun üye restoran ve kullanıcılarına Rusça ve İngilizce olarak hizmet veriyor. Bunun yanı sıra izrestorana.ru’nun daha test aşamasının ilk günlerinden itibaren Moskova’da yaşayan Türklerden çok büyük ilgi gördüğünü de belirtmek isterim.”
EVDEKİ HESAP ÇARŞIYA UYMADI…
İşte bu umutlarla, hedeflerle girişilen proje, harcanan büyük emek ve sermayeye rağmen istenen başarıyı yakalayamadı. Ve kısa süre önce de noktalandı. TürkRus.Com olarak biz de, bu sürecin perde arkasını, Izrestorana.ru Genel Müdürü ve Rusya projesinin ortaklarından Saba Bener’e sorduk:
Yemeksepeti.com'un Rusya'daki projesi izrestorana.ru noktalandı. Neden?
Yemeksepeti yurtdışı operasyonlarına yaklaşık 2 yıl önce özellikle birbirinden çok farklı 2 coğrafyada başlatmıştı. Bunlardan biri Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki yatırımı, diğer ise Rusya’ydı. Birbirinden oldukça farklı coğrafyaların seçilmesinin temel sebebi iş modelinin farklı kültürlerde ve coğrafyalarda nasıl işleyeceğini görmek, elde edilen verileri değerlendirerek yurtdışı operasyon tecrübesini yükseltmekti. Bu anlamda her iki coğrafyadaki çalışmalara büyük bir titizlikle ve önem vererek yaklaşıldı.
Geride bıraktığımız 2-3 yılın ardından Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki operasyon foodonclick.com beklenen düzeyde gelişim gösterirken, Rusya’daki operasyonumuz izrestorana.ru beklentileri ne yazık ki karşılayamadı. Rusya’daki çalışmaların bugün bulunduğumuz noktaya gelmesinin farklı sebeplerinden söz etmek mümkün. Öncelikle eve servis sektörü Rusya’da, hatta maalesef Moskova büyüklüğündeki bir şehirde bile halen çok gelişmiş değil. Ülkede servis sektörü bazı alanlarda kullanıcıların beklentilerini karşılamaktan uzak.
İş ortağımız olan restoranların kullanıcılara verdiği servis bizim Yemeksepeti olarak kullanıcılara verdiğimiz önemi karşılamadığı zaman müşteri memnuniyetini yakalamak maalesef mümkün olmuyor. Müşteri memnuniyeti Yemeksepeti için en önemli öncelikler arasında yer alıyor. Kullanıcıların beklentileri tüm dünyada aynı. Yemek siparişini verdikten sonra yarım saat ya da 1 saat arasında teslim almak istiyorlar. Fakat maalesef Moskova'da restoranların çalışma biçimleri nedeniyle bu servis sürelerini yakalama konusunda sıkıntılar var. Hava şartları scooter ve motor kullanmaya uygun olmadığı için birçok teslimat otomobil ya da metro ile yapılmaya çalışılıyor. Tabii ki bu da Moskova gibi trafik problemi yaşanan bir şehirde, teslimat zamanlaması anlamında sıkıntılara neden oluyor.
Bu proje sayesinde Rusya'da kazandığınız deneyimler, diğer türk müteşebbisler icin de yararlı olabilecek çıkarımlar neler olabilir? bizimle paylaşır mısınız?
Rusya hem paket servis kültürü hem de iklim olarak çok zor bir coğrafya. Rusya’da yatırım yapacak girişimcilerin özellikle yerel yapıyı, ülkenin iklimini ve sosyal yaşamı etkileyen diğer konuları dikkate almaları önem taşıyor.
Bundan sonra Rusya icin bir başka proje gündeme gelebilir mi?
Rusya internet kullanıcılarının ve Rusya internet ekosisteminin tüm dünyadan ayrılan farklı özellikleri var. Buna uyum sağlamak tamamen farklı bir know-how ve odaklanma gerektiriyor. Yemeksepeti şimdilik Rusya`dan çıkmış olsa da halen dünyanın en potansiyel vadeden ilk beş pazarı arasında ve şartlar uygun olduğunda tekrardan kesinlikle değerlendirmek isteyecektir.
TÜRKRUS.COM'un notu:
Rusya'da bugüne kadar şirketlerimizin başarı öykülerini manşetlere taşıdık. Ama zaman zaman başarılı olamayan, pazardan çekilmek zorunda kalan şirketler de oldu. Onlarla da hep görüşmek, deneyimlerini sizlerle paylaşmak, "neden başarılı olamadıklarını" kendilerine sormak istedik. Bu konuda "olgunluk" gösterip konuşan olmadı. "Gürültü" ile gelen bazı isimler, şirketler "sessiz sedasız" gittiler. Oysa başarı kadar başarısızlık da ticaretin parçası. Kazanırken kadar kaybederkenki deneyimler de paylaşılmaya değer. Yemeksepeti.Com bu olgunluğu gösteren bir şirket oldu. Kendilerini bu "açıklık politikaları" için kutluyoruz. Bunu da "sağlıklı kurumsal yapılarına" bağlıyoruz. Dileriz ileride yeniden, yeni projelerle Rusya'da onları görebiliriz ve bu kez deneyimlerinden ders almış olarak başarılı olurlar...
Not: Manşette kullandığımız fotoğraf, İzrestorana.Ru'nun Rusya reklam kampanyalarında kullandığı bir görselden alındı. Türkçesi: "Zaman kaybetmek niye? İzrestoran.Ru online yemek siparişi ve evlere servis."
5.11.2012
Реклама