Belarus'ta neler oluyor? Lukaşenko daha da sertleşiyor, ip geriliyor...
![]()
Başkan Lukaşenko’nun istifasını talep eden muhalefetin Belarus’ta hafta başında ilan ettiği “genel grev” şimdilik hedefe ulaşabilmiş değil. İşletmeler büyük oranda çalışmaya devam ediyor. BBC Rusça Servisi’nden Andrey Kozenko, Belarus’daki gergin haftanın değerlendirmesini yaptı:
“Seçimi kaybettiği ilan edilen başkan adayı Svetlana Tihanovskaya'nın ülke çapında grev çağrısı yapmasının ardından bir hafta geçti. Beş gün sonra ülke çapında genel grevin yayılmadığını söyleyebiliriz; işletmeler çalışıyor. Ancak ülkedeki durum önemli ölçüde gerginleşti; Aleksander Lukashenko, güvenlik yetkilileriyle yaptığı görüşmelerde, göstericilere karşı ateşli silahların kullanımından giderek daha fazla bahsediyor.
Belarus ekonomisinin temeli devlete ait sanayi işletmeleri. Genel grev çağrısı ile bu işletmelerde bir dereceye kadar heyecan herkesi etkiledi, ancak iş durmadı.
En gergin durum "Grodno Azot” işletmesindeydi. Burası dünyanın en büyük gübre üreticilerinden biridir. Fabrikada 100'den fazla kişi ana bina önünde bir miting yaptı, fabrika bacasına beyaz-kırmızı-beyaz bir muhalefet bayrağı asıldı ve hemen ardından “çevik kuvvet” muadili OMON fabrikaya geldi. Yaklaşık 10 kişi gözaltına alındı ve Grodno Azot'un da dahil olduğu Belneftekhim yönetimi, eylem yapanların çoğunun işletmenin çalışanları olmadığını söyledi.
Elektrik ve traktör fabrikaları, petrol şirketi Belorusneft ve traktör fabrikasında da benzer ölçekte eylemler yaşandı. Bazı işçiler vardiyalarına gelmedi, bazıları mitingler için toplandı.
Ama yaşananların hepsi bu kısıtlı eylemlerle sınırlıydı. Tek bir büyük kuruluşta üretim durmadı. Yetkililer “Genel grev yaşanmadığını” söylediler. Protesto eylemlerini desteklemek için bir video mesajı kaydettikleri için Belorusneft'ten en az altı işçi kovuldu. Diğer işletmelerde işten atılanlar da var ve tam sayıları bilinmiyor.
Grev, başta hizmet sektörü olmak üzere yüzlerce küçük özel işletme tarafından desteklendi. 26 Ekim'de bazı kafeler, restoranlar, pizzacılar, barlar, mağazalar, spor salonları kapatıldı. Bazıları açıkça genel greve destek içim kapandı, bazılarında "temizlik günü" veya "yazılım güncellemesi" gibi teknik gerekçe tabelaları vardı.
Ancak bir hafta içinde ülkede işletmelerin büyük çoğunluğu çalışmaya devam etti ve yetkililer bu arada genel grev destekçilerinden intikam almanın bir yolunu buldu. Belarus Cumhurbaşkanı'nın işletmelerle ilgili eski bir kararnamesine göre, iş, şehir ve bölge makamlarına çalışma rejimindeki değişiklik hakkında beş gün önceden yazılı haber verilmesi gerekiyor. Bunu gerekçe yapan yetkililer incelemelere başladı ve greve destek veren küçük işletmeler ilk para cezalarını almaya başladı.
Öte yandan Belarus üniversiteleri, bu hafta yetkililer ve muhalefet arasındaki ana çatışma merkezleri haline geldi. Geçmiş protestolar, öğrencilerin ve öğretmenlerin çoğunluğunun muhalefetten yana olduğunu gösterdi. Ülkedeki tüm üniversitelerde oturma grevleri ve kendiliğinden gösteriler hafta boyunca devam etti.
27 Ekim Salı günü Aleksander Lukaşenko, "kırmızı çizgiyi aştıkları" için eylemlere katılan öğrencilerin üniversitelerden atılmasını talep etti. “Bazılarını orduya, bazılarını sokağa” gönderme emri verdi.
İcraat aynı gün başladı. 27 Ekim'de bir tıp öğrencisi tweet attı: "Aktif yurttaşlık tavrım nedeniyle okuldan kovuldum. Şimdilik hepsi bu." Bir başkası, “Küçük kardeşim okuldan atıldı. Onunla gurur duyuyorum” diye yazdı.
Pek çok üniversitede pek çok kişi okuldan atıldı, birçoğu uyarıldı veya kınandı. Yanıt olarak, öğrenciler ve muhalifler hafta boyunca yeni protesto gösterileri düzenlediler. Afişlerden birinin üzerine "Yeni öğretmenimiz" yazısı bulunan bir çevik kuvvet polisi çizildi.
Alekander Lukaşenko genel grevin kendisi hakkında yorum yapmadı, ancak söylemi geçen haftalara kıyasla daha sert hale geldi.
29 Ekim'de, "polis ve ordunun cumhurbaşkanı kaldığı sürece Minsk sokaklarından ayrılmayacağına" söz verdi. Ayrıca, polis tarafından takip edilenlerin apartmanlarında sakladıkları yerlerden çıkarılıp gözaltına alınmalarını istedi. Lukaşenka, baş komutan olarak, bu konuda herhangi bir yasa ihlal görmüyor. Aynı gün, eski güvenlik görevlilerinden “milis güçler" oluşturmayı ve onlara “silah kullanma" yetkisi vermeyi önerdi. 30 Ekim'de doğrudan tehditlere yöneldi ve askere veya polise kalkan elin “kırılması” talimatı verdi.
Son olarak cuma günü Lukaşenko’nun yetersiz gördüğü içişleri bakanını görevden aldığı haberi geldi. Şimdi Belarus’da yeni bir hafta sonunda yine “rutin” bir manzara bekleniyor: Sokağa dökülen muhalefet ve geri adım atmamakta kararlı Lukaşenko. Genel grev çağrısı hedefe ulaşamayan muhalefetin bundan sonra atacağı adım da bir başka merak konusu.
31.10.2020
Реклама