Yeni başkanla diyalog umudu: Rusya ile müzakere öncelikli politikası olacak
![]()
Ünlü komedyen Vladimir Zelenskiy, resmi olmayan sonuçlara göre ülkenin yeni devlet başkanı seçildi. Zelenskiy seçimlerin ikinci turunda sandık çıkış anketlerine göre oyların yüzde 73'ten fazlasını aldı. Kiev'den gazeteci Sonat Kerem, komedyenin seçim başarısının nedenlerini BBC Türkçe'ye yazdı.
Ukrayna'da Pazar günü yapılan devlet başkanlığı seçimlerinin ikinci turunda sandık çıkış anketlerine göre oyların Zelenskiy yüzde 73,3'ünü, Devlet Başkanı Petro Poroşenko ise yüzde 24,3'ünü aldı. Böylece, 5 yıldır ülkeyi yöneten Petro Poroşenko devlet başkanlığı koltuğunu kaybetti.
Katılım oranının yüzde 62'de kaldığı seçimlerin 31 Mart'ta yapılan ilk turunda Zelenskiy yüzde 30,24, Poroşenko ise yüzde 15,95 oranında oy alarak ikinci tura kalmıştı. Eski Başbakan Yuliya Timoşenko ise üçüncü olarak elenmişti.
'Kimseyi hayal kırıklığına uğratmayacağım'
Sandık çıkış anketlerinin sonuçlarının açıklanmasının ardından büyük sevinç yaşayan 41 yaşındaki Zelenskiy, "Beni destekleyen ya da desteklemeyen tüm Ukraynalılara teşekkür ediyorum. Kimseyi hayal kırıklığına uğratmayacağım" dedi.
Yenilgili kabul eden Poroşenko ise "Ukrayna halkı böyle karar verdi. Rakibimi kutluyorum. Ukrayna'yı korumak için hepimiz birleşmeliyiz. Koltuğumu bırakıyorum ama politikayı bırakmıyorum" diye konuştu.
Zelenskiy'nin seçim başarısının altında ne yatıyor?
Devlet başkanlığı adaylığını açıkladığı zaman ülke kamuoyunda fazla ciddiye alınmayan komedyen Zelenskiy, seçim sürecinde süpriz bir yükselişle rakiplerine fark attı.
Zelenskiy'e oy veren seçmenlerin büyük bölümünü, siyasette "yeni yüz" arayışındaki kişiler ve gençler oluşturuyor.
Bugüne kadar yolsuzluklara adının karışmaması, her ne kadar ismi ünlü oligark İgor Kolomoyskiy ile anılsa da, şaibeli ilişkileri olduğuna dair hakkında elle tutulur bir iddia ortaya atılamaması, Ukrayna'da bu seçimlerde halkın Zelenskiy'yi "yeni umut" olarak görmesinde önemli rol oynadı.
Seçim kampanyası boyunca medyada pek boy göstermeyen Zelenskiy'nin, "sıradan, halktan biri" olduğuna vurgu yapması, basmakalıp vaatlerden sıkılan seçmen üzerinde olumlu etki yarattı.
'Halkın Hizmetkârı' dizisinde dürüst köy öğretmenini canlandırdı
Devlet başkanı olan dürüst bir köy öğretmenini canlandırdığı "Halkın Hizmetkârı" adlı dizi de, Zelenskiy'e seçim sürecinde en önemli propaganda aracı olarak hizmet etti.
Ülkenin doğusundaki krizle ilgili şiddet diline başvurmak yerine, diyaloğu temel alan çözüm süreci vadetmesi, hatta savaşı durdurmak adına Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile masaya oturmaya hazır olduğunu dahi söylemekten çekinmemesi, barış özlemi duyan kitlelere bu konuda umut aşıladı.
Ancak Zelenskiy'nin seçim zaferinin altında yatan belki de en önemli neden, Ukrayna halkının ciddi bir kesimi için Petro Poroşenko'nun, 5 yıllık devlet başkanlığı boyunca umuttan hayal kırıklığına dönüşmesi oldu.
Halkın giderek artan hayat pahalılığı karşısında büyüyen geçim sıkıntısı, yolsuzluk iddiaları, Poroşenko'nun ve çevresinin iktidar olanaklarını kullanarak zenginliklerini katladıkları iddiası, Poroşenko'ya tepki oyları olarak sandığa yansıdı.
Zelenskiy'nin kendisi de rakibiyle statta yüz yüze geldiği canlı yayın tartışmasında, "Ben siyasetçi değilim, Petro Olekseyeviç (Poroşenko), sizin hatalarınızın ve tutmadığınız sözlerinizin bir sonucuyum" diyerek buna vurgu yaptı.
Kamuoyu araştırmalarına göre, Ukrayna halkının yeni devlet başkanından en önemli beklentileri, kamu hizmetlerinin fiyatlarının ucuzlatılması, milletvekillerinin, hakimlerin ve devlet başkanının dokunulmazlıklarının kaldırılması ve yolsuzlukların üzerine gidilmesi.
Televizyon dizisinde dürüst, rüşvet almayan, halkçı bir devlet başkanını canlandıran Zelenskiy'nin, gerçek hayatta oligarkların etkisi altına girip girmeyeceği ise ülkede en çok merak edilen konulardan biri.
Bu arada Zelenskiy'in ideologlarından Ruslan Stefançuk, Rusya ile müzakerelere başlamanın öncelikli politikalardan biri olacağını belirterek, "Bu çıkmazdan kurtuluş yolu aramamız lazım. Yakın tarihte savaşa son vermemiz lazım" diyerek Moskova ile diyalog sinyai verdi.
Zelenskiy nisan başında yaptığı açıklamada Putin ile, Batılı arabulucuların varlığı şartı ile görüşmeye hazır olduğunu, ülke topraklarını feda etmeyi planlamadığını söylemiş, bir başka konuşmasında Putin'i "düşman" olarak niteleyerek Kırım referandumunu tanımadığını vurgulamıştı.
Hiç bir siyaset tecrübesi olmayan, uzun yıllar Moskova'da komedyen ve film yapımcısı olarak çalıştıktan sonra Kırım'ın ilhakının ardından Kiev'e yerleşen Zelenskiy, burada da komdei şov programını başarıyla sürdürmüştü.
Adaylığı sürpiz olan Zelenskiy, anketlere göre "halkın Poroşenko'dan bıktığı ve değişim istediği" bir dönemde iyi bir seçim kampanyasıyla ipi göğüsledi.
Yeni başkanın özellikle Kırım konusunda Rusya'ya karşı Poroienko'dan farklı bir tutum izlemesi beklenmiyor, ancak halkın öncelikli beklentisi yolsuzlukla mücadele ve ekonomik sorunların çözümü olarak sıralanıyor.
Zelenskiy neden bu kadar seviliyor?
DW'nin analizine göre, geçen yılbaşı akşamı sürpriz bir biçimde devlet başkanlığı seçimleri için adaylığını açıklayan Selenski, birkaç ay içinde seçmenin büyük bir bölümünün umudu oldu. En çok seçmen desteğiniyse nüfusun çoğunluğunun Rusça konuştuğu, son yıllarda Ukraynaca ve Ukrayna kültürü etkisinin artmasından rahatsız olan ülkenin doğu ve güneyinden alıyor. Zelenskiy de o bölgeden gelen bir isim ve akıcı Rusça konuşuyor ve ülkenin bu bölümünde "bizden biri" olarak görülüyor. Ancak asıl mesleği komedyenlik olan Zelenskiy'e ülkenin merkezi ve batısından da destek var.
Zelenskiy'nin komedyenlikten gelen tanınırlığı ve siyasete uzak bir isim oluşu elini güçlendiriyor. Yıllarca süren siyasi dalgalanmalar ve yolsuzluk iddialarından sonra toplum siyasi arenada yeni yüzler arıyor. Zelenskiy'nin bir televizyon dizisinde öğretmenlikten başarılı bir devlet başkanlığına uzanan hikayesini üstlendiği rolünün de popülaritesinde etkili olduğu belirtiliyor.
Poroşenko'nun, rakibi Zelenskiy'i Rusya'nın kuklası olmakla suçlama stratejisiyse taraftar bulmadı. Beş yıllık iktidarının sonunda, AB ile vize serbestisi gibi başarılar unutulmuş görünüyor. Halk daha çok giderek artan doğalgaz fiyatlarından ve yoksulluktan şikayetçi. Etrafında artan yolsuzluk skandalları da Poroşenko'nun elini zayıflatan faktörlerden. Kendi partisi dışında ittifak oluşturabileceği Poroşenko'yu destekleyen başka bir parti de bulunmuyor.
Kiev'deki siyasi gözlemcilere göre, ülkeyi haraketli bir dönem bekliyor. Zelenskiy'nin zaferi halihazırda kırılgan siyasi sistemi alt üst edecek. Buna erken genel seçim ihtimali, olası anayasa değişiklikleri, iktidar paylaşımı ve yeni sokak protestoları olasılığını da eklemek gerekiyor. Sokak protestolarının şimdiye kadar izlenen Batı yanlısı politikalardan uzaklaşılması ve Rusya ile yakınlaşma durumunda yaşanması bekleniyor. Zelenskiy, Ukrayna'nın yönünün Batı'ya dönük olduğunu vurgulamış olsa da Rusya ile uzlaşma sinyalini de vermiş durumda.
Sabahki gelişmeler:
Ukrayna, devlet başkanlığı seçimlerinin ikinci turu için pazar günü sandık başına gidiyor. Ukrayna’da 31 Mart tarihinde yapılan devlet başkanlığı seçimlerinin ilk turunda en fazla oyu alan ünlü komedyen Vladimir Zelenskiy ile Devlet Başkanı Petro Poroşenko ikinci turda yarışacak.
Kamuoyu araştırmaları, komedyen Vladimir Zelenskiy’nin seçimin favorisi olduğunu gösteriyor. Kiev Uluslararası Sosyoloji Enstitüsü’nün son anketine göre, seçimlerle ilgili kararını veren Ukraynalıların yüzde 72,2’si Zelenskiy’i, yüzde 25,4’ü Poroşenko’yu desteklemeyi planlıyor. Anket katılımcılarının yüzde 17,9’unun kararsız olduğu, yüzde 1,6’sının geçersiz oy kullanacağı, yüzde 8,8’inin sandığa gitmeyeceği belirtildi.
31 Mart’ta yapılan devlet başkanlığı seçimlerinde Zelenskiy yüzde 30,24, Poroşenko yüzde 15,95 oyla ikinci tura kalmıştı. Üçüncü olan eski Başbakan Yuliya Timoşenko ise ilk turda elendi.
Seçimde yarışacak olan komedyen Zelenskiy ile Devlet Başkanı Poroşenko’nun merakla beklenen stat tartışmasında neler yaşandı? Hangi aday Rusya için ne diyor? Ukrayna seçimleriyle ilgili Rusya'nın duruşu ne?
Ukrayna’da 21 Nisan Pazar günü yapılacak devlet başkanlığı seçimlerinin ikinci turunda yarışacak olan ünlü komedyen Vladimir Zelenskiy ile Devlet Başkanı Petro Poroşenko, Kiev’deki Olimpiyat Stadı’nda on binlerce kişinin önünde kozlarını paylaştı.
Güvenlik güçleri, statta iki adayın buluşması öncesi yoğun güvenlik önlemleri aldı. Stada giden yollar trafiğe kapatıldı, metro istasyonlarının çıkışları polisler tarafından tutuldu.
UkraynaHayat.Com'un aktardığına göre, Ukrayna bayraklarıyla stada akın eden on binlerce kişi, konserler eşliğinde saatlerce iki adayı bekledi. İki adayın stada gelmesinin ardından tribünlerde büyük coşku yaşandı.
Anketlere göre Zelenskiy'nin çok gerisinde olan Poroşenko, stat tartışmasında da rakibine yine Rusya üzerinden yüklendi.
Rusya karşıtı söylemlerini daha önce, seçimlerin “Putin ile kendisi arasında olduğu” iddiasına kadar vardıran Poroşenko, bu kez de rakibini Ukrayna’yı “Rusya İmparatorluğu’na teslim etmek istemekle” suçladı.
Zelenskiy: “Bu sistemi değiştirmeye geldim”
Konuşmasının başında, Poroşenko’nun verdiği sözleri tutmadığını söyleyen Zelesnkiy, “İki Poroşenko var. Bunlardan biri, çok iyi bir hatip ve sürekli sözler veriyor. Diğer Poroşenko ise, bunların tam tersini yapıyor” dedi.
2014 devlet başkanlığı seçimlerinde Poroşenko’yu desteklediğini, ancak daha yanlış karar verdiğini anladığını belirten ünlü komedyen, “Ben, bu sistemi değiştirmeye gelen sıradan bir insanım. Petro Poroşenko, ben, sizin hatalarınızın sonununca ortaya çıktım” diye konuştu.
Rusya lideri Vladimir Putin’le hiçbir zaman konuşmadığını söyleyen Zelenskiy, rakibine dönerek, “Siz ise bunu yaptınız. Yine yalan söylüyorsunuz. Ben savaş sırasında hiçbir zaman Rusya’ya gitmedim” dedi.
Halktan gelen soruları okuyan Zelenskiy, "Nasıl oluyor da, en zengin devlet başkanı varken, Ukrayna en yoksul zamanlarını yaşıyor?" dedi.
Poroşenko: “Putin’in yumruklarını karşılayamaz”
Zelensiy’nin seçim programının belirsiz olduğunu söyleyen Poroşenko ise, “Ukrayna’nın geleceğini riske atamayız. Zelenskiy, zayıf bir devlet başkanı olur ve Putin’den gelecek yumrukları karşılayamaz. Zelenskiy, Ukrayna'yı yeniden Rusya İmparatorluğu'na teslim etmek istiyor” dedi.
Zelenskiy’in siyasette deneyimsiz olduğunu vurgulayan Poroşenko, “Siz hiç işini bilmeyen bir doktora tedavi olmaya gider misiniz? Acemi bir pilotun uçağına biner misiniz?” dedi.
Sahnede diz çöktüler
Tartışma sırasında Zelenskiy ve Poroşenko sahnede diz çöktü. Zelenskiy, izleyicilere karşı diz çökerken, "Cephede oğlunu, eşini kaybeden tüm kadınların önünde diz çöküyorum. Sizin de (Poroşenko'nun) diz çökmenizi istiyorum" dedi. Bunun üzerine Poroşenko da elinde Ukrayna bayrağı turan bir kadının önünde diz çöktü.
Poroşenko’nun ve Zelenskiy’nin konuşmaları sırasında tribünde bulunanların iki adayı zaman zaman yuhaladıkları ve alkışladıkları görüldü.
Statta canlı yayında tartışma teklifi komedyen Zelenskiy’den gelmişti.
Rusya’da nasıl yorumlandı?
Moskovsi Komsomolets gazetesini görüşlerini aldığı Denis Denisov adlı politolog, “Dağ fare doğurdu. Yaklaşık bir aydır beklenen canlı yayın tartışması, tamamen boş geçti. Adaylar daha fazla bağırmak ve suçlamak için birbirleriyle yarıştı. Tartışmanın bence bir galibi ve kaybedeni yok. Seçim sonuçlarını da etkilemesi beklenmiyor” dedi.
Kremlin: "Moskova'yla anlaşmalarını beklemiyoruz"
Ukrayna seçimleri öncesi açıklama yapan Kremlin sözcüsü Dmitri Peskov, "Yeni seçilecek Ukrayna Devlet Başkanı'nın Putin' ile ya da Moskova ile hiçbir anlaşmaya varmasını beklemiyoruz. Normal, karşılıklı güvene ve çıkara dayanan ilişkiler yeterli" dedi.
Ukrayna'nın doğusundaki krizi de yorumlayan Peskov, "Minsk Anlaşması'nın dışında hiçbir çözüm temeli yok" diye konuştu.
Anketler ne diyor?
Seçimlerinin ikinci turu öncesi anketler, komedyen Vladimir Zelenskiy’nin halk desteğinin artmaya devam ettiğinigösteriyor.
Kiev Uluslararası Sosyoloji Enstitüsü’nün son anketine göre, seçimlerle ilgili kararını veren Ukraynalıların ise yüzde 72,2’si Zelenskiy’i, yüzde 25,4’ü Poroşenko’yu destekleyeceğini söylüyor.
21.4.2019
Реклама