İstanbul’daki Rus “masal evi”: Teremok
Tatyana ve Larisa... Yolları 11 yıl önce İstanbul’da kesişmiş. Türk-Rus evliliklerinin ürünü çocuklar Türkiye’de yaşarken Rus dilinden, kültüründen de kopmasınlar diye bir “oyun evi” açmışlar. Onların ve Teremok’un öyküsünü, arkadaşımız Cenk BAŞLAMIŞ, Kompas-Pusula dergisinin "İlhbahar 2015" sayısı için kaleme aldı.
-Önce bize adını söyler misin?
-Mete.
-Annenin adı ne?
-Yulya.
-Soyadı?
-Sorokina.
-Pekiiii, annenin baba adını biliyor musun?
-Evet, Vladimirovna.
-Şimdiki soyadı?
-Akkaş.
-Yaş kaçında?
-39 ama bu sene 40 olacak.
-Ne iş yaptığını biliyor musun?
-Hımmmm...Hayır.
-İstersen ben söyliyeyim, kuru temizlemede kullanılan kimyasal ürünleri satıyor.
-Öyle mi, bilmiyordum!
-Bak şimdi öğrendin! Annen en çok ne sever?
-Benimle oynamasını.
-Peki ne sevmez?
-Şey....Sevmediği bir şeyler var galiba ama ben bilmiyorum!
-Annen buraya nereden geldi?
-Kazakistan’dan...
“Burası” İstanbul Dragos’ta bir yer, adı “Teremok”. Türk-Rus evliliklerinden doğan çocukların, yani aynı anda iki ülkeye ait olan çocukların gittiği bir oyun evi. Kiminin adı Alisa, kiminin Maya, kiminin Ralf, kimin Çınar.... Çocukların bulunduğu her mekanda olduğu gibi renkli mi renkli, hareketli mi hareketli, cıvıl cıvıl bir yer... Aslında okul çağında olan buradaki çocukların hepsi Türk okullarına gidiyor ama Rus dilinden, kültüründen kopmamak için “Teremok”a da geliyorlar. Yukarıdaki Rusça diyalog da Mete Akkaş’la Teremok Oyun Evi ve Rus Gençlik Derneği'nin kurucusu Tatyana Tekdal arasında geçiyor. Çocuklar sırayla arkadaşlarının önünde Tatyana’nın sorularını Rusça yanıtlıyor. Amaç hem çocukların kendilerini Rusça ifade etmesine katkıda bulunmak hem de toplum önünde rahat davranmalarını sağlamak. Tatyana ile Larisa Altundaş öğretmenlik yapıyor, çocuklara eğlendirirken öğretiyor, onların Rus kültürünü daha yakından tanımasına yardım ediyor. Buraya devam eden çocuklar şiir de okuyor, oyun da oynuyor, el becerilerini geliştirecek çalışmalar da yapıyor. Buraya adını veren “Teremok” Rus masallarında geçen, herkese kapılarını açan bir ev. Aslına, çocuklar için de “ikinci bir ev”...
Çok değil, 25 yıl önce, yani Sovyet döneminde bir Türk’le Rus’un evlenmesi düşünülemezdi bile... Ama Sovyetler Birliği'nin dağılmasından hemen önce başlayan Türk-Rus evlilikleri aradan geçen çeyrek yüzyılda yaklaşık olarak 40-50 bine ulaştı.
Türk kurumlarına resmen bildirilmediği için aslında tam sayıyı kimse bilmiyor ama kesin olan gerek Rusya'da, gerekse Türkiye'de çok sayıda karma evlilik var. Bu evliliklerden doğan çocuklara da iki ülkede ortak isimler sayılan "Derya" ve "Deniz" adları veriliyor genelde. Böylece iki ülkede hem Recep İvedik'i hem de Puşkin'i bilen ve seven iki dilli, iki kültürlü, iki dünyalı nesiller yetişiyor.
11 yıldır Türkiye'de yaşayan derneğin kurucusu Tatyana, Teremok'un 2009 yılında çocukların oyun grubu olarak kurulduğunu belirterek, "Ana dilleri olan Rusça'yı unutmamaları için birlikte şarkılar söylüyor, onlara masallar anlatıyoruz. Ayrıca, Rusya için önemli günleri, mesela Zafer Bayramı'nı kutladığımız 9 Mayıs'ı ve yılbaşının Rus toplumundaki önemini anlatıyoruz”diyor.
“Teremok”, Kartal Sanat Tiyatrosu’nun bulunduğu binadaki bir odada faaliyete geçmiş ama sığmayınca şimdiki yerine taşınmaya karar vermiş. Tatyana, “Önce kararsızlık geçirdik, paramızın yetip yetmeyeceğinden emin olamadık ama oturup hesap yaptık bu işi yürütebileceğimizi gördük…”diyor.
“Teremok”ta sadece Tatyana ile Larisa çalışıyor. Tatyana, Rusya’nın Karelya Özerk Cumhuriyeti’nden, 2003 yılında şimdiki Türk eşiyle evlendikten sonra İstanbul’a yerleşmeye karar vermişler. Kader, Karelya’dan gelen Tatyana ile Kazakistan’dan gelen Larisa’yı İstanbul Yakacık’ta aynı sitede buluşturmuş, tanışmış, kısa sürede samimi olmuşlar, birlikte Teremok’u kurmaya karar vermişler.
Tatyana, “Teremok’u 2009’da Kartal’da açtık, 2012’de buraya geldik. Geçen sene 50 öğrencimiz vardı, bu sene biraz daha az. Çarşamba hariç her gün açığız, öğrencilerimiz beş ayrı gruptan oluşuyor. En küçük öğrenci 1.5 yaşında, en büyüğü ise 12…”diye anlatıyor.
Peki, “Teremok”un amacı ne?
“Ana dili olan Rusça’yı iyi bilsinler, Rusya, Ukrayna ya da Kazakistan’a gittiklerinde kendilerini rahat hissetsinler, yabancılık çekmesinler istiyoruz. Ama mesele sadece dil değil, kültürü, masalları da öğretiyoruz. Küçüklerle oyun oynuyoruz daha çok ama büyüklerle ders yapıyoruz. Ben, burada, yani Türkiye’de okula gitmeden önce Rusça öğrensinler istiyorum ki, sonra iki dil karışmasın.”
Teremok, anneleri Rus ya da diğer eski Sovyet cumhuriyetlerinden olan çocuklar için küçük ama güzel ve değerli bir dünya yaratıyor. Zaten çoğunlukla evlerinde iki dilli, iki kültürlü bir yaşam sürüyor, babalarıyla Türkçe, anneleriyle Rusça konuşuyorlar. Ev dışında ise hepsinin tek kullandığı dil Türkçe. İşte Teremok bu çocuklara ana dilini, kültürünü biraz daha yakından tanıtıyor, bunu da oyun oynarken, onların yaratıcılıklarını geliştirirken çok da başarılı şekilde yapıyor. Eklemek lazım, Teremok İstanbul’da anneleri Rus olan çocukların gidebildiği tek yer değil, artan karma evliliklerin sonucu olarak bu tür yerler de çoğalıyor.
Peki, Türkiye’de yaşamak zor mu? Tatyana bu soruyu şöyle yanıtlıyor:
“Benim açımdan burada yaşamak hiç zor olmadı ama bence kişiden kişiye değişir, karakterinize de bağlı. Çabuk adapte olanlar var, açıksan adapte olursun. Dünya bizim evimiz…İnsan her yerde insan. İklim güzel, insanlar açık, komşuluk güzel, bizde (Rusya’da) iki kişi kavga etse herkes korkar kaçar, burada neredeyse bütün sokak geliyor yardıma! Ben bir sıkıntı yaşamadım, sadece ilk zamanlar Türkçe konuşamadığım zaman zordu.”
Teremok’u ziyaretimizin sonunda, TÜBİTAK'la Maltepe Belediyesi'nin Türkiye'de yaşayan Ruslarla ilgili kapsamlı bir araştırma yürüttüğünü, bu amaçla bir anket hazırladığını da öğreniyoruz.
TEREMOK ile iletişim için:
+ 905373892760
Orhantepe mah. Orhangazi cad. No. 1 Dragos, Kartal, İstanbul
5.5.2015
Реклама