Protestolar: Gidişat nereye?
![]()
Rusya’da neler oluyor? “Kentli” liberal muhaliflerin liderlerinden Aleksey Navalnıy’ın çağrısıyla pazar günü 100 kadar şehirde sayıları toplamda 30 bini bulmayan protestocuların yolsuzluk karşıtı gösterisi Kremlin için ne kadar ciddi bir tehdit oluşturabilir? Bu hem içeride hem de Batı medyasında “Putin karşıtları”nın “abarttıkları” bir eylemden mi ibaret? Yoksa “kar topu gibi büyüyebilecek” iktidar karşıtı protestoları tetikleyebilir mi? 2011-2012’de on binleri sokaklara döken, günlerce süren, Kremlin’in polis zoruyla bastırdığı güçlü muhalif gösterilerin bir benzerine yol açabilir mi? Yani "2. Bolotnaya" mı başlıyor? 2018 seçimlerinde başkanlık için aday olacağını ilan eden Aleksey Navalnıy yeni neslin lider adayı mı, yoksa Kremlin’in Batı’ya “Bizde de sert muhalefet var, demokrasi var” diyebilmek için göz yumup dolaylı olarak “istifade ettiği” bir “zararsız muhalif” mi?
Bu ve benzer sorular, pazar günü Moskova’da Navalnıy ve taraftarlarının, belediye izin vermemesine rağmen “illegal” olarak yaptıkları ve 10 bin civarı eylemcimin katıldığı yolsuzluk karşıtı gösterilerle gündemde hararetle tartışılıyor.
Dünya, pazar günkü eylemle olayı gündeminde buldu. Oysa, son eyleme giden yoldaki önemli gelişmeleri TürkRus.Com, 3 Mart’ta yayınladığı haberler okurlarına aktarmıştı. Önce bu haberi hatırlatalım:
Ünlü muhalif Navalnıy'dan son iddialar: "Medvedev'in lüks yatları, villaları var..."
Rusya’da 2018'de başkanlık seçiminde aday olması beklenen muhalif siyasetçi Aleksey Navalnıy’ın başında olduğu Yolsuzlukla Mücadele Fonu, Başbakan Dmitri Medvedev ile ilgili ses getiren iddialar ortaya attı. Youtube’a yerleştirilen videoda Navalnıy, Başbakan Medvedev’in lüks villalar, araziler, yatlar, tarım kompleksleri, şarap imalathanelerinin sahibi olduğunu iddia ediyor.
Medvedev’in servetinin, oligarkların bağışları ve kamu bankalarının kredileri ile gizlendiğini iddia eden ünlü muhalif, Medvedev’in zenginleşmesini sağladığını öne sürdüğü “yolsuzluk mekanizmasını” anlatıyor.
İddiaya göre, Medvedev’in güvendiği isimlerin ve akrabalarının yönettiği hayır kuruluşlarına ve vakıflara oligarklar tarafından yapılan bağışlar ve kamu bankalarının sağladığı krediler, Medvedev ve ailesine aktarılıyor, bu kaynaklarla Rusya ve yurt dışında gayrimenkul başta olmak üzere çeşitli mülkler satın alınıyor.
Medvedev’in kontrolündeki vakıflar aracılığıyla en az 70 milyar rublenin (yaklaşık 1,2 milyar dolar) aktarıldığı öne sürülüyor.
Bağış adı altında Medvedev’e kaynak sağlayan oligarklardan biri olarak Alişer Usmanov’un adı geçiyor.
Medvedev'in sözcüsü Navalnıy'ın iddialarının "seçim dönemine yönelik propaganda amaçlı olduğunu" savundu ve içeriğine dair yanıt vermedi. İktidar partisi Birleşik Rusya yetkilileri de iddiaların "Navalnıy'ın kendini hatırlatma çabası ürünü olan yalanlar" olduğunu savundular.”
Bu habere konu olan yolsuzluk iddialarının yer aldığı
VIDEO, youtube’ta 13 milyon kez izlendi, geniş yankı yarattı.
Videonun adı «Он вам не Димон» (O sizin Dimon'unuz değil). Bu ismin kullanılmasının nedeni, 2013'te Facebook sayfası takipçilerinden birinin Dmitri Medvedev'e hştaben "Aferin Dimon!" diye yazması ve buna Medvedev'in basın sözcüsünün "O sizin Dimon'unuz değil, o başbakan" diye tepki gösterimesinden geliyor. "Dimon", Dmitri'nin Rusçadaki "kısaltılmış hallerinden" biri ve samimi söylenişi.
KREMLİN NE YAPACAK?
Pazar günü Navalnıy’ın çağrısıyla binlerce kişi, özelde Medvedev’i, genelde Rusya’da yolsuzlukları protesto etmek için sokağa çıktı.
Olayların ardından değişik kaynaklara göre sadece Moskova’da bine yakın gözaltı yaşanması, Navalnıy ve ona yakın önde gelen isimlerin hemen yargıç önüne çıkarılarak 15 güne kadar hapis cezasına çarptırılmaları, beklendiği gibi Kremlin’in “illegal ilan ettiği eylemler karşısında taviz vermeyeceği ve sert tutumunu sürdüreceği” yorumlarını güçlendirdi.
Gelilmeleri değerlendiren analistlerden Vyaçeslav Danilov, iktidarın 2011-2012 protestolarında muhaliflere karşı sert ve bastırıcı tavrının “işe yaradığını”, şimdi aynısına yönelmemek için sebep bulunmadığını düşünüyor. Danilov, “Putin politik baskılara boyun eğmiyor. Bu onun ilkesel duruşu. Bu protestolar yüzünden de Medvedev’i görevden almaz. Bir başka başarısızlığı olursa başka, ama muhaliflerin talebi ve baskısı yüzünden geri adım atmaz” diyor.
Bir başka analist Grigori Golosov’a göre, Navalnıy “yeni medyayı” kullanarak ilk kez muhalif gösterilerde gençleri de toplamayı başardı. Bu durum, internetin muhalif hareketlerin organizasyonundaki önemli rolüne örnek teşkil ediyor.
"MEDVEDEV BAHANE..."
Siyasi gözlemci Konstantin Kalaçev, pazar günkü eylemin “son derece başarılı olduğunu” belirtirken, “Burada önemli olan katılımcı sayısı değil. Devletin izin vermediği bir gösteriye gelenler bunun riskini göze aldılar. Katılımcıların daha genç kitle olduğunu görüyoruz. Bu iktidar için kötü bir sinyal. Gençler rahatsız ve Navalnıy bunu avantaja çeviriyor. Medvedev’in bir bahane olduğu belli. Gençler yaşlıların aksine istikrara değil değişime daha fazla değer veriyor” diyor.
Kremlin yanlısı analistlerden Sergey Markov ise, “Burada bir düzine şehir ve birkaç bin kişiden bahsediyoruz. NavaLnıy kendini Batı yanlısı, sistem dışı muhalefetin lideri olarak konumladı. Ama Rusya’da gençler genelde kavga ederken yaşlı insanlar oy kullanıyor. Sokak çatışmalarına hazır gençlik ağı oluşturuluyor. Bunun olası sonuçları hakkında şimdilik konuşmak zor. Durum daha da sertleşebilir ya da liberalize edilebilir. Moskova’da gösteri izni vermemek için ‘yerel halk rahatsız olabilir’ gibi zorlama nedenler bulundu. Burada provokasyon unusuru da var” değerlendirmesini yapıyor.
40 YAŞINDAKİ MUHALİF
40 yaşındaki avukat Aleksey Navalnıy yıllardır Rusya’da “kentli liberal muhaliflerin” parlamento dışı liderlerinden biri olarak vitrinde. Kurduğu vakıf ile sık sık üst düzey devlet yöneticileri hakkında yolsuzluk dosyaları açıklayan Navalnıy, Kremlin karşıtı sokak gösterilerinde defalarca tutuklandı, hapse girip çıktı. 2013 Moskova belediye başkanlığı seçimlerinde şimdiki başkan Sergey Sobyanin yüzde 51 ile seçilirken, Navalnıy yüzde 27 ile ikinci oldu ve en büyük siyasi başarısına imza attı. Genç muhalif, 2018’deki devlet başkanlığı seçiminde aday olacağını da duyurdu.
SADECE BÜYÜK KENTLERDE TABANI VAR
Özellikle Moskova ve St. Petersburg’da kayda değer bir destekçi kitlesine sahip olduğu belirtilen Navalnıy, Rusya’nın genelinde yapılan anketlerde “en az bilinen siyasetçilerden biri” olarak kalıyor. Bunun en önemli nedeni, parlamento dışı muhalefetin liderlerinden biri olarak federal medyaya hiç çıkamaması. Propaganda çalışmalarını internet üzerinden yapabildiği için, genellikle genç şehirli kitle arasında desteği bulunuyor. Ancak genel kanı, Navalnıy’nın Kremlin’in etrafında bir “at sineği” gibi rahatsızlık unsuru olsa bile, geniş bir kitlesel destek şanısının olmadığı yolunda.
MUHALİFLER SOKAKTA, MEDVEDEV KAYAKTA
Bu arada pazar günkü protestoların hedefi olan Başbakan Dmitri Medvedev’in ciddi yolsuzluk iddiaları ile ilgili doğrudan bir açıklama yapmaması, sözcüsü aracılığıyla kısa bir yalanlamayla yetinmesi, pazar günü protestolar olurken Soçi’de kayakta olduğunun yazılması, zaten halk desteği oldukça düşük olan başbakanın işini daha da zorlaştırıyor. Ancak yıllardır Putin’in Medvedev’i görevden alacağı iddiaları sık sık Rusya basınına yansısa da, Putin’in “baskılar karşısında kurban verdi” dememek için şu aşamada Medvedev’i destekleyeceği yorumları öne çıkıyor. Rusya, 2018’de yapılacak olan devlet başkanlığı seçimine hazırlanıyor ve halkın yarısından fazlasının net seçim desteğini alan, icraatlarına verilen onayın yüzde 80’in üstünde olduğu bir dönemde Putin’in seçimlere kadar istikrar görüntüsünün muhalif gösterilerle bozulmasına izin vermeyeceği değerlendirmesi yapılıyor.
28.3.2017
Реклама